JA OYBYË AYUK MËDIˈIBË MYAYTYAKYPYË MARCOS

1 Yajmaytyaktsoony ja oybyë ayuk mä yajnimaytyaˈagyë Jesukristë, ja Diosë yˈUˈunk. 2 Duˈunën tyuunë jyäjtë ixtëm ja kugajpxy Isaías ojts tkujayë: “¡Okˈixtë! Ngaxaambyëts tuˈugë kugajpxy mëdiˈibë jawyiin nëjkxäämp ets dyaˈˈawäˈätsäˈäny ja nëˈë tuˈu. 3 Yajmëdoy tuˈugë jäˈäy yaˈaxy jyoky mä ja it lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë, duˈun jyënaˈany: ¡Niˈˈixëdë* Jyobaa nyëˈë tyuˈu! Tëyë xyajwëˈëmdët”.* 4 Mä ja it lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë, Juan tyukmëtmaytyakë jäˈäy ko tsojkëp nyëbattët parë dyajnigëxëˈëktët ko të jyodëmbittë etsë Dios pyokymyaˈkxëdët. 5 Pääty nyimiinëdë pënaty tsoˈondëp Jerusalén ets pënaty tsënääytyëp mä tukëˈëyë Judea nyääxot. Juan, jam yajnëbejty mä Jordán mëjnëë ets ja jäˈäyëty mayjyaˈay wyinduuy tkupëjktë ko të nety tyëgoytyë. 6 Juan, yëˈë nety wyitˈäjtypy ja kameyëˈak ets yëˈë wyëënˈäjtypy ja poˈak. Yëˈë nanduˈun ojts tnijukyˈaty ja muˈu* etsë seerë päˈäk. 7 Ets duˈun ojts yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy: “Ta ok myiny mëdiˈibë niˈigyë kutujkën myëdäjtypy këdiinëm ëjts, ets ni jeˈeyëts xykyapääty xykyanitëkë nˈagajtutët ja kyëˈëk. 8 Ëjts, yëˈëjëts mëdë nëë të nyajnëbety, per ja mëdiˈibë miimp, yëˈë mëdë Diosë myëjääw* yajnëbatäˈäny”.

9 Mä taabë tiempë, ta Jesús tsyoˈony Nazaret mä yˈit nyaxwinyëdë Galilea ets ta Juan yajnëbajtë mä ja Jordán mëjnëë. 10 Ko Jesús nyëbajtääy ets pyëtsëëmy nëëjoty, ta yˈawatsy ja tsäjp ets tˈijxyë Diosë myëjääw nyigëdaˈagyë ixtëm tuˈugë palomë. 11 Ets ta netë Dios ojts kyajpxy tsäjpotm: “Mijtsën nˈuˈunkˈäjtypy mëdiˈibëts mëk ntsojkypy. Mijtsëts xyajjotkujkˈäjtp”.

12 Ta netë Jesús ojts yajnëjkxyë ja Diosë myëjääw* mä ja it lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë. 13 Ets 40 xyëëw yˈijty mä ja lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë, jamë Satanás jyayajtëgoyanë. Tamë netyë jëyujkë awäˈänatypyë, per yëˈë pudëjkë ja Diosë yˈanklëstëjk.

14 Ko Juan yajtsuumy, ta Jesús ojts nyijkxy Galilea ets jam ojts tkäjpxwaˈkxy ja oybyë ayuk mëdiˈibë tsoˈomp mä Dios. 15 Duˈun jyënany: “Tyamën yˈadëy mëdiˈibë ojts yajnaskäjpxë, ets tëjën wyingony ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Jodëmbittë ets mmëbëktë ja oybyë ayuk”.

16 Ko Jesús nyajxy mejybyëˈääy jam Galilea, ta tˈijxyë Simón ets ja myëgaˈax Andrés tkujëbipëdë ja yˈatarrayë* mä mejy, pes yëˈë nety tyuunkˈäjttëbë äjkxmäjtsk. 17 Jesús ta yˈanëmääyëdë: “Pamiindëgëts, ets ndukniˈˈixëdëp wiˈix xyˈëxtäˈäytyët ja jäˈäy duˈun ixtëm xyˈëxtäˈäytyë äjkx”. 18 Ta ënetyë tnikaktë mëdiˈibë tyukˈäjkxmäjtstëp ets ojts tpanëjkxtë Jesús. 19 Ok, ta Jesús tpatyë Santiago etsë Juan, yëˈë Zebedeo myäängëty, tamë nety barkëjoty tˈaxuy tˈadäägëdë ja atarrayë, 20 ta ënetyë ojts tmëgajpxy. Yëˈëjëty, ta tnikaktë ja tyeety mët ja tyuumbëtëjk mä ja barkë ets ojts tpanëjkxtë Jesús. 21 Ta jyäjttë Capernaúm.

Jesús ta ojts nyijkxy sääbëdë xëëw mä judiyëtëjk tyuˈukmuktë ets jam yaˈëxpëjktsondaky. 22 Ja mayjyaˈay mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë ko tˈijxtë wiˈixën yaˈëxpëky. Jaˈa ko duˈun yaˈëxpëjky ixtëmë jäˈäy mëdiˈibë myëdäjtypyë kutujkën ets kyaj dyuˈunëty ixtëm pënaty jyaaytyëp ja ley. 23 Ko netyë Jesús yajpääty mä ja judiyëtëjk tyuˈukmuktë, tapë nety nanduˈun tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë ja kaˈoybyë të tyuktëkëty, ta yäˈädë yeˈeytyëjk tmëyaxkekyë Jesús: 24 “Jesús Nasarenë,* ¿ti yää të xynyiminy? ¿Yëˈë etsëts xyajkutëgoyäˈändë? Wäˈätsëts nnijawë mbënën mijts, ¡yëˈë Dios të mgexyë!”. 25 Perë Jesús ta ojts tˈojy ja kaˈoybyë ets tˈanëmääy: “¡Amonyë ets tukpëtsëëmduˈudë taabë jäˈäy!”. 26 Ta ja kaˈoybyë dyajjëbijpkëdaky ja jäˈäy ets dyajtëjkë yajtspë pojpë ets ja oˈpyky jyantsy pyëtsëmy mä yˈääwën, ta dyajˈyaxkeky ets ttukpëtsëëmduty. 27 Niˈamukë jäˈäy mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë, pääty nyayjyënanëdë: “¡Tiijënë yäˈädë nˈijxënëp, tim tëgatsytyëmë yäˈädë jäˈäy yaˈëxpëky! Axtë kaˈoybyëpäät yˈanaˈamnëp ets mëmëdoowëp”. 28 Pojënë jäˈäy tnijäˈäwëdë mä ja yˈit nyaxwinyëdë Galilea ti netyë Jesús të ttuny.

29 Ta net tsyoˈondë mëdë Santiago etsë Juan mä ja judiyëtëjk tyuˈukmuktë, jam ojts nyëjkxtë mä tyëjkë Simón mëdë Andrés. 30 Ko jam jyäjttë, tamë nety ja myëˈtë* Simón tmëgoˈknë ja jëënbäˈäm, ta ënetyë Jesús yajtukˈawäˈänë. 31 Ta Jesús tnidëjkë, ta twijtsëˈky ets ënetyë ja jyëën xyeˈemy. Ta pyëdëˈky ets dyaˈoˈoyë ja käˈäyën ukën.

32 Ko ojts tsyuˈujënë, ta ja jäˈäyëty tmëmiindë ja pyäˈämjäˈäyëty ets pënatyë nety të tyuktëkëdë ja kaˈoybyë. 33 Nimayë jäˈäy tyuˈukmujktë jënwiiny tëjkwiiny. 34 Jesús yajtsok yaˈˈagëdak ja jäˈäyëty mëdiˈibë nety wiˈixëm ja yuu päˈäm myëdäjttëp ets yˈëxkajx ja kaˈoybyëty, ets kyaj ojts dyajkajpxy ja kaˈoybyëty yëˈë ko nyijäˈäwëdëbë nety ko yëˈëjën ja Kristë.

35 Jakumbom, tsojk ojts pyëdëˈkojy mä kyajnëm xyëënytyaˈaky ets ojts nyijkxy nuˈkxtakpë nidëkëtuuy. 36 Per ta ja Simón ets niˈamukë jäˈäyëty mëdiˈibë nety jap yajpattëp ojts tˈëxtäˈäytyë Jesús. 37 Ko tpattë, ta tˈanëmääytyë: “Nëgooyë nˈëxtääynyëdë”. 38 Perë Jesús, ta tˈatsooy ja yˈëxpëjkpëty: “Jäˈämdë wiinktsoow etsëts jam nanduˈun nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxët, päätykyëjxmëts të nminy”. 39 Ta Jesús ojts nyijkxy mä tukëˈëyë yˈit nyaxwinyëdë Galilea, ëwäˈkx käjpxwäˈkx mäjaty tyuˈukmuktë ja judiyëtëjk ets tˈëxkejxy ja kaˈoybyëtëjk.

40 Ta nyimiinë tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë myëdäjtypyë axëëkpuˈuts* ets wyingoxtënääytyakë, ta yˈanëmääyë: “Nnijäˈäwëbëts ko pën mtsojkypy mbäädëts xyajtsoˈoky xyaˈˈagëdaˈaky”. 41 Jesús nëgooyë ojts tpaˈˈayoownë, pääty xyäjtëëy ets ttoony, ta net tˈanëmääy: “Ntsojkypyëts ets mtsoˈok mˈagëdäˈägët”. 42 Ta ënetyë tsyoky yˈagëdaky ja yeˈeytyëjk. 43 Ta netë Jesús ojts tˈanëëmë ets nyëjkxët, per duˈun jawyiin tˈanëmääy: 44 “Nipën xykyatukmëtmaytyäˈägët. Per ninëjkx ja saserdotë ets mmënëjkx ja wintsëˈkën duˈun ixtëm ja Moisés ojts tniˈanaˈamë ets tˈixtët ko të mtsoˈoky mˈagëdaˈaky”. 45 Per ko jam tsyoˈony, ënetyë tmaytyääkwäˈkxtääy oytyim määjëty wiˈixë nety të tsyoˈoky të yˈagëdaˈaky. Päätyë Jesús kyaj nety mbäät tyëkë mä nituˈugë käjpn mët ko të nety ja jäˈäy tnijäˈäwëtyaˈaytyë. Jamyë ojts wyëˈëmnë käjpnbëˈam, per duˈunyëmë jäˈäy nyimiinëdë mëdiˈibë määyëm tsoˈondëp.

2 Ko ja tiempë nyajxy, ta Jesús jatëgok jyëmbijty jam Capernaúm ets pojënë jäˈäy tnijäˈäwëdë ko të jam jyaˈty. 2 Ta ja mayjyaˈay jyantsy nyimiinëdë axtë ujtspajt ja jëën tëjk ets kyaj mbäät pën yˈoktëjkënë. Ta Jesús tnigajpxy tnimaytyaky ja Diosë yˈayuk. 3 Ets jam nimäjtaxkë yeˈeytyëjk tkëëymyiindë tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë nety të xyujxnë. 4 Per kyaj ojts mbäät tmëdëkëdë mä nety yajpäätyë Jesús mët ko nëgooyë jäˈäy nyimayˈäjnëdë. Pääty ja tëjkniˈkx tnikëëytyuttë ets tkutëëynyäjxtë määbajngëjxy ja jäˈäy mëdiˈibë nety të xyuxy mä meerë Jesús yajpääty. 5 Ko Jesús tˈijxy ko myëdäjttëbë mëbëjkën, ta tˈanëmääy ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety të xyuxy: “Uˈunk, këdii axëëk mnayjyawëty, të ja mboky yajmeˈkxy”. 6 Tamë nety pyoˈkxtë niduˈuk nimajtsk ja mëdiˈibë jyaaytyëbë ley ets jyënäˈändë jyodoty wyinmäˈänyoty: 7 “¿Tiko yäˈädë jäˈäy duˈun tyimjënanë? Dios tyimnayajnäjxënë. Pes yëˈëyëtsë Dios mëdiˈibë mbäät tmeˈkxyë poky”. 8 Jesús ënetyë tpëjkyë kuentë ti nety wyinmääytyëp. Pääty tˈanëmääy: “¿Tiko jeˈeyë xymyëdattë mˈaxëkjot mˈaxëëkwinmäˈäny? 9 Mbäät oypyënëty jyënaˈany: Të ja mboky yajmeˈkxy, per tsip pën tˈanëëmëdë jäˈäy mëdiˈibë të xyujxnë: Pëdëˈëk, këyëˈëk ja määbajn ets nëjkx. 10 Tyam ndukˈixäˈändë ko ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk të yajmoˈoy ja kutujkën ets tpokymyaˈkxët ja naxwinyëdë jäˈäy”. Ta net tˈanëmääy ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety të xyujxnë: 11 “Tyam nˈanëëmë: Pëdëˈëk, këyëˈëgë mmääbajn ets nëjkx mä mdëjk”. 12 Ënetyë ja jäˈäy pyëdëˈky, ta tkëyëˈky ja myääbajn ets ojts nyijkxy. Ko duˈun ja mayjyaˈay tˈijxtë, mëjˈixy tjäˈäwëdë ets yajmëjpëtsëëmdë Dios, ta jyënandë: “Ninäˈänëmë* nety duˈun tijaty ngaˈijxëm”.

13 Ta jatëgokë Jesús ojts nyijkxy mejybyëˈääy ets jamë mayjyaˈay nyimiinëdë ets ta dyaˈëxpëjky. 14 Tamë netyë Jesús tyuˈuyeˈey ko tˈijxpaty, ja Alfeo myäänk, tam yˈuˈunyë mä yajkugëbety. Ta tˈanëmääy: “Pamiingëts”, ta ënetyë Leví* pyëdëˈky ets ojts tpanëjkxy. 15 Ok, ta Jesús mëdë yˈëxpëjkpëty ojts nyëjkxtë kaabyë ukpë mä Leví tyëjk. Ojts nanduˈun nyëjkxtë nimay ja yajkugëbajtpëty ets pënaty axëëk jukyˈäjttëp, yëˈë ko pyanëjkxtëbë netyë Jesús. 16 Ko ja fariseety mëdiˈibë jyaaytyëbë ley, tˈijxtë ko Jesús mëët kyay yˈuuky ja yajkugëbajtpëty etsë pënaty axëëk jukyˈäjttëp, ta dyajtëëwdë ja Jesúsë yˈëxpëjkpëty: “¿Tiko mWintsën kyay yˈuuky mëdë yajkugëbajtpëty ets pënaty axëëk jukyˈäjttëp?”. 17 Ko Jesús duˈun tmëdooy, ta yˈatsooy: “Pënaty oyˈäjt mëkˈäjttëp kyaj dyajtëgoyˈattë ets pën yajtsoybyatëdët, per pënaty pëjkëdëp yajtëgoyˈäjttëp. Kyajëts yëˈë të nniminyë wäˈätsjäˈäyëty, yëˈëtsën të nniminyë pokyjyaˈayëty”.

18 Ja yˈëxpëjkpëtyë Juan ets ja fariseety ayuuˈäjttëp ijty. Pääty näägë jäˈäy ojts tninëjkxtë Jesús ets dyajtëëwdë: “¿Tiko mˈëxpëjkpëty kyaj yˈayuuˈattë ixtëmë yˈëxpëjkpëtyë Juan etsë fariseety yˈayuuˈattë?”. 19 Jesús ta yˈatsooy: “Pën jamnëm ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë pëjkp yˈakˈyajpääty mët ja myëguˈuktëjk* kyaj tiko yˈayuuˈattët, ¿këdiijë? 20 Per pyäädaambyë tiempë mä yajpëjkëyäˈändë ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë pëjkp ets taanëm nëjkx yˈayuuˈattë. 21 Nipën tkaˈˈaxuy tkaˈˈagëyë tukwit mëdë jemywyit, mët ko ja jemywyit nëëmujkp* ets niˈigyë tnaskëëtsë ja tukwit. 22 Nipën nanduˈun tkapëjkëˈëgyë jembyë binë mä tukpë poˈak. Ko jap yajpëjkëˈëgët, mbäät kyëˈtswaˈkxy ets ja binë tyaambëtsëëmdäˈäy. Pääty ja jembyë binë jap yaˈˈadamë mä jembyë poˈak”.

23 Sääbëdë xëëwë nety ko Jesús nyäjxtë mä ja triigë kam, etsë yˈëxpëjkpëty ta twinguˈtstë ja triigë. 24 Ko duˈun ja fariseety tˈijxtë, ta jyënandë: “¿Tiko xytyundë mëdiˈibë kyaj mbäät yajtuny sääbëdë xëëw?”. 25 Ta Jesús tˈatsoowëmbijty: “¿Ti kyajnëm xykyäjpxtë mä ja Diosë jyaaybyajtën ti tyuunë David mëdë jyaˈayëty ko pyatëdë yuu? 26 ¿Ti këdiijën të xykyäjpxtë mä yajnimaytyaˈagyë Abiatar mëdiˈibë nyigëbäjkˈäjtë saserdotë? Jap jyënaˈany ko David mëdë jyaˈayëty ojts tyëkëdë mä ja Diosë tyëjk ets tkääytyë ja tsäjpkaaky mëdiˈibë nety të yajtuknibëjktäägë yajmoˈoyaˈanyë Dios. Kyaj nety mbäät pën tkay ja tsäjpkaaky, yëˈëyë ja saserdotëty”. 27 Jesús ta yˈakjënany: “Dios pyëjktakë sääbëdë xëëw parë jäˈäy ttukˈoyˈattët, perë naxwinyëdë jäˈäy kyaj ojts dyajkojy ets tˈamääyˈattët ja sääbëdë xëëw. 28 Pääty ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk, yëˈë nyiWintsënˈäjtypyë sääbëdë xëëw”.

3 Jesús ta jatëgok ojts tyëkë mä judiyëtëjk tyuˈukmuktë ets tapë nety tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë kyëˈë të xyujxnë.* 2 Ja fariseety, jeˈeyë tˈijxtë ti Jesús yˈoktuumpy, pën yajtsokypy yaˈˈagëdakypyë jäˈäy sääbëdë xëëw ets tniwäämbatäˈändë. 3 Ta Jesús ojts tmëgajpxy ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety ja kyëˈë të xyujxnë ets tˈanëmääy: “Pëdëˈëk, min yamtsow”. 4 Ta net dyajtëëy ja fariseety: “¿Tijaty mbäät nduˈunëm sääbëdë xëëw? ¿Yëˈë oybyë o yëˈë axëëkpë? ¿Nyaˈoˈkëm tuˈugë jäˈäy o nyajtsokëm?”. Per yëˈëjëty nitukˈääw kyaˈˈatsoowdë. 5 Jesús axëëk jyantsy nyayjyäˈäwë ets ta ttukjotˈambëjky ja jäˈäyëty mët ko ninuˈunën tkamëdattë ja paˈˈayoˈowën. Ta net tˈanëmääy ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë ja kyëˈë të xyuxy: “Xäjtëw”. Ets ko xyäjtëëy, ta ja kyëˈë yˈoˈoyë. 6 Ko ja fariseety jap tsyoˈondë, ta ënetyë ojts tninëjkxtë ja Herodësë jyaˈayëty ets mëët tˈëmukäˈän tkäjpxmukäˈändë wiˈix dyaˈoogäˈändë Jesús.

7 Perë Jesús, ta ojts nyijkxy mejybyëˈääy mëdë yˈëxpëjkpëty ets pyatsoˈonëdë mayjyaˈay mëdiˈibë tsoˈondëp Galilea ets Judea. 8 Nan jäjttë mayjyaˈay mëdiˈibë nety të tnijawëdë tijatyë Jesús tyuumpy, mëdiˈibë tsoˈondëp Jerusalén, Idumea, ets ja myëgäjpnbäˈäjëtyë Tiro etsë Sidón, nanduˈun pënaty tsoˈondëp Jordán mëjnëëˈawinm. 9 Päätyë Jesús tˈanëmääyë yˈëxpëjkpëty ets tˈixtët tuˈugë barkë mëdiˈibë mutsk ets jap nyëjkxët këdiibë mayjyaˈay nyastij nyaskotëdët. 10 Ets kom të netyë Jesús mayë päˈämjäˈäy dyajtsoˈoky dyaˈˈagëdaˈaky, pääty pënaty mëk pëjkëdëp yˈaktonandëp ja Jesús. 11 Axtë naygyoxtënääytyakëdë jäˈäy mëdiˈibë netyë kaˈoybyë të tyuktëkëdë ko tˈijxtë Jesús ets mëk jyënandë: “¡Mijtsënë Dios mˈUˈunkˈäjtëp!”. 12 Perë Jesús janääm jatsojk tˈanëmääyë kaˈoybyëtëjk ets kyaj nyigäjpx nyimaytyäˈägëdët pënën yëˈë.

13 Ta Jesús pyäˈtëjkë kopkëjxy ets tnigajxë pënatyë nety të twinˈixy, ta jam mëët tyuˈukmujktë. 14 Ta net twinˈijxy nimäjmajtskë yeˈeytyëjk mëdiˈibë yˈapostëlëˈäjt. Yëˈë nety jamyëdatanëdëp ets tkaxäˈäny ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë, 15 nanduˈun tmoˈoyaˈanyë kutujkën ets tˈëxkaxtët ja kaˈoybyëty.

16 Mä yäˈädë nimäjmajtskpë yˈapostëlëty tamë netyë Simón, mëdiˈibë nanduˈun xyëëwmooy Pedro, 17 etsë Zebedeo yˈënäˈk, Santiago mëdë Juan, mëdiˈibë nanduˈun xyëëwmooytyë Boanerges, yëˈë yˈandijpyë “yˈuˈunk yˈënäˈkë anaaw wëtsuk”. 18 Tamë nety nanduˈunë Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Tadeo, Santiago, yëˈë Alfeo myäänk, Simón mëdiˈibë tijaty jyantsy tyunaampy 19 etsë Judas Iscariote, mëdiˈibë ok kyëyäjkë Jesús.

Ta netë Jesús jyajty mä tuˈugë tëjk, 20 ets nëgooyë mayjyaˈay ojts tyukmujkënëdë ni tiempë tkamëdäjttë näˈä kyaytyët. 21 Ko ja jyëëky myëguˈuk tnijäˈäwëdë ti nety tuunëp jäjtëp, ta nyitsoˈonëdë ets nëjkx twowäˈändë mët ko nyayjyënanëdë: “Të lyokëjaty”. 22 Ets pënaty jyaaytyëp ja ley mëdiˈibë tsoˈondëp Jerusalén, duˈun jyënandë: “Të tyuktëkëtyë Belcebú,* pääty tˈëxkexyë kaˈoybyëtëjk mët ko yëˈë mmooyëbë mëkˈäjtën ja mëdiˈibë nyiwintsënˈäjtypyë kaˈoybyëtëjk”. 23 Jesús ta tˈanëmääyë jäˈäyëty ets myëwingonëdët, yëˈë yajtuunë ijxpajtën ko tmëtmaytyaky. Duˈun jyënany: “¿Wiˈixën këˈëmë Satanás nyayˈëxkaxëdët? 24 Tuˈugë gobiernë kyaj mëk nyekyˈitäˈäny ja yˈanaˈamën ko ak yëˈë ja jyaˈay nyaynyibëdëˈëgëdët, 25 ets ko tuˈugë nax käjpn o tuˈugë familyë tsyiptuny, kyaj nanduˈun tuˈugyë yˈittë. 26 Nanduˈunën jyaty mëdë Satanás, pën këˈëm nyaynyibëdëˈëgyë ets tsyiptuny, kyaj yˈitäˈäny mëk ja yˈanaˈamën ets kugëxëyäämp. 27 Ets pën jaa tuˈugë jäˈäy tyëjktëkëyaˈany ets myaatsäˈäny mä tuˈugë jäˈäyë tyëjk mëdiˈibë kumëjääw, tsojkëp jawyiin tkëˈëtsum ttekytsyumët taanëm tmaatsët. 28 Tyam ndimyˈanëëmëdë ko Dios pyokymyaˈkxaambyë jäˈäy oy ti poky ttunët ets oy wiˈix yˈëwdëgoy kyäjpxtëgoyët, 29 per ko pën tmëgäjpxtëgoyët ja Diosë myëjääw, kyaj yajpokymyaˈkxäˈäny ets xëmë ja poky tnikëjxmˈatäˈäny”. 30 Pääty duˈunë Jesús jyënany yëˈë ko ja jäˈäyëty duˈunë nety jyënäˈändë: “Yëˈë kaˈoybyë të tyuktëkëty”.

31 Ta net jyajty ja Jesúsë tyääk ets ja myëgaˈaxëty, yëˈë nety mëtmaytyäˈäganëdëp, pääty ojts yˈëwxittë tëjkwiiny mientrës yajmëgajpxyë Jesús. 32 Tapë nety nimayë jäˈäy yajpäättë mëdë Jesús ko yaˈˈanëmääy: “Okˈix, tap tëjäˈp mˈëwxitëdë ja mdääk ets ja mmëgaˈaxëty, mijts myaˈëxtaapy”. 33 Perë Jesús ta yˈatsooy: “¿Pënëtsën ndääkˈäjtypy ets pënatyëts nmëgaˈaxˈäjtypy?”. 34 Ta tniˈˈijxë pënatyë nety jam mëët pyoˈkxtë, ets jyënany: “¡Yäˈädëtsën ndääkˈäjtypy etsëts nmëgaˈaxˈäjttëp! 35 Jaˈa ko niˈamukë mëdiˈibë tyuundëp ti Dios tsyojkypy, yëˈëjëts nmëgaˈaxˈäjttëp etsëts ndääkˈäjtypy”.

4 Ko Jesús jyajty mejybyëˈam, ta jatëgokë jäˈäy dyaˈëxpëjktsondaky. Nëgooyë ojtsë mayjyaˈay nyimiinëndë, pääty pyejty mä ja barkë ets jap nyaxweˈtsy, ta waanë jyagamgeky, per ja jäˈäyëty jamyë ojts wyëˈëmdë* mejybyëˈam. 2 Kanääk pëkyë jäˈäy tijaty ttukniˈˈijxë mëdë ijxpajtën. Mä jam yaˈëxpëky duˈun tˈanëmääy: 3 “Okmëdowdë yäˈädë. Tuˈugë jäˈäy ojts tsyoony nippë. 4 Ko nety jam nyiˈipy, ta ja tëëm ojts nyëˈëgäˈäy tyuˈugäˈäy ets ja joon tpiimujk tkoonmujktë. 5 Tam mëdiˈibë ojts kyaˈay tsääjoty mä kyaj nëgooyë nax ets ënetyë myujxy mët ko kyaj ja nax kyëkëty. 6 Per ko yˈäändaky, ta tyëtstääy mët ko kyaj nety kyëkëty ja tyikts yˈääts. 7 Tam ja tëëm mëdiˈibë kugäˈäjë apynyoty* ets ko apyny nyiyoombajtääyë, ta kyaj tyëëmˈäjty. 8 Per tam mëdiˈibë kugäˈäjë mä oynyaxën, yoon ets tëëmˈäjt, tam mëdiˈibë tëëmˈäjt naxy 30 duˈunën, tam mëdiˈibë 60 ets tam mëdiˈibë 100 duˈunën”. 9 Jesús ta yˈakjënany: “Ja mëdiˈibë mëdoop, waˈan yajxon tmëdoowgukë”.

10 Ko netyë Jesús yajpääty naytyuˈuk, ta nyimiinëdë ja nimäjmajtskpë yˈapostëlëty ets pënaty panëjkxëdëp, yëˈë nety nyijawëyandëp ti yˈandijaampy ja ijxpajtën mëdiˈibë të tnimaytyaˈaky. 11 Jesús ta yˈatsooy: “Mijtsëty të myajtukjaygyukëdë mëdiˈibë netyë Dios yaˈijtypy yuˈutsy mä ja yˈAnaˈam Kyutujkën. Per ja jäˈäyëty ndukmëtmaytyakypyëts ja ijxpajtën, 12 ets oy tjaˈixtë, duˈunxyëp ixtëm kyaj tˈixtë, ets oy tjamëdowdë, duˈun ixtëm kyaj tjaygyukëdë. Yäˈädë jäˈäyëty ninäˈä tkanijëmbitäˈändë Dios ets kyaj yajpokymyaˈkxäˈändë”. 13 Nanduˈunë Jesús tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Pën kyaj yäˈädë ijxpajtën xyjyaygyukëdë, ¿wiˈixën xyjyaygyukëyäˈändë wiinkpë ijxpajtën?

14 Ja nippë, yëˈë ja jäˈäy mëdiˈibë nyimaytyakypy ja Diosë yˈayuk. 15 Ja tëëm mëdiˈibë käˈä nëˈääy tuˈääy, yëˈë yˈandijpyë jäˈäy mëdiˈibë myëdoowˈijtypy ko yajtukmëtmaytyaˈaky ja Diosë yˈayuk. Per ënetyë Satanás myiny ets twijxëˈëky mëdiˈibë të yajniˈipy mä jyot kyorasoon. 16 Ets ta nanduˈun ja tëëm mëdiˈibë käˈä tsääjoty. Yëˈë yˈandijpy pënaty myëdoowˈijttëp ja Diosë yˈayuk ets ënetyë tkupëktë xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot. 17 Per mä jyot kyorasoon kyaj kyëktëkë ja tyikts yˈääts ets jeˈeyë tuktiempë tˈoymyëdowdë ja Diosë yˈayuk. Ko net tpäättë amay jotmay o ko yajtukmëtsipˈattë, ta tmäjtstuˈuttë. 18 Ta netë wiinkpë jäˈäyëty mëdiˈibë duˈun ixtëm ja tëëm mëdiˈibë yajnip apynyoty. Yëˈë pënaty myëdoowˈijttëbë Diosë yˈayuk, 19 per ko tmëmay tmëdäjtë tijaty jaˈäjtp yä naxwiiny, ko nyaytyukwinˈëënëdë meeny sentääbë ets ko tˈatsoktë oytyim tiijëty, duˈun ixtëm jeexyë nyiyoombety ja tëëm ets kyaj tyëëmbety. 20 Ta netë jäˈäyëty mëdiˈibë duˈun ixtëm ja tëëm mëdiˈibë yajnip mä oynyaxën. Yëˈë pënaty yˈoymyëdoowdëp ja Diosë yˈayuk ets tkupëktë xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot, ta net tyëëmbattë. Tam mëdiˈibë tëëmˈäjtp naxy 30 duˈunën, tam mëdiˈibë 60 ets tam mëdiˈibë 100 duˈunën”.

21 Jesús nanduˈun jyënany: “Nipën jeˈeyë tkayajtoyiˈiky ja lamprë mëdiˈibë yajtuumbyë aseytë ets ta net ttukujujpnë katsy o tpëjktaknë wëëtypyäˈtkëˈëy, niˈigyën tpëjktaˈaky këjxm mä oy kyudëˈkx kyujäjët, ¿këdiijë? 22 Mët ko nitii kyaˈity yuˈutsy mëdiˈibë kyaj mbäät yajnijawë ets nitii kyaˈity niwitsy nijuuxy mëdiˈibë kyaj mbäädë mayjyaˈay tnijawëdë. 23 Niˈamukë pënaty mëdoowdëp, mmëdoowgukëdë yajxon”.

24 Nanduˈun tˈanëmääytyë: “Mmëdoowgukëdë yajxon mëdiˈibë yam mmëdoowˈijttëp. Ja kijpxën mëdiˈibë myajtuundëp, nan yëˈë myajtukijpxandëp ets niˈigyë tijaty mˈakˈyajmoˈoyäˈändë. 25 Jaˈa ko mëdiˈibë myëdäjtypy, niˈigyë yajmoˈoyaˈany, per ja mëdiˈibë kyaj ti tmëdaty, niˈigyë yˈakˈyajpëjkxëyaˈany ti myëdäjtypy”.

26 Jesús nanduˈun jyënany: “Ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën duˈun ixtëm tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë nip. 27 Koots myaˈay pyoˈkxy ets jakumbom, ta myaˈaywyijy, per kyaj tpëkyë kuentë wiˈix myuxy ja tëëm ets yony pyety. 28 Yëˈë nax këˈëm dyakyë tyëëm, ja tëëm jawyiin yony pyety, ta pyëjy ets tyëëmˈaty. 29 Ko myëjjääwnë, ta ja jäˈäy dyajpëdëˈëky ja pyëjktaˈaky mët ko të ja tiempë tpääty ets myukët”.

30 Ta Jesús yˈakjënany: “¿Tiits mbäät mëët nˈokˈijxkijpxyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën? ¿O ti ijxpajtënëts mbäät nˈokˈyajtuny ets ndukmëtmaytyäˈäktët? 31 Ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën duˈun ixtëmë mostasë päjk, yäˈädë ujtspäjk nëgooyë myutskˈäjnë, nitii ujtspäjk duˈun kyamutskëty. 32 Per ko yajniˈipy, nëgooyë mëj yoonë ets nitii kepy duˈun kyayony, nëgooyë mëjaty tpëjktaknë yˈaay xyeˈentsy, mbäät jap ja joon tsyënääytyaknbëktë ets nyiktsoˈoktë”.

33 Jesús xëmë dyajtuunyë ijxpajtën ko jäˈäy ttukmëtmaytyakyë Diosë yˈayuk, duˈun ixtëm mbäät tjaygyukëdë. 34 Ninäˈä duˈunyë tkamëtmaytyaky, xëmë dyajtuunyë ijxpajtën. Per yëˈëyë ja yˈëxpëjkpëty tyukmëtmaytyak tiijën yˈandijpy ja ijxpajtën.

35 Ko ojts tsyuˈujënë, ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Nˈoknäjxëm ximtsow mejyˈawinm”. 36 Ko ja mayjyaˈay tsyoˈondääytyë, ta ojts nyëjkxnë mëët ja yˈëxpëjkpëty barkëjoty. Tamë nety nanduˈunë wiinkpë barkë pyanëjkxëdë. 37 Ta ajotkumonë myiiny ja mëk poj ets ja mejy jyantsy pyëdëˈëky këjxmbäät, tapë nety ja barkë tyimˈutsanë mëdë nëë. 38 Perë Jesús tapë nety myaˈay barkë ëxˈääy, të nety ja kyukoy* tpëjktaˈaky. Ta ja yˈëxpëjkpëty yujxëdë ets yˈanëmääyëdë: “Yaˈëxpëjkpë, ¡tyap nˈoogäˈänënë, pudëjkëdëgëts!”. 39 Ta Jesús pyëdëˈky ets ojts tˈojy ja poj ets ja mejy, duˈun tˈanëmääy: “¡Amonyë, këdii nëgoo mneˈemy!”. Ta ja poj duˈunyë myoongëdaky. 40 Ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “¿Tiko nëgooyë mdimynyayˈatsëˈkëndë? ¿Ti këdiinëmë mëbëjkën xymyëdattë?”. 41 Nëgooyë ojts nyayˈatsëˈkëndë, pääty ak yëˈë nyayˈanëmääyëdë: “¿Pënënë yäˈädë yeˈeytyëjknë? Yëˈëbäädë poj etsë mejy myëmëdoowënë”.

5 Ta net jyäjttë mejybyëˈääy mä ja yˈit nyaxwinyëdë Gerasa. 2 Tim jeˈeyë Jesús pyëtsëëmy barkëjoty, ta nyimiinë tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë netyë kaˈoybyë të tyuktëkëty ets jamë nety tsyoony mä oˈkpë nyaxtëkëdë. 3 Yëˈë jamë nety tsyëënë. Nipënë nety mbäät kyayaˈityë tsumy matsy, ni yëˈë mëdë kadenë. 4 Të nety kanääk ok yajkëwëëny yajtekywyëëny mëdë kadenë, per duˈunyë tpojtwäˈkxtääy ets nipënë nety mbäät kyamëmadaˈagyë. 5 Duˈun jyëdity xëëny koots tunoty kopkoty ets mä oˈkpë nyaxtëkëdë, yaˈaxy jyoky ets nyayajtsëyutyë* mëdë tsää. 6 Per ko jagam tˈijxpatyë Jesús, ta ojts pëyiˈigyë tninëjkxy ets nyaygyoxtënääytyakë. 7 Ta yaxkeky: “Jesús, Diosë tsäjpotmëdë yˈUˈunk, ¿ti yä të xynyiminy? ¡Wandäˈäk Dioskëjxm ko kyajëts xytyëytyunäˈäny!”. 8 Yëˈë ko Jesús të nety kanääk ok tˈanëëmë: “Kaˈoybyë tukpëtsëëmduˈudë yäˈädë jäˈäy”. 9 Ta Jesús yajtëëwë: “¿Ti mxëwˈaty?”. Yëˈë ta yˈatsooy: “Legión,* yëˈë ko nimay ëjtsëty”. 10 Ta ja kaˈoybyë mëktaˈaky tˈanëmääyë Jesús ets kyaj wiinktsoow kyaxëdët.

11 Tamë nety nimayë ëtsëm jyëˈkxtë kopkwinm. 12 Pääty ja kaˈoybyëty mëktaˈaky tˈanëmääytyë Jesús: “Kugajxëdëgëts mä ëtsëm”. 13 Jesús ta jap tkugajxë. Ta ja kaˈoybyëty ttukpëtsëëmduttë ja yeˈeytyëjk ets ttuktëjkëdë ja ëtsëm. Ta ja ëtsëm kyupujnäjxtë mejyˈjyoty ets jap nyëëjiˈkxtääytyë,* ja nety naa majtsk milënë ëtsëm. 14 Ta kyaktääytyë ja ëtsëm kuentëˈäjtpëty ets ttukmëtmaytyaktë jäˈäy, duˈun käjpnoty ets nanduˈun kamoty tuˈujoty ti nety të tyunyë jyatyë. Ta nimayë jäˈäy myiindë ets tˈixäˈändë. 15 Ko jyäjttë mä Jesús, ta tˈijxtë ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety nimayë kaˈoybyë të tmëdaty ets të tyukpëtsëëmduˈutyë. Nëgooyë ojts nyayˈatsëˈkëndë ko tˈijxtë tam yˈuˈunyë wijy kejy ets të ttuktëkë ja wyit. 16 Pënaty yˈijxtë wiˈixënë yäˈädë yeˈeytyëjk tyukpëtsëëmdutë ja kaˈoybyëty ets wiˈix jyäjttë ja ëtsëm, ta ttukmëtmaytyaktë ja jäˈäyëty mëdiˈibë miindë. 17 Pääty tˈamdoow tpëjktsoowdë Jesús ets nyëjkxët wiink it wiink lugäär.

18 Ko Jesús ojts tyëjkënë barkëjoty, ta ja jäˈäy mëdiˈibë netyë kaˈoybyë të tyukpëtsëëmduˈutyë yˈamdoow pyëjktsoowë ets mëët nyëjkxët. 19 Perë Jesús kyaj twoownëjkxany, duˈun tˈanëmääy: “Nëjkx mä mdëjk. Tukmëtmaytyäˈägë mjëëky mmëguˈuk tijatyë Jyobaa të mdukmëdunyë ets wiˈix të mbaˈˈayoyë”. 20 Ta ojts ja jäˈäy nyijkxy ets ojts tnigajpxy tnimaytyaˈaky jam Decápolis* tijatyë netyë Jesús të tyukmëdunyë. Ets ja jäˈäyëty mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë ko duˈun tmëdoowdë.

21 Ta Jesús tsyoˈony barkëjoty ets nyajxy mejyˈawinm. Ko jam jyajty, ta ja mayjyaˈay nyimiinëdë. 22 Ets jam nyimiinë Jairo, tuˈugë wintsën mëdiˈibë nety tuump mä judiyëtëjk tyuˈukmuktë. Ko tˈijxpatyë Jesús, ta nyaygyoxtënääytyakë 23 ets mëktaˈaky tˈanëmääy: “Tunë mayˈäjtën jäˈämdë, tamëtsë nnëëx yˈooganë, ets xykyëˈënikonët net tsyoˈok yˈagëdäˈägët ets yˈakjukyˈatët”. 24 Ta ënetyë Jesús tpatsoˈonyë Jairo ets ja mayjyaˈay mëdiˈibë panëjkxëp, nëgooyë nyastij nyaskojtëndë.

25 Tamë nety nanduˈun pyanëjkxyë tuˈugë toˈoxytyëjk mëdiˈibë myëdäjnëp mäjmajtsk jëmëjtë windaxyë* päˈäm. 26 Të nety kanäägë jäˈäy jyayajtsoybyetyë, per jeˈeyë yaˈˈayoowënë. Të nety nanduˈun ja myeeny syentääbë kyëjxtääynyë ets niwiˈixtsow kyamëbäädë. 27 Kom të nety tnijawë wiˈix yajnimaytyaˈagyë Jesús, ta nyajxy mayjyaˈayoty. Ta jëxkëˈptsoow tmëwingoonyë Jesús ets ojts ttoonë ja wyit. 28 Jaˈa ko duˈunë nety wyinmay: “Jantsy jeˈeyëts ndoonëdë Jesúsë wyit, tajëts nmëbäädëyaˈany”. 29 Ta ënetyë yˈadujky ja wyindaxyë ets tyimjäˈäwë ko të nety nyiwäˈätsyë ja pyäˈäm mëdiˈibë jeky të tmëˈayoy.

30 Jesús ënetyë tjäˈäwë ko të nety ja myëkˈäjtën pyëtsëmy, ta ja mayjyaˈay tniˈˈijxëmbijty ets dyajtëëy: “¿Pën të ttonyë nwitëts?”. 31 Ja yˈëxpëjkpëty, ta yˈatsoowdë: “¿Ti këdii xyˈixy ko nëgooyë jäˈäy nyaynyastij nyaynyaskojtëndë etsë net xyajtëy pën të ttonyë mwit?”. 32 Perë Jesús ijxˈawëdijt koowˈawëdijt ets tnijawëyany pënë nety të ttony. 33 Ta ja toˈoxytyëjk jyantsy tsyëˈkë jaˈa ko nyijäˈäwëbë nety ti të tyuny të jyatyë, ta ojts tninëjkxyë Jesús ets nyaygyoxtënääytyakë, tyukmëtmaytyaktääy wiˈixë nety jyaty kyëbety. 34 Jesús ta tˈanëmääy: “Uˈunk, të mtsoˈoky mˈagëdaˈaky jaˈa ko xymyëdatyë mëbëjkën. Nëjkx, këdii tii xymyëmay xymyëdäjy të mniwäˈätsyë ja päˈäm mëdiˈibë nety nëgoo myaˈˈayoowënë”.

35 Tamnëmë netyë Jesús myaytyaˈaky ko myiindë jäˈäy mëdiˈibë tsoˈondëp mä Jairo tyëjk. Ta yˈanëmääyë: “Nëgoobë wiˈix xyˈakˈanëëmë ja Yaˈëxpëjkpë. Të ja mnëëx yˈoˈknë”. 36 Per ko duˈunë Jesús tmëdooy, ta tˈanëmääyë Jairo: “Këdii nëgoo mmay mdäjy, mmëbëkë Dios”. 37 Jesús kyaj tkupëjky ets nimayë jäˈäy pyanëjkxëdët. Yëˈë jeˈeyë wyoowë Pedro, Santiago etsë Juan, ja Santiago myëgaˈax.

38 Ko jyäjttë mä Jairo tyëjk, ta Jesús tˈijxy ko tamë jäˈäy jyantsy jyat jyantsy yˈooktë ets jyëˈëy yäˈäxtë. 39 Ko Jesús tyëjkë tëgoty, ta tˈanëmääyë jäˈäyëty: “¿Tiko nëgoo mdimyjyäjt mdimyˈoˈknëdë ets mdimyjyëëy mdimyyaxnëdë? Ja kixyˈuˈunk kyaj të yˈooky, määp jap jeˈeyë”. 40 Ko duˈunë jäˈäy tmëdoowdë, jeˈeyë tnëxik ttukxiktë. Ta netë Jesús tkajxpëtsëëmdääy ja mayjyaˈay ets yëˈëyë mëët nyajxy tëgoty ja kixyˈuˈungë tyääk tyeety ets ja yˈëxpëjkpëty mëdiˈibë nety jamyëdäjtëdëp. 41 Ta netë Jesús ja kixyˈuˈungë kyëˈë ojts tmäjtsë ets tˈanëmääy: “Tálitha cúmi”, mëdiˈibë yˈandijpy “kixyˈuˈunk, tyam nˈanëëmë: ¡Pëdëˈëk!”. 42 Ta ënetyë ja kixyˈuˈunk pyëdëˈky ets tyëjkë yeˈey näjxpë, ja netyë jyëmëjt mäjmajtsk. Ko duˈunë jäˈäy tˈijxtë, nëgooyë ojts ttukxondaknëdë ets mëjˈixy tˈijxtë. 43 Perë Jesús mëktaˈaky tˈanëmääy ja jäˈäyëty parë kyaj pën ttukmëtmaytyäˈäktët mëdiˈibë të tˈixtë. Ta net ojts tniˈanaˈamë ets ja kixyˈuˈunk kyayët.

6 Ko jamë Jesús tsyoˈony, ta ojts nyijkxy mä ja nyax kyäjpn ets nanduˈun ja yˈëxpëjkpëty pyatsoˈonëdë. 2 Ko tpatyë sääbëdë xëëw, ta tyëjkë yaˈëxpëjkpë mä judiyëtëjk tyuˈukmuktë ets ja jäˈäyëty mëjˈixy tjäˈäwëdë. Ta nyayjyënanëdë: “¿Wiˈix ko nëgooyë tijaty tˈokjäjt tˈoknijäˈäwënë? ¿Pënën të myoˈoyë mëkˈäjtën ets ttunëdë miläägrë? 3 Yëˈëts ja tsajts jëˈtpë, ja yˈuˈungë María. ¿Këdiijën yëˈë tmëgaˈaxëtyë Santiago, José, Simón etsë Judas? Ets ja myëgaˈaxë toˈoxytyëjkpë, yääts nanduˈun tsyëënëdë, ¿këdiijë?”. Pääty nimayë jäˈäy kyaj tmëbëjktë Jesús. 4 Jesús ta jyënany: “Tuˈugë kugajpxy yajmëjpëjktakp wiinktsoow, per mä nyax kyäjpn ets mä jyëëky myëguˈuk, kyaj pën myëjpëjktaˈagyë”. 5 Pääty jam kyaj nëgoo ttuunyë miläägrë, jeˈeyë niduˈuk nimajtskë jäˈäy tkëˈënikoony ets dyajtsoky dyaˈˈagëdaky. 6 Jesús mëjˈixy tjäˈäwë ko ja jäˈäy kyaj myëbëjkëdë, ta net ojts nyijkxy mäjatyë käjpnë wingonbë ets jam yaˈëxpëjky.

7 Net ja Jesús dyajtuˈukmujky ja nimäjmajtskpë yˈapostëlëty, ta net tkejxy nimajtskaty ets tmooy ja kutujkën parë tˈëxkaxtët ja kaˈoybyëty. 8 Ojts nanduˈun tˈanëëmëdë ets kyaj tmënëjkxtët tijaty nyiduˈuyeˈeytyëp, yëˈë jeˈeyë myënëjkxtëbë tyäjk, kyaj tmënëjkxtëdë kyaˈayën yˈukën, ni bolsë mä tijaty tpëjktäˈäktët ets ni myeeny syentääbë wyëënoty. 9 Yëˈë jeˈeyë myënëjkxtëp ja kyëˈëk mëdiˈibë jam tyukˈyeˈeytyëp ets kyaj twitstët nitukniˈkxë wyit. 10 Nanduˈun tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Ko mjäˈttët mä tuˈugë tëjk, jam mwëˈëmdët* axtë koonëm jatëgok mtsoondët mä taabë lugäär. 11 Per ko mgayajkupëktët mä tuˈugë käjpn ets ko jäˈäy tkamëdoowˈitäˈändët mëdiˈibë mjatukmëtmaytyäˈägandëp, winxittë ja mdeky ko jam mtsoondët ets tˈixtët ko të xyjyatuknijawëdë”. 12 Ta net ja yˈëxpëjkpëty ojts nyëjkxtë ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë ets tˈanëmääytyë jäˈäy parë jyodëmbittët; 13 yˈëxkajxtë ja kaˈoybyëty ets tyukuˈtstë ja aseytë pënaty pëjkëdëp ets dyajtsok dyaˈˈagëdaktë.

14 Ja rey Herodes nyijäˈäwë ko xitsow yatsowë jäˈäy tnimaytyäˈäktë Jesús ets jyënäˈändë: “¡Të jyukypyikyë Juan Yajnëbajtpë ets pääty ttunyë miläägrë!”. 15 Tam mëdiˈibë jënandë: “Yëˈë Elías”. Ets wiinkpë jyënandë: “Yëˈë tuˈugë Diosë kyugajpxy, duˈun ixtëm mëdiˈibë tëëyëp jukyˈäjttë”. 16 Per ko Herodes tnijäˈäwë wiˈixë Jesús yajnimaytyaˈaky, ta jyënany: “¡Të jyukypyikyë Juan, ja mëdiˈibëts nˈyoˈkpoˈtut!”. 17 Pääty duˈunë Herodes jyënany jaˈa ko yëˈë nety të tniˈanaˈamë etsë Juan yajtsumët. Të nety yˈity pujxndëgoty kadenëmëët mët ko yëˈë ojts nyiˈanaˈamëtyë Herodías, ja kyudëjkë Filipo. Tukaˈaxë netyë Herodes mëdë Filipo, perë Herodes ta tpëjkyë kyapy Herodías. 18 Juan të nety kanääk ok tˈanëëmë Herodes: “Kyaj mbäät xykyudëjkˈaty ja mmëgaˈaxë kyudëjk”. 19 Ja Herodías tapë nety tpëjkëˈëgyë akë, pääty tjayaˈooganyë Juan, per kyaj nety mbäät dyaˈooky, 20 yëˈë ko Herodes tsyëˈkëbë netyë Juan. Yëˈë nyijäˈäwëbë nety ko Diosmëduump, ko oy tijaty ttuny ets yˈijxˈijt kyuentëˈäjt. Juan xëmë kyajpxy myaytyaky mëdë Herodes, perë Herodes kyaj tjaygyujkë ets kyaj tnijäˈäwë ti tyunëp, jeˈeyë ko tmëdoowˈijty.

21 Ko Herodes ttuknibëjktakë tuˈugë aˈux mä kyumpleˈanyë, ta ja Herodías wyinmääy ko mbäät jaa yˈoogyë Juan. Mä taabë aˈux, Herodes wyoow pënatyë nety myëdäjttëbë kutujkën, ja soldäädë wintsënëty ets pënaty wintsëˈëgë ijttëp Galilea. 22 Ta ja nyëëxë Herodías jyajty ets tyëjkë ajtspë. Herodes nëgooyë ojts tˈoyˈijxnë ets nanduˈun pënatyë nety jam mëët yˈaˈuxˈattë. Päätyë Herodes tˈanëmääy ja kiixy: “Amdoowgëts tii mdimytsyojkypy ets nmoˈoyëp”. 23 Duˈun ttukwandaky: “Nmoˈoyëp ti mdimyˈamdoopy, axtë nmoˈoyëp kujkwaˈkxyëtsë ngutujkën”. 24 Ta ja kiixy tnibëtsëëmyë tyääk ets dyajtëëy: “¿Tiijëts nˈokˈamdowëp?”. Ta ja tyääk yˈatsoowë: “Yëˈë Juan Yajnëbajtpë kyëbäjk”. 25 Ta pëyiˈigyë ja kiixy ojts tninëjkxy ja rey ets tˈanëmääy: “Mmoogyëts tyamyë Juan Yajnëbajtpë kyëbäjk mä tuˈugë abëjkën”. 26 Herodes mon tuk nyayjyäˈäwë mët ko të nety ja mayjyaˈay ttukmëdoy mëdiˈibë wyoow wyijtsën ets kuanë ko tkuytyunët ja yˈayuk. 27 Ta ënetyë ojts tˈanëëmë niduˈuk ja tyuumbë ets nëjkxë Juan dyajtsoˈonë kyëbäjk. Ta ja tuumbë ojts tninëjkxy ets dyoˈkpoˈtutyë Juan jap pujxndëgoty. 28 Ta net ja kyëbäjk yajmëmiiny mä tuˈugë abëjkën ets yajmooy ja kiixy, yëˈë ta tmooyë tyääk. 29 Ko ja yˈëxpëjkpëtyë Juan tnijäˈäwëdë, ta myiindë ets ojts dyajpëdëˈktë ja nyiniˈkxë Juan ets ojts dyajnaxtëkëdë.

30 Ko jyäjtmujktë ja apostëlëtëjk, ta ttukmëtmaytyaktë Jesús wiˈixë nety ojts të yaˈëxpëktë ets tijaty të ttundë. 31 Ta Jesús yˈanëmääyëdë: “Mindë, jäˈämdë waanë nˈokpoˈkxëm mä tuˈugë lugäär mä kyaj pën”. Nëgooyë nety ja mayjyaˈay nyimiinëndë ets ni ja tiempë tkamëdäjttë kyaytyët. 32 Pääty tyëjkëdë barkëjoty parë ojts nyëjkxtë adëkëtuuy ets ak yëˈëyë yajpäädäˈändë. 33 Tamˈäjtë jäˈäy mëdiˈibë ijxtsoˈonëdë, per nimay, ok tnijäˈäwëdë. Pääty pojënë jäˈäy tsyoˈondë tekyyeˈepy mäjatyë nax käjpn ets jawyiin jam jyäjttë, këdiinëm ja Jesús mëdë yˈëxpëjkpëty. 34 Ko Jesús pyëtsëëmy barkëjoty, ta tˈijxy ko të nety ja mayjyaˈay jam nyajäjnëdë. Nëgooyë ojts tpaˈˈayoownë, jaˈa ko duˈunë nety yajpäättë ixtëmë borreegë mëdiˈibë kyaj pënë kyuentëˈäjtpë. Ets kanääk pëky tijaty ttukniˈˈijxë.

35 Kom të nety tsyuˈujënë, ta ja yˈëxpëjkpëty nyimiinëdë ets yˈanëmääyëdë: “Yäˈädë lugäär jantsy jagam yajpääty ets ta tsyuˈujënë. 36 Anëëmëdë jäˈäy waˈan nëjkx tjuytyë ja jyëˈkxy pyëky nääxoty käjpnoty”. 37 Per ta Jesús yˈatsoowëdë: “Mijtsën yajkaytyë”. Ta ja yˈëxpëjkpëty yˈanëmääyëdë: “¿Ëjtsën nëjkx njuytyë tsäjpkaaky mët majtsk mëgoˈpxë platë meeny parëts nyajkaytyët?”. 38 Jesús ta yˈanëmääyëdë: “Nëjkx okˈixtë nääk japë tsäjpkaaky xymyëdattë”. Ko jyëmbijttë, ta jyënandë: “Mëgoxk ets majtskë äjkx”. 39 Ta net tˈanëmääy ja mayjyaˈay ets nyaxwaatstët mëëyoty tukgrupëjaty. 40 Ta nyaxwaˈtstë, tam mëdiˈibë 100, ets tam mëdiˈibë 50. 41 Ta tkoonëˈky mëgoxkë tsäjpkaaky ets majtskë äjkx, ta pyäˈtˈijxy tsäjpotm ets nyuˈkxtaky. Ta ojts ttujkwaˈkxy ets tmooy ja yˈëxpëjkpëty parë dyajwäˈkxtët mä ja mayjyaˈay. Ets ok, ta nanduˈun ojts dyajwaˈkxy ja majtskpë äjkx. 42 Niˈamukë kyaaytyë kuˈuxyë jotkëdaˈagyë. 43 Ets jaa dyajmujktë mäjmajtsk katsy ja tsäjpkaaky mëdiˈibë nadëjkë ets abëkyë äjkx. 44 Ja kyaaytyë nimëgoxk milë yeˈeytyëjk.

45 Ta netë Jesús tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty ets pyajtkojtët barkëjoty ets nyaxtët jatsow Betsaida, mientrës tˈanëëmë ja mayjyaˈay ets nyëjkxtääynyëdët. 46 Ko ojts nyëjkxnëdë, ta pyäˈtëjkë mä tuˈugë kopk parë nyuˈkxtäˈägäˈäny. 47 Ko ojts kyootsënë, tambäädë netyë Jesús yajpääty kopkëjxy ets ja barkë tamë nety nyëjkxnë mejyˈitkujky. 48 Ta tˈijxy ko ja yˈëxpëjkpëty nëgooyë tsyiptakxëndë dyajˈyeˈeytyët ja barkë, yëˈë ko nëgooyë nety mëk pyojnë. Pääty, monyëmë nety ko ojts ja yˈëxpëjkpëty tninëjkxy yeˈepy nëëwingëjxy. Perë Jesús jeˈeyë nety jam nyaxäˈäny. 49 Ko ja yˈëxpëjkpëty yˈijxëdë yeˈey nëëwingëjxy, ta yaxkaktë: “¡Ijxmäˈtëm jyawë!”. 50 Nëgooyë ojts nyayˈatsëˈkëndë jaˈa ko niˈamukë tˈijxtë. Ta ënetyë Jesús yˈanëmääyëdë: “¡Këdii mtsëˈëgëdë, ëjts yä miimp!”. 51 Ko Jesús pyejty barkëjoty, ta duˈunyë pyojmoony. Nëgooyë ojts mëjˈixy tjäˈäwëndë ja yˈëxpëjkpëty ko duˈun tˈijxtë. 52 Yëˈë ko kyajnëmë nety tjaygyukëdë ti Jesús yajnigëxëˈk ko ojts dyajmayë ja tsäjpkaaky, duˈunyëmë nety tsyiptakxëdë tjaygyukëdët.

53 Ko ttuknäjxtääytyë ja mejy, ta jyäjttë Genesaret ets jam mejybyëˈam ojts dyajwëˈëmdë ja barkë. 54 Jantsy jeˈeyë pyëtsëëmdë barkëjoty, ënetyë jäˈäy tˈëxkäjptë Jesús. 55 Ets pojën xitsow yatsow nyaytyukˈawäˈänëdë ets ojts tkëëynyëjkxtë ja pyäˈämjäˈäyëty mä netyë Jesús yajpääty. 56 Xëmë ko ijtyë Jesús jyaˈty käjpnoty o mä kyaj nëgoo jäˈäy tsyëënëdë, ta ijty tkëëybyëtsëmdë ja pyäˈämjäˈäyëty ets tmënëjkxtë määyoty ets tˈamdow tpëjktsowdë Jesús parë jeˈeyë wyitpäˈä ttoonëdët. Ets niˈamukë tsyok yˈagëdaktë pënaty ojts ttoonëdë ja wyitpäˈä.

7 Ta ja fariseety ets pënaty jyaaytyëp ja ley mëdiˈibë tsoˈondëp Jerusalén, tmëwingoondë Jesús. 2 Ets tˈijxtë ko näägë Jesúsë yˈëxpëjkpëty, duˈunyë kyaytyë ets kyaj kyëbujtë. 3 Ja fariseety etsë judiyëty kyaj kyaytyë pën kyaj kyëbujtë jabäät mä kyëˈënuxën, mët ko yëˈë pyanëjkxtëp ja kostumbrë mëdiˈibë yajnaxkëdaktë ja yˈaptëjkëty.* 4 Ko nyëjkxtë määyoty ets ko jyëmbijnëdë, jawyiin kyëbuj kyëjaˈatstë taanëm kyaytyë. Duˈunyëm ttuunˈadëˈëtstë mayë kostumbrë mëdiˈibë ja yˈaptëjkëty tyuundë, ixtëm dyajnëbattë ja kopë, ja jarrë ets nanduˈunë abëjk aduˈunën mëdiˈibë koobrë. 5 Pääty ja fariseety ets pënaty jyaaytyëbë ley dyajtëëwdë Jesús: “¿Tiko mˈëxpëjkpëty kyaj tpanëjkxtë kostumbrë mëdiˈibë yajnaxkëdaktë ja aptëjk ets kyaj kyëbujtë ko kyayäˈändë?”. 6 Jesús ta yˈatsooy: “¡Winˈëˈën winxäjpëty!, pääty ja kugajpxy Isaías duˈun mnimaytyakëdë ko Dios tyukujäˈäyë: Yäˈädë jäˈäyëty wingëˈëy agëˈëyëts xywyintsëˈëgëdë, per jantsy jagam ja jyot wyinmäˈäny yajpäättë mä ëjtsën. 7 Ninuˈun kyatsobääty oyëts xyjyaˈˈawdattë, jaˈa ko yëˈë mdukniˈˈijxëdëp ja naxwinyëdë jäˈäyë yˈëxpëjkën. 8 Mijtsëty kyaj xymyëmëdowdë Diosë yˈanaˈamën, yëˈë jeˈeyë mbanëjkxtëbë naxwinyëdë jäˈäyë kyostumbrë”.

9 Ta Jesús yˈakˈanëmääyëdë: “¡Niˈigyë wijy mdimynyayjyawëdë ko kyaj xymyëmëdowdë Diosë yˈanaˈamën ets yëˈëyë mbanëjkxtëp ja mgostumbrëty! 10 Ixtëm nˈokpëjktakëm, Moisés jyënany: Wintsëˈëgë mdääk mdeety. Ja jäˈäy mëdiˈibë kyäjpxpojkypyën ja tyääk tyeety, oogëp yëˈë. 11 Per mijtsëty mjënäˈändë ko mbäädë jäˈäyë tyääk tyeety tˈanëëmë: Kyaj mbäät nbudëkëdë, jaˈa ko tukëˈëyë tijatyëts nmëdäjtypy, tëjëtsë Dios nmooytyaˈay.* 12 Pääty kyaj net mbäät ja mdääk mdeety xyˈokpudëjkëndë. 13 Ko xytyuunˈadëˈëtstë ja mgostumbrëty, ta kyaj xyˈokmëmëdoownëdë ja Diosë yˈayuk. Ets duˈunën mayë kostumbrë xytyundë”. 14 Ta netë Jesús jatëgok tmëgäjpxmujky ja mayjyaˈay ets tˈanëmääy: “Okmëdowdë ixtëm yam nˈanëëmëyäˈändë ets jaygyukëdë yajxon tiijëts nmaytyakypy. 15 Kyaj yëˈë jäˈäy yˈaxëëktunyë mëdiˈibë jyëˈkxypy, yëˈëjën axëëktuunëp tijaty pëtsëëmp yˈääwoty jyodoty”. 16* ——

17 Ko Jesús tnikaktääy ja mayjyaˈay ets tyëjkë mä tuˈugë tëjk, ta ja yˈëxpëjkpëty tnijawëyandë ti yˈandijaampy ja ijxpajtën mëdiˈibë të tnimaytyaˈaky. 18 Yëˈë ta yˈatsooy: “¿Ti këdiinëm nanduˈun xyjyaygyukëdë taabë ijxpajtën? ¿Ets kyaj xynyijawëdë ko kyaj yëˈë jäˈäy yˈaxëëktunyë ti jyëˈkxypy? 19 Kyaj jap tyëkë mä kyorasoon, japën tyëkë jyodoty etsë net pyëtsëmy mä jëdijtakn”. Ko duˈun jyënany, ta dyajnäjxtääy ak wäˈäts ja jëˈkxy pëky. 20 Etsë Jesús yˈakjënany: “Mëdiˈibë pëtsëëmp mä tuˈugë jäˈäyë jyot kyorasoon, yëˈëjën axëëktuunëp. 21 Yëˈë ko japën tsyoony ja axëëkwinmäˈäny: ko jäˈäy axëëk ja jyot nyiniˈkx dyajtuny,* ko myeetsy, ko yajjäˈäyˈooky, 22 ko kasäädë jäˈäy tmëttsëënë wiink yeˈeytyëjk o wiink toˈoxytyëjk, ko niˈigyë tijaty tˈaktimymyëdatäˈäny, ko yëˈëyë ttunäˈänyë axëëkˈäjtën, ko wyinˈëëny wyinxäjy, ko kyaj ti ttsoytyuˈunjawë, ko kyaj ti myëguˈuk ttukmëtsoky, ko tsäätsy mäˈät ja myëguˈuk tnimaytyaˈaky, ko mëj këjxm jyaˈayˈaty ets ko kyaj ti jyot wyinmäˈäny. 23 Tukëˈëyë yäˈädë axëëkˈäjtën, japën tsyoony jodoty winmäˈänyoty ets yëˈë jäˈäy axëëktuunëp”.

24 Ko Jesús jam tsyoˈony, ta ojts nyijkxy mä yˈit nyaxwinyëdë Tiro etsë Sidón, ta tyëjkë tëgoty jaˈa ko kyaj ttsojky ets pën tnijawët ko të jam jyaˈty, per ojtsë jäˈäy tnijawëdë. 25 Jantsy jeˈeyë Jesús jam jyajty, ta nyimiinë tuˈugë toˈoxytyëjk mëdiˈibë nety ja nyëëx të tyuktëkëtyë kaˈoybyë ets wyingoxtënääyë. 26 Mëktaˈaky tˈanëmääyë Jesús ets tkajxpëtsëmëdë kaˈoybyë mëdiˈibë nety ja nyëëxˈuˈunk të tyuktëkëty. Yäˈädë toˈoxytyëjk myaxuˈunkˈäjty sirofenicia ets jamë tyëëm yˈääts tsyoony Grecia. 27 Perë Jesús ta tˈatsooy: “Waˈan jawyiin kuˈuxyë jotkëdaˈaky tˈokkay tˈokˈuuktë ja uˈunk ënäˈk, jaˈa ko kyaj yˈoyëty ko yajpëjkxëdët ja kyaˈayën yˈukën etsë net yajmoˈoyët ja ukˈuˈunk”. 28 Ta ja toˈoxytyëjk yˈatsooy: “Wintsën, tëyˈäjtën ixtëm mjënäˈäny, per ja ukˈuˈungëty yëˈë jyëˈkxmujktëp mëdiˈibë ja ënäˈkˈuˈunk yajkiin yajkäˈädëp mesëpäˈtkëˈëy”. 29 Jesús ta tˈatsooy: “¡Nëjkx agujk jotkujk! Ko duˈun të mˈatsoy, të ja mnëëx nyiwäˈätsyë ja kaˈoybyë”. 30 Ta ja toˈoxytyëjk ojts nyëjkxnë mä tyëjk, ets ko jam jyajty, ta tˈijxy ko tapë nety ja nyëëx kyoˈknë ets ko të ja kaˈoybyë nyiwäˈätsyë.

31 Ta Jesús tsyoˈony mä ja yˈit nyaxwinyëdë Tiro ets ojts nyijkxy mä ja mejy mëdiˈibë Galilea, jam nyajxy Sidón ets mä yˈit nyaxwinyëdë Decápolis.* 32 Jam yajtuknimiiny tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë nat ets kyaj wäˈäts kyajpxy, ets mëktaˈaky yaˈˈanëmääyë Jesús ets tkëˈënikonët. 33 Ta Jesús ojts twoownëjkxy abëky mä kyaj pënë jäˈäy. Ta ojts ttoonë ja tyatsk ets ko ojts tnitsujë ja kyëˈë, ta ojts ttoonë ja yaˈan.* 34 Net ojts pyäˈtˈixy tsäjpotm, ta ojts myëkxejy ets jyënany “Éffatha”, mëdiˈibë yˈandijpy “Awäˈäts”. 35 Ta ënetyë myëdoowëˈky ets oy ojts kyäjpx myaytyaknë. 36 Ta Jesús tˈanëmääy ja jäˈäyëty ko nipën tkatukmëtmaytyäˈäktët. Per tëgok tëgok duˈun tˈanëmääy ja jäˈäyëty, niˈigyë tjantsy nyimaytyaktë. 37 Ets nëgooyë ojts mëjˈixy mëjjawë tjäˈäwëndë, pääty jyënandë: “Ak oy tijaty ttunyë yäˈädë yeˈeytyëjk. ¡Axtë yajmëdoowëˈkypyë natëty ets yajkäjpxëˈkypyë uumëty!”.

8 Ko Jesús jatëgok nyimiinë mayjyaˈay, ta tˈijxy ko kyaj tmëdattë tii kyaytyëp. Pääty ojts tmëgajpxy ja yˈëxpëjkpëty ets tˈanëmääy: 2 “Nëgooyëts nbaˈˈayoownë yäˈädë mayjyaˈay, jaˈa ko tyam myëdëgëëk xëëw mä yää yajpäättë ets kyaj ti kyaˈay yˈukënëty. 3 Ets kojëts ayuu ngajxëmbittët mä jyëën tyëjk, tsojk jaa muum nëˈääy tuˈääy duˈunyë kyëdawdët, yëˈë ko nääk jagam tsyoondë”. 4 Per ja yˈëxpëjkpëty, ta yˈatsoowëdë: “Jantsy nidëkë yäˈädë lugäär, ¿määjën nbëjkëm mayë tsäjpkaaky etsë mayjyaˈay nyajkäˈäyëm?”. 5 Ta Jesús yajtëëwëdë: “¿Nääk jap jeˈeyë xymyëdattë tsäjpkaaky?”. Ta yˈatsoowdë: “Jeˈeyë wëxtujk”. 6 Ta net tˈanëmääy ja mayjyaˈay ets nyaxwäätstët. Jesús ta tkoonëˈky ja wëxtujkpë tsäjpkaaky ets tmooyë dyoskujuyëbë Dios. Ko nyuˈkxtaktääy, ta ojts ttujkwaˈkxy ets tmooy ja yˈëxpëjkpëty parë dyajwäˈkxtët mä ja mayjyaˈayën. Ets yëˈëjëty, ta tmooytyë ja mayjyaˈay. 7 Tamë nety nanduˈun tmëdattë tuˈuk majtskë äjkx, ta Jesús nyuˈkxtaky ets tmooy ja yˈëxpëjkpëty ets dyajwäˈkxtët. 8 Ta jäˈäy kyaaytyë kuˈuxyë jotkëdaˈagyë. Ets jaa dyajmujktë wëxtujk mëj katsy mëdiˈibë ojts nyadëkë. 9 Jaa kyaaytyë naa nimäjtaxk milënë yeˈeytyëjk, ta netë Jesús ojts tˈanëëmë ja jäˈäyëty ets nyëjkxnëdët.

10 Ta mëdë yˈëxpëjkpëty ojts tyëjkëndë barkëjoty ets ojts nyëjkxtë mä yˈit nyaxwinyëdë Dalmanuta. 11 Ta ja fariseety myiindë ets dyajtsiptäˈägäˈändë mëdë Jesús ko mëktaˈaky tˈanëmääytyë ets tyukˈixëdët pën jantsy yëˈëjënë Dios të kyexyë. Duˈunën tjawinmäˈänyˈixandë Jesús. 12 Jesús jeˈeyë ojts myëkxejy ets jyënany: “¿Tiko mijtsëty* jeˈeyë xytsyoktë ets tijaty myajtukˈixtët? Tyam ndimyˈanëëmëdë ko nitii ijxwëˈëmën* ngatukˈixäˈändë”. 13 Ko duˈun jyënäändääy, ta jatëgok pyejty barkëjoty ets ojts nyijkxy wiinktsoow.

14 Per ja yˈëxpëjkpëty të nety tjäˈäytyëgoytyë ja tsäjpkaaky ets jeˈeyë nety jap tuˈuk tmënëjkxtë. 15 Jesús ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Mëkën mnayˈijxˈit mnaygyuentëˈatëdët, këdiibë ja fariseety ets ja Herodes mdukpäädëdët ja lyebaduurë”. 16 Ta ak yëˈë ja yˈëxpëjkpëty dyajtsiptaktë ko nety kyaj të tmënëjkxtë ja tsäjpkaaky. 17 Ko duˈunë Jesús tˈijxy, ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “¿Tiko xyajtsiptäˈäktë ko të xykyamëmindë ja tsäjpkaaky? ¿Kyajnëmën xyjyaygyukëdë tiijëts nmaytyakypy? ¿Duˈunyëm juunë mjot mwinmäˈäny xymyëdattë ets kyaj xyjyaygyukëdë? 18 Oy xyjyamëdattë mwiin, ¿këdiijën xytyukˈixtë? Oy xyjyamëdattë mdatsk, ¿këdiijën xytyukmëdowdë? ¿Ti kyaj xyjyamyatstë 19 ko jeˈeyëts mëgoxkë tsäjpkaaky ojts ndujkwaˈkxy etsëts nyajkääy nimëgoxk milë yeˈeytyëjk? ¿Nääk katsyën xyajmujktë mëdiˈibë ojts nyadëkë?”. Yëˈëjëty, ta yˈatsoowdë: “Mäjmajtsk katsy”. 20 “Kojëts ojts ndujkwaˈkxy wëxtujk ja tsäjpkaaky etsëts nyajkääy nimäjtaxk milë yeˈeytyëjk, ¿nääk katsyën xyajmujktë mëdiˈibë ojts nyadëkë?”. Ta yˈatsoowdë: “Wëxtujk katsy”. 21 Jesús ta yˈanëmääyëdë: “¿Ets kyajnëm tyambäät xyjyaygyukëdë?”.

22 Ta net jyäjttë Betsaida, jamë Jesús yajtuknimiiny tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë kyaj yˈixy ets mëktaˈaky yaˈˈanëmääy ets ttoonët ja wyiin. 23 Ta Jesús ojts twijtsnëjkxy ja yeˈeytyëjk käjpnbëˈam, ta ttukwinguˈtsy waanë tsyujy mä ja wyiin ets tkëˈënikoony. Ta net dyajtëëy: “¿Ti tyam mˈijxypy?”. 24 Yäˈädë yeˈeytyëjk, ta kyoowëˈky ets jyënany: “Yëˈëjëts nˈijxypyë jäˈäyëty ets duˈun kyëxëˈëktë ixtëmë kepyën, per yeˈey näjxtëp”. 25 Ta Jesús ojts jatëgok ttoonë ja wyiin ets wäˈäts ojts yˈijxnë, mbäädë nety tijaty tˈijxtäˈäy. 26 Ta net tkejxy mä tyëjk ets tˈanëmääy: “Kyaj mnaxët käjpnoty”.

27 Ta Jesús mëdë yˈëxpëjkpëty ojts nyëjkxtë mäjaty ja käjpn mëdiˈibë yajpatp Cesarea de Filipo, ta dyajtëëy nëˈääy tuˈääy ja yˈëxpëjkpëty: “Wiˈixë jäˈäy jyënäˈändë, ¿pëntsën ëjts?”. 28 Ta ja yˈëxpëjkpëty yˈatsoowdë: “Ko mijts Juan Yajnëbajtpë. Per ta mëdiˈibë jënandëp ko mijts Elías, ets wiinkpë jyënäˈändë ko mijts tuˈugë Diosë kyugajpxy”. 29 Ta Jesús yajtëëwëdë: “Ets mijtsëty wiˈix mjënäˈändë, ¿pëntsën ëjts?”. Ta Pedro yˈatsooy: “Mijtsën Kristë”. 30 Jesús ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty ko nipën tkatukmëtmaytyäˈäktët. 31 Ta yaˈˈanëmääytyë ko ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk kanääk pëky tpäädäˈäny ja ayoˈon jotmay ets ko kyaj kyupëkäˈänyë ja mëjjäˈäytyëjkëty mëdiˈibë myëdäjttëbë kutujkën, ja saserdotë wintsënëty ets pënaty jyaaytyëbë ley. Ets ko yaˈooganëp nanduˈunë jäˈäy, per kyumdëgëëk xëëw jyukypyëkäˈäny. 32 Jesús yajxon ttukmëtmaytyaktääy ja yˈëxpëjkpëty. Perë Pedro, ta ojts abëky twoownëjkxyë Jesús ets ojts tˈojy. 33 Jesús, ta tniˈˈijxëmbijty ja yˈëxpëjkpëty ets ojts tˈojy ja Pedro: “¡Winwäˈktutkëts, Satanás! Yëˈë ko mijts kyaj duˈun mwinmay ixtëmë Dios, duˈun mwinmay ixtëmë naxwinyëdë jäˈäyën”.

34 Ta net dyaxmujky ja mayjyaˈay mët ja yˈëxpëjkpëty, ets tˈanëmääy: “Ja mëdiˈibëts xypyanëjkxäämp, tsojkëp tjäˈäytyëgoyët ja kyëˈëm winmäˈäny, tpagëˈëyët ja kyepy* etsëts duˈunyëm xypyanëjkxët. 35 Jaˈa ko ja mëdiˈibë kyaj wiˈix jyatäˈäny, yajtëgoyaampy ja jyukyˈäjtën, per ja mëdiˈibë yajtëgoobyë jyukyˈäjtën mët kojëts xypyanëjkxy ets mët yëˈëgyëjxm ja oybyë ayuk, pyäädaampy jatëgok ja jukyˈäjtën. 36 ¿Ti tyimpatypy tyimˈijxypy tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë myëdäjtaapy tijaty jaˈäjtp yä naxwiiny, per yajtëgoobyë jyukyˈäjtën? 37 ¿Mbäädëdaa tuˈugë jäˈäy tjuyë jyukyˈäjtën? 38 Ets pën jaajëts tuˈugë jäˈäy xytyuktsoytyuny ets nanduˈun ttuktsoytyuny ja nˈääw nˈayukëts mä yäˈädë pokyjyaˈayëty mëdiˈibë kyaj tmëmëdowdë Dios, ëjts, ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk, nanduˈunëts nduktsoytyunäˈäny kojëts nminët mëdëts ja nDeetyë myëkˈäjtën ets ja anklëstëjk”.

9 Nanduˈun tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Tëyˈäjtën nˈanëëmëdë ko ninääk mijtsëty, mˈixandëp ko myinët ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën mëdë mëkˈäjtën, ets taanëmë nety mijtsëty niduˈuk nimajtsk mˈakjukyˈattë”. 2 Kyumdëdujk xëëw, ta Jesús pyäˈtëjkë mä tuˈugë kopkë këjxmbë mëdë Pedro, Santiago etsë Juan. Ko nety jam ak yëˈëyë yajpäättë, ta Jesús tyëgäjtsy. 3 Ta ja wyit tyëˈkxpëjky ets jantsy poop jyëmbijty, nipën duˈunë wyit tkayajwäˈätsy oy tjapujy. 4 Ets ajotkumonë kyëxëˈktë Elías mëdë Moisés, tam kyäjpxtë myaytyäˈäktë mëdë Jesús. 5 Pedro ta tˈanëmääyë Jesús: “Rabí,* ¡oy ko yää nyajpatëm! Nˈokkojëm tëgëëgë wittëjk, tuˈugë mjaˈa, tuˈugë Moisésë jyaˈa ets jatuˈugë Elíasë jyaˈa”. 6 Pedro kyaj tnijäˈäwë ti tyunëp, jaˈa ko nëgooyë nety të nyayˈatsëˈkëndë. 7 Ta yajnitujkëdë ja yoots nëmäˈä ets tmëdoowdë ko Dios kyajpxy: “Ëjtsë yäˈädë nˈUˈunk mëdiˈibëts ntsojkypy. Mmëdoowˈittë wiˈix jyënaˈany”. 8 Ko yˈijxˈawdijttë, kyaj mää pën tˈijxtë, yëˈëyë nety jamë Jesús.

9 Ko nety jyënäjknëdë kopkëjxy, ta Jesús yˈanëmääyëdë ko nipën tkatukmëtmaytyäˈäktët mëdiˈibë të tˈixtë, jaanëm ko jyukypyëkët ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk. 10 Ets nipën tkatukmëtmaytyaktë, ta ak yëˈë nyayjyënanëdë ti myaytyäˈägaampy ko jyënaˈany ko nëjkxëp jatëgok jyukypyiky. 11 Net ja ëxpëjkpëty yajtëëwëdë: “¿Tiko jyënäˈändë pënaty jyaaytyëbë ley ko yëˈë jawyiin minäämbë Elías?”. 12 Ta Jesús yˈatsoowëdë: “Tëyˈäjtën ixtëm mjënäˈändë. Elías yëˈë jawyiin miimp ets jatëgok ak oy tijaty yajtunët. Per ¿tiko yˈity kujayë mä Diosë jyaaybyajtën ko ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk nëgooyë yˈayowanë ets ko kyaj pën kyupëkäˈänyë? 13 Tyam nˈanëëmëdë ko Elías tëëjën myiny ets të jäˈäy tyunyë wiˈix tyimtunäˈänyë, duˈun ixtëmë nety yˈity kujayë mä Diosë jyaaybyajtën ko duˈun jyatäˈäny kyëbatäˈäny”.

14 Ko Jesús jyajty mët ja nidëgëëkpë yˈëxpëjkpëty, ta tˈijxtë ko tam ja mayjyaˈay të tyuˈukmuktë mä ja yˈëxpëjkpëty mëdiˈibë nety të tnikaˈaktë ets tam tijaty dyajtsiptäˈäktë mët pënaty jyaaytyëbë ley. 15 Ko jäˈäy tˈijxtë myinyë Jesús, mëjˈixy tjäˈäwëdë ets pëyiˈigyë ojts tninëjkxtë parë tkäjpxpoˈkxäˈändë. 16 Ta Jesús dyajtëëy: “¿Ti myajtsiptaktëp?”. 17 Ta niduˈugë jäˈäy yˈatsooy: “Yaˈëxpëjkpë, yëˈëjëtsë nmäänk të nwoowminy mëdiˈibë kaˈoybyë të yaˈuˈumënë. 18 Ko tyukjäˈtyë, ënetyë yajkëdayë etsë oˈpyky jyantsy pyëtsëmy yˈääwoty, nëgooyë yˈääw tyëts tˈagäˈtmujknë* ets këjxnëbë jyot myëjääw. Tëjëts njaˈˈanëëmë ja mˈëxpëjkpëty ets jeexyë të tkajxpëtsëmdë kaˈoybyë, per kyaj të myayëdë”. 19 Ta Jesús tˈanëmääy ja mayjyaˈay: “¡Mijtsëty axëëkjäˈäy kyaj xymyëdattë mëbëjkën! ¡Axtë näˈäjën* xyjyaygyukëyäˈändë, duˈunyëm njapudëkëdë ets njamëmaˈkxtuktë! Woowmindë”. 20 Ta ja mixy yajwoowmiiny. Ko ja kaˈoybyë tˈijxpatyë Jesús, ta dyajkëdääy ja mixy ets dyajtëjkë yajtspë pojpë ets nëgooyë oˈpyky pyëtsëëmnë yˈääwoty. 21 Netë Jesús dyajtëëy ja uˈunkteety: “¿Näˈä duˈunë mˈuˈunk jyäjttsondaky?”. Ta ja uˈunkteety yˈatsooy: “Mutsknëmë nety ko duˈun pyatë. 22 Kanääk okë kaˈoybyë yajkugëdawëty jëënoty o nëëjoty ets jyayaˈoogäˈänyë. Per tunë mayˈäjtën pudëjkëdëgëts ets paˈˈayoowdëgëts, pën mbäät duˈun xytyuny”. 23 Ta Jesús yˈatsooy: “¿Tiko xyajtëy pën mbäädëts ndukniwäˈätsy ja kaˈoybyë? Ja mëdiˈibë myëdäjtypyë mëbëjkën mbäät ttuny oytyim tiijëty”. 24 Ta ënetyë ja uˈunkteety yˈatsooy: “¡Nmëdäjtypyëtsë mëbëjkën, per pudëjkëgëts etsëts niˈigyë mëbëjkën nˈaktimymyëdatët!”.

25 Ko Jesús tˈijxy ja mayjyaˈay pëyiˈigyë jyantsy nyiminëdë, ta ojts tˈojy ja kaˈoybyë. Duˈun tˈanëmääy: “Mijts kaˈoybyë, mijtsë duˈun myajˈuˈumpy ets myajnäjtypyë yäˈädë mixy. Tyam nˈanëëmë ¡tukpëtsëëmduˈut ets ninäˈä jatëgok xykyatuktëkët!”. 26 Ta ja mixy yaxkeky ets tyëjkë yajtspë pojpë ets nëgooyë oˈpyky pyëtsëëmnë yˈääwoty, ta tyukpëtsëëmdutë ja kaˈoybyë, duˈun ojts wyëˈëmy* ixtëmë oˈkpë. Pääty nimayë jäˈäy jyënandë: “¡Të ja yˈooky!”. 27 Perë Jesús ta twijtsëˈky ja mixy ets ta ojts wyäˈkukë. 28 Ko Jesús tyëjkë tëgoty mëdë yˈëxpëjkpëty, ta yajtëëwëdë: “¿Tikots kyaj të xymyaytyë etsëts nˈëxkaxtët ja kaˈoybyë?”. 29 Jesús ta yˈatsooy: “Duˈumbë kaˈoybyë netë jäˈäy ttukpëtsëëmduˈuty ko Dios yajmënuˈkxtaˈaky”.

30 Ta ojts jam tsyoˈonëdë ets nyäjxtë Galilea, perë Jesús kyaj nety pën ttuknijawëyaˈany, 31 jaˈa ko yëˈë nety ja yˈëxpëjkpëty tijaty tyukniˈˈijxëp. Duˈun tˈanëmääy: “Ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk, yëˈë yajtukëdëkëyäämbë naxwinyëdë jäˈäy ets dyaˈoogäˈändë, per kyumdëgëëk xëëw jyukypyëkäˈäny”. 32 Ja yˈëxpëjkpëty kyaj tjaygyujkëdë ti yajtukmëtmaytyaktë, per kyaj ojts dyajtëwdë.

33 Ta jyäjttë Capernaúm. Ko nety yajpäättë mä tuˈugë tëjk, ta dyajtëëy ja yˈëxpëjkpëty: “¿Ti të xyajtsiptäˈäktë nëˈääy tuˈääy?”. 34 Nipën kyaˈˈatsooy, mët ko yëˈë nety të dyajtsiptäˈäktë pënën niˈigyë mëj ijtp. 35 Ta Jesús nyaxweˈtsy ets ojts tmëgajpxy ja nimäjmajtskpë yˈëxpëjkpëty ets tˈanëmääy: “Ja mëdiˈibë itäämp mëj, tsojkëp nyayajnaxëdët mutsk mä ja myëguˈuktëjk ets tmëdunët”. 36 Ta Jesús ojts tmëgajpxy tuˈugë mixyˈuˈunk ets twoowmiiny itkujky, ta tkëˈënikoony ets tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: 37 “Ja mëdiˈibëts nxëëwgyëjxm yˈagëˈë yˈaxäjëp niduˈugë yäˈädë ënäˈkˈuˈunk, ëjtsë nety xyˈagëˈë xyˈaxäjëp. Ets ja mëdiˈibëts xyˈagëˈë xyˈaxäjëp, kyajëtsë nety ëjts jeˈeyë xyˈagëˈë xyˈaxäjë, nanduˈunë nety tˈagëˈë tˈaxäjë ja mëdiˈibëts të xykyexyën”.

38 Juan ta tˈanëmääyë Jesús: “Yaˈëxpëjkpë, tëjëts nˈixtë ko tuˈugë jäˈäy mxëëwgyëjxm tˈëxkexyë kaˈoybyë, per kom kyaj jyëdity mët ëjtsäjtëm, tajëts të njaˈˈanëëmëdë ko kyaj jeexyë duˈun ttuny”. 39 Perë Jesús ta yˈatsooy: “Këdii wiˈix xyˈanëëmëdë, jaˈa ko nipën mbäät tkatunyë miläägrë nxëëwgyëjxmëts ets nanduˈunëts axëëk xynyimaytyäˈägët. 40 Yëˈë ko mëdiˈibë kyaj xymyëtsipˈäjtëm, yëˈë mëët nyajpatëm. 41 Ets tyam nˈanëëmëdë, pën myajnëëˈukëdëp tukbasë mët ko xypyanëjkxtë Kristë, seguurë ko nanduˈun yajkumayäˈändë. 42 Per ja jäˈäy mëdiˈibë yajnëˈëdëgoopy yajtuˈudëgoopy* niduˈugë yäˈädë ënäˈkˈuˈunk mëdiˈibë myëdäjtypyë mëbëjkën, niˈik oy ko yäˈädë jäˈäy yajtukˈyoˈktsumët tuˈugë mëj tsää ets yajkujëbipët mejyˈjyoty.

43 Pën jaa näˈä myajtëgoyë mgëˈë, nëboot. Niˈik oy ko xypyäädët ja jukyˈäjtën këˈëduk, këdiinëm ko mgutëgoyët mëët majtskë mgëˈë mä Gehena,* mä jëën mëdiˈibë xëmë toobyën. 44* —— 45 Pën myajtëgooyëbë mdeky, nëboot. Niˈik oy ko xypyäädët ja jukyˈäjtën tekytyuk, këdiinëm ko mgutëgoyët mëët majtskë mdeky mä Gehena.* 46* —— 47 Ets pën myajtëgooyëbë mwiin, juut ets jagam naskäˈätsë.* Niˈik oy ko mdëkët mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën mët jeˈeyë tuˈugë mwiin, këdiinëm ko majtsk kyutëgoyët mä Gehena,* 48 mä ja tënëˈk kyaj yˈoogyën ets mä jëën kyaj pyiˈitsyën.

49 Yëˈë ko niˈamukë jäˈäyëty tyukëdäˈägäˈänëdë jëën, duˈun ixtëm ko tojkx yajtukuwëjˈyë kään ets tyäˈämtsëtyaˈay. 50 Kään oy yëˈë, per ko nyäjxnë, kyaj yˈoktäˈämtsˈäjnë, ¿ti jatëgok mëët nyajtäˈämtsëm? Ittë ixtëmë kään ets tuˈugyë nayaˈitëdë nixim niyam”.

10 Ta Jesús ojts nyijkxy Jordán mëjnëëˈawinm mä mëët nyaymyëtsëbäˈänˈatyë Judea. Ta jam jatëgok ja mayjyaˈay nyimiinëdë ets tyëjkë yaˈëxpëjkpë ixtëm xëmë ttuny. 2 Ta nyimiinëdë fariseety mëdiˈibë nety jeˈeyë winmäˈänyˈixanëdëp ets yajtëëwëdë pën oy ko tuˈugë jäˈäy yajjääywyaˈkxët mëdë kyudëjk. 3 Jesús ta yˈatsooy: “¿Wiˈixë Moisés ojts tniˈanaˈamë?”. 4 Ta ja fariseety yˈatsoowdë: “Moisés ojts tnasˈixë ets ja toˈoxytyëjk yajmoˈoyët ja neky mä të yajjääywyäˈkxtë ets taanëmë net nyaymyäjtstuˈudëdët”. 5 Jesús ta yˈanëmääyëdë: “Päätyë Moisés duˈun ojts tkujayë yäˈädë anaˈamën mët ko mgujuunˈattë. 6 Ko Dios ojts dyajkojˈyë naxwinyëdë jäˈäy, duˈun ojts dyajkojy yeˈeytyëjk etsë toˈoxytyëjk. 7 Päätyën ja yeˈeytyëjk tmäjtstuˈudäˈäny ja tyääk tyeety, 8 ets duˈun nimajtsk tuˈugyë yajpäädanëdë. Kyaj yˈoknimajtskˈäjnëdë, jeˈeyën tuˈuknë. 9 Pääty mëdiˈibë Dios të dyajtuˈukmuky, nipën mbäät tkayajnaywyaˈkxyë”. 10 Ko netyë Jesús mëdë yˈëxpëjkpëty yajpäättë jënoty tëgoty, ta jatëgok yajtëëwëdë mëdiˈibë nety të tnimaytyäˈäktë. 11 Jesús ta yˈatsooy: “Ko tuˈugë yeˈeytyëjk yajjääywyäˈkxët mëdë kyudëjk ets pyëjktëgatsët, myëbokytyuumbyë nety* ja tim jawyiimbë kyudëjk. 12 Ets pën jaa tuˈugë toˈoxytyëjk yajjääywyaˈkxy mëdë myëmëjjäˈäy ets pyëjktëgatsy, nan pokytyuumbë nety”.*

13 Ta ja jäˈäyëty twoowmiindë ja ënäˈkˈuˈungëty mä Jesús ets tkëˈënikonët, per ja yˈëxpëjkpëty, ta ojts tˈojtë ja jäˈäyëty. 14 Ko duˈunë Jesús tˈijxy, axëëk nyayjyäˈäwë. Pääty tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Këdii wiˈix xyˈanëëmëdë ënäˈkˈuˈungëty, waˈanëts xynyimindë. Yëˈë ko ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, yëˈë jyaˈäjttëp mëdiˈibë duˈun ixtëmë yäˈädë ënäˈkˈuˈungëty. 15 Tyam ndimyˈanëëmëdë, ja mëdiˈibë kyaj duˈun jyaˈayˈaty ixtëmë ënäˈkˈuˈungëty, ninäˈä* kyatëkëyaˈany mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën”. 16 Ta Jesús ttsaˈanëˈky ja ënäˈkˈuˈungëty, tkëˈënikoony ets niˈamukë ojts tkunuˈkxy.

17 Ko nety jam tyuˈuyeˈey, ta pëyiˈigyë nyimiinë tuˈugë yeˈeytyëjk ets nyaygyoxtënääytyakë. Ta yajtëëwë: “Oy Yaˈëxpëjkpë, ¿tiitsën mbäät nduny etsëts nbäädëdë jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë?”. 18 Jesús ta yˈatsooy: “¿Tikots xyˈanëëmë oy Yaˈëxpëjkpë? Nipën kyaˈoyëty, yëˈëyë Dios. 19 Wäˈäts xynyijawë wiˈixë Diosë yˈanaˈamën jyënaˈany: Kyaj myajjäˈäyˈoogët, kyaj xymyëttsëënëdë wiink toˈoxytyëjk mëdiˈibë kyaj xykyudëjkëty, kyaj mmaatsët, kyaj mmëguˈuk xynyiwäämbatët, këdii awinˈëënë tijaty xypyëjkët ets wintsëˈëgë ja mdääk mdeety”. 20 Ja yeˈeytyëjk ta yˈatsooy: “Yaˈëxpëjkpë, nmëmëdoobyëtsë yäˈädë anaˈamën desde mutsknëm”. 21 Ta Jesús twinˈijxpejty ets kom tsyojkypyë nety, ta tˈanëmääy: “Jeˈeyë ja tukpëky mˈaktëgoyˈäjtxëty: nëjkx took tijaty mmëdäjtypy etsë ayoobëjäˈäyëty xymyoˈoyët ja meeny. Duˈunë nety xypyëjkëˈëky tsäjpotm tijaty tsobatp ets ko nety duˈun të xytyuny, tajëtsë net xypyaminët”. 22 Ko duˈun yaˈˈatsooy, mon tuk ojts jyëmbijnë, yëˈë ko nëgooyë nety tijaty tmëdäjnë.

23 Ko Jesús yˈijxˈawdijty kyoowˈawdijty, ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “¡Jantsy tsip tuˈugë kumeenyjyaˈay tyëkët mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën!”. 24 Ko duˈun tmëdoowdë ja Jesúsë yˈëxpëjkpëty, mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë. Ta Jesús yˈanëmääyëdë: “Uˈunk ënäˈkëty, ¡jantsy tsip ndëjkëm mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën! 25 Nëgooyë tsyiptäˈäganë ets tuˈugë kumeenyjyaˈay tyëkët mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, duˈun ixtëm tsip nyaxët tuˈugë kameyë mä xuˈunyjyut”. 26 Niˈigyë mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë ja yˈëxpëjkpëty, pääty dyajtëëwdë Jesús: “¿Pënën mbäät jeˈeyë nyitsoˈoky?”. 27 Jesús ta twinˈijxpejty ja yˈëxpëjkpëty ets tˈanëmääy: “Tijatyë naxwinyëdë jäˈäy tsip yˈijxypy, parë Dios nitii kyatsipëty”. 28 Pedro ta yˈatsooy: “Ëjtsëty, tëjëts tukëˈëyë nikaˈaktë parë nbanëjkxtë”. 29 Jesús ta yˈanëmääyëdë: “Tyam ndimyˈanëëmëdë ko pënaty nyikekypyë jyëën tyëjk, myëgaˈax, tyääk tyeety, yˈuˈunk yˈënäˈk o kyam tyuˈu mët kojëts xypyanëjkxy ets mët yëˈëgyëjxm ja oybyë ayuk, 30 yajkumayäämp mä yäˈädë tiempë, mëgoˈpxˈok yajmoˈoyaˈanyë jyëën tyëjk, myëgaˈax, tyääk tyeety, yˈuˈunk yˈënäˈk o kyam tyuˈu, oy nuˈun yajtukmëtsipˈatët, ets mä tiempë myiny kyëdaˈaky, yajmoˈoyaˈanyë jukyˈäjtënë xëmëkyëjxm. 31 Per nimay mëdiˈibë jëjpˈam nëjkxtëp, ëxˈok wyëˈëmäˈändë* ets mëdiˈibë ëxˈok miindëp, jëjpˈam nyaxäˈändë”.

32 Ta pyäˈtëjkëdë Jerusalén. Jesús yëˈë jawyiin nëjkxp ets ja yˈëxpëjkpëty duˈunyëm twinmaytyë tijatyë netyë Jesús të ttuny, ets ja jäˈäyëty mëdiˈibë pamiinëdëp ojts tmëmay tmëdäjtë ti tunan jatanëp. Ta jatëgokë Jesús abëky tmëtmaytyaky ja nimäjmajtskpë yˈëxpëjkpëty ets ttukjamyejtsy wiˈixë nety jyatäˈäny kyëbatäˈäny. 33 Duˈun tˈanëmääy: “Taa njäˈtäˈänënë Jerusalén, jam ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk yajkëyakäˈäny mä ja saserdotë wintsënëty ets pënaty jyaaytyëbë ley. Jam nanduˈun yajniˈanaˈamëyaˈany parë yˈoogët ets yajtukëdëkëyaˈany ja jäˈäyëty mëdiˈibë kyaj jyudiyëˈattë. 34 Ets tnëxiˈigäˈän ttukxiˈigäˈändë, twintsujäˈän tjëjptsujäˈändë, twopäˈän tkäˈätsäˈändë ets dyaˈoogäˈändë, per kyumdëgëëk xëëw jyukypyëkäˈäny”.

35 Santiago mëdë Juan, ja yˈuˈungëtyë Zebedeo, ta ojts tninëjkxtë Jesús ets tˈanëmääytyë: “Yaˈëxpëjkpë, tam ti mëdiˈibë njaˈˈamdowan njapëjktsowandëp ets oy ko duˈun xytyunët”. 36 Ta Jesús yajtëëwë: “¿Ets ti myajtukmëdunandëp?”. 37 Yëˈëjëty ta yˈatsoowdë: “Tunë mayˈäjtën mbäädëts nˈuˈunyëdë mä myajkutukäˈäny, tuˈuk yˈuˈunyët mˈaˈoytsyoow* ets jatuˈuk mˈanäjnytsyoow”. 38 Perë Jesús ta yˈatsooy: “Kyaj xynyijawëdë ti mˈamdoowdëp, ¿mdukˈuugëdëp nanduˈun ja kopë mëdiˈibëts ndukˈukëp o mnëbattëp ixtëmëts yam nnëbety?”. 39 Yëˈëjëty ta yˈatsoowdë: “Mbäädëts duˈun ndundë”. Jesús ta yˈanëmääyëdë: “Mbäät xytyukˈuugëdë ja kopë mëdiˈibëts yam ndukˈukëp ets mnëbattët ixtëmëts yam nnëbety. 40 Per kyajëts ëjts xypyaaty nwinˈixët pënatyën uˈunyëyäämp nˈaˈoytsyoowëts o nˈanäjnytsyoowëts, pes yëˈëyë mbäät jam yˈuˈunyë pënatyë Dios të wyinˈixëdë”.

41 Ko duˈun tnijäˈäwëdë ja nimäjkpë yˈëxpëjkpëty, ta ttukjotˈambëjktë Santiago mëdë Juan. 42 Perë Jesús ta dyajtuˈukmujktääy ja yˈëxpëjkpëty ets tˈanëmääy: “Mnijäˈäwëdëp ko pënaty anaˈamdëp yä naxwiiny, yëˈë yˈanaˈamdëp ja nax käjpn, ets pënaty ijttëp mëj, myëdäjttëp ja kutujkën mä jäˈäyëty. 43 Per mijtsëty kyaj mbäät duˈun mjäˈäyˈattë. Ja mëdiˈibë mëj itäämp, tsojkëp tmëdunët ja myëguˈuktëjk. 44 Ets ja mëdiˈibë jawyiinˈatäämp, tsojkëp nyaybyëjktäˈägëdët ixtëm tuˈugë mëduumbë mä niˈamukë myëguˈuktëjk. 45 Ni yëˈë ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk të kyaminy yä Naxwiiny ets yajmëdunäˈäny, yëˈë duˈun parë tmëdunäˈäny ja wiink jäˈäy ets tnikëbajtuˈudäˈäny ja mayjyaˈay ko tkëyakët ja jyukyˈäjtën”.

46 Ta netë Jesús mëdë yˈëxpëjkpëty jyäjttë Jericó. Ko jam tsyoˈondë, ta mayjyaˈay pyatsoˈonëdë ets ta tpattë tuˈääy tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë kyaj yˈixy, tam yˈuˈunyë ets tˈamdoyë limosnë, ja txëwˈaty Bartimeo, yëˈë yˈuˈungë Timeo. 47 Ko tmëdooy nyaxyë Jesús mëdiˈibë tsoˈomp Nazaret, ta tyëjkë yaxpë jojkpë: “¡Davitë yˈUˈunk, Jesús! ¡Paˈˈayoowgëts, tunë mayˈäjtën!”. 48 Ta nimayë jäˈäy ojts yˈojjëdë ets yˈanëmääyëdë parë yˈamonët, per niˈigyë mëk tyëjkë yaxpë jojkpë: “¡Davitë yˈUˈunk! ¡Paˈˈayoowgëts, tunë mayˈäjtën!”. 49 Ta Jesús ojts tniwäˈkˈoyë ets tˈanëmääy ja jäˈäyëty: “Mmëgäjpxtë waˈan tminy”. Ta ja Bartimeo yaˈˈanëmääy: “Tam myajmëgajpxy, pëdëˈëk, ¡jotkujk nayjyawëdë!”. 50 Ta pojën ja nyipaˈan dyajjënajky ets pyëdëˈky, ta ojts tninëjkxyë Jesús. 51 Jesús ta yajtëëwë: “¿Wiˈix nbudëkët?”. Bartimeo ta yˈatsooy: “Rabbóni,* yaˈijxpëjkëts”. 52 Jesús ta yˈanëmääyë: “Nëjkx, të mˈijxpëky jaˈa ko tëjëts xymyëbëky”. Ta ënetyë ja Bartimeo yˈijxpëjky ets ojts tpanëjkxyë Jesús.

11 Ko netyë Jesús mëdë yˈëxpëjkpëty jyäˈtanëdë Jerusalén ets ko nyäjxtë mä ja Oliibës kopk, mä ja käjpn mëdiˈibë yajpatp Betfagué ets Betania. Ta tkejxy nimajtskë yˈëxpëjkpëty, 2 duˈun tˈanëmääy: “Nëjkxtë mä ximbë käjpn kyëxëˈëky, ets ko jam mjäˈttët, ta xypyäädäˈändë tuˈugë burrëˈuˈunk kutsumy kuwëëny mëdiˈibë kyaj pën ttukˈuˈunyënëm, ta xymyëgajëdët ets xyajmindët. 3 Ets ko jam pën myajtëwëdët, ¿tiko xymyëgajëdë? Ta xyˈatsowdët: Yëˈëjëtsë nWintsën yajtunaampy, per tyamëts jatëgok nwijtsmindët”. 4 Ta ja Jesúsë yˈëxpëjkpëty ojts tnitsoondë ja burrëˈuˈunk ets tpattë tuˈubëˈääy. Tamë nety tyanë kutsumy kuwëëny tëjkˈagëˈëy ets ta ojts tmëgajëdë. 5 Ta yaˈˈanëmääytyë: “¿Tiko xymyëgajëdë burrëˈuˈunk?”. 6 Ta tˈatsoowdë ixtëmë netyë Jesús të yˈanëˈëmxëdë, ets kyaj wiˈixë jäˈäy ojts yˈokˈanëmääyëndë.

7 Ta ojts tjëbaˈandë ja burrëˈuˈunk ets ta ojts twijtsnëjkxtë mä Jesús ets ta ttukwaˈtspejty. 8 Nimayë jäˈäy ojts twinˈyaˈabëdë ja nëˈë tuˈu mëdë wit ets mëdë ujtsˈääy mëdiˈibë ojts ttëjtë. 9 Ja mayjyaˈay mëdiˈibë nety jawyiin nëjkxtëp ets pënaty pyamiindëbë Jesús, duˈun jyantsy yäˈäx jyantsy jyoktë: “¡Tunë mayˈäjtën pudëkë yäˈädë jäˈäy! ¡Kunuˈkxy yˈitët ja mëdiˈibë miimp xyëëwgyëjxmë Jyobaa! 10 ¡Kunuˈkxy yˈitët ja mëdiˈibë miimp anaˈambë, kunuˈkxy yˈitët ja tyëëm yˈäätsë David mëdiˈibë anaˈamäämp! ¡Mijts mëdiˈibë myajpatp jantsy këjxm, tunë mayˈäjtën pudëkë yäˈädë jäˈäy!”. 11 Ko Jesús jyajty Jerusalén, ta ojts nyijkxy mä ja templë ets jap tijaty tˈixäˈäny. Per kom të nety tsyuˈujënë, ta ojts nyëjkxnë Betania mët ja nimäjmajtskpë yˈëxpëjkpëty.

12 Ko jakumbom tsyoˈondë Betania, ta yuu pyatë. 13 Ta tˈijxpaty tuˈugë iigë kepy ets ojts tninëjkxy. Ko jam jyajty, kyaj nety ti tyëëm yëˈëyë yˈaay, yëˈë ko kyaj nety tnidiempëty ets tyëëmbatët. 14 Ta tˈanëmääy ja iigë kepy: “Ninäˈä pën tkajëˈkxët ja mdëëm”. Ets myëdoowdë ja yˈëxpëjkpëty ko duˈun jyënany.

15 Ko Jesús jyajty Jerusalén, ta tyëjkë mä ja templë, ta tˈëxkajxtääy pënatyë nety jam juuytyëp toˈktëp. Ta nanduˈun tjëbijpëmbijtääy ja mesë mä netyë jäˈäy twingugondë meeny ets mä nety pyoˈkxtë pënaty tyoˈktëbë palomë. 16 Nan kyaj ojts tkupëky etsë jäˈäyëty tijaty tmënax tmëdëkëdët mä ja templë. 17 Ta net dyaˈëxpëjktsondakyë jäˈäy ets tˈanëmääy: “¿Ti këdiinëm xykyäjpxtë mä Diosë jyaaybyajtën kojëts ja nDeety jyënany: Ja ndëjkëts yëˈë ets japë jäˈäy nyuˈkxtäˈäktët oy mä tsyoondët? Per mijtsëty, duˈun xyajjëmbijnëdë ixtëmë maˈtstakn”. 18 Ko duˈun tnijäˈäwëdë ja saserdotë wintsënëty ets pënaty jyaaytyëbë ley, ta tˈëxtääytyë winmäˈäny wiˈix mbäät dyaˈooktë Jesús. Per kyaj wiˈix ttunandë, jaˈa ko tsyëˈkëdë ja mayjyaˈay mët ko nëgooyë nety tˈoymyëdoownëdë wiˈixë Jesús yaˈëxpëky.

19 Ko ojts tsyuˈujënë, ta Jesús mëdë yˈëxpëjkpëty tsyoˈondë Jerusalén. 20 Ets ko jakumbom nyäjxtë mä ja iigë kepy, ta tˈijxtë ko të nety tyëëtsëˈëky. 21 Ta Pedro tjamyejtsy wiˈixë netyë Jesús të tˈanëëmë ja iigë kepy. Pääty tˈanëmääy: “¡Rabí,* okˈix! Të tyëëtsëˈëky ja iigë kepy mëdiˈibë të xykyäjpxpokyën”. 22 Ko duˈunë Jesús tmëdooy, ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Mmëbëktë Dios. 23 Tyam nˈanëëmëdë ko pën tuˈugë jäˈäy yˈanëmaabyë yäˈädë kopk amumduˈukjot: Jëwäˈäk yää ets nëjkx mejyˈjyoty, ets myëbëjkypy ko tunan jatanëp duˈun, seguurë ko duˈun tyunäˈäny jyatäˈänyë. 24 Pääty ko ti xyˈamdow xypyëjktsowdëdë Dios, amdowdë amumduˈukjot ets mmëbëktë ko myajmoˈoyandëp. 25 Ko nety mnuˈkxtäˈäktë tanë, ets jam xyjyamyatstë ko të pën mmëdëgoyëdë, pokymyaˈkxtë oyë nety wiˈix të mdunëdë, mët ko netë mDeetyë tsäjpotmëdë mbokymyaˈkxäˈänëdë”. 26* ——

27 Ta jatëgok jyäjttë Jerusalén, tapë netyë Jesús nyaxy tyëkë mä ja templë ko nyimiinëdë ja saserdotë wintsënëty, pënaty jyaaytyëbë ley ets ja mëjjäˈäytyëjkëty mëdiˈibë myëdäjttëbë kutujkën. 28 Ta yajtëëwëdë: “¿Pënën të mdukˈaneˈemyë ets duˈun tijaty xytyunët? ¿Ets pënën të mmoˈoyë kutujkën?”. 29 Jesús ta yˈatsooy: “Tyam nanduˈun ti nyajtëwäˈändë. Pën mˈatsoowëmbijttëp, ta ndukmëtmaytyäˈäktët pënëts të xymyoˈoyë kutujkën etsëts duˈun tijaty ndunët. 30 Ko Juan yajnëbejty, ¿pën tukˈanaˈamë, yëˈë Diosë o naxwinyëdë jäˈäy? Oknigäjpxtë”. 31 Ta nyayjyënanëdë: “Ko nˈatsoˈowëm ko yëˈë Dios mmooyë kutujkën, ta xyˈatsowäˈänëm: ¿Ets tiko xykyamëbëjktë? 32 Per ko nˈatsoˈowëm ko yëˈë naxwinyëdë jäˈäy mmooyë kutujkën, ¿wiˈix njatäˈän ngëbatäˈänëm?”. Yëˈë tsyëˈkëdë ja mayjyaˈay, jaˈa ko nyijäˈäwëdëbë nety niˈamukë ko Juan yëˈë Diosë kyugajpxy. 33 Pääty tˈatsoowdë Jesús: “Kyajëts nnijawëdë”. Etsë Jesús ta yˈanëmääyëdë: “Pes nan kyaj ndukmëtmaytyäˈägäˈändë pënëtsën xymyoobyë kutujkën etsëts duˈun tijaty ndunët”.

12 Ko Jesús dyajtsondakyë maytyaˈaky yëˈë yajtuunë ijxpajtën. Duˈun jyënany: “Tuˈugë yeˈeytyëjk ojts tkojˈyë uubës mä ja kyam, ta tnageemy ets dyaˈoˈoyë mä mbäät ja uubës yajwindeeny, nan yaˈoˈoyë tuˈugë lugäär mä mbäät yajtukˈijxëtyaˈay ja kam. Ta ja yˈuubës kam ojts ttuknipëky* ja kamduump ujtstuumbëty ets ta ojts nyëjkxnë wiink it wiink lugäär. 2 Ko tpatyë tiempë mä ja uubës yajtujkmukanë, ta ja kugam tkejxy tuˈugë tyuumbë ets nëjkx tˈamdoy ja kamduump ujtstuumbëty kujkwaˈkxy ja uubës mëdiˈibë nety patëp. 3 Per myäjtstë ja tuumbë, nëgooyë ojts tkepywyojpnëdë ets duˈunyë dyajjëmbijttë, nitii tkamooytyë. 4 Ta ja kugam tkejxyë wiinkpë tyuumbë, per kyuwojpëˈktë ets jeˈeyë tnëxik ttukxiktë. 5 Ta jatëgok tkejxy jatuˈugë tyuumbë, per ojts dyaˈooktë. Ets ta net tˈakkejxy nimayë tyuumbë, tam mëdiˈibë wyojptë kyäˈtstë ets tam mëdiˈibë yaˈoˈktë. 6 Per tamë nety jatuˈuk mëdiˈibë yˈakkaxaampy: yëˈë ja yˈuˈunk mëdiˈibë mëk tsyojkypy. Pääty yëˈë ok kyajx mët ko wyinmääy ko ja yˈuˈunk yajmëjˈixäämp yajmëjpëjktäˈägäämp ets ko kyaj wiˈix yajtunäˈäny. 7 Per ja kamduump ujtstuumbëty, ta nyayjyënanëdë: Yäˈädë duˈun mëdiˈibë ja kumäˈäyën jyaˈˈataampy. ¡Niˈik oy ko ndimyyaˈoˈkëm ets ta ëjtsäjtëm njaˈäjtëm! 8 Ta tmäjtstë ets dyaˈoˈktë, ta net tjëbijpëtsëëmdë mä ja uubës kam. 9 ¿Ti net tyunaampy ja kugam? Yaˈoogaampy ja kamduump ujtstuumbëty etsë wiink jäˈäy tmoˈoyaˈany ja uubës kam. 10 ¿Kyajnëm xykyäjpxtë mä ja Diosë jyaaybyajtën mä jyënaˈany ko ja tsää mëdiˈibë kyaj dyajtunandë ja tëjkkojpëty, yëˈëjën tyam të jyëmbity tsäägopk? 11 ¿Ets ko yäˈädë tsää jamën tsyoony mä Jyobaa ets nyajtsobatëm?”.

12 Ko Jesúsë myëtsipëty tjaygyujkëdë ko yëˈë yajmaytyaktëp mä ja ijxpajtën, ta tjamatsandë Jesús. Per kyaj tmäjtstë mët ko yëˈë tsyëˈkëdë ja mayjyaˈay. Pääty kyaj wiˈix ttuundë ets ta ojts nyëjkxnëdë.

13 Ta net ojts tkajxtë niduˈuk nimajtskë fariseety etsë Herodësë jyaˈayëty ets tˈixtët wiˈix mbäät dyajkäˈädë Jesús. 14 Ko jam jyäjttë, ta tˈanëmääytyë Jesús: “Yaˈëxpëjkpë, nnijäˈäwëdëbëts ko kyaj mwinˈëëny mwinxäjy ets kyaj tijaty xytyuny parë jäˈäy mgupëkëdët, mët ko kyaj winˈixy wingexyë jäˈäy xytsyoky ets tëyˈäjtën mdukniˈˈixë ja Diosë nyëˈë tyuˈu. Pääty, ¿oyëdaa ko yajˈyakëdë kugëbety mä ja yajkutujkpë o kyaj? 15 ¿Tsojkëbëts nyaktëdë kugëbety o kyaj?”. Per ko Jesús tpëjkyë kuentë ko jeˈeyë yajwinmäˈänyˈixäˈäny, ta dyajtëëy: “¿Tikots jeˈeyë xywyinmäˈänyˈixäˈändë? Okmëmindë tuˈugë meeny”.* 16 Ta tmëmiindë etsë Jesús ta yajtëëwëdë: “¿Pën yam ijtp nikojtuˈuty ets pën yamë xyëëw miimp?”. Ta yˈatsoowdë: “Yëˈë yajkutujkpë”. 17 Jesús ta ënetyë yˈanëmääyëdë:“Mmoˈoytyë ja yajkutujkpë mëdiˈibë jyaˈäjtypy ets mmoˈoytyë Dios mëdiˈibë yëˈë patëp”. Ko duˈun yaˈˈatsoowdë, mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë.

18 Ta netë Jesús nyimiinëdë ja saduseety mëdiˈibë kyaj tmëbëktë ko oˈkpë jyukypyëkäˈändë ets yajtëëwëdë: 19 “Yaˈëxpëjkpë, Moisés duˈun ojts tjääybyety: Pën oˈkp tuˈugë yeˈeytyëjk ets kyaj ja kyudëjk të dyaˈuˈunkpääty, ta yäˈädë toˈoxytyëjk tpëkët ja kyapy. Ets ko tmëdattët ja yˈuˈunk, duˈun tpäädët ixtëm jeexyë ja yˈajtsy yëˈë tˈuˈungëty. 20 Niwëxtujkë nety ja yaˈayˈënäˈkëty mëdiˈibë tukaˈaxëty. Ja kaˈaxkopk ta pyëjky, per oˈk, ets kyaj tmëdäjttë ja yˈuˈunk. 21 Ja myëmajtskpë ta tpëjky ja kyapy, per yëˈë nan oˈk, ets kyaj ja yˈuˈunk tmëdäjttë. Ets ja myëdëgëëkpë nanduˈun jyajty. 22 Yäˈädë niwëxtujkpë yaˈayˈënäˈkëty nituˈugë yˈuˈunk tkamëdäjttë. Oˈktääytyë ets ta nanduˈun yˈoˈky ja toˈoxytyëjk. 23 Pääty ko nety ja oˈkpë jyukypyëktë, ¿pën nëjkxë yäˈädë toˈoxytyëjk tmëmëjjäˈäyˈaty? Pes ojts mëët pyëjktäˈäy ja niwëxtujkpë yaˈayˈënäˈkëty”. 24 Jesús ta yˈatsoowëdë: “Mijtsëty mgäjpxtëgooytyëp mët ko kyaj xyjyaygyukëdë ja Diosë jyaaybyajtën ets ni yëˈë xykyanijawëdë nuˈunënë Dios tmëdatyë mëkˈäjtën. 25 Ko ja oˈkpë jyukypyëktët, kyaj yˈokpëkanëdë ni yeˈeytyëjk ets ni toˈoxytyëjk, duˈun jyukyˈatanëdë ixtëmë anklësëtyë tsäjpotmëdë. 26 Per ko të xyajtëwdë pën jukypyëkäämp ja oˈkpëty, ¿ti këdii të xykyäjpxtë mä ja neky mëdiˈibë Moisés jyaay mä yajnimaytyaˈaky ja ujts mëdiˈibë yaˈamp, mä ja Dios jyënany: Ëjts xyDiosˈäjtp ja Abrahán, ja Isaac etsë Jacob? 27 Dios kyaj yëˈë tniDiosˈaty ja oˈkpëty, yëˈë duˈun nyiDiosˈäjtypy ja juukypyëty. Mgäjpxtëgooytyëp ko duˈun mjënäˈändë”.

28 Tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë jyaabyë ley të nety tmëdoy ti yajtsiptaktëp. Per ko tˈijxy ko ak oyë Jesús tˈatsoowëmbijty tijaty yajtëëwdë, ta tˈanëmääyë Jesús: “¿Mëdiˈibë ja anaˈamën niˈigyë jëjpˈam?”. 29 Jesús ta yˈatsooy: “Ja anaˈamën mëdiˈibë niˈigyë jëjpˈam yëˈë: Jyobaa mëdiˈibë nDiosˈäjtëm, yëˈë jeˈeyë naytyuˈugë Jyobaa. Mmëdoowgukëdë mijtsëty Israel jäˈäyëty. 30 Tsok amumduˈukjotë Jyobaa mëdiˈibë mDiosˈäjtypy, mët tukëˈëyë mjot mniniˈkx, mët tukëˈëyë mjot mwinmäˈäny ets mët tukëˈëyë mjot mmëjääw. 31 Ets ja myëmajtskpë anaˈamën yëˈë: Tsok ja mmëguˈuk ixtëm këˈëm mnaytsyokyë. Yäˈädë majtskpë anaˈamën yëˈë mëdiˈibë niˈigyë jëjpˈam”. 32 Ja mëdiˈibë jyaabyë ley ta tˈanëmääyë Jesús: “Yaˈëxpëjkpë, jantsy oy të mˈatsoowëmbity ets tëyˈäjtën ixtëm të mjënäˈäny: Jeˈeyë tuˈugë Dios kyaj mä pënë wiinkpë. 33 Jëjpˈam ets ntsojkëm amumduˈukjotë Dios, mët tukëˈëyë jot winmäˈäny, mët tukëˈëyë jot mëjääw ets ntsojkëm ja jëëky mëguˈuk ixtëm këˈëm nnaytsyojkëm, yëˈëjën niˈigyë tsobatp këdiinëm ko nyäjkëm ja wintsëˈkën ets ko yajnoˈoky ja jëyujk”. 34 Ko Jesús tˈijxy ko jantsy oy yˈatsooyë yäˈädë yeˈeytyëjk, ta tˈanëmääy: “Wingon myajpääty mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën”. Ets nipën tijaty jatëgok kyayajtëëwë.

35 Jesús tapë nety yaˈëxpëjkˈadëˈëtsy mä ja templë ko dyajtëëy ja jäˈäyëty: “¿Wiˈixën ko jyënäˈändë pënaty jyaaytyëbë ley ko Kristë yëˈë tyeetyˈajtypyë David? 36 David yëˈë nëˈëmooy tuˈumooyë ja Diosë myëjääw ko jyënany: Jyobaa duˈun tˈanëmääy ja nWintsënëts: Uˈunyë nˈaˈoytsyoowëts* axtë koonëmëts ja mëtsipëty nbëjktäˈägët mdekypyäˈtkëˈëy. 37 Ets tiits ko David ojts ttijy nWintsënëts, ¿pën yëˈë yˈuˈunkˈäjtypyë Kristë?”.

Tsuj yajxon tmëdoowˈijttë ja mayjyaˈay mëdiˈibë nety jam yajpattëp. 38 Ko netyë Jesús yaˈëxpëky, ta jyënany: “Naygyuentëˈatëdë mä taabë jäˈäyëty mëdiˈibë jyaaytyëbë ley, mët ko jeˈeyë nyayxyoxëdë jantsy yeny ets nyax tyëkëdë määyoty parë jäˈäy kyäjpxpoˈkxëdët. 39 Jam jëjpˈam tyimˈuˈunyëyäˈändë mäjaty ja judiyëtëjk tyuˈukmuktë ets mëjwindum tyimˈyajpäädäˈändë mä kyaytyë yˈuuktë. 40 Pyëjkxëdëp tijaty myëdäjttëp ja kuˈookytyoˈoxytyëjk ets jeky nyuˈkxtäˈäktë parë jeˈeyë jäˈäy ttukˈixäˈändë. Yëˈëjëty niˈigyë yajtukumëdowäˈändë ixtëm yˈadëˈëtstë”.

41 Jesús jam nyaxweˈtsy mä yaˈixy ja käjë mä yaˈˈagonë ja meeny, ta tˈijxy wiˈix ja jäˈäy tˈagonëdë meeny ets wiˈix ja kumeenyjyaˈay tˈagonëdë may ja meenywyaˈkxy. 42 Ta net myiiny tuˈugë kuˈookytyoˈoxytyëjk mëdiˈibë ayoobëjäˈäy ets ta tkugoˈonë majtskë meenywyaˈkxyuˈunk mëdiˈibë kyaj nëgoo tsyobääty. 43 Ta netë Jesús ojts tmëgajpxy ja yˈëxpëjkpëty ets tˈanëmääy: “Tyam ndimyˈanëëmëdë ko yäˈädë kuˈookytyoˈoxytyëjk niˈigyën ja meeny të tˈagonë, këdiinëmë wiink jäˈäyëty. 44 Yëˈë ko niˈamukë yëˈë të tˈagonëdë ja meeny mëdiˈibë nadëjkxëdëp, perë yäˈädë toˈoxytyëjk mëdiˈibë nëgooyë yˈayoownë, të tˈagoˈonëtyaˈay ja meenywyaˈkxy mëdiˈibë nety yˈakˈyajtunaampy”.

13 Ko Jesús tsyoˈony mä ja templë, ta tuˈugë yˈëxpëjkpë yˈanëmääyë: “Yaˈëxpëjkpë, ¡nëgooyë tëy oyaty kyëxëˈknë tsää etsë jëën tëjk!”. 2 Jesús ta yˈanëmääyë: “¿Mˈijxypyë yäˈädë mëjatypyë jëën tëjk? Nituˈugë tsää kyawëˈëmäˈäny,* jääm puˈxm tukëˈëyë jyëmbitäˈäny”.

3 Tamë netyë Jesús yˈuˈunyë* mä Oliibës kopk ets tkuˈijxnaxy ja templë ko nyimiinëdë Pedro, Santiago, Juan etsë Andrés. Ta dyajtëëwdë Jesús: 4 “Tukˈawäˈänëdëgëts, ¿näˈäjën* duˈun tyunäˈäny jyatäˈänyë, ets tiijëts nduknijawëdëp ko nety jyëjptëgoy tukëˈëyë yäˈädë?”. 5 Ta Jesús yˈatsooy: “Naygyuentëˈatëdë, këdiibë pën mwinˈëënëdët. 6 Jaˈa ko nimayë jäˈäy myinäˈändë nxëëwgyëjxmëts ets ak duˈun jyënäˈänäˈändë: Ëjtsën ja Kristë ets nimayë jäˈäy twinˈëënäˈändë. 7 Ko nanduˈun xymyëdowdët ja tsip tyunyë xitsow yatsow, këdii mtsëˈëgëdët, yëˈë ko duˈunën tyunäˈänyë jyatäˈänyë, per kyajnëmë nety nyaminy ja kutëgoˈoyën.

8 Jaˈa ko tsiptunäämbë paˈis mëdë wiinkpë paˈis etsë gobiernë mëdë wiinkpë gobiernë, ets oymyääjëtyë mëk ujx nyaxäˈäny,* nanduˈun jyaˈˈatäˈänyë yuu. Ko duˈun tyun jyatëdët, jeˈeyëmë nety ja ayoˈon jotmay tyimtsondaˈakynyëm.

9 Ets mijtsëty mnaygyuentëˈatëdëp, jaˈa ko myajkëyakandëp mä ja kuduunktëjk ets myajwopan myajkäˈätsandëp mäjaty tyuˈukmuktë judiyëtëjk. Myajmënëjkxandëp mä ja mëj yajkutujkpëty ets rey wyindum mët kojëts xypyanëjkxtë. Duˈun tnijawëdët pënëtsën ëjts. 10 Per tsojkëp jawyiinë jäˈäy yajtuknijawëdët ja oybyë ayuk abëtsëmy nyaxwinyëdë. 11 Ko myajwoownëjkxtët mä kuduunktëjk, këdii xymyëmay xymyëdäjtët wiˈix xyˈatsowdët, yëˈë ko mä nety jam mgäjpxäˈändë, mjamyatsandëp wiˈix xyˈatsowdët. Kyaj mijtsëty mgäjpxäˈändë: yëˈëjënë Diosë myëjääw myajkäjpxanëdëp. 12 Nanduˈun tkëyakäˈändë ja myëgaˈax etsë jäˈäy yaˈoogëdët, ja uˈunkteety kyëyakaambyë yˈuˈunk, ets ja uˈunk ënäˈkëty nyibëdëˈëgandëbë tyääk tyeety ets nyasˈixëyandëp parë jäˈäy yaˈoogëdët. 13 Nimayë jäˈäy mˈaxëëkˈixäˈänëdë mët kojëts xypyanëjkxtë. Per ja mëdiˈibë madakpën axtë ko Dios dyajminëdë kutëgoˈoyën, yëˈë nitsoˈogäämp.

14 Per ko xyˈixtët tam tyanë ja mëdiˈibë nëgooyë yˈaxëëkˈäjnë ets yajkutëgooytyaapy tijaty, ta kyaˈaktët pënaty tsënääytyëp Judea ets nyëjkxtët tunoty kopkoty (waˈanë jyot wyinmäˈäny dyajtuny ja mëdiˈibë kyajpxypy). 15 Ja mëdiˈibë yajpatp tëjkëjxy, kyaj jyënakët ets nëjkx tijaty tjuuty tyëgoty, 16 ets ja mëdiˈibë yajpatp kamoty, kyaj tijaty tnijëmbitët ets nëjkxë wyit tˈëxtäˈäy. 17 ¡Përoobë toˈoxytyëjkjäˈäyëty mëdiˈibë nety yaˈuˈunktsiˈtstëp mä taabë tiempë o mëdiˈibë nety nyikëjxmˈäjttëbë yˈuˈunk! 18 Nuˈkxtäˈäktë janääm jatsojk, këdiibë jaa tyun jyatëdët mä xux poˈo.* 19 Mët ko mä taabë tiempë, jyaˈˈatäˈänyë ayoˈon jotmay mëdiˈibë ninäˈänëm duˈun kyatuny kyajatyë desde ko naxwinyëdë jäˈäy jyukyˈäjttsondaky, ets ninäˈä duˈun jatëgok kyatunäˈäny kyajatäˈänyë. 20 Ko Jyobaa dyajjakëdë taabë tiempë, nipën nëjkx kyanitsoˈoky. Per yajkonaambyë taabë tiempë mët ko tkuentëˈatäˈäny pënaty të twinˈixy.

21 Pääty, këdii xymyëbëktë ko pën mˈanëˈëmxëdët ¡Okˈixtë, tyää yajpääty ja Kristë! o ¡Tam ja ximtsow! 22 Jaˈa ko ta jäˈäy mëdiˈibë nayajnaxanëdëp ixtëmë Kristë ets ixtëmë Diosë kyugajpxy. Kanääk pëkyë miläägrë ttunäˈändë mëdiˈibë mëjˈixyë jäˈäy jyawëyandëp ets yajwinˈëënäˈändë, axtë yëˈëbäät yajwinˈëënäˈändë pënatyë Dios të twinˈixy. 23 Pääty naygyuentëˈatëdë. Të yam ndukmëtmaytyäˈäktë tukëˈëyë tijaty tunan jatanëp.

24 Mä taabë tiempë ko nety të nyäjxtäˈäy ja ayoˈon jotmay, ta ja xëëw wyingootsëyaˈany, ja poˈo kyaj tyëˈkxäˈäny jyäjjäˈäny. 25 Ja mëtsäˈä kyäˈäjäˈäny ets tukëˈëyë yajwijtsxitäˈäny mëdiˈibë mëkˈäjtën myëdäjtypy tsäjpotm. 26 Ta net xyˈixäˈändë ko myiny ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk yootsoty mëdë mëkˈäjtën etsë mëjˈäjtën. 27 Ta tkaxäˈäny ja yˈanklëstëjk ets xitsow yatsow dyajtuˈukmukäˈändë pënaty të yajwinˈixtë, desde mä xëëw pyëtsëmy axtë mä xëëw kyëdaˈaky.

28 Okwinmaytyë yäˈädë ijxpajtën. Ko xyˈixtë tuˈugë iigë kepy jyiˈtstëgatsy ets pyëtsëmyë yˈaay, yëˈë mdukˈijxëdëp ko ta myiinë ja nëë tuu. 29 Nanduˈunën ko xyˈixtët tukëˈëyë yäˈädë tyun jyatëdët, yëˈë mduknijawëdëp ko wingon yajpatnë ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk, duˈunxyëp ixtëm tëjkˈagëˈëy yajpatnë. 30 Tyam ndimyˈanëëmëdë ko taanëmë nety yˈakjukyˈattë yäˈädë jäˈäyëty ko nëjkx duˈun tyunyë jyatyë. 31 Këxäämp naxäämbë tsäjp etsë naxwinyëdë, perë nˈayukëts ninäˈä kyakëxäˈäny kyanaxäˈäny.

32 Nipën tkanijawë ja xëëw ets ja oorë, ni yëˈë anklëstëjkëty mëdiˈibë tsäjpotm, ni yëˈë Diosë yˈUˈunk, yëˈë jeˈeyë nyijäˈäwëp ja Diosteety. 33 Nayaˈitëdë wijy kejy ets wijy kujk mët ko kyaj xynyijawëdë näˈä duˈun tyunäˈäny jyatäˈänyë. 34 Yäˈädë yëˈë mëët yaˈijxkijpxyë tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë ojts nyijkxy jagam it ets ja tyuumbëtëjk ttukmënikakë ja jyëën tyëjk. Ta ttuunkmooy niduˈuk niduˈuk, ets ja mëdiˈibë tëjkˈadënaapy tˈanëmääy parë nyayaˈitëdët wijy kujk. 35 Pääty, xëmë wijy kejy nayaˈitëdë jaˈa ko kyaj xynyijawëdë näˈä jyäˈtäˈäny ja kudëjk, pën tsuu, tsuˈumgujky, mä kyaxëënytyaˈakynyëm o jopyëp. 36 Yëˈë ko mbäät ajotkumonë jyaˈty mä nety niˈamukë të myäänaxtë. 37 Ixtëm yam nˈanëëmëdë, nanduˈuntsën niˈamukë jäˈäy nˈanëëmëdë: nayaˈitëdë xëmë wijy kejy”.

14 Majtsk xëëwë nety tyëgoyˈaty mä yajtunäˈäny ja Paskë xëëw ets mä Yajnixëëwdunäˈäny ja tsäjpkaaky mëdiˈibë kyaj tmëdatyë lebaduurë, ko ja saserdotë wintsënëty ets pënaty jyaaytyëbë ley tˈëxtääytyë winmäˈäny wiˈix mbäät tˈokmatstë awinˈëënë Jesús ets dyaˈooktët. 2 Duˈun nyayjyënanëdë: “Kyaj jaa nmäjtsëm mä Paskë xëëw, yëˈë ko tsojk xynyibëdëˈkëm ja nax käjpn”.

3 Tamë netyë Jesús yajpääty Betania ets kyay mä tyëjkë Simón, mëdiˈibë nety ja puˈutspäˈäm të tmëdaty, ko tuˈugë toˈoxytyëjk tkoonmiiny tuktuˈtsuˈungë* aseytë mëdiˈibë päˈäkxuˈkpën ets jantsy tsooxë. Yäˈädë aseytë yëˈë nety mëët të yˈoyë ja ujts mëdiˈibë yajtijp nardo.* Ta dyaˈˈawatsy ets ttukutaamëˈkyë Jesús. 4 Per tamë jäˈäy mëdiˈibë kyaj tˈoyˈijxtë, ta ak yëˈë nyayjyënanëdë: “¿Tiko yäˈädë toˈoxytyëjk duˈunyë tˈokˈëxtaamnë yäˈädë aseytë mëdiˈibë päˈäkxuˈkp? 5 Yäˈädë aseytë mëdiˈibë päˈäkxuˈkp të jeexyë yajtooky naxy 300 denaaryë* etsë yäˈädë meeny, mbäätxyëp yëˈë të yajmoˈoyë ayoobëjäˈäyëty”. Nëgooyë ojts ttukjotˈambëjknëdë ja toˈoxytyëjk. 6 Perë Jesús ta jyënany: “Këdii nëgoo wiˈix xyˈanëëmëdë yäˈädë toˈoxytyëjk. Oy mëdiˈibëts yam xytyukmëduump. 7 Ja ayoobëjäˈäyëty xëmë yajpäättë mëët mijtsëty ets mbäät xypyudëkëdë näˈä* xytyimtsoktë, per ëjts kyajëts yä xëmë nyajpäädäˈäny. 8 Yäˈädë toˈoxytyëjk yëˈë të dyaky mëdiˈibë myëdäjtypy, tëjëts xytyukutaamëˈëky ja aseytë mëdiˈibë päˈäkxuˈkp, duˈunëts të xyˈoytyuny ixtëmëts nëjkx naxtëkëyaˈany. 9 Tyam ndimyˈanëëmëdë ko abëtsëmy nyaxwinyëdë mäjaty yaˈëwaˈkxy yajkäjpxwaˈkxy ja oybyë ayuk, yajnimaytyäˈägäämp nanduˈun ti tyuunë yäˈädë toˈoxytyëjk ets duˈun yajjamyatsët”.

10 Ta Judas Iscariote, mëdiˈibë yajwinˈijx mä ja nimäjmajtskpë Jesúsë yˈapostëlëty, ojts tninëjkxy ja saserdotë wintsënëty ets mëët nyaygyäjpxäˈänëdë wiˈix tkëyakäˈänyë Jesús. 11 Jyantsy yˈoymyëdoowdë ixtëmë Judas jyënany, pääty tˈanëmääytyë ko myoˈoyandëp ja meeny. Ta netë Judas tˈëxtääyë winmäˈäny wiˈix mbäät tˈokkëyakyë Jesús.

12 Mä ja myëduk xëëwbë mä nety Yajnixëëwduny ja tsäjpkaaky mëdiˈibë kyaj tmëdatyë lebaduurë, ko jäˈäy dyaˈooktë ja jëyujk mëdiˈibë yajtunandëp mä Paskë xëëw, jaa mä Jesúsë nyimiinëdë ja yˈëxpëjkpëty ets yajtëëwëdë: “¿Mä xytsyoky ets yˈoyët ja aˈux mä Paskë xëëw?”. 13 Ta tkejxy nimajtskë yˈëxpëjkpëty ets tˈanëmääy: “Nëjkxtë käjpnoty ets jam xypyäädäˈändë tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë myënëjkxypyë nëë tuknaxtuˈts ets yëˈë mbanëjkxtëp, 14 mä xyˈixtë tyëkë, ta xyˈanëëmëdët ja kudëjk: Duˈunëtsë nwintsën jyënaˈany: ¿Mää ja tëjk mäjëts mbäät nˈaˈuxˈattë mëdëtsë nˈëxpëjkpëty mä Paskë xëëw? 15 Ta mdukˈixäˈänëdë tuˈugë tëjkë mëjpë jap anikëjxy ets kaˈpxy jap tijaty tmëdäjtäˈäy, mbäät jap xyaˈoyëdë ja aˈux”. 16 Ta tsyoˈondë ja yˈëxpëjkpëty ets jyäjttë käjpnoty. Duˈunën meerë tyuunë jyäjtë ixtëmë nety të yaˈˈanëëmëdë ets tˈijxtë tijatyë nety yajtunandëp mä Paskë xëëw.

17 Ko ojts tsyuˈujënë, ta Jesús jyajty mët nimäjmajtsk ja yˈëxpëjkpëty. 18 Mä nety jam kyaytyë yˈuuktë mesë winduuy, ta Jesús yˈanëmääyëdë: “Tyam ndimyˈanëëmëdë ko niduˈuk mëdiˈibë mëët yam ngäˈäyëm nˈukëm, yëˈëjëts xykyëyakäämp”. 19 Ko duˈun tmëdoowdë, mon tuk nyayjyäˈäwëdë ets niduˈuk niduˈuk dyajtëëwdë: “Kyaj yˈëjtsëty, ¿këdiijë?”. 20 Ta Jesús yˈatsooy: “Mä mijtsëty nimäjmajtsk, niduˈuk mëdiˈibëts xykyëyakäämp, yëˈë mëdiˈibë yajxoˈkypy ja tsyäjpkaaky mäjëtsë njaˈa nmujy. 21 Oogäämp ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk, duˈun ixtëm ojts yajkujayë mä Diosë jyaaybyajtën. ¡Përoobë taabë jäˈäy mëdiˈibë kyëyakaampy ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk! Niˈik oyxyëp ko yäˈädë jäˈäy kyaj të tyimminy të tyimjäˈty yä naxwiiny”.

22 Tamnëmë nety yˈakkaytyë ko Jesús tkoonëˈky tuˈugë tsäjpkaaky ets nyuˈkxtaky, ta ojts ttujkwaˈkxy, ets tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Axäjëdë yäˈädë tsäjpkaaky, yëˈë yˈandijpy ja niniˈkx ngëbäjkëts”. 23 Ta net tkoonëˈky tuˈugë kopë ets tmënuˈkxtakyë Dios ets tmooyë dyoskujuyëp, ta tmooy ja yˈëxpëjkpëty ets niˈamukë ttukˈukëdë. 24 Ta ja yˈëxpëjkpëty tˈanëmääy: “Yëˈë yˈandijpy ja nneˈpynyëts mëdiˈibë tamäämp yokäämp, ja neˈpyny mëdiˈibë të yajkajpxyˈaty, mëdiˈibë tyukˈoyˈataampy ja mayjyaˈayëty. 25 Tyam ndimyˈanëëmëdë, ninäˈäts jatëgok ngaˈuugäˈänyë binë, jaanëmëts nˈuugäˈäny ja jembyë binë kojëtsë nety nyajpääty mët mijtsëty mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën”. 26 Ta net tˈakkuyˈëëwdë Dios ets ojts nyëjkxnëdë mä ja Oliibës kopk.

27 Ta Jesús tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Niˈamukë mijtsëty xynyikaˈagandëbëts. Yëˈë ko jääybyety yˈity mä ja Diosë jyaaybyajtën: Nyajtsayutaambyëts* ja borreegë kuentëˈäjtpë ets ja borreegëty yeˈeywyäˈkxäˈändë. 28 Per kojëtsë nety të njukypyiky, jawyiinëts nëjkxäˈäny Galilea ets jamëts xypyäättët”. 29 Pedro ta yˈatsooy: “Oy niˈamukë mnikaˈagëdët, per ëjts, kyaj nikaˈagäˈäny”. 30 Jesús ta yˈatsooy: “Tyam ndimyˈanëëmë ko mä yäˈädë koots, määnëmë nety majtskˈok kyayääxëˈëky tuˈugë nëˈääw,* tëgëëk ok mjënäˈänäˈäny ko kyajëts xyˈixyˈaty”. 31 Perë Pedro jënäänˈadëts: “Oyëts ndimyˈoogët mët mijts, ninäˈäjëts ngajënäˈänët ko kyaj nˈixyˈaty”. Ets nanduˈun ja myëguˈuktëjk jyënandë.

32 Ta jyäjttë Getsemaní ets tˈanëmääyë yˈëxpëjkpëty: “Jaa yää poˈkxtë, nëjkxëts nˈoknuˈkxtaˈaky”. 33 Jesús nëgooyë mon tuk ojts nyayjyäˈäwënë ets myaaynyë tyäjnë. Yëˈëyë ojts twoownëjkxyë Pedro, Santiago etsë Juan. 34 Ta tˈanëmääy: “Nëgooyëts nmääynyë ndäjnë, jeˈeyëts ngaˈoˈknë. Jaa yä wëˈëmdë,* per këdii määnaxtët”. 35 Ko Jesús waanë ojts nyasˈyeˈeyë, ta nyayjyujpë etsë Tyeety tˈanëmääy ko kyaj tjatsoky etsë duˈumbë jotmay tpäädët, per kuanë ko nety duˈun jyatäˈäny. 36 Duˈun tˈanëmääy: “Abba,* Tatë pën mbäät, yajjëwäˈägë yäˈädë kopë, per duˈun tun ixtëm mijts xytsyoky, kyaj ixtëmëts ëjts ntsoky”. 37 Ko Jesús jyëmbijty mä ja yˈëxpëjkpëty, të nety myäänaxtë. Ta Pedro tˈanëmääy: “Simón, ¿ti të määnaxyë? ¿Ti këdii mbäät mˈoktimyˈijnë wijy ni tukˈoorë? 38 Wijy kejy nayaˈitëdë ets janääm jatsojk nuˈkxtäˈäktë, këdiibë mdëgoytyët. Ja ääw jot jyatunaampy mëdiˈibë oyën, per ja niniˈkx kyaj tmëmadäˈägäˈäny”. 39 Ta Jesús ojts jatëgok nyijkxy nuˈkxtakpë ets nanduˈunë Tyeety tˈanëmääy ixtëmë nety të tˈokˈanëmaabyë. 40 Ko jatëgok jyëmbijty, të nety niˈamukë myäänaxtë mët ko nëgooyë nety ja tsuu të pyatëndë. Ets kyaj tˈoknijäˈäwëndë wiˈix yˈatsowdët. 41 Ko myëdëgëëk ok jyëmbijty, ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “¿Tiko jeˈeyë mää mboˈkxnëdë? ¡Të jabäät mäˈädë! ¡Pëdëˈëktë! Të tpääty ja oorë mä ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk yajtukëdëkëyaˈany ja axëëkjäˈäytyëjkëty. 42 Pëdëˈëktë ets jäˈämdë, yëˈë ko ta tyimwingonë ja mëdiˈibëts xykyëyakäämp”.

43 Tamë netyë Jesús yˈakkajpxy ko ajotkumonë jyajtyë Judas, ja mëdiˈibë yajwinˈijx mä ja nimäjmajtskpë apostëlëty, yëˈë nety mëët myinyë mayjyaˈayëty, ak tamë yˈespäädëty etsë kyepyëty. Yëˈë nety të kyaxëdë saserdotë wintsënëty, pënaty jyaaytyëbë ley ets ja mëjjäˈäytyëjkëty. 44 Judas të nety tˈanëëmë ja mayjyaˈay wiˈix tnijawëdët pënën Jesús: “Ja mëdiˈibëts ntsuˈkxypy, yëˈëjën matstëp. Ets ko xymyatstët, këdii xyajkaˈaktët”. 45 Pääty nidëyë ojts tninëjkxyë Jesús ets tˈanëmääy: “¡Rabí!”,* ets ta ojts ttsuˈkxy. 46 Ta tmäjtstë Jesús. 47 Ta niduˈuk mëdiˈibë nety mëdë Jesús yajpääty, tjuˈtyë yˈespäädë ets ojts ttatsktsujktuˈuty ja tyuumbë mëdiˈibë nyigopkˈäjtypyë saserdotë. 48 Netë Jesús tˈanëmääy ja mayjyaˈay: “Duˈunëts xynyimindë ixtëmëts jyawë të ndony të nmeetsyën, mëdë mˈespäädëty etsë mgepyëty. 49 Xëmëts jap të nyaˈëxpëky mä templë ets kyajëts të xymyatstë. Per tukëˈëyë yäˈädë duˈun tyunyë jyatyë ets yˈadëwët ixtëm ojts yajkujayë mä Diosë jyaaybyajtën”.

50 Ta ja yˈëxpëjkpëty nyikaktääyëdë. 51 Per ta pyatsoˈonë tuˈugë mixy mëdiˈibë nety pyëjktakypy tuˈugë oybyë wit. Ojtsë jäˈäy jyamatsäˈänëdë, 52 per kyaj ojts yajmatsy, jaˈa ko niwäˈäts ojts kyeˈeky ets jamyë ja wyit tnikeky.

53 Ta Jesús ojts yajmënëjkxy mä ja mëdiˈibë nyigopkˈäjtypyë saserdotë ets ta tyuˈukmujktë ja saserdotë wintsënëty, ja mëjjäˈäytyëjkëty ets pënaty jyaaytyëbë ley. 54 Ta ja Pedro tpatsoˈonyë Jesús, ets jagam jëxkëˈëm tpanëjkxy axtë tpajäjty mä ja tyëjk mëdiˈibë nyigopkˈäjtypyë saserdotë. Ta nyaxweˈtsy mä nety xyamdë* pënaty jam mëduundëp. 55 Ja saserdotë wintsënëty ets tukgrupë jäˈäyëty mëdiˈibë ëwij käjpxwijtëp, yˈëxtääytyë winmäˈäny wiˈix mbäät tˈokniwäämbattë Jesús ets yˈoogët, per kyaj ojts tpäättë ti tyukniwäämbattëp. 56 Nimayë jäˈäy jyaniwäämbajtë, per kyaj ja yˈayuk ojts dyajtuˈugyëdë. 57 Tam nanduˈun mëdiˈibë tënääyëˈktë ets duˈunë Jesús tniwäämbajttë: 58 “Tëjëts nmëdowdë ko yäˈädë jäˈäy jyënaˈany: Njitaambyëtsë yäˈädë templë mëdiˈibë naxwinyëdë jäˈäy të tkojtën ets kyumdëgëëk xëëwëts jatëgok ngojˈabatët, per kyaj yëˈëjëty mëdiˈibë naxwinyëdë jäˈäy kyojpyën”. 59 Ets ni duˈun ja yˈayuk ojts kyatuˈugyëdë.

60 Ta tyënääyëˈky ja mëdiˈibë nyigopkˈäjtypyë saserdotë ets tˈanëmääyë Jesús: “¿Ti këdiijën xymyëdoy wiˈix yamë jäˈäy mniwäämbatëdë? ¿Këdii wiˈix mˈatsowäˈänyë?”. 61 Perë Jesús nitukˈääw kyaˈˈatsooy. Ta jatëgok ja mëdiˈibë nyigopkˈäjtypyë saserdotë, yajtëëwë: “Oknigäjpx, ¿mijtsënë Kristë, ja Diosë yˈUˈunk, mëdiˈibë mëj ijtp?”. 62 Netë Jesús tˈatsooy: “Ëjtsë duˈun. Mˈixandëp ko ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk yˈuˈunyëyaˈany yˈaˈoytsyoowë* Dios, mëdiˈibë myëdäjtypyë mëkˈäjtën ets myinäˈäny yootsoty”. 63 Ko duˈun tmëdooy ja mëdiˈibë nyigopkˈäjtypyë saserdotë, ta tkëˈtsy ja wyit ets jyënany: “¿Tiko nˈaktsojkëm ets myinëdë wiinkpë testiigëty? 64 Tëë yam këˈëm xymyëdowdë wiˈix tmëgäjpxtëgoyë Dios. ¿Wiˈix mˈokjënäˈändë?”. Ta niˈamukë jyënandë ko pat nitëjkëp yˈoogët. 65 Tam mëdiˈibë ojts twintsuj tjëjptsujtë ets ttukwingujuˈxëdë* ja wit, tam mëdiˈibë wyingojx jyëjpkoxtë ets tˈanëmääytyë: “Oknigäjpx, ¿pënën të mgoxyë?”. Ets ko nety të twimbots të tˈabotstë, ta Jesús ojts yajnëjkxënë ja soldäädëtëjk.

66 Tamë netyë Pedro yˈuˈunyë tëjkwiiny, ko nyimiinë tuˈugë toˈoxytyëjk mëdiˈibë mëduump mä ja mëdiˈibë nyigopkˈäjtypyë saserdotë. 67 Ko tˈijxy tamë Pedro xyamy, ta twinˈijxy tjëjpˈijxy ets tˈanëmääy: “Mijts yëˈë nanduˈun mëët mjëdityë Jesús Nasarenë”.* 68 Pedro kyaj tkupëjky, ta jyënany: “Kyajëts nnijawë ti mmaytyakypy, ¡ngatimyˈixyˈajtypyëtsë taabë jäˈäy!”. Ta pyëtsëëmy tëjkˈagëˈëy. 69 Ko jatëgokë yäˈädë toˈoxytyëjk yˈijxë, ta tˈanëmääy pënaty nety jap yajpattëp: “Yäˈädë jäˈäy, yëˈë nanduˈunë Jesúsë yˈëxpëjkpë”. 70 Pedro duˈunyëm jyënany ko kyaj tˈixyˈaty, ta jatëgok nyimiinëdë jäˈäy mëdiˈibë nety jam yajpattëp ets yˈanëmääyëdë: “Wäˈäts yaˈixy yajnijawë ko mijts nan yëˈë mëët mjëdity ets myaˈijxp ko mGalilea jäˈäyëty”. 71 Ta Pedro yˈatsooy: “Wäˈätsë Dios tˈixy tmëdoy ko ëjts ¡kyajëts nˈixyˈatyë taabë jäˈäy mëdiˈibë mnimaytyaktëp!”. 72 Ta ënetyë majtskˈok yääxëˈky tuˈugë nëˈääw, net ja Pedro tjamyejtsy wiˈixë netyë Jesús të yˈanëˈëmxëty: “Mä myëmajtskˈok kyayääxëˈëkynyëmë nëˈääw, mijts të nety tëgëëk ok mnajënanë ko kyajëts xyˈixyˈaty”. Ta Pedro axëëk jyantsy nyayjyäˈäwë ets nëgooyë ojts tyëjkënë jëëy yaxpë.

15 Jantsy jeˈeyë xyëënytyaky jyäjtaky, ta tyuˈukmujktë ja saserdotë wintsënëty, ja mëjjäˈäytyëjkëty ets pënaty jyaaytyëbë ley* ets nyaygyäjpxäˈänëdë wiˈix ttunäˈändë Jesús. Ko tkëtsuumdääytyë Jesús, ta ojts dyajnëjkxtë ets ttukkëdëjkëdë Pilato. 2 Pilato ta dyajtëëyë Jesús: “¿Mijtsën rey mä judiyëtëjk?”. Jesús ta yˈatsooy: “Ëjts, këˈëm jam duˈun mjënäˈäny”. 3 Per ja saserdotë wintsënëty kanääk pëky tijaty ttukniwäämbajttë Jesús. 4 Pilato ta jatëgokë Jesús dyajtëëy: “¿Wiˈix ko mgaˈˈatsoy? ¿Ti këdii xymyëdoy wiˈix jamë jäˈäy mniwäämbetyë?”. 5 Perë Jesús nitukˈääw kyaˈˈatsooy etsë Pilato mëjˈixy tjäˈäwë.

6 Ko ijty yajtuny ja Paskë xëëw, jaa mä Pilato dyaˈˈawäˈätspëtsëmy tuˈugë pujxndëjkjäˈäy mëdiˈibë jäˈäy tsyojktëp yˈawäˈätspëtsëmët. 7 Mä taabë tiempë të nety yajtsumdë ja yajjäˈäyˈoˈkpëty, niduˈuk yëˈë Barrabás ets pääty yajtsuumdë mët ko tnibëdëˈktë ja yajkutujkpëty. 8 Pääty ja mayjyaˈay tnimiindë Pilato ets tˈamdoow tpëjktsoowdë parë dyaˈˈawäˈätspëtsëmët tuˈugë jäˈäy, duˈun ixtëmë nety tmëdatyë kostumbrë. 9 Ta Pilato dyajtëëy ja mayjyaˈay: “¿Oyëts yëˈë nyaˈˈawäˈätspëtsëmët ja judiyëtëjkë ryey?”. 10 Pilato të nety tpëkyë kuentë ko ja saserdotë wintsënëty të tkëyaktë Jesús mët ko tˈaxëkˈixtë. 11 Per ja saserdotë wintsënëty yˈaˈëˈëw yˈagäjpxëdë ja mayjyaˈay ets jyënäˈändët parë yëˈë yˈawäˈätspëtsëmëde Barrabás. 12 Ta Pilato jatëgok dyajtëëy ja mayjyaˈay: “Ets ¿wiˈixëts ndunëdë yäˈädë jäˈäy mëdiˈibë myajnäjxtëp ixtëmë judiyëtëjkë ryey?”. 13 Ta jatëgokë mayjyaˈay tyëjkëdë yaxpë jojkpë: “¡Nitëjkëp yajpëjktäˈägët kepykyëjxy!”.* 14 Etsë Pilato, ta yˈanëmääyëdë: “Per ¿tikots duˈun ndunët? Kyaj ti të ttuundëgoy”. Ta ja mayjyaˈay waanë niˈigyë yaxkaktë: “¡Nitëjkëp yajpëjktäˈägët kepykyëjxy!”.* 15 Perë Pilato yëˈë nety yajjotkujkˈataampy ja mayjyaˈay, pääty yëˈë dyaˈˈawäˈätspëtsëëmyë Barrabás ets ojts tniˈanaˈamë yajwopëdë Jesús, ta net tkëyajky ets dyaˈooktët kepykyëjxy.*

16 Ta ja soldäädëtëjk ojts dyajnëjkxtë Jesús mä ja yajkutujkpë tyëjkwiin, ets jap yajwoowmujktääy niˈamukë soldäädëtëjk. 17 Ta txojxtë mët tuˈugë wit mëdiˈibë tsuˈunk,* ta net dyaˈoˈoyëdë tuˈugë apynygyoronë ets ttukujaanëˈktë Jesús. 18 Ta tyëjkëdë yaxpë jojkpë ets jyënandë: “¡Mijtsë net tyam mˈokˈanaˈamp mä judiyëtëjk!”. 19 Ta nanduˈun ttukuwojpëˈktë tuˈugë kepy ets ojts twintsuj tjëjptsujtë, nan ojts twingoxtanëdë ets tniwindaktë. 20 Ko tnëxiktääy ttukxiktääytyë Jesús, ta ttukjaandë ja wyitë tsuˈunkpë* mëdiˈibë nety të ttukxoxtë ets ta jatëgok tmooytyë ja wyit, ta net ojts dyajnëjkxtë ets tkëxwopäˈändë kepykyëjxy.* 21 Ets jam nyajxyë Simón, tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë nety kugäjpnˈäjtp Cirene, yëˈë Alejandro etsë Rufo tyeety, jamë nety tsyoony kamoty. Simón, atsip yajtukpäägëëy ja kepy* mä nety yajkëxwopäˈänyë Jesús.

22 Ta ojts dyajnëjkxtë Jesús mä tuˈugë lugäär mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Gólgota, mëdiˈibë yˈandijpy “Kalabeerë”. 23 Jam tjatukˈuugandë binë mëdiˈibë nety të yaˈˈadaamuky mëdë mirra,* perë Jesús kyaj tˈuugany. 24 Ta net tkëxwojptë kepykyëjxy* ets ojts tnirifëtuunëdë* ja wyit parë tˈixäˈändë pën yˈokjaˈˈatëp. 25 Jaa Jesús yajkëxwojpy kepykyëjxy* jopyëp naa a las 9. 26 Ets jam yajkëxjääy ti kyuˈoˈkëp, duˈun jyënaˈany ja letrë: “Ja judiyëtëjkë ryey”. 27 Nanduˈun yajpëjktaktë kepykyëjxy nimajtsk ja maˈtspë, tuˈuk yˈanäjnytsyoow ets jatuˈuk yˈaˈoytsyoow.* 28* —— 29 Ets pënaty jam näjxtëp, jeˈeyë tnëxik ttukxiktë Jesús etsë kyëbäjk tjëbijptë, ets jyënandë: “¡Mijts!, ja mëdiˈibë nety mjënäämp ko xyjyitäˈäny ja templë ets ko kyumdëgëëk xëëw jatëgok xykyojäˈäny, 30 jënak mä të myajkëxwopy ets nayajnitsoˈogët”. 31 Nanduˈun nyëxik tyukxikëdë ja saserdotë wintsënëty ets pënaty jyaaytyëbë ley. Duˈun nyayjyënanëdë: “¡Të wiink jäˈäy dyajtsoˈoky, per yëˈë kyaj mbäät këˈëm nyayajtsoˈogyë! 32 Waˈanë net ja Kristë tnayajjënakyë kepykyëjxy,* mëdiˈibë reyˈäjtp Israel. Ets ko duˈun nˈijxëm, taanëm nmëbëjkëm”. Ojts nanduˈun nyëxiˈik tyukxiˈigëdë ja jäˈäyëty mëdiˈibë nety jam pyëˈääy të yajpëjktäˈäktë.

33 Naa kujkxyëëwën kyootsëtyaay ja it naxwinyëdë ets duˈun yˈijty axtë naa a las 3. 34 Ets jaa nety naa a las 3 ko Jesús mëk yˈakjënany: “Éli, Éli, ¿láma sabakhtháni?”, yëˈë yˈandijpy “Diosteety, Diosteety, ¿tikots të xymyäjtstuˈuty?”. 35 Ko duˈun tmëdoowdë pënatyë nety jam yajpattëp, ta jyënandë: “¡Okmëdowdë, yëˈë myëgajpxypyë Elías!”. 36 Ta niduˈuk pëyiˈigyë ojts tninëjkxy ja pixyny ets dyajxoˈky mä ja binë xun, ta net tpëjktaky kepykyëjxy ets ojts tjatukmuugäˈänyë Jesús. Ta ja wiinkpëty jyënandë: “¡Mäjtstuˈut! Waˈan tˈixy pën oknimiinëbë Elías ets pyudëkëdët”. 37 Perë Jesús ta ojts yˈakmëkxejy ets ojts yˈoˈknë. 38 Ta ja templë adëëytyuk ojts kyëˈtswaˈkxy kujkm. 39 Ko ja soldäädë wintsën tˈijxy tijatyë nety të tyunyë jyatyë ko Jesús të yˈooky, ta jyënany: “Yajxon nyigëxëˈëky ko yäˈädë yeˈeytyëjk yëˈë netyë Diosë yˈUˈunk”.

40 Tamë nety nanduˈun jagam tyanëdë toˈoxytyëjkëty, ixtëmë María Magdalena, Salomé etsë María, ja tyäägë Santiago* mëdë Josés. 41 Ko Jesús yajpaty Galilea, yäˈädë toˈoxytyëjkëty yëˈë jamyëdäjttëdë ets yëˈë ojts pyudëkëdë. Per tamˈäjttëbë nety nanduˈun nimayë toˈoxytyëjk mëdiˈibë nety të pyabäˈtëkëdë Jerusalén.

42 Të nety tsyuˈujënë ets tamë nety ja jäˈäy nyayjyëjpˈijxëndë, pes yëˈë nety tsondäˈäganëp ja sääbëdë xëëw, 43 ko José, mëdiˈibë tsoˈomp Arimatea jyotmëktaky ets ojts tninëjkxyë Pilato ets tˈamdooy ja Jesúsë nyiniˈkx. José, yëˈë nety mëët tyuny ja jäˈäyëty mëdiˈibë ëwij käjpxwijtëp ets nan jyëjpˈijxypyë nety ko myiny ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. 44 Perë Pilato kyaj nety yajxon tnijawë pën jantsy të yˈoogyë Jesús. Pääty ojts tnigaxë ja soldäädë wintsën ets tnijawëyaˈany. 45 Ko yˈanëmääyë ko tëë jyantsy yˈoogyë Jesús, ta Pilato tˈanëmääyë José ko mbäät dyajnëjkxë nyiniˈkx. 46 Ta netë José ojts tjuy ja oybyë wit ets dyajjënajky ja Jesúsë nyiniˈkx, ta ttukˈabijty ja oybyë wit ets tpëjktaky mä tuˈugë oˈkpëjut mëdiˈibë nety të yajtukpäjtuˈuty. Ta net ttukˈagëëy tuˈugë mëj tsää. 47 Perë María, ja tyäägë Josés, etsë María Magdalena, jamyë ojts wyëˈëmdë* mä nety ja Jesúsë nyiniˈkx të yajpëjkëˈëgyën.

16 Ko nyajxyë sääbëdë xëëw, ta María, ja tyäägë Santiago etsë María Magdalena mëdë Salomé ojts tjuytyë kanääk pëky ja päˈäkxuˈkpë ets tpëjktäˈägäˈändë mä Jesúsë nyiniˈkx. 2 Jakumbom* tim jeˈeyë xyëënytyaky, ta ojts nyëjkxtë mä nety ja Jesúsë nyiniˈkx të yajpëjktaˈaky. 3 Ta yäˈädë toˈoxytyëjk nyayjyënanëdë: “¿Pënë net xyˈokpudëjkëm ets tˈagëëytyuˈudët ja jutˈääw?”. 4 Per ta tˈijxpattë ko të nety ja mëj tsää yajjëgëˈëy mëdiˈibë ja jut yˈagëˈëyˈajtypyën. 5 Ko tyëjkëdë mä netyë Jesús nyiniˈkx të yajpëjkëˈëky, ta tˈijxtë ko tam tuˈugë mixy yˈuˈunyë aˈoytsyoow,* jantsy yenyë wyit ets jantsy poop. Ja toˈoxytyëjkëty mëjˈixy mëjjawë tˈijxtë. 6 Ta ja mixy yˈanëmääyëdë: “¡Këdii mtsëˈëgëdë! Nnijäˈäwëbëts ko yëˈë mˈëxtääytyëbë Jesús mëdiˈibë tsoˈomp Nazaret, ja mëdiˈibë të yˈoogyën kepykyëjxy. ¡Okˈixtë! Kyaj yap mä pën, të ja jyukypyiky. 7 Nëjkx tukˈawanëdë ja yˈëxpëjkpëty ets nanduˈunë Pedro, duˈun xyˈanëëmëdët: Tamë Jesús nyijkxy Galilea ets jam xyˈixäˈändë, duˈun ixtëm jyënany”. 8 Ta ja toˈoxytyëjkëty pyëtsëëmdë jutoty ets kyaktë. Jaˈajëm jyatsëˈëgëdë ets jaˈajëm jyaxondäˈäktë, per nipën tkatukmëtmaytyaktë, yëˈë ko nëgooyë nety tsyëˈkëndë.