Nga muli mu cikungulukilo muje muli baka-kwambulula babangi, co lalo muliziba ngweni kumwesi kukumbulula kushwa kumo, munasa kuliziba kuzeya na kulikela kukumbulula na kutolilila-tolilila lika nga muli ku biwano. Oloni kumwapandele kulikela kukumbulula nga muli ku biwano. Mwasa kulibwahesela-bwahesela bikumbululo byabingi. Kulinga ngoco kumikwasa mukumbulule ha simbu ya biwano nameme nga kubaminikile ku mashangumukilo a cilongesa. Omwo mulibwahesela cilongesa ca Kaposhi ka Kukengela, nangukeni muinalikwatasanena paragirafu na paragirafu na mutwe wa cilongesa. Nga mulinga ngoco, co muwana cikumbululo cacibwa cimwasa kukumbulula ha simbu ya cilongesa. Kutundaho, mwasa lalo kulibwahesela kukumbulula ha maparagirafu aje endeka ha biñanda bya kuloba bya mu Mbimbiliya bije byabikalu kubilumbununa. Mwafwa bika? Mwafwa keti banu babangi bakakumbulula ha biñanda bya cifweci. Batico nga munima ya biwano byabingi anga kubaminikile? Mwasa kusimutwiya na uje endesa cilongesa na kumuleka hamushaka kukumbulula. w23.04 21-22 ¶9-10

Jozefu wakabangeyeye byoshe byamulekele Yehova. Co oku kwamulingisile apwe munalume wamubwa. Ha bisimbu bitatu, kuli bimo byamulekele Njambi kutalesa ku naanga yendi. Walingile byuma byamulekele Yehova bwasi-bwasi nameme te keti kwakwasi kulinga ngoco. (Mate 1:20; 2:13-15, 19-21) Kukabangeya binangulo bya Njambi kwalingisile Jozefu anyungilile mwamubwa Maliya, amwake mbunge na kumwana byuma bya ku mubila. Byuma byalingile Jozefu byalingisile Maliya amuzeme na kumusingimika manene. Banalume baje banambata mwasa kutembwinina Jozefu nga mupangesa binangulo bya mu Mbimbiliya mu kutwamenena na kunyunga naanga yeni. Nga mukabangeya eci cinangulo nameme keti kwakwasi kulinga ngoco, mumwesa ngweni mwazema baka-limbo lyeni, co oku kukanyamesa bulo bweni. Ndokazi umo wa ku lifuti lya Vanuatu uje napwisa myaka ya kutubakana 20 mu bulo ngwendi: “Nga baka-limbo lyange bashakezeka binangulo bya mu Mbimbiliya na kubipangesa, oku kukanjilingisa njibasingimike manene. Njikalizibi ngwange bananjinyungilila, co lalo njikakulahela manene byuma bibakangula kulinga.” w23.05 21 ¶5

Bajuda baje belukile ku Isalele kutunda mu Babiloni bapandele kukapwa banu ba kujela kuli Njambi. (Kwitu 7:6) Ngeci, bapandele kutengululako byuma bimo mangana bazibise Yehova kubwaha. Bajuda babangi baje basemukilile mu Babiloni, hamo basinganyekele na kumona byuma ngwe mubabimwenenene Bababiloni. Munima ya myaka ya kweta ku 69 kutunda habelukilile Bajuda ku Isalele, Ngubulu Nehemiya wakasamene mwawanene ngwendi banike bamo baje basemukilile mu Isalele kubazibukile kwendeka ndaka ya Bajuda. (Kwitu 6:6, 7; Nehe 13:23, 24) Kuma baje banike basele kulemesa mwamubwa Yehova nga kubazibukile ndaka ya Cihebelu ije ibapangesele mu kusoneka Lijwi lyendi ndi? (Ezela 10:3, 44) Ngeci, baje Bajuda bapandele kutengululako bimo. Co kulinga ngoco kwapwile kwakwasi mu Isalele muje mubashangumukile kulemesa lalo Yehova mu ngila inapande.—Nehe 8:8, 9. w23.05 15 ¶6-7