Ntwama Atala bya Bukangule Anangula Banu ha Bukalu Bubasa Kuliwana Nabwo Babaha Mwafwa ya Kupangesa Intaneti—Bika Biyendeka Mbimbiliya?

Lya 23 May 2023, ntwama atala bya bukangule bwa banu mu America wanangwile banu ngwendi kupangesa intaneti kwasa kunena bukalu bwakama ku bakwenje na bambanda.

• “Nameme kulitumina bikupulo, mavidio na mizimbu kwasa kukwasa banike hamolika na bakwenje na bambanda bamo, kuli bukaleho bumo bumwesa ngwabwo kulinga ngoco kwasa kubanenela bukalu bwa ku bwongo na bukalu bukwabo ku mubila.”—Cinangulo ca Ndotolo Atala bya Kutabula Banu mu America mu 2023 ha Kulitumina Bikupulo na Mavidio na Mizimbu ha Makina na Bukangule bwa Bakwenje na Bambanda.

Omu mu cinangulo munakele byuma bibanatondesesa bije binapande kulingisa banu bashote bimbunge.

• Banike ba myaka 12 kutwala 15 “baje bakele na kulitumina bikupulo, mavidio na mizimbu ha makina ha maola a kutubakana atatu banaliwanene manene na bukalu bwa kubinja mishongo ya ku bwongo hamolika na kukala manene na bishoti na kwombwa.”

• Baka-kutondesesa banawana ngwabo banike ba myaka 14 “baje bakapangesa manene mutamba wa kulitumina bikupulo, mavidio na mizimbu ha makina kubesi kulala mwamubwa, bakabalingi mwamubi ha intaneti, kubesi kuliziba ngwabo bali na kusholoka mwamubwa, kubesi kuliziba kupwa ba kusimpa, co lalo bakombwa, maneneni bambanda.”

Bisemi basa kunyungilila bati bana babo ku bukalu obu? Mu Mbimbiliya muli binangulo byasa kukwasa.

Bibasa kulinga bisemi

Lingeniko bimo. Ha kupwa cisemi, nangukeni bukalu buliko na kumona indi muneni asa kupangesa intaneti indi embwe.

• Cinangulo ca mu Mbimbiliya: ‘Longesa mwanike ngila mwanapande kwendela, co omwo nakolo kakatundumo.’—Visimo 22:6.

• Nga mushaka kuzibuka byabingi, tandeni ñanda ya “Should My Child Use Social Media?”

Nga mutabesa muneni kupangesa intaneti, nangukeni bukalu bwasa kutundamo na kunanguka byakalingi muneni nga naiho. Mwasa kulinga bati ngoco?

Nyungilileni muneni ku byuma byabibi bikakala ha intaneti. Longeseni muneni kunanguka byuma byabibi bikakala ha intaneti nomu mwasa kubijenjukila.

• Cinangulo ca mu Mbimbiliya: “Bupangala na mazilo oshe, nambe nuna keti mubyendeke na kubyendeka mukati keni, . . . nambe bilinga bya shwamwa, nambe byendeka bya bulema, nambe sanda yaibi.”—Efeso 5:3, 4.

• Nga mutonda bikwabo byasa kumikwasa, tandeni ñanda ya “Teaching Your Teenager Social Media Safety.”

Lekeni muneni simbu yanapande kupangesa intaneti. Cakumwenako, mwasa kwaka mashiko amwesa hanasa kupangesela intaneti muneni na simbu yakalaho nambe kuipangesa.

• Cinangulo ca mu Mbimbiliya: ‘Nyanyameni mumwendela mangana mwende ngwe . . . banu bali na mana. Pangeseni mwamubwa simbu yeni.’—Efeso 5:15, 16.

• Pangeseni vidio ya tudoli twa kusona ya mutwe wa Pangetheni Intaneti Mwamuvwa, mangana mukwase bana beni bazibisise bikwapwila kwa seho kwaka simbu inapande ya kupangesa intaneti.