Yehova Amikwasa Nga Munazeye

1-2. Kapositolo Paulu wakele na kuliziba bati bisimbu bimo, co tu nalifu bati nendi? (Loma 7:21-24)

MUTUKASINGANYEKA hali kapositolo Paulu tukanuka ngwetu wambulwilile banu ku myela yaingi, wasonekele mikanda ya mu Mbimbiliya yaingi, co lalo wapwile mulongesi wamubwa. Cili bene, kapositolo Paulu wapwile wa kusimpa, co lalo wa kulongwa. Nameme ngoco, bisimbu bimo wakele na kuliziba kubabala ku mbunge na kuzeya na kukala na bishoti. Netu tukazeye ngecilika mwa Paulu.

² Tandeni Loma 7:21-24. Mu mukanda wendi wasonekelele baka-Loma, kapositolo Paulu wendekele mwakele na kulizibila. Netu ano matangwa tukalizibi ngwe mwalizibililile Paulu. Kapositolo Paulu wapwile muka-Kristu wa kulongwa, co washakele kwononoka Njambi simbu yoshe. Oloni mwafwa ya kujeneka kulumbunuka, bisimbu byabingi kwamukaluwilile kulinga byuma byabibwa. Co lalo mwakele na kusinganyeka ha byuma byalingile kunima simbu kanda apwe muka-Kristu, wakele na kuliziba kubabala ku mbunge. Kutundaho, bisimbu bimo wakele na kuzeya mwafwa ya bukalu bwakele na kuliwana nabwo buje kubwakele na kuhwa.

3. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa? (Taleni na “Majwi Abanalumbununa.”)

³ Bisimbu bimo Kapositolo Paulu wakele na kuzeya, nameme ngoco katabesele mwakale na kulizibila kumwonowese kusinganyeka ha byuma byabibwa.a Muno mu cilongesa tusimutwiya ha bihula bitatu: Cakulibanga, bika byalingisile kapositolo Paulu alizibe “kubindama” bisimbu bimo? Camucibali, bika byakwasele Kapositolo Paulu ajeneke kusinganyeka manene ha byuma bije byakele na kumuzeyesa? Camucitatu, bika bitunapande kulinga nga twazeye?

BIKA BYALINGISILE KAPOSITOLO PAULU AJENEKE KUPWA WA KUBWAHELELA BISIMBU BIMO?

4. Bika byalingisile kapositolo Paulu ajeneke kupwa wa kubwahelela bisimbu bimo?

⁴ Kapositolo Paulu wasinganyekele manene ha byuma byabibi byalingile kunima. Simbu kanda apwe muka-Kristu, kapositolo Paulu walingile byuma byabibi byabingi. Cakumwenako, nendi kwakele mubatsiile munalume wa kulongwa Setefano, co nendi wakundwiiye baje bamutsiile. (Bili 7:58; 8:1) Co lalo wayandesele manene baka-Kristu.—Bili 8:3; 26:9-11.

5. Kapositolo Paulu walizibile bati mwafwa ya byuma byalingile kunima?

⁵ Mwapwile muka-Kristu, kapositolo Paulu walizibile kubabala ku mbunge mwafwa ya byuma byalingile kunima. Co mu kwita kwa simbu wakele na kuliziba manene kubabala ku mbunge mwafwa ya kuyandesa baka-Kristu. Cakumwenako, mwasonekelele baka-Korinte mukanda wakulibanga mu 55 C.E., kapositolo Paulu wendekele ngwendi: “Kunjafwililile kunjisana kapositolo, mwafwa njayandesele cikungulukilo ca Njambi.” (1 Kori 15:9) Mukwetile myaka 5 kutunda hasonekelele uje mukanda, wasonekelele baka-Efeso na kubaleka ngwendi wapwile “wa kwisi kuli wamundondo ku bakujela boshe.” (Efeso 3:8) Co lalo walekele Timothi ngwendi wapwile “muka-kushaula na muka-kuyandesa na muka-likamba.” (1 Timo 1:13) Hamo kapositolo Paulu mwakele na kwendela bikungulukilo walizibile manene kubabala ku mbunge mwamwene bandolome na bandokazi bayandesele hamolika na binaanga byabo.

6. Bika bikwabo byalingisile kapositolo Paulu akale na bishoti? (Taleni na futunoti.)

⁶ Mungonga mu situ. Kapositolo Paulu wesekesele bukalu buje bwakele na kumuyandesa manene ku “mungonga mu situ.” (2 Kori 12:7) Paulu katumbwile bukalu mpundu bwakele na kumuyandesa. Cisholoka wakele na kubinja nambe hamo wakele na bukalu bumo buje bwamulingisile akale na bishoti.b

7. Mwafwa bika kwapwile kwakukalu kuli kapositolo Paulu kulinga byuma byabibwa simbu yoshe? (Loma 7:18, 19)

⁷ Kapositolo Paulu wazeyele mwafwa ya kusebuka kwendi. Walifwitile mangana atengulule bunu bwendi. (Tandeni Loma 7:18, 19.) Wendekele ngwendi bisimbu bimo wakele na kulinga byuma bije kashakele kulinga, co bisimbu bimo wakele na kulinga byuma bije kapandele kulinga. Kapositolo Paulu wesekele mwoshe mwaselele mangana alinge byuma byabibwa na kujeneka kukabangeya mashungu endi amabi. (1 Kori 9:27) Nameme ngoco, wacikele na kusebuka. Cili bene kapositolo Paulu wakele na kuzeya mwakele na kwendeka nambe kulinga byuma bije byalifwitile kutengulula.

BIKA BYALINGILE KAPOSITOLO PAULU MWAKELE NA BISHOTI?

8. Byuma muka byakwasele kapositolo Paulu atengulule bunu bwendi?

⁸ Mikanda yasonekele kapositolo Paulu imwesa ngwayo wasinganyekesesele manene ha sipilitu ya Njambi muyasa kukwasela baka-Kristu mangana bahyane mashungu amabi na kubakwasa beseke mwoshe mubasela kutengulula bunu bwabo. (Loma 8:13; Gala 5:16, 17) Kapositolo Paulu, wakwasele baka-Kristu bazibuke mwamubwa mashungu amabi na bilinga byabibi bibapandele kujenjuka mangana bazibise Yehova kubwaha. (Gala 5:19-21, 26) Oku kumwesa ngwabo, Paulu wasinganyekesesele manene ha byuma byapandele kulinga mangana atengululeko bimo mu kuyoya kwendi. Hamo watandele bisoneka mangana awane binangulo bije bimukwasa kuzibuka hanapande kupangela na kutengulula bunu bwendi. Ngeci twakulahela ngwetu kapositolo Paulu wapangesele binangulo byanangwile bakwabo.

9-10. Bika byakwasele Paulu atwaleleleho kupwa wa kubwahelela? (Efeso 1:7) (Taleni na cikupulo.)

⁹ Kwakele byuma byabingi bije byakwasele kapositolo Paulu apwe wa kubwahelela, nameme bisimbu bimo wakele na kuzeya. Cakumwenako, wabwahelelele manene mwakele na kutambula mizimbu yaibwa ije yatundile ku bikungulukilo bya kulako. (2 Kori 7:6, 7) Co lalo wabwahelelele manene mwafwa ya busamba bwabubwa bwakele nabwo na bandolome na bandokazi bendi. (2 Timo 1:4) Kutundaho, kapositolo Paulu wazibukile ngwendi wakele na kuzibisa Yehova kubwaha. Cili bene, kapositolo Paulu wakele wa kubwahelela manene mwafwa wakele na kupangela Njambi “na citakutaku ca kujela.” (2 Timo 1:3) Nameme mubamukutilile mu Loma, kapositolo Paulu washongangeyeye bandolome na bandokazi bendi ngwendi batwaleleleho ‘kubwahelela muli mwata.’ (Filp 4:4) Mutukatanda majwi a Paulu, tukananguka ngwetu kakele manene mbunge ku bukalu bwakele na kuliwana nabwo nambe ku kusebuka kwendi. Simbu yoshe kapositolo Paulu mwakele na kusinganyeka ha byuma bije byakele na kumuzeyesa, wakele na kutengulula bisinganyeka byendi bwasi-bwasi na kusinganyeka ha byuma bije byamukwasele apwe wa kubwahelela.

¹⁰ Kuli cuma cikwabo cakwasele kapositolo Paulu atwaleleleho kupwa wa kubwahelela. Eci cuma cinapu ndando ya kupatula. Wanukile ngwendi Yehova wamuzema, co ndando ya kupatula nendi inamukundama. (Gala 2:20; Tandeni Efeso 1:7.) Ngeci, wakulahelele ngwendi Yehova amukonekela bubi bwendi bwoshe kwitila muli Yesu Kristu. (Loma 7:24, 25) Mukemwo Paulu wasele “kupangela Njambi . . cipangi ca kujela” mu kubwahelela nameme kunima wasebukile, co lalo wakele na buzeye bwendi.—Hebe 9:12-14.

11. Mwafwa bika mwanja wa Paulu utuzembeleka?

¹¹ Ngecilika mwa Paulu, netu tunasa kulifwita na buzeye bwetu. Tunasa kulifwita mangana tusinganyeke, kwendeka nambe kulinga byuma bije bizibisa Yehova kubwaha. Ngeci netu tunasa kulyendekesa mu mbunge ngwetu, ‘nji munu wa kubindama.’ Ndokazi Elizac wa myaka 26 wendekele mwakele na kulizibila ngwendi: “Kusinganyekesesa ha muzimbu wa Paulu kukanjisimpisa manene. Kuzibuka ngwange keti yange lika njikalizibi ngacije, kukanjizembeleka manene. Co oku kukanjanukisa ngwange Yehova azibuka byuma byoshe bibakaliwana nabyo banu bendi.” Ngwe mwa Paulu, bika bitunapande kulinga mangana tukale na citakutaku ca kujela na kutwalelelaho kupwa ba kubwahelela nameme bisimbu bimo tunasa kuzeya?

BIKA BITUNAPANDE KULINGA NGA TUNAZEYE?

12. Byuma muka bitunapande kulinga simbu yoshe mangana tupwe ba kubwahelela?

¹² Twaleleleniho kulinga byuma bije bimishwenesa kuyehi na Yehova. Acisinganyekeni ha cuma eci. Tukalizibi mwamubwa nga tulya byakulya bije bikanyamesa mubila na kweha bweho buje bukanyamesa mubila na kuwana simbu yaingi ya kulala. Mu ngila imolika, tukakanyama manene mutukatanda Lijwi lya Njambi ha litangwa na litangwa, kwambulula, kulibwahesela biwano, kuya ku biwano na kukumbulula ku biwano. Kutwalelelaho kulinga ebi byuma, kutukwasa tusinganyeke manene ha byuma byabibwa kutubakana kusinganyeka ha byuma bije byasa kutuzeyesa. Co oku kwasa kutulingisa tupwe ba kubwahelela.—Loma 12:11, 12.

13-14. Bandolome na bandokazi bamo balizibile bati mubatwaleleleleho kulinga byuma bije byabakwasele kushwena kuyehi na Yehova?

¹³ Tusimutwiyeniko ha cakumwenako ca John, uje ibawanene na mushongo wa kansa mwakele na myaka 39. Ha kulibanga, wazibile lyoba na kukala manene na bishoti. Ngeci walihwile ngwendi: ‘Njasa kubinja bati mushongo wa cifweci hano hanjinapu?’ Ha simbu ei munendi wa munalume wakele lika na myaka itatu. Bika byakwasele John mangana keti akale na bishoti simbu yoshe? Wendekele ngwendi: “Nameme njakele na kujuka manene, njalingile mwoshe munjaselele mangana naanga yange ilinge byuma bya ku sipilitu kushwa kumo. Twakele na kuya ku biwano na kuya na kwambulula na kulinga kulemesa kwa naanga calumingo na calumingo. Twakele na kulinga ebi byuma nameme bisimbu bimo kwapwile kwakukalu kubilinga.” John wendekele lalo ngwendi: “Ha kulibanga, munasa kukala manene na bishoti nga muli mu bukalu. Oloni njalilongesele ngwange munima ya simbu yaindondo lika Yehova akatwana nzili itutonda na kutumwesa mwatuzemena. Yehova amikwasa ngecilika mwanjikwaselele.”

¹⁴ Eliza itunabanga kwendeka, wendekele ngwendi: “Simbu yoshe munjikai ku biwano bya cikungulukilo na kulinga cilongesa ca munu endilika, njikanuka ngwange Yehova akanjitolilila, co wanjizema manene. Kwanuka ngoco, kukanjilingisa njipwe wa kubwahelela.” Nolan, kanyungi wa kuzenguluka mu Africa wendekele byuma bikamukwasa hamolika na munakazi wendi Diane. Nolan wendekele ngwendi: “Tukatwalelelaho kulinga byuma bya ku sipilitu nameme nga tunazeye. Co simbu yoshe Yehova akatukwasa mangana tupwe ba kubwahelela. Tukanuka ngwetu Yehova atukwasa na kutubezikisa. Kutuzibuka mwamubwa mwanasa kulingila ngoco, oloni tuzibuka ngwetu alingamo.”

15. Byuma muka bikwabo bimunapande kulinga nga munazeye? Endekeni cakumwenako.

¹⁵ Kuli byuma bikwabo bimunapande kulinga nga mutwalelelaho kuliziba kuzeya. Cakumwenako, acilingeni ngwe muli na kubinja mwongo. Hamo mwasa kuwana bukwasi nga mwenda ha litangwa na litangwa. Oloni mangana mukanguke munapande kulingako bimo. Cakulibanga, munapande kuwana binamilingisa mubinje mwongo. Ngeci munapande kutondesesa nambe kusimutwiya na ndotolo. Mu ngila imolika, munapande kutanda Mbimbiliya na kutondesesa mu mabulu etu mangana muzibuke binamilingisa muzeye na kuzibuka byasa kumikwasa mulizibeko mwamubwa. Co lalo mwasa kusimutwiya na ndolome nambe ndokazi uje asa kumyana cinangulo cacibwa cije casa kumikwasa mu bukalu bweni. Tusimutwiyeni ha byuma bikwabo bije byasa kumikwasa.

16. Bika byasa kumikwasa muzibuke byuma binamizeyesa? (Samu 139:1-4, 23, 24) (Taleni na cikupulo.)

¹⁶ Mwasa kulombela kuli Yehova amikwase kuzibuka byuma bimutonda. Mwene Devidi wazibukile ngwendi Yehova amuzibuka mwamubwa. Ngeci Devidi walombele Yehova mangana amukwase kuzibuka byuma byamulingisile alishoshomwene. (Tandeni Samu 139:1-4, 23, 24.) Neni munapande kulomba Yehova amikwase kuzibisisa byuma binamilingisa muzeye na kuzibuka byuma bimwasa kulinga nga munazeye. Mwasa lalo kulihula ngweni: ‘Byuma muka njalishoshomwena? Kuma kuli bimo bikanjilingisa njilishoshomwene ndi? Munjikashangumuka kusinganyeka ha byuma bije binjizeyesa, kuma njikeseka mwoshe munjikasela kutengulula bisinganyeka byange na kwaka mbunge ku byuma byabibwa ndi?

17. Biñanda muka bimwasa kutanda bije bimikwasa musinganyeke ha byuma bije bimishongangeya? (Taleni na cikupulo.)

¹⁷ Tandeni biñanda bije byasa kumikwasa mu bukalu bumuli nabwo. Bisimbu bimo, kwapwa kwakubwa manene kulilongesa ha cifwa cimo ca Yehova cije casa kumishongangeya. Cakumwenako, kapositolo Paulu wawanene manene bukwasi mwasinganyekesesele ha ndando ya kupatula na kukonekela kwa Yehova. Neni mwasa kulinga byuma bya kulifwa. Mwasa kutanda biñanda bili mu mabulu etu bije byendeka ha bifwa bya Yehova bya kufwa ngwe kutetela, kukonekela na cizemo cendi cije kucesi kutenguluka. Nga munawana biñanda bije byasa kumikwasa, bisonekeni na kubyaka hamwasa kubimona. Nga mwazeye, mwasa kwitulukamo. Co esekeni mwoshe mumwasela kumona mubimikwasela byuma bimunatanda mu bukalu bweni.—Filp 4:8.

18. Bilongesa muka binakwasa baka-Kristu bamo?

¹⁸ Eliza itunabanga kusimutwiya, watondesesele bya Yombi. Wendekele ngwendi: “Byuma binjaliwanene nabyo bikebyo byaliwanene nabyo Yombi. Yombi waliwanene na byeseko byabingi ha simbu imolika. Nameme ngoco, watwaleleleho kukulahela Yehova nameme kazibukile byalingisile aliwane na bukalu.” (Yombi 42:1-6) Diane uje itunabanga kwendeka wendekele ngwendi: “Nange na munalume wange tukalilongesa libulu lya Mu Sutelele ku Jehova ha kulemesa kwetu kwa naanga. Tunakandelela manene kuli Yehova mwafwa ali na kutumunga ngwe muka-kumunga buma. Nga tunazeye mwafwa ya kusebuka kwetu, tukanuka ngwetu Yehova ali na kutumunga mangana tupwe banu bababwa. Oku kukatulingisa tushwene manene kuyehi nendi.”—Isaya 64:8.

TUKULAHELENI NGWETU YEHOVA ATUKWASA NA KUTUBEZIKISA

19. Bisimbu bimo tunasa kuliziba bati, co byuma muka bitunakulahela?

¹⁹ Nameme tupangese biñanda byoshe bitunalilongesa muno mu cilongesa, bisimbu bimo anga tunasa kuzeya na kukala na bishoti. Co lalo bisimbu bimo, tunasa kuliziba kubindama. Oloni na bukwasi bwa Yehova twasa kutepululako ku bisinganyeka bya kuhenga na kupwa baka-kuwa mbunge. Twakulahela ngwetu ha bisimbu byabingi tulikuwa kuyoya na kupwa ba kubwahelela mwafwa tuli na busamba bwa kukanyama na Yehova, co lalo tuzibuka ngwetu byuma bituli na kulinga bili na kumuzibisa kubwaha.

20. Byuma muka bimunalyangwila kulinga?

²⁰ Twaleleleniho kweseka mwoshe mumwasela mangana keti mutabese bukalu na byuma byalingiwile kunima nambe kusebuka kweni bimyonowese kulikuwa kuyoya. Nga mushangumuka kukala na bishoti, Yehova amikwasa muwe mbunge. (Samu 143:10) Tunabandamena simbu yaibwa mu kaye kakaha muje mutukasinganyeka lika byuma bije bikatuzibisa kubwaha simbu yoshe. Ha simbu oyo nabimo byahi bikatulingisa tulishoshomwene. Co ha litangwa na litangwa tukenduka oku tunabwahelela kupangela Njambi yetu wa cizemo, Yehova.