Keto Kinda Mondo Ichop e Chuny Ji

KAR mana lendo ne ji kende, tim kinda mondo ichop e chunygi. Kinde mang’eny sama Muma wuoyo kuom chuny, onyiso ni chuny ng’ato opogore gi kaka onenore gi oko. Chuny ng’ato ochung’ ne dhano maiye—kaka owinjo e chunye, gik moko duto moparo, gimomiyo oparo kamano, koda kaka gik moparogo chiko timbene. Mani e chuny maiye mipidhoe adiera. (Math. 13:19) Kendo e chuny ng’ato e kama winjo Nyasaye onego ochakree.—Nge. 3:1; Rumi 6:17.

Mondo gima ipuonjo odonj matut e chuny ng’ato kamano, ber ng’eyo gik moko adekgi: (1) Ng’e gimomiyo jawinjo osenyago chuny ma en-go. (2) Jiw kido mabeyo ma en-go, kaka hera kod luoro Nyasaye. (3) Jiw jawinjo mondo onon e chunye maiye mondo otim gik mamoro Jehova chuth.

Tiyo gi Rieko. Nitie gik mopogore opogore momiyo ji pok orwako adiera. Sama itimo puonjruok mar Muma gi ng’ato, nyalo dwarore ni igol paro maok kare ma en-go kendo inyise adiera makwedo parogo, kata inyalo mana nyise gimomiyo parogo ok gin makare. Penjri niya: ‘Be ng’atni ong’eyo ni kaka dhano, dwarore ni obed gi winjruok maber gi Nyasaye? Gie sani gik moyiego gin mage? Gin ang’o maok oyiego? Ang’o momiyo oneno gik moko kamano? Be dwarore ni okonye olo gombo maricho manyalo mone kawo ting’ mabedoe nikech ng’eyo adiera?’

Kinde duto ok yot ng’eyo gimomiyo ji nigi yie ma gin-go. Ngeche 20:5 wacho niya: “Rieko manie chuny dhano chal gi pi mokuny matut; to ng’a mariek e ma notuome.” Rieko en bedo gi nyalo mar ng’eyo gima ok nere ayanga. Mano dwaro ni inon adimba chal mar ng’ato kendo idewe.

Ji ok nyis gima nie chunygi mana kuom wuoyo kende. Wich moro muwuoyoe nyalo miyo japuonjre obed gi lokruok e wang’e kata dwonde. Ka in janyuol, ing’eyo ni ka timbe nyathini lokore nitie gik mosechako ywayo pache. Kik ium wang’i ne lokruok ma kamago. Ginyisi matin gima nie chuny ng’ato.

Penjo moyier maber nyalo konyi ng’eyo gima nie chuny ng’ato. Inyalo penje kama: “Ineno nade kuom . . . ?” “Ang’o momiyo ne ibedo gadier ni . . . ?” “Inyalo timo nade kapo ni . . . ?” Kata kamano, tang’ kik ipenj ji penjo mang’eny ahinya. Inyalo penjo e yo mariek niya, “Daher penji kabe . . . ?” Fwenyo gima nie chuny ng’ato en tich matek maok nyal tim kirikni. Thothne, kawo kinde mondo ng’ato ogen wadgi eka ochak nyiso gik mopondo manie chunye. Kata ka useng’iyo, bedo motang’ pod dwarore mondo ng’atno kik par ni in achuogra madonjore e weche ji.—1 Pet. 4:15.

Kaka itimo sama iwinjo wach moro bende dwaro rieko. Ng’e ni gimaduong’ midwaro chopo en ng’eyo ji mondo ing’e ni gin weche mage motenore gi Ndiko manyalo jiwogi maber moloyo. Kik irikni elo kaka paro ma gichiwo ok ni kare. Kar mano, tem fwenyo gima nie chunygi kaluwore gi gik ma giwachogo. Kitimo kamano, ibiro ng’eyo kaka onego idwok; kendo ka japuonjre ofwenyo ni ing’eyo chal mare, onyalo paro wecheni e yo matut.—Nge. 16:23.

Pod inyalo jiwo ng’ato achiel achiel, kata bed ni iwuoyo gi ji buora. Kapo ni in ng’ama ong’eyo ng’iyo wang’ jowinjo, ing’eyo somo gima wengegi nyiso, kendo ipenjogi penjo moko machiewo pachgi to dwaro ni gidwok gi chunygi, nyalo bedoni mayot ng’eyo kaka gineno wach moro miwuoyoe. King’eyo jowinjo magi maber, nyis ni idewo chal margi. Ket e paro chuny ma kanyaklano nigo sama inono kodgi Wach Nyasaye.—Gal. 6:18.

Mulo Chuny Japuonjre e Yo Makonye. Bang’ kiseng’eyo puonj ma ng’ato oyiego koda maok oyiego kaachiel gi gimomiyo, inyalo chako gi kanyo. Bang’ kane osechiere, Yesu nochopo e chuny jopuonjrene kuom ‘elonegi Ndiko’ e wi gik ma ne oa timore machiegni. (Luka 24:32) In bende onego ikony ng’ato neno tudruok mantie e kind gik mosomo e Wach Nyasaye gi gik mosekaloe koda mogombo neno katimore. Gima biro nyiso ni imulo chuny japuonjre e yo makonye, en kochopo kama owacho maler ni: “Mani e ADIERA!”

Sama ijiwo ber mar Jehova, hera mare, ng’wono mare maok wawinjore yudo, koda kaka tijene duto ni kare, ikonyo jogo mipuonjo mondo oher Nyasaye. Sama ikawo thuolo mondo inyis jowinjo ni Nyasaye neno kido mabeyo ma ng’ato ka ng’ato kuomgi nigo, imiyo ging’eyo ni kare ginyalo bedo gi winjruok maber e kindgi gi Nyasaye. Inyalo timo mano kuom paro ndiko machalo kaka Zaburi 139:1-3, Luka 21:1-4, kod Johana 6:44 kendo kuom konyo jowinjo one okang’ matut ma Jehova oherogo jotichne mochung’ motegno. (Rumi 8:38, 39) Lernegi ni Jehova ok ng’i mana ketho magwa, to ong’iyo chal mar ngimawa duto, kinda mwatimo e lamo madier, koda hera mwanyiso nikech nyinge. (2 Weche 19:2, 3; Hib. 6:10) Oparo bende gik moko duto kuomwa, kendo obiro chiero “ji duto manie liete” e yo miwuoro. (Joh. 5:28, 29; Luka 12:6, 7) Nikech ochwe dhano e kit Nyasaye, nyiso ji kido mabeyo mag Nyasaye hinyo mulo chuny ng’ato.—Chak. 1:27.

Gima bende nyalo mulo chuny ng’ato en ka opuonjore neno jomoko kaka Jehova nenogi. En gima winjore maler ni ka Nyasachwa dewowa e yo mang’won, mano nyiso ni odewo jomamoko e yo ma kamano bende maok ong’i ni ne gipon kanye, giwuok e piny mane, kata ni giwuok e kit oganda mane. (Tich 10:34, 35) Ng’ato kosebedo gi ng’eyo e okang’ machalo kamano, obiro bedo gi mise motegno e Ndiko makonye golo chuth achaye kata akwede e chunye. Mano biro konye keto kuwe e kinde gi jomoko sama odhi nyime puonjore timo dwaro mar Nyasaye.

Luoro Nyasaye bende en kido machielo monego wakony jomoko onyag. (Zab. 111:10; Fwe. 14:6, 7) Nyiso luor matut kamano ne Nyasaye nyalo jiwo ng’ato otim gima dak otim gi tekone owuon. Wuoyo kuom tije madongo miwuoro mag Jehova koda ng’wonone mar hera matamre gi nono, nyalo miyo ikony jomoko obed gi luoro mowinjore mondo kik gichwanye.—Zab. 66:5; Yer. 32:40.

Ne ni jowinjo ong’eyo ni Jehova dewo gik ma gitimo. Kaluwore gi gik mwatimo, wanyalo miyo chunye osin kata obed mamor. (Zab. 78:40-42) Nyis ji kaka gima gitimo nyalo chiwo dwoko ne gima Satan nohango kuom Nyasaye.—Nge. 27:11.

Kony jowinjo one ni luwo chike ma Nyasaye oketo konyogi. (Isa. 48:17) Achiel kuom yore minyalo timogo mano en nyiso kaka ng’ato nyalo hinyo ringrene kata bedo gi chuny machandore nikech tamruok luwo rieko mar Nyasaye, kata ka en mana kuom kinde matin. Lerne kaka richo miyo winjruokwa gi Nyasaye kethore, mono jomoko puonjore adiera kuomwa, kendo ketho ne jomoko ratiro maggi. (1 Thes. 4:6) Kony jowinjo mondo ogen ahinya gweth ma giyudo gie sani nikech luwo chike Nyasaye. Jiwgi mondo gimed neno ni luwo yore makare mag Jehova geng’onwa masiche mang’eny. Ka ng’ato oseyie ni luwo yore Nyasaye e rieko, obiro sin chuth gi tim moro amora maok winjre gi yorego. (Zab. 119:104) Obiro neno ni luwo chik ok en ting’ mapek, to en chiwruok monyisogo herane ne Jehova.

Konyo Ji Mondo Ginonre Giwegi. Mondo ji odhi nyime dongo e winjruokgi gi Nyasaye, dwarore ni ging’e gik manie chunygi. Nyisgi kaka Muma nyalo konyogi timo kamano.

Kony jowinjo one ni Muma ok en mana buk moting’o chike, puonj, gik ma ne otimore chon, kata mana weche mokor. En buk ma bende nyisowa kaka Nyasaye neno gik moko. Jakobo 1:22-25 pimo Wach Nyasaye gi rang’i. Gima watimo sama wawinjo wach mowuok e Muma, kendo kaka watimo sama Jehova chopo dwache, miyo gima nie chunywa nenore. Omiyo, onyisowa kaka Nyasaye ma en Jal ma ‘pimo chuny ji’ nenowa. (Nge. 21:2) Jiw jowinjo obed gi wachni e paro. Jiwgi ginon matut weche ma Nyasaye osekanonwa e Muma, kendo gipar lokruok manyalo dwarore ni gitim e ngimagi mondo gimed more moloyo. Konygi gine ni somo Muma en yo mar ng’eyo kaka Jehova pimo “paro kod dwaro manie chuny ng’ato” ma en ng’eyo ma ka giluworego to ginyalo timo lokruok moro amora ma Nyasaye dwaro ni gitim.—Hib. 4:12; Rumi 15:4.

Jopuonjre moko nyalo dwaro tiyo gi gik ma gipuonjore e Muma; mak mana ni giluoro gima ji biro wacho kuomgi. Nyalo bedo ni gikedo gi gombo moko motegno mag ringruok. Kata nyalo bedo ni giparore kabe ginyalo tiyo ne Nyasaye to pod gidhi nyime makore gi timbe mag piny. Nyisgi gimomiyo digni e paro ariyo kamano nyalo hinyogi. (1 Ruo. 18:21) Jiwgi gikwa Nyasaye onon kendo opwodh chunygi.—Zab. 26:2; 139:23, 24.

Nyisgi ni Jehova ong’eyo kaka gikedo kendo ni Muma wuoyo kuom kedono. (Rumi 7:22, 23) Konygi gibed motang’ mondo gombo maricho manie chunygi kik logi.—Nge. 3:5, 6; 28:26; Yer. 17:9, 10.

Jiw ng’ato ka ng’ato mondo onon gimomiyo otimo gik moko. Kony ng’ato openjre niya: ‘Ang’o momiyo adwaro timo gini? Be gima atimoni biro nyiso Jehova ni kuom adier aduoko erokamano kuom duto mosetimona?’ Tim matek mondo imed tego bedone gadier ni winjruok maber gi Jehova e mwandu maduong’ moloyo ma ng’ato nyalo bedogo.

Kony jowinjo mondo ong’e maber tiend tiyo ne Jehova gi ‘chunygi duto.’ (Luka 10:27) Mano tiende ni nyaka giket parogi duto, gombogi, koda gimomiyo gidwaro timo gik moko oluwre gi yore mag Jehova. Kuom mano, puonj jowinjo mondo ginon ok mana gima gitimo kende, to bende kaka giwinjo e chunygi kuom dwaro mag Nyasaye kendo ginon gimomiyo gitiyone. (Zab. 37:4) Kaka jopuonjre medo neno kuonde ma dwarore ni gitimie lokruok, jiwgi mondo gikwa Jehova e lamo niya: “Miya aluor nyingi gi chunya duto.”—Zab. 86:11.

Sama japuonjre keto winjruok maber e kinde gi Jehova, obiro luwo chike Nyasaye nikech yie ma en-go, to ok mana nikech in ema idhire. Kae to en owuon obiro dhi nyime ‘yango gima long’o ni Ruoth.’ (Efe. 5:10; Fili. 2:12) Jehova mor gi ng’at maluwe gi chunye duto e yo ma kamano.—Nge. 23:15.

Ket e paro ni Jehova ema pimo chuny dhano kendo en ema oywayo ji obed gi winjruok maber kode. (Nge. 21:2; Joh. 6:44) Migawo marwa en tiyo kanyachiel kode. (1 Kor. 3:9) Chalo ka gima ‘Nyasaye hombo gi dhowa.’ (2 Kor. 5:20; Tich 16:14) Jehova ok chun ng’ato orwak adier, kata kamano sama watiyo gi Ndiko, onyalo miyo jowinjo one ni gima giwinjo en dwoko mar penjogi—kata dwoko mar lamogi. Ket wachno e paro sa moro amora mipuonjo kendo kwa Jehova gi kinda mondo otayi kendo okonyi.—1 Weche 29:18, 19; Efe. 1:16-18.