Bed Gadier ni Jehova Biro Hoyi

1. Ler ane chal mar Jo-Yahudi ma ne nie tuech.

TEMIE paro kaka Jo-Yahudi ma ne nie tuech Babulon ne nyaka bed ni winjo. Ne gineno gi wang’gi kiketho pinygi. Nogolgi e pinygi kae to otergi e piny machielo nikech richogi kod richo mag kweregi. (2 We. 36:15, 16, 20, 21) Gima ber en ni kata obedo ni ne gin e tuech Babulon, pod ne gin thuolo timo tijegi mapile. (Jer. 29:4-7) Kata kamano, ngima ne ok yotnegi, kendo ne ok ginyal yiero dak e ngima ma kamano. Ne giwinjo nade nikech chal ma ne gintieno? Ne ane kaka achiel kuom joma nomakore gi Jehova ma ne nie tuech nowacho: “Ne wabet piny e bath aoche mag Babulon, kendo ne waywak ka waparo Sayun.” (Zab. 137:1) Jo-Yahudigo ne chunygi onyosore kendo ne dwarore ni ohogi, kata kamano, ere kama ne ginyalo yudoe hoch?

2-3. (a) Ang’o ma Jehova notimo ne Jo-Yahudi ma ne nie tuech? (b) Ang’o ma wadwaro nono e sulani?

² Jehova en “Nyasach hoch duto.” (2 Kor. 1:3) Nikech en Nyasaye ma jahera, ogombo ahinya hoyo ji duto momakore kode. Jehova nong’eyo ni ne nitie moko kuom Jo-Israel ma nodhi e tuech Babulon ma ne nyalo yie gi kum ma nomiyogi kendo duogo ire. (Isa. 59:20) Higni mokalo 100 ka pok Jo-Yahudi nodhi e tuech, Jehova nomiyo janabi Isaya ote moko mondo ondik e bug Muma miluongo gi nyinge. Ang’o momiyo Isaya nondiko wechego? Isaya nowacho kama: “‘Houru joga, hogiuru,’ Nyasachu owacho.” (Isa. 40:1) Kokalo kuom weche ma janabino nondiko, Jehova nochiwo hoch ne Jo-Yahudi ma ne nie tuech.

³ Mana kaka Jo-Yahudi ma ne nie tuechgo, wan bende dwarore ni kinde ka kinde ohowa. E sulani, wabiro nono yore moko adek ma Jehova nohoyogo Jo-Yahudi ma ne nie tuech: (1) Nosingo ni odhi weyo ne joma noloko chunygi kethogi, (2) nodhi miyo joge geno, kae to (3) nodhi konyogi mondo kik gibed gi parruok. Sama wanono weche adekgo, ne ane kaka wanyalo yudo hoch kokalo kuom weche ma Jehova nowacho.

JEHOVA NYASAYE MOGUNDHO GI KECH WEYONWA RICHOWA

4. Ere kaka Jehova nonyiso ni en Nyasaye ma kecho ji? (Isaya 55:7)

⁴ Jehova en “Wuoro ma kecho ji.” (2 Kor. 1:3) Nonyiso kidono ka nosingo ne Jo-Yahudi ma ne nie tuech ni obiro weyonegi kethogi ka giloko chunygi. (Som Isaya 55:7.) Nowacho kama: “Abiro kechi gi hera mosiko.” (Isa. 54:8) Ere kaka Jehova ne dhi nyiso ni okecho Jo-Yahudi ma ne nie tuech? Kata obedo ni Jo-Yahudi ne nyalo yudo chandruoge moko nikech richo ma ne gisetimo, Jehova nosingonegi ni ne ok gidhi bedo Babulon nyaka chieng’. Ne gidhi bedo e tuech mana kuom kinde moko. (Isa. 40:2) Nyaka bed ni wechego nohoyo chuny Jo-Yahudi ma noyie lokore!

5. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier moloyo kata Jo-Yahudi ma ne nie tuech ni Jehova oikore weyonwa richowa?

⁵ Ang’o ma wapuonjore? Jehova oikore weyo ne jotichne richogi e okang’ malach. Wanyalo bedo gadier gi wachno moloyo kata Jo-Yahudi ma ne nie tuech. Ang’o momiyo wawacho kamano? En nikech wang’eyo okang’ ma Jehova osekawo mondo owe ne ji richogi. Higni moko mang’eny mokalo, Jehova nokoro kokalo kuom Isaya ni nodhi oro Wuode mohero e piny mondo ochiw rawar ne ji duto ma noyie loko chunygi. Nikech misango ma Yesu nochiwo, koro ninyalo ‘ruch’ richowa. (Tich 3:19; Isa. 1:18; Efe. 1:7) To mano kaka Jehova Nyasaye ma watiyone, en Nyasaye mogundho gi kech!

6. Gin ber mage ma wayudo ka waketo pachwa kuom yo ma Jehova kechowago? (Ne picha bende.)

⁶ Weche Jehova ma yudore e Isaya 55:7 nyalo hoyowa sama chunywa chandowa ahinya nikech richo moro ma ne watimo. Nitie joma chunygi pod nyalo dhi nyime chando nikech richo moro ma ne gitimo chon kata mana bang’ loko chunygi kendo kwayo ng’wono. Mano nyalo timore, to ahinya-ahinya ka wayudo chandruoge moko nikech richo ma ne watimono. Kata kamano, ka waseloko chunywa ma warieyo yorewa, wanyalo bedo gadier ni Jehova oseweyonwa. Ka Jehova oseweyonwa richowa, ok ochak opargi kendo. (Pim gi Jeremia 31:34.) Omiyo, ka koro Jehova e ma ok dhiga nyime paro richo ma ne watimo chon, to nade wan? Gik ma Jehova odichgo gin gik ma watimo sani, to ok richo ma noseweyonwa. (Eze. 33:14-16) Machiegnini, Jehova ma en Wuonwa mogundho gi kech biro golonwa chandruoge duto ma yudowa nikech richo ma ne watimo.

7. Ang’o ma nyalo chwalowa mondo wawuo gi jodongo e wi richo moro ma wasebedo ka wapando?

⁷ Ang’o monego watim ka po ni chunywa chandowa nikech richo moro maduong’ ma watimo? Muma jiwowa ni wakwa jodongo kony. (Jak. 5:14, 15) To seche moko nyaloga bedonwa matek nyiso jodongo richo ma wasetimo. Kata kamano, ka waloko chunywa gadier, ok wabi bedo ma luor dhi ir jodongo. Bende, wabiro timo kamano nikech wang’eyo ni Jehova biro tiyo gi jodongogo e rieyowa e yor hera. Ne ane kaka owadwa miluongo ni Arthura ma ne chunye chandore ahinya nikech richo ma notimo noyudo yoch nikech Jehova en Nyasaye ma kecho ji. Arthur nowacho kama: “Kuom higa achiel kama, nanenoga ponografi. Kata kamano, bang’ winjo twak moro ma ne wuoyo e wi chunywa mar pogo ber gi rach, nang’ado mar kwayo jaoda ng’wono kendo dhi ir jodongo. Bang’, mano na winjo ka koro ayueyo, en mana ni chunya ne pod chanda nikech wachno. Jodongo noparona ni Jehova ne pod ohera kendo ni okumowa mana nikech oherowa. Wechegi mang’won-go nohoya kendo nokonya bedo gi paro mowinjore.” Sani, Arthur en painia kendo jakony-tich. To mano kaka en gima hoyowa ng’eyo ni Jehova kechowaga sama waloko chunywa gadier!

JEHOVA MIYOWA GENO

8. (a) En geno mane ma Jehova nomiyo Jo-Yahudi ma ne nie tuech? (b) Ka luwore gi Isaya 40:29-31, geno ma Jehova nomiyo Jo-Yahudi ma noloko chunygi ne dhi konyogi nade?

⁸ E wang’ dhano, ne nyalo nenore ka gima Jo-Yahudi ne onge geno moro amora. Loch Babulon nong’ere kaka loch ma ne ok yiega gonyo joma ne gisetero e tuech. (Isa. 14:17) Kata kamano, Jehova to nomiyo joge geno. Nosingone jotichne ni obiro gologi e tuech kendo onge ng’ama ne nyalo mone timo mano. (Isa. 44:26; 55:12) E wang’ Jehova, Babulon ne chal mana ka buru. (Isa. 40:15) Ka yamo moro ofuto mana matin, to burugo lalga nono. Kamano bende e kaka ne nyalo bedo mayot ne Jehova golo Jo-Yahudi e tuech. Genono ne dhi konyogi nade? Genono ne dhi hoyogi. To ok mano kende. Isaya nondiko kama: “Jo mogeno kuom Jehova tekogi noduogi.” (Som Isaya 40:29-31.) Ee, geno ne dhi miyogi teko kendo ne gidhi “fuyo mana kaka otenga.”

9. Ang’o ma ne nyalo miyo Jo-Yahudi ma ne nie tuech obed gi geno kuom singo mag Jehova?

⁹ Nitie bende gik ma Jehova notimo ma ne nyalo miyo Jo-Yahudi ma ne nie tuech obed gi geno kuom gik ma nosingonegi. Gin ang’o ma notimo? Par ane weche moko ma nokor ma nosetimore. Jo-Yahudi nong’eyo ni Jo-Asuria noseloyo loch ma nyandwat mar Jo-Israel kendo terogi e tuech. (Isa. 8:4) Ne gineno ka Jo-Babulon ketho Jerusalem kendo tero joma nodak e dalano e tuech. (Isa. 39:5-7) Ne gineno ka igolo wenge Ruoth Zedekia motere Babulon. (Jer. 39:7; Eze. 12:12, 13) Gik moko duto ma Jehova nokoro nochopo kare. (Isa. 42:9; 46:10) Nyaka bed ni wechego notego yiegi kuom gima Jehova nosingonegi ni nodhi gonyogi e tuech.

10. Ang’o ma nyalo konyowa siko ka wan gi geno e kinde mag gikogi?

¹⁰ Ang’o ma wapuonjore? Sama wawinjo ka chunywa onyosore, geno nyalo hoyowa kendo miyowa teko momedore. Wadak e kinde matek ahinya kendo waromo gi jo akwede man gi teko mang’eny. Kata kamano, ok onego wabed ma luor. Jehova osemiyowa geno ma jaber ma en ngima mochwere mopong’ gi kuwe madier. Nyaka wadhi nyime keto pachwa kuom genono. Ka ok watimo kamano, to wanyalo chalo gi ng’ama ng’iyo kamoro ma jaber gie dirisa molil kendo kanyo koro ok bi nenorene maber. Ere kaka wanyalo lwoko dirisawa e yor ranyisi, tiende ni siko ka waketo pachwa kuom geno ma wan-go? Wanyalo kawo thuolo kinde ka kinde mondo wapar e wi kaka ngima biro chalo e piny manyien. Wanyalo somo sula ma yudore e bugewa, neno vidio, kata winjo wendewa ma jiwo geno ma jaberno. Bende, wanyalo wuoyo gi Jehova e lamo e wi geno ma wan-go ma warito neno kachopo.

11. Ang’o ma konyoga nyaminwa moro ma nigi tuo moro marach mondo osik kotegno?

¹¹ Ne ane kaka geno osehoyo kendo tego nyaminwa moro miluongo ni Joy, ma nigi tuo moro marach. Nyaminwano wacho kama: “Sama awinjo ka an-gi parruok ahinya, anyisoga Jehova kaka awinjo ka an gadier ni ong’eyo chal ma akaloe. Jehova ne dwokoga lamona kuom miya ‘teko mokalo ma pile.’”(2 Kor. 4:7) Bende, Joy osebedo ka goyo picha e pache ka en e piny manyien, kama “onge japiny ma nowach niya: ‘Atuo.’” (Isa. 33:24) Ka waolo ne Jehova gik manie chunywa kendo waketo pachwa kuom geno mosemiyowa, mano nyalo tegowa ahinya.

12. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier gi singo mag Jehova? (Ne picha bende.)

¹² Jehova osetimo gik ma konyowa bedo gadier kuom singo mage mana kaka notimo ne Jo-Yahudi ma ne nie tuech. Par ane kuom singo ma waneno ka chopo sani. Kuom ranyisi, waneno kaka loch ma sani nigi teko e wi piny ngima, en loch “motegno e yo moro, to . . . yom yom e yo machielo.” (Dan. 2:42, 43) Bende, wawinjoga “yiengni mag piny kamoro bang’ machielo,” kendo wayalo wach maber ne “ogendni duto.” (Mat. 24:7, 14) Weche mokorgo kaachiel gi mamoko, tego yiewa kendo miyo wabedo gadier ni singo mamoko mag Jehova biro chopo kare.

JEHOVA KONYOWA MONDO KIK WABED MA LUOR

13. (a) Gin chandruoge mage ma Jo-Yahudi ne nyalo romogo e kinde ma ne idhi gonygi? (b) Mana kaka olernwa e Isaya 41:10-13, ere kaka Jehova nohoyo Jo-Yahudi ma ne nie tuech?

¹³ Kata obedo ni geno ma Jehova nomiyo Jo-Yahudi ma ne nie tuech nohoyogi, nong’eyo ni pod ne ginyalo romo gi chandruoge moko e kinde ma ne idhi gonygi e tuech. Jehova nokoro ni ka kinde ma ne idhi gony Jo-Yahudi chiegni, nitie ruoth ma ne dhi monjo pinje ma nokiewo gi Babulon, kae to nodhi monjo Babulon bende. (Isa. 41:2-5) Be mano nonego omi Jo-Yahudi obed ma luor? Jehova nosehoyo jotichne motelo kowachonegi kama: ‘Kik uluor, nimar an kodu. Kik uparru, nimar an e Nyasachu.’ (Som Isaya 41:10-13.) Weche ma Jehova nowacho ni, ‘An e Nyasachu,’ nonyiso ang’o? Wechego ne ok opar ne Jo-Yahudi ni Jehova e ma nonego gilam nikech mano en gima ne ging’eyo maber. Kar mano, wechego ne oparonegi ni Jehova pod ne ni kodgi.—Zab. 118:6.

14. En yo mane machielo ma Jehova nokonyogo Jo-Yahudi ma ne nie tuech mondo kik gibed ma luor?

¹⁴ Gima chielo ma Jehova notimo mondo okony Jo-Yahudi ma ne nie tuech kik bed ma luor en paronegi ni en gi rieko kod teko mang’eny. Nokwayo Jo-Israel ni ging’i polo mondo gine kaka polo opong’ gi sulwe. Nonyisogi ni en ema nochueyo sulwego kendo ni ong’eyo moro ka moro gi nyinge. (Isa. 40:25-28) Donge mano nyiso okang’ mong’eyogo jotichne? Mana kaka Jehova nigi teko mar chueyo sulwe, en gi teko bende mar konyo joge. En adier ni Jo-Yahudi ma ne nie tuech ne ok onego obed gi parruok kata luoro.

15. Ere kaka Nyasaye noiko Jo-Yahudi ma ne nie tuech ne gik ma ne dhi yudogi bang’e?

¹⁵ Nitie gimoro machielo ma Jehova notimo mondo okony joge kik obed ma luor. Noiko joge ne gik ma ne nyalo yudogi bang’e. Jehova nonyiso joge kama: “Un joga, dhiuru udonj e udi ma iye, kendo ulor dhouteu. Ponduru kuom kinde machuok, nyaka chop mirimba okadhi.” (Isa. 26:20) Nyalo bedo ni wechego nochopo ka ne Ruoth Kuros omonjo Babulon moloye. Jahistori moro ma Ja-Grik wacho gima Kuros notimo e kinde ma nomonjo Babulon. Owacho ni Kuros “nonyiso [jolwenyge] mondo oneg ng’ato ang’ata ma ne giyudo oko.” Temie paro kaka Jo-Babulon ne luor! Kata kamano, nyalo bedo ni Jo-Yahudi ma ne nie tuechgo notony nikech ne giluwo kaka Jehova nochikogi.

16. Ang’o momiyo ok onego waparre ahinya e wi kinde ma biro? (Ne picha bende.)

¹⁶ Ang’o ma wapuonjore? Machiegnini, wabiro romo gi masira maduong’ ma pok notimore nyaka nene. E kinde ma masirano biro chakore, ji biro bedo ma luor. Kata kamano, jotich Jehova to ok bi bedo ma luor. Wang’eyo ni Jehova en Nyasachwa. Wabiro chung’ tir ka wang’eyo ni ‘resruokwa okayo machiegni.’ (Luka 21:28) Kata ka pinje moriwore omonjowa, wabiro chung’ motegno. Jehova biro tiyo gi malaikene e ritowa kendo obiro miyowa chike ma tayowa. Ere kaka wechego biro choponwa? Ok wang’eyo. Kata kamano, nenore ni wabiro yudo wechego kokalo kuom kanyakla. Kanyaklago e ma samoro biro bedo kaka ‘ute ma iye,’ ma wanyalo pondoe. Ere kaka wanyalo ikore ne gik moritowa nyime? Nyaka wasud machiegni gi owetewa gi nyiminewa, wayie luwo kaka riwruokwa tayowa, kendo wabed gadier ni Jehova e ma tayo riwruok mar ogandane.—Hib. 10:24, 25; 13:17.

17. Ang’o ma wanyalo timo mondo Jehova ohowa?

¹⁷ Kata obedo ni Jo-Yahudi ma ne nie tuech pod ne nyalo romo gi pek moko, Jehova ne dhi miyogi hoch. Wan bende obiro timonwa kamano. Kuom mano, kata bed ni weche nyalo bedo matek ma chalo nade e kinde ma biro, dhi nyime geno kuom Jehova to obiro hoyi. Ee, gen kuom Nyasaye mogundho gi kech. Dhi nyime keto pachi kuom geno mosemiyowa. Bed gadier ni ka Jehova e Nyasachi, to ok onego iluor gimoro amora.