Weche Machiko Jorit-skul

E MORO ka moro kuom kanyakla, nitie jaduong’-kanyakla moket mondo orit Skul mar Tij Nyasaye. Kapo ni omiyi migawoni, ilo ma in-go ne skundni kaachiel gi kaka idewo dongruok mar moro ka moro kuom jopuonjre nyalo miyo skundni okony ahinya e alworau.

Achiel kuom gik madongo ma migawoni dwaro ni itim, en tayo Skul mar Tij Nyasaye mitimo juma ka juma e kanyaklau. Ket e paro ni e chokruok moro amora mar Skul, jomamoko bende nitie maok mana jogo ma nigi migepe kende. Ta skul e yo mamiyo kanyakla mangima yudo jip mar tiyo gi puonj achiel kata mokalo kanyo, motudore gi gigo ma skul dwaro chopo kaluwore gi ite mar 5 nyaka 8 mar bugni.

Ket pachi kuom jopuonjre duto, bed ni gin gi migepe mag somo, mag timo ranyisi, kata mag golo twege. Konygi gikaw migepego kaka thuolo mar timo dongruok e tijgi ne Jehova, to ok mana ni tek ni gichopo migawo. Onge kiawa ni kinda ma japuonjre keto owuon, chiko kamaduong’ e dongruok motimo. Kata kamano, dwarore bende ni inyis e yor ng’wono ni idewogi, ikonygi ng’eyo kaka lony mag puonj konyo, kendo ilernegi kaka ginyalo tiyo kod lonygo. Mondo itim kamano, chik iti adimba ne moro ka moro kuom twege mag jopuonjre mondo iyud weche minyalo konyogigo.

Ne ni ichako kendo itieko skul e wang’ sa. Ket ranyisi maber kuom tiyo mana gi seche moket mar chiwo paro ne jopuonjre. Kapo ni japuonjre kalo sa, onego in kata jalno makonyi otim gima nyise ni okalo sa. Japuonjreno onego otiek sentens ma ne rik owacho kae to owuog e ndiri. Kapo ni migawo moro e program okalo sa, ket paro michiwo obed machuok, kae to wuo gi owadwano bang’e kuom wachno.

Ka intie e chokruok, in ema onego ita skul. Kapo ni ionge, jaduong’-kanyakla moro ma ne jodongo osemiyo migawo mar konyo, onego ota skul. Kapo ni dwarore ni okonyi loso chenro mar migepe, ndiko kendo chiwo migepe, kata timo chenro mar joma nyalo konyo kapo ni jal monego ogol migawo onge, jakony-tich moket gi bura mar jodong-kanyakla mondo okony e tijego, nyalo konyi.

Rwako Jopuonjre Manyien Odonj e Skul. Jiw jolendo duto odonj e skul. Jomamoko mabiro e chokruoge mag kanyakla pile, moyie gi puonj mag Muma kendo ma ngimagi luwore gi puonj matayo Jokristo, bende nyalo donjo e skul. Kapo ni ng’ato owacho ni odwaro donjo e skul, puoye gi mor. Kapo ni jalno pod ok en jalendo, in kaka jarit-skul onego iwuo kode kuom gik madwarore ni ng’ato otim mondo eka odonj e skul, kanyalore, ber kitimo kamano ka ng’at mapuonjore kode Muma ni kanyo (kata e nyim janyuolne ma en Jakristo). Gik madwarore ni ng’ato otim mondo eka odonj e skul chalre gi madwarore kuom ng’at madwaro bedo jalendo mapok obatisi. Giyudore e ite mar 78 nyaka 80 mar bug Tengenezo Linalofanya Mapenzi ya Mungu. Bed gi nyinge mag jogo duto manie skul gie sani.

Tiyo gi Fom Moting’o Puonj mag Lony. Fom moting’o puonj mag lony mar moro ka moro kuom jopuonjre nie buge owuon, e ite mar 79 nyaka 81. Mana kaka onyis gi rangi mopogore opogore, inyalo mi japuonjre ma nigi migawo mar somo puonj mar lony moro amora chakre 1 nyaka 17. Kuom migepe mitimo e yor ranyisi, inyalo ti gi lony duto mak mana 7, 52, koda 53. Inyalo ti gi lony duto e migepe mag golo twak, mak mana 7, 18, koda 30.

Ka omi ng’ato lony minonee, jarit-skul onego oket alama gi pensil e fom moting’o puonj mar lony e thuolo mochomore gi lonyno e bwo kama ondik ni “Tarik Mochiwe Migawo”. Bang’ japuonjre golo migawone, penje kar kende kabe ne otiegore kaka onyis e giko puonj mar lonyno. Kane otiegore, onego oketne tik e sanduk manie fomno. Kapo ni ijiwe mondo omed tiegore e lony achielno, onge tiend ndiko wach moro amora e fomno; we aweya maok iketo tik e thuolo manie bwo “Tarik Motiekego.” Onego oket alama kanyo mana ka japuonjreno oromo dhi e lony machielo. E wi mano, e bug japuonjre e ite mar 82, bathe koracham mar chal migologo twak, onego ondik tarik motiyoe gi chal moro bang’ twak ka twak. Nitie thuolo moket e fom moting’o puonj mag lony koda e fom mar chal migologo twak mamiyo japuonjre nyalo tiyo gi lony moro kata chal moro nyadiriyo. Jopuonjre onego obed gi bugegi sama program mar skul dhi nyime.

E migawo, chiw mana puonj achiel mar lony. Kinde mang’eny, ber kichiwogi kaka giluwore. Kata kamano, kapo ni nitie jopuonjre ma nigi nyalo makende, inyalo jiwogi mondo gipuonjre kendo giti gi lony mamoko kendgi giwegi. Kae to inyalo konyogi e lonygo miparo ni biro konyogi moloyo e dongruok margi kaka jogol-twak koda jopuonj.

Kata kapo ni japuonjre osebedo e skul kuom higini mang’eny, onyalo yudo kony ahinya kuom puonjore kendo tiyo gi moro ka moro kuom lonygi. Mondo ikony jopuonjre moko madwaro ni okony e yore moko sie, inyalo yiero lony moko mag wuoyo mondo gitiegree kar luwogi mana kaka ochan-gi.

Nyiso Dongruok Monego Otim. Sama inyiso ng’ato dongruok monego otim, ti malach gi ranyisi koda puonj mayudore e Muma. Jopuonjre onego one ni puonj michiwo kendo chuny michiwogo puonjgo luwore gi puonj mabeyo manie Wach Nyasaye.

Ket e paro ni in ‘jatich kaachiel kod’ owete koda nyimineni. (2 Kor. 1:24) Mana kaka gin, in bende dwarore ni idhi nyime keto kinda mondo imed timo dongruok kaka jagol-twak kendo japuonj. In iwuon, puonjri bug Tiegri e Skul mar Tij Nyasaye, ti gi puonj mochiwo, kendo ket ranyisi maber mondo jomoko bende otim kamano.

Kaka idhi nyime timo kamano, gima duong’ monego idwar chopo en konyo jopuonjre obed joma somo maber, joma golo twak mong’ith, kendo jopuonj molony. Mondo itim kamano, chiw kony moro amora madwarore mabiro konyo jopuonjre ong’e maber tiend lony mag wuoyo duto, gimomiyo lonygo dwarore, koda kaka ginyalo nyago lonygo. Bugni ondik e yo mabiro konyi timo kamano. Kata kamano, kinde mang’eny dwarore ni itim gik momedore maok mana somo weche manie bugni. Wuo kuom puonj ma wechego chiwo koda kaka inyalo ti gi puonjgo.

Ka japuonjre otimo maber e lony moro, puoye. Wach e yo machuok gimanyiso ni otimo maber kata nyise gimomiyo gima otimono dwarore. Kapo ni ineno ni nitie kamoro e lonyno monego omed tiegoree, ne ni ong’eyo gimomiyo inyise kamano. Wuo kode kuom kaka onyalo medo tiegore. Ketne wechego maler to bende bed mang’won.

Ng’e ni kuom jomang’eny, golo migawo e nyim ji en gimatek ahinya. Kapo ni ng’ato neno ni ok otimo maber, onyalo wuoro kabe nitie tiend dhi nyime temo. Luw ranyisi mar Yesu, ma ne ok oturo “odundu motore” kata nego “tond meny ma pod golo yiro.” (Math. 12:20) Ket e paro kaka japuonjre winjo e chunye gie sano. Sama inyiso japuonjre weche monego otimie dongruok, tim mano kaluwore gi chal mar japuonjre, bedni onyien e skul kata en jalendo molony. Puoyo ji gi mor kendo kowuok e chunyi nyalo jiwogi gidhi nyime timo duto ma ginyalo.

Nyis luor e yo miwuoyogo gi moro ka moro kuom jopuonjre. Jo Rumi 12:10 nyisowa niya: “Ng’ato ka ng’ato mondo omi owadgi duong’ moloyo en owuon.” Donge mano en puonj mowinjore ndi ne jata Skul mar Tij Nyasaye! Ka japuonjre hike ng’eny moloyi, luw adimba puonj mochiw e bug 1 Timotheo 5:1, 2. Kata kamano, bed ni ng’ato hike romo nade, ka onyise e yo mang’won kuonde madwarore ni otimie lokruok, kinde mang’eny orwako puonjno mayot.—Nge. 25:11.

Sama inyiso japuonjre wach monego otimie dongruok, jiw gima tiegruokno dwaro chopo. Gima tiegruok dwaro chopo ok en mana ni ng’ato otim maber e okang’ moro mondo opuoye kae to onyise ni odhi e lony maluwo. Gimomiyo itiegowa ok en ni wabed jogol-twak kendo jopuonj ma ji pako. (Nge. 25:27) Gombowa en tiyo gi mich mar wuoyo e pako Jehova kendo e konyo ji ong’eye kendo ohere. Tiegruok ma wayudo en mar miyo wabed moikore maber timo tich moler e bug Mathayo 24:14 koda 28:19, 20. Bang’ kinde, owetewa mosebatisi kendo mosetimo dongruok madwarore inyalo kwa mondo okony e rito ‘kueth Nyasaye’ kaka jogol-twak kendo jopuonj.—1 Pet. 5:2, 3.

Nyis jopuonjre ni ber ka gisomo puonj mar lony minonogie mapiyo bang’ yudo migawo. Jiwgi ni puonj ma giyudo sama gitimo ikruok ne migepe mag skul, gitigo e mbaka mapile, e chiwo paro e chokruoge mag kanyakla, koda e tij lendo.

Miyo Ji Migepe. Onego otim mano chon, ka tin to jumbe adek motelo. Migepe duto ma kamago onego ondik e kalatas kanyalore.

Migepe mag puonjo kanyakla onego omi jodong-kanyakla, to kaber, gibed jodongo mabiro golo migepego e yo maber, kendo inyalo mi jokony-tich ma gin jopuonj molony.

Mondo ing’e ni migawo mage mowinjore omi owete kata nyimine, luw weche mochiw mondo otayi e kalatas moting’o chenro mar skul. Kapo ni owete magolo twege tin to nyimine ema ng’eny, ne ni imiyo owete migepe mitimoe nonro maok mana mag somo Muma kende.

Non chal mar ji sama ipogo migepe. Be ochuno ni imi jaduong’-kanyakla kata jakony-tich migawo mar golo twak e skul e odiechieng’ mabende en gi migawo e Chokruok mar Tijwa, kata e juma achiel ma en gi migawo mar golo twak mar ji duto e kanyakla? Be ochuno ni imi nyaminwa moro migawo e odiechieng’ achiel ma nyathine matin mapod dwarore ni okony, bende nigi migawo? Be wich mar migawo owinjore gi japuonjre, to moloyo ka en ng’at ma hike tin kata mapok obatisi? Non mondo ine ni migawo owinjore gi puonj mar lony ma japuonjre tiegoree.

Kuom migepe ma imiyo nyimine, japuonjre ema jayiero chal mogologo twak kaluwore gi kaka onyis e ite mag 78 koda 82. Onego omiye jakony achiel, kata kamano onyalo tiyo gi jokony ariyo. Kapo ni japuonjre kwayo mondo omiye jakony moro sie mowinjore maber gi chal modwaro gologo twak, onego omiye kanyalore.

Klase Momedore. Kapo ni nitie jopuonjre mokalo 50 e skul, inyalo neno ni ber bedo gi klase mamoko ma jopuonjre nyalo goloe migepe. Kaluwore gi alworau, unyalo tiyo gi chenroni e golo migepe duto mag jopuonjre kata golo mana migepe ariyo mogik.

Moro ka moro kuom klasego onego obed gi jal molony e tiego jopuonjre, to kanyalore obed jaduong’-kanyakla. Kochuno, jakony-tich molony nyalo timo migawono. Bura mar jodong-kanyakla onego opwodh owete ma imiyo migawono. Bed gi tudruok kod owete matayo klase mamokogo mondo ung’e kony madwarore ni omi jopuonjre kata bed ni gibiro golo migepegi maluwo e klase mage.

Klas Moyiedh ne Puonjo Ji Somo. Kapo ni bura mar jodong-kanyakla neno ni dwarore ni opuonj ji mogwaro ong’e somo e dhok ma kanyakla tiyogo, inyalo timo chenro mondo ubed gi klas mar puonjo ji somo ma dhi riat gi Skul mar Tij Nyasaye. Puonj michiwo nyalo bedo puonjo ng’ato somo chakre e tiende kata mar jiwo ng’ato obed molony e somo.

Ok ochuno ni opuonj somo sama igolo twege e Skul mar Tij Nyasaye. Mondo okony ji e yo maber, nyalo dwarore ni oti gi thuolo mang’eny moloyo thuolo manyalo yudore sama skul dhi nyime. Jodong-kanyakla nyalo ng’ado gima onego otim kendo seche monego opuonjie klasno. Kaluwore gi chal mantie, inyalo tim chenro mondo opuonj ji ka gin e grup kata opuonj ng’ato achiel achiel.

Japuonj molony dwarore. Kanyalore, migawono onego omi owadwa mong’eyo somo maber kendo molony gi dhokno. Ka onge owadwa manyalo timo mano, jodong-kanyakla nyalo kwayo nyaminwa molony ma en ranyisi maber mondo okony. Nyaminwano onego oum wiye sama opuonjo klasno.—1 Kor. 11:3-10; 1 Tim. 2:11, 12.

Buk matin miluongo ni Jitahidi Kusoma na Kuandika yudore e dhok mang’eny. Okete e yo makonyo ng’ato ochak ng’eyo somo gie tiende. Inyalo ti gi buge mamoko kaluwore gi nyalo mar somo mar jogo manie klasno. Ka jopuonjre osetimo dongruok moromo, onego ojiwgi gidonj e program mar Skul mar Tij Nyasaye.

Kaka jarit Skul mar Tij Nyasaye, inyalo timo mang’eny e konyo kanyakla. Tim ikruok maber, kendo kaluwore gi puonj mayudore e bug Jo Rumi 12:6-8, chop migawo mari kaka mich majaber ma Nyasaye omiyi.