Timo Ikruok ne Migepe mag Skul

MORO ka moro kuom migepe miyudo e skul, miyi thuolo mar timo dongruok. Timgi gi chunyi duto, kendo mano biro miyo dongruok mari omed nenore ne in iwuon koda ne jomamoko. (1 Tim. 4:15) Skul biro konyi mondo imed lony kendo itim dongruok.

Be iwinjo kiluor wuoyo e nyim kanyakla? Mano en gima jatimore kata ne joma osebedo e skul kuom kinde. Kata kamano, nitie gik minyalo timo mondo kik iluor ahinya. Ka in e ot, ket chenro mar somo gi dwol kinde ka kinde. Ka in e chokruoge mag kanyakla, chiw paro, to ka in jalendo, bed kidhi lendo maok ibari. Timo kamano biro miyi lony mar wuoyo e nyim ji. E wi mano, ik migepeni mag skul chon moromo, kendo tiegri gi dwol kaka ibiro chiwogi. Ber ng’eyo ni ibiro wuoyo e nyim jowinjo ma gin osiepeni. Kapok igolo twak moro amora, kwa Jehova e lamo. Ochiwo gi mor roho maler ne jotichne mokwaye.—Luka 11:13; Fili. 4:6, 7.

Ng’e ni ok ibi lony dichiel. Bedo jagol-twak kendo japuonj mong’ith kawo kinde. (Mika 6:8) Ka eka nyocha idonjo e skul, kik ipar ni ibiro golo twak mong’ith dichiel. Kar mano, tiegri e puonj achiel mar lony e wuoyo kapok idhi e machielo. Puonjri sula malero lonyno ei bugni. Kanyalore, tiegri kaka onyisi e giko puonjno. Timo mano biro konyi lony e puonj moro, kapok itimo migawo e kanyakla. Kuom adier, ibiro timo dongruok.

Kaka Inyalo Iko Migawo mar Somo

Timo ikruok ne somo e nyim ji oriwo gik mang’eny moloyo mana wacho weche mondiki kama omiyi mondo isom. Tem mondo ing’e maber tiend weche manie migawo momiyi. Mapiyo bang’ yudo migawo mari, som wechego mondo ing’e tiendgi. Tem mondo ing’e gima moro ka moro kuom sentensgo jiwo, kendo ing’e paro ma paragraf ka paragraf gero, eka mondo isom kendo ijiw weche e yo makare. Kanyalore, ti kod diksonari mondo ing’e kaka ihulo weche maok ilonygo. Lony maber gi weche manie migawo. Jonyuol nyalo konyo nyithindgi e timo kamano.

Be migawo momiyi en mar somo Muma kata paragraf mag sula mar Ohinga mar Jarito? Kapo ni wechego yudore e kaset kata CD e dhok miwacho, chiko iti mondo iwinj kaka isomo kuondego, nyalo konyi ng’eyo kaka ihulo weche, iriwo weche, ijiwo weche, koda kaka iloko dwol. Kae to ti kod lony miyudogo e migawo mari.

Sama ichako iko migawo momiyi, ne ni ipuonjori adimba lony mar wuoyo minonie. Kanyalore, dog inwo somo lony mar wuoyono kisetiegori somo migawo momiyi gi dwol nyading’eny. Tem tiyo e yo maber chuth gi puonj mayudore e lony mar wuoyo minonie.

Tiegruokni biro konyi maber e tiji mar lendo. Sama ilendo, in gi thuolo mang’eny mag somo e nyim ji. Nikech Wach Nyasaye nigi teko mar loko ngima ji, dwarore ni isome maber. (Hib. 4:12) Kik ipar ni ibiro mako gik moko duto madwarore e ng’eyo somo maber kuom timo mana migawo achiel kata ariyo. Jaote Paulo nondiko ne jaduong’ moro ma Jakristo ma nolony kuom higini mang’eny niya: “Ketri ni somo ni ji Wach Nyasaye.”—1 Tim. 4:13.

Tiyo gi Wi Twak Koda Chal mar Golo Twak

Ka iyudo migawo mar skul madwaro ni iti gi chal moro mar golo twak, ibiro chako iko migawono nade?

Nitie gik moko adek madwaro ni oket e paro: (1) wi twak, (2) chal migolego koda ng’atno mibiro wuoyogo, kod (3) lony mar wuoyo minonie.

Dwarore imany weche kuom wich momiyi. To kapok idhi mabor, par matut kuom chal monego igolgo twagno koda ng’atno mibiro wuoyogo, nimar mago gin gik mabiro konyi yiero weche mitiyogo koda kaka ibiro golo twagno. En chal mane mibiro tiyogo? Be chalno en manyiso kaka inyalo lando wach maber ne ng’at ming’eyo? Koso ibiro nyiso kaka jalendo nyalo timo ka okwongo romo gi ng’at mokiya? Be ng’at milendone en ng’at ma hike ng’eny moloyi koso otinni? Onyalo bedo gi paro mane kuom wich midwaro wuoyoe? Ong’eyo wachno e okang’ maromo nade? En wach mane midwaro chopo kuom wuoyo kode? Dwoko mag penjogo biro tayi sama iiko migawo mari.

Ibiro yudo kanye weche mawuoyo kuom wich momiyino? E ite mag 33 nyaka 38 ei bugni, nitie kama wuoyo kuom “Kaka Inyalo Timo Nonro.” Som itego, kae to iti kod gige timo nonro minyalo yudo. Ng’enyne, ibiro yudo mapiyo weche mathoth moloyo minyalo tiyogo. Som mondo ing’e ni gin weche mage mayudore minyalo tiyogo. Kata kamano, sama idhi nyime timo mano, siki kiketo e paro chal mibiro tiyogo e golo twagno, kod ng’at mibiro wuoyogo. Kiew wechego mineno ni ber tiyogo.

Kapok ichano kaka ibiro golo twak kendo kapok iyiero weche mibiro tiyogo, kaw kinde mondo isom puonj mayudore e lony mar wuoyo minonie. Tiyo gi puonjno en achiel kuom gimomiyo omiyi migawono.

Kigolo twak e seche momiyi, ibiro bedo gi thuolo mar tieko e yo maber nikech kikalo sa, to ibi tim gima konyi ng’eyo ni ikalo sa. Kata kamano, e tijwa mar lendo rito sa ok non kinde duto. Omiyo, sama itimo ikruok, ket seche momiyi e pachi, to gima ipar ahinya, en puonjo e yo maber.

Chal Migologo Twak. Kuom chal migologo twak moket e ite mar 82, yier achiel manyalo tiyoni e tiji mar lendo kendo mabiro konyi tiyo e yo madonjo gi weche momiyi e migawo. Kapo ni isebedo e skul kuom kinde, kaw yiero mitimono ni en thuolo mar medo lony mari e tiji mar lendo.

Kapo ni jarit mar Skul mar Tij Nyasaye omiyi chal moro migologo twak, ti kod chalno. Ng’eny chal migologo twak otudore gi tij lendo. Kapok ilendoga e chal momiyi, wuo gi jolendo mamoko mosetimo kamano. Kanyalore, chal mibiro tiyogo e skul ema itigo sa timo ikruok. Mano biro konyi chopo gima duong’ e tiegruok mimiyi.

Migawo Monego Ogol e Yor Twak

Ka in dichwo, inyalo miyi migawo mar golo twak machuok e nyim kanyakla. Sama iiko twegegi, weche monego iket e paro chalo gi mosewachi kuom migepe ma japuonjre timo e yor ranyisi. Pogruok maduong’ mantie en jowinjo koda yo migologo twak.

En gima ber iko wecheni mag twak e yo mabiro konyo jowinjo duto. Thoth jowinjo magi gin joma ong’eyo adiera mag Muma e okang’ moromo. Nyalo bedo ni gilony gi wich momiyi e migawo. Ber ng’eyo ni en ang’o ma ging’eyo kuom wijno. Tem mondo twagino okonygi e yo moro. Penjri ane kama: ‘Ere kaka anyalo tiyo gi wich momiyani mondo an kaachiel gi jowinjona wamed herawa ne Jehova? En wach mane mayudore e twagni mabiro konyowa fwenyo dwaro mar Nyasaye? E piny mopong’ gi gombo mag ringruokni, ere kaka wechegi nyalo konyowa ng’ado paro e yo mowinjore?’ (Efe. 2:3) Mondo iyud dwoko mabeyo mag penjogo, dwarore ni itim nonro. Sama itiyo gi Muma, tem timo gik momedore moloyo mana somo ndiko. Ler ndiko mitiyogo, kendo nyis kaka ndikogo konyowa ng’eyo adiera. (Tich 17:2, 3) Kik item wuoyo kuom weche mang’eny ahinya. Ler weche mag twak e yo mabiro bedo mayot ne jowinjo parogi.

Timo ikruok bende onego oriw koda paro yo mibiro gologo twagino. Kik ikaw wachni mayot. Tiegri kigolo twagino gi dwol. Kinda miketo e puonjruok kendo tiyo gi puonj mag lony e wuoyo biro konyi ahinya e timo dongruok. Kata bed ni in jagol-twak manyien, kata molony, tim ikruok maber mondo iwuo ka in gadier kendo kinyiso chuny mowinjore ne weche miwacho. Sama itimo moro ka moro kuom migepeni e skul, sik king’eyo ni gima duong’ midwaro chopo en pako Jehova gi mich mar wuoyo ma omiyi.—Zab. 150:6.