Jozefu wakabangeyeye byoshe byamulekele Yehova. Co oku kwamulingisile apwe munalume wamubwa. Ha bisimbu bitatu, kuli bimo byamulekele Njambi kutalesa ku naanga yendi. Walingile byuma byamulekele Yehova bwasi-bwasi nameme te keti kwakwasi kulinga ngoco. (Mate 1:20; 2:13-15, 19-21) Kukabangeya binangulo bya Njambi kwalingisile Jozefu anyungilile mwamubwa Maliya, amwake mbunge na kumwana byuma bya ku mubila. Byuma byalingile Jozefu byalingisile Maliya amuzeme na kumusingimika manene. Banalume baje banambata mwasa kutembwinina Jozefu nga mupangesa binangulo bya mu Mbimbiliya mu kutwamenena na kunyunga naanga yeni. Nga mukabangeya eci cinangulo nameme keti kwakwasi kulinga ngoco, mumwesa ngweni mwazema baka-limbo lyeni, co oku kukanyamesa bulo bweni. Ndokazi umo wa ku lifuti lya Vanuatu uje napwisa myaka ya kutubakana 20 mu bulo ngwendi: “Nga baka-limbo lyange bashakezeka binangulo bya mu Mbimbiliya na kubipangesa, oku kukanjilingisa njibasingimike manene. Njikalizibi ngwange bananjinyungilila, co lalo njikakulahela manene byuma bibakangula kulinga.” w23.05 21 ¶5

Bajuda baje belukile ku Isalele kutunda mu Babiloni bapandele kukapwa banu ba kujela kuli Njambi. (Kwitu 7:6) Ngeci, bapandele kutengululako byuma bimo mangana bazibise Yehova kubwaha. Bajuda babangi baje basemukilile mu Babiloni, hamo basinganyekele na kumona byuma ngwe mubabimwenenene Bababiloni. Munima ya myaka ya kweta ku 69 kutunda habelukilile Bajuda ku Isalele, Ngubulu Nehemiya wakasamene mwawanene ngwendi banike bamo baje basemukilile mu Isalele kubazibukile kwendeka ndaka ya Bajuda. (Kwitu 6:6, 7; Nehe 13:23, 24) Kuma baje banike basele kulemesa mwamubwa Yehova nga kubazibukile ndaka ya Cihebelu ije ibapangesele mu kusoneka Lijwi lyendi ndi? (Ezela 10:3, 44) Ngeci, baje Bajuda bapandele kutengululako bimo. Co kulinga ngoco kwapwile kwakwasi mu Isalele muje mubashangumukile kulemesa lalo Yehova mu ngila inapande.—Nehe 8:8, 9. w23.05 15 ¶6-7

Calubinda, nameme tukale na lishungu lya kushaka kushulisilila bilengo byetu, kuli byuma bimo byasa kutwonowesa. Cakumwenako, “lubinda” lwasa kutengulula byuma, kutubiisila simbu na kutwonowesa kushulisilila cilengo cetu. (Kwambu 9:11) Twasa kuliwana na bukalu buje bwasa kutuzeyesa na kutepulula ku nzili yetu. (Visi 24:10) Mwafwa ya kujeneka kulumbunuka, twasa kusebuka na kulinga byuma bije byasa kutwonowesa kushulisilila cilengo cetu. (Loma 7:23) Nambe hamo twasa kuliziba lika kujuka manene. (Mate 26:43) Bika byasa kutukwasa nameme nga twaliwana na byuma bije byasa kutwilwisila munima? Anukeni ngweni kwilukila munima kukulumbununa ngwabo munonwa. Mbimbiliya imwesa ngwayo tubaboshe twasa kuliwana na bukalu kushwa kumo. Oloni inamwesa lalo ngwayo, twasa kukolesa nga tuliwana na bukalu. Nga mutwalelelaho kukolesa nameme mwaliwana na bukalu, co mumwesa ngweni mushaka kuzibisa Yehova kubwaha. Yehova akabwahelela mwakamimono mulifwita kushulisilila cilengo ceni. w23.05 30 ¶14-15