Kuma Kulifwita kwa Bimunga kwa Kushaka Kunyungilila Kwoloka Kwasa Kulingisa mu Kaye Koshe Mukale Kwoloka Ndi?
Mu kaye muli binzita na lwozi lwa kulwa na mata. Ngeci, munga ya United Nations na bimunga bikwabo bili na kulifwita kulingako bimo mu kushaka kunyungilila kwoloka.a Cakumwenako, bakatumu baka-kubemanenako mu myela muje muli binzita. Bakasinganyeka ngwabo nga batumako banu, co bakwasa mu kutepulula ku bukalu muje mu myela. Muka-kusoneka wa UN, António Guterres ngwendi: “Banu baikatumu munga ya United Nations kukakwasa mu kunyungilila kwoloka bali na kukwasa manene mu cipangi cituli naco ca kunena kwoloka mu kaye.”
Ha myaka ineti, byuma bibinalingi bimunga mu kushaka kunyungilila kwoloka binakwasako banu. Cakumwenako, bananyungilila banu baje keti maswalale baje bali mu myela muli binzita, banelwisa mapituka babangi ku mafuti abo, banana byuma bya kulikwasesa ku banu baje banaliwana na binzita, na kutungulula mitungo ije inabihile. Oloni eci kulifwita coshe kucesi na kukwasa banu mu kushula. Kuma tangwa mu kaye koshe mukakala kwoloka ndi? Mbimbiliya inakulahesa bika?
Byuma bili na kwonowesa kukale kwoloka nebi biinakulahesa Mbimbiliya
Bukalu: kujeneka kulikwatasana. Kakangi kukakaluwa kulingisa bimunga na bibunga bya maswalale bya kuliseza-seza bije hamo bitunda ku mafuti a kuliseza-seza bilikwatasane. Bisimbu bimo, ebi bimunga bikonowa kupangela hamo mwafwa ya kujeneka kulitabasana na kumona byuma mu bingila bya kuliseza.
Biinakulahesa Mbimbiliya: “Njambi wa mwilu akashimbika bumwene . . . Bukatika na kunyongesa bumwene bwoshe obu [bifulumende byoshe], co bukebwo lika bukakalako myaka yoshe.”—Daniele 2:44.
Ololo Njambi amanesa binzita na kunena kwoloka hasi hoshe. (Samu 46:8, 9) Akengisa bifulumende byoshe bya banu na fulumende imolika. Ei fulumende inapu Bumwene bwa Njambi. Mukukakala fulumende ya kulumbunuka mwilu ije ikayula lifuti-libu haje kuhakakala binzita, kutukatondo lalo bimunga bya banu bije binena kwoloka.
Bukalu: kukeha kwa byuma bya kupangesa na banu baka-kubipanga. Kakangi, bimunga bije bikashaka kunyungilila kwoloka kubyesi kukala na banu babangi, bimbongo byabingi nambe byuma byeka bya kupangesa, mukemwo kubesi kwasa kupanga mwamubwa bipangi byabo. Baka-kupanga oku ku bimunga nabo kakangi bakapangela mu myela yaikalu, muje muli bushonde.
Biinakulahesa Mbimbiliya: “Njambi ya Mwata wetu Yesu Kristu . . . [najundula Yesu] manene kutubakana bifulumende byoshe na moko yoshe na nzili yoshe.”—Efeso 1:17, 20, 21.
Njambi muka-nzili yoshe, Yehova,b nana Yesu uje yanangula kupwa Mwene wa Bumwene bwa Njambi byuma byoshe bimukwasa ayule mwamubwa. (Daniele 7:13, 14c) Njambi nana Yesu nzili yakama na mangana na mana na kuzibisisa kutubakana fulumende nambe munga ya banu yoshe-yoshe. (Isaya 11:2) Co lalo Yesu ali na tungelo ba nzili baje banasa kupangesa. (Kujombolola 19:14) Kukwesi bukalu bwakama manene nambe bwabukalu manene kuli ikeye.
Yesu akapangesa byuma byanamwana Njambi mu kulinga byabingi keti kumanesa lika binzita. Akanena kwoloka na kunyungilila banu boshe baje babukayula Bumwene bwa Njambi.—Isaya 32:17, 18.
Bukalu: mashiko aje abindika banu kulinga byuma bimo. Bisimbu bimo banu baje bakapanga ku bimunga bije bikashaka kunyungilila kwoloka bakonowa kupanga mwamubwa bipangi byabo mwafwa kukwesi mashiko amwesa mwamubwa bibanapande kulinga, nambe mwafwa ya mashiko aje ababindika kulinga byuma bimo nambe kwendela myela imo. Awa mashiko akabonowesa kunyungilila mwamubwa bakwabo nambe kushulisilila bilengo byabo.
Biinakulahesa Mbimbiliya: “[Yesu banamwana] moko yoshe ya mwilu na hasi.”—Mateu 28:18.
Njambi nana Yesu mashiko amwesa mwamubwa mwakunenela kwoloka mu kaye na nzili ya kulinga ngoco. (Iwano 5:22) Yesu kakalingi banu mwamubi nambe kuhengesa byuma. (Isaya 11:3-5) Mukemwo Mbimbiliya inatumbula Yesu ngwayo “Mwata wa Kwoloka,” uje nazameka Bumwene bwendi mu “kwakula mwamubwa na mu kusungama.”—Isaya 9:6, 7.
Bumwene bwa Njambi Bukanena Kwoloka kwa Busunga
Bimunga bya banu binasa kulifwita kunyungilila kwoloka, co binasa kutepululako ku bukalu na kumanesa binzita mu mitambela imo ya kaye. Oloni kubyasa kumanesa bizindo bili mu bimbunge bya banu bije bili na kukena binzita.
“Banu kubasa kunyunga kwoloka okuni kukwesi kwoloka.”—Dennis Jett, uje wapwile ambassador wa U.S.
Oloni Bumwene bwa Njambi bwasa kunena kwoloka mwafwa buli na kukwasa banu bahyane bizindo. Cakumwenako, nangukeni Yesu mwakele hano hasi mwalongeselele baka-kumukabangeya na kubamwesa mwanja wa mwakukela mu kwoloka na kuzema bakwabo:
Yesu wendekele lalo ngwendi baje babukayula Bumwene bwa Njambi babazibukila ha kulizema umo na mukwabo. Mbimbiliya inamwesa mwamubwa ngwayo mu Bumwene bwa Njambi kubakatabesa banu baje bazinda bakwabo:
Yehova Njambi uje watangele banu, ikeye azibuka mwamubwa ngila imolika yaibwa ya kunenelamo kwoloka mu kaye. Bumwene bwendi bwasa kulinga byuma bibanonwa kulinga banu, kwambateselela na bimunga bije bishaka kunena kwoloka.
a Munga ya United Nations na bimunga bikwabo bikapangesa endekesi ikwabo ya kufwa ngwe “kutunga kwoloka,” “kunena kwoloka,” “kukundwiya kwoloka,” na “kulifwita kunena kwoloka.”
b Yehova likelyo lizina lya Njambi. (Samu 83:18) Taleni ñanda ya “Yehova Ikeye Iya?”
c Ku mukanda wa Daniele 7:13, 14, endekesi ya “muna munu” inatalesa kuli Yesu Kristu.—Mateu 25:31; 26:63, 64.