Ang’o Momiyo Onego Wamany Rieko?

1. Ere kaka wanyalo timo yiero mabeyo mondo weche odhinwa maber? (Ngeche 13:10; 15:22)

WADUTO dwaher timo yiero mabeyo mondo weche odhinwa maber. Wach Nyasaye nyisowa gima onego watim mondo wayud rieko kendo weche odhinwa maber.—Som Ngeche 13:10; 15:22.

2. Ang’o ma Jehova singo ni obiro timonwa?

² Jehova ma en Wuonwa manie polo, e Ng’at maberie mogik ma nyalo ng’adonwa rieko kendo miyowa paro mabeyo. Osingo niya: “Abiro ng’adoni rieko ka wang’a neni.” (Zab. 32:8) Wechego nyiso ni Jehova ok ng’adnwa ang’ada rieko, to bende odewowa gadier kendo odwaro konyowa tiyo gi riekone.a

3. Ang’o ma wadwaro nono e sulani?

³ E sulani, wabiro tiyo gi Wach Nyasaye e dwoko penjo ang’wen-gi: (1) Gin kido mage monego wabedgo ka wadwaro yudo ber kuom rieko mong’adnwa? (2) Ng’ano ma nyalo ng’adonwa rieko maber? (3) Ere kaka wanyalo nyiso ni wayie rwako rieko mong’adnwa? (4) Ang’o momiyo ok onego wakwa jomamoko mondo otimnwa yiero?

GIN KIDO MAGE MONEGO WABEDGO?

4. Gin kido mage monego wabedgo ka wadwaro yudo ber kuom rieko ma Jehova ng’adonwa?

⁴ Ka wadwaro yudo ber kuom rieko mong’adnwa, nyaka wabolre kendo wayie ni warem. Onego wayie mondo jomamoko okonywa gi paro ma nyalo miyo watim yiero mabeyo, nikech ok wang’eyo gik moko duto. Ka ok wabolore kendo ok wayie ni warem, Jehova ok nyal konyowa. To mano biro monowa neno ber mar luwo rieko mong’adonwa e Wachne. (Mika 6:8; 1 Pet. 5:5) Kata kamano, ka wabolore to wabiro luwo mapiyo rieko mong’adnwa kowuok e Ndiko, kendo wabiro yudo ber mathoth.

5. Gin gik mage ma Daudi notimo ma ne nyalo miyo obed gi sunga?

⁵ Ne ane gima wanyalo puonjore kuom ranyisi mar Ruoth Daudi. Gik madongo ma notimo ne nyalo miyo obed gi sunga. Higni mang’eny ka ne pok obedo ruoth, ji nong’eye kaka jathum molony. Nitie kata kinde moko ma nokwaye ni otug ne ruoth thum. (1 Sa. 16:​18, 19) Jehova nomiye rohone maler bang’ ka nosewale kaka ruoth ma ne dhi locho bang’ Saulo. (1 Sa. 16:​11-13) Ogandane nopake nikech notieko jowasikgi, moriwo nyaka Goliath. (1 Sa. 17:​37, 50; 18:7) Ka po ni Daudi ne en jasunga dine oparo ni notimo gigo duto gi tekrene owuon. Kata kamano, Daudi nobolore.

6. Ang’o momiyo wanyalo wacho ni Daudi ne luwoga rieko ma ning’adone? (Ne picha bende.)

⁶ Bang’ bedo ruoth, Daudi nodhi nyime mako osiep gi joma ne nyalo ng’adone rieko mabeyo. (1 We. 27:​32-34) Mano ok kawwa gi wuoro nikech Daudi ne manyoga rieko kata ka ne pok obedo ruoth. Noyie winjo rieko ma ning’adone gi mine to ok chwo kende. Kuom ranyisi, noluwo gima Abigail nonyise. Abigail ne en chi Nabal ma ne en ng’at mofuwo, mager, kendo ma nochayo ji. Daudi nobolore moluwo paro ma Abigail nong’adone, kendo mano nogeng’o masira ma nodhi kelo.—1 Sa. 25:​2, 3, 21-25, 32-34.

7. Gin puonj mage ma wanyalo yudo kuom ranyisi mar Daudi? (Eklesiastes 4:13) (Ne pichni bende.)

⁷ Ranyisi mar Daudi nyalo puonjowa weche mathoth. Kuom ranyisi, nyalo bedo ni wan gi lony moko, kata teko moro e wi jomamoko. Kata kamano, ok onego wapar ni wang’eyo gik moko duto kendo ni ok ochuno ni ong’adnwa rieko. Bende, mana kaka Daudi, onego waikre winjo paro ming’adonwa ma ok waketo pachwa kuom ng’at ma chiwe. (Som Eklesiastes 4:13.) Ka watimo kamano, wanyalo geng’o chandruoge madongo ma nyalo kelonwa lit kendo hinyo jomamoko.

NG’ANO MA NYALO NG’ADONWA RIEKO?

8. Ang’o momiyo Jonathan e ma nowinjore ng’ado ne Daudi rieko?

⁸ Ne ane puonj moro machielo ma wanyalo yudo e ranyisi mar Daudi. Norwako paro ma nongadne gi joma ne nigi winjruok maber gi Jehova, kendo ma nong’eyo chandruoge ma nokaloe. Kuom ranyisi, ka ne odwaro ng’eyo ka be Ruoth Saulo ne gombo loso kuwe kode, Daudi nokwayo Jonathan ma ne en wuod Saulo mondo ong’adne rieko. Ang’o momiyo Jonathan e ma nowinjore ng’adone rieko e wi wachno? En nikech Jonathan ne nigi winjruok maber gi Jehova kendo nong’eyo Saulo e yo maber. (1 Sa. 20:​9-13) Ere kaka wanyalo tiyo gi puonjno?

9. En ng’ano monego wakwa mondo ong’adnwa rieko? Chiw ane ranyisi. (Ngeche 13:20)

⁹ Sama wamanyo rieko, ber ka wawuoyo gi ng’at ma nigi winjruok maber gi Jehova kendo molony gi chal ma wantiereeno.b (Som Ngeche 13:20.) Kuom ranyisi, wawach ni owadwa moro manyo nyaminwa monyalo kendo. En ng’ano ma nyalo ng’adone rieko ma konye? Osiepne moro ma pok okendo nyalo ng’adone rieko mabeyo ka po ni otiyo gi puonj mag Muma. Kata kamano, owadwano nyalo yudo paro mabeyo kendo ma konyo ka owuoyo gi Jakristo moro motegno gi jaode mong’eye maber, kendo mosebedo e kend kuom kinde.

10. Ang’o ma koro wadwaro nono?

¹⁰ Wasewuoyo e wi kido ariyo monego wabedgo kaachiel gi joma owinjore ng’adonwa rieko. Koro, wadwaro nono kaka wanyalo nyiso ni wayie rwako rieko ming’adonwa, kod ka be owinjore mondo jomamoko otimnwa yiero.

WANYALO NYISO NADE NI WAYIE GI RIEKO MING’ADONWA?

11-12. (a) En ang’o ma ok onego watim? (b) Ang’o ma Ruoth Rehoboam notimo ka ne dwarore ni otim yiero moro maduong’?

¹¹ Nitie sama nyalo nenore ka gima ng’ato manyo rieko kuom jomamoko, kata kamano, odwaro mana joma riwo lwedo yiero mosetimo. Ng’at ma kamano ok en jaratiro kendo opimo mana wi jomamoko. Onego opar gima notimore ne Ruoth Rehoboam.

¹² Ruoth Rehoboam e ma nolocho e Israel bang’ Ruoth Solomon. Ka ne Rehoboam ochako locho, Jo-Israel ne nigi gik mabeyo kendo mang’eny, kata kamano, ne gineno ni Solomon noketonegi ting’ mapek ahinya. Jogo nodhi ir Rehoboam kendo ne gikwaye mondo oduoknegi ting’ ma ne gin-go piny. Rehoboam nonyisogi ni gimiye ndalo moko mondo opar wachno kae to obiro miyogi dwoko. Bang’ mano, nodhi ir jodongo ma ne tiyo ne Solomon wuon-gi mondo gikonye ng’ado rieko. (1 Ru. 12:​2-7) Kata kamano, notamore luwo paro ma jodongogo nomiye. Ang’o ma samoro nomiyo otimo kamano? Dibed ni samoro noseng’ado gima nodhi timo to koro nomanyo mana joma riwe lwedo? Ka en kamano, nenore ni nomor ka nowinjo paro ma osiepene ma ne gin mbesene ong’adone. (1 Ru. 12:​8-14) Rehoboam nonyiso Jo-Israel mana gima mbesene nonyise. Mano nomiyo pinyruodhe opogore kendo lochne nopong’ gi tungni.—1 Ru. 12:​16-19.

13. Ang’o ma nyalo konyowa ng’eyo ka be waikre rwako rieko ming’adonwa?

¹³ Ranyisi mar Rehoboam puonjowa ang’o? Dwarore ni sama wakwayo mondo ong’adnwa rieko, waikre rwako paro mibiro miwa. Ang’o ma nyalo konyowa timo mano? Wanyalo penjore kama, ‘Be akwayoga jomamoko mondo ong’adna rieko, kae to atamora mapiyo luwo paro ma gimiya nikech ok ginyisa gima nagombo winjo?’ Ne ane ranyisi ma luwoni.

14. En ang’o monego wapar sama ong’adnwa rieko? Chiw ane ranyisi. (Ne picha bende.)

¹⁴ Wawach ni owadwa moro oyudo tich ma osache ber. Ka pok oyie gi tijno, okwayo jaduong’-kanyakla moro mondo ong’adne rieko. Owadwano nyiso jaduong’no ni tijno nyalo miyo obed mabor gi joode kuom kinde moko. Jaduong’no parone ni ting’ maduong’ ma Nyasaye omiye en rito joode e weche mag chuny. (Efe. 6:4; 1 Tim. 5:8) Owadwano ok oyie gi paro ma jaduong’no omiye, kendo ochako penjo jomamoko e kanyakla paro ma gin-go e wi tijno. Be wanyalo wacho ni owadwano manyo rieko gadier, koso opimo mana wi jomamoko komanyo ng’at ma biro yie gi yiero mosetimo e wi tijno? Onego wapar kinde duto ni chunywa oting’o wuond mang’eny. (Jer. 17:9) Nitie sama rieko ma biro konyowa ok en rieko ma ne wagombo winjo kata matin.

BE ONEGO WAKWA JOMAMOKO MONDO OTIMNWA YIERO?

15. En ang’o monego watang’go, to nikech ang’o?

¹⁵ Ng’ato ka ng’ato kuomwa nigi ting’ mar timo yierone owuon. (Gal. 6:​4, 5) Mana kaka waseneno, ng’at mariek biro nono Wach Nyasaye kendo kwayo Jokristo motegno mondo okonye gi paro moko ka pok otimo yiero mogik. Kata kamano, nyaka watang’ mondo kik wawe jomamoko otimnwa yiero. Nitie joma nyalo timo mano achiel kachiel kuom penjo ng’at moro ma gigeno niya: “Ditimo nang’o kiyudori e chal ma antiereni?” Jomoko to nyalo timo mano sama gitimo yiero machal gi mar jowetegi e chal moro, ma ok giparo weche e yo matut.

16. En wach mane ma nomuoch Korintho e wi chamo ring’o ma nosetimgo misengni ne sanamu, to ng’ano ma nonego otim yiero e wachno? (1 Jo-Korintho 8:7; 10:​25, 26)

¹⁶ Ne ane wach moro ma nosieko e kanyakla mar Jo-Korintho e wi chamo ring’o ma nosetimgo misango ne sanamu. Paulo nonyiso Jokristogo niya: “Wang’eyo ni sanamu ok en gimoro e pinyni, kendo ni onge Nyasaye moro mak mana achiel.” (1 Kor. 8:4) Nikech weche ma Paulo nowachogo, jomoko nong’ado ni ne ginyalo chamo ring’o ma ginyiewo e chiro kata obedo ni ring’ono nosetimgo misengni ne sanamu. Jomoko to nong’ado ni ne ok ginyal chamo ring’o ma kamano nikech mano ne dhi chwanyo jomamoko. (Som 1 Jo-Korintho 8:7; 10:​25, 26.) Mano ne en yiero mar ng’ato owuon. Paulo ne ok onyiso Jo-Korintho ni gitim ne jomamoko yiero kata kopo gima jowetegi notimo. Ng’ato ka ng’ato kuomgi ne dhi ‘chiwo ne Nyasaye dwoko ma mare owuon e bura.’—Rumi 14:​10-12

17. Ang’o ma nyalo timore ka watimo yiero mana nikech jomamoko otimo? Chiw ane ranyisi. (Ne pichni bende.)

¹⁷ Ere kaka gima kamano nyalo timore e kindewagi? Tem ane paro wach ng’injo mag remo. Jakristo ka Jakristo nyaka tim yierone owuon ka be obiro yie gi ng’injogo kata ooyo.c Mae en-ga wach ma ok yot winjo tiende, kata kamano, ng’ato ka ng’ato nigi ting’ mar timo yierone owuon e wi wachno. (Rumi 14:4) Ka watimo yiero mana nikech ng’at machielo otimo kamano, mano nyiso ni nyalowa mar pogo ber gi rach ok otegno. Wanyalo nyiso ni wan joma riek ka watimo yiero ma luwore gi puonj mag Muma. (Hib. 5:14) Kare en kinde mane monego wakwa Jakristo moro motegno mondo ong’adnwa rieko? En bang’ ka wasetimo nonro, to pod nitie puonj moko mag Muma motudre gi wachno ma ok wawinj tiendgi maber.

DHI NYIME MANYO RIEKO

18. Ang’o ma Jehova osetimonwa?

¹⁸ Jehova osenyiso ni ogenowa kuom miyowa thuolo mar timo yiero wawegi. Osemiyowa Wachne ma en Muma kaachiel gi osiepe mabeyo ma nyalo konyowa tiyo gi puonj mag Muma e yo maber. Wechego nyiso ni Jehova dewowa mana kaka wuoro ma dewo nyithinde. (Nge. 3:​21-23) Ere kaka wanyalo goyone erokamano?

19. Ere kaka wanyalo dhi nyime moro Jehova?

¹⁹ Par ane wachni: Jonyuol bedoga mamor ka gineno ka nyithindgi bedo Jokristo motegno, mariek, kendo mohero konyo jotich Jehova wetegi. E yo ma chalo kamano, Jehova bende bedoga mamor sama oneno ka watimo kinda mondo wabed Jokristo motegno, wamanyo rieko, kendo watimo yiero ma miye duong’.