Aikotā̃ Asom Tupana.
Karāmpe mīt wȳwo poꞌog̃ watoig̃neꞌen hawyi watikuap poꞌog̃ iwat wakuat koꞌi hawyi iwyꞌok wo poꞌog̃ watoig̃neꞌen. Miꞌi hap ewy Tupana wȳwo. Karāmpe watikuap poꞌog̃ hetiat hawyi iwyꞌok wo poꞌog̃ watoig̃neꞌen. Tupana wat toig̃ kahato wakuat koꞌi. Watikuap hamo 4 iwat wakuat koꞌi hap. Hesaika hap Iweꞌeg̃ hap Hampȳk hap iꞌewȳte Woꞌokyꞌe hap.
TUPANA HESAIKA KAHATO RAKAT
Ereig̃neꞌen atipy iꞌewȳte mesūwat mytyp nug̃ hat esaika hap iwato kahato hap kaipyi. — IEREMIA 32:17.
Yne Tupana minug̃ koꞌi timoherep hesaika kahato hap. Kotā̃ e hap. Toꞌokai pya kahato yi hawyi āt maꞌato miꞌitā̃ putꞌokꞌe āt sakup hap ahete miꞌi hap timoherep Tupana esaika kahato hap. Karāmpe yꞌy mosakup kot kot e hap miꞌi hap 100 graus tote putꞌokꞌe hakup hap. Maꞌato āt sakup hap poꞌog̃ hesaika putꞌokꞌe 15 milhões graus tote (15,000,000°C) sio poꞌog̃ kuap sēse hakup pote. Āt sakup hap sēse hesaika miꞌi pote merep kahato tuereto pokꞌiꞌatuꞌe bomba nuclear.
Maꞌato āt irania waikiru koꞌi kai ȳt iwatoꞌi. Kotā̃ e hap. Waikiru UY Scuti e hap poꞌog̃ iwato irania waikiru koꞌi kai. Cientista koꞌi henoi miꞌi waikiru sēse iwato poꞌog̃ āt kai iꞌatuꞌe. Miꞌi pote Waikiru UY Scuti e hap toig̃neꞌen āt hawyi yi rāmpe iꞌewȳte Marte Júpiter rampe pote toiꞌatuꞌog̃ka hamo kat pote miꞌi waikiru UY Scuti iwato kahato. Miꞌi hap koꞌi puo pyi watikuap kat e terān Ieremia henoi karāmpe toꞌe tesaika iwato kahato hap kaipyi tutunug̃ yne atipy piat iꞌewȳte mesūwat mytȳp totiat e hap.
Kat hamo asom Tupana esaika hap aipowȳro kuap. Aheig̃neꞌen hap wyti yne Tupana minug̃ kaipyi. Tutunug̃ āt miꞌu yꞌy iꞌewȳte irania koꞌi aheig̃neꞌen hamo. Tesaika hap wo Tupana tiꞌatupowȳro mītꞌīn maꞌato wentup tewoꞌi toiꞌatupowȳro. Aikotā̃ me asom miꞌi hap toimoherep. Karāmpe Iesui toig̃neꞌen mesūwat yi tote turān Tupana tum tesaika hap tosaꞌyru pe ȳt uwe misepap ewywuatꞌi nug̃ hamo. Tupana Ehay toꞌe ihapytig̃ꞌi rakaria teꞌereꞌakasa iraꞌyn. Ȳt hewyry kuapꞌi rakaria ikohyewyry kuap taꞌyn. Hepihi pihi rakaria iꞌatuehaig̃te iraꞌyn. Ȳt hewaure kaꞌa rakaria ikuap taꞌyn sehay e hap koꞌi iꞌewȳte ikuꞌuro rakaria teꞌerehymūt iraꞌyn e. (Mateu 11:5) Maꞌato aikotā̃ me som korā̃ Tupana aipowȳro. Tupana Ehay toꞌe Tupana tum kahato saika hap hera ȳt hesaikaꞌi rakaria pe maꞌato eweimohey sēse Ieuwa ete pote eimoesaika hap eweipuenti e. (Isaia 40:29, 31) Iꞌewȳte Tupana tum ahesaika Tupana paꞌãu kaipyi hap ȳt aipīt yi kawiat kaipyiꞌi hap aipowȳro ahepiat niatpo hap koꞌi akit hamo. (2 Kurintiu 4:7) Pyno ti Tupana wyꞌok wo watoig̃neꞌen hap sēse waku katupono woꞌopotkyꞌe hap wȳwo tutum tesaika hap aipowȳro koꞌi hamo.
TUPANA IWEꞌEG̃ KAHATO RAKAT
Ieuwa eminug̃ yne kat koꞌi kat koꞌi ti etunug̃ emikuap oktān eweꞌeg̃ hap oktān. — SAUMU 104:24.
Karāmpe watikuap poꞌog̃ yne Tupana minug̃ koꞌi etiat hawyi watuwanentup sēse tig̃ tutunug̃ yne toweꞌeg̃ hap wȳwo hanti paĩ awatoꞌe. Cientista koꞌi teꞌeremūꞌe kahato Ieuwa minug̃ koꞌi ete taꞌatuhaꞌag̃ Ieuwa minug̃ koꞌi ewy hamo. Kotā̃ e hap. Teꞌerehaꞌat weita koꞌi kape hawyi taꞌatunug̃ avião.
Mīt eha Ieuwa minug̃ aimuꞌehaꞌat kahato
Tupana timoherep toweꞌeg̃ sēse hap mīt pīt nug̃ hap puo pyi. Miꞌi hap aimuꞌehaꞌat kahato. Kotā̃ e hap. Erewanentup pyno aikotā̃ me hirokat tenug̃ hap. Hirokat hit tesaꞌawynug̃ saꞌawy células fertilizadas e hap puo pyi hawyi kurin upi kurin upi tuwenug̃ célula aisū piat koꞌi nervosa e hap hawyi célula óssea e hap wo. Meig̃muewuat koꞌi waku yne raꞌyn hawyi tuwenug̃ órgão koꞌi iha iꞌamotag̃ hawyi ipyꞌa hawyi iraniaꞌīn koꞌi wy. 9 mês hawyi hirokat wo raꞌyn tuwenug̃. Miꞌi hap puo pyi Tupana weꞌeg̃ hap watikuap kahato yne tominug̃ hap ete aikotā̃ Tupana Ehay wan hat henoi. Miotā̃ e arehum kahato ewowi katupono en ni uinug̃ hat sēse ereig̃neꞌen. Arehaꞌat yne kat koꞌi kat koꞌi eminug̃ kape hawyi pȳwo tohepap kahato are. Pȳwo kahato yne tominug̃ koꞌi are. — Saumu 139:14.
Kat hamo asom Tupana weꞌeg̃ hap aipowȳro kuap. Ainug̃ hat Tupana tikuap kahato kat aimowepīt kuap hap. Miꞌi pote toweg̃ hap wȳwo ainãpin tehay puo pyi. Kotā̃ e hap. Tupana Ehay ainãpin waku waure wo eweikupteꞌen ewyriaꞌīn miꞌaparap upiat hap kai e. (Korosi 3:13) Mesūwat woꞌonãpin hap asom aipowȳro kuap te korā̃. Wemūꞌe kahato haria henoi karāmpe watiwāure irania miꞌaparap koꞌi pote watoket sē poꞌog̃ hamo hawyi aiwanentup hap kowoꞌi kowoꞌi hamoꞌi iꞌewȳte ahepe te waku ahehaig̃te poꞌog̃ hamo iꞌatuꞌe. Tupana aiwyꞌok iweꞌeg̃ kahato rakat tenentup kahato torānia mītꞌīn kape iꞌewȳte ainãpin. (2 Timoteu 3:16, 17) En iwyꞌok wo terān asom ereig̃neꞌen.
TUPANA HAMPȲK KAHATO RAKAT
Ieuwa ti aherohik kahato hat. Miꞌi ti hampȳk kahato rakat. — TETURONAMIA 32:4.
Tupana tunug̃ yne waku hap koꞌi. Tupana Ehay toꞌe Erewanentup to eiperia yne kuap hariaꞌi ȳt karāmpeꞌi Tupana ȳt nakuꞌi tutunug̃. Tupana sēse ȳt karāmpeꞌi toiꞌaparap e. (Io 34:10) Ieuwa yn en waku en ȳt e kuap ahepe miꞌi pote Saumu wan hat miotā̃ e Wakuat sēse rakat en mote en yn etikuap mītꞌīn yne iꞌatuminug̃ hap ete waku sio ȳt hap e. (Saumu 67:4) Heso heso rakaria mītꞌīn ȳt Ieuwa maꞌat kuapꞌi kat pote tehaꞌat iꞌatupyꞌa kape. (1 Samuel 16:7) Ieuwa yn wyti ikuap pȳwo pe sio ȳtꞌi hap. Miꞌi yn miotā̃ e kuap ahepe en waku hawyi en ȳt nakuꞌi e kuap. Tupana tehaꞌat yne mesūwat yi totiat saꞌag̃ hap koꞌi kape. Meij̃uran e pote ȳt nakuaria ti aru Tupana hywytip mesūwat yi tote pyi e. — Porowepiu 2:22.
Maꞌato Tupana Ieuwa ȳt aiꞌapiheg̃ sēse terān ynꞌi. Karāmpe mīt paaꞌe tominug̃ saꞌag̃ koꞌi upi hawyi karāmpeꞌi poꞌog̃ miꞌi hap tutunug̃ miꞌi pote Ieuwa tiwāure imiꞌaparap. Tupana Ehay toꞌe Ieuwa hewaku kahato rakat hawyi iperupꞌi kahato rakat. Pyno mīt ȳt heko hampȳkꞌi rakat wen saꞌag̃ nug̃ kahato hat pykai uiwepyiꞌi e Ieuwa pe pote toiwāure iꞌatumiꞌaparap koꞌi. Miꞌi hap timoherep Ieuwa hampȳk kahato rakat hap. Aikotā̃ etipuenti miꞌi hap. — Saumu 103:8; 2 Peteru 3:9.
Kat hamo asom Tupana hampȳk kahato hap aipowȳro kuap. Tupana tiꞌatukyꞌe torānia ywania koꞌi ikytsig̃ rakaria hun rakaria hawyi tapyiꞌaria wy wentup hap ewy yn toiꞌatukyꞌe. Iesui potmūꞌe Peteru toꞌe Atikuap taꞌyn aikotā̃ toꞌewy ewy toiꞌatukyꞌe wuatꞌi pusu kuap haria e. (Iesui Potmūꞌeria 10:34, 35) Miꞌi hap aimūꞌe Ieuwa ȳt tiꞌairaꞌi kat ywania tomontypot hamuat hap. Maꞌato toikyꞌesat torānia mītꞌīn tuweupiat rakaria tomontypot hanuaria wo hap. Iꞌewȳte Tupana wyꞌok wo watoig̃neꞌen kuap.
Tupana tiꞌatukyꞌe wentup ewy yn torānia ywania koꞌi ikytsig̃ rakaria ipīt hun rakaria hawyi tapyiꞌaria. Miꞌi pote imipoitȳro koꞌi wo watoig̃neꞌen kuap aiweupi pykai.
Tupana tiꞌatukyꞌe torānia ywania koꞌi. Tupana tikyꞌesat watikuap miꞌi yn en waku ȳt nakuꞌi e kuap hap ikuap hap ahepe te hamo waku. Miꞌi pote tutum ahepe aiwanentup hap. Tupana Ehay aimūꞌe aiwanentup hap henoi hap waku rakat ri etunug̃ e hamo. Ȳtꞌi pote ȳt nakuꞌi rakat etunug̃ e hamo. (Humanu 2:15) Kat hamo asom miꞌi hap aipowȳro kuap. Miꞌi hap aipowȳro niatpoꞌi poꞌog̃ watunug̃ Ieuwa piat aipoꞌoro hap ewy hamo. Aiwanentup hap watinãpin kahato pote aipowȳro hamo waku rakat koꞌi aira hamo. Miꞌi pote ȳt watiꞌaira hamoꞌi Ieuwa moꞌarōt hap koꞌi hawyi watiꞌywyk hamo aiwanentup saꞌag̃ hap koꞌi wy. Watikuap hawyi hotꞌokꞌe raꞌyn Tupana hampȳk kahato hap hawyi aipowȳro iwyꞌok wo poꞌog̃ watoig̃neꞌen hamo.
TUPANA WOꞌOPOTKYꞌE KAHATO RAKAT
Woꞌopotkyꞌe hat sēse ti Tupana. — 1 IUWÃU 4:8.
Tupana timoherep saika hap weꞌeg̃ hap iꞌewȳte hampȳt hap maꞌato miꞌi hap koꞌi ynꞌi toimoherep. Tupana Ehay henoi miꞌi woꞌokyꞌe hap ti e. Kat pote asom miꞌi woꞌokyꞌe hap ti e. Kat pote Miꞌi hesaika rakat tupono tutunug̃ yne kuap tesaika hap wo. Hampȳk hawyi weꞌeg̃ hap Tupana powȳro toiꞌaira hawyi tutunug̃ hamo. Maꞌato iwoꞌopotkyꞌe hap ti poꞌog̃ waku torānia kai. Kat pote woꞌokyꞌe hap puo pyi tutunug̃ yne woꞌokyꞌe hap wȳwo. Kotā̃ e hap.
Woꞌokyꞌe hap kaipyi Ieuwa tunug̃ atipy pe anjo koꞌi hawyi mesūwat yi tote mītꞌīn. Tominug̃ koꞌi ete ȳt wāure eꞌi maꞌato tutum yne iꞌatuepe iꞌatumikyꞌesat koꞌi iꞌatuwepīt hamo toiꞌatuerohik kahato. Kat pote Ieuwa woꞌopotkyꞌe hat sēse. Uiweran areig̃neꞌen pote atunug̃ miꞌiria eꞌi Ieuwa. Woꞌokyꞌe hap wȳwo tutunug̃ mesūwat yi ikahu kahato rakat aheig̃neꞌen hamo. Iꞌewȳte torānia pe Tupana timoherep woꞌokyꞌe hap. Toipoꞌoro iꞌaman hap ȳt nakuariaꞌi kape hawyi wakuaria kape wy toiꞌatukyꞌe kahato wentup ewy yn. — Mateu 5:45.
Tupana Ieuwa tikuap kahato ahepiat hoꞌopot hap. Aikyꞌe kahato hap wȳwo tohatyꞌu ahepiat hoꞌopot hap. (Tiaku 5:11) Miꞌi tupono Ieuwa tiꞌatukyꞌe torānia tokuap terān haria iꞌewȳte towyꞌok wo iꞌeig̃neꞌen terān haria wy. Wentup tewoꞌi kape Tupana tenentup kat pote aikyꞌe kahato hat miꞌi. Miꞌi pote erohik kahato. — 1 Peteru 5:7.
Kat hamo asom Tupana woꞌopotkyꞌe hap aipowȳro kuap. Waku kahato watehaꞌat āt minꞌe hap kape miꞌi hap sēse ikahu kahato iꞌewȳte watuwanentup hirokat hit wekyry kape hap. Torānia ikyꞌesat towyriaꞌīn piat tokyꞌe hap. Miꞌi hap timoherep Tupana aikyꞌe kahato hap iꞌewȳte toikyꞌesat aiwepīt wȳwo watoig̃neꞌen hap.
Iꞌewȳte Tupana timoherep woꞌokyꞌe hap hentup hap puo pyi. Tupana Ehay toꞌe Pyno ȳt eiwanentup koꞌi koꞌi iraꞌyn o poꞌog̃ waku wahentup Tupana kape aipowȳro hamuat hap katupono uruikuap kahato raꞌyn eg̃yiꞌat hap waku watoꞌe Tupana pe. Tupana aikotā̃ ȳwot woꞌopotkyꞌe kahato rakat tenentup kahato rakat ewy. Miꞌi pote toikyꞌesat wahentup tewowiat mowȳro hap hawyi toikyꞌesat wahenoi aiwanentup kowoꞌi kowoꞌi hap ȳt uwe piatꞌi wahenoi rakat maꞌato tepiat wahenoi hap toikyꞌesat. Miꞌi hap koꞌi watunug̃ mote Tupana Ehay henoi aiwanentup hawe woꞌowese hap yn topyhuꞌat hamo e. — Wiripu 4:6, 7.
Meikowat popera piat henoi Tupana wat wakuat koꞌi hap etiat hesaika hap iweꞌeg̃ hap hampȳk hap hawyi woꞌopotkyꞌe hap miꞌi hap uruikyꞌesat kahato etikuap hawyi epowȳro etikuap poꞌog̃ aikotā̃ Tupana hap hamo. Etikuap poꞌog̃ Tupana etiat hamo erenentup kuap iminug̃ eupiat koꞌi hap upi raꞌyn iꞌewȳte iminug̃ eupiat hamuat hap upi. Miꞌi hap etiat korā̃ watikuap hamo.
AIKOTĀ̃ ASOM TUPANA. Aj̃uwatꞌi poꞌog̃ hesaika Ieuwa kai. Miꞌi iweꞌeg̃ kahato rakat hampȳk kahato rakat wy maꞌato iwat poꞌog̃ wakuat torānia kawiat rakat woꞌokyꞌe hap