Bandolome ba Bakwenje, Kanyameseni Busamba Bweni na Yehova

1. Bika byanapande kulinga munalume uje wapwa muka-Kristu nga ashaka kuzibisa Yehova kubwaha?

MWENE Devidi walekele munendi Solomoni ngwendi: ‘Simpa, co kala na nzili.’ (1 Vimye 2:1-3) Banalume boshe baje bashaka kutembwinina Yesu banapande kupangesa eci cinangulo. Banapande kukabangeya mashiko na binangulo bya mu Mbimbiliya mu byuma byoshe bibalinga. (Luka 2:52) Mwafwa bika bakwenje banapande kukola ku sipilitu?

2-3. Bika byanapande kulinga ndolome wa mukwenje mangana apwe munalume wa kukola ku sipilitu?

² Bandolome bali na bipangi byakama manene mu naanga na mu cikungulukilo. Bakwenje, hamo munasinganyeka ha bipangi bimwasa kulinga kulutwe. Hamo muli na kusinganyeka bya kupwa painiya, ngamba wa cikungulukilo nambe mukulunu. Hamo kulutwe mushaka kukambata na kukala na bana. (Efeso 6:4; 1 Timo 3:1) Ebi bilengo byoshe mwasa kubishulisilila mwamubwa nga mukola ku sipilitu.b

³ Bika byasa kumikwasa kukola ku sipilitu? Kuli byuma bimo bimunapande kulilongesa na kuzibuka. Byuma mukoni bimunapande kulinga ha simbu ino mangana mwase kukapanga mwamubwa bipangi byeni kulutwe?

BYUMA BYASA KUMIKWASA KUKOLA KU SIPILITU

4. Kuli kumwasa kuwana myanja yaibwa imwasa kutembwinina? (Taleni na cikupulo.)

⁴ Kabangeyeni myanja yaibwa. Mu Mbimbiliya muli myanja yaibwa ya bakwenje bamwasa kutembwinina. Banalume ba kulongwa babanendeka mu Mbimbiliya bazemene Njambi, co balingile bipangi bya kuliseza-seza mu kunyunga banu bendi. Mwasa lalo kulilongesako bimo ku banalume ba kukola ku sipilitu bali mu cikungulukilo ceni na mu naanga yeni. (Hebe 13:7) Co Yesu Kristu napu mwanja waubwa umwasa kutembwinina. (1 Pita 2:21) Omwo musinganyekesesa hali aba banalume boshe batunendeka, nangukeni bimwasa kulilongesa kuli bakebo. (Hebe 12:1, 2) Co moneni mumwasa kubatembwinina.

5. Bika bimikwasa kukala na cashu ca kusinganyeka, co kulinga ngoco kunapu bati kwa seho? (Samu 119:9)

⁵ Kaleni na cashu ca kusinganyeka na kucinyunga. (Visi 3:21) Munalume uje ali na cashu ca kusinganyeka akasinganyekesesa mwamubwa simbu kanda angule byakulinga. Ngeci, lifwiteni kukala neci cifwa na kucinyunga. Mwafwa bika munapande kulinga ngoco? Mwafwa bakwenje babangi muno mu kaye bali na kukabangeya lika bisingayeka byabo, co bakangula byuma kwesekesa lika nomu mubakalizibila. (Visi 7:7; 29:11) Kutundaho, intaneti yasa kungumuna bisinganyeka byeni nomu mumukalingila byuma. Byuma muka byasa kumikwasa kusinganyeka mwamubwa? Cakulibanga, singanyekeseseni ha binangulo bya mu Mbimbiliya na kumona seho ya kubipangesa mu kuyoya kweni. Co pangeseni ebi binangulo mu kwangula byuma bije bizibisa Yehova kubwaha. (Tandeni Samu 119:9.) Nga mulinga byuma mu ngila ei, co mukola ku sipilitu. (Visi 2:11, 12; Hebe 5:14) Tusimutwiyeniko ha bingila bibali mucasa kumikwasela cashu ca kusinganyeka: (1) mumuyoyela na bandokazi na (2) mumushaka kusholokelamo.

6. Kukala na cashu ca kusinganyeka kukwasa bati ndolome wa mukwenje kusingimika bandokazi?

⁶ Cashu ca kusinganyeka cimilingisa musingimike banakazi. Kukwabihile kuli ndolome kushaka kulizibuka na ndokazi. Oloni ndolome wa kukola ku sipilitu uje lalo ali na kupangesa cashu ca kusinganyeka kendeka, kusonekela nambe kulinga byuma bije byasa kulingisa ndokazi asinganyeke ngwendi ashaka kumutonda nga kesi na bisinganyeka bya kumwambata. (1 Timo 5:1, 2) Nga ali na kulizibuka na ndokazi, alinga mwamubwa byuma na kujeneka kukala kwa likalyabo kwa kujeneka banu baje babamona.—1 Kori 6:18.

7. Kukala na cashu ca kusinganyeka kukwasa bati ndolome wa mukwenje omwo angula bizalo na sholwesi yendi?

⁷ Ngila ikwabo ibasa kumweselamo bakwenje ngwabo bali na kumona byuma ngwe mwakabimwena Yehova inapu kwangula mwamubwa bizalo na tewisi inapande. Bwingi bwa banu bali na kutonga bizalo muno mu kaye na kutsimanesa bizalo byabiha biliko kubesi na kwononoka mashiko a Yehova, co bali na futisi yaibi. Ngeci, bizalo bimo bibakatongo na kutsimanesa bikakwata manene ha mubila, bimoco bikalingisa banalume basholoke ngwe banakazi. Bakwenje baje bashaka kuzibisa Yehova kubwaha bakapangesa binangulo bya mu Mbimbiliya na kukabangeya mwanja waubwa wa bandolome baje banakolo ku sipilitu mubakangula bizalo. Simbu kanda mwangule byakuzala lihuleni ngweni: “Kuma byuma binjikangula kuzala bimwesa ngwabyo njamona byuma mu ngila inapande na kwaka bakwetu mu bisinganyeka ndi? Kuma zalesi yange ikamwesa ngwayo njazema Yehova, co njishaka kumupangela ndi? (1 Kori 10:31-33; Tito 2:6) Mukwenje uje ali na cashu ca kusinganyeka mwamubwa azibisa bandolome na bandokazi hamolika na Yehova kubwaha.

8. Bika byanapande kulinga ndolome wa mukwenje mangana banu bamukulahele?

⁸ Pweni munu uje ibasa kukulahela. Mukwenje uje ibasa kukulahela akalingi mwasela mwoshe kupanga bipangi bibanamwana. (Luka 16:10) Tucisimutwiyeniko ha mwanja waubwa wa Yesu. Wakele na kulinga mwamubwa bipangi byendi. Walingile byuma byoshe byamulekele Yehova ngwendi alinge nameme simbu imo kukwapwile kwakwasi kulinga ngoco. Wazemene banu, maneneni bandongesi bendi, co walyanene na kubatsila. (Iwano 13:1) Ngwe mwa Yesu, neni lingeni mwoshe mumwasela kushulisilila cipangi cibanamyana. Nga kumuzibuka mwamubwa mwakucipangela, co likeheseni na kulomba bukwasi ku bandolome ba kukola ku sipilitu. Keti mulyakele cilengo ca kulinga lika byabindondo okuni mwasa kulinga byabingi. (Loma 12:11) Lyakeleni cilengo ca kumaneselela bipangi byeni. Bipangeni “ngwe muli na kupangela Yehova keti banu.” (Kolo 3:23) Oloni ha kupwa banu ba kujeneka kulumbunuka, munapande kunanguka hayalenga nzili yeni na kulitabela hamunasebuka.—Visi 11:2.

LILONGESENIKO BIPANGI BIMO BIJE BYASA KUMIKWASA

9. Mwafwa bika ndolome wa mukwenje napande kulilongesako bipangi bimo bya ku mubila?

⁹ Kulilongesako bipangi bimo kumikwasa kukola ku sipilitu. Kulinga ngoco kumikwasa kupanga mwamubwa bipangi bibanasa kumyana mu cikungulukilo, co lalo kumikwasa kukala na cipangi ca ku mubila cije cimikwasa kunyunga mwamubwa naanga yeni na kukala mwamubwa na bakweni. Tusimutwiyeniko ha bipangi bimo bimwasa kulilongesa.

10-11. Bukwasi muka bwawana ndolome wa mukwenje hamolika na cikungulukilo nga alilongesa kusoneka na kutanda mwamubwa? (Samu 1:1-3) (Taleni na cikupulo.)

¹⁰ Lilongeseni kutanda na kusoneka mwamubwa. Mbimbiliya ngwayo munu uje atanda Mbimbiliya ha litangwa na litangwa na kusinganyekesesa ha byuma byatanda, alinga byuma byabibwa na kupwa wa kubwahelela. (Tandeni Samu 1:1-3.) Kutanda Mbimbiliya ha litangwa na litangwa kulingisa munu amone byuma ngwe mwabimwena Yehova na kumulingisa asinganyeke mwamubwa na kupangesa byanatanda. (Visi 1:3, 4) Cikungulukilo ciwana bukwasi nga banalume mu cikungulukilo balinga ngoco. Mwafwa bika?

¹¹ Bandolome na bandokazi bawana bukwasi ku bandolome baje bapangesa mwamubwa bilyendeka Lijwi lya Njambi kwambateselela na binangulo bilimo. (Tito 1:9) Kusoneka na kutanda mwamubwa kumikwasa kulibwahesela biñanda na bikumbululo byabibwa bije bikanyamesa likulahelo lya bakweni na kubakwasa. Kulinga ngoco kumikwasa lalo kuwana bisimpi na kwasa kubisoneka nga muli na kutanda nambe kulilongesa nambe nga muli na kutolilila biñanda ku biwano bya cikungulukilo, biwano bya citingitingi na biwano bikwabo byakama. Co ebi bisimpi byasa kukanyamesa likulahelo lyeni neli lya bakweni.

12. Bika bimikwasa kusimutwiya mwamubwa na banu?

¹² Lilongeseni kusimutwiya mwamubwa. Muka-Kristu napande kulilongesa kusimutwiya mwamubwa. Munu uje wapwa muka-kusimutwiya mwamubwa akaka mbunge ku byuma bibendeka bakwabo nomu mubalizibila. (Visi 20:5) Asa kunanguka mwali na kulizibila munu kwesekesa nomu mwali na kwendekela, mwali na kulingila ku cihanga nambe mwali na kumonekela. Kumwasa kulilongesa ebi byuma nga kumwesi kuwana simbu ya kusikama na bakweni. Kulizilisa manene kusimutwiya kupangesa maimeu nambe tumizimbu kwasa kumyonowesa kusimutwiya mwamubwa na banu mesho na mesho. Ngeci, waneniko bingila bya mwakusimutwiiyamo na bakweni mesho na mesho.—2 Iwa 12.

13. Byuma muka bikwabo byanapande kulilongesa ndolome wa mukwenje? (1 Timothi 5:8) (Taleni na cikupulo.)

¹³ Waneniko ngila ya mwakuliyoyeselamo. Munalume uje wapwa muka-Kristu wa kukola ku sipilitu napande kuwana ha kuliyoyesela hamolika na naanga yendi. (Tandeni 1 Timothi 5:8.) Mu mafuti amo, bandolome ba bakwenje basa kulilongesa cipangi cimo ca ku mubila kuli baishe nambe kabushoko kabo weka. Mu mafuti amoco, mukwenje nasa kulilongesa cipangi cimo ca maboko ku sekondali. Mwoshe-mwoshe mukunasa kufwila, kulilongesako cipangi ca ku mubila kunapu kwa seho. (Bil 18:2, 3; 20:34; Efe 4:28) Lyakeleni cilengo ca kupwa munu uje akapanga na nzili na kwaka mbunge ku cipangi kweta noho hacikahwila. Nga mulinga ngoco, mwasa kuwana cipangi na kutwalelelaho naco. Byuma bitunasimutwiya byasa kukwasa munalume uje wapwa muka-Kristu kushulisilila bipangi byanasa kukala nabyo. Tusimutwiyeniko ha bipangi bimo.

LIBWAHESELENI BIPANGI BIMWASA KUKALA NABYO

14. Ndolome wa mukwenje asa kulibwahesela bati kukobela mu cipangi ca simbu yoshe?

¹⁴ Cipangi ca simbu yoshe. Bwingi bwa banalume baje banapu baka-Kristu ba kukola bashangumukile cipangi ca simbu yoshe te bacili banike. Kupwa painiya kwasa kukwasa ndolome wa mukwenje kulilongesa mwakupangela mwamubwa na banu ba kuliseza-seza. Kwasa kumukwasa lalo kumona mwakupangesela mwamubwa bimbongo bya kupwamo byanasa kukala nabyo. (Flp 4:11-13) Kulinga bupainiya bwa kukwasa kunapu ngila imo yasa kushangumukilamo munu cipangi ca simbu yoshe. Bwingi bwa bandolome bakapu tahi bapainiya ba kukwasa ha simbu ya kupwamo. Co kulinga ngoco kukabakwasa kulibwahesela bupainiya bwa simbu yoshe. Kulinga bupainiya kwasa kushokolwela lalo munu cikolo ca kukobela mu miyati ikwabo ya cipangi ca simbu yoshe ya kufwa ngwe cipangi ca kutunga nambe kupangela ha Betheu.

15-16. Ndolome wa mukwenje asa kupwisamo bati bitondeka bije byasa kumulingisa bamwane bipangi bimo mu cikungulukilo?

¹⁵ Kupwa ngamba wa cikungulukilo nambe kupwa mukulunu mu cikungulukilo. Baka-Kristu ba banalume banapande kulyakela cilengo ca kupwisamo bitondeka mangana bakwase bandolome na bandokazi babo ha kupwa bakulunu mu cikungulukilo. Mbimbiliya ngwayo baje balinga mwoshe mubasela mangana balinge eci cipangi ‘bali na kushungwiya cipangi cacibwa.’ (1 Timo 3:1) Simbu kanda ndolome apwe mukulunu mu cikungulukilo, napande tahi kupwisamo bitondeka na kupwa ngamba wa cikungulukilo. Bangamba ba cikungulukilo bakakwasa bakulunu mu bingila byabingi. Bakulunu na bangamba ba cikungulukilo boshe bakalikehesa na kukwasa bandolome na bandokazi babo na kupanga na ntwima cipangi ca kwambulula. Bandolome ba banike basa kupwisamo bitondeka na kupwa bangamba ba cikungulukilo nameme bali na myaka ya kweta ku 17 nambe 19. Co ngamba wa cikungulukilo uje napwisamo mwamubwa bitondeka nasa kupwa mukulunu mu cikungulukilo oku ali ku mashangumukilo a myaka ya ma 20.

¹⁶ Mwasa kupwisamo bati bitondeka mangana bamyane ebi bipangi? Mbimbiliya inamwesa mwamubwa ebi byuma. Co ebi byuma byoshe binemana ha Bisoneka, ha kuzema Yehova, naanga yeni, hamolika na cikungulukilo. (1 Timo 3:1-13; Tito 1:6-9; 1 Pita 5:2, 3) Lingeni mwoshe mumwasela kuzibisisa mwamubwa cuma na cuma citondeka. Lombeni Yehova amikwase kubipwisamo.c

17. Ndolome wa mukwenje asa kulibwahesela bati kupwa munalume uje nambata na kupwa mutwe wa naanga? (Taleni na cikupulo.)

¹⁷ Kupwa munalume uje nambata na kupwa mutwe wa naanga. Ngwe mwamweselele Yesu, baka-Kristu bamo ba banalume baje banakolo banasa kutwalelelaho kupwa bazike. (Mate 19:12) Nga mulyangwila kukobela mu bulo, mupwa munalume uje nambata, co lalo mupwa mutwe wa naanga. (1 Kori 11:3) Yehova ashaka ngwendi munalume uje nambata azeme munakazi wendi na kumunyunga ku mubila, kupwa kabusamba kendi wamubwa na kumukwasa kushwenya kuli Yehova. (Efeso 5:28, 29) Bifwa na byuma bikwabo bitunabanga kusimutwiya muno mu cilongesa bya kufwa ngwe kukala na cashu ca kusinganyeka, kusingimika banakazi, na kupwa munu uje ibasa kukulahela banu kumikwasa nga mukobela mu bulo. Co mulibwahesela mwamubwa kupwa munalume uje nambata na kupwa mutwe wamubwa wa naanga.

18. Ndolome wa mukwenje asa kulibwahesela bati kupwa cisemi?

¹⁸ Kupwa cisemi wa munalume. Munima ya kwambata, munasa kupwa cisemi. Bika bimwasa kulilongesa kuli Yehova bije bimikwasa kupwa cisemi wamubwa? Byabingi. (Efeso 6:4) Yehova walekele Munendi Yesu ngwendi wamuzema oku banu bali na kutolilila, co wamulekele lalo ngwendi wamuzibisile kubwaha ku mbunge. (Mate 3:17) Nga mupwa cisemi, simbu na simbu lekeni bana beni ngweni mwabazema. Bashangaleni kutundilila kwisi ya mbunge nga kuli byuma bimo byabibwa bibanalingi. Bisemi baje bakatembwinina Yehova bakakwasa bana babo bakole ku sipilitu. Mwasa kulibwahesela kupwa cisemi wamubwa nga mwaka mbunge baka-naanga yeni, kwambateselela na bandolome na bandokazi beni mu cikungulukilo na kumwesa ngweni mwabazema, co lalo bapwa ba seho. (Iwano 15:9) Kulinga ngoco kumikwasa kukapwa munalume wamubwa uje nambata na kupwa cisemi wamubwa. Co ha simbu ino mutwalelelaho kupwa ba seho kuli Yehova, co lalo mukwasa baka-naanga yeni hamolika na cikungulukilo.

BIKA BIMUNAPANDE KULINGA HA SIMBU INO?

19-20. Bandolome ba bakwenje basa kupwa bati banalume ba kukola ku sipilitu? (Taleni cikupulo cili ha liputa lyakulibanga.)

¹⁹ Bandolome ba bakwenje, munapande kulifwita mangana mukole ku sipilitu. Munapande kwangula mwamubwa myanja ya kutembwinina, kukala na cashu ca kusinganyeka, kupwa munu ibasa kukulahela, kulilongesako bipangi bimo na kulibwahesela bipangi bimunasa kukala nabyo kulutwe.

²⁰ Simbu imo nga musinganyekesesa ha byuma bimunapande kulinga, munasa kuliziba ngwe byabikalu manene. Oloni mwasa kubilinga mwamubwa. Anukeni ngweni Yehova nalibwahesela kumikwasa. (Isaya 41:10, 13) Kutundaho, bandolome na bandokazi nabo basa kumikwasa. Twamizema manene yeni bandolome betu ba bakwenje! Co tulomba ngwetu Yehova amibezikise omwo mulinga mwoshe mumwasela kupwa baka-Kristu ba kukola.—Visi 22:4.