Xi koasenkaoli nga koa̱njinli je Biblia

Tikjaʼaitsjenlai kʼiatsa tosʼa kabicho títjuin jngo naxinandá. Jókoa̱nli kʼiatsa kjaʼaí kjoan je chjota xi ya tjín, tsa kjaʼaí kostumbre tjínle, tsa kjaʼaí kjoan jme xi kjine kʼoa kjaʼaí kjoan je tao̱n xi síchjén. Tsakui nichxin likui ʼyai josʼiain.

Tsakui nichxin kʼoati koa̱nli kʼianga tosʼa títjon kʼoéxkiai je Biblia. Je chjota xi síkʼaxki̱ jenʼio kjoatse tsakatio kʼoa likui ʼyai. Nkjín naxinandá jchai, jolani xi Filistea tsakʼin, kʼoa nkjín kostumbre jchai, jolani nga sakʼoa tsakʼéjnda najñole chjota. Kʼoati jchai nga kui kichine xi maná tsakʼin kʼoa nga kui koanchjén je tao̱n xi dracma tsakʼin (Éxodo 16:31; Josué 13:2; 2 Samuel 3:31; Lucas 15:9, TNM). Tsakui nichxin likui koa̱njinli kʼianga kʼoéxkiai xi tʼatsʼe jebi. Tonga kuila tikjaʼaitsjenngáni kʼiatsa tʼaxin naxinandá kabichui, a tsí tsjoa koa̱nli kʼiatsa ʼya xi koasenkaoli. Kʼoa tikjaʼaitsjenlai xi tʼatsʼe Biblia, a tsí matsjoali kʼiatsa ʼyani xi kuitsoyali jmeni xi tsín majinli.

XI TSAKINYAKAO CHJOTA NICHXIN KJOATSE

Je Biblia kʼiaa kisʼetsʼiakao nga kichji nga siglo 16 nga kjesa chʼajin nó 1. Saʼnda nga kʼia, tíbisenkao je chjota nga katamajinle. Tobʼelañá je Moisés, je xi tsakasentítjonle naxinandá Israel, kitsoyaa je Énle Niná xi tjínle nga kʼia (Deuteronomio 1:5).

Kʼoa jngo jmi nó nga koanskanni, tojo tjío maestro xi kitsoya Biblia. Tobʼelañá, nga nó 455 nga kjesa chʼajin nó 1 nʼio nkjín chjota judío, kʼoa kao xtiʼndí, xi ya tsakatiojtín ya Jerusalén ya jinndi̱tsi̱n. Je maestro xi kitsoya Biblia “tsakʼéxkia je libro, xi tsʼe kjoatéxomale Niná xi kixi, kitsoyaa kʼoa kʼoakitso josʼin tínchja̱ni; kʼoa kʼoasʼin tsakinyakao je chjota nga katamachoyale” (Nehemías 8:1-8).

Kʼoa aonla siento nó nga koanskanni, je Jesús kʼoati kitsoyale je chjota. Kʼoa kʼoasʼin tsaʼyale nga ñaki maestro koan (Juan 13:13). Kitsoyale ninga tojngo kʼoa ninga nʼio nkjín chjota. Ñandia nga nʼio nkjín chjota kitsoyale ya jngo jko̱nindo kʼoa “tokoanxkónle ngatsʼi chjota” (Mateo 5:1, 2; 7:28). Kʼoa nga nó 33, jao chjotale tsakjákaonajmí nga tjíofi ya jngo naxinandáʼndí xi tíjna ya chrian Jerusalén. Je Jesús ñaki nda kitsoyale nga jao chjotale nga koanjinle “jo tso én xi tjítʼa xo̱n Escrituras” (Lucas 24:13-15, 27, 32).

Je chjotale Jesucristo kʼoati maestro koan nga kitsoya Énle Niná. Ñandia nga jngo chjota xi xá tjínle ya Etiopía kui tíbʼéxkia je Énle Niná. Je Felipe kikonle kʼoa kitsole: “A machoyali xi tibʼexkiai”. Chjota jebi kitso: “Jósʼin koa̱nnina, tsa tsín ʼya xi kuitsoyana”. Kʼoa je Felipe kʼiaa kitsoyale (Hechos 8:27-35).

XI KOASENKAOLI NDʼAIBI

Tojo koan nichxin kjoatse nga kisʼe je maestro xi kitsoya Énle Niná, je testigole Jeobá kʼoati tjíosʼín ndʼaibi. Kʼoa 239 mani naxinandá jñani tjíotsoya (Mateo 28:19, 20). Nga xki̱ xomana, tsʼato ñajan miyón chjota binyakao nga katamajinle jmeni xi bakóya je Biblia. Nʼio nkjín chjota xi tjíoʼmiyale xi ya tjío ya naxinandá jñani tsín makjainle tʼatsʼe Cristo. Alikui nikʼéchjí nga ʼmiyale, kʼoa ji kʼoati koa̱n kʼuínyali ya niʼyali kʼoa tsa ya jñani nga skénndiaali. Koaan tsa kao teléfono kʼoa tsa kao computadora kʼuínyanili.

Kʼiatsa meli nga kʼuínyali, kʼoatʼinlai jngo testigole Jeobá. Jchaní nga tsín ñʼai tjín jmeni xi tso je Biblia kʼoa nga nʼio “nda machjén nga bakóyaná, nga nchja̱tikaoná, nga sichoyandaná, nga sikinyáyandiaaná xi kjoakixi, jméni nga [ji] ñaki tjíjngosíni, nga ñaki tjínyije[sínili] xi machjénl[i] tʼatsʼe ngayije xá xi nda” (2 Timoteo 3:16, 17).