JA OYBYË AYUK MËDIˈIBË MYAYTYAKYPYË LUCAS

1 Të mayë jäˈäy dyajtundë xyëëw tiempë ets yajxon të tpayeˈeytyë wiˈixën tijaty tyuunë jyäjtë ets të nanduˈun tkujayëdë mëdiˈibë ëjtsäjtëm nmëbëjkëm. 2 Duˈun ixtëm të xytyukmëtmaytyakëm pënaty këˈëm tyimˈijxtë wiˈixën tijaty tyuunë jyäjtë ets ixtëm jyënandë pënaty nyimaytyaktë ja Diosë yˈayuk. 3 Pääty, Teófilo, tyam nijayë mëdë mayˈäjt wintsëˈkën ko tëjëts yajxon nbayeˈey wiˈix tijaty tyuunë jyäjtë ets duˈuntsën të ngujayë ixtëm tijaty tyuunë jyäjtë, 4 ets duˈun xymyëbëkët ko tijaty të myajtukniˈˈixë, ak tëyˈäjtën yëˈë.

5 Ja tiempë mä netyë Herodes* yˈaneˈemy jam Judea, tamë nety tuˈugë saserdotë mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Zacarías, yëˈë nety mëët tyuny tukgrupë ja saserdotëty mëdiˈibë yajtijtëp Abías. Ja kyudëjkë Zacarías, txëwˈäjty Elisabet, jamë nety tsyoony mä Aaróngë yˈuˈunk yˈok. 6 Duˈunë nety jyukyˈattë ixtëmë Dios ttsoky, kyuytyuundëp tukëˈëyë ja Diosë yˈanaˈam tyëyˈäjtën ets pyaduundëp tijatyë Jyobaa tukˈanaˈamëdëp. 7 Per të nety myëjjäˈäyëndë ets kyaj tii ja yˈuˈungëty, yëˈë ko ja Elisabet kyajë nety mbäät yˈuˈunkpääty.

8 Ja Zacaríasë gryupë, yëˈë nety meerë patëp ets tyundët saserdotë mä ja Diosë tyëjk, 9 ets ixtëmë nety të ttukniwitsëdë ja saserdotëty, yëˈë nety patëp tyëkët mä Jyobaa tyëjkën ets jap tnoˈogët ja päˈäkxuˈkpë. 10 Ets mä nety jap tnoˈoky, tamë nety nimayë jäˈäy jyantsy nyuˈkxtäˈäktë tëjkwiiny. 11 Ko ajotkumonë tˈijxpatyë Jyobaa yˈanklës ko tam tyanë aˈoytsyoow* mä ja altaar mä yajnoˈoky ja päˈäkxuˈkpë. 12 Ko Zacarías tˈijxy ja anklës, ta jyëbijpëˈky ets nëgooyë ojts nyayˈatsëˈkënë. 13 Per ta ja anklës yˈanëmääyë: “Këdii mtsëˈëgë Zacarías, yëˈë ko Dios të tmëdoy ti të xyˈamdoy të xypyëjktsoy. Ja mgudëjk Elisabet pyäädaampy tuˈugë yˈuˈunk, ets jaa xyëëwmoˈoyët Juan. 14 Agujk jotkujk mnayjyawëyaˈanyë ets nimayë jäˈäy ttukxondäˈägäˈändë ko myaxuˈunkˈatët; 15 yëˈë ko mëjwiin kajaa Jyobaa yajtunäˈänyë. Per ninäˈä* tkaˈuugäˈänyë binë ets ni yëˈë nëë mëdiˈibë mukp, yëˈë ko myëdataambyë Diosë myëjääw mä kyamaxuˈunkˈatynyëm. 16 Pyudëkëyaampy nimayë Israelë yˈuˈunk yˈënäˈk ets tnijëmbittëdë Jyobaa mëdiˈibë Dyiosˈäjttëp. 17 Ets yëˈë jawyiin nëjkxäämp, duˈun tmëdatäˈänyë mëkˈäjtën ets jyaˈayˈatäˈäny ixtëmë Elías, net jyodëmbittët ja tääk teety ets myëdowdët ixtëmë uˈunk ënäˈk. Pyudëkëyaampy pënaty kyaj myëdowdë parë tmëdattëdë wijyˈäjtën ets ttundët tijaty mbäät yˈoybyëtsëmy, duˈunë Jyobaa tˈëxkukëyaˈany ja nyax kyäjpn”.

18 Zacarías ta tˈatsooy ja anklës: “¡Tsipëts nmëbëkët ixtëm jaa mjënäˈäny yëˈë ko tëjëts nmëjjäˈäyënë mëdëtsë ngudëjk!”. 19 Ta ja anklës yˈatsooy: “Ëjtsën Gabriel, jamëts nyajpääty Dios windum, ets yëˈëjëts të xykyexy ets ndukˈawanët ja oybyë ayuk. 20 Per kom kyaj të xymyëbëky ixtëm yam të nˈanëëmë, uum mwëˈëmäˈäny* ets jaanëm mgäjpxëˈëgäˈäny ko ja tiempë tpäädët mä nety yˈadëy tijaty yam të ndukmëtmaytyaˈaky”. 21 Ja mayjyaˈay tapë nety tˈëwxijnëdë ja Zacarías, yëˈë ko nëgooyë nety jap jyajknë mä Diosë tyëjk ets kyaj yˈokpëtsëëmnë. 22 Ko pyëtsëëmy të nety yˈuˈumnë, ta ja jäˈäyëty wyinmääytyë ko të nety jap tii tˈixy mä ja Diosë tyëjk. Zacarías ojts ja kyëˈë yˈääw tjatukˈixy ja mayjyaˈay, yëˈë ko kyaj nety yˈokkäjpxnë. 23 Ko ojts dyajkäˈpxnë ja tyuunk, ta ojts jyëmbijnë mä ja tyëjk.

24 Ko waanë tiempë nyajxy, ta Elisabet ojts wyëˈëmnë* uˈunkmëët ets nimää ojts kyanëjkxy mëgoxk poˈo. Duˈun jyënanyë Elisabet: 25 “Ix tiitsë Jyobaa të xytyukmëduny, tëjëts xyˈijxpääty ets kyajëts nekyyajnaxäˈänyë ayoˈon tsoytyuˈun”.

26 Elisabet ja nety tnikëjxmˈaty tëdujk poˈo ja yˈuˈunk, ko Dios tkejxy ja anklës Gabriel jam Nazaret mä ja yˈit nyaxwinyëdë Galilea 27 ets nëjkx tkuˈixë tuˈugë kiixy* mëdiˈibë xyëwˈäjtypy María, yëˈë nety mëët pyëkäˈänyë José, ja yˈuˈunk yˈokë David. 28 Ko ja anklës nyajxy tëgoty, ta ojts tkäjpxpoˈkxyë María ets tˈanëmääy: “Jyobaa yajpääty mët mijts ets mgupëjkëp”. 29 María mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwë ko duˈun yaˈˈanëmääy ets kyaj oy tjaygyujkë tiko duˈun ojts yaˈëboˈkxy yajkäjpxpoˈkxy. 30 Ta ja anklës yˈanëmääyë: “Këdii mtsëˈëgë María, yëˈë ko mgupëjkëbë Dios. 31 ¡Okˈix!, uˈunkmëët mwëˈëmäˈäny ets xyajmaxuˈunkˈatäˈäny tuˈugë mixyˈuˈunk, jaa xyëëwmoˈoyët Jesús. 32 Mëj yˈitäˈäny ets yajtijäˈäny Diosë yˈUˈunk. Jyobaa yëˈë moˈoyanëbë kyutujkënë David, ja mëdiˈibë tyeetyˈäjt yˈapˈäjt. 33 Xëmëkyëjxm yˈanaˈamäˈäny mä ja tyëjkë Jacob. Ninäˈä kyajëjpkëxäˈäny ja yˈanaˈam kyutujkën”.

34 Ta María dyajtëëy ja anklës: “¿Wiˈixtsën uˈunkmëët nwëˈëmët pën kyajnëmëtsë yeˈeytyëjk nmëttsëënë?”. 35 Ja anklës ta yˈatsooy: “Mdukkëdäˈäganëbë Diosë myëjääw ets yëˈë myajnitukanëp ja Diosë myëkˈäjtën. Päätyën ja uˈunk myaxuˈunkˈatäˈäny wäˈätsjäˈäy ets yajtijäˈäny Diosë yˈUˈunk. 36 ¿Ets mnijäˈäwëp? Yëˈë mmëguˈuk Elisabet, mëdiˈibë të myëjjäˈäyënë tam nanduˈun tnikëjxmˈatyë yˈuˈunk. Oyë jäˈäy jyënäˈändë ko kyaj mbäät yˈuˈunkpääty, per tëdujk poˈo kujk tnikëjxmˈatyë yˈuˈunk. 37 Ja ko tukëˈëyë tijatyë Dios nyigajpxypy, duˈunën tyunyë jyatyë”. 38 Ta ja María yˈatsooy: “¡Tyää ja Jyobaa tyuumbë! Waˈan duˈun ttunyë tjatyë ixtëmëts jaa të xyˈanëëmë”. Ta ja anklës wyinwäˈktutë ets ojts nyëjkxnë.

39 Ko waanë tiempë nyajxy, ta María jotëgoy tsyoˈony ets tninäjxy ja tun kopk ets jyajty Judá. 40 Ko jyajty mä Zacaríasë tyëjk, ta ojts tkäjpxpoˈkxyë Elisabet. 41 Tim jeˈeyë Elisabet tmëdooy ko yajkäjpxpoˈkxy, ta ja yˈuˈunk ojts yuˈkxy mëdiˈibë nety nyikëjxmˈäjtypy. Ta Elisabet tyukëdakë ja Diosë myëjääw 42 ets mëk jyënany: “Dios niˈigyë të mgunuˈkxyë mä niˈamukë toˈoxytyëjkjäˈäyëty ets nanduˈun të yajkunuˈkxy ja mˈuˈunk mëdiˈibë mnikëjxmˈäjtypy. 43 ¿Tim pënëts ëjts etsëts xykyuˈix xykyugäjpxët ja nWintsënëtsë tyääk? 44 Pes tim jeˈeyëts të xykyäjpxpoˈkxy, nëgooyëts ja nˈuˈunk të xyondaknë mëdiˈibëts nikëjxmˈäjtypy. 45 Jotkujk nanduˈun ja mëdiˈibë të tmëbëky, yëˈë ko ixtëmë Jyobaa të yˈanëˈëmxëty, duˈunën tyunäˈänyë jyatäˈänyë”.

46 Ta María jyënany: “Nyajmëjpëtsëëmbyëtsë Jyobaa, 47 ets mëjwiin kajaajëts xyajxondaˈaky ja Dios mëdiˈibëts Xyajnitsokp, 48 yëˈë ko të tniˈˈijxëˈëky* ja tyuumbë oy nitii tkatsoowëty. ¡Ets tyam niˈamukë jäˈäy jyënäˈänäˈändë ko jotkujkëts nyajpääty! 49 Yëˈë ko mëjwiin kajaajëts tijaty të xytyukmëduny ja Diosë kumëjääwbë, mëdiˈibë wäˈätsë xyëëw. 50 Nuˈun kujk ja tiempë nyaxy, duˈunyëm tpaˈˈayoy pënaty mëduunëdëp. 51 Dios të dyaˈixyë ja myëkˈäjtën mëdë kyëˈë ets të dyajˈyeˈeywyaˈkxy* pënaty nayjyäˈäwëdëp mëj këjxm. 52 Të tpëjkë ja kyutujkën pënaty anaˈamdëp ets të dyajmëjpëtsëmy pënaty yujy tudaˈaky; 53 të tmoˈoy ja ayoobëjäˈäy tijaty yajtëgoyˈäjttëp ets ja kumeenyjyaˈaytyëjk nitii të tkamoˈoy. 54 Të tniminy ja tyuumbë Israel ets tpudëkëyaˈany. Ko duˈun të ttuny, yëˈë yajnigëxëˈkypy ko jyamyejtsypy ti ojts twandaˈaky. 55 Tyukwandakë Abrahán ko xëmë tpaˈˈayowäˈäny mët ja tyëëm yˈääts, duˈun ixtëm ttukwandaky ja ndeetyˈäjt nˈapˈäjtëm”. 56 María jaa tëgëëk poˈojën ojts yˈity mëdë Elisabet ets ta jyëmbijty mä tyëjk.

57 Ta tpaty ja xëëw poˈo mä Elisabet dyajmaxuˈunkˈäjty ja yˈuˈunk. 58 Ja myëjënbäˈä myëdëjkpäˈäjëty ets ja myëguˈuktëjkëty, nëgooyë ojts nanduˈun ttukxondaknëdë ko tnijäˈäwëdë ko Jyobaa mëjwiin kajaajë nety të pyaˈˈayoyë. 59 Kyumduktujkxëëw, ta ojts yajmënëjkxy ja maxuˈunk ets yajtsukäˈäny mä yeˈetyëjkˈäjtën, ets jaa tjaxëëwmoˈoyandë Zacarías, duˈun ixtëm ja tyeety txëwˈaty. 60 Per ja tyääk ta jyënany: “¡Kyaj! Jaˈa txëwˈatäˈäny Juan”. 61 Ta ja jäˈäyëty yˈatsoowdë: “Per kyaj pën duˈun txëwˈaty mä mfamilyë”. 62 Ta dyajtëëwdë ja uˈunkteety wiˈix ja yˈuˈunk txëëwmoˈoyaˈany, per jeˈeyë ttukˈijxtë ja kyëˈë yˈääw. 63 Ta tˈamdooy tuk pedasë tääblë ets jam tkëxjääy: “Txëwˈatäˈäny Juan”, duˈunyë ja jäˈäyëty wyëˈëmëtyaaytyë.* 64 Ta jatëgokë Zacarías yˈawatsyë yoˈkn ets kyäjpxëˈky, ta dyajmëjpëtsëëmyë Dios. 65 Mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë niˈamukë ja myëjënbäˈä myëdëjkpäˈäjëty ets tnimaytyaktë tijaty tuunë jäjtë nuˈun ja yˈit nyaxwinyëdë Judea. 66 Pënaty myëdoowdë, ojts tpëjkëˈëktë mä jyot wyinmäˈäny ets jyënandë: “¿Tidaa tyunaambyë yäˈädë mixyˈuˈunk?”. Yëˈko yajxonën nyigëxëˈëky ko yëˈë Jyobaa të wyinˈixyë.

67 Ta netë Zacarías, ja mixyˈuˈungë tyeety, tyukëdakë ja Diosë myëjääw ets ojts tnaskäjpxë: 68 “Mëj yˈitëdë Jyobaa mëdiˈibë Diosˈäjtypy ja israelitëty, yëˈë ko të tpaˈˈayoyë nyax kyäjpn ets të dyaˈˈawäˈätspëtsëmy. 69 Të xytyuknigajxëm tuˈugë yajnitsokpë mëdiˈibë kumëjääw ets tsyoony mä tyëëm yˈäätsë David, 70 duˈun ixtëm ojts tnigäjpxtë ja Diosë kyugajpxyëty 71 ko yëˈë xyaˈˈawäˈätspëtsëmäˈänëm mä pënaty xymyëtsipˈäjtëm ets xyˈaxëëkˈijxëm, 72 xypyaˈˈayowäˈänëm yëˈë ko duˈun ojts ttukwandaˈaky ja ndeetyˈäjt nˈapˈäjtëm ets kyuytyunaampy mëdiˈibë ojts twandaˈaky. 73 Duˈunën ttukwandaky ja ndeetyˈäjt nˈapˈäjtëmë Abrahán 74 ets ko netyë Dios të xyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä ja nmëtsipˈäjtëm, ta net nmëdunäˈänëm amëk jotmëk, 75 ninäˈä ngamäjtstuˈudäˈänëm ets xëmë nmëmëdowäˈänëm amumduˈukjot, ets ndunäˈänëm mëdiˈibë oy nuˈun ja xëëw jukyˈäjtën. 76 Ets mijts tsyulë, myajtijäˈäny Diosë kyugajpxy, yëˈë ko jawyiinë Jyobaa myajnëjkxäˈänyë ets xyaˈˈawäˈätsët ja nyëˈë tyuˈu 77 ets xytyuknijawët ja nyax kyäjpn ko net nyitsoˈogäˈändë pën yajpokymyaˈkxtëp, 78 yëˈë ko Dios pyaˈˈayow nyasˈayowëdë. Mët ko duˈun pyaˈˈayoy, ta tkaxäˈäny ja tëˈkx jäjjën mëdiˈibë tsoonäämp tsäjpotm, duˈun tyëˈkxy jyajy ixtëm ko xyëënytyaˈaky jyäjtaˈaky, 79 ets kyudëˈkxaampy kyujäjjaampy pënaty yajpattëp agootstuuy ets mëdiˈibë ja oˈkën të yajnitukëdë, ets yëˈë mëdiˈibë xytyukniwowäˈänëm ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën”.

80 Ta ja mixyˈuˈunk yeˈky pyejty oy mëk ets oy Diosmëduuny, jam ojts wyëˈëmë* mä lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë axtë koonëm tpaty ja xëëw tiempë mä ojts kyäjpxwaˈkxy jam Israel.

2 Mä taabë tiempë, ojtsë César Augusto tniˈanaˈamë ets niˈamukë jäˈäy yajjääybyattët. 2 Yäˈädë sensë ja tsyondaky mä nety yˈaneˈemyë Quirinio jam Siria. 3 Ta niˈamukë jäˈäy ojts yajkujayëdë mä nety kyunaxˈat kyugäjpnˈattë. 4 José ojts nanduˈun nyijkxy Belén mä yˈit lyugäärë Judea, mä nety kyugäjpnëty ja David, jaˈa ko yëˈë nety uˈunkˈäjt okˈäjtëp. Perë José jamë nety tsyëënë Nazaret mä yˈit lyugäärë Galilea. 5 José mëdë María ojts yajjääybyattë yëˈë ko të nety pyëjknëdë. María uˈunkmëëdë nety ets tyimpäädanëbë nety ja yˈuˈunk. 6 Jamë nety yajpäättë Belén ko tpaty ja xëëw oorë mä ja yˈuˈunk dyajmaxuˈunkˈatäˈäny. 7 Ta dyajmaxuˈunkˈäjty ja kyaˈaxkopkˈuˈunk. Ta net tpijty tmojtsy ets tˈagoˈkë mä jëyujkë jyëˈkxy yajpëjktaˈaky, jaˈa ko kyaj ojts tˈokpatnëdë jyäjtakn.

8 Mä taabë koots, tamë nety ja borreegë kuentëˈäjtpë yajpäättë winwäˈätstuuy ets tˈijxˈit tkuentëˈattë ja byorreegëty. 9 Ko ajotkumonë tˈijxpattë Jyobaa yˈanklës etsë Jyobaa myëjˈäjtën ttuktëˈkxëtyaay ttukjäjjëtyaay mä nety yajpäättë, nëgooyë ojts nyayˈatsëˈkëndë. 10 Per ja anklës ta yˈanëmääyëdë: “Këdii mtsëˈëgëdë, jaˈa ko yëˈë yam ndukˈawanëyandëp ja oybyë ayuk mëdiˈibë ja nax käjpn yaˈˈagujkˈatan yajjotkujkˈatanëdëp. 11 Yëˈë ko mä Davitë nyax kyäjpn të tyam myaxuˈunkˈaty tuˈugë yajnitsokpë, ets yëˈëjën ja Kristë, ja Wintsën. 12 Mëdiˈibë mdukˈijxwëˈëmandëp,* yëˈë ko ja maxuˈunk xypyäädäˈändë nipity nimotsy ets kyoˈknë mä jëyujkë jyëˈkxy yajpëjktaˈaky”. 13 Tamë nety ja anklës kyajpxy ko ajotkumonë kyëxëˈktë nimay ja anklëstëjk ets dyajmëjpëtsëëmdë Dios, duˈun jyënandë: 14 “Yajmëjpëtsëmdë Dios mëdiˈibë tsäjpotm yajpatp ets waˈan tjotkujkëdë naxwinyëdë jäˈäy mëdiˈibë Dios kupëjkëdëp”.

15 Ko ja anklës ojts nyëjkxnëdë ets jyëmbijttë jatëgok tsäjpotm, ta ja borreegë kuentëˈäjtpë nyayjyënanëdë: “Tsojkëp njäˈämëm Belén ets nˈijxëm tiijën jam të tyunyë jyatyë mëdiˈibë Jyobaa të xytyuknijäˈäwëm”. 16 Ta tsyoˈondë jotëgoy ets tpattë María mëdë José, ets ja maxuˈunk tap kyoˈknë mä jëyujkë jyëˈkxy yajpëjktaˈaky. 17 Ko duˈun tˈijxtë, ta ttukˈawäˈänëdë wiˈixë nety ja anklës të tnimaytyaˈaky ja maxuˈunk. 18 Ets pënatyë nety jam yajpajttëp, mëjˈixy tjäˈäwëdë ko tmëdoowdë wiˈix myaytyäˈäktë ja borreegë kuentëˈäjtpë. 19 Perë María pyëjkëˈkë yäˈädë ääw ayuk mä jyot wyinmäˈäny ets myëmääy myëdäj. 20 Ta jatëgok jyëmbijttë ja borreegë kuentëˈäjtpë, yajmëjpëtsëëmdë Dios ets myëjkuˈëˈëw myëgäjpxëdë, yëˈë ko duˈunë nety meerë të tyunyë jyatyë ixtëm tˈijx tmëdoowdë.

21 Ko tuktujk xëëw yˈabejty mä yajtsukäˈäny ja maxuˈunk mä ja yeˈetyëjkˈäjtën, ta yajxëëwmooy Jesús, duˈun ixtëmë nety ja anklës të tˈanëëmë María mä tkanikëjxmˈatynyëm ja uˈunk.

22 Ko tpaty ja xëëw tiempë mä nety ja tääk teety dyakäˈändë ja wintsëˈkën ets ja uˈunk nyaxët wäˈäts Dios windum ixtëm ja Anaˈamën jyënaˈany mëdiˈibë Moisés yajmooy, ta ojts tmënëjkxtë ja uˈunk Jerusalén ets ttukëdëkëyäˈändë Jyobaa, 23 duˈun ixtëm myiny kujayë mä Jyobaa yˈAnaˈamën: “Niˈamukë ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë kaˈaxkopk, abëky yajpëjktäˈägët ets yëˈë Jyobaa jaˈˈatëdëp”. 24 Ta ojts dyaktë ja wintsëˈkën duˈun ixtëmë Jyobaa yˈAnaˈamën jyënaˈany: “Majtskë muuxy o palomë”.

25 Jam Jerusalén, tamë nety tsyëënë tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Simeón, oyë nety jyukyˈaty, myëduumbyë Dios ets yëˈë netyë Diosë myëjääw nëˈëmooy tuˈumooyëp. Simeón jyëjpˈijxypyë nety ets tpäädët ja tiempë mä Dios tjotkujkmoˈoyaˈany ja Israel jäˈäyëty. 26 Ets mët yëˈëgyëjxmë Diosë myëjääw yajtuknijäˈäwë ko kyaj nety yˈoogäˈäny, koonëm tˈixët ja Kristë mëdiˈibë netyë Jyobaa kyaxaampy. 27 Simeón ta tyëjkë mä ja templë ets yëˈë Diosë myëjääw nëˈëmooy tuˈumooyë. Ets ko Jesúsë tyääk tyeety myëmiinëdë parë ttunäˈändë ixtëm ja Ley tniˈanaˈamë, 28 ta Simeón ojts tˈaxäjë ja uˈunk ets dyajmëjpëtsëëmyë Dios, duˈun jyënany: 29 “Wintsën, mëdiˈibë niˈigyë kutujkën mmëdäjtypy, tyam mbäädëtsë net nˈoˈknë agujk jotkujk jaˈa ko të xykyuytyuny ixtëm ojts xywyandaˈaky. 30 Yëˈë ko tëjëts ndimyˈixy pënën myajtunaampy ets xyajnitsoˈogäˈäny ja naxwinyëdë jäˈäy 31 ets nanduˈunën tyam xytyukˈixy xytyuknijawë ja nax käjpn ko të xykyexy. 32 Yëˈë ja jäj tëˈkxën mëdiˈibë wyinwijtstuˈudaampy wyinjuˈuxtuˈudaampy ja nax käjpn ets yëˈë duˈun mëjpëtsëmäämp mä Israel käjpn”. 33 María mëdë José mëjˈixy tjäˈäwëdë ko tmëdoowdë wiˈix ja yˈuˈunk yajnimaytyaˈaky. 34 Ta Simeón yˈanëmääyëdë: “Dios mgunuˈkx mguwäˈänëdëp”, ets tˈanëmääyë María: “Okmëdow, mët yëˈëgyëjxmë yäˈädë uˈunk, nimayë israelitë kyëdawäˈändë ets nimay jatëgok pyëdëˈëgäˈändë. Oyë Dios jyatukˈixëdë ko yëˈë mëët yajpääty, nimayë jäˈäy axëëk nyimaytyäˈägäˈänëdë. 35 Duˈun dyajnigëxëˈëgäˈändë tii japˈäjttëp mä jyot wyinmäˈänyëty. Ets mijts María, mdukuumnaxanëp tuˈugë espäädë yenybyë”.

36 Mä ja templë tapë nety nanduˈun yajpäätyë Ana, ja Fanuelë nyëëx mëdiˈibë Dios yajkugajpxyˈäjtëp, yëˈë nety tëëmˈäjt äätsˈäjtëbë Aser. Ana të nety myëjjäˈäyënë ets jeˈeyë kyasäädëˈäjty wëxtujk jëmëjt. 37 Yëˈë nety tuˈugë kuˈookytyoˈoxytyëjk mëdiˈibë jyëmëjt 84. Xëmë ijty nyijkxy Diosˈawdäjtpë mä ja templë, jap yˈayuuˈaty ets tmënuˈkxtaˈagyë Dios amumduˈukjot. 38 Ana ta tmëwingoonyë José mëdë María ets tkuˈëˈëw tkukäjpxë Dios, tyukmëtmaytyak niˈamukë jäˈäy pënën ja mixyˈuˈunk mëdiˈibë nety të myaxuˈunkˈaty, pes yëˈë nety yˈëwxijt jyëjpˈijxtëp ets yˈawäˈätspëtsëmët ja Jerusalén käjpn.

39 Ko José mëdë María ttuundääytyë ixtëmë nety jyënaˈany ja Jyobaa yˈAnaˈamën, ta jatëgok jyëmbijttë Nazaret mä ja yˈit nyaxwinyëdë Galilea. 40 Ta ja mixyˈuˈunk yeˈky pyejty oy mëk, nëgooyë kyuwijyˈäjnë ets xëmë Dios tyukjotkujkˈäjtë.

41 Jëmëjt jëmëjt ijtyë tyääk tyeety nyëjkxtë Jerusalén mä ja Paskë xëëw. 42 Ko netyë Jesúsë jyëmëjt mäjmajtsk, ta ojts pyatëkëdë Jerusalén, duˈun ixtëmë nety xëmë ttundë. 43 Ko ja Paskë xëëw nyajxy, ta jatëgok jyëmbijttë, perë Jesús jam ojts wyëˈëmë* Jerusalén ets ja tyääk tyeety kyaj tpëjktë kuentë. 44 Duˈunë nety wyinmaytyë ko Jesús ta myiny mëdë mayjyaˈay, jaanëm tsuu tˈijxpattë ko nety tukxëëw të tyuˈuyeˈeynyëdë ko kyaj mä Jesús. Ta ojts tjaˈëxtääynyëdë mä ja myëguˈuktëjkëty ets mä pënaty yˈixyˈäjttëp. 45 Kom kyaj tpattë, ta jatëgok jyëmbijttë Jerusalén ets jam tˈëxtääytyë. 46 Kyumdëgëëk xëëw ta tpattë mä ja templë, tap yˈuˈunyë* itkujky mä ja yaˈëxpëjkpëty. Tapë netyë Jesús tmëdoowˈity wiˈix yaˈëxpëktë yäˈädë jäˈäyëty ets tijaty tjantsy yajtëy. 47 Mëjˈixy mëjmëdoyë jäˈäy tjäˈäwëdë wiˈixë Jesús tˈatsoowëmbijty ets ko nëgooyë tijaty tjaygyujkënë. 48 Ko duˈunë tyääk tyeety tmëdoowdë, nëgooyë ojts mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëndë etsë tyääk ta yˈanëmääyë: “Tsyulë, ¿tiko duˈun të mˈadëˈëtsy? Nëgooyë të nˈëxtääynyëdë ets nëgooyëts të xyajmääy të xyajtäjnëdë”. 49 Jesús ta yˈatsooy: “¿Tiits ko xyˈëxtäˈäytyë? ¿Këdii xynyijawëdë ko tsojkëbëts nyajpäädët määtsë nDeetyë tyëjk?”. 50 Per ja tyääk tyeety kyaj tjaygyujkëdë tiko duˈunë Jesús yˈatsooy.

51 Ta ojtsë Jesús jyëmbijnë mëdë tyääk tyeety jam Nazaret ets duˈunyëm tmëmëdooy. Etsë tyääk pyëjkëˈk mä jyot wyinmäˈäny ja ääw ayuk mëdiˈibë myëdoow. 52 Jesús ta yeˈky pyejty ets niˈigyë ojts wyijytyaknë, tukjotkujkˈäjtë Dios etsë jäˈäyëty.

3 Ja tiempë mä nety kujk yˈaneˈemy mäjmokx jëmëjtë Tiberio César, ja Poncio Pilato jamë nety yˈaneˈemy Judea, Herodes jam Galilea ets ja myëgaˈax Filipo, jamë nety yˈaneˈemy Iturea ets Traconítide, etsë Lisanias jamë nety yˈaneˈemy Abilene, 2 Anás etsë Caifás ja nety tyundë saserdotë wintsën ets jaa mä Dios ojts tmëgajpxyë Juan, ja yˈuˈungë Zacarías, mä ja it lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë.

3 Ta Juan ojts nyijkxy mä tukëˈëyë yˈit lyugäärë Jordán ets tˈanëmääyë jäˈäy ko tsojkëp nyëbattët parë dyajnigëxëˈëktët ko të jyodëmbittë etsë Dios pyokymyaˈkxëdët. 4 Duˈunën tyuunë jyäjtë ixtëm ja kugajpxy Isaías ojts tkujayë: “Yajmëdoy tuˈugë jäˈäy yaˈaxy jyoky mä ja it lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë: ¡Niˈˈixëdë* Jyobaa nyëˈë tyuˈu! Tëyë xyajwëˈëmdët.* 5 Tukëˈëyë ja joy, tsojkëp yajtukoˈowët mëdë nax ets tukëˈëyë ja tun kopk etsë jëdun, tsojkëp kyijpxyët. Ja nëˈë tuˈu mëdiˈibë awiˈt adëjp,* tsojkëp yajtäjtëwët ets tëyë nyëjkxët, ets ja nëˈë tuˈu mëdiˈibë tsip, tsojkëp yajtäjkijpxyët. 6 Niˈamukë jäˈäy tˈixäˈändë wiˈixë Dios yajnitsoˈoky”.

7 Ko Juan nyimiinë ja mayjyaˈay ets nyëbattët, ta tˈanëmääy: “Awäˈän tsäˈänyë yˈuˈungëty, ¿pënën të mˈanëˈëmxëdë ko mbäät xykyugaˈaktë ja Diosë yˈakë mëdiˈibë yajminaampy? 8 Jawyiin yajnigëxëˈëktë ko të mjodëmbittë. Këdii mnayjyënäˈänëdë ko yëˈë mdeetyˈäjttëbë Abrahán. Yëˈë ko tyam nˈanëëmëdë ko mä yäˈädë tsää, mbäät jamë Dios dyajpëtsëmyë yˈuˈunk yˈënäˈkë Abrahán. 9 Ja jatsyë tam yˈijnë mä kepyˈëjxën ets yajpujxëˈëgäˈäny yajpoˈotëˈëgäˈäny ëxˈäjp. Pääty, tukëˈëyë ääy kepy mëdiˈibë kyaj tyëëmˈaty, yajpoˈotëˈëgäämp ets nyitoyaˈany”.

10 Ta ja mayjyaˈay dyajtëëwdë Juan: “¿Tiijëts mbäät ndundë?”. 11 Juan ta yˈatsooy: “Ja mëdiˈibë myëdäjtypy majtsk niˈkxë wyit, waˈan tmoˈoy ja mëdiˈibë kyaj ti wyit, ets ja mëdiˈibë myëdäjtypyë kyaˈayën yˈukën, waˈan tmoˈoy ja mëdiˈibë kyaj ti tmëdaty”. 12 Yëˈëbäät nanduˈun myiindë ja yajkugëbajtpëty ets nyëbatandë. Ta dyajtëëwdë Juan: “Yaˈëxpëjkpë, ¿tiijëts mbäät ndundë?”. 13 Juan ta yˈatsooy: “Këdii niˈigyë jäˈäy xyˈamdowdë ja kyugëbety, duˈun jeˈeyë xytyukˈyaktët ixtëm të yajniˈanaˈamë”. 14 Ta nanduˈun ja soldäädëtëjk dyajtëëwdë: “¿Tiijëts mbäät ndundë?”. Juan ta yˈatsooy: “Këdii pën atsipë myeeny xypyëjkxëdët ets nipën xykyaniwäämbattët, yëˈëyë tukjotkujkˈattë nuˈun myajmëjuytyë”.

15 Ja mayjyaˈay nëgooyë nety tjëjpˈijxnëdë Kristë, pääty jyodoty wyinmäˈänyoty jyënandë: “¿Waˈandaa Juan yëˈëjëtyë Kristë?”. 16 Juan ta tˈanëmääy ja mayjyaˈay: “Ëjts, yëˈëjëts mëdë nëë nyajnëbety. Per taanëm myiny ja mëdiˈibë niˈigyë kutujkën myëdäjtypy ets kyaj dyuˈunëty ëjts, ets ni jeˈeyëts xykyapääty xykyanitëkë etsëts ja kyëˈëk ndukjanët. Yëˈë myajnëbatanëdëp mët ja Diosë myëjääw* etsë jëën. 17 Tam tkäjpˈity ja mëdiˈibë tyukwinbojpyën ja triigë ets yajxon dyajwäˈätsäˈäny. Ta net dyajmukäˈäny ets tpëjkëˈëgäˈäny mä ja tsaˈax, ets ja pyuˈk* tpëjktäˈäganë mä jëën mëdiˈibë kyaj pyiˈitsy”.

18 Juan nan yˈëwij kyäjpxwij ja nax käjpn ets duˈunyëm ttukmëtmaytyaky ja oybyë ayuk. 19 Ojts nanduˈun tˈojy ja rey Herodes, jaˈa ko yëˈë nety myëttsënaabyë kyapy Herodías, ja myëgaˈaxë kyudëjk, ets mët ko kyaj nety tijaty oy ttuny, 20 nan tëgooy ko ojts tniˈanaˈamë etsë Juan yajtsumët.

21 Juan nimayë jäˈäy dyajnëbejty ets nan yajnëbajtë Jesús. Ko Jesús nyuˈkxtaky, ta ja tsäjp yˈawatsy 22 ets yaˈijxy ko Diosë myëjääw kyëdaˈaky ixtëm tuˈugë palomë. Ta netë Dios ojts kyajpxy tsäjpotm: “Mijtsën nˈUˈunkˈäjtypy mëdiˈibëts mëk ntsojkypy. Mijtsëts xyajjotkujkˈäjtp”.

4 Ko Jesús tsyoˈony mä Jordán mëjnëë të nety tyukëdaˈagyë ja Diosë myëjääw ets yëˈë ojts yajnëjkxyë mä ja it lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë, 2 jaˈa jam yˈijty 40 xyëëw. Jamë Mëjkuˈu jyayajtëgoyanë, pes nuˈun jam yˈijty nitii ojts tkajëˈkxy ets nëgooyë nety yuˈoˈkënë. 3 Net ja Mëjkuˈu yˈanëmääyë: “Pën mijtsënë Dios mjantsy yˈuˈunkˈäjtëp, yajjëmbitë yäˈädë tsää tsäjpkaaky”. 4 Perë Jesús ta tˈatsooy: “Jääybyety yˈity mä Diosë jyaaybyajtën ko kyaj mbäät yëˈëyë jäˈäy tnijukyˈatyë käˈäyën ukën”.

5 Ta ja Mëjkuˈu yajnëjkxë kopkëjxy ets jam pojˈam tyukˈaˈijxnäjxë tukëˈëyë ja anaˈamdakn mëdiˈibë yajpatp yä Naxwiiny. 6 Ja Mëjkuˈu ta tˈanëmääyë Jesús: “Tyam nmoˈoyët ja mëjˈäjtën etsë kutujkën mëdiˈibë myëdäjttëp niˈamukë yäˈädë gobiernëtëjk, mët ko ëjtsën nmëdäjtypy ja kutujkën ets mbäädëts nmoˈoy pënëts ndimymyoˈoyaampy. 7 Jeˈeyëts tëgok xywyingoxtanët etsëts xyˈawdatët, ta mijts nmooytyaˈayët”. 8 Jesús ta tˈatsooy: “Jääybyety yˈity: Awdatë Jyobaa mëdiˈibë mDiosˈäjtypy ets yëˈëyë mmëdun”.

9 Ta ja Mëjkuˈu ojts yajnëjkxyë Jerusalén ets yajpäˈtëjkë mä ja templë tëjkniˈkx ets yˈanëmääyë: “Pën mijtsënë Dios mjantsy yˈuˈunkˈäjtëp naygyujëbijpnaxëdë, 10 yëˈë ko jääybyety yˈity: Tyukˈanaˈamaambyë yˈanklëstëjk ets mbudëkëdët, 11 ets mˈamäjtsnaxëdët këdiibë wiˈix jyatët ja mgëˈë mdeky”. 12 Ta Jesús yˈatsoowëmbijty: “Jääybyety yˈity nanduˈun, këdii Jyobaa xywyinmäˈänyˈixy ja mëdiˈibë mDiosˈäjtypy”. 13 Ko ja Mëjkuˈu wyinmäˈänyˈijxtääyë, ta wyinwäˈktutë ets tˈëwxijty näˈä jatëgok mbäät tˈokwinmäˈänyˈixy.

14 Jesús, yëˈë jatëgok ojts yajnëjkxyë Galilea ja Diosë myëjääw. Ets pënatyë nety jam tsënääytyëp, nëgooyë ojts oy tnimaytyaknëdë Jesús. 15 Yaˈëxpëjktsondak nanduˈun mäjaty tyuˈukmuktë ja judiyëtëjk ets niˈamukë jäˈäy mëj dyajnäjxtë Jesús.

16 Ta netë Jesús ojts nyijkxy Nazaret mä yeˈky pyejty. Sääbëdë sääbëdë ijty nyijkxy mäjaty tyuˈukmuktë ja judiyëtëjk ets jam tyënääyëˈky parë tkäjpxäˈäny ja Diosë jyaaybyajtën. 17 Ta netë Jesús yajmooy ja nekyxyaatsy mëdiˈibë jyaay ja kugajpxy Isaías. Ta ojts txäˈtstëy ets tpaty tukpëky mä jyënaˈany: 18 “Yëˈëtsë Jyobaa të xymyoˈoyë myëjääw jaˈa ko yëˈëjëts të xywyinˈixy ets ëjts ja ayoobëjäˈäy ndukmëtmaytyäˈägët ja oybyë ayuk. Yëˈëjëts të xykyexy etsëts nduknijawët ko awäˈätspëtsëmandëp pënaty yajpattëp tsumy matsy, ko ixandëp pënaty kyaj yˈixtë ets ko awäˈätspëtsëmandëp pënaty yajtëytyuundëp, 19 etsëts nanduˈun nduknijawëdët ko pyäädaambyë tiempë mä jatëgokë Jyobaa kyupëkäˈänëdë”. 20 Ta Jesús tˈaxäˈtsmujky* ja neky ets jatëgok tmooy ja mëdiˈibë nety jam tuump mä judiyëtëjk tyuˈukmuktë ets nyaxweˈtsy. Niˈamukë jäˈäy mëdiˈibë nety jam yajpattëp ak yëˈë ijxëdëp. 21 Ta tˈanëmääy ja jäˈäyëty: “Tyamën yˈadëy mëdiˈibëts yam të ngajpxy mä Diosë jyaaybyajtën”.

22 Jantsy oyë jäˈäy tnimaytyaktë Jesús ets mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë ko nëgooyë tëy oy kyäjpx myaytyaknë. Ta nyayjyënanëdë: “¿Ti këdii yëˈëjëtyë José myäänk?”. 23 Jesús ta tˈanëmääy ja jäˈäyëty: “Seguurë ko duˈunëts xyˈanëëmëyäˈändë: Yajtsoybyajtpë, nayajtsoybyatëdë këˈëm. Tëjëts nmëdoyˈattë tijaty të xytyuny Capernaúm, pääty nanduˈunë net yä xytyunët mä mnax mgäjpn”. 24 Ta Jesús yˈakjënany: “Tyam ndimyˈanëëmëdë ko nituˈugë kugajpxy kyayajkupëky mä nyax kyäjpn. 25 Ixtëm nˈokpëjktakëm, ja tiempë mä Elías jyukyˈajty jam Israel, tëgëëk jëmëjt jakujkm kyaj ojts tyuˈuy ets nëgooyë ja yuu ojts jyamˈäjnë mä taabë it naxwinyëdë, tamë nety nanduˈun nimay ja kuˈookytyoˈoxytyëjk. 26 Perë Elías kyaj yëˈë yajtuknigejxy niˈamukë ja kuˈookytyoˈoxytyëjk, yëˈëyë yajtuknigajx ja mëdiˈibë tsoˈomp Sarepta mä yˈit nyaxwinyëdë Sidón. 27 Nanduˈunë Eliseo ko tyuuny kugajpxy jam Israel, tamë nety nimayë jäˈäy mëdiˈibë myëdäjttëp ja axëëkpuˈuts. Per yëˈëyë yajtsokë Naamán mëdiˈibë tsoˈomp Siria”. 28 Ko duˈun tmëdoowdë ja mayjyaˈay mëdiˈibë nety jam të tyuˈukmuktë, nëgooyë ojts jyotˈambëjknëdë. 29 Ta ënetyë tyënääyëˈktë ets dyajpëtsëëmdë Jesús käjpnoty. Ta net dyajpäˈtëjkëdë mä tuˈugë kopkë jantsy këjxmbë ets jam tkutijnaxandë, pes ja käjpn kopkëjxyë nety yajpääty. 30 Perë Jesús ta nyajxy mayjyaˈay itkujky, kyaj pën yˈijxë ets ta ojts nyëjkxnë.

31 Ta Jesús jyajty Capernaúm, mä ja yˈit lyugäärë Galilea. Sääbëdë sääbëdë jamë jäˈäy dyaˈëxpëjky, 32 mëjˈixy mëjmëdoyë jäˈäy tjäˈäwëdë ko tˈijxtë wiˈix yaˈëxpëky, jaˈa ko duˈunë nety kyajpxy myaytyaˈaky ixtëmë jäˈäy mëdiˈibë myëdäjtypyë kutujkën. 33 Ko netyë Jesús yajpääty mä ja judiyëtëjk tyuˈukmuktë, tapë nety nanduˈun tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë ja kaˈoybyë të tyuktëkëty, ta mëk jyënany: 34 “Jesús Nasarenë,* ¿ti yää të xynyiminy? ¿Yëˈë etsëts xyajkutëgoyäˈändë? Wäˈätsëts nnijawë mbënën mijts, ¡yëˈë Dios të mgexyë!”. 35 Per ja Jesús ta ojts tˈojy ja kaˈoybyë ets tˈanëmääy: “¡Amonyë ets tukpëtsëëmduˈudë taabë jäˈäy!”. Ta ja kaˈoybyë dyajjëbijpkëdaky ja yeˈeytyëjk mayjyaˈayˈitkujky ets ta ttukpëtsëëmduty, per kyaj wiˈix ttuuny. 36 Ko duˈun ja mayjyaˈay tˈijxtë mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë, pääty nyayjyënanëdë: “Ix tëyë yäˈädë jäˈäy tmëdäjnë kutujkën etsë yˈääw yˈayuk myëdäjtypyë mëkˈäjtën, axtë mëmëdoowëp ja kaˈoybyëty ets tyukpëtsëëmdutypyë jäˈäy”. 37 Oytyim määjëtyë Jesús ojts yajnigajpxy yajnimaytyaˈaky.

38 Ko Jesús tsyoˈony mä tyuˈukmuktë ja judiyëtëjk, ta ojts nyijkxy mä Simóngë tyëjk. Ko jam jyajty, nëgooyë nety ja Simóngë myëˈt* jyëënˈoˈknë, ta Jesús yaˈˈanëmääy ets tpudëkët. 39 Ta Jesús tmëwingoony ja päˈämjäˈäy ets ojts dyajxäˈämë* ja jyëën, ta ënetyë yäˈädë toˈoxytyëjk ojts pyëdëˈëky ets dyaˈoˈoyë ja käˈäyën ukën.

40 Ko ojts tsyuˈujënë, ta ja jäˈäyëty tmëmiindë ja pyäˈämjäˈäyëty ets wiˈixëmë nety ja päˈäm tmëdattë. Etsë Jesús jeˈeyë tkëˈënikoony ets ja jäˈäyëty tsyoktääytyë yˈagëdaktääytyë. 41 Yˈëxkajx nanduˈun nimayë kaˈoybyëty ets ko ttukpëtsëëmduˈuttë jäˈäy, ta jyantsy yäˈäx jyantsy jyoktë: “¡Mijtsënë Dios mˈUˈunkˈäjtëp!”. Jesús jeˈeyë ojts twinguˈojë ets kyaj ojts dyajkajpxy ja kaˈoybyëty yëˈë ko nyijäˈäwëdëbë nety ko yëˈëjën ja Kristë.

42 Ko xyëënytyaky, ta jamë Jesús tsyoˈony ets ojts nyijkxy mä tuˈugë lugäär mëdiˈibë abaktuuy. Per ja mayjyaˈay ta yˈëxtääyëdë ets pyajjäjtëdë mä nety jam yajpääty, ets yˈanëmääyëdë ko kyaj jam tsyoonët, waˈan jamyë twëˈëmy.* 43 Perë Jesús ta tˈatsooy: “Tsojkëbëts nanduˈun nëjkxët mä wiinkpë it lugäär parëts ja jäˈäy nduknijawët ja oybyë ayuk mëdiˈibë nyimaytyakypy ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, yëˈë ko päätyëts të nyajkexy”. 44 Jesús duˈunyëm ojts kyäjpxwaˈkxy jam Judea mäjaty tyuˈukmuktë ja judiyëtëjk.

5 Tëgok, tamë netyë Jesús yajpääty Genesaret mejybyëˈääy ko ja mayjyaˈay tyuˈukmujktë ets tmëdoowˈitäˈändë Diosë yˈayuk. 2 Ta tˈijxpaty ko tam majtskë barkë kyëëynyë nëëbëˈääy, të nety jap ja äjkxmäjtspë pyëtsëmdë ets tam ja yˈatarrayë* tpujtë. 3 Tuˈugë yäˈädë barkë, yëˈë nety jyaˈäjtypyë Simón, japë Jesús pyejty ets nyaxweˈtsy. Ta tˈanëmääy ets waanë dyajnasˈyeˈeyët ets ta ja mayjyaˈay ttukmëtmaytyaktsoˈony ja Diosë yˈayuk. 4 Ko Jesús myaytyaktääy, ta tˈanëmääyë Simón: “Yajnëjkxë mbarkë mä këkpë nëë ets kujëbipëdë* japë mˈatarrayë ets mˈäjkxmatstët”. 5 Ta Simón yˈatsooy: “Yaˈëxpëjkpë, tuˈktsuˈumëts të nˈëxtäˈäytyë ets nituˈugëts të ngamatstë äjkx, per kom mijts yam duˈun mjënäämp, oyëts duˈun ndunët”. 6 Ets ko tkujëbijpëdë, nëgooyë mayë äjkx ojts tmäjtsnëdë, axtë pojtwäˈkx ja yˈäjkxmäjtsnëty. 7 Ta dyaamdë ja myëguˈuktëjk mëdiˈibë nety yajpattëp mä ja wiinkpë barkë ets pyudëkëdët. Ko nyimiinëdë, ta dyaˈujtstë majtskë barkë jaˈa ko nëgooyë nety mayë äjkx të tmäjtsnëdë, axtë kiintsondak ja barkë. 8 Ko duˈunë Simón Pedro tˈijxy, ta twingoxtënääyë Jesús ets tˈanëmääy: “Winwäˈktutkëts, Wintsën, mët ko ëjts pokyjyaˈayëts nyajpääty”. 9 Simón Pedro mët ja myëguˈuktëjk, nëgooyë ojts mëjˈixy tjäˈäwëndë ko tˈijxtë nuˈunë nety ja äjkx të tmatstë, 10 nanduˈunë Santiago etsë Juan, ja Zebedeo myäängëty, mëdiˈibë nety mëët tyundë Simón. Jesús ta tˈanëmääyë Simón: “Këdii nëgoo mtsëˈëgë, tyam yëˈë mätsaambyë jäˈäy duˈun ixtëm mˈäjkxmatsy”. 11 Ko jatëgokë barkë dyajjëmbijttë nëëbëˈääy, ta jamyë tijaty tnikaktääytyë ets ojts tpanëjkxtë Jesús.

12 Tëgok, tamë netyë Jesús yajpääty mä tuˈugë käjpn ko nyimiinë tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë myëdäjtypyë axëëkpuˈuts,* ta wyingoxtënääyë ets yˈanëmääyë: “Wintsën, nnijäˈäwëbëts ko pën mtsojkypy mbäädëts xyajtsoˈoky xyaˈˈagëdaˈaky”. 13 Ta Jesús xyäjtëëy ets ttoony, ta net tˈanëmääy: “Ntsojkypyëts ets mtsoˈogët mˈagëdäˈägët”, ta ënetyë tsyoky yˈagëdaky ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety myëdäjtypyë axëëkpuˈuts.* 14 Ta tˈanëmääy ja yeˈeytyëjk: “Nipën xykyatukˈawanët, yëˈë ninëjkx ja saserdotë ets tˈixët ko të mtsoˈoky mˈagëdaˈaky ets mmënëjkx ja mwintsëˈkën duˈun ixtëm ja Moisés ojts tniˈanaˈamë”. 15 Per duˈunyëm nimayë jäˈäy tnijäˈäwëdë, pääty yeˈeymyujktë ja mayjyaˈay ets tmëdoowˈitäˈändë tijatyë Jesús nyigajpxy nyimaytyakypy ets yajtsoˈok yaˈˈagëdäˈägëdët. 16 Perë Jesús duˈunyëm ojts nyijkxy nuˈkxtakpë abakˈitum.

17 Tëgok, ko netyë Jesús yaˈëxpëky mä tuˈugë tëjk, tapë nety pyoˈkxtë ja fariseety ets pënaty yajxon nyijäˈäwëdëp ja ley. Tamë nety nanduˈun nimay të jyäˈttë jäˈäyëty mëdiˈibë tsoˈondëp mä yˈit nyaxwinyëdë Galilea, Judea ets nanduˈun mëdiˈibë tsoˈondëp Jerusalén. Jyobaa të nety tmoˈoyë mëkˈäjtënë Jesús ets dyajtsoˈok dyaˈˈagëdäˈägët ja jäˈäy. 18 Net ja jäˈäy tkëëymyiindë tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety të xyujxnë, ta ojts tjamëdëkëyäˈändë tëgoty ets ttukwingugëyëyäˈändë Jesús. 19 Per kyaj mbäät tmëdëjkëdë mä nety yajpäätyë Jesús, jaˈa ko nëgooyë jäˈäy nyimayˈäjnëdë. Ta tmëbajttë tëjkëjxy ja päˈämjäˈäy etsë net tkukëëytyuttë ja tëjk, ta tkutëëynyäjxtë määbajngëjxy mä nety meerë Jesús yajpääty. 20 Ko Jesús tˈijxy ko myëdäjttëp ja mëbëjkën, ta tˈanëmääy ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë të xyujxnë: “Mmëguˈuk, të ja mboky yajmeˈkxy”. 21 Ta ja fariseety ets pënaty jyaaytyëbë ley nyayjyënanëdë: “¿Pënënë yäˈädë jäˈäy ko Dios tyimnayajnäjxënë? Pes yëˈëyë Dios mëdiˈibë mbäät tmeˈkxyë poky”. 22 Perë Jesús nyijäˈäwëbë nety tii japˈäjttëp mä jyot wyinmäˈänyëty, pääty tˈanëmääy: “¿Tii mwinmääytyëp? 23 Mbäät oypyënëty jyënaˈany: Të ja mboky yajmeˈkxy, per tsip pën jyënäˈänët: Pëdëˈëk ets nëjkx mä mdëjk. 24 Tyam ndukˈixäˈändë ko Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk të yajmoˈoyë kutujkën ets tpokymyaˈkxët ja naxwinyëdë jäˈäy”. Ta netë Jesús tˈanëmääy ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety të xyujxnë: “Tyam nˈanëëmë: pëdëˈëk, këyëˈëgë mmääbajn ets nëjkx mä mdëjk”. 25 Ta ja yeˈeytyëjk pyëdëˈky ets tkëyëˈky ja myääbajn. Ko ojts nyëjkxnë mä tyëjk, ta dyajmëjpëtsëëmyë Dios. 26 Ko duˈunë mayjyaˈay tˈijxtë, mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë ets dyajmëjpëtsëëmdë Dios. Ta nyayjyënanëdë: “¡Mëdiˈibë tyam të nˈijxëm, ninäˈänëmë* nety duˈun ngaˈijxëm!”.

27 Ko Jesús jam tsyoˈony, ta tˈijxpatyë Leví ko tamë nety yˈuˈunyë* mä yajkugëbety, ta tˈanëmääy: “Pamiingëts”. 28 Ta wyaˈtsëˈky ets jamyë tijaty tnikaktääy, ta net ojts tpanëjkxyë Jesús. 29 Leví tyuknibëjktakë käˈäyën ukën mä tyëjk ets dyajkayaˈany dyaˈuugäˈänyë Jesús, ojts kyaytyë yˈuuktë mëdë yajkugëbajtpëty etsë wiink jäˈäyëty. 30 Ko duˈun tˈijxtë ja fariseety ets pënaty jyaaytyëbë ley, ta ojts tninëjkxtë Jesúsë yˈëxpëjkpëty ets dyajtëëwdë: “¿Tiko mëët mgääymyuk mˈukmuktë yajkugëbajtpëty ets pënaty axëëk jukyˈäjttëp?”. 31 Ko Jesús duˈun tmëdooy, ta yˈatsooy: “Pënaty oyˈäjt mëkˈäjttëp kyaj dyajtëgoyˈattë ets pën yajtsoybyatëdët, per pënaty pëjkëdëp yajtëgoyˈäjttëp. 32 Jaˈa ko ëjts, kyajëts yëˈë të niminyë wäˈätsjäˈäyëty, yëˈëtsën të niminyë pokyjyaˈayëty ets jyodëmbittët”.

33 Yëˈëjëty ta yˈatsoowdë: “Ja yˈëxpëjkpëtyë Juan xëmë yˈayuuˈattë ets nyuˈkxtäˈäktë, nanduˈun ttundë fariseety. Perë mˈëxpëjkpëty nëgooyë kyaaynyëdë ets yˈuknëdë”. 34 Jesús ta yˈatsooy: “¿Myaˈˈayuuˈattëp mijtsëty pënaty të twoy të twitsy ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë pëjkp ko jam mëët yˈakˈyajpääty? 35 Pyäädaambyë tiempë mä nëjkx yajpëjkëdë ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë pëjkp ets taanëm nëjkx yˈayuuˈattë”.

36 Jesús nanduˈun tpëjktakyë yäˈädë ijxpajtën: “Nipën tkaˈˈaxuy tkaˈˈagëyë tukwit mëdë jemywyit, jaˈa ko ja jemywyit nëëmujkp* ets niˈigyë tnaskëëtsë ja tukwit. 37 Nipën nanduˈun tkapëjkëˈëgyë jembyë binë mä tukpë poˈak, pes ko jap yajpëjkëˈëgët, mbäät kyëˈtswaˈkxy etsë net ja binë tyaambëtsëëmdäˈäy. 38 Päätyë jembyë binë, jap yaˈˈadamë mä ja jembyë poˈak. 39 Ko pën tˈuugyë binë mëdiˈibë jeky të yˈijnë, kyaj net tˈuugäˈäny ja jembyë binë, yëˈë ko jyënaˈany: Niˈigyë oy jyawë mëdiˈibë jeky të yˈijnë”.

6 Tëgok, sääbëdë xëëwë nety ko Jesús nyajxy mä tuˈugë triigë kam ets ta ja yˈëxpëjkpëty twinguˈtstë ja triigë, ta twinxäjtstë ets ojts tjëˈkxtë. 2 Pääty nääk ja fariseety yˈanëmääyëdë: “¿Tiko xytyundë mëdiˈibë kyaj mbäät yajtuny sääbëdë xëëw?”. 3 Jesús ta yˈatsooy: “¿Ti kyajnëm xykyäjpxtë mä ja Diosë jyaaybyajtën ti tyuunë David mëdë jyaˈayëty ko pyatëdë yuu? 4 Ojts tyëkëdë mä ja Diosë tyëjk ets tkääytyë ja tsäjpkaaky mëdë jyaˈayëty mëdiˈibë nety të yajtuknibëjktäägë yajmoˈoyaˈanyë Dios. Nipënë nety mbäät tkakay ja tsäjpkaaky, yëˈëyë ja saserdotëty”. 5 Ta Jesús yˈanëmääyëdë: “Ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk, yëˈë nyiWintsënˈäjtypyë sääbëdë xëëw”.

6 Sääbëdë xëëw nety ko jatëgok ojts nyijkxy mä judiyëtëjk tyuˈukmuktë ets jap tyëjkë yaˈëxpëjkpë, jam tpaty tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety ja yˈaˈoygyëˈë* të xyujxnë.* 7 Ja fariseety ets pënaty jyaaytyëbë ley, jeˈeyë tˈijxtë ti Jesús yˈoktuumpy, pën yajtsokypy yaˈˈagëdakypyë jäˈäy sääbëdë xëëw ets tniwäämbatäˈändë. 8 Perë Jesús nyijäˈäwëbë nety wiˈix wyinmaytyë, pääty ojts tmëgajpxy ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety ja kyëˈë të xyujxnë ets tˈanëmääy: “Pëdëˈëk, min yamtsow”. Ta ja yeˈeytyëjk pyëdëˈky ets ojts wyäˈkukë. 9 Jesús ta yˈanëmääyëdë: “Tyam nanduˈun nyajtëwäˈändë, ¿tijaty mbäät nduˈunëm sääbëdë xëëw? ¿Yëˈë oybyë o yëˈë axëëkpë? ¿Nyaˈoˈkëm tuˈugë jäˈäy o nyajtsokëm?”. 10 Ko Jesús tˈijxy pënatyë nety jam yajpattëp, ta tˈanëmääy ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety ja kyëˈë të xyujxnë: “Xäjtëw”. Ets ko xyäjtëëy, ta ja kyëˈë yˈoˈoyë. 11 Per ja fariseety ets pënaty jyaaytyëbë ley nëgooyë ojts jyotˈambëjknëdë, pääty ojts tˈëmuk tkäjpxmuktë wiˈix mbäät tˈoktundë Jesús.

12 Ok, ta Jesús pyäˈtëjkë kopkkëjxm ets jam nyuˈkxtäˈägäˈäny, tuktsuˈum jam tmënuˈkxtakyë Dios. 13 Ko xyëënytyaky, ta ojts tmëgajpxyë yˈëxpëjkpëty ets jam twinˈijxy nimäjmajtsk ja yˈapostëlëty. 14 Ja txëwˈäjttë: Simón, mëdiˈibë nanduˈun xyëëwmooy Pedro, ets ja myëgaˈax Andrés. Santiago, Juan, Felipe, Bartolomé, 15 Mateo, Tomás, Santiago yëˈë Alfeo myäänk, Simón, ja mëdiˈibë yajtijp tuumbëjäˈäy, 16 Santiago myäänk mëdiˈibë xyëwˈäjt Judas, ets ja Judas Iscariote, mëdiˈibë ok kyëyäjkë Jesús.

17 Ta netë Jesús tsyoˈony kopkëjxy mëdë yˈëxpëjkpëty ets ta wyäˈkˈäˈäwë mä ja joyën. Tapë nety nimayë yˈëxpëjkpëty të tyuˈukmuktë etsë jäˈäyëty mëdiˈibë tsoˈondëp Judea, Jerusalén ets pënaty tsoˈondëp mä myejybyäˈäjë Tiro etsë Sidón. Nimayë nety të myindë ets tmëdoowˈitäˈändë wiˈixë Jesús yaˈëxpëky ets nanduˈun parë tsyoˈogäˈän yˈagëdäˈägäˈändë. 18 Yëˈëbäät ojts nyiwäˈätsëdë ja kaˈoybyë pënatyë nety yaˈˈayoowëdëp. 19 Pääty niˈamukë jäˈäy yˈaktonandëbë netyë Jesús, yëˈë ko myëdäjtypy ja mëkˈäjtën ets mbäädë nety tsyoˈok yˈagëdäˈäktë.

20 Netë Jesús yˈijxëˈky kyoowëˈky ets tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty:

“Agujk jotkujk mijtsëty myajpäättë mëdiˈibë ayoowdëp, jaˈa ko mijtsëty mjaˈˈatandëp ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën.

21 Agujk jotkujk mijtsëty myajpäättë, pënaty tyam yuˈoˈkëdëp, jaˈa ko mguˈuxan mjotkëdäˈägandëp.

Agujk jotkujk mijtsëty myajpäättë, pënaty tyam jëëy yaxtëp, yëˈë ko mxiˈigan mxonandëp.

22 Agujk jotkujk mijtsëty myajpäättë ko ëjtskyëjxmë jäˈäy mˈaxëëkˈixëdë, ko mgaˈixäˈänëdë, ko mwingäjpx mjëjpkäjpxëdë ets ko tëgatsy mnigäjpx mnimaytyäˈägëdë.* 23 Agujk jotkujk nayjyawëdë ko duˈun tyun jyatëdët ets xondäˈäktë, yëˈë ko mëjwiin kajaa Dios mgumayäˈänëdë jam tsäjpotm. Jaˈa ko ja yˈaptëjkëty axëëk nanduˈun ttuundë ja Diosë kyugajpxyëty.

24 ¡Përoobë mijtsëty kumeenyjyaˈayëty, yëˈë ko taajën tijaty xyˈoktukxoongojtë, per yëˈëyë jeˈeyë mdukxondaktëp!

25 ¡Përoobë mijtsëty mëdiˈibë tyam kuˈuxyë jotkëdaˈagyë myajpattëp, jaˈa ko myajnaxandëbë yuu!

¡Përoobë mijtsëty mëdiˈibë tyam mxik mxoondëp, yëˈë ko mmonan mdukandëp ets mjëˈëyan mˈyäˈäxandëp!

26 ¡Përoobë mijtsëty ko oyë jäˈäy mnigäjpx mnimaytyäˈägëdët, yëˈë ko duˈunën ja yˈaptëjkëty oy ojts tnigäjpx tnimaytyäˈäktë pënaty nayajnäjxëdë Diosë kyugajpxy!

27 Per mijtsëty pënatyëts ja nˈääw nˈayuk myëdoowˈijttëp, nˈanëmääytyëp ets duˈunyëm xytsyoktët ja mmëtsipëty ets xytyukˈixtët ja oyjyot oywyinmäˈäny pënaty mˈaxëëkˈijxëdëp, 28 duˈunyëm anëëmëdë Dios ets tkunuˈkxët pënaty mgäjpxpojkëdëp ets ninuˈkxtäägëdë pënaty mwingäjpx mjëjpkäjpxëdëp. 29 Ja mëdiˈibë mgojxëp mä mˈabënuugyën,* waˈan jatuˈuk tˈakkoxy. Ets ja mëdiˈibë mbëjkxëbë mwit, mmoˈo nanduˈun jatuˈugë mwit mëdiˈibë mˈakmëdäjtypy. 30 Ko jam pën tii mˈamdowëdët, mmoˈo. Ets ko jam pën tii mbëjkxëdët, këdii jatëgok xyˈamdoy.

31 Duˈun ixtëm xytsyoktë tijaty ja mmëguˈuktëjk mdukmëdunëdët, nanduˈunën mijtsëty xytyukmëdundët.

32 Ets pën yëˈëyë mtsojktëp pënaty mtsojkëdëp, ¿wiˈixën xytyukˈoyˈatäˈändë? Pes nanduˈuntsën yˈadëˈëtstë pënaty pokytyuundëp. 33 Ets pën mijtsëty yëˈëyë mdukˈijxtëp ja oyjyot oywyinmäˈäny pënaty nanduˈun mdukˈijxëdëp, ¿wiˈixën xytyukˈoyˈatäˈändë? Pes nanduˈuntsën yˈadëˈëtstë pënaty pokytyuundëp. 34 Ets pën jam tii xytyukˈanuˈkxtë ja mëdiˈibë mwinmääytyëp ko yajjëmbitaampy, ¿wiˈixën xytyukˈoyˈatäˈändë? Pes nanduˈuntsën yˈadëˈëtstë pënaty pokytyuundëp. Tyukˈanuˈkxtëp tijaty ja myëbokyjyaˈayëty ets jyëjpˈijxtëp dyajjëmbittët jatëgok. 35 Per mijtsëty duˈunyëm tsoktë ja mëtsipëty, tukmëdundë ja oyˈäjtën, ets ko pën tijaty xytyukˈanuˈkxtët, kyaj xyjyëjpˈixtët dyajjëmbitët jatëgok. Ko duˈun xytyundët, kajaa myajkumayäˈändë ets myajtijäˈändë Diosë yˈuˈunk. Yëˈë ko Dios oyjyaˈay axtë mëdë jäˈäy mëdiˈibë kyaj tii tkuˈëw tkugäjpxë* ets mëdiˈibë axëëkjäˈäy. 36 Duˈunyëm yajnigëxëˈëktë paˈˈayoˈowën, duˈun ixtëmë mDeetyë tsäjpotmëdë dyajnigëxëˈëky.

37 Këdii nanduˈun yëˈëyë xyˈixtë xytyundët tijaty oy kyatuundëbë wiink jäˈäy, këdiibë nanduˈun myaˈix myajtundët. Kyaj mbäät mjënäˈändë wiˈix yajtukumëdowët ti tyuumpy ja mmëguˈuk, netë Dios kyaj mdukumëdowëdët. Duˈunyëm pokymyaˈkxtë ja mmëguˈuk, net nanduˈun myajpokymyaˈkxtët. 38 Duˈunyëm yaktë tijaty ets nanduˈun myajmoˈoytyët. Jap yaˈˈagoˈojëyaˈany mä ja mwit të xytyukˈawits të xytyukˈawoonë ets may tijaty myajmoˈoyäˈändë, kuˈˈujts kutënaapy, yajxijtäˈätsäämp yajtijtäˈätsäämp. Yëˈë ko ja kijpxën mëdiˈibë mdukkijpxtëp ja mmëguˈuktëjk, nan yëˈë myajtukkijpxandëp”.

39 Jesús ta tpëjktakyë yäˈädë ijxpajtën: “Tuˈugë wiints kyaj mbäät ttuˈuwinwoyë myëwiints, ¿këdiijë? Yëˈko tsojk nimajtsk kyënaxtët jutoty. 40 Ja mëdiˈibë ëxpëjkp, kyaj niˈigyë mëj yˈity këdiinëm ja myaˈestrë, per ja mëdiˈibë yajxon të yajtukniˈˈixë duˈun yˈitäˈäny ixtëm ja myaˈestrë. 41 ¿Tiko yëˈëyë xyˈixy ja kepyxyäˈk* mä ja mmëguˈugë wyiinën ets kyaj xyˈixy ja mëj kepy mëdiˈibë mmëdäjtypy mä mwiinën? 42 ¿Wiˈixën ja mmëguˈuk xyˈanëëmëyaˈany: Mmëguˈuk, minëts nˈokjuutyë kepyxyäˈk mä mwiinën ets pën mä mwiin tap tuˈugë mëj kepy? ¡Winmäˈänytyuk! Jawyiin yajpëtsëm ja mëj kepy mä mwiin ets taanëmë net xyˈixët wiˈix xyjyuudët ja kepyxyäˈk mä ja mmëguˈugë wyiinën.

43 Nituˈugë ääy kepyë oybyë kyatëëmˈaty puˈuts ets nituˈugë ääy kepy mëdiˈibë kyaj yˈoyëty kyatëëmˈaty oy. 44 Yëˈë ko tuˈuk tuˈugë kepy, yëˈë yajtukˈijxwëˈëmp ja tyëëm. Ixtëm nˈokpëjktakëm, kyaj mbäät yajtukyë iigë ets ja uubës mä ja apynygyepy. 45 Tuˈugë oyjyaˈay, yëˈëyë kyajpxy myaytyakypy ja oyˈäjtën yëˈë ko japën tsyoony mä jyot kyorasoon, per ja axëëkjäˈäy, yëˈëyë kyajpxy myaytyakypy ja axëëkˈäjtën, jaˈa ko yëˈëyë japˈäjtp mä jyot kyorasoon. Yëˈë ko mëdiˈibë kyäjpxpëtsëëmpy, jap tsyoony mä jyot kyorasoon.

46 Pääty, ¿tikots xyˈanëëmëdë ¡Wintsën! ¡Wintsën! ets kyaj xykyuytyundë tijaty ndukˈanaˈamdëp? 47 Niˈamukë jäˈäy mëdiˈibëts xypyanëjkxp, myëdoowˈijtypyëts ja nˈääw nˈayuk ets kyuytyuumpy. 48 Duˈun ixtëm ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë kyoj ja tyëjk, këk ojts tnidäjë ets ja yˈëjx ojts tpëjktakë tsäädoˈokykyijxy. Ko ja nëë kyoombejty, amëjääw myëjjaˈtspajnë mä ja tëjk, per kyaj wiˈix jyajty, jaˈa ko täˈtspëkyë nety të yajkojy. 49 Per ja mëdiˈibë myëdoowˈijtypy ets kyaj tpaduny ixtëmëts të njënäˈäny, duˈun yëˈë ixtëm ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë kyoj ja tyëjk naxwingëjxy ets kyaj ojts tnidäjë. Ko ja nëë kyoomy ets ja nëgom myëjjaˈtspejty mä ja tëjk, ta pojën ja tëjk jyijtääy ets wyindëgooytyaay”.

7 Ko Jesús tmëtmaytyaktääy ja mayjyaˈay, ta jyajty Capernaúm. 2 Tamë nety tuˈugë soldäädë wintsën mëdiˈibë ja tyuumbë mëk tsyojkypy etsë yäˈädë tuumbë mëkë nety pyëjkënë ets ooganëp. 3 Ko ja soldäädë wintsën tmëdooy wiˈixë Jesús yajnigajpxy yajnimaytyaˈaky, ta tkejxy ja mëjjäˈäytyëjkëty mëdiˈibë myëdäjttëp ja kutujkën mä judiyëtëjk ets nëjkx tˈanëëmëdë Jesús ets min dyajtsoˈoky dyaˈˈagëdaˈaky ja tyuumbë. 4 Yäˈädë mëjjäˈäytyëjkëty, ta ojts tninëjkxtë Jesús ets mëktaˈaky tˈanëmääytyë: “Tunë mayˈäjtën, min ets pudëkë yäˈädë yeˈeytyëjk, 5 jaˈa ko yëˈë tsyojkypy ja nax ngäjpnëtyëts, yëˈë ojts tkojy ja lugäär mäjëts nduˈukmuktë”. 6 Ta Jesús ojts tpanëjkxy ja mëjjäˈäytyëjkëty. Ets ko nety jam jyäˈtanëdë mä ja tëjk, ta ja soldäädë wintsën tkejxy ja myëtnaymyaayëbëty* ets tˈanëëmëdët ja Jesús: “Wintsën, kyajëts xypyaaty xynyitëkë ets mnëjkxët määtsë ndëjk. 7 Kyaj ëjts nanduˈun xypyaaty xynyitëkë nwinguwäˈägët, per mbäät jeˈeyë mjënäˈäny ko myajtsoˈogaampy myaˈˈagëdäˈägaampy ja nduumbëts ets ta nyiwijäˈäny. 8 Jaˈa ko ëjts, nˈaneˈembyëtsë nsoldäädëtëjk ets nan yaˈˈanaˈambëts. Kojëts niduˈuk nˈanëëmë: ¡Nëjkx!, ta nyijkxy ets kojëts jatuˈuk nˈanëëmë ¡Min!, ta myiny. Ets kojëts ja nduumbë nˈanëëmë ¡Tunë yäˈädë!, ta ttuny”. 9 Ko duˈunë Jesús tmëdooy, mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwë ets duˈun ja mayjyaˈay tˈanëmääy mëdiˈibë nety panëjkxëp: “Tyam nˈanëëmëdë ko nituˈuknëmëtsë duˈumbë jäˈäy ngapääty ngaˈixynyëm jam Israel mëdiˈibë mëkë myëbëjkën myëdäjtypy”. 10 Ko ja kugajpxyëty jatëgok jyëmbijttë, ta tˈijxtë ko ja tuumbë të nety tsyoˈoky yˈagëdaˈaky.

11 Ok, ta netë Jesús ojts nyijkxy mä tuˈugë käjpn mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Naín mëdë yˈëxpëjkpëty ets ja mayjyaˈay. 12 Tamë nety jyäˈtanëdë käjpnoty ko tpattë ja mayjyaˈay tkëëynyëjkxtë tuˈugë oˈkpë, yëˈë nety të yˈooky tuˈugë kuˈookytyoˈoxytyëjkë yˈuˈunk ets yëˈëyë nety tuˈuk myäänkˈäjtypy. 13 Ko duˈunë Jesús tˈijxyë yäˈädë toˈoxytyëjk, nëgooyë ojts tpaˈˈayoownë. Pääty tˈanëmääy: “Këdii nëgoo mjëˈëy mˈyaˈaxy”. 14 Ta ënetyë Jesús tmëwingoony ja oˈkpë ets ojts ttony mä nety yajpagëˈëy, ta ja jäˈäy tmëwäˈkˈoˈoyëdë ja oˈkpë. Ta netë Jesús tˈanëmääy ja mixy: “Tyam nˈanëëmë: ¡pëdëˈëk!”. 15 Ta ojts wyaˈtskukë ja mixy mëdiˈibë nety të yˈooky ets tyëjkë käjpx maytyakpë, etsë Jesús ta ttukëdëjkë ja tyääk. 16 Mëjˈixy mëjmëdoy ja jäˈäy tjäˈäwëdë ko duˈun tˈijxtë ets yajmëjpëtsëëmdë Dios ko jyënandë: “¡Okˈixtë! Të Dios xyˈoktuknigajxëm tuˈugë kugajpxy mëdiˈibë myëdäjtypyë mëkˈäjtën” ets “të tˈokjamyetsy ja nyax kyäjpn”. 17 Mä tukëˈëyë yäˈädë it lugäär nyijäˈäwëtyaaytyë jäˈäy tijatyë nety të tyunyë jyatyë ets nanduˈun mä yˈit nyaxwinyëdë Judea.

18 Ta net ja yˈëxpëjkpëtyë Juan tyukmëtmaytyakëdë tijatyë nety të tyunyë jyatyë. 19 Ta netë Juan tkejxy nimajtskë yˈëxpëjkpëty ets nëjkx dyajtëwdë Jesús: “¿Mijtsën ja Mesías* mëdiˈibëts nˈëwxijt njëjpˈijxtëp o jam pënë wiinkpë?”. 20 Ko ja yˈëxpëjkpëtyë Juan nyaybyatëdë mëdë Jesús, ta tˈanëmääytyë: “Yëˈëjëtsë Juan Yajnëbajtpë të xykyaxtë ets nyajtëwdët pën mijtsën ja Mesías mëdiˈibëts nˈëwxijt njëjpˈijxtëp o jam pënë wiinkpë”. 21 Ta ënetyë Jesús dyajtsoky dyaˈˈagëdaky nimayë päˈämjäˈäy ets nanduˈun pënaty mëk pëjkëdëp, nan tyukniwats pënaty nety të tyuktëkëdë ja kaˈoybyë ets yaˈijxëˈk nimayë jäˈäy mëdiˈibë nety kyaj yˈixtë. 22 Ta Jesús tˈatsooy ja yˈëxpëjkpëtyë Juan: “Nëjkx ttukmëtmaytyäˈäktë Juan tijaty të xyˈix të xymyëdowdë. Pënaty kyaj yˈixtë, të yˈijxpëktë, pënaty kyaj yeˈeytyë nyaxtë, të yeˈeyëˈëktë, pënaty myëdäjttëbë axëëkpuˈuts, të nyiwäˈätsëdë, ets pënaty nat, mëdoownëdëp tyam, ja oˈkpë të jyukypyëktë ets pënaty ayoowdëp, yajtuknijäˈäwëdëp ja oybyë ayuk. 23 Agujk jotkujkë jäˈäy mëdiˈibë kyaj ti yajtuˈuˈadukyë etsëts xymyëbëkët”.

24 Ko ja yˈëxpëjkpëtyë Juan ojts jyëmbijnëdë, ta Jesús ttukmëtmaytyakyë mayjyaˈay pënën Juan. Duˈun tˈanëmääy: “¿Ti ojts xyˈixtë jam tëˈëtsˈitjotm? ¿Yëˈë tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë kyaj mëk tyanë ets pyojminy pyojxëpy ixtëmë tsäjpkapyny?* 25 Pääty, ¿tiijën ojts xyˈixtë? ¿Yëˈë tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë jantsy oyë wyit xyox? ¡Pes yëˈëyë oy nayxyojxëdëp pënaty tsënääytyëp mä reyë tyëjk ets ak yëˈë yajtuundëp tijaty tsooxë! 26 Pääty, ¿pënën ojts xyˈixtë? ¿Yëˈë tuˈugë Diosë kyugajpxyë? Yëˈë ojts xyˈixtë, per niˈigyë mëj yˈity këdiinëm tuˈugë kugajpxy. 27 Duˈunë nety të yajnigajpxy mä ja Diosë jyaaybyajtën: ¡Okˈixtë! ¡Ngaxaambyëts tuˈugë kugajpxy mëdiˈibë jawyiin nëjkxäämp ets dyaˈˈawäˈätsäˈäny ja nëˈë tuˈu! 28 Tyam nˈanëëmëdë ko nituˈugë naxwinyëdë jäˈäy duˈun kyamëjëty ixtëmë Juan. Per ja mëdiˈibë mutsk näjxp mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, yëˈëjën niˈigyë mëj itäämp këdiinëmë Juan”. 29 Ko duˈun tmëdoowdë ja nax käjpn ets ja yajkugëbajtpëty, ta jyënandë ko ak oy tijatyë Dios tyuumpy, pes yëˈë nety të yajnëbatëdë Juan Yajnëbajtpë. 30 Per ja fariseety ets pënaty yajxon nyijäˈäwëdëp ja ley, kyaj tkupëjktë etsë Jesús yajnëbatëdët. Ko duˈun yˈadëtstë, yëˈë yajnigëxëˈktë ko kyaj nety tkupëktë ja ëwij käjpxwijën mëdiˈibë Dios mooyëdëp mët yëˈëgyëjxmë Juan.

31 Jesús ta yˈakjënany: “¿Pënëtsën mëdë yäˈädë jäˈäyëty nˈokˈijxkijpxyët? ¿Pënatyën duˈun jäˈäyˈäjttëp? 32 Pes duˈun yajpäättë ixtëmë ënäˈkˈuˈungëty mëdiˈibë unyaaytyëp* määyoty ets nyaymyëgäjpxëdë mët ja myëguˈuktëjkëty. Ets tˈanëëmëdë: Tëjëts njaxuˈuxtë, per kyaj të mˈatstë, tëjëts njaˈëwdë ja ëy mëdiˈibë mon tukën, per mijtsëty kyaj të mjëˈëy të myäˈäxtë. 33 Ko Juan Yajnëbajtpë të myiny kyaj të kyay të yˈuuky ixtëmë jäˈäyëty, ets mijtsëty duˈun mjënäˈändë: Myëdäjtypyë kaˈoybyë. 34 Ets ko të jyaˈtyë Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk mëdiˈibë kaapy ukp, ta mjënäˈändë: ¡Tyimkaxˈäjnë ets tyimˈuk tyimpëjknë, yëˈë mëët nyaymyayëty* ja yajkugëbajtpëty ets pënaty axëëk jukyˈäjttëp! 35 Per ja wijyˈäjtën ja nyigëxëˈëgäˈäny mä wiˈix tijaty yajtuny”.

36 Niduˈuk ja farisee mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Simón, mëktaˈaky twooyë Jesús kaabyë mä tyëjk, ta Jesús ojts tpanëjkxy ets nyaxweˈtsy mesë winduuy. 37 Tapë netyë Jesús kyay yˈuuky mä farisee tyëjk ko nyimiinë tuˈugë toˈoxytyëjk mëdiˈibë yaˈixyˈäjtp mä ja nax käjpn ko axëëgë jyukyˈäjtën dyajnëjkxy, ets tkoonmiiny tuktuˈtsuˈungë* aseytë mëdiˈibë päˈäkxuˈkp. 38 Ta net nyaygyoxtënääytyakë ets tyëjkë jëëybyë yaxpë, ta ojts dyajxoˈkë Jesúsë tyeky mëdë wyinëë ets yëˈë mëët dyajtëtsyë kyuwääy. Nanduˈun ojts tjantsy tyekymyëtsuˈkxë ets ttukniteemy mä tyeky ja aseytë mëdiˈibë päˈäkxuˈkp. 39 Ko duˈun ja farisee tˈijxy mëdiˈibë netyë Jesús të wyoyë kaabyë, ta wyinmääy: “Koxyëbë yäˈädë jäˈäy jyantsy yëˈëjëtyë Diosë kyugajpxy, nyijäˈäwëp jeexyë pënën jam toonëp ets ko yëˈë tuˈugë toˈoxytyëjk mëdiˈibë axëëgë jyukyˈäjtën yajnëjkxypy”. 40 Perë Jesús nyijäˈäwëbë nety ti wyinmaapy ja farisee, pääty tˈanëmääy: “Simón, tyam ti ndukmëtmaytyäˈägäˈäny”. Simón ta yˈatsooy: “¡Tukmëtmaytyakëts Wintsën!”.

41 “Nimajtskë jäˈäy ojts nyuˈkxtë,* tam mëdiˈibë nuˈkx 500 denaaryë* ets jatuˈuk 50 denaaryë. 42 Komë yäˈädë nimajtskpë jäˈäy kyaj nety tmëdattë ti tyukëbattëp ja nyuˈkxy, pääty ja mëdiˈibë ojts yajnuˈkxëdë kyaj tyukëbajtëdë. Wiˈix mˈokwinmay, ¿pënëdaa niˈigyë tsyokaampy ja jäˈäy mëdiˈibë të yajnuˈkxëdë, jaˈa mëdiˈibë kajaa të nyuˈkxy o ja mëdiˈibë waanë?”. 43 Simón ta yˈatsooy: “Yëˈëdaa ja mëdiˈibë nety kajaa të nyuˈkxy”. Ta Jesús yˈatsoowë: “Oy ixtëm të mˈatsoy”. 44 Ta netë Jesús tniˈˈijxëmbijty ja toˈoxytyëjk ets tˈanëmääyë Simón: “Okˈixë yäˈädë toˈoxytyëjk, yëˈë tëjëts xyajtekypyujy mëdë wyinëë ets të dyajtëˈëtsy mëdë kyuwääy. Per mijts, kojëts të njäˈty mä mdëjk ni jeˈeyëtsë nëë të xykyamoˈoy etsëts ndekypyujët. 45 Mijts kyajëts të xytsyuˈkxy, perë yäˈädë toˈoxytyëjk jantsy jeˈeyëts të njäˈty nëgooyëtsë ndeky ttsuˈkxnë. 46 Ets tëjëtsë ndeky ttuknitemyë aseytë mëdiˈibë päˈäkxuˈkp, per mijts kyaj të xypyëjktaˈagyë aseytë määtsë ngëbäjk. 47 Pääty nˈanëëmë ko yäˈädë toˈoxytyëjk të yajpokymyeˈkxy oy axëëgë jyukyˈäjtën të dyajnëjkxy, yëˈë ko mëkë tsojkën të dyaˈixyë. Per ja mëdiˈibë waanë yajpokymyaˈkxp, nan waanë tsyoky”. 48 Ta Jesús tˈanëmääy ja toˈoxytyëjk: “Të mboky yajmaˈkxtäˈäy”. 49 Pënatyë nety jam mëët kyaytyë, ta nyayjyënanëdë: “¿Pënën yäˈädë jäˈäynyë axtë myaˈkxtaabyë poky?”. 50 Perë Jesús ta tˈanëmääy ja toˈoxytyëjk: “Të mnitsoˈoky mët ko xymyëdatyë mëbëjkën. Nëjkx agujk jotkujk”.

8 Ko waanë yˈijty, ta Jesús ojts nyijkxy mët nimäjmajtsk ja yˈapostëlëty mä mëjjatypyë nax käjpn ets nanduˈun mä mutskatypyë, etsë jäˈäy ttuknijawëyaˈany ja oybyë ayuk mëdiˈibë nyimaytyakypy ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. 2 Ojts nanduˈun pyanëjkxëdë ja toˈoxytyëjkëty mëdiˈibë nety të tsyoˈok të yˈagëdäˈäktë ets të nyiwäˈätsëdë ja kaˈoybyë, María, mëdiˈibë nanduˈun yajtij Magdalena, ja nety niwëxtujkë kaˈoybyë të tmëdaty, 3 nanduˈunë Juana, ja Cuza kyudëjk, (Cuza yëˈë nety nyiwintsënˈäjtypy ja Herodësë tyëjk), etsë Susana mëdë wiinkpë toˈoxytyëjkëty mëdiˈibë yajtuundë tijaty myëdäjttë parë tpudëjkëdë Jesús mëdë yˈëxpëjkpëty.

4 Nimayë jäˈäy tnimiindë Jesús mëdiˈibë tsoˈondëp wiink nax wiink käjpn ets ta ttukmëtmaytyaktsondakyë yäˈädë ijxpajtën: 5 “Tëgok, ta tuˈugë jäˈäy tsyoˈony nippë. Ko nety nyijkxy nippë, ta ja tëëm ojts nyëˈëgäˈäy tyuˈugäˈäy ets yaˈˈadeˈeny yajtukteˈeny, ets ja joon yëˈë pyiimujk kyoonmujktë. 6 Tam mëdiˈibë ojts kyaˈay tsääjoty ets ko myujxy, ta ënetyë tyëtsy jaˈa ko kyaj nety xyoogëty ja nax mä të myuxyën. 7 Tam mëdiˈibë kugäˈäjë apynyoty* ets ko ja apyny nyiyoombajtääyë, ta kyaj nyekyyoongeky. 8 Tam mëdiˈibë kugäˈäjë mä oynyaxën ets ko yoony, ta tyëëmbejty 100 duˈunën”. Ko Jesús tnimaytyaktääyë yäˈädë ijxpajtën, ta yˈakjënany: “Ja mëdiˈibë mëdoop, waˈan yajxon tmëdoowgukë”.

9 Per ja yˈëxpëjkpëty, ta yajtëëwëdë ti yˈandijpy ja ijxpajtën. 10 Jesús ta yˈatsooy: “Mijtsëty të myajtukjaygyukëdë mëdiˈibë netyë Dios yaˈijtypy yuˈutsy mä ja yˈAnaˈam Kyutujkën, per yëˈëjëty kyaj yajtuknijawëdë. Päätyëts nyajtunyë ijxpajtën kojëts nmëtmaytyäˈäktë, yëˈë ko oy jyaˈixtë, per duˈunxyëp ixtëm kyaj yˈixtë ets oy jyamëdowdë kyaj tjaygyukëdë. 11 Wenë, ja tëëm yëˈë yˈandijpy, ja Diosë yˈayuk. 12 Ja tëëm mëdiˈibë käˈä nëˈääy tuˈääy, yëˈë yajmaytyaktëp pënaty jyaˈoymyëdoowdëp ja Diosë yˈayuk, per ta net myiny ja Mëjkuˈu ets dyajpëtsëmy mä jäˈäyë jyot kyorasoon parë kyaj tmëbëktët ets kyaj nyitsoˈoktët. 13 Ja tëëm mëdiˈibë kugäˈäjë tsääjoty, yëˈë pënaty jyamëdoowˈijttëp ja Diosë yˈayuk ets ënetyë tkupëktë xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot. Per kyaj kyëktëkëdë ja tyikts yˈääts ets jeˈeyë tuktiempë tˈoymyëdowdë Diosë yˈayuk. Ko tpäättë amay jotmay, ta tmäjtstuˈuttë. 14 Ja tëëm mëdiˈibë kugäˈäjë apynyoty, yëˈë pënaty jyaˈoymyëdoowdëbë Diosë yˈayuk, per mët ko tijaty tmëmay tmëdäjtë, ko nyaytyukwinˈëënëdë ja meeny sentääbë ets ko yëˈëyë ttukxondäˈäktë tijaty jaˈäjtp yä naxwiiny, duˈunxyëp ixtëm nyiyoombety ja tëëm ets pääty kyaj tyëëmbety. 15 Ja tëëm mëdiˈibë kugäˈäjë mä oynyaxën, yëˈë pënaty myëdoowˈijttëp ets kyupëjktëp amumduˈukjot ja Diosë yˈayuk ets pyëjkëˈktëp mä jyot wyinmäˈäny. Yäjktëbë tyëëm oy nuˈun tpäättë amay jotmay.

16 Nipën tkayajtoyiˈiky ja lamprë mëdiˈibë yajtuumbyë aseytë ets ta net jeˈeyë tkujujpnë o tpëjktaˈaky määbajnbäˈtkëˈëy, niˈigyën tpëjktaˈaky këjxm mä mbäät kyudëˈkxy kyujäjy. 17 Jaˈa ko tijaty ijtp kuyuˈutsy, yajnijawëyäämp ets tijaty ijtp niwitsy nijuuxy, nigëxëˈëgäämp, yëˈë ko nitii xëmë kyaˈity kuyuˈutsy. 18 Pääty jaygyukëdë yajxon, jaˈa ko mëdiˈibë tijaty myëdäjtypy, niˈigyë yˈakˈyajmoˈoyaˈany, per ja mëdiˈibë kyaj ti tmëdaty, yajpëjkëyäämp axtë yëˈëbäät mëdiˈibë wyinmaapy ko myëdäjtypy”.

19 Ta jyajty ja Jesúsë tyääk ets ja myëgaˈaxëty, per kyaj mbäät tyëjkëdë, yëˈë ko nëgooyë nety japë mayjyaˈaynyë. 20 Ta Jesús yaˈˈanëmääy: “Tap mˈëwxitëdë tëjkˈagëˈp ja mdääk ets ja mmëgaˈaxëty, mijts mˈixanëdëp”. 21 Jesús ta yˈatsooy: “Yëˈëjëts ndääkˈäjtypy etsëts nmëgaˈaxˈäjtypyë yäˈädë jäˈäyëty mëdiˈibë myëdoowˈijttëbë Diosë yˈayuk ets kyuytyuundëp”.

22 Tëgok, ta Jesús ojts tyëkë barkëjoty mëdë yˈëxpëjkpëty ets tˈanëmääy: “Nˈoknäjxëm ximtsow mejyˈawinm”. Ta net ojts nyëjkxtë. 23 Per mä nety jam tyuˈuyeˈeytyë, ta ajotkumonë myiiny ja mëk poj ets ja mejy jyantsy pyëdëˈky këjxmaty, ta ja komnëë tyëjkë mä ja barkë ets jawaanë kyakiiny.* Perë Jesús të nety myäänaxy. 24 Ta ja yˈëxpëjkpëty ojts yuxëdë ets yˈanëmääyëdë: “¡Yaˈëxpëjkpë!, ¡Yaˈëxpëjkpë! ¡Tyap nˈoogäˈänënë!”. Ta Jesús pyëdëˈky, ojts tˈojy ja poj ets ja mejy, ta duˈunyë myoongëdaktääy. 25 Ta netë Jesús dyajtëëyë yˈëxpëjkpëty: “¿Ti kyaj xymyëbëktë ko Dios mbäät mbudëkëdë?”. Yëˈëjëty nëgooyë ojts nyayˈatsëˈkëndë ets mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë, ta nyayjyënanëdë: “¿Pën tëyë yäˈädë yeˈeytyëjknë? Axtë yëˈëbäädë poj etsë mejy myëmëdoowënë”.

26 Ta net jam jyäjttë mejybyëˈääy mä ja yˈit nyaxwinyëdë Gerasa, jatsow Galilea mejyˈawinm. 27 Jantsy jeˈeyë Jesús pyëtsëëmy barkëjoty, ta nyimiinë tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë netyë kaˈoybyë të tyuktëkëty. Yäˈädë yeˈeytyëjk kyaj nety yˈoktsënääynyë mä tyëjk, jamë nety tsyënääynyë mä oˈkpë nyaxtëkëdë ets niwäˈäts ëxwäˈätsë nety jyëdijnë. 28 Ko tˈijxpatyë Jesús, ta mëk yaxkeky ets nyaygyoxtënääytyakë. Duˈun tˈanëmääy: “Jesús, ja Diosë tsäjpotmëdë yˈUˈunk, ¿ti yää të xynyiminy? Tunë mayˈäjtën këdiits xytyëytyunët”. 29 Jesús të nety kanääk ok tˈanëëmë ja kaˈoybyë ets ttukpëtsëëmduˈudët taabë jäˈäy. Yëˈë ko yäˈädë kaˈoybyë kanääk okë nety të ttuktëkë yäˈädë yeˈeytyëjk ets të nety kanääk ok nanduˈun yajkëˈëwëëny yajtekywyëëny mëdë kadenë, per duˈunyë tpojtwäˈkxtääy. Ets oyë nety jyayajkuentëˈaty, duˈunyëm ja kaˈoybyë yajnëjkxyë mä lugäärë abaktuuybyë. 30 Jesús ta yajtëëwë: “¿Ti mxëëw?”. Yëˈë ta yˈatsooy: “Legión”.* Jaˈa ko yäˈädë jäˈäy nimayë netyë kaˈoybyë të tyuktëkëty. 31 Ta mëktaˈaky tˈanëmääytyë Jesús ets kyaj kyugaxëdët këkjutoty.* 32 Ets kom tamë nety nimayë ëtsëm jyëˈkxtë kopkwinm, ta ja kaˈoybyëty mëktaˈaky tˈanëmääytyë Jesús ko jap kyugaxëdët, ets ta jap kyugajxëdë. 33 Ta ja kaˈoybyëty ttukpëtsëëmduttë ja yeˈeytyëjk ets ttuktëjkëdë ja ëtsëm. Ta ja ëtsëm kyupujtnäjxtääytyë mejyˈjyoty ets jap nyëëjiˈkxtääytyë.* 34 Ko ja ëtsëm kuentëˈäjtpëty duˈun tˈijxtë, ta kyaktääytyë ets ttukmëtmaytyaktë jäˈäy, duˈun käjpnoty ets nanduˈun kamoty tuˈujoty ti nety të tyunyë jyatyë.

35 Ta nimayë jäˈäy myiindë ets tˈixäˈändë. Ko jyäjttë mä Jesús, nëgooyë ojts nyayˈatsëˈkëndë ko tˈijxtë ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety ja kaˈoybyë të tyukpëtsëëmduˈutyë, tam twinˈuˈuny twintsëënë Jesús, wijy kejy ets të nety ttuktëkë ja wyit. 36 Pënaty yˈijxtë, ta tnimaytyaktë wiˈixënë yäˈädë yeˈeytyëjk të tyukpëtsëëmduˈutyë ja kaˈoybyë. 37 Nimayë jäˈäyëty mëdiˈibë nety tsënääytyëp mä yˈit lugäärë Gerasa, ta tˈamdoow tpëjktsoowdë Jesús ets nyëjkxët wiink it wiink lugäär yëˈë ko nëgooyë nety tsyëˈkëndë. Ta netë Jesús ojts tsyoˈonë barkëjoty. 38 Ta ja jäˈäy mëdiˈibë nety ja kaˈoybyë të tyukpëtsëëmduˈutyë tˈamdooy tpëjktsooyë Jesús ets mëët nyëjkxët. Per kyaj wyoownëjkxanë, duˈun yˈanëmääyë: 39 “Nëjkx mä mdëjkën ets tukmëtmaytyäˈägë jäˈäy tijatyë Dios të mdukmëdunyë”. Ta ojts ja jäˈäy nyijkxy ets ojts tnigajpxy tnimaytyaˈaky tijatyë netyë Jesús të tyukmëdunyë.

40 Ko Jesús jatëgok jyëmbijty Galilea, tamë nety ja mayjyaˈay jyëjpˈijxënë ets oy ojts yˈagëˈë yˈaxäjëdë. 41 Ets jam nyimiinë Jairo, tuˈugë wintsën mëdiˈibë nety tuump mä judiyëtëjk tyuˈukmuktë. Ta twingoxtënääyë Jesús ets tˈamdooy tpëjktsooy ets nyinëjkxëdët mä tyëjk, 42 jaˈa ko ooganëbë nety ja nyëëx, mëdiˈibë mäjmajtskë jyëmëjt, ets yëˈëyë nety tuˈuk nyëëxˈäjtypy.

Ko Jesús ojts nyijkxy, nimayë jäˈäy ojts pyanëjkxëdë ets nëgooyë nyastij nyaskojtëndë. 43 Tamë nety nanduˈun pyanëjkxyë tuˈugë toˈoxytyëjk mëdiˈibë myëdäjnëp mäjmajtsk jëmëjtë windaxyë* päˈäm ets nipënë nety mbäät kyayajtsoˈoky kyayaˈˈagëdaˈagyë. 44 Ta yäˈädë toˈoxytyëjk tmëwingoonyë Jesús jëxkëˈptsoow ets ojts ttoonë ja wyitpäˈä, ta ënetyë tsyoky yˈagëdaky. 45 Jesús ta dyajtëëy: “¿Pënëts të xytyony?”. Per nipën kyaˈˈatsooy, ta Pedro yˈanëmääyë: “Yaˈëxpëjkpë, kyaj yajnijawë yëˈë ko nëgooyë mayjyaˈay mnastij mnaskojtënë”. 46 Jesús ta jyënany: “Per tëjëts nyajtony mët ko tëëtsë nmëkˈäjtën pyëtsëmy”. 47 Ko ja toˈoxytyëjk tˈijxy ko kyaj yˈoyëty tkuyuˈutsët mëdiˈibë nety të ttunyën, ta jyantsy tsyëˈkë ets twingoxtënääyë Jesús, ta ttukmëtmaytyaky mayjyaˈay wyinduuy tiko netyë wyit të ttoonë ets ko pojënë nety të tsyoˈoky të yˈagëdaˈaky. 48 Jesús ta yˈanëmääyë: “Uˈunk, të mtsoˈoky mët ko xymyëdatyë mëbëjkën. Nëjkx, këdii tii xymyëmay xymyëdäjy”.

49 Tamnëmë nety Jesús myaytyaˈaky, ko myiiny tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë tsoˈomp mä Jairo tyëjk. Ta Jairo yaˈˈanëmääy: “Nëgoobë wiˈix xyˈakˈanëëmë ja Yaˈëxpëjkpë. Të ja mnëëx yˈoˈknë”. 50 Ko duˈunë Jesús tmëdooy, ta tˈanëmääyë Jairo: “Këdii mmay mdäjy, mmëbëkë Dios etsë mnëëx jukyˈatäämp”. 51 Ko jyäjttë mä Jairo tyëjk, yëˈë jeˈeyë mëët tyëjkëdë Pedro, Juan, Santiago ets ja kixyˈuˈungë tyääk tyeety. 52 Tapë netyë mayjyaˈay jyantsy jyëˈëy jyantsy yäˈäxtë ets nëgooyë nyaygyuj nyaywyojpëndë. Päätyë Jesús tˈanëmääy ja mayjyaˈay: “Këdii nëgoo mjëˈëy mˈyäˈäxtë, yäˈädë kixyˈuˈunk kyaj të yˈooky, määp jap jeˈeyë”. 53 Ko duˈun tmëdoowdë jeˈeyë tnëxik ttukxiktë Jesús, pes nyijäˈäwëdëbë nety ko të yˈoˈknë. 54 Ta Jesús tkëˈëmëmäjtsë ets tˈanëmääy: “Kixyˈuˈunk, ¡Pëdëˈëk!”. 55 Ta ja kixyˈuˈunk jyukypyijky* ets ta ënetyë pyëdëˈky. Ta Jesús ojts tniˈanaˈamë ets dyajkaytyët. 56 Nëgooyë ojts xyondaknëdë ja tyääk tyeety, perë Jesús ta yˈanëmääyëdë ko kyaj pën ttukmëtmaytyäˈäktët ti nety të tyunyë jyatyë.

9 Ta netë Jesús dyajtuˈukmujky ja nimäjmajtskpë yˈapostëlëty ets tmooyë mëkˈäjtën etsë kutujkën parë tˈëxkaxtët ja kaˈoybyëty ets dyajtsoˈok dyaˈˈagëdäˈäktët ja päˈäm jäˈäyëty. 2 Ta net tkejxy ets nëjkx tnigäjpx tnimaytyäˈäktë ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets dyajtsoˈok dyaˈˈagëdäˈäktët pënaty pëjk ijxëdëp. 3 Ta net tˈanëmääy ja yˈapostëlëty: “Nitii xykyamënëjkxtët, ni yëˈë mdäjk, ni yëˈë bolsë mä tijaty xypyëjktäˈäktët mëdiˈibë mniduˈuyeˈeytyëbën, ni yëˈë tsäjpkaaky, ni yëˈë meeny ets ni ja tukniˈkxë mwit. 4 Ko mjäˈttët mä tuˈugë tëjk, jam mwëˈëmdët* axtë koonëm jatëgok mtsoondët mä taabë lugäär. 5 Ets ko jäˈäy mgakupëkëdët mä tuˈugë käjpn ets ni tkamëdoowˈittët ti mdukmëtmaytyaktëp, winxittë ja mdeky ko jam mtsoondët ets tˈixtët ja jäˈäy ko të xyjyatuknijawëyäˈändë”. 6 Ta tsyoˈondë ja yˈapostëlëty ets käjpn ngäjpn ojts tnigäjpx tnimaytyäˈäktë ja oybyë ayuk ets oytyim määjëty dyajtsok dyaˈˈagëdaktë päˈämjäˈäy.

7 Ja Herodes, mëdiˈibë nety anaˈamp mä taabë lugäär ko tmëdoyˈajty ti nety jam tuunëp jäjtëp, kyaj tnijäˈäwë ti tyunëp. Yëˈë ko näägë jäˈäy duˈunë nety jyënäˈändë ko yëˈë Juan të jyukypyiky, 8 tam mëdiˈibë jënandë ko yëˈë netyë Elías të jyaˈty etsë wiinkpë jyënandë ko yëˈë nety të jyukypyiky niduˈugë Diosë kyugajpxy mëdiˈibë tëëyëp jukyˈäjt. 9 Herodes ta jyënany: “Ojtsëtsë Juan nˈyoˈkpoˈtuˈuty, ¿pënë taabë jäˈäy mëdiˈibë nëgooyë tyim yajnimaytyaknë?”. Päätyë Herodes nëgooyë nety tˈixanë.

10 Ko jyäjtääytyë ja apostëlëty, ta ttukmëtmaytyaktë Jesús tijatyë nety të ttundë. Ta netë Jesús ojts wyoownëjkxëdë mä tuˈugë käjpn mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Betsaida. 11 Per ko tnijäˈäwëdë ja mayjyaˈay, ta pyatsoˈonëdë. Jesús oy dyajnayjyäˈäwë ja mayjyaˈay, tyukmëtmaytyak ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets yajtsok yaˈˈagëdak ja päˈämjäˈäyëty. 12 Kom të nety tsyuˈujënë, ta ja yˈapostëlëty nyimiinëdë ets yˈanëmääyëdë: “Anëëmëdë jäˈäy waˈan nëjkx tjuytyë jyëˈkxy pyëky käjpnoty ets tˈëxtäˈäytyët ja jyäjtakn, yëˈë ko yäˈädë lugäär jantsy jagam”. 13 Perë Jesús ta yˈatsooy: “Yajkaytyë mijtsëty”. Ta ja yˈapostëlëty yˈatsoowdë: “Jeˈeyëts yap nmëdattë mëgoxkë tsäjpkaaky ets majtskë äjkx, net kojëts nëjkx nˈakjuytyë etsë yäˈädë mayjyaˈay nyajkäˈäy nyaˈukëm”. 14 Jaˈa nety jam yajpäättë naa nimëgoxk milënë yeˈeytyëjk. Per ta netë Jesús tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Anëëmëdë waˈan tnaxwaatstë niwëxytsyikxymyäjkaty”. 15 Ets duˈunën ttuundë, ta tˈanëmääytyë ja jäˈäy ets niˈamukë nyaxwaatstët. 16 Ta netë Jesús ojts tkoonëˈëky mëgoxkë tsäjpkaaky ets majtskë äjkx, ta pyäˈtˈijxy tsäjpotm ets nyuˈkxtaky. Ta net ojts ttujkwaˈkxy ja tsäjpkaaky ets tmooyë yˈëxpëjkpëty parë dyajwäˈkxtët mä ja mayjyaˈay. 17 Niˈamukë kyaaytyë yˈuktë kuˈuxyë jotkëdaˈaky ets jaa dyajmujktë mäjmajtsk katsy mëdiˈibë nadëjkë.*

18 Ok, ta Jesús ojts nyijkxy nuˈkxtakpë ets jam nyimiinëdë ja yˈëxpëjkpëty. Jesús ta dyajtëëy: “Wiˈixë jäˈäy jyënäˈändë, ¿pëntsën ëjts?”. 19 Yëˈëjëty, ta yˈatsoowdë: “Ko mijts Juan Yajnëbajtpë. Per ta mëdiˈibë jënandëp ko mijts Elías, etsë wiinkpë jyënäˈändë ko yëˈë të jyukypyiky tuˈugë Diosë kyugajpxy mëdiˈibë tëëyëp jukyˈäjt”. 20 Ta Jesús yajtëëwëdë: “Ets mijtsëty wiˈix mjënäˈändë, ¿pëntsën ëjts?”. Ta Pedro yˈatsooy: “Mijtsën ja Kristë, mëdiˈibë Dios mgajxë”. 21 Jesús ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty ko nipën tkatukˈawanëdët. 22 Ta yˈakjënany: “Ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk kanääk pëky ttuknaxäˈäny ja ayoˈon jotmay ets kyaj kyupëkäˈänyë ja mëjjäˈäytyëjkëty mëdiˈibë myëdäjttëbë kutujkën, ja saserdotë wintsënëty ets pënaty jyaaytyëbë ley. Yaˈooganëp nanduˈunë jäˈäy ets kyumdëgëëk xëëw jyukypyëkäˈäny”.

23 Ta netë Jesús tˈanëmääy pënatyë nety jam yajpattëp: “Pën jaats pën xypyanëjkxäˈäny, tsojkëp tjäˈäytyëgoyët ja kyëˈëm winmäˈäny, ets xëmë tpagëˈëyët ja kyepy* etsëts duˈunyëm xypyanëjkxët. 24 Jaˈa ko ja jäˈäy mëdiˈibë kyaj wiˈix jyatäˈäny, yajtëgoyaampy ja jyukyˈäjtën, per ja mëdiˈibë yajtëgoobyë jyukyˈäjtën mët kojëts xypyanëjkxy, pyäädaampy jatëgok. 25 ¿Ti tyimpatypy tyimˈijxypy tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë myëdäjtaapy tijaty jaˈäjtp yä naxwiiny, per këˈëm nyayˈaxëktunyë o yajtëgoobyë jyukyˈäjtën? 26 Ets pën jaajëts tuˈugë jäˈäy xytyuktsoytyuny ets nanduˈun ttuktsoytyuny ja nˈääw nˈayukëts, ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk nanduˈunën tyuktsoytyunäˈänyë ko myinët mëdë myëjˈäjtën, ets nanduˈun mët ja Tyeetyë myëjˈäjtën ets ja anklëstëjk. 27 Tyam ndimyˈanëëmëdë ko mˈixandëp ko myinët ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, jaˈa ko taanëmë nety nääk mˈakjukyˈattë”.

28 Jeˈeyë nety të nyaxy naa tuktujk xëëwën ko duˈunë Jesús jyënany, ta ojts pyatëkë mä tuˈugë kopk nuˈkxtakpë, wyoownëjkxë Pedro, Juan etsë Santiago. 29 Ets mä nety jam nyuˈkxtaˈaky, ta ja wyiin jyëjp tyëˈkxpëjky ets nëgooyë wyit yˈadëˈkx yˈajäjnë, poobëm jyantsy kyëxëˈëky ja wyit. 30 Ets ajotkumonë kyëxëˈktë Elías mëdë Moisés kyäjpx myaytyäˈäktë mëdë Jesús. 31 Nanduˈunë nety jyantsy yˈadëˈkx jyantsy yˈajäjtë ets yëˈë nyimaytyaktëp wiˈixë Jesús nyikaˈagäˈänëdë ets jamë nety yˈadëwäˈäny Jerusalén. 32 Pedro mëdë myëguˈuktëjk amäˈäymyuˈugyë ojts pyëdëˈëktë; per ko ojts yajxon jyotwijtë, ta tˈijxtë ko Jesús yˈajäjy yˈadëˈkxy ets nanduˈun ja nimajtskpë yeˈeytyëjkëty mëdiˈibë nety jam mëët yajpäättë. 33 Ko yäˈädë yeˈeytyëjkëty jyagamgaktë, ta Pedro tˈanëmääyë Jesús: “Yaˈëxpëjkpë, ¡oy ko yää nyajpatëm! Nˈokkojëm tëgëëgë wittëjk, tuˈugë mjaˈa, tuˈugë Moisésë jyaˈa ets jatuˈugë Elíasë jyaˈa”. Pedro kyaj nety tnijawë tiko duˈun jyënaˈany. 34 Tamnëmë netyë Pedro yˈakmaytyaˈaky ko ja yoots nëmäˈä myiiny ets ko yajnitujktääyëdë, ta ojts tsyëˈëgëdë. 35 Ta yootsoty tmëdoowdë ko Dios kyajpxy: “Ëjtsë yäˈädë nˈUˈunk mëdiˈibëts të nwinˈixy. Mmëdoowˈittë wiˈix jyënaˈany”. 36 Ko duˈun tmëdoowdë, ta tˈijxtë ko Jesús naytyuˈugë nety jam yajpääty. Ja yˈëxpëjkpëty nipën tkatukmëtmaytyaktë ti nety të tˈixtë, amonyë yˈijttë.

37 Ko jakumbom jyënäjktë mä ja kopk, ta ja mayjyaˈay nyimiinëdë. 38 Ets jap niduˈugë yeˈeytyëjk mëk yaxkeky: “¡Yaˈëxpëjkpë, tunë mayˈäjtën pudëkëtsë nˈuˈunk! Yëˈëyëts tuˈuk nmäänkˈäjtypy. 39 Tuktëjkëbë kaˈoybyë ets ko tyuktëkëty, ta tyëkë yaxpë jojkpë, yajjëbijpkëdakëp etsë oˈpyky jyantsy pyëtsëmy yˈääwoty. Kyaj jyatukpëtsëëmduˈudäˈänyë ets ko tyukpëtsëëmdutënë axëëk jyantsy yajwëˈëmyë. 40 Tëjëts njaˈˈanëëmë mˈëxpëjkpëty ets tkajxpëtsëmdëdë kaˈoybyë, per kyaj të myayëdë”. 41 Ta Jesús tˈatsooy: “¡Mijtsëty axëëkjäˈäyëty kyaj xymyëdattë mëbëjkën! ¡Axtë näˈäjën* xyjyaygyukëyäˈändë, duˈunyëm njapudëkëdë ets njamëmaˈkxtuktë!”. 42 Kyajnëmë nety ja mixy jyaˈty mä Jesús ko ja kaˈoybyë yajkëdääwë ets tyëjkë yajtspë pojpë ets ja oˈpyky jyantsy pyëtsëmy mä yˈääwën. Perë Jesús ta ojts tˈojy ja kaˈoybyë ets ta ttukpëtsëëmduty ja mixy, ta net ja uˈunkteety ojts yajtukëdëkë ja yˈuˈunk. 43 Niˈamukë jäˈäyëty mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë ko tˈijxtë nuˈunënë Dios tmëdatyë mëkˈäjtën.

Mä nety jam duˈun mëjˈixy mëjmëdoy tjawëdë tijatyë Jesús tyuumpy, ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: 44 “Okmëdoowgukëdë yäˈädë ääw ayuk ets jamyatstë, yëˈë ko ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk yajtukëdëkëyäämbë naxwinyëdë jäˈäy”. 45 Per yëˈëjëty kyaj tjaygyujkëdë wiˈixë nety jamë Jesús yˈanëˈëmxëdë, jaˈa ko yuˈutsynyëmë nety yˈity ets kyajnëmë nety mbäät tnajaygyukëdë. Ets tsëˈkëdë dyajtëwdëdë Jesús.

46 Ta net ja yˈëxpëjkpëty dyajtsiptaktë pën niˈigyë ijtp mëj. 47 Jesús nyijäˈäwëbë nety ti myëdäjttëp jyodoty wyinmäˈänyoty, pääty twoowmiiny tuˈugë mixyˈuˈunk 48 ets tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Ja mëdiˈibë yˈagëˈë yˈaxäjëbë yäˈädë mixyˈuˈunk nxëëwgyëjxmëts, ëjtsë nety nanduˈun xyˈagëˈë xyˈaxäjëp; ets mëdiˈibëts xyˈagëˈë xyˈaxäjëp, nanduˈunë nety tˈagëˈë tˈaxäjë ja mëdiˈibëts të xykyexy. Jaˈa ko mëdiˈibë mutsk nayajnäjxëp mä mijtsëty, yëˈëjën itäämp mëj”.

49 Ko duˈun tmëdoowdë, ta Juan tˈanëmääyë Jesús: “Yaˈëxpëjkpë, tëjëts nˈixtë ko tuˈugë jäˈäy tˈëxkexyë kaˈoybyë mxëëwgyëjxm, per kom kyaj jyëdity mët ëjtsäjtëm,* tajëts të njaˈˈanëëmëdë ko kyaj jeexyë duˈun ttuny”. 50 Perë Jesús ta yˈatsoowë: “Këdii wiˈix xyˈanëëmëdë, yëˈë ko mëdiˈibë kyaj xymyëtsipˈäjtëm, yëˈë mëët nyajpatëm”.

51 Ko nety ttimypyatnë ja tiempë mä jyëmbitäˈäny tsäjpotm, ta Jesús tpëjktakyë wyinmäˈäny ets nyëjkxäˈäny Jerusalén. 52 Ta tkejxy jawyiin ja kugajpxyëty. Ets ko jyäjttë Samaria mä tuˈugë käjpn, ta jam tjëjpˈixandë Jesús. 53 Per kyaj jam yajkupëjktë, jaˈa ko Jesús jamë nety të ttuknibëjktäägë nyëjkxäˈäny Jerusalén. 54 Ko duˈun tˈijxtë Santiago etsë Juan, ta tˈanëmääytyë Jesús: “Wintsën, ¿oyëts nˈamdowdëdë jëën jam tsäjpotm etsë yäˈädë jäˈäy kyutëgoytyët?”. 55 Netë Jesús nyiˈˈijxëmbijtëdë ets ojts yˈojjëdë. 56 Ta net ojts nyëjkxnëdë wiink käjpn.

57 Mä nety jam tyuˈuyeˈeytyë, ta tuˈugë jäˈäy yˈanëmääyë: “Nbanëjkxaampy oy mä mdimynyëjkxët”. 58 Perë Jesús ta tˈatsooy: “Yëˈë wax jutoty yˈittë etsë joon myëdäjttëbë pyaˈan, per ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk kyaj tmëdatyë jyëën tyëjk mä myäˈä pyoˈkxët”. 59 Jesús ta tˈanëmääy jatuˈugë jäˈäy: “Pamiingëts”. Yäˈädë yeˈeytyëjk ta yˈatsoowë: “Wintsën, nëjkxëts jawyiinë ndeety nˈokˈyajnaxtëkë”. 60 Perë Jesús ta yˈatsoowë: “Waˈanë oˈkpë ak yëˈë nyayajnaxtëkëdë, per mijts nëjkx nigäjpx nimaytyäˈäk oytyim määjëtyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën”. 61 Ets jatuˈugë jäˈäy, ta yˈanëmääyë: “Wintsën, mbanëjkxaampy, per nëjkxëts jawyiin nˈoktukˈawanë pënaty tsënääytyëp mäjëtsë ndëjk”. 62 Jesús ta yˈatsooy: “Nituˈugë jäˈäy mëdiˈibë tëjkëp yajtsäjpkääyuubë tkaniˈˈijxëmbity tijaty të tnikeˈeky, nanduˈun tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë tëkëyäämp mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën kyaj mbäät tniˈˈijxëmbity tijaty të tnikeˈeky”.

10 Ko duˈunë Jesús tˈoknimaytyaktääy, ta net twinˈijxy 70 ja yˈëxpëjkpëty ets yëˈë jawyiin kyajx nimajtskaty mä ja nax käjpn ets mä ja it lugäär mäjatyë nety nyëjkxäˈäny. 2 Ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Maynyëm ja pëjktaˈaky kyamuky, per niwaanë ja tuumbëtëjk. Pääty amdow pëjktsowdë ja kugam, waˈan tkexyë tuumbëtëjk. 3 ¡Nëjkxtë! Tyam ngaxtë ixtëmë borreegën loobëˈagujky. 4 Këdii xymyënëjkxtët mä xypyëjktäˈäktët ja meeny sentääbë ets ni yëˈë bolsë mä tijaty tpëjktäˈäktët, nan kyaj xywyitstëdë wiinkpë mgëˈëgëty ets kyaj pën xyˈëboˈkx xykyäjpoˈkxtët nëˈääy tuˈääy. 5 Ko mjäˈttët mä tuˈugë tëjk, duˈun mˈëboˈkx mgäjpxpoˈkxtët: Waˈan tjaˈˈatyë jotkujkˈäjtën mä yäˈädë jëën tëjk. 6 Ets pën japë jäˈäy mëdiˈibë oy mëët yˈitäˈänyë Dios, waˈan tmëwëˈëmë ja jotkujkˈäjtën mëdiˈibë mdukmëtsojktëp. Per pën kyaj tkupëky, mëjëmbittë ti të xyjyatukmëtsoktë. 7 Pääty wëˈëmdë* mä taabë tëjk mä të myajkupëktë ets kay uuktë ti ja jäˈäy mdimymyooyëdëp, yëˈë ko ja tuumbë pat nitëjkëp yajmëjuyët. Këdii mnëjkxtët winjëën windëjk.

8 Ko mnëjkxtët oytyim mëdiˈibë käjpnëty etsë jäˈäy mgupëkëdët, kaytyë uuktë ti mdimymyooyëdëp, 9 yajtsoˈok yaˈˈagëdäˈäktë jäˈäy mëdiˈibë jam mbattëp ets xyˈanëëmëdët: Të wyingony ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën mä mijtsëty. 10 Per ko mdëkëdët mä tuˈugë käjpn ets kyaj japë jäˈäy mgupëkëdë, pëtsëmdë nëˈääy tuˈääy ets xyˈanëëmëdët: 11 Tyamëts mä mnax mgäjpn nwinxit nwingoxtë ja naxway mëdiˈibë të pyety määtsë ndekyëtyën. Per tsojkëp xynyijawëdët ko ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën tëëjën wyingony. 12 Tyam nˈanëëmëdë ko mä taabë xëëw niˈigyë xymyëkjawëyäˈändë, këdiinëm ja jäˈäyëty mëdiˈibë Sodoma.

13 ¡Axëëk mjatäˈän mgëbatäˈändë pënaty tsënääytyëp Corazín ets Betsaida! Koxyëbë yäˈädë miläägrë yajtuuny jam Tiro ets Sidón, ojts jeexyë jyodëmbittë ets tmëˈuˈunyëdë* ja xäˈkwit ets nyaytyuknikoˈowëdë kuyjyääm. 14 Ja Xëëw mä nëjkx myajpayeˈeytyë niˈigyë xymyëkjawëyäˈändë, këdiinëm duˈun tmëkjäˈäwëdë ja jäˈäyëty mëdiˈibë Tiro ets Sidón. 15 Ets mijts Capernaúm, ¿ti waˈandaa mbäˈtëkëyaˈany tsäjpotm? ¡Jap mnëjkxäˈäny jutoty!

16 Pënaty myëdoowˈijttëp wiˈix xyˈanëëmëdë, nan ëjtsë nety xymyëdoowˈijttëp, ets pënaty kyaj mmëjpëjktäˈägëdë, nan ëjtsë nety kyaj xymyëjpëjktaˈaky. Ets pënatyëts kyaj xymyëjpëjktaˈaky, nan kyaj nety tmëjpëjktaˈaky ja mëdiˈibëts të xykyexy”.

17 Jantsy agujk jotkujk jyëmbijttë ja 70 Jesúsë yˈëxpëjkpëty ets ta jyënandë: “Wintsën, axtë yëˈëbäädëts tëyë kaˈoybyë xymyëmëdoownëdë mxëëwgyëjxm”. 18 Ko duˈun jyënandë, ta Jesús yˈanëmääyëdë: “Nˈijxypyëtsë Satanás kyaˈay yä naxwiiny duˈun ixtëmë wëtsuk. 19 Okˈixtë, mijtsëty të nmoˈoytyë ja kutujkën ets xyˈadaan xytyuktaandët ja tsäˈäny etsë kaˈpyny,* ets kyaj nanduˈun mmëmadäˈägëdët ja mëtsipëty. Nitii ets nipën wiˈix mgatunäˈänëdë. 20 Këdii yëˈëyë xytyukxondäˈäktë ko ja kaˈoybyëty mmëmëdowëdë. Yëˈëjën tukxondäˈäktë ko ja mxëëwëty të yajkujayëdë jam tsäjpotm”. 21 Ta netë Jesús jantsy agujk jotkujk nyayjyäˈäwë ko tyukëdakë Diosë myëjääw, ets ta jyënany: “Tatë, mëdiˈibë nyiwintsënˈäjtypyë tsäjp etsë nax, tyam nyajmëjpëtsëmy mayjyaˈay wyindum, jaˈa ko të ja tëyˈäjtën xytyukwinguyuˈutsy ja ëxpëkyjyaˈayëty ets ja wijyjyaˈayëty ets yëˈë të xytyuknijawë ja ënäˈkˈuˈungëty. Tatë, pääty duˈun xytyuny, jaˈa ko duˈunën xytsyoky”. 22 Nanduˈun jyënany: “Yëˈë nDeetyëts tëjëts tijaty xytyukëdëjkëtyaˈay. Nipënëts duˈun xykyaˈixyˈaty ixtëmëtsë nDeety xyˈixyˈaty. Ets nipënëtsë nDeety tkaˈixyˈaty ixtëmëts nˈixyˈaty, ets pënaty yˈixyˈataambyëtsë nDeety, tajëts ndukˈixyˈaty”.

23 Ta netë Jesús tniˈˈijxëmbijty ja yˈëxpëjkpëty ets ak yëˈëyë tˈanëmääy: “Agujk jotkujk yajpäättë jäˈäyëty mëdiˈibë yˈijxtëp tijaty jaa tyam tuunëp jäjtëp. 24 Tyam ndimyˈanëëmëdë ko nimay ja Diosë kyugajpxyëty ets ja reyëty jyaˈixandë tijaty jaa tyam mˈijxtëp, per kyaj tˈijxtë, ets jyamëdowandë tijaty tyam mëdoowdëp, per nan kyaj tmëdoowdë”.

25 Ta tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety yajxon nyijäˈäwëp ja Ley ojts wyäˈkukë ets twinmäˈänyˈixanyë Jesús ko dyajtëëy: “Yaˈëxpëjkpë, ¿tiitsën mbäät nduny etsëts nbäädëdë jukyˈäjtën xëmëkyëjxmbë?”. 26 Ta Jesús yˈatsoowë: “¿Wiˈix jap myiny jääybyety mä Ley? ¿Wiˈix jap jyënaˈany?”. 27 Yäˈädë yeˈeytyëjk ta yˈatsooy: “Tsok amumduˈukjotë Jyobaa mëdiˈibë mDiosˈäjtypy, mët tukëˈëyë mjot mniniˈkx, mët tukëˈëyë mjot mwinmäˈäny ets mët tukëˈëyë mjot mmëjääw, ets tsok ja mmëguˈuk ixtëm këˈëm mnaytsyokyë”. 28 Jesús ta yˈanëmääyë: “Oy ixtëm jaa të mˈatsoy; duˈunyëm tuunˈadëˈëts ets mbäädëp ja jukyˈäjtën”.

29 Perë yäˈädë yeˈeytyëjk duˈunë nety nyayajnaxyë ko kyuytyuumpy ixtëm jyënaˈanyë Diosë yˈanaˈamën. Pääty dyajtëëyë Jesús: “¿Ets pëntsën nmëguˈukˈäjtypy?”. 30 Jesús ta yˈatsooy: “Tuˈugë yeˈeytyëjk jamë nety tsyoony Jerusalén ets nyijkxy Jericó, per ta ojts pyaatyë ja maˈtspëty, tsiˈk kojxë axtë pëjkxë ja wyit ets oˈktsoˈoky ojts nyasjëbipëty. 31 Per ta jam nyajxy tuˈugë saserdotë mëdiˈibë nety nanduˈun tsoˈomp Jerusalén ets nyijkxy Jericó, ko duˈun tˈijxy ja jäˈäy, jeˈeyë ojts tnayeˈey. 32 Ta nanduˈun nyajxy tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë tsoˈomp mä Leví tyëëm yˈääts, per nan jeˈeyë ojts tnayeˈey ja jäˈäy. 33 Ta nanduˈun nyajxy tuˈugë samaritanë jäˈäy ets ko tˈijxy tap ja jäˈäy jyëbijpnë, nëgooyë ojts tpaˈˈayoownë. 34 Ta tmëwingoony ets ojts ttukkuutsy ja aseytë etsë binë mäjatyë nety të tsyayuty,* ta tpijty tmojtsy. Ta net dyajpejty mä ja byurrë ets ojts dyajnëjkxy mä nety jyäjtäˈägäˈäny ets jam tkuentëˈäjty. 35 Ko jakumbom tsyoˈony, ta ja kudëjk tmooy majtskë denaaryë* ets tˈanëmääy: Ja kuentëˈatë yäˈädë yeˈeytyëjk, ets pën jaa niˈigyë meeny xyajtuny, ta nmoˈoyët kojëts jatëgok njëmbitët. 36 ¿Pënën mä yäˈädë nidëgëëkpë jäˈäyëty yajnigëxëˈk ko tsyojkypy ja jäˈäy mëdiˈibë axëëk tuunë ja maˈtspëty?”. 37 Ja yeˈeytyëjk ta yˈatsooy: “Yëˈë mëdiˈibë yajnigëxëˈk ko pyaˈˈayoopy ja myëguˈuk”. Ta netë Jesús yˈanëmääyë: “Nëjkx ets nanduˈun xytyunët”.

38 Ko duˈunë Jesús myaytyaktääy, ta jam tsyoˈony mëdë yˈëxpëjkpëty ets ojts nyëjkxtë mä tuˈugë käjpn. Jesús jam jyäjtaky mä Marta tyëjk. 39 Etsë Marta tamë nety tuˈugë yˈutsy mëdiˈibë xyëwˈäjtypy María, yëˈë ta twinguwaˈtsë Jesús ets tmëdoowˈijty tijaty nyimaytyakypy. 40 Perë Marta tamë nety jyantsy jyaty jyantsy yˈooky ko dyaˈoyë ja käˈäyën ukën, ta tnimiinyë Jesús ets tˈanëmääy: “Wintsën, ixëtsë nˈutsy yam naytyuˈuk xytyimˈyajtuunë. Anëëmë, waˈanëts xypyudëkë”. 41 Jesús ta yˈatsoowë: “Marta, Marta, ¿tiijën ko nëgoo mdimyjyäjt mdimyˈoˈoknë ets nëgooyë tijaty xymyëmääy xymyëdäjnë? 42 Kyaj nëgoo ti tyimtsokyë, waanë jeˈeyë tijaty tsyokyë. Pesë María, yëˈëjën të twinˈixy mëdiˈibë niˈigyë oy ets kyaj yajpëjkxëyaˈany”.

11 Tëgokë Jesús ojts nyijkxy nuˈkxtakpë mä tuˈugë lugäär. Ko nyuˈkxtaktääy, ta nyimiinë niduˈugë yˈëxpëjkpë ets yˈanëmääyë: “Wintsën, tukniˈˈijxëdëgëts wiˈixëts nuˈkxtäˈäktët, duˈun ixtëmë Juan ttukniˈˈijxë ja yˈëxpëjkpëty”.

2 Jesús ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Ko mnuˈkxtäˈäktët, duˈun mjënäˈändët: Tatë, waˈanë mxëëw twäˈätsy. Waˈan tminyë mˈAnaˈam mGutujkën. 3 Mmooytyëgëtsë ngäˈäyën nˈukën, duˈun ixtëmëts nyajtëgoyˈattë tuˈuk tuˈugë xëëw. 4 Pokymyaˈkxtëgëts mäjatyëts ndëgoytyë, duˈun ixtëmëts nbokymyaˈkxtë pënatyëts xymyëdëgooytyëp.* Ets pudëjkëdëgëts këdiibëts tii xyajpokytyundët”.

5 Ta netë Jesús yˈakˈanëmääyëdë: “Nˈokpëjktakëm ko niduˈuk mijtsëty tam tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë mëët oy mnaymyayëty, per ta tsuˈumgujkm mniminyë ets mˈanëˈëmxëty: Mmëguˈuk, tukˈanuˈkxkëts tëgëëgë mtsäjpkaaky, 6 yëˈë ko të jyaˈty tuˈugë jäˈäy mëdiˈibëts mëët oy nnaymyayëty, ets nitiits ngamëdaty tiits nmoˈoyëp. 7 Ets ja kudëjk, japyë yˈatsooy tyëgoty: Këdiijëts nëgoo xynyeˈemy, tëjëts ja ndëjk nˈawiˈtääynyë ets tyapëts nmäänëdë nboˈkxnëdë mëdëtsë nˈuˈunk nˈënäˈk. Pääty kyajëts mbäät nbëdëˈëky ets tii nmoˈoyët”. 8 Jesús ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Yäˈädë jäˈäy kyaj pyëdëˈëgäˈäny ets tmoˈoyaˈanyë myëguˈuk ti amdoowëp, per ko mëktaˈaky yˈamdoowënë ets yajtsipkaˈxënë, ta pyëdëˈëgäˈäny ets tmoˈoyaˈany tijaty yajtëgoyˈajtypy. 9 Päätyën nˈanëëmëdë: amdoowˈadëˈëtstë ets myajmoˈoyandëp, ëxtääyˈadëˈëtstë ets mbäädandëp, duˈunyëm koxtë* ja jëënˈääw tëjkˈääw ets mˈawäˈätsanxëdëp. 10 Jaˈa ko ja mëdiˈibë yˈamdoobyën, yajmoopy, ja mëdiˈibë yˈëxtaabyën, pyatypy ets ja mëdiˈibë duˈunyëm kyojxypy ja jëënˈääw tëjkˈääw, awäˈätsanxëp. 11 ¿Jadaa uˈunkteety mëdiˈibë myoopy ja yˈuˈunk tuˈugë tsäˈäny, pën yëˈë amdoowëdëp tuˈugë äjkx? 12 O pën yëˈë amdoowëp tuˈugë tutsää,* ¿waˈandaa yëˈë tmoˈoyët tuˈugë kaˈpyny?* 13 Mijtsëty oy pokyjyaˈay myajpäättë, mmooytyëbë mˈuˈunk mˈënäˈk mëdiˈibë oyën. Pes ¡waanë niˈigyën ja mDeetyë tsäjpotmëdë tmoˈoyaˈany ja espiritë santë pënaty amdoowëdëp!”.

14 Tëgok, ojtsë Jesús tkajxpëtsëmyë kaˈoybyë mä tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë nety të dyaˈuˈumnë. Ko tyukpëtsëëmdutë ja kaˈoybyë, ta jatëgok kyäjpxëˈky, mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë ja mayjyaˈay ko duˈun tˈijxtë. 15 Per ta näägë jäˈäy jyënandë: “Pääty tˈëxkexyë kaˈoybyëtëjk jaˈa ko yëˈë mmooyëbë mëkˈäjtënë Belcebú,* mëdiˈibë nyiwintsënˈäjtypyë kaˈoybyëtëjk”. 16 Wiinkpëty jeˈeyë twinmäˈänyˈixandë ko tˈanëmääytyë ets tyukˈixëdët pën jantsy yëˈëjënë Dios të kyexyë. 17 Jesús nyijäˈäwëbë nety ti japˈäjttëp mä jyot wyinmäˈänyëty, pääty yˈatsooy: “Tuˈugë gobiernë kyaj mëk yˈitäˈäny ja yˈanaˈamën ko ak yëˈë ja jyaˈay nyaynyibëdëˈëgëdët ets ko familyë tsyiptundë, kyaj nanduˈun tuˈugyë yˈittë. 18 Nanduˈunën jyaty mëdë Satanás, pën këˈëm nyaynyibëdëˈëgyë, ta ja yˈanaˈamën nyaywyäˈkxäˈänyë, kyaj mëk yˈitäˈäny ets kugëxëyäämp. Yëˈë ko mijtsëty mjënäˈändë ko päätyëts nˈëxkexyë kaˈoybyëtëjk jaˈa ko yëˈëts xypyudëjkëbë Belcebú. 19 Pën yëˈëtsën xypyudëjkëbë Belcebú etsëts nˈëxkexy ja kaˈoybyëty, ¿pënën pudëjkëdëp ja mjäˈäyëty ets tˈëxkaxtë ja kaˈoybyëty? Yëˈë mjäˈäyëty yajnigëxëˈëgandëp ko kyaj tyëyˈäjtënëty ixtëm mjënäˈändë. 20 Per kojëts nˈëxkaxëdë kaˈoybyëtëjk mët yëˈëgyëjxmë Diosë myëjääw,* yëˈë nety yˈandijpy ko ajotkumonë të jyaˈty ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets kyaj të xypyëktë kuentë. 21 Ko tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë mëk ets kumëjääw, tkuentëˈaty ja tyëjk ets tmëdaty tijaty mëët nyaygyuwäˈänëdët, tsip yajmaatsët tijaty myëdäjtypy jyënoty tyëgoty. 22 Per ko myinët tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë niˈigyë kumëjääw ets kyaj yajmadäˈägëdët, ta pyëjkxëty tijaty mëët nyaygyuwäˈänyë, ets ja maˈtspë ta net dyajwaˈkxy tijaty të tmeetsy. 23 Ja mëdiˈibëts kyaj xypyuwäˈägë, xynyibëdëˈkpëtsë nety, ets ja mëdiˈibë kyaj tyuunmuky mëët ëjts parë jäˈäy tpudëkë etsëts xytyukniwoy, yajkekypyë nety ja jäˈäy.

24 Ko kaˈoybyë ttukpëtsëëmduˈuty tuˈugë jäˈäy, ta nyaxy tëˈëtsˈitjotm ets tˈëxtäˈäy tuˈugë lugäär mä mbäät yˈokpoˈkxy, per kyaj tpääty. Ta net jyënaˈany: Niˈik oyëts jatëgok njëmbitët mä taabë jäˈäyën. 25 Ko jam jyaˈty, ta tˈixy ja jäˈäy ixtëm tuˈugë tëjk mëdiˈibë tukwäˈäts, padëˈëky jäˈäxëˈëky ets nëgooyë oy të yaˈoytyuunë. 26 Ta net twoownëjkxy niwëxtujkë kaˈoybyëtëjk mëdiˈibë waanë niˈigyë axëëk adëtstëp këdiinëm yëˈë, ets ko ttuktëkëdë taabë jäˈäy, ta jap tsyënääynyëdë. Yäˈädë jäˈäy waanë oˈktëyë net jyukyˈaty këdiinëm ixtëm ijty”.

27 Tamë netyë Jesús duˈun jyënaˈany ko tuˈugë toˈoxytyëjk jyënany mayjyaˈayˈitkujky: “¡Agujk jotkujkë taabë toˈoxytyëjk mëdiˈibë të myajmaxuˈunkˈatyë ets të myajtsiˈitsyë!”. 28 Perë Jesús ta yˈatsooy: “Kyaj, mëdiˈibën tëy yajpattëp agujk jotkujk, yëˈë pënaty myëdoowˈijttëp ja Diosë yˈääw yˈayuk ets kyuytyuundëp”.

29 Tamë nety nimayë jäˈäy të tyuˈukmuktë ko Jesús jyënany: “Yäˈädë axëëkjäˈäyëty mëdiˈibë kyaj tmëmëdowdë Dios, jeˈeyë tˈixäˈändë mëjˈäjtën, per nitii kyayajtukˈixäˈändë, yëˈëyë wiˈix jyajty ja kugajpxy Jonás. 30 Jaˈa ko duˈun ixtëm jyajty kyëbejtyë Jonás ko ojts nyijkxy Nínive, nanduˈun jyatäˈäny ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk mä yäˈädë tiempë. 31 Ko Dios tpayeˈeyëty ja naxwinyëdë jäˈäy, nëjkxëp jyukypyiky ja reyna mëdiˈibë tsoˈomp Saba ets nanduˈunë yäˈädë jäˈäyëty mëdiˈibë kyaj tmëdoowˈitäˈändë ja nˈääw nˈayukëts, etsë yäˈädë reyna tukˈixanëdëp ko kyaj yˈoyëty mëdiˈibë tyuundë. Pes ja reyna jagam tsyoˈony ets tmëdoowˈitany ja Salomóngë wyijyˈäjtën. Per okmëdowdë, tyääjën yajpääty mëdiˈibë niˈigyë mëj këdiinëmë Salomón. 32 Ja xëëw mä nëjkxë Dios tpayeˈeyë naxwinyëdë jäˈäy, nëjkxëp jyukypyëktë ja jäˈäyëty mëdiˈibë Nínive ets nanduˈunë yäˈädë jäˈäyëty mëdiˈibë kyaj tmëdoowˈitäˈändë ja nˈääw nˈayukëts. Ets ja Nínive jäˈäyëty nëjkxëp tyukˈixëdë ko kyaj yˈoyëty mëdiˈibë tyuundë, yëˈë ko jodëmbijttë ko Jonás ojts tyukmëtmaytyäˈägëdë Diosë yˈayuk. Per okmëdowdë, tyääjën yajpääty mëdiˈibë niˈigyë mëj këdiinëmë Jonás. 33 Nipën jeˈeyë tkayajtooybyiky ja lamprë mëdiˈibë yajtuumbyë aseytë etsë net dyuˈtsnë o ttukujujpnë katsy, niˈigyën tpëjktaˈaky këjxm ets tkudëˈkx tkujäjët pënaty tëjkëdëp tëgoty. 34 Ja wiin, yëˈë kyudëˈkxy kyujajpy ja niniˈkx. Ko ja mwiin wäˈäts xytyukˈixët, ta tkudëˈkxäˈäny tkujäjjäˈäny tukëˈëyë ja mniniˈkx. Per ko ja mwiin tnaywyinaxëjawët tijatyë wiink jäˈäy myëdäjtypy, ta tukëˈëyë ja mniniˈkx yajpäädäˈäny kubiˈits kuˈook. 35 Naygyuentëˈatëdë këdii mwinmay ko mmëdäjtypyë ja tëˈkx jäjjën, per yëˈëdëm mmëdäjtypyë kootsˈat. 36 Pääty pën tëˈkx jäjp tukëˈëyë ja mniniˈkx, nimäätsow kyakëxëˈëgäˈäny ja kootsˈat, tukëˈëyë tyëˈkxäˈäny jyäjjäˈäny ixtëm tuˈugë lamprë”.

37 Ko duˈunë Jesús tnimaytyaktääy, ta wyoowë tuˈugë farisee jäˈäy kaabyë mä tyëjk. Ko jap jyajty, ta nyaxweˈtsy mesë winduuy. 38 Per ja farisee, wiink tˈijxy ko Jesús kyaj ojts kyëbujy* ko nety kyayaˈany. 39 Päätyë Jesús yˈanëmääyë: “Mijtsëty fariseety, jaayë ja mdexy mdasë nikëjxy xyajwäˈätstë, per jeˈeyë xywyinmaytyë mdonäˈän maatsäˈändë ets xytyunäˈändë axëëkˈäjtën. 40 ¿Ti këdii xyjyaygyukëdë ko Dios yëˈë ojts dyajkojˈyë niniˈkx këbäjk ets nan yëˈë ojts dyajkojˈyë jot korasoon? 41 Pääty ko xypyudëkëdë jäˈäy mëdiˈibë tijaty yajtëgoyˈajtypy, japën tsyoonët mä mjot mgorasoon. Ko duˈun xytyunët, ta wäˈäts myajpäädët. 42 Per ¡mijtsëty fariseety, yëˈëyë myäjktëp ja mdiesmë mä ja ääy ujts, ixtëmë mentë etsë ruudë. Kyaj tijaty xytyundë ixtëmë Dios tniˈanaˈamë ets kyaj xyajnigëxëˈëktë ko mtsojktëbë Dios! Jëjpˈamë nety xyaktët ja mdiesmë, per tsojkëp nanduˈun tijaty xytyundët ixtëmë Dios tniˈanaˈamë ets xyajnigëxëˈëktët ko mtsojktëp. 43 ¡Mijtsëty fariseety, jëjpˈam mdimyˈuˈunyëyäˈändë* mäjatyë judiyëtëjk tyuˈukmuktë ets jeˈeyë xytsyoktë myaˈëboˈkx myajkäjpxpoˈkxtët ko mnëjkxtë määyoty! 44 ¡Mijtsëty duˈun ixtëmë oˈkpëjut mëdiˈibë kyaj yaˈixyën ets jamë jäˈäy nyax tyëkëdë, per kyaj tnijawëdë pën naxpatkëˈëy japë oˈkpëjut!”.

45 Ta niduˈugë jäˈäy yˈatsooy mëdiˈibë yajxon nyijäˈäwëbë Ley: “Yaˈëxpëjkpë ëjtsën xywyingäjpxtëp ko duˈun mjënäˈäny”. 46 Jesús ta yˈatsooy: “¡Nanduˈun mijtsëty nˈanëëmëdë pënaty yajxon nyijäˈäwëdëbë Ley, yëˈë ko jeˈemtsy xytyuknikëˈëytyë jäˈäy ja tsëmy këˈëy, per mijtsëty nijeˈeyë mˈääw mgëˈë xykyatukpäädäˈändë!

47 ¡Mijtsëty mnikojtëp mä nyaxtëjkëdë ja Diosë kyugajpxyëty, per ja mˈaptëjkëty* yëˈë yaˈoˈktë! 48 Mijtsëty wäˈäts xynyijawëdë ti tyuundë ja mˈaptëjkëty ets mgupëjktëp. Yëˈë mëdiˈibë yaˈoˈktë ja Diosë kyugajpxyëty, per ta net xynyikojtë mä nyaxtëjkëdë. 49 Päätyë Dios mëdiˈibë nëgooyë wyijyˈäjnë të jyënaˈany: Nduknigaxandëbë kugajpxyëty etsë apostëlëty, per myaˈoogandëp ets mnibëdëˈëgandëp, 50 kyumëdowandëbë yäˈädë jäˈäyëty mëdiˈibë tyam jukyˈäjttëp ko të dyajpëyëˈëktë nyëë nyeˈpynyë Diosë kyugajpxyëty mëdiˈibë jukyˈäjttë desde ko naxwinyëdë tsyondaky. 51 Yëˈë tyuktsondakypyë Abel ets tyukjëjpkëjxypyë Zacarías, mëdiˈibë mˈyaˈoˈktë altaar winduuy ets mä Diosë tyëjk. Tyam ndimyˈanëëmëdë ko yëˈëjën kyumëdowandëbë yäˈädë jäˈäyëty mëdiˈibë tyam jukyˈäjttëp.

52 ¡Mijtsëty pënaty yajxon nyijäˈäwëdëbë Ley, të jäˈäy xypyëjkxëdë awatsn mëdiˈibë yaˈˈawatsypy ja tëjkˈääw ets tˈixyˈattëdë Dios! ¡Mijtsëty kyaj të mdëkëdë ets nan myajtuˈuˈadujktëbë jäˈäy parë kyaj tyëkëdët!”.

53 Ko japë Jesús pyëtsëëmy, ta nyëmujk tyukmujkëdë pënaty jyaaytyëbë ley ets ja fariseety. Niˈigyë tijaty tjantsy yajtëëwdë parë dyajjotˈambëkäˈändë, 54 ets tˈixandë pën jam muumë Jesús yˈokˈëwdëgoy yˈokkäjpxtëgoy ets mbäädë net tniwäämbattë.

12 Tamë nety nimayë jäˈäy të jyantsy tyuˈukmuktë axtë naytyuktaˈanëdëp. Ta Jesús tmëtmaytyaktsondaky ja yˈëxpëjkpëty: “Naygyuentëˈatëdë, këdiibë ja fariseety mdukpäädëdët ja lyebaduurë, jaˈa ko yëˈëjëty jeˈeyë wyinˈëën wyinxäjtë. 2 Per nitii kyaˈity kuyuˈutsy mëdiˈibë kyaj mbäät nyigëxëˈëky, ets nitii kyaˈity niwitsy nijuuxy mëdiˈibë kyaj mbäät yajnijawë. 3 Pääty tukëˈëyë mëdiˈibë ayuˈutsy ameˈtsyë mnigäjpx mnimaytyaktëp, yajnijawëyäämp mayjyaˈayoty, ets tukëˈëyë mëdiˈibë tëgoty mnaytyuktatskmëgäjpxëdëp, yajnigäjpxäämp tëjkëjxy. 4 Mmëguˈuktëjkëty nanduˈun yam nˈanëëmëdë: Këdii xytsyëˈëgëdë pënaty mbäät myaˈoogëdë, ets ko nety të myaˈoogëdë, kyaj mbäät wiˈix mˈoktuunëndë. 5 Tyam ndukˈawanëyäˈändë pënën mbäät xytsyëˈëgëdë. Tsëˈëgëdë Dios ja mëdiˈibë myëdäjtypyë kutujkën, jaˈa ko yëˈë mbäät myaˈoogëdë ets mbëjktäˈägëdë mä Gehena.* Pääty yëˈëjën tsëˈëgëdë. 6 ¿Ti këdii mët majtskë meenywyaˈkxy yajtukujuy mëgoxkë joonˈuˈunk? Perë Dios nituˈuk tkajäˈäytyëgoyë yäˈädë joonˈuˈunk. 7 Mijtsëty, axtë mëtyoyë mguwääy yajmëdattë. Pääty këdii mtsëˈëgëdë, mijtsëty niˈigyë mtsobäättë këdiinëmë joonˈuˈungëty.

8 Tyam nˈanëëmëdë, ko ja mëdiˈibë jënäämp mayjyaˈay wyinduuy ko nˈëxpëjkpëˈäjtypyëts, nanduˈunëts nnigäjpxäˈäny mä ja Diosë yˈanklësëty kojëts nˈëxpëjkpëˈaty. 9 Kojëts pën xykyakupëkët mayjyaˈay wyinduuy, nan kyajëts ngupëkäˈäny mä ja Diosë yˈanklësëty. 10 Ja mëdiˈibë myëˈˈëëwdëgoopy myëgäjpxtëgoopy ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk, yajpokymyaˈkxäämp, per ja mëdiˈibë myëgäjpxtëgoopy ja Diosë myëjääw, kyaj yajpokymyaˈkxäˈäny. 11 Ko myajmënëjkxtët mä mayjyaˈay tyuˈukmuktë ets mä yajkutujkpëty, këdii xymyëmay xymyëdäjtët wiˈix mnaynyikäjpxtuˈudëdët o wiˈix xyˈatsowdët. 12 Jaˈa ko Diosë myëjääw, yëˈë mbudëkëyanëdëp* ets xypyäättët ja ääw ayuk wiˈix mjënäˈändët”.

13 Ta Jesús yˈanëmääyë niduˈugë jäˈäy: “Yaˈëxpëjkpë, anëëmë ja nmëgaˈaxëts ets dyajwäˈkxët ja kumäˈäyën mëdiˈibëts ja ndeety ojts xytyukmëwëˈëmëdë”.* 14 Jesús ta yˈatsoowë: “¿Pënëts të xymyoˈoyë kutujkën etsëts të xynyikäjpxpety parëts nyajwäˈkxëdë kumäˈäyën mä mijtsëty?”. 15 Ta tˈanëmääy ja jäˈäyëty: “Naygyuentëˈatëdë ets këdii tijaty xyˈatsoktë, jaˈa ko oy nuˈunë jäˈäy tijaty tjamëdaty tjaygyepy, kyaj mbäät myoˈoyëdë ja jukyˈäjtën”. 16 Ta netë Jesús ojts tpëjktaˈaky tuˈugë ijxpajtën: “Tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë kumeenyjyaˈay, nëgooyë tijaty ojts yˈijt wyindëëwnë mä nyaxën. 17 Ta net ojts tmëmay tmëdäjy: ¿Määtsë net nˈokpëjkëˈëgët tijaty të yˈity të wyindëy? 18 Ta net jyënany: Tëjëts nnijawë tiits ndunëp: nˈokˈyajpëdëˈktäˈäyëts ja ntsaˈax etsëts ngojëdë waanë mëjpë, japëtsë net nbëjkëˈëgët tijaty të yˈity të wyindëy. 19 Tajëtsë net këˈëm nnayˈanëˈëmxëdët: May tijaty xymyëdaty pëjkëˈëky ets kanääk jëmëjt xyajtunäˈäny, poˈkx pëk, kay uuk ets tukxondäˈäk. 20 Perë Dios ta yˈanëmääyë: Kyaj jyapëtyë mjot mwinmäˈäny, yäˈädë koots mˈoogäˈäny. Ets tijaty të xypyëjkëˈëky, ¿pënë net myëwëˈëmëyaampy? 21 Duˈunën jyatyë jäˈäy mëdiˈibë nëgooyë tijaty tmëdäjnë, per ayoobëjäˈäy yajpääty Dios windum”.

22 Ta netë Jesús tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Pääty yam nˈanëëmëdë, këdii xymyëmay xymyëdäjtët ja mjukyˈäjtën, tii mˈokkay mˈokˈuuktëp o tii mˈokwitˈat mˈokxoxˈattëp. 23 Yëˈë ko jukyˈäjtën niˈigyë tsyobääty këdiinëmë käˈäy ukën etsë wit xox. 24 Okˈixtë jooky:* kyaj nyiˈip kyojtë, ni tkayajmuktë kyojy pyëjktaˈaky ets ni tkamëdattë tsaˈax mä tijaty tpëjkëˈëktët, perë Dios yëˈë mooyëdëbë jyëˈkxy pyëkyëty. ¿Ti këdiidaa niˈigyë mtsobäättë këdiinëmë yäˈädë joonëty? 25 ¿Pën mbäädë jyukyˈäjtën tˈakˈyajˈyony mët ko tijaty tmëmay tmëdäjy? 26 Ets pën kyaj xymyëmadäˈäktë mëdiˈibë yiˈin waanë, ¿tiko tijaty xyˈaktimyëmay xyˈaktimyëdäjtë? 27 Okˈixtë wiˈixë pëjy yondë aamyoty ujtsoty, ni kyatundë ets ni kyaxuy kyatäˈäktë. Per tyam nˈanëëmëdë ko ni yëˈë Salomón duˈun oyatyë wyit tkapëjktaky ixtëmë yäˈädë pëjy. 28 Ets pënë Dios duˈun txoxy jantsy oyatyë ääy ujts, oy tjanijawë ko jeˈeyë waanë yˈitäˈäny ets jëënoty yajpëjktäˈägäˈäny, pes niˈigyën mijtsëty mmoˈoyäˈänëdë ja mwit mxoxëty. ¿Tiko mëkë mmëbëjkën xykyamëdattë? 29 Pääty, këdii nëgooyë xymyëmay xymyëdäjtë ets xyˈëxtäˈäytyë ti mˈokkay mˈokˈuuktëp. 30 Yëˈë ko pënaty kyaj Diosmëdundë, yëˈë duˈun yˈëxtääytyëp ets pyaˈoˈktëëwdëp, perë mDeetyë tsäjpotmëdë nyijäˈäwëp ko tukëˈëyë yäˈädë myajtëgoyˈäjttëp. 31 Pääty, ëxtääyˈadëˈëtstë ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën etsë Dios yëˈë mmoˈoyanëdëp tijaty myajtëgoyˈäjttëp.

32 Këdii mtsëˈëgëdë, oy duˈun myajpäättë ixtëmë borreegë mëdiˈibë niwaanë, mët ko mDeetyë tsäjpotmëdë yëˈë moˈoyanëdëp ja yˈAnaˈam Kyutujkën. 33 Ttooktë tijaty mmëdäjttëp ets tukpudëkëdë pënaty yajtëgoyˈäjttëp. Yaˈoyëdë ja meenyˈabëjkën mëdiˈibë kyaj wyindëgoy ets xypyëjkëˈëktët jam tsäjpotm tijaty tsobatp mä ninäˈä kyakëxäˈäny, mä maˈtspë kyaj tyëkë ets mä nituˈugë yujk tkayajwindëgoyët. 34 Yëˈë ko mä xypyëjkëˈëky tijaty tsobatp, jam nanduˈun ja mjot mwinmäˈäny yˈitäˈäny.

35 Tuktëkëdë mwit ets nayjyëjpˈixëdë, yajtooybyëktë mlamprë mëdiˈibë yajtuumbyë aseytë; 36 duˈun mnayaˈitëdët ixtëm ja mëduumbëty mëdiˈibë jyëjpˈijxtëp ja wyintsën mëdiˈibë të nyijkxy mä pëjkpë. Ko tkoxët ja tëjkˈääw ënetyë dyaˈˈawäˈätsäˈändë. 37 ¡Agujk jotkujk ja mëduumbëty nyayjyawëyäˈänëdë ko ja wyintsën pyäädëdët tap tjëjpˈixtë! Tyam ndimyˈanëëmëdë ko yäˈädë wintsën duˈun nyayxyoxäˈänyë ixtëm ja wingëëy kujkëëybyëty, ets dyajnaxwaatsäˈäny mesë winduuy ja tyuumbëtëjk ets twingëˈëyaˈany tkujkëˈëyaˈany. 38 Ets ko jyäˈtët tsuˈumgujky* o mä xyëënyëyanë,* ¡jotkujk ja tuumbëtëjk nyayjyawëyäˈänëdë ko ja wyintsën pyäädëdët tap tjëjpˈixtë! 39 Okwinmaytyë yäˈädë: ko tuˈugë kudëjk tnijawët ti oorë myinäˈänyë maˈtspë mä tyëjkën, kyaj tnasˈixët ets tyëkët ja maˈtspë. 40 Pääty nnayjyëjpˈixëdë nanduˈun, jaˈa ko ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk ja myinäˈäny mä nety kyaj xyjyëjpˈixtën”.

41 Netë Pedro dyajtëëyë Jesús: “Wintsën, ¿ëjtsëty jeˈeyë xytyukmëtmaytyaktëbë yäˈädë ijxpajtën o nanduˈunën niˈamukë jäˈäy?”. 42 Ta Jesús yˈatsoowë: “¿Pënën ja tuumbë kuwijypyë mëdiˈibë mbäät yajtukjotkujkˈaty, mëdiˈibë ja wintsën tuknipëkanëp ets duˈunyëm dyajkay dyaˈuuktët ja tuumbëtëjk ets tmoˈoyët nuˈun pyaatyë mä meerë dyajtëgoyˈattë? 43 ¡Jotkujkë yäˈädë tuumbë nyayjyawëyaˈanyë ko ja wyintsën jyëmbitët ets ko pyäädëdët tam duˈun ttuny! 44 Tyam ndimyˈanëëmëdë ko tuknipëkanëp tukëˈëyë tijaty myëdäjtypy. 45 Per ko yäˈädë mëduumbë näˈä* jyënäˈänët jyodoty wyinmäˈänyoty: Yëˈë nwintsënëts kyaj nyatsojkjäˈtäˈäny etsë net twojpnë tkäˈtsnë ja tuumbëtëjk, duˈunë yeˈeytyëjk toˈoxytyëjk ets jeˈeyë kyaaynyë yˈuknë ets nyayajmuktëgooyënë, 46 ta ajotkumonë tyukjäˈtäˈänyë ja wyintsën mä nety kyaj ttimyjyëjpˈixy. Ets kom kyaj tnijawë ti xëëw ti oorë myinäˈäny, oˈktëyë net jyatäˈäny kyëbatäˈäny ets yajpëjktäˈägäˈäny mët pënaty kyaj myëdowdë. 47 Ja tuumbë mëdiˈibë të tjaygyukë tiijën ja wintsën tsyojkypy, per kyaj të nyayjyëjpˈixyë ets nan kyaj të ttuny ti ja wyintsën të tyukˈaneˈemyë, ta yajwopäˈäny yajkäˈätsäˈäny. 48 Per ja mëdiˈibë kyaj të tjaygyukë ets të ttuny mëdiˈibë kyaj yˈoyëty, kyaj nëgooyë yajwopäˈäny yajkäˈätsäˈäny. Ja jäˈäy mëdiˈibë yajtuknipëjkp mayë tuunk, tsojkëp tkuytyunët tijaty yajtuknipëjkp. Ets pën tuˈugë jäˈäy kanääk pëky tijaty të yajtuknipëky, yajjëjpˈijxp ets yajxon ttunët tijaty të yajtuknipëky.

49 Të nminyëts yä naxwiiny etsëtsë jëën nyajmëjjët, ets ko nety të myëjjë, ¿tiijëts mbäät nˈaktuny? 50 Per ta jatuˈugë nëbajtën mëdiˈibëts nˈaktuknaxaampy ets ¡duˈunyëmëts nmayaˈany ndäjäˈäny axtë koonëmëts nduknaxët! 51 ¿Yëˈëtsëdaa të nyajminyë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën yä naxwiiny? Kyaj yëˈëjëty. Yëˈë duˈun ets jäˈäy nyaywyäˈkxëdët. 52 Tyamën duˈun tsyondaˈaky, mä tuˈugë tëjk nimëgoxkë jäˈäy tsyëënëdë ets kyaj tuˈugyë nyayaˈitäˈänëdë: nidëgëëk, tnibëdëˈëgäˈändë ja nimajtskpë ets ta net ja nimajtskpë, tnibëdëˈëgäˈändë ja nidëgëëkpë. 53 Ja uˈunkteety kyaj tuˈugyë nyekyˈitäˈäny mëdë myäänk, ets ja myäänk nan nibëdëˈëganëp, ja uˈunktääk kyaj tuˈugyë nyekyˈitäˈäny mëdë nyëëx ets ja nyëëx nan nibëdëˈëganëp, ja xakxy* kyaj tuˈugyë nyekyˈitäˈäny mëdë xyakxy ets ja xyakxy nanduˈun nyibëdëˈëgäˈänyë”.

54 Ta netë Jesús nanduˈun tmëtmaytyaky ja mayjyaˈay: “Ko xyˈixtë të wyindujktäˈäy mëdë yoots jatsow mä xëëw kyëdaˈaky, ta ënetyë mjënäˈändë: Ta komduu myinäˈäny, ets jantsy tuubë duˈun. 55 Ets ko jyëënbojy: Ta mjënäˈändë nëgooyë mëk yˈananë, ets jantsy mëkën yˈany. 56 Winˈëˈën winxäjpëty, mnijäˈäwëdëp yajxon tiijën ko duˈunë tsäjp etsë nax kyëxëˈëky, ¿ets tiijën ko kyaj xyajnikajtë ti tiempën tyam mdukjukyˈäjttëp? 57 ¿Tiko nanduˈun xykyapëktë kuentë tijatyën mbäät xytyundë? 58 Ixtëm nˈokpëjktakëm, ko ja mëtsip mniˈëënëdët mä yajkutujkpëty, tunë mëjääw ets mëët xyaˈoyët ja jotmay tuˈääy määnëm mganayajäˈtëdë mä yajkutujkpëty. Yëˈë ko mbäädë net mdukkëdëkëty ja kuduunktëjk, ets yëˈëjëty, ta tniˈanaˈamëyäˈändë ets myajtsum myajmatsët. 59 Tyam nˈanëëmë ko niwiˈixtsow mgapëtsëmët pujxndëgoty, koonëm xykyëbajtäˈäyët ja mnuˈkxy”.

13 Mä taabë tiempë, ja jäˈäyëty mëdiˈibë nety jam yajpattëp ojts ttukmëtmaytyäˈäktë Jesús ko Pilato të nety dyaˈoogyë Galilea jäˈäyëty mä templë mä nety jam dyaktë ja wintsëˈkën. 2 Ko Jesús duˈun tmëdooy, ta yˈatsooy: “Ko të yˈooktë yäˈädë Galilea jäˈäyëty, ¿niˈigyëdaa pyokyjyaˈayˈattë këdiinëm ja wiinkpë Galilea jäˈäyëty? 3 Tyam ndimyˈanëëmëdë ko kyaj. Per pën mijtsëty kyaj mjodëmbittë, nanduˈunën niˈamukë mgutëgoyäˈändë. 4 Ko 18 jäˈäy nyikëdääbajtëdë ja potsy jam Siloam ets yˈoˈktë, ¿niˈigyëdaa nety pyokyjyaˈayˈattë, këdiinëm ja jäˈäyëty mëdiˈibë tsënääytyëp Jerusalén? 5 Tyam ndimyˈanëëmëdë ko kyaj. Per pën kyaj mjodëmbittë, nanduˈunën mgutëgoyäˈändë ixtëmë kyutëgooytyë taabë jäˈäyëty”.

6 Ta netë Jesús tnimaytyakyë yäˈädë ijxpajtën: “Tuˈugë yeˈeytyëjk ojts tkojy tukkopkë iigë mä yˈuubës kam. Ta net ojts tninëjkxy ja iigë tëëm, per kyaj tpaty. 7 Ta tˈanëmääy ja yeˈeytyëjk mëdiˈibë nety kyuentëˈäjtypy ja uubës kam: Tyam myëdëgëëk jëmëjt mäjëts njanimiinë tyëëm, per nituˈuk kyatëëmˈaty. ¡Tim pujxëˈëk tim poˈotëˈëgë taabë iigë!, nëgoobë jaa yˈatsipy. 8 Ta ja tuumbë yˈatsooy: Wintsën, waˈan tˈaktanë ja tukjëmëjt, tyamëts nadäjˈawditäˈäny etsëts nbëjktäˈägäˈänyë abonë. 9 Waˈan tyëëmbatët, ets pën kyaj, ta yajpujxëˈëk yajpoˈotëˈëgët”.

10 Sääbëdë xëëwë nety ko Jesús yaˈëxpëjky mä judiyëtëjk tyuˈukmuktë. 11 Tamë nety tuˈugë toˈoxytyëjk mëdiˈibë 18 jëmëjtë kaˈoybyë yaˈˈayoowënëp ets jëguˈuxë nety tyimˈijnë. 12 Ko duˈunë Jesús tˈijxyë yäˈädë toˈoxytyëjk, ta ojts tninëjkxy ets tˈanëmääy: “Waˈan mniwäˈätsyë taabë kaˈoybyë mëdiˈibë myaˈˈayoowëp”. 13 Ta tkëˈënikoony ja toˈoxytyëjk ets ënetyë jyëxk yˈoˈoyë, ets dyajmëjpëtsëëmyë Dios. 14 Ko duˈun tˈijxy ja mëdiˈibë nety nyiwyintsënˈäjtypy mä judiyëtëjk tyuˈukmuktë, nëgooyë ojts jyotˈambëjknë ko Jesús dyajtsoky ja toˈoxytyëjk sääbëdë xëëw. Pääty tˈanëmääyë mayjyaˈay: “Tëdujk xëëwë tiempë nmëdäjtëm ets nduˈunëm, pën mtsoˈogan mˈagëdäˈägandëp, jaa duˈun mmindët, ets kyaj syääbëdë xëëwëty”. 15 Netë Jesús yˈatsooy: “Winˈëˈën winxäjpëty, ¿ti këdii xymyëgajëdët ja mdoorë o mburrë ets nëjkx xyajnëëˈuuktë oy syääbëdë xëëwëty? 16 ¿Ti këdii yäˈädë toˈoxytyëjk mbäät tsyoˈoky yˈagëdaˈaky sääbëdë xëëw mëdiˈibë Satanás të yaˈˈayoyë 18 jëmëjt? Pes yëˈëjëts nanduˈunë Abrahángë nyëëx”.* 17 Ko Jesús duˈun jyënany tsoytyuˈunmëët ojts wyëˈëmdë* ja myëtsipëty; per ja mayjyaˈayëty agujk jotkujk nyayjyäˈäwëdë ko tˈijxtë tijaty mëjˈäjtënë Jesús tyuumpy.

18 Ta netë Jesús tˈanëmääyë jäˈäyëty: “¿Tiits mbäät mëët nˈokˈijxkijpxyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën? 19 Duˈun ixtëm ja mostasë päjk mëdiˈibë nyip tuˈugë yeˈeytyëjk mä kyam. Ta yäˈädë ujtspäjk yoonëˈky ets mëjjën yoony, mä yˈaay xyeˈentsy jamë joon tpëjktaktë pyaˈan”.

20 Ta jatëgokë Jesús jyënany: “¿Tiits mbäät mëët nˈokˈijxkijpxyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën? 21 Duˈun ixtëmë lebaduurë mëdiˈibë tuˈugë toˈoxytyëjk pyëjktakypy ets txëbiny mët tëgëëk abëjkën ja arinë, ets ok, ta pyëdëˈëky ja arinë jëtsy”.

22 Ko Jesús ojts nyijkxy Jerusalén, yaˈëxpëjk ko nyajxy mä mëjjatypyë etsë mutskatypyë nax käjpn. 23 Ets ta tuˈugë yeˈeytyëjk yajtëëwë: “¿Niwaanë jäˈäy mëdiˈibë jeˈeyë nitsoˈogandëp?”. Jesús ta yˈatsooy: 24 “Tuunˈadëˈëtstë niˈigyë mëjääw ets mdëkëdët mä tëjkˈääwë axuˈutspë, yëˈë ko nimay jyatëkëyäˈändë, per kyaj nëjkx tyëkëdë. 25 Ko ja kudëjk pyëdëˈëgët ets tˈawiidët ja tëjkˈääw, jap tëjkˈagëˈp mwëˈëmäˈändë* ets japë net xykyoxäˈändë ja tëjkˈääw ets mjënäˈänäˈändë: ¡Wintsën, yaˈˈawäˈätsë tëjkˈääw! Per yëˈë ta yˈatsowäˈäny: Kyaj nˈixyˈattë määjën mtsoondë. 26 Ta yäˈädë jäˈäyëty yˈatsowäˈändë: Tuˈugyëts të ngäˈäyëm nˈukëm ets të myaˈëxpëky nëˈääy tuˈääy. 27 Per ja kudëjk ta yˈatsowäˈäny: Kyaj nˈixyˈattë määjën mtsoondë. ¡Winwäˈktuttëgëts mët ko mijtsëty yëˈëyë mduunkˈäjttëbë axëëkˈäjtën! 28 Ko xyˈixtëdë Abrahán, Isaac, Jacob ets niˈamukë ja kugajpxy të tyëjkëndë mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, per mijtsëty jap tëjäˈp mjëˈëyäˈän mˈyäˈäxäˈändë ets xyˈagäˈtmukäˈändë* mˈääw mdëts.* 29 Nan minandëbë jäˈäy mëdiˈibë tsoˈondëp mä xëëw pyëtsëmy, mä xëëw kyëdaˈaky, anikëjxytsyoow ets abatkëˈëytsyoow ets twinguwaatsëyäˈändë mesë mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. 30 Okmëdoowˈittë: Ta nääk mëdiˈibë ëxˈok nëjkxtëp, per jëjpˈam nyaxäˈändë, ets ta wiinkpë mëdiˈibë jëjpˈam nëjkxtëp, per ëxˈok nyaxäˈändë”.

31 Ta Jesús nyimiinëdë näägë fariseety ets yˈanëmääyëdë: “Nëjkx wiinktsoow, yëˈë ko Herodes myaˈooganëp”. 32 Jesús ta yˈatsooy: “Nëjkx anëëmëdë yëˈë wax: Tyam ets bom duˈunëts nyajtsoˈogäˈänyë päˈämjäˈäy etsëts nˈëxkaxäˈänyë kaˈoybyë, jaanëmëts nduundäˈäyaˈany wëxtëjkm. 33 Per tsojkëbëts duˈunyëm nˈaktuunˈadëˈëtsët, tyam, bom ets wëxtëjkm, yëˈë ko tuˈugë Diosë kyugajpxy kyaj mbäät yˈooky wiinktsoow, jamën Jerusalén. 34 Jerusalén, Jerusalén, myaˈoˈktëp ja Diosë kyugajpxyëty ets mgukäˈtstëp pënaty mjayajtuknigajxtëp, ¡kanääk okëtsë mˈuˈunk mˈënäˈk të njayajtuˈukmukäˈäny ixtëmë këtseytyääk* dyajtuˈukmukyë yˈuˈunk kyaknbatkëˈëy! Per kyaj të xykyupëktë. 35 Päätyë Dios kyaj nyekyyajpäädäˈäny mä yäˈädë templë, mijtsëty jeˈeyë myajpäädandëp. Tyam nˈanëëmëdë ko kyajëts xyˈokˈixanëdë, jaanëm ko mjënäˈändët: ¡Kunuˈkxy yˈitët ja mëdiˈibë miimp xyëëwgyëjxmë Jyobaa!”.

14 Tëgok sääbëdë xëëwë nety, ko tuˈugë farisee wintsën twooyë Jesús kaabyë mä tyëjk. Ets pënatyë nety jam nanduˈun kääytyëp jeˈeyë tˈijxtë ti yˈoktuumbyë Jesús. 2 Tamë nety nanduˈun tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë myëdäjtypy tuˈugë päˈäm mëdiˈibë yajkiixëˈkëp. 3 Jesús ta dyajtëëy ja fariseety ets pënaty yajxon nyijäˈäwëdëp ja Ley: “¿Mbäädëdaa jäˈäy tsyoˈoky yˈagëdaˈaky sääbëdë xëëw o kyaj?”. 4 Per yëˈëjëty nitukˈääw kyaˈˈatsoowdë. Ta Jesús tkëˈënikoony ja päˈämjäˈäy ets dyajtsoky, ta tˈanëmääy ets nyëjkxët. 5 Jesús ta tˈanëmääyë yäˈädë jäˈäyëty: “Ko jutoty kyënaxët tuˈugë mˈuˈunk o mdoorë sääbëdë xëëw, ¿ti kyaj ënetyë jap xyajpëtsëmdët?”. 6 Yëˈëjëty kyaj tnijäˈäwëdë wiˈix tˈatsowdët.

7 Ko Jesús tˈijxy ja jäˈäyëty mëdiˈibë nety të yajwow të yajwitstë tam twinˈixtë ja lugäärë jëjpˈambë mä yˈuˈunyëyäˈändë, ta tpëjktakyë yäˈädë ijxpajtën: 8 “Ko pën mwowëdët mä tuˈugë pëjkpë yajnixëëwdunäˈäny, kyaj jam jëjpˈam mdimyˈuˈunyaaygyojët. Yëˈë ko waˈan jam yˈuˈunyëyaˈany tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë mëj ijtp këdiinëm mijts. 9 Ets mbäädë net mniminyë ja mëdiˈibë të mwoyë ets mˈanëˈëmxëdët: Waˈanë yäˈädë jäˈäy yää tˈuˈunyë* ets ta mbëdëˈëgët tsoytyuˈunmëët. 10 Niˈik oy ko ëxˈam mnaxwaatsët ko muum myajwow myajwitsët net mniminëdët ja mëdiˈibë të mwoyë ets mˈanëˈëmxëdët: Mmëguˈuk oy ko yam jëjpˈam mnaxët, ets duˈunë net mëj mnaxët mä jamë jäˈäy të yajwow të yajwitstë. 11 Yëˈë ko mëdiˈibë nayajmëjpëtsëëmëp, kyaj yajmëjpëjktäˈägäˈäny, per ja mëdiˈibë naybyëjktakëp yuunk naxypy, yëˈë duˈun mëjpëtsëmäämp”.

12 Jesús ta tˈanëmääy ja farisee mëdiˈibë nety të wyoyë kaabyë: “Kyaj yëˈëyë xywyowët agujkxyëëwˈäjtpë o aˈuxˈäjtpë pënaty mëët mnaymyayëty,* ja mmëgaˈaxëty, ja mjëëky mmëguˈuk o ja mmëjëmbäˈä mmëdëjkpäˈä mëdiˈibë kuwit kumeeny. Ko yëˈëyë xyajkay xyaˈuuktët, yëˈëjëty nanduˈun mwowäˈänëdë kaabyë ukpë. 13 Niˈik oy ko yëˈë xywyowët kaabyë ukpë ayoobëjäˈäyëty, këˈëmäˈät tekymyäˈädëty, pënaty kyaj yˈixtë ets pënaty kyaj yeˈeytyë nyaxtë, 14 agujk jotkujk mnayjyawëyaˈanyë, pes yëˈëjëty kyaj mbäät dyajjëmbittë. Perë Dios yajjëmbitaampy ko nëjkx dyajjukypyiky ja oyjyaˈayëty”.

15 Ko duˈun tmëdooy niduˈugë jäˈäy mëdiˈibë nety nanduˈun të yajwoy të yajwitsy, ta jyënany: “Jotkujkë jäˈäy yajpääty mëdiˈibë kaapy mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën”.

16 Jesús ta yˈatsooy: “Tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë nety të ttuknibëjktäägë ja aˈux, nëgooyë mayjyaˈay ojts twoownë. 17 Ko tpaty ja aˈux, ta tkejxyë tyuumbë ets nëjkx tˈanëëmë pënatyë nety të twoy të twitsy: Mindë, të yap yˈoˈoyëtyaaynyë ja aˈux. 18 Per wiˈix kawiˈixëmë jäˈäy yˈatsoowdë. Ja tim jawyiimbë, ta jyënany: Okmaˈkx kyajëts nëjkxäˈäny, yëˈë ko jamëts nëjkxäˈäny määtsë ngam mëdiˈibëts të njuy. 19 Jatuˈuk ta yˈatsooy: Duˈun xyˈokmaˈkxët kyajëts nëjkxäˈäny, jaˈa ko tëjëts njuy nimäjkë ntsäjpkää mëdiˈibë yuup ets yëˈëjëts nëjkx nˈixäˈäny. 20 Ets ja wiinkpë duˈun yˈatsooy: Kyajëts nëjkxäˈäny, yëˈë ko näämnëmëts nbëktë. 21 Ta ja tuumbë jyëmbijty ets ttukmëtmaytyaky ja wyintsën wiˈix netyë jäˈäy të yˈatsowdë. Ta ja wintsën jyantsy jyotˈambëjky ets tˈanëmääy ja tyuumbë: Nëjkx tyamyë woowmukë jäˈäy, nëˈääy tuˈääy ets oytyim määjëty, duˈunë ayoobëjäˈäyëty, ja këˈëmäˈät tekymyäˈädëty, pënaty kyaj yˈixtë ets pënaty kyaj yeˈeytyë. 22 Ok, ta yäˈädë tuumbë jyënany: Wintsën tëëts duˈun nduny ixtëmëts të xytyukˈaneˈemy, per taanëmë lugäär. 23 Ja wintsën, ta tˈanëmääyë tyuumbë: Nëjkx nëˈääy tuˈääy ets mäjatyë paduˈu, ets mëktaˈagyë jäˈäy xyˈanëëmët parë myindët ets yˈujtspatët ja jëën tëjk. 24 Yëˈë ko tyam nˈanëëmëdë, nituˈugë yäˈädë jäˈäyëty mëdiˈibë të yajwow të yajwitstë tkajawëyäˈändë* ja aˈux mëdiˈibëts të nyaˈoyë”.

25 Jesús nëgooyë ja mayjyaˈay pyanëjkxënë mäjaty nyijkxy, pääty tˈanëmääy: 26 “Kyajëts mbäät nˈëxpëjkpëˈatyë jäˈäy pën yëˈë niˈigyë tsyojkypy* ja tyääk tyeety, ja kyudëjk, ja yˈuˈunk yˈënäˈk, ja myëgaˈaxëty ets ja kyëˈëm jukyˈäjtën, këdiinëm ëjts. 27 Ja mëdiˈibë kyaj tpagëˈëy ja kyepy* etsëts xypyanëjkxy, kyajëts mbäät nˈëxpëjkpëˈaty. 28 Ixtëm nˈokpëjktakëm, pën tuˈugë jäˈäy yajpëdëˈëgaampy tuˈugë mëj potsy, ¿ti këdiijën jawyiin nyaxwaatsët ets tmëmay tmëdäjët pën madäˈägëp tijaty myëdäjtypy ets tkojˈabatët ja mëj potsy? 29 Këdiibë jeˈeyë dyajpëdëˈëgët ja potsyˈëjx ets jeˈeyë netë jäˈäy nyëxiˈik tyukxiˈigëdët, 30 ko jyënäˈändët: Yäˈädë jäˈäy jeˈeyë të dyajpëdëˈëgyë potsyˈëjx ets kyaj të dyaˈˈabety. 31 O pën tuˈugë rey nëjkxäämp tsiptuumbë ets jeˈeyë nimäjk milë syoldäädë, ¿ti këdiijën jawyiin tmëmay tmëdäjët pën myëmadäˈägëp ja rey mëdiˈibë niˈˈiˈpx milë syoldäädë? 32 Pënë yäˈädë rey winmaapy ko kyaj myadäˈägäˈäny, ta tkexy tukgrupë jyaˈay mä jatuˈukpë rey ets mëët dyaˈoyët ja jotmay mä kyajnëm tsyiptundë. 33 Nanduˈun mijtsëty pën kyaj xymyäjtstuˈuttë tukëˈëyë tijaty mëdäjt mjaygyajptëp, kyaj mbäät nˈëxpëjkpëˈattë.

34 Kään oy yëˈë, per ko nyäjxnë kyaj yˈoktäˈämtsˈäjnë, ¿ti jatëgok mëët nyajtäˈämtsëm? 35 Kyaj mbäät nyekytyuny mä naxën ets ni mä jëyujktëˈënyën; ets päätyënë jäˈäy tˈëxkoˈownë ja kään. Ja mëdiˈibë mëdoop, waˈan yajxon tmëdoowgukë”.

15 Tuˈukmujktëp ijty ja yajkugëbajtpëty ets pënaty axëëk jukyˈäjttëp parë tmëdoowˈitäˈändë ti nyimaytyakypyë Jesús. 2 Ja fariseety ets pënaty jyaaytyëbë ley kyaj tˈoyˈijxtë, pääty nyayjyënanëdë: “Yäˈädë yeˈeytyëjk yëˈë tëy mëët oytyim nayjyawëty pënaty axëëk jukyˈäjttëp ets yëˈë mëët kyaytyë yˈuuktë”. 3 Ta netë Jesús tyukmëtmaytyakëdë yäˈädë ijxpajtën: 4 “Pën tuˈugë jäˈäy myëdäjtypyë nidukmëgoˈpxë byorreegë ets tuˈuk yeˈeytyëgoy, ¿këdiidaa jamyë kamoty tnikaˈagët ja 99 ets nëjkx tˈëxtäˈäy ja mëdiˈibë të yeˈeytyëgoy? 5 Ets ko net tpääty, agujk jotkujk tmëjëmbijnë kyejkyëjxy. 6 Ko tmëjäˈty mä tyëjkën, ta tˈanëëmë pënaty oy mëët nyaymyayëty* etsë myëjëën myëdëjk: ¡Mindë, waˈan nˈoktukxondakëm, yëˈë ko tëëts nbääty ja nborreegë mëdiˈibë nety të yeˈeytyëgoy! 7 Tyam nˈanëëmëdë, ko niˈigyë jyamˈatyë xondakën tsäjpotm ko tuˈugë pokyjyaˈay jyodëmbity ets këdiinëm duˈun yajtukxondaˈaky ja 99 mëdiˈibë kyaj ti të ttuundëgoytyë.

8 Tuˈugë toˈoxytyëjk mëdiˈibë myëdäjtypy mäjkë drakmë* meeny ets dyajtëgoy tuˈuk, ¿ti këdiidaa dyajtooybyëkët ja lyamprë* ets tyëkët padëˈk jäˈxëˈkpë ets yajxon tˈëxtäˈäyët koonëm tpäädët? 9 Ko tpääty, ta tmëgäjpxmuky pënaty mëët nyaymyayëty etsë myëjëën myëdëjk. Ta net tˈanëëmë: ¡Mindë ets ndukxondakëm mët ko tëjëts nbääty ja drakmë* meeny mëdiˈibë nety të tyëgoy! 10 Tyam nˈanëëmëdë ko nanduˈunë Diosë yˈanklëstëjk tjantsy tyukxondäˈäktë ko jyodëmbity tuˈugë pokyjyaˈay”.

11 Ta netë Jesús jyënany: “Tuˈugë yeˈeytyëjk tamë nety nimajtskë myäänk. 12 Ta ja myäängë mutskpë yˈanëmääyë: Tatë, mooygyëtsë ngumäˈäyën mëdiˈibëts xypyatp, ta ja uˈunkteety ojts dyajwaˈkxy ja kumäˈäyën. 13 Ko waanë tiempë nyajxy, ta ja mixy tpëjkmujktääy tijatyë nety myëdäjtypy ets ojts nyijkxy wiink it wiink lugäär, jam dyajtuundääy ja kyumäˈäyën, yëˈë ko duˈun jyukyˈajty ixtëmë nety ttimytsyoky. 14 Mä taabë lugäär jamˈäjtë mëk yuu etsë yäˈädë mixy të nety dyajkëjxtäˈäy tijaty myëdäjtypy, pääty yˈayuuˈäjty. 15 Ta ojts jam tyëjkënë mëduumbë mä tuˈugë jäˈäy, mëdiˈibë kajxë kamoty ets tkuentëˈatëdë ëtsëm. 16 Kom nëgooyë nety yuˈoˈkënë, axtë jyëˈkxanë ëtsëm jëˈkxy,* per nipën tii kyamooyë.

17 Ko tyëjkë jyot wyinmäˈäny, ta jyënany: ¡Yëˈë ndeetyëts yajxon dyajkay dyaˈuuky ja tyuumbëtëjk axtë nadëjkëbë kyaˈayën yˈukën, ets ëjts, ix mäjëts yä muumë yuu nyajnäjxpë! 18 Niˈik oyëts jatëgok njëmbitët mäjëtsë ndeetyë tyëjk etsëts nˈanëëmët: Tatë, të nmëdëgoy ets nan tëjëts nmëdëgoyë Dios. 19 Kyajëts xyˈokpat xyˈoknitëjkënë etsëts xyˈuˈunkˈatët, niˈik oyëts duˈun xyˈijxnët ixtëm ja mduumbë. 20 Ta yäˈädë mixy jam tsyoˈony ets ojts nyijkxy mä tyeetyën. Tamnëmë nety jagam myiny ko tyeety yˈijxpatë, ta nyibëyëˈktsoˈonë ets nëgooyë ojts pyaˈˈayoowënë, ta myënaanë ets tsyuˈkxë. 21 Ta ja tyeety tˈanëmääy: Tatë, të nmëdëgoy ets tëjëts nmëdëgoyë Dios. Kyajëts xyˈokpat xyˈoknitëjkënë etsëts xyˈuˈunkˈatët. 22 Per ja uˈunkteety, ta tˈanëmääy ja tyuumbëtëjk: ¡Jotëgoytyë! Nëjkxë wit juuttë mëdiˈibë niˈigyë oyën ets tukxoxtë, pëjktakëdë kyëjiits* etsë kyëˈëk. 23 Nëjkx nanduˈun yajtsoondë tsäjpkää niˈkxë* ets xyaˈooktët parë ngäˈäyëm nˈukëm ets nixëëwduˈunëm, yëˈë ko tëjëts ja nˈuˈunk jyëmbity. 24 Yëˈë ko të nety yˈoˈknë, per të jatëgok jyukypyiky, të nety tyëgoy ets të jatëgok yajpääty. Ta net tyëjkëdë kaabyë ukpë.

25 Ja myäängë mëjpë të nety nyijkxy kamoty ets ko jyëmbijty mä tyëjk, ta tmëdooy ko tapë netyë jäˈäy xyuˈux wyoptë ets yˈatstë pyuttë. 26 Ta ojts tmëgajpxy niduˈuk ja tuumbë ets dyajtëëy tii jap tuun jäjtëp. 27 Ta ja tuumbë yˈatsooy: Yëˈë mdeety të dyaˈoogyë tsäjpkää niˈkxë, yëˈë ko mˈutsy të jyëmbity oy mëk. 28 Per ja yˈajtsy nëgooyë ojts jyotˈambëjknë ets kyaj tëgoty tyëkëyany. Ta ja tyeety nyibëtsëëmë ets mëktaˈaky yˈanëmääyë parë tyëkët. 29 Ta tˈanëmääy ja tyeety: Okˈix, mëkëts të nduny ixtëm tuˈugë mduumbë ets duˈunëts tijaty të nduny ixtëmëts xytyukˈaneˈemy, per ninäˈä* të xykyayaˈoogyë tsyiibë ayaagë etsëts jeexyë mëët të ngay të nˈuuktë ja nmëtnaymyaayëbëty.* 30 Per ko të jyaˈtyë taabë mˈuˈunk, të xyaˈoˈkë tsyäjpkää niˈkxë ets të dyajkëjxtäˈäy ja kyumäˈäyën mëdë kujenytyoˈoxytyëjkëty.* 31 Ja uˈunkteety ta tˈatsooyë myäänk: Tsyulë, mijts ninäˈäjëts xykyanikeˈeky ets tukëˈëyë tijatyëts nmëdäjtypy, mijtsën mjaˈa. 32 Tëjëts nduknibëjktäägëdë xëëw, jaˈa ko mˈutsy të jyëmbity ets agujk jotkujkëts nnayjyawëdë, yëˈë ko duˈunë nety yˈijnë ixtëm jeexyë të yˈooky, per të jatëgok jyukypyiky. Të nety tyëgooynyë, per të jatëgok yajpääty”.

16 Ok, ta nanduˈunë Jesús tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Tamˈäjtpë nety tuˈugë kumeenyjyaˈay, mëdiˈibë tyuknipëjk tijaty tuˈugë tyuumbë. Per yajniwäämbajt ko kyaj nety jam yajxon tˈijxˈity kuentëˈaty tijatyë nety të tyuknipëkyë ja wyintsën. 2 Ta ja wyintsën nyigajxë ets yˈanëmääyë: ¿Tiko duˈun myajnimaytyaˈaky? Tsojk oknigäjpx wiˈix ja meeny të xyajtuny, yëˈë ko kyaj mbäät tijaty xyˈoknikëjxmˈäjnë määtsë ndëjk. 3 Ta ja tuumbë këˈëm nyayjyënanë: ¿Tiitsë net tyam ndunëp, ix kyajëts nˈoknikëjxmˈatanë tijaty määtsë nwintsënë tyëjk? Kyajëts nmëdatyë jot mëjääw parëts naxtäjët ets tsoytyuumbëts nˈamdowëdë limosnë. 4 ¡Tëjëts nnijawë tiijëts ndunëp etsëtsë jäˈäy xykyupëkët mä jyëën tyëjk kojëtsë nety ja nwintsën xypyëjkxë ja nduunk! 5 Ta yäˈädë tuumbë tnigajxë niduˈuk niduˈuk pënatyë nety myënuˈkxyˈajtypy* ja wyintsën. Ta dyajtëëy ja tim jawyiimbë: ¿Nuˈun xymyënuˈkxyˈatyë nwintsënëts? 6 Ta ja jäˈäy yˈatsooy: Jaajëts jam ngamoˈoy 2,200 litrë* aseytë de oliibë. Ta ja mëduumbë tˈanëmääyë yäˈädë jäˈäy: Tyää ja mneky, unyaaygyoj ets kujayë 1,100 litrë. 7 Ets nanduˈun dyajtëëy ja myëmajtskpë: Ets mijts, ¿nuˈun xymyënuˈkxyˈatyë nwintsënëts? Yëˈë ta yˈatsooy: Jaˈajëts jam ngamoˈoy 100* xäˈkë triigë. Ja tuumbë ta tˈanëmääyë yäˈädë jäˈäy: Tyää ja mneky mä ojts yajjääybyetyën. Këxjäˈäy 80 xäˈk. 8 Ja kumeenyjyaˈay yajmëjpëtsëëm ja tyuumbë, oyë nety të ttuny mëdiˈibë kyaj pyaatyë, mët ko yajnigëxëˈk ja wijyˈäjtën ixtëm tijaty ttuuny. Ja jäˈäyëty mëdiˈibë tyam jukyˈäjttëp ko ak yëˈëjëty tijaty ttundë, jyäjttëp wiˈix dyajtundët ja wyijyˈäjtën, këdiinëm pënaty kujäj kudëˈkxëdëbë Dios”.

9 Jesús nanduˈun tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Yajtundë jukyˈäjt madakën mëdiˈibë jaˈäjtp yä naxwiiny ets xypyäättët ja mëtnaymyaayëbëty.* Pes ko nety kyaj yˈoktsobatnë ja jukyˈäjt madakën, nëjkxëp myajkupëktë mä ja tsënääytyakn mëdiˈibë xëmëkyëjxm. 10 Ko tuˈugë jäˈäy yajtuknipëky mëdiˈibë yiˈin waanë ets yajxon ttuny, nanduˈunën ttunäˈäny ko yajtuknipëkët mëdiˈibë mëjwiin kajaa, per ja jäˈäy mëdiˈibë kyaj oy ttunyën mëdiˈibë yiˈin waanë, nan kyaj oy ttunäˈäny mëdiˈibë mëjwiin kajaa. 11 Pääty pën kyaj mbäät myajtukjotkujkˈattë wiˈix xyajtundë ja jukyˈäjt madakën mëdiˈibë yä naxwiiny, ¿wiˈixën myajtukjotkujkˈattët mä ja jukyˈäjt madakën mëdiˈibë jantsy tsobatp? 12 Ets pën mijts kyaj yajxon xyˈijxˈity xykyuentëˈaty ja mëdiˈibë wiink jäˈäy jyaˈäjtypy, ¿wiˈixën pën tii mmoˈoyëdët? 13 Nituˈugë tuumbë mbäät tkamëduny majtskë wintsën, jaˈa ko tuˈuk yˈaxëëkˈixaampy ets jatuˈuk tsyokaampy, o jatuˈukpë myëmëdowaampy ets jatuˈukpë kyaj tmëjˈixäˈäny tmëjpëjktäˈägäˈäny. Kyaj mbäät xymyëdundë Dios ets nanduˈun mgumeenyjyaˈayˈatäˈändët”.

14 Ko duˈunë Jesús jyënaˈany, tamë nety tmëdoowˈittë ja fariseety mëdiˈibë jeˈeyë meeny tsyojktëp ets jeˈeyë tnëxik ttukxiktë. 15 Jesús ta tˈanëmääy ja fariseety: “Mijtsëty jantsy oyjyaˈay mnayajnaxëdë mä jäˈäyëty, perë Dios nyijäˈäwëp ti japˈäjtp mä mjot mwinmäˈänyëty. Jaˈa ko tijatyë jäˈäy yajtsobatypy, Dios kyaj dyajtsobääty.

16 Ja Ley ets tijaty tukniˈˈijxëdë ja Diosë kyugajpxyëty, jabäät jyëjpkëjxy ko myiinyë Juan. Ets jaa ojts tsyondaknë mä yajnigajpxy yajnimaytyaˈaky ja oybyë ayuk mëdiˈibë nyimaytyakypyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets duˈunyëmë jäˈäy ttundë mëjääw ets jap tyëkëyäˈändë. 17 Mbäät tyëgoyë tsäjp etsë naxwinyëdë, per tijaty miimp kujayë mä ja Ley, seguurën duˈun tyunäˈäny jyatäˈänyë, nituˈugë letrë kyayajninaxäˈäny.

18 Pënaty yajjääywyäˈkxtëp mëdë kyudëjk ets pyëjktëgatsy mëdë wiinkpë toˈoxytyëjk pokytyuumbë nety,* ets ko pën tpëkët ja toˈoxytyëjk mëdiˈibë të yajjääywyaˈkxy mëdë myëmëjjäˈäy nan pokytyuumbë nety.

19 Tamë nety jyukyˈaty tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë jantsy kumeenyjyaˈay ets oyatyë wyit xyox tpëjktaˈaky, tyukxoombyë jyukyˈäjtën mët ko myëdäjtypyë meeny sentääbë ets tyuumpy ti tyim tunaampy. 20 Per tyëjkˈagëˈëy, tamë nety yˈuˈunyë* tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë jantsy ayoop, txëwˈaty Lázaro ets të nety ja puˈuts tyukpëtsëëmdäˈäyë. 21 Kom nëgooyë nety yuˈoˈkënë, jyajëˈkxan mëdiˈibë kiin käˈä mä ja kumeenyjyaˈayë myesë. Mä nety jam yˈuˈunyë Lázaro, jamë uk nyimiinë ets nyiweˈeyë. 22 Per ko tiempë nyajxy, ta ja ayoobëjäˈäy yˈoˈky, ets ta nyimiinë ja anklësëty ets ojts myënëjkxëndë Abrahán pyëˈääy.

Ok, ta nanduˈun yˈoˈky ja kumeenyjyaˈay ets ojts nyaxtëjkënë. 23 Ko nety jap yajpääty mä ja Oˈkpëjut ets jap yˈayoy, ta kyoowëˈky ets jagam tˈijxpatyë Abrahán etsë Lázaro pyëˈääy. 24 Ta net tˈanëmääy: Tatë Abrahán, paˈˈayoowgëts ets anëëmë Lázaro etsë kyëˈëjëjp dyajxoogët etsëts ja nˈyaˈan* ttonët, yëˈë ko yap jëënoty nëgoots ndimyˈayoownë. 25 Perë Abrahán ta yˈatsooy: Uˈunk, jamyats ko mijts të xytyukxonyë mjukyˈäjtën, perë Lázaro jeˈeyë të yˈayoy ets tyam tamë net yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjnë ets mijts tamë net mˈayoownë. 26 Mä yä nyajpatëm, të nanduˈun yajpëjktaˈaky itkujky tuˈugë mëj jut, pënaty yatsow yajpattëp kyaj mbäät nyaxtë jamtsow ets pënaty jamtsow yajpattëp kyaj mbäät nyaxtë yatsow. 27 Ta ja kumeenyjyaˈay jyënany: Tatë Abrahán pën duˈun, niˈik oy xytyimkaxët määtsë ndeetyë tyëjk, 28 yëˈë ko tamëts nimëgoxkë nmëgaˈaxëty. Waˈan yajxon ttukmëtmaytyaˈaky këdiibë nanduˈun tyëkëdët mä yäˈädë ayoowdakn. 29 Ta ja Abrahán yˈatsoowëmbijtë: Tap tmëdattë mëdiˈibë kyujäˈäyë Moisés ets ja kugajpxyëty, waˈan yëˈë tkäjpxtë. 30 Ta ja kumeenyjyaˈay yˈatsooy: ¡Jantsy duˈun, tatë Abrahán! Per ko xytyuknigaxët niduˈuk ja mëdiˈibë të jyukypyiky, jodëmbittëp ja nmëgaˈaxëts. 31 Perë Abrahán ta yˈatsooy: Pën kyaj tkäjpxtë ja mëdiˈibë Moisés kyujäˈäyë ets tijaty tukniˈˈijxëdë ja Diosë kyugajpxyëty, nan kyaj tmëbëkäˈändë oy jyaninëjkxëdë ja mëdiˈibë të jyukypyiky”.

17 Ta Jesús tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Tyam nˈanëëmëdë ko xëmë jyaˈˈatäˈäny mëdiˈibë jäˈäy yajnëˈëdëgoyan yajtuˈudëgoyanëp.* ¡Per axëëk jyatäˈäny kyëbatäˈäny ja jäˈäy mëdiˈibë yajnëˈëdëgoopy yajtuˈudëgoopy ja myëguˈuk! 2 Niˈik oy ko yajtukˈyoˈktsumët tuˈugë mëj tsää ets yajkujëbipët mejyˈjyoty ja jäˈäy mëdiˈibë yajnëˈëdëgoopy yajtuˈudëgoopy niduˈugë yäˈädë ënäˈkˈuˈunk. 3 Nayˈijxˈit naygyuentëˈatëdë këˈëm. Ko xyˈixët tam pyokytyuny ja mmëguˈuk, jëjwijtsëmbit ets ko jyodëmbitët, pokymyaˈkx. 4 Pën mä tuˈukpë xëëw ja mmëdëgoyë wëxtujkˈok ja mmëguˈuk ets pën wëxtujkˈok mˈanëˈëmxëty: Pokymyaˈkxkëts, oy ko xypyokymyaˈkxët”.

5 Ta net ja apostëlëty tˈanëmääytyë Jesús: “Pudëjkëdëgëts etsëts niˈigyë nmëbëjkën kyëktëkëdët”. 6 Ta ja Jesús yˈatsooy: “Koxyëbë mëbëjkën xyˈokmëdattë ixtëmë mostasë päjkën, ta jeexyë xyˈanëëmëdë yäˈädë ujts kepy: ¡Yajpëdëˈëgë mˈääts mdikts ets naybyëjktäˈägëdë mejyˈjyoty!, ets mëmëdowanëdëp.

7 Ko jyäˈtëdë mduumbë mëdiˈibë ojts të yajtsäjpkääyuˈuy kamoty o të tkuentëˈatyë borreegë, kyaj xyˈanëëmët: Näjxkoj mä mesën ets mgayët, ¿këdiijë? 8 Niˈigyën xyˈanëëmët: Nayjyaandëgatsëdë, ta net xyaˈoyët ja aˈux etsëts xyajkay xyaˈuugët. Kojëtsë nety të xyajkääytyaˈay, taanëmë net mgay mˈuugët. 9 ¿Këdii ja wintsën kyaj tmoˈoyëdë dyoskujuyëp ja tyuumbë ko të ttuny tijaty të ttukˈaneˈemy? 10 Nanduˈunën mijtsëty ko nety të xytyundë tukëˈëyë mëdiˈibë të myajtukˈanaˈamdë, ta mjënäˈändët: Tuumbëts jeˈeyë nwäˈändë, kyajëts xynyitëkëdë nmëjpëtsëmdët. Yëˈëts jeˈeyë të ndundë mëdiˈibëts të nyajtukˈanaˈamdë”.

11 Ko Jesús ojts nyijkxy Jerusalén, ta jam nyajxy Samaria ets Galilea. 12 Ko tyëjkë mä tuˈugë käjpn, tamë nety myindë nimäjkë jäˈäy mëdiˈibë myëdäjttëbë axëëkpuˈuts,* per jagam ojts wyäˈkˈoyëdë. 13 Ta mëk yˈanëmääyëdë: “¡Jesús, Yaˈëxpëjkpë, tunë mayˈäjtën, paˈˈayoowdëgëts!”. 14 Ko duˈunë Jesús tˈijxy, ta tˈanëmääy: “Ninëjkxtë ja saserdotëty”. Mä nety jam tyuˈuyeˈeytyë, ta tsyok yˈagëdaktë. 15 Ko niduˈuk tˈijxy ko të nety tsyoˈoky, ta jatëgok jyëmbijty ets tkuˈëˈëw tkukäjpxë Dios. 16 Ta nyaygyoxtënääytyakë Jesús wyinduuy ets nyayjyujpë, ta net tkuˈëˈëw tkukäjpxë. Yëˈë nety tuˈugë samaritanë. 17 Ko duˈunë Jesús tˈijxy, ta tˈanëmääy: “Nimäjk të mtsoˈok të mˈagëdäˈäktë, ¿këdiijë? ¿Mä net ja nidaxtujkpë? 18 ¿Yëˈëyë yäˈädë yeˈeytyëjk mëdiˈibë kyaj jyudiyëty të jyëmbity ets dyajmëjpëtsëmyë Dios?”. 19 Ta net tˈanëmääy: “Pëdëˈëk ets nëjkx, të mtsoˈoky mët ko xymyëdatyë mëbëjkën”.

20 Ta ja fariseety yajtëëwëdë näˈä* myinäˈäny ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Jesús ta yˈatsooy: “Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën kyaj myinäˈäny ixtëm mbäät yaˈixy. 21 Kyaj pën jyënäˈänäˈäny: ¡Tyamtsow jaˈa! o ¡Tam ja ximtsow! Pes okmëdowdë, ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, ta yajpääty mëët mijtsëty”.

22 Ta net ja Jesús tˈanëmääyë yˈëxpëjkpëty: “Jäˈtäämbë tiempë mä nëjkx xyjyaˈixäˈändë ko ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk myinët, per kyaj xyˈixäˈändë. 23 Jënäˈänandëbë jäˈäy: ¡Tyamtsow jaˈa! o ¡Tam ja ximtsow! Kyaj mbëtsëmdët ets këdii ënetyë xypyatsoondët. 24 Duˈun ixtëmë wëtsuk ttuktëˈkxëtyaˈay ttukjäjjëtyaˈayë tsäjp, nanduˈunën ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk tyëˈkxäˈäny jyäjjäˈäny ko nety myiny. 25 Per jawyiin tˈokˈyajnaxäˈäny kanääk pëkyë ayoˈon jotmay. Ets kyaj kyupëkäˈänyë jäˈäyëty mëdiˈibë tyam jukyˈäjttëp. 26 Duˈun ixtëm tyuunë jyäjtë ja tiempë mä jyukyˈajtyë Noé, nanduˈun tyunäˈänyë jyatäˈänyë ko myinët ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk: 27 tamë netyë jäˈäy kyaytyë yˈuuktë, ja yeˈeytyëjk toˈoxytyëjk pyëktë yˈuuktë axtë ko Noé tyëjkë mä ja arkë, ta myiiny ja Ayoˈonduu ets kyutëgooytyë. 28 Nanduˈun jyatäˈäny ixtëm tyuun jyäjtë ja tiempë mä jyukyˈajtyë Lot: tamë netyë jäˈäyëty kyay yˈuuktë, jyuy tyooktë, nyiˈiptë kyojtë ets jyëngoj tyëjkojtë. 29 Per ja xëëw mä Lot pyëtsëëmy Sodoma, ta jyëënduuy ets ojts kyaˈayë tsää mëdiˈibë tsaapy noˈkpën ets niˈamukë kyutëgooytyë. 30 Nanduˈunën tyunäˈänyë jyatäˈänyë ko ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk kyëxëˈëgët jatëgok.

31 Mä taabë xëëw, ja mëdiˈibë nety yajpatp tëjkëjxy kyaj jyënakët ets nëjkx tjuuty tijaty myëdäjtypy tyëgoty; nanduˈun pënaty yajpatp kamoty, kyaj tnijëmbitët tijaty të tnikeˈeky. 32 Jamyatstë wiˈix jyajty ja kyudëjkë Lot. 33 Ja mëdiˈibë nëgooyë tkuentëˈäjnë ja jyukyˈäjtën, yajtëgoyaampy, per ja mëdiˈibë yajtëgoobyë jyukyˈäjtën, pyäädaampy jatëgok. 34 Tyam nˈanëëmëdë ko mä taabë koots, nimajtskë netyë jäˈäy myäˈä pyoˈkxtë: tuˈuk yajmënëjkxäˈäny ets jatuˈuk yajnikaˈagäˈäny. 35 Tamë nety nimajtskë toˈoxytyëjk dyajtundë tuˈugë molinë: tuˈuk yajmënëjkxäˈäny ets jatuˈuk yajnikaˈagäˈäny”. 36* —— 37 Ko duˈun tmëdoowdë ja yˈëxpëjkpëty, ta yajtëëwëdë: “Wintsën, ¿ets mä yajmënëjkxäˈändë?”. Jesús ta yˈatsooy: “Mä ja niniˈkx yajpääty, jam nanduˈun tyuˈukmukäˈändë ja witsn”.

18 Ta netë Jesús ttukmëtmaytyaky ja jäˈäyëty tuˈugë ijxpajtën tiko jyëjpˈamëty bom bom nyuˈkxtäˈäktët ets xëmë duˈun ttundët. 2 Duˈun tˈanëmääytyë: “Mä tuˈugë käjpn tamë nety tuˈugë jäˈäy kyuduunkˈaty, mëdiˈibë kyaj ttsëˈëgë Dios ets nipën tkamëjˈix tkamëjpëjktaˈaky. 3 Ets nan jamë nety tsyëënë tuˈugë kuˈookytyoˈoxytyëjk, mëdiˈibë janääm jatsojk ninëjkxëp ets yˈanëˈëmxëty: Tunë mayˈäjtën, okpayeˈey ja njotmayëts mëdiˈibëts mmëdäjtypy mëdëtsë nmëtsip. 4 Oy kanääk ok jyanimiinë kyaj tpudëkëyany, per ok, ta këˈëm nyayjyënanë: Oyëts ngatsëˈëgë Dios ets oyëts nipën ngamëjˈixy ngamëjpëjktaˈaky, 5 tyamëts nyaˈoˈoyëdë jyotmayë yäˈädë kuˈookytyoˈoxytyëjk, yëˈë ko nëgooyëts xyajjotkëjxnë,* netëts kyaj xynyekynyiminët etsëts xyˈatsipët”. 6 Ta netë Jesús jyënany: “¿Të xypyëktë kuentë wiˈix jyënanyë yäˈädë kuduunk oy yˈaxëëkjäˈäyëty? 7 Pes niˈigyë Dios tmëmaˈkxtukäˈäny ets tpudëkëyaˈany pënaty të twinˈixy ko xëëny koots yˈamdowëdët ets yajtundët ja tyëyˈäjtën. 8 Tyam nˈanëëmëdë ko yëˈë yˈixaampy ets pojën yajtundët ja tyëyˈäjtën. Per ko jyäˈtët ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk, ¿waˈandaa tpäädëdë jäˈäy mëdiˈibë myëdatëbë duˈumbë mëbëjkën?”.

9 Jesús nan myëtmaytyak ja jäˈäyëty mëdiˈibë winmääytyëp ko ak oy tijaty ttundë ets kyaj tmëjˈix tmëjpëjktäˈäktë ja myëguˈuktëjk, duˈun tnimaytyaky tuˈugë ijxpajtën: 10 “Nimajtskë yeˈeytyëjk pyäˈtëjkëdë nuˈkxtakpë mä ja templë, tuˈuk farisee ets jatuˈuk yajkugëbajtpë. 11 Ja farisee, ta ojts wyäˈkukë ets tmënuˈkxtakyë Dios jyodoty wyinmäˈänyoty. Jyënany: Dyoskujuyëp Diosteety ko kyajëts nduˈunëty ixtëmë wiink jäˈäy: ixtëmë maˈtspëty, axëëkjäˈäytyëjkëty, pënaty xim yamë yeˈeytyëjk toˈoxytyëjk myëttsënaapy, ets nan kyajëts nduˈunëty ixtëmë xiibë yajkugëbajtpë. 12 Majtskˈokëts nˈayuuˈaty mä tuˈukpë sëmään ets nyajkypyëtsë diesmë mä tukëˈëyë tijatyëts nmëdäjtypy. 13 Per ja yajkugëbajtpë tamë nety tyanë naa jagam, ni jeˈeyë kyapäˈtˈixy tsäjpotm, jeˈeyë jyantsy nyaygyatsykyoxyë ets jyënaˈany: Diosteety paˈˈayoowgëts mët ko nëgoots nbokyjyaˈayˈäjnë”. 14 Jesús ta yˈakjënany: “Tyam ndimyˈanëëmëdë ko yäˈädë yeˈeytyëjk ojts nyëjkxnë mä tyëjk, të nety dyajnigëxëˈëky ko niˈigyë oy tijaty ttuny ets kyaj dyuˈunëty ja farisee. Jaˈa ko ja mëdiˈibë nayajmëjpëtsëëmëp, kyaj yajmëjpëjktäˈägäˈäny, per ja mëdiˈibë naybyëjktakëp yuunk naxypy, yëˈë duˈun mëjpëtsëmäämp”.

15 Ta ja jäˈäyëty twoowmiindë ja ënäˈkˈuˈungëty mä Jesús ets tkëˈënikonët. Per ko duˈun tˈijxtë ja yˈëxpëjkpëty, jeˈeyë ojts tˈojtë. 16 Jesús ta tˈanëmääy ja jäˈäyëty ets tyukninëjkxëdët ja ënäˈkˈuˈunk, duˈun jyënany: “Këdii wiˈix xyˈanëëmëdë ënäˈkˈuˈungëty, waˈanëts xynyimindë. Yëˈë ko ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, yëˈë jyaˈäjttëp pënaty duˈun nayajnäjxëdëp ixtëmë yäˈädë ënäˈkˈuˈungëty. 17 Tyam ndimyˈanëëmëdë ko ja mëdiˈibë kyaj duˈun jyaˈayˈaty ixtëmë ënäˈkˈuˈungëty, ninäˈä* kyatëkëyaˈany mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën”.

18 Ta tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë anaˈamp mä judiyëtëjk, dyajtëëyë Jesús: “Oy Yaˈëxpëjkpë, ¿tiitsën mbäät nduny etsëts nbäädët ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë?”. 19 Jesús ta yˈatsooy: “¿Tikots xyˈanëëmë oy Yaˈëxpëjkpë? Nipën kyaˈoyëty, yëˈëyë Dios. 20 Wäˈäts xynyijawë wiˈixë Diosë yˈanaˈamën jyënaˈany: Kyaj xymyëttsëënëdë wiink toˈoxytyëjk mëdiˈibë kyaj xykyudëjkëty, kyaj myajjäˈäyˈoogët, kyaj mmaatsët, kyaj mmëguˈuk xynyiwäämbatët, këdii awinˈëënë tijaty xypyëjkët ets wintsëˈëgë ja mdääk mdeety”. 21 Ta ja yeˈeytyëjk yˈatsooy: “Yaˈëxpëjkpë, duˈunyëmëts nmëmëdoyë yäˈädë anaˈamën desde mutsknëm”. 22 Ko duˈunë Jesús tmëdooy, ta tˈanëmääy: “Jeˈeyë ja tukpëky mˈaktëgoyˈäjtxëty, nëjkx took tukëˈëyë tijaty mmëdäjtypy etsë ayoobëjäˈäyëty xymyoˈoyët ja meeny, duˈunë nety xypyëjkëˈëky tsäjpotm tijaty tsobatp. Ets ko nety duˈun të xytyuny, tajëtsë net xypyaminët”. 23 Ko duˈun yaˈˈanëmääy, mon tuk nyayjyäˈäwë, yëˈë ko nëgooyë nety kyumeenyjyaˈayˈäjnë.

24 Jesús ta twinˈijxpejty ets jyënany: “¡Pënaty myëdäjttëbë meeny sentääbë, tsiptäˈäganxëp yˈawäˈätsët ja nyëˈë tyuˈu ets tyëkëdët mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën! 25 Pes niˈigyë tsyiptäˈägäˈäny tuˈugë kumeenyjyaˈay tyëkët mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, duˈun ixtëm tuˈugë kameyë tsip nyaxët mä xuˈunyjyut”. 26 Pënaty myëdoowdë ta dyajtëëwdë: “¿Pënxën mbäät jeˈeyë nyitsoˈoky?”. 27 Jesús ta yˈatsooy: “Tijatyë naxwinyëdë jäˈäy tsip yˈijxtëp, Dios kyaj tsip tˈixy”. 28 Ta Pedro yˈanëmääyë: “Per ëjtsëty tëjëts tukëˈëyë nikaˈaktë parë nbanëjkxtë”. 29 Jesús ta jyënany: “Tyam ndimyˈanëëmëdë ko pënaty nyikekypyë jyëën tyëjk, myëgaˈax, tyääk tyeety, kyudëjk o yˈuˈunk yˈënäˈk mët yëˈëgyëjxm ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, 30 yˈaxäjëyaampy niˈigyë mä yäˈädë tiempë ets mä tiempë myiny kyëdaˈaky ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë”.

31 Ta netë Jesús wiinktsoow ojts twoownëjkxy ja nimäjmajtskpë yˈëxpëjkpëty ets tˈanëmääy: “Tyam nbäˈtëjkëm Jerusalén ets tijaty ojts tnaskäjpxëdë ja Diosë kyugajpxy yˈadëwäˈäny mä wiˈix jyatäˈäny kyëbatäˈäny ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk. 32 Ixtëm nˈokpëjktakëm, yajkëyakäˈäny mä jäˈäyëty mëdiˈibë kyaj jyudiyëty, yajnëxiˈigäˈäny yajtukxiˈigäˈäny, yajwingäjpxäˈäny yajjëjpkäjpxäˈäny ets yajwintsujäˈäny yajjëjptsujäˈäny. 33 Ets ko nety të twop të tkäˈätstë, ta dyaˈoogäˈändë, per kyumdëgëëk xëëw jyukypyëkäˈäny”. 34 Per ja yˈapostëlëty kyaj tjaygyujkëdë ti netyë Jesús myaytyäˈägaampy, mët ko të nety yajtukwinguyuˈutstë wiˈix nyikejˈyë yäˈädë ääw ayuk ets pääty kyaj tjaygyujkëdë wiˈixë Jesús yˈanëmääyëdë.

35 Ko netyë Jesús jyäˈtanë jam Jericó, tamë nety yˈuˈunyë tuˈääy tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë kyaj yˈixy ets tˈamdoyë limosnë. 36 Ko tmëdooy nyaxyë mayjyaˈay, ta dyajtëëy tiijënë jäˈäy tyuundëp. 37 Ta yaˈˈanëmääy: “¡Yëˈë näjxpë Jesús Nasarenë!”.* 38 Ko duˈun tmëdooy, ta mëk jyënany: “¡Jesús, Davitë yˈUˈunk! ¡Tunë mayˈäjtën, paˈˈayoowgëts!”. 39 Pënatyë nety jam jëjpˈam nëjkxtëp, ta ojts tˈojtë ets tˈanëmääytyë parë yˈamonët, perë yäˈädë yeˈeytyëjk niˈigyë mëk jyënany: “¡Davitë yˈUˈunk! ¡Tunë mayˈäjtën, paˈˈayoowgëts!”. 40 Jesús ta ojts wyäˈkˈoyë ets jyënany parë yajwijtsminët ja wiints ets ko yajwijtsmiiny, ta dyajtëëy: 41 “¿Wiˈix nbudëkët?”. Yëˈë ta yˈatsooy: “Wintsën, yaˈijxëˈkëts”. 42 Ta Jesús yˈanëmääyë: “Ijxëˈëk, yëˈë ko xymyëdatyë mëbëjkën”. 43 Ta ënetyë ja wiints yˈijxëˈky, ojts tpanëjkxyë Jesús ets dyajmëjpëtsëëmyë Dios. Ko duˈun niˈamukë jäˈäy tˈijxtë, ta nanduˈun dyajmëjpëtsëëmdë Dios.

19 Jesús ta tyëjkë Jericó ets nyajxy käjpnoty. 2 Jamë nety tsyëënë tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Zaqueo. Yëˈë nety nyiwintsënˈäjtypy ja yajkugëbajtpëtëjkëty ets nëgooyë kyumeenyjyaˈayˈäjnë. 3 Zaqueo jyaˈixaambyë nety pënën Jesúsˈäjtp. Per kyaj mbäät tˈijxy mët ko kon tyanë ets nëgooyë mayjyaˈaynyë. 4 Pääty jawyiin ojts nyijkxy ets pyejty mä tuˈugë iigë kepy ets tˈixanyë Jesús mët ko jamë nety nyaxäˈäny. 5 Ko Jesús jam nyajxy, ta tpäˈtˈijxy ets tˈanëmääy: “Zaqueo, jënak jam pojˈam, yëˈë ko jamëts tyam njäˈtäˈäny mä mdëjk”. 6 Ta pojˈam jyënajky ets agujk jotkujk nyayjyäˈäwë ko dyajjäjtäˈägäˈänyë Jesús mä tyëjk. 7 Ko duˈun ja mayjyaˈay tˈijxtë, ta nyayjyënanëdë: “Ix mä tëy të jyäjtaknë mä jäˈäyë tyëjk mëdiˈibë axëëk jukyˈäjtp”. 8 Ta Zaqueo tyënääyëˈky ets tˈanëmääyë Jesús: “Wintsën, kujkwaˈkxyëts nmoˈoyaˈanyë ayoobëjäˈäytyëjk tijatyëts nmëdäjtypy ets tijatyëtsë jäˈäy të nbëjkë awinˈëën, taxk duˈunënëts nyajjëmbitäˈäny”. 9 Ta Jesús yˈanëmääyë: “Të jyaˈtyë nitsokën mä yäˈädë jëën tëjk, mët ko yëˈë nanduˈun uˈunkˈäjtëbë Abrahán. 10 Ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk të myiny ets tˈëxtäˈäyaˈany ja mëdiˈibë të tyëgoyën ets dyajnitsoˈogäˈäny”.

11 Tamë netyë jäˈäyëty tmëdoowˈittë, ko Jesús tpëjktaky tuˈugë ijxpajtën, jaˈa ko wingonë nety yajpäätyë Jerusalén käjpn ets ja jäˈäyëty duˈunë nety tmëbëktë ko Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ajotkumonë myinäˈäny. 12 Duˈun tnimaytyaky: “Tuˈugë reyë yˈuˈunk ojts nyijkxy jagam it jagam lugäär parë yajtuunkmoˈoyët rey ets ok jatëgok jyëmbitäˈäny. 13 Ta twoowmujky nimäjkë tyuumbë ets tmooy këjktuˈugë platë meeny.* Duˈun tˈanëmääy: Tukˈajuy tukˈadooktë ets kojëts njëmbitët, ta jatëgok xyaktët. 14 Per axëëkˈijxëbë netyë myëgugäjpn, pääty tkajxtë kugajpxy ets nëjkx jam jyënäˈändë: Kyajëts ntsoktë etsë yäˈädë yeˈeytyëjk tyunët rey.

15 Ko nety të yajnikäjpxpety ets tyunët rey, ta jatëgok jyëmbijty ets twoowmujktääy ja tyuumbë mëdiˈibë nety të tmoˈoy ja meeny ets tnijawëyaˈany nuˈunë nety të dyaˈuˈunkˈattë. 16 Ta ja tim jawyiimbë myiiny ets jyënany: Wintsën jaats të nyaˈuˈunkˈaty mäjkë platë meeny. 17 Ta ja rey yˈatsoowë: ¡Jantsy oy ixtëm të mduny! Mbäät myajtukjotkujkˈaty oy ti waanë myajtuknipëkët. Nmoobyë kutujkën ets mijts xyˈanaˈamët mäjkë käjpn. 18 Ta ja myëmajtskpë myiiny ets jyënany: Wintsën, jaats të nyaˈuˈunkˈaty mëgoxkë platë meeny mëdiˈibëts xymyooy. 19 Yäˈädë tuumbë nanduˈun yaˈˈatsooy: Nmoopy nanduˈunë kutujkën ets xyˈanaˈamët mëgoxkë käjpn. 20 Per ta jatuˈugë mëduumbë myiiny ets jyënany: Tyääts nmëminy ja platë meeny, yuˈutsyëts të nyaˈity witˈabity. 21 Jaˈa ko ntsëˈkëp mët ko mˈawäˈänëty, pes mjuˈtypyë meeny mä kyaj të xypyëjkëˈëky, ets mtsijkp mä kyaj të mniˈipy. 22 Ta ja rey yˈatsooy: Duˈun ndukëbatäˈäny ixtëm ja mjënäˈäny, axëëkmëduumbë. Mjanijäˈäptëm kojëts nˈawäˈänëty ets ko njuˈtypyëtsë meeny mäjëts kyaj të nbëjkëˈëky ets ko tsijkpëts mäjëts kyaj të niˈibyën. 23 Pääty, ¿tiko të xykyapëjkëˈëky mä mbäät yˈuˈunkˈaty ja nmeenyëts? Net kojëts njëmbitët taats jeexyë njuuty, nuˈun ja meeny të yˈuˈunkˈaty.

24 Ta net tˈanëmääy pënatyë nety jam yajpattëp: Pëjkxëdë taabë platë meeny ets mmoˈoytyë ja mëdiˈibë myëdäjtypy mäjk. 25 Per yëˈëjëty ta yˈatsoowdë: ¡Wintsën, wiˈixëts niˈigyë nˈakmoˈoyëdë platë meeny ets tam tmëdäjnë mäjk! 26 Ta ja rey yˈatsooy: Tyam nˈanëëmëdë ko mëdiˈibë myëdäjtypy, niˈigyë yajmoˈoyaˈany, per ja mëdiˈibë kyaj ti tmëdaty, niˈigyë yajpëjkxëyaˈany mëdiˈibë myëdäjtypy. 27 Nëjkx nanduˈun yajtsoondë pënatyëts kyaj të xyajtunäˈändë rey ets xyaˈooktët nwinduuyëts”.

28 Ko duˈunë Jesús tnimaytyaktääy, ta jatëgok tyuˈudëjkë ets pyäˈtëjkë Jerusalén. 29 Tamë nety jyäˈtanë Betfagué ets Betania mä ja Oliibës kopk ko tkejxy nimajtskë yˈëxpëjkpëty. 30 Duˈun tˈanëmääy: “Nëjkxtë mä ximbë käjpn kyëxëˈëky ets ko jam mjäˈttët, ta xypyäädäˈändë tuˈugë burrëˈuˈunk kutsumy kuwëëny mëdiˈibë kyaj pën ttukˈuˈunyënëm, ta xymyëgajëdët ets xyajmindët. 31 Ets pën jam pën myajtëwëdë, ¿tiko xymyëgajëdë? Ta xyˈatsowdët: Yëˈë Wintsën yajtunaampy”. 32 Ta tsyoˈondë ja nimajtskpë yˈëxpëjkpë ets duˈunën tpattë ixtëmë nety të yaˈˈanëëmëdë. 33 Ko ojts tmëgajëdë ja burrëˈuˈunk, ta ja nyijäˈäy yajtëëwëdë: “¿Tiko burrëˈuˈunk xymyëgajëdë?”. 34 Ta yˈatsoowdë: “Yëˈë Wintsën yajtunaampy”. 35 Ta ojts twijtsnëjkxtë mä Jesús ets ko nety të tjëbaˈandë, ta ttukwaˈtspejtyë Jesús.

36 Mä nety jam tyuˈuyeˈey, ta ja mayjyaˈay ojts twinˈyaˈabëdë ja nëˈë tuˈu mëdë wit. 37 Ko nety jam tyimwingonë mä ja tuˈu mëdiˈibë jëjptakp mä Oliibës kopk, ta ja mayjyaˈay mëdiˈibë nety panëjkxëdëp agujk jotkujk jyantsy nyayjyäˈäwëdë ets dyajmëjpëtsëëmdë Dios, yëˈë ko të nety tˈixtë tukëˈëyë ja mëjˈäjtën mëdiˈibë të ttunyë Jesús. 38 Duˈun jyënandë: “¡Kunuˈkxy yˈitët ja Rey mëdiˈibë miimp xyëëwgyëjxmë Jyobaa! ¡Nˈokˈijtëm tuˈugyë mëdë Dios ets nˈokˈyajmëjpëtsëˈëmëm!”. 39 Per näägë farisee mëdiˈibë nety yajpattëp mä ja mayjyaˈay, jyënandë: “Yaˈëxpëjkpë, anëëmëdë mˈëxpëjkpëty waˈan tˈamondë”. 40 Jesús ta yˈatsooy: “Ko yˈamondët, ta ja tsää tyëkëyäˈändë yaxpë jojkpë”.

41 Ko Jesús tmëwingoonyë Jerusalén käjpn ets ko tˈijxy, ta tnijëëy tniyaxy. 42 Ets jyënany: “Ko jeexyë të xyˈokjaygyukë tijaty mmooyëbë jotkujkˈäjtën.... Per tukëˈëyë yäˈädë, të tyam myajtukwinguyuˈutsy. 43 Mët ko jäˈtäämbë tiempë mä ja mëtsipëty mnagamäˈänëdë mëdë kepy mëdiˈibë jëjpkuˈpyny, ets myajnadukäˈänëdë parë niwiˈixtsow mgapëtsëmdët. 44 Ets mijts Jerusalén mëdë mjäˈäyëty mgutëgoyandëp, nituˈugë tsää kyawëˈëmäˈäny,* yëˈë ko të Dios mbayeˈeyëdë, per kyaj të xymyëjpëjktäˈäktë”.

45 Ta netë Jesús tyëjkë mä templë ets tˈëxkajxtääy pënatyë nety jam toˈktëp. 46 Duˈun tˈanëmääy: “Diosë jyaaybyajtën jyënaˈany, ja ndëjkëts yëˈë ets japë jäˈäy nyuˈkxtäˈäktët, per mijtsëty të xyajjëmbijnëdë ixtëmë maˈtstakn”.

47 Jesús duˈunyëm yaˈëxpëjky bom bom mä templë, per ja saserdotë wintsënëty, pënaty jyaaytyëbë ley ets ja jäˈäyëty mëdiˈibë myëdäjttëbë kutujkën mä ja nax käjpn, yˈëxtääytyë winmäˈäny wiˈix mbäät dyaˈooktë Jesús. 48 Per kyaj tmëwinmäˈänybyattë wiˈix dyaˈooktët, mët ko niˈamukë jäˈäy myëdoowˈijttë wiˈixë Jesús yaˈëxpëjky.

20 Tëgok, ko netyë Jesús yaˈëxpëky mä ja templë ets tnimaytyaˈagyë oybyë ayuk, ta nyimiinëdë saserdotë wintsënëty, pënaty jyaaytyëbë ley ets ja mëjjäˈäytyëjkëty. 2 Ta yˈanëmääyëdë: “Oknigäjpx, ¿pënën të mˈanëˈëmxëty ets duˈun tijaty xytyunët? ¿Pënën të mmoˈoyë kutujkën?”. 3 Jesús ta yˈatsooy: “Tyam nanduˈun ti nyajtëwäˈändë ets xyˈokˈatsoowëmbittët. 4 Ko Juan yajnëbejty, ¿pën tukˈanaˈamë, yëˈë Diosë o naxwinyëdë jäˈäy?”. 5 Ta ak yëˈëjëty nyayjyënanëdë: “Ko nˈatsoˈowëm ko yëˈë Dios mooyë kutujkën, ta xyˈatsowäˈänëm: ¿Ets tiko xykyamëbëjktë? 6 Per pën jënäˈänëm ko yëˈë naxwinyëdë jäˈäy mmooyë kutujkën, ta nëjkx xykyukäˈtsëm ja nax käjpn mët ko myëbëjktëp ko Juan yëˈë Diosë kyugajpxy”. 7 Pääty yˈatsoowdë ko kyaj tnijawëdë pënën kajxë. 8 Jesús ta yˈanëmääyëdë: “Pes nan kyaj ndukmëtmaytyäˈägäˈändë pënëts të xymyoˈoyë kutujkën etsëts duˈun tijaty ndunët”.

9 Ta net ja nax käjpn ttukmëtmaytyakyë yäˈädë ijxpajtën: “Tuˈugë yeˈeytyëjk kyojë uubës mä ja kyam, ta nääk ja kamduumbë ujtstuumbë ojts ttukmënikaagë tujkwaˈkxy,* ets ta ojts nyëjkxnë wiink it wiink lugäär, jeky jam yˈijty. 10 Ko tpaty ja tiempë, ta ja kugam tkejxy tuˈugë tyuumbë mä ja kamduump ujtstuumbëty ets yajmoˈoyët ja uubës mëdiˈibë nety patëp. Per jeˈeyë tkepywyojptë ets duˈunyë dyajjëmbijttë, nitii tkamooytyë. 11 Ta ja kugam jatëgok tkejxy jatuˈugë tyuumbë, per nan jeˈeyë twojp tkäˈtstë, tnëxik ttukxiktë ets duˈunyë dyajjëmbijttë, nitii tkamooytyë. 12 Ta jatëgok tkejxyë wiinkpë tyuumbë, per nan jeˈeyë axëëk ttuundë ets tˈëxkajxtë. 13 Ta ja kugam jyënany: Tijëtsë net ndunëp. Minëts nˈokkexyë nˈuˈunk mëdiˈibëts niˈigyë ntsojkypy, waˈan kyaj wiˈix ttundët. 14 Ko ja kamduumbë ujtstuumbë tˈijxtë ko ta myiny ja kugamë yˈuˈunk, ta nyayjyënanëdë: Xii myiny mëdiˈibë kumäˈäyën jyaˈˈataampy. Niˈik oy ko ndimyyaˈoˈkëm ets ta ëjtsäjtëm njaˈäjtëm. 15 Ta dyajpëtsëëmdë mä ja uubës kam ets dyaˈoˈktë. Pääty, ¿wiˈixëdaa tyunäˈänëdë ja kugam? 16 Ko jyäˈtët, ta dyaˈoogäˈäny ja kamduump ujtstuumbëty, ta wiinkpë ttukmëwëˈëmëyaˈany* ja yˈuubës kam”.

Ko duˈunë jäˈäyëty tmëdoowdë, ta yˈatsoowdë: “¡Ninäˈä* duˈun kyatun kyajatëdët!”. 17 Perë Jesús ta twinˈijxpejty ja jäˈäyëty ets dyajtëëy: “¿Tiijën myaytyäˈägaampy ko jyënaˈany mä Diosë jyaaybyajtën: Ja tsää mëdiˈibë kyaj dyajtunandë ja tëjkkojpëty, yëˈëjën tyam të jyëmbity tsäägopk? 18 Ja jäˈäy mëdiˈibë tyukëdääwbejtypyë yäˈädë tsäägopk, kajaa tsyayutäˈäny.* Ets ko pën tyukäˈäbatëdët, pin jat jyatäˈäny”.*

19 Ta ja saserdotë wintsënëty ets pënaty jyaaytyëbë ley ënetyë tjamatsandë Jesús mët ko tjaygyujkëdë ko yëˈë jam yajmaytyaktëp. Per kyaj tmäjtstë, yëˈë ko ttsëˈkëdë ja nax käjpn. 20 Ko nety të tˈokˈix të tˈoktundë ko jam muumë Jesús kyäjpxtëgoyët, ta tkajxtë näägë jäˈäyëty mëdiˈibë nety të tmeenymyoˈoytyë ayuˈutsyë. Yäˈädë jäˈäyëty duˈun nyayajnäjxëdë ko ak oy tijaty ttundë, ets mëdiˈibë nety tsyojktëp, yëˈë tkëyakäˈändë Jesús mä ja kuduungëty ets mä ja yajkutujkpë. 21 Ta yäˈädë jäˈäyëty jyënandë: “Yaˈëxpëjkpë, nnijäˈäwëdëpts ko kyaj mwinˈëëny mwinxäjy ets ko tëyˈäjtën tijaty mdukniˈˈixë ets kyaj winˈixy wingexyë jäˈäy xytsyoky. Duˈunën mdukniˈˈixë ja Diosë nyëˈë tyuˈu ixtëm tyëyˈäjtënëty. 22 Wiˈix mˈokjënäˈäny, ¿oyëdaa ko yajˈyakëdë kugëbety mä ja yajkutujkpë o kyaj?”. 23 Per ko Jesús tˈijxy ko jeˈeyë wyinmäˈänyˈixäˈänëdë, ta yˈatsooy: 24 “Oktukˈijxtëgëts tuˈugë meeny,* ¿pën jam ijtp nikojtuˈuty ets pën jamë xyëëw miimp?”. Ta yˈatsoowdë: “Yëˈë yajkutujkpë”. 25 Jesús ta yˈanëmääyëdë: “Mmoˈoytyë ja yajkutujkpë mëdiˈibë jyaˈäjtypy ets mmoˈoytyë Dios mëdiˈibë yëˈë jyaˈäjtypy”. 26 Ko duˈunë Jesús yˈatsooy, amonyë jäˈäy wyëˈëmëtyaaytyë* ets kyaj ojts dyajkäˈädë, yëˈë ko ak oy mëdiˈibë ojts ttukmëtmaytyaˈaky ja nax käjpn.

27 Per ta Jesús nyimiinëdë ja saduseety mëdiˈibë kyaj tmëbëktë ko oˈkpë jyukypyëkäˈändë ets yajtëëwëdë: 28 “Yaˈëxpëjkpë, Moisés duˈun ojts tjääybyety: Ko tuˈugë yeˈeytyëjk yˈoogët ets kyaj ja kyudëjk të yˈuˈunkpääty, ta yäˈädë toˈoxytyëjk tpëkët ja kyapy. Ets ko tmëdattët ja yˈuˈunk, duˈun ixtëm jeexyë ja myëgaˈax yëˈë tˈuˈungëtyën. 29 Duˈunën jyäjttë niwëxtujk ja yaˈayˈënäˈk mëdiˈibë nety tukaˈaxëty. Ja kaˈaxkopk, ta twooyë kyudëjk, per oˈkë yäˈädë mixy ets kyaj ja yˈuˈunk tpäättë. 30 Nanduˈun jyajty ja myëmajtskpë, pyëjk ja kyapy, ets ok, ta yˈoˈky 31 etsë myëdëgëëkpë nanduˈun jyajty. Niwëxtujkë yäˈädë ënäˈkëty pyëjktë ja kyapy, per oˈktääytyë ets nituˈugë yˈuˈunk tkamëdäjttë. 32 Ets ok, ta nanduˈun yˈoˈky ja toˈoxytyëjk. 33 Ko ja oˈkpë jyukypyëktët, ¿pën nëjkxë yäˈädë toˈoxytyëjk tmëmëjjäˈäyˈaty? Pes ojts mëët pyëjktäˈäy ja niwëxtujkpë”.

34 Jesús ta yˈatsooy: “Ja naxwinyëdë jäˈäy pëjk uktëp ets yajkëyäjktëp, 35 , per pënaty pat nitëjkëdëp jyukypyëktët ets jyukyˈattët mä ja tiempë mëdiˈibë miimp këdakp, kyaj pyëkäˈän yˈuugäˈändë ets nan kyaj yajkëyakäˈändë parë pyëktët. 36 Kyaj nyekyˈoogäˈändë mët ko duˈun jyukyˈatanëdë ixtëmë anklësëty ets yëˈë Dios uˈunkˈatanëdëp ko jyukypyëktët. 37 Axtë Moisés nyigäjpx ko ja oˈkpë jyukypyëkäˈändë. Duˈun tˈanëmääyë Dios mä ja ujts mëdiˈibë nety yaˈamp, Jyobaa mëdiˈibë Diosˈäjtypyë Abrahán, Isaac etsë Jacob. 38 Kyaj yëˈë tniDiosˈaty ja oˈkpëty, yëˈë duˈun nyiDiosˈäjtypy ja juukypyëty, yëˈë ko parë Dios niˈamukë yëˈëjëty jukyˈäjttëp”. 39 Ko duˈun tmëdoowdë pënaty jyaaytyëbë ley, ta yˈanëmääyëdë: “Yaˈëxpëjkpë jantsy oy të mˈatsoy”. 40 Ets kyaj tijaty tnekyyajtëëwdë.

41 Netë Jesús yajtëëwëdë: “¿Wiˈixën ko mjënäˈändë ko Kristë yëˈë tyeetyˈajtypyë David? 42 David duˈun këˈëm jyënany mä Salmos: Duˈunë Jyobaa tˈanëmääyë nWintsënëts: Uˈunyë nˈaˈoytsyoowëts* 43 axtë koonëmëts nbëjktäˈägëdë nmëtsipëty mdekypyäˈtkëˈëy.* 44 ¿Wiˈix ko David ojts ttijy nWintsënëts, pën yëˈë yˈuˈunkˈäjtypyë Kristë?”.

45 Tamë netyë mayjyaˈay tjantsy myëdoowˈittë wiˈixë Jesús kyajpxy myaytyaˈaky, ko tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: 46 “Naygyuentëˈatëdë mä taabë jäˈäyëty mëdiˈibë jyaaytyëbë ley, mët ko jeˈeyë nyayxyoxëdë jantsy yeny ets nyax tyëkëdë määyoty parë jäˈäy kyäjpxpoˈkxëdët. Jëjpˈam tyimˈuˈunyëyäˈändë mäjatyë judiyëtëjk tyuˈukmuktë ets jam mëjwindum tyimˈyajpäädäˈändë mä ja käˈäyën ukën yˈityën. 47 Pyëjkxëdëp tijaty myëdäjttëp ja kuˈookytyoˈoxytyëjk ets jeky nyuˈkxtäˈäktë parë jäˈäy jeˈeyë ttukˈixäˈändë. Yëˈëjëty niˈigyë yajtukumëdowäˈändë ixtëm yˈadëˈëtstë”.

21 Ko Jesús yˈijxëˈky, ta tˈijxy ko ja kumeenyjyaˈaytyëjk tˈagonëdë meeny mä jap nyipety. 2 Nanduˈun tˈijxy tuˈugë kuˈookytyoˈoxytyëjk mëdiˈibë ayoobëjäˈäy tkugonë majtskë meenywyaˈkxyuˈunk mëdiˈibë kyaj nëgoo tsyobääty. 3 Jesús ta jyënany: “Tyam ndimyˈanëëmëdë ko yäˈädë kuˈookytyoˈoxytyëjk niˈigyë meeny të tˈagonë, këdiinëmë wiink jäˈäyëty. 4 Yëˈë ko yäˈädë jäˈäyëty, yëˈë të tˈagonëdë meeny mëdiˈibë nadëjkxëdëp, perë yäˈädë toˈoxytyëjk mëdiˈibë nëgooyë yˈayoownë të tˈagoˈonëtyaˈay ja meenywyaˈkxy mëdiˈibë nety ak naytyukˈixanep”.

5 Ok, ko nety jam näägë jäˈäy tnigäjpx tnimaytyäˈäktë ja templë ko nëgooyë oy tsuj kyëxëˈknë mëdë oyatypyë tsää ets tijatyë nety ja Dios të tmoˈoytyë, 6 ta Jesús jyënany: “Tyukjäˈtaampy ja xëëw tiempë mä nituˈugë tsää xykyaˈixtët mëdiˈibë tyam jaa mˈijxtëp. Jääm puˈxm tukëˈëyë jyëmbitäˈäny”. 7 Ta net dyajtëëwdë Jesús: “Yaˈëxpëjkpë, ¿näˈäjën* duˈun tyunäˈänyë jyatäˈänyë ets tiijëts nduknijawëdëp ko nety duˈun tyunyë jyatyë?”. 8 Jesús ta yˈatsoowëdë: “Naygyuentëˈatëdë, këdii pën mnaytyukwinˈëënëdët. Yëˈë ko nimayë jäˈäy myinäˈändë nxëëwgyëjxmëts ets jyënäˈänäˈändë: Ëjtsën ja Kristë, o tëë ja tiempë wyingony mëdiˈibë të yaˈˈagajpxy. Kyaj xypyanëjkxtët. 9 Këdii nanduˈun mtsëˈëgëdë ko xymyëdowdët ja tsip ets ko jäˈäy nyaynyibëdëˈëgëdët. Yëˈë ko duˈunën jawyiin tyunäˈänyë jyatäˈänyë, per kyajnëmë nety tpääty ja kutëgoˈoyën”.

10 Nanduˈunë Jesús jyënany: “Tsiptunäämbë paˈis mëdë wiinkpë paˈis etsë gobiernë mëdë wiinkpë gobiernë. 11 Oymyääjëtyë mëk ujx* nyaxäˈäny, jaˈˈatäämbë yuu ets ja mëk päˈäm mëdiˈibë ninäjxp. Nanduˈun yaˈixäˈäny jam tsäjpotm tijaty atsëˈëk ajawë ets wäˈätsën tyimˈyaˈixäˈäny ja ijxwëˈëmën.

12 Per mä kyajnëm duˈun tyunyë jyatyë, myajnibëdëˈëgandëp, myajmatsandëp, myajmënëjkxandëp mäjaty tyuˈukmuktë ja judiyëtëjk ets mtsuman matsanëdëp. Nanduˈunë jäˈäy myajnëjkxäˈänëdë mä yajkutujkpëty ets rey windum mët kojëts xypyanëjkxtë. 13 Ko duˈun mjat mgëbattët, ta jäˈäy xytyuknijawëdët pënën ëjts. 14 Pääty pëjktäˈäktë mä mjot mwinmäˈäny ets kyaj kontiempë xymyëmay xymyëdattët wiˈix mnaynyikäjpxtuˈudëdët, 15 yëˈë ko nmoˈoyandëp ja wijyˈäjtën ets nbudëkëyandëp parë xynyijawëdët wiˈix xyˈatsowdët ja mëtsipëty. 16 Axtë mgëyakanëdëp ja mdääk mdeety, ja mmëgaˈaxëty, mjëëky mmëguˈugëty ets pënaty oy mëët mnaymyayëdë.* Ets nääk mijtsëty myaˈooganëdëp ja jäˈäy. 17 Mˈaxëëkˈixanëdëp niˈamukë jäˈäy mët kojëts xypyanëjkxtë. 18 Per oy duˈun mˈokjat mˈokkëbattët, nituˈuk duˈunyë mguwääy kyatëgoyäˈändë. 19 Ko mmadäˈäktët, ta nëjkx mnitsoˈoktë.

20 Ko xyˈixtët ja soldäädëtëjk të dyajnadujktääynyëdë Jerusalén käjpn, yëˈë mdukˈixtëp ko të nety wyingonë mä kyutëgoyaˈany. 21 Ets pënaty tsënääytyëp Judea, ta kyaˈaktët ets nyëjkxtët tunoty kopkoty. Ets pënaty tsënääytyëp Jerusalén, waˈan jam ttsoondë ets nyëjkxtët kamoty tuˈujoty, ets kyaj jyëmbittët. 22 Jaˈa ko mä taabë tiempë, jaa mä Dios tpayeˈeyaˈanyë naxwinyëdë jäˈäy, duˈunën yˈadëwët tukëˈëyë mëdiˈibë ojts yajkujayë mä Diosë jyaaybyajtën. 23 ¡Përoobë toˈoxytyëjkjäˈäyëty mëdiˈibë nety yaˈuˈunktsiˈtstëp mä taabë tiempë, o mëdiˈibë nety nyikëjxmˈäjttëbë yˈuˈunk! Yëˈë ko mä yäˈädë it lugäär, nëgooyë jyaˈˈatanë ayoˈon jotmay ets tukjotˈambëkanëdëbë Dios. 24 Yaˈoogan yajtëgoyanëdëbë jäˈäyëty ets tsumy matsy yajmënëjkxäˈändë mä tukëˈëyë nax käjpn. Ets ja wiinkpë nax käjpn yˈadaanan tyuktaanandëbë Jerusalén käjpn, axtë koonëm tpäädëdë tiempë mëdiˈibë të yaˈˈagajpxy.*

25 Nanduˈun yaˈixäˈäny ja ijxwëˈëmën* mä ja xëëw, poˈo etsë mëtsäˈä, ets yä naxwiiny nëgooyë jäˈäy myayan tyäjanëdë ets kyaj tnijawëyäˈändë ti tyundëp ko tmëdowdët ja mejy jyantsy pyëmimy ets jyantsy pyëdëˈëky. 26 Ko ja jäˈäyëty tnijawëdët ti tukmiin tukëdakëbë yäˈädë naxwinyëdë, nëgooyë tmëmayan tmëdäjanëdë ets duˈunyë jyot jyäˈäwën tyëgoyäˈändë mëdë mëk tsëˈëgë, mët ko yajwijtsxitäämp mëdiˈibë mëkˈäjtën myëdäjtypy tsäjpotm. 27 Ta net xyˈixäˈändë ko myiny ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk yootsoty nëmäˈäjoty mëdë mëkˈäjtën etsë mëjˈäjtën. 28 Ko duˈun xyˈixtët tyunyë jyatyë, wäˈkukëdë ets koowëˈëktë, yëˈë ko të nety wyingony mä mˈawäˈätspëtsëmäˈändë”.

29 Ta netë Jesús tpëjktaky tuˈugë ijxpajtën: “Okˈixtë ja iigë kepy ets oytyim mëdiˈibëtyë ääy kepy. 30 Ko xyˈixtë jyiˈtstëgatsy, yëˈë mdukˈijxëdëp ko ta myiinë ja nëë tuu. 31 Nanduˈunën ko xyˈixtët tukëˈëyë yäˈädë tyun jyatëdët, yëˈë mduknijawëdëp ko wingoomp ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. 32 Tyam ndimyˈanëëmëdë ko taanëmë nety yˈakjukyˈattë yäˈädë jäˈäyëty ko nëjkx duˈun tyunyë jyatyë. 33 Këxäämp naxäämbë tsäjp etsë naxwinyëdë, perë nˈayukëts ninäˈä kyakëxäˈäny kyanaxäˈäny.

34 Per mijtsëty naygyuentëˈatëdë, këdiibë yëˈë xymyëgëx xymyëˈanuˈkxëdët ko mgääynyiˈik mˈukniˈigyëdët o ko nëgoo tijaty xymyëmay xymyëdäjtë mä mjukyˈäjtën, yëˈë ko mbäät ajotkumonë myiny ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk, 35 duˈun ixtëm ajotkumonë yujk tyëkë mä tuˈugë trampë. Nituˈugë naxwinyëdë jäˈäy nëjkx tkakugeˈegyë taabë xëëw. 36 Pääty nayaˈitëdë wijy kejy ets janääm jatsojk mënuˈkxtäˈäktë Dios, net xykyugaˈaktët tukëˈëyë yäˈädë mëdiˈibë tunan jatanëp ets mbäät xywyindanëdë ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk”.

37 Jesús, xëëny ijty yaˈëxpëky mä ja templë, ets ko kyootsënë, ta nyëjkxnë mä Oliibës kopk mët ko jamë nety jyäjtaˈaky. 38 Ets jopyëp, ta jäˈäy jyäjtkojtë mä ja templë ets tmëdoowˈitäˈändë tijatyë Jesús tukniˈˈijxëp.

22 Yëˈë nety pyatypy ja tiempë mä Yajnixëëwduny ja tsäjpkaaky mëdiˈibë kyaj tmëdatyë lebaduurë, ja ijty yajtijy Paskë xëëw. 2 Ja saserdotë wintsënëty ets pënaty jyaaytyëbë ley tsyëˈkëdë ja nax käjpn, pääty tˈëxtääytyë winmäˈäny wiˈix mbäät tˈokˈyaˈooktë Jesús. 3 Ta netë Satanás ttuktëjkë Judas Iscariote, yëˈë niduˈuk mä ja nimäjmajtskpë Jesúsë yˈapostëlëty. 4 Judas, ta ojts tninëjkxy ja saserdotë wintsënëty ets pënaty nyigëbäjkˈäjttëp ja templë kuentëˈäjtpëty ets mëët nyaygyäjpxäˈänëdë wiˈix tkëyakäˈänyë Jesús. 5 Yäˈädë jäˈäyëty nëgooyë ojts tˈoymyëdoowdë ixtëmë yˈanëmääyëdë Judas ets ta tkajpxyˈäjttë tmeenymyoˈoyäˈändë. 6 Judas kyupëjk, ta net tˈëxtääyë winmäˈäny wiˈix mbäät tˈokkëyakyë Jesús mä kyaj nëgooyë mayjyaˈay yajpääty.

7 Ta net tpaty mä Yajnixëëwduny ja tsäjpkaaky mëdiˈibë kyaj tmëdatyë lebaduurë ets jaa mä jäˈäy dyaˈooktë ja jëyujk animal mëdiˈibë yajtunandëp mä Paskë. 8 Päätyë Jesús tkejxyë Pedro mëdë Juan ets tˈanëmääy: “Nëjkx niˈˈixëdë* ja Paskë xëëw ets jam ngäˈäy nˈukëm”. 9 Yëˈëjëty, ta dyajtëëwdë: “¿Mäjëts nëjkx niˈˈixëdë?”. 10 Ta Jesús yˈatsooy: “Ko mdëkëdët käjpnoty, jam xypyäädäˈändë tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë myënëjkxypy tuknaxtuˈtsë nëë ets yëˈë mbanëjkxtëp, mä tyëkë, ta jam xypyadëkëdët. 11 Duˈun xyˈanëëmëdët ja kudëjk: Duˈun ja Wintsën jyënaˈany: ¿Määjën ja tëjk mäjëts mbäät nˈaˈuxˈattë mëdëtsë nˈëxpëjkpëty mä Paskë xëëw? 12 Ets ja yeˈeytyëjk, ta mdukˈixäˈänëdë tuˈugë tëjkë mëjpë anikëjxy ets kaˈpxy jap tijaty tmëdäjtäˈäy, japë net xynyiˈˈixëdët ja Paskë xëëw”. 13 Ta tsyoˈondë ets duˈunën meerë tpattë ixtëmë nety të yaˈˈanëëmëdë, ta net jam tniˈˈijxëdë ja Paskë xëëw.

14 Ko tpaty ja oorë, ta Jesús mëdë yˈapostëlëty twinguwaˈtsëdë ja mesë. 15 Ets ta net tˈanëmääy: “Nëgooyëtsë nety ngayan nˈuuganë mët mijtsëty mä yäˈädë Paskë xëëw, määnëmëts ngayajnaxy ja ayoˈon jotmay..., 16 yëˈë ko tyam nˈanëëmëdë: Kyajëts nˈokkayan nˈokˈuuganë mët mijtsëty mä Paskë xëëw, axtë jaanëm ko nëjkx yˈadëëwdäˈäy mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën”. 17 Ko Jesús yajmooy tuˈugë kopë, ta tmënuˈkxtakyë Dios ets tmooyë dyoskujuyëp, ets tˈanëmääy ja yˈapostëlëty: “Axäjëdë ets koonaxtë, 18 mët ko tyam nˈanëëmëdë ko kyajëts nˈokˈuuganë binë, jaanëm ko myinët ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën”.

19 Ta tkoonëˈky tuˈugë tsäjpkaaky ets tmënuˈkxtakyë Dios ets tmooyë dyoskujuyëp, ta net ojts ttujkwaˈkxy ets tmooyë yˈapostëlëty, ets tˈanëmääy: “Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ja niniˈkx ngëbäjkëts mëdiˈibëts ngëyakaampy ets xytyukˈoyˈattët. Pääty tuunˈadëˈëtstë duˈun etsëts xyjyamyatstët”. 20 Nanduˈunën ttuuny mët ja kopë ko nety të yˈaˈuxˈäjtäˈäy. Duˈun tˈanëmääy ja yˈapostëlëty: “Yäˈädë kopë, yëˈë yˈandijpy ja jembyë kajpxyˈatypyë ets jaa tsyowdëkëyaˈany ko nety të yajtemy yajˈyoky ja nëë nneˈpynyëts ets xytyukˈoyˈattët.

21 Per okˈixtë, ja jäˈäy mëdiˈibëts xykyëyakäämp, ta yajpääty mä yäˈädë mesë. 22 Yëˈë ko ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk yaˈijxtëgoyäämp ixtëm ojts yajnaskäjpxë. Per ¡përoobë taabë jäˈäy mëdiˈibë këyakanëp!”. 23 Ta ja yˈapostëlëty ak yëˈë nyayajtëëwëdë pënën këyakanëp.

24 Nan nëgooyë ojts dyajtsiptaknëdë pënën niˈigyë ijtp mëj. 25 Perë Jesús, ta yˈanëmääyëdë: “Pënaty anaˈamdëp yä naxwiiny, yëˈë yˈanaˈamdëp ja nax käjpn, ets pënaty myëdäjttëbë kutujkën, duˈun yaˈixyˈattë ko yëˈë pyudëjkëdëbë jäˈäy. 26 Per mijtsëty kyaj mbäät duˈun mjäˈäyˈattë. Ja mëdiˈibë itäämbën mëj, waˈan tjëmbity mutsk, ets ja mëdiˈibë nëˈëmoopy tuˈumoopy, waˈan tmëdunyë myëguˈuk. 27 ¿Pënën niˈigyë mëj ijtp? ¿Ja mëdiˈibë kaabyën, o yëˈë ja tuumbë? ¿Ti këdiijën yëˈë mëj yˈity ja mëdiˈibë kaabyën? Per ëjts, duˈuntsën yää nyajpääty mä mijtsëty ixtëmë mëduumbë.

28 Mijtsëty xëmë të myajpäättë mäjëts të nyajnaxyë ayoˈon jotmay. 29 Tyamëts ngajpxyˈaty mët mijtsëty ets mˈanaˈamdët mäjëts nyajkutukäˈäny, duˈun ixtëmëtsë nDeety të tkajpxyˈaty mët ëjts. 30 Ets jam mgaytyët mˈuuktët mä ja mesë mäjëts nyajkutukäˈäny ets mnaxwaatstët mä ja mäjmajtskpë kutujktakn parë jam xypyayeˈeytyëty ja mäjmajtskpë tyëëm yˈäätsë Israel.

31 Simón, Simón, Satanás niˈamukë mjotmaymyoˈoyäˈänëdë ets mwijtsxitäˈänëdë, duˈun ixtëm jäˈäy twinxity twinwopy ja triigë. 32 Per të ninuˈkxtäägë ets duˈunyëm mëkë mëbëjkën xyaˈitët. Ets ko net mjëmbitët, jotmëkmoˈoy ja mëguˈuktëjk”. 33 Simón ta yˈatsooy: “Wintsën, nbanëjkxaampy pujxndëgoty pën jap myajpëjktaˈaky ets nan oogäämbëts pën mˈoˈkp”. 34 Jesús ta yˈatsooy: “Pedro, tyam nˈanëëmë ko kyajnëmë nety yääxëˈëky tuˈugë nëˈääw* ko tëgëëk ok mjënäˈänäˈäny ko kyajëts xyˈixyˈaty”.

35 Nanduˈun tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Ko ojts ngaxtë, nˈanëmääytyë ets kyaj xymyënëjkxtëdë meenyˈabëjkën, ni yëˈë mjëˈkxy mbëkyëty ets ni yëˈë mgëˈëgëty, ets nitii ojts mgatëgoyˈäjtxëdë, ¿këdiijë?”. Ta yˈatsoowdë: “Nitiits ojts xykyatëgoyˈäjtxëdë”. 36 Ta Jesús yˈanëmääyëdë: “Per tyam, pën jam xymyëdattë meenyˈabëjkën, mënëjkxtë ets nanduˈunë mjëˈkxy mbëkyëty. Ets ja mëdiˈibë kyaj tmëdatyë yˈespäädë, waˈan ttoogyë wyit ets tjuyëdë yˈespäädë. 37 Jaˈa ko tyam nˈanëëmëdë ko ëjtsën nyaˈˈadëwaampy mëdiˈibë ojts yajnaskäjpxë mä Diosë jyaaybyajtën: Duˈun yaˈijxy ixtëm tuˈugë axëëkjäˈäy. Ets tajëts tyam nyaˈˈadëy”. 38 Ta ja yˈëxpëjkpëty jyënandë: “Wintsën, tyääts majtskë espäädë”. Ta Jesús yˈatsooy: “Waˈan yëˈëyë”.

39 Ko jam tsyoˈony, ta ojts nyijkxy mä Oliibës kopk mä nety xëmë nyijkxyën, ets ta pyatsoˈonëdë nanduˈun ja yˈëxpëjkpëty. 40 Ko jam jyäjttë, ta tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Duˈunyëm yää nuˈkxtäˈäktë, këdiibë mdëgoytyët”. 41 Jesús ta ojts waanë nyasˈyeˈeyë, ta nyaygyoxtënääytyakë ets tyëjkë nuˈkxtakpë. 42 Duˈun jyënany: “Tatë, pën mbäät, yajjëwäˈägë yäˈädë kopë, per duˈun xytyunët ixtëm xytsyoky, kyaj ixtëmëts ntsoky”. 43 Ta net kyëxëˈky tuˈugë anklës mëdiˈibë tsoˈomp tsäjpotm ets jyotmëkmooyë. 44 Kom nëgooyë netyë Jesús mëk yˈayoownë, ta waanë niˈigyë Dios tmënuˈkxtaky amumduˈukjot, ets ja pyëxyiknëë duˈun ojts kyäˈänë ixtëmë neˈpyny. 45 Ko nyuˈkxtaktääy, ta pyëdëˈky ets ojts tninëjkxy ja yˈëxpëjkpëty. Ko jam jyajty, të nety myäänaxtë mët ko nëgooyë nety myoonëdë tyujknëdë ets jyotmayˈoˈknëdë. 46 Ta net tˈanëmääy: “¿Tiko të määnaxtë? Pëdëˈëktë ets duˈunyëm nuˈkxtäˈäktë këdiibë mdëgoytyët”.

47 Tamnëmë netyë Jesús kyajpxy myaytyaˈaky ko jyäjttë mayjyaˈay. Judas, mëdiˈibë yajwinˈijx mä ja nimäjmajtskpë apostëlëty, yëˈë jëjpˈam miin ets ta ojts ttsuˈkxyë Jesús. 48 Jesús ta tˈanëmääy: “Judas, ¿duˈunën xykyëyakyë Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk ko xytsyuˈkxy?”. 49 Ko ja apostëlëty tˈijxtë ti nety tunan jatanëp, ta dyajtëëwdë Jesús: “Wintsën, ¿nˈoknibëdëˈëktëts mëdë espäädë?”. 50 Ta niduˈuk tjuˈtyë yˈespäädë ets ojts tnëtsujkë yˈaˈoytyatsk,* ja tyuumbë mëdiˈibë nyigopkˈäjtypyë saserdotë. 51 Ta Jesús jyënany: “Këdii duˈun xytyuny”. Ta ja jäˈäyë tyatsk ojts ttoonë ets dyajtsoky. 52 Ta netë Jesús tˈanëmääy ja saserdotë wintsënëty, pënaty nyigëbäjkˈäjttëp ja templë kuentëˈäjtpëty ets ja mëjjäˈäytyëjkëty mëdiˈibë nety jam nanduˈun të myindë: “¿Duˈunëts jaa xynyimindë ixtëmëts jyawë të ndony të nmeetsyën, mëdë mˈespäädëty etsë mgepyëty? 53 Xëmëts jap të nyaˈëxpëky mä templë ets kyajëts të xymyatstë. Tyam, tëëjën ja oorë tpääty ets dyajnigëxëˈëktët ja kyutujkën pënaty yajpattëp agootstuuy”.

54 Ta net tmäjtstë Jesús ets ojts dyajnëjkxtë mä ja tyëjk mëdiˈibë nyigopkˈäjtypyë saserdotë. Pedro ta tpatsoˈony ja mayjyaˈay ets jagam jëxkëˈëm ojts tpanëjkxy. 55 Ta ja jäˈäyëty tëjkwiiny ojts dyajmëjëdë jëën ets jam nyaxwaˈtstë, tamë netyë Pedro nanduˈun yˈuˈunyë tsyëënë. 56 Ko nety të dyajmëjëdë ja jëën, ta ja toˈoxytyëjk mëdiˈibë nety jam mëduump, twinˈijxy tjëjpˈijxy ja Pedro ets jyënany: “Yäˈädë yeˈeytyëjk yëˈë nety nanduˈun mëët jyëdityë Jesús”. 57 Pedro kyaj tkupëjky ets tˈanëmääy ja toˈoxytyëjk: “Kyajëts nˈixyˈatyë taabë jäˈäy”. 58 Ko waanë yˈijty, ta jatuˈugë jäˈäy yˈijxpatë ets yˈanëmääyë: “Mijts nan yëˈë nety mëët mjëdityë Jesús”. Pedro, ta tˈatsooy ja yeˈeytyëjk: “Kyaj yˈëjtsëty”. 59 Ko tukˈoorë nyajxy, ta tuˈugë jäˈäy mëktaˈaky jyënany: “¡Yäˈädë yeˈeytyëjk, yëˈë mëët nanduˈun të jyëdityë Jesús! Wäˈäts yaˈëxkapy ko nan Galilea jäˈäy yëˈë”. 60 Ta ja Pedro tˈanëmääyë jäˈäy: “Kyajëts nnijawë ti tëy maytyaknëp”. Tamnëmë nety duˈun jyënaˈany ko ënetyë yääxëˈëky tuˈugë nëˈääw. 61 Netë Jesús tniˈˈijxëmbijtyë Pedro, ets ta tjamyejtsy ko duˈunë netyë Jesús të yˈanëˈëmxëty: “Kyajnëmë nety yääxëˈëky tuˈugë nëˈääw ko tëgëëk ok mjënäˈänäˈäny ko kyajëts xyˈixyˈaty”. 62 Ta Pedro pyëtsëëmy, axëëk jyantsy nyayjyäˈäwë ets nëgooyë ojts tyëjkënë jëëy yaxpë.

63 Ja jäˈäyëty mëdiˈibë nety të tmatstë Jesús, ta tnëxik ttukxiktë ets twojptë. 64 Ko ttukwingujuˈxëdë* ja wit, ta janääm jatsojk tˈanëmääytyë: “¡Net oknigäjpx! ¿Pënën të mgoxyë?”. 65 Ets nanduˈun tsäätsy mäˈät tˈanëmääytyë Jesús, duˈunën tmëˈˈëëwdëgooy tmëgäjpxtëgooytyë Dios.

66 Ko xyëënytyaky, ta tyuˈukmujktë ja mëjjäˈäytyëjkëty mëdiˈibë myëdäjttëbë kutujkën mä nax käjpn, duˈun ja saserdotë wintsënëty ets pënaty jyaaytyëbë ley. Ta ojts dyajnëjkxtë Jesús mä tyuˈukmuktë tukgrupë jäˈäyëty mëdiˈibë ëwij käjpxwijtëp* ets tˈanëmääytyë: 67 “Oknigäjpx, ¿mijtsën mGristë?”. Ta Jesús yˈatsooy: “Oy jeexyë yam njatukˈawäˈänëdëbë, duˈunyëm kyaj xymyëbëkäˈändë. 68 Ets ko yam tii nyajtëwdët, nan kyaj xyˈatsoowëmbitäˈändë. 69 Desde tyam, ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk yˈuˈunyëyaˈany yˈaˈoytsyoowë* Dios, mëdiˈibë myëdäjtypyë mëkˈäjtën”. 70 Ta net yajtëëwëdë: “¿Mijtsënë Diosë yˈUˈungë?”. Jesús ta yˈatsooy: “Ëjts, këˈëm jam duˈun mjënäˈändë”. 71 Ta ja jäˈäyëty jyënandë: “¿Tiko nˈaktimytsyojkëm ets myinëdë wiinkpë testiigëty? Tëëts yam këˈëm nmëdoˈowëm wiˈix të jyënaˈany”.

23 Ta niˈamukë jäˈäy tnibëdëˈktë Jesús ets ttukkëdëjkëdë ja Pilato. 2 Ko jap dyajjäjttë, ta tniwäämbajttë ets jyënandë: “Yäˈädë yeˈeytyëjk jeˈeyë ja tˈaˈëw tˈagäjpxë nax käjpn, duˈun tˈanëëmë ko kyaj dyaktët ja kyugëbety mä ja yajkutujkpë ets nyaynyigajpxyë ko yëˈë Kristë ets rey”. 3 Ta Pilato dyajtëëyë Jesús: “¿Mijtsën rey mä judiyëtëjk?”. Yëˈë ta yˈatsooy: “Ëjts, këˈëm jam duˈun mjënäˈäny”. 4 Pilato ta tˈanëmääy ja mayjyaˈay ets ja saserdotë wintsënëty: “Yäˈädë yeˈeytyëjk kyajëts të nbatë tyëgoˈoyën”. 5 Per yëˈëjëty duˈunyëm jyënandë: “Yˈaˈëˈëw yˈagäjpxëbë nax käjpn ko yaˈëxpëjktsondaky Galilea, duˈunën të ttuny mä tukëˈëyë yˈit lyugäärë Judea ets axtë yääbäät të jyaˈty”. 6 Ko ja Pilato duˈun tmëdooy, ta dyajtëëy pën Galilea jäˈäyë Jesús. 7 Ko tnijäˈäwë ko Galilea jäˈäy, ta tkajxnäjxy mä Herodes ets yëˈë pyayeˈeyëdët, pes tamë nety nanduˈun të jyaˈty Jerusalén.

8 Herodes nëgooyë ojts agujk jotkujk nyayjyäˈäwënë ko twinguˈijxë Jesús. Yëˈë ko duˈunyëmë nety tjaˈixäˈäny, pes të nety tnijawë wiˈixë Jesús yajnimaytyaˈaky ets jyaˈixaampy wiˈix ttunyë miläägrë. 9 Ta tijaty tjantsy yajtëëyë Jesús, per yëˈë nitukˈääw kyaˈˈatsooy. 10 Ja saserdotë wintsënëty ets pënaty jyaaytyëbë ley, nëgooyë ojts ttukjotˈambëjknëdë Jesús ets tniwäämbajttë. 11 Herodes mëdë syoldäädëtëjk wyingäjpx jyëjpkäjpxtë Jesús ets nyëxik tyukxiktë ko ttukxojxtë* tuˈugë wit mëdiˈibë nëgooyë yˈoyˈäjnë. Ta jatëgok ttukëdëjkë Pilato. 12 Herodes mëdë Pilato naymyëtsipˈäjtëdëbë nety, per naymyëˈoybyëjkëdë mä taabë xëëw.

13 Ta netë Pilato dyajtuˈukmujky ja saserdotë wintsënëty, ja yajkutujkpëty ets ja nax käjpn, 14 ets tˈanëmääytyë: “Duˈun mjënäˈändë ko yäˈädë yeˈeytyëjk yëˈë yˈaˈëˈëw yˈagäjpxëbë nax käjpn ets kyaj myëdowdët. Per të xyˈix xymyëdowdë wiˈixëts tijaty nyajtëy nyajtudaˈaky ets kyaj tyëyˈäjtënëty ixtëm të xynyiwäämbattë, pes kyajëts të nbääty ja tyëgoˈoyën. 15 Herodes nan kyaj ti tyëgoˈoyën të tpatë, päätyëts jatëgok të xytyukëdëkë. Okˈixtë, yäˈädë yeˈeytyëjk kyaj nyitëkëty ets yˈoogët. 16 Pääty jeˈeyëts yam ndëytyunäˈäny ets tajëts nyaˈˈawäˈätspëtsëmäˈäny”. 17* —— 18 Per ja mayjyaˈay ta tyëjkëdë yaxpë jojkpë: “¡Yaˈoogë taabë yeˈeytyëjk ets yaˈˈawäˈätspëtsëmë Barrabás!”. 19 Yäˈädë yeˈeytyëjk pääty yajtsuumy jaˈa ko yëˈë nyibëdëˈk ja yajkutujkpëty mä ja nax käjpn ets ko yajjäˈäyˈoˈky. 20 Pilato yëˈë nety yaˈˈawäˈätspëtsëmaambyë Jesús, pääty jatëgok dyajtëëyë mayjyaˈay. 21 Per yëˈëjëty ta jatëgok tyëjkëdë yaxpë jojkpë: “¡Nitëjkëp yajpëjktäˈägët kepykyëjxy!* ¡Kepykyëjxy nyitëkëty!”. 22 Ta Pilato myëdëgëëk ok tˈanëmääy ja mayjyaˈay: “Per ¿tikots duˈun ndunëdë yäˈädë jäˈäy? Kyaj ti të ttuundëgoy. Yäˈädë yeˈeytyëjk kyaj nyitëkëty ets yˈoogët. Pääty jeˈeyëts yam ndëytyunäˈäny ets taats nyaˈˈawäˈätspëtsëmäˈäny”. 23 Ko duˈun ja mayjyaˈay tmëdoowdë, ta niˈigyë tyëjkëdë yaxpë jojkpë ets jyënandë ko waˈan tˈooky kepykyëjxy.* Pilato ta ojts tkupëjknë, yëˈë ko nëgooyë mëktaˈaky jyënanëdë ja mayjyaˈay. 24 Ta Pilato duˈun ttuuny ixtëm ja mayjyaˈay yˈanëmääyë. 25 Yëˈë yaˈˈawäˈätspëtsëëm ja mëdiˈibë nyigäjpxtë, ja yajjäˈäyˈoˈkpë mëdiˈibë nety të tnibëdëˈëky ja yajkutujkpëty. Ta netë Pilato ttukëdëjkë ja mayjyaˈay ets ttundët wiˈix ttimytyunäˈändë Jesús.

26 Tamë nety dyajnëjkxtë Jesús, ko tuˈääy tmäjtstë Simón, tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë nety kugäjpnˈäjtp Cirene ets jamë nety tsyoony kamoty. Ta ttuknikëëytyë ja kepy* mä nety yajkëxwopäˈänyë Jesús ets ëxˈok ojts tpanëjkxyë Jesús. 27 Tamë nety ja mayjyaˈay pyanëjkxëdë ets nanduˈun ja toˈoxytyëjkëty mëdiˈibë nëgooyë nyaygyuj nyaywyojpëndë ko jyëˈëy yäˈäxtë ets nëgooyë tnimoon tnidujknëdë Jesús. 28 Jesús ta tniˈˈijxëmbijty ja toˈoxytyëjkëty ets tˈanëmääy: “Nyëëxëtyë Jerusalén, këdiits xynyijëˈëy xynyiyäˈäxtë. Mijtsëtyën këˈëm naynyijëˈëy naynyiyäˈäxëdë ets nijëˈëy niyäˈäxtë ja mˈuˈunk mˈënäˈkëty; 29 yëˈë ko wingoomp ja xëëw tiempë mä yaˈˈanëëmëyäˈändë ja toˈoxytyëjkëty: ¡Jotkujk pënaty kyaj wyëˈëmy* uˈunkmëët, ja mëdiˈibë kyaj mbäät të yˈuˈunkpääty ets kyaj të yaˈuˈunktsiˈitsy! 30 Ta net xyˈanëëmëyäˈändë ja tun kopk: ¡Kuwandëgëts! ets ja tun kopkë jyëdun: ¡Yuˈtstëgëts! 31 Pën duˈun tyam xytyundë ko xyˈixtë ja ääy kepy tsuxk, ¿tidaa tunan jatanëp ko tyëtstäˈäyët?”.

32 Tamë nety nanduˈun dyajnëjkxtë nimajtskë axëëkjäˈäy ets jam dyaˈoogäˈändë. 33 Ko jyäjttë mä ja lugäär mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Kalabeerë, ta jam tkëxwojptë kepykyëjxyë* Jesús mët ja axëëkjäˈäyëty: tuˈuk aˈoytsyoow* ets jatuˈuk anäjnytsyoow. 34 Perë Jesús ta jyënany: “Tatë, pokymyaˈkxtë mët ko kyaj tnijawëdë ti tyuundëp”. Ta ja wyit nanduˈun ojts tnirifëtuunëdë.* 35 Tamë nety ja jäˈäy tˈixtë, per ja anaˈambëtëjkëty, jeˈeyë tnëxik ttukxiktë Jesús ets jyënandë: “Të wiink jäˈäy dyajtsoˈoky, waˈan këˈëm tnayajnitsoˈogyë pën yëˈë Kristë ets pën yëˈëjënë Dios të wyinˈixyë”. 36 Ja soldäädëtëjk, nan jeˈeyë tnëxik ttukxiktë Jesús ko tmooytyë ja binë xun, 37 ets tˈanëmääytyë: “Pën mijtsënë judiyëtëjkë ryey nayajnitsoˈogëdë këˈëm”. 38 Ets kyutum tamë nety yˈity këxjäˈäy ja letrë mëdiˈibë jënäämp: “Tyääbë yëˈë ja judiyëtëjkë ryey”.

39 Niduˈuk ja axëëkjäˈäy mëdiˈibë nety jam ijtp kudëy, jeˈeyë tnëxik ttukxikyë Jesús ets tˈanëmääy: “Mijtsën mGristë, ¿këdii? ¡Nayajnitsoˈogëdë këˈëm etsëts nanduˈun xyajnitsoˈoktët!”. 40 Ko duˈun tmëdooy jatuˈukpë axëëkjäˈäy, ta ojts tˈojy ja myëguˈuk, duˈun tˈanëmääy: “Ix nanduˈun jam mjayajtëytyuny, ¿ti këdiijën xytsyëˈëgë Dios? 41 Ëjtsäjtëm* xynyitëjkëm duˈun njäjt ngëbajtëm mët ko yëˈë ngumëdoˈowëm mëdiˈibë të nduundëgoˈoyëm, perë yäˈädë yeˈeytyëjk kyaj ti të ttuundëgoy”. 42 Ta net tˈanëmääyë Jesús: “Xyjyamyatsëbëts ko nety mdëkë anaˈambë”. 43 Jesús ta tˈatsooyë yäˈädë jäˈäy: “Tyam ndimyˈanëëmë, myajpäädäämp mët ëjts mä ja oybyë tsujpë it lugäär”.

44 Jeˈeyënëmë nety tpäädäˈäny naa a las 12 ko kyootsëtyaay ja naxwinyëdë, ets duˈun yˈijty axtë naa a las 3, 45 nimää ja xëëw kyakëxëˈky. Ta net ja templë adëëytyuk kujkm ojts kyëˈtswaˈkxy. 46 Jesús ta mëk jyënany: “¡Tatë, ndukkëdëjkëbëtsë njukyˈäjtën!”. Ko duˈun jyënäändääy, ta ojts yˈoˈknë. 47 Ko duˈun tyuun jyäjtë, ta ja soldäädë wintsën dyajmëjpëtsëëmyë Dios ets jyënany: “Tëyˈäjtën ko yäˈädë yeˈeytyëjk kyaj ti të ttuundëgoy”. 48 Ko ja mayjyaˈay tˈijxtë ti nety tuunëp jäjtëp, ta jyëmbijttë mä tyëjk ets jyantsy nyaygyatsykyoxëdë mët ko axëëk nyayjyäˈäwëdë. 49 Tamë nety jagam tyanëdë pënaty yˈixyˈäjttëbë Jesús. Tamë nety nanduˈun ja toˈoxytyëjkëty mëdiˈibë patsoˈonëdë Galilea, tˈixtë tijaty tuunëp jäjtëp.

50 Tamˈäjtpë nety tuˈugë yeˈeytyëjk mëdiˈibë xyëwˈäjtypy José, oyjyaˈay ets ak oy winë ttuny, ets yëˈë nety mëët tyunyë jäˈäyëty mëdiˈibë ëwij käjpxwijtëp. 51 José jamë nety kyugäjpnëty Arimatea, mä ja it lugäär mëdiˈibë yajpatp Judea ets jyëjpˈijxypyë nety ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Yëˈë kyaj ttuktëjk ttukwäˈkë ko jäˈäy ojts nyayˈëw nyaygyäjpxëdë wiˈix ttunäˈändë Jesús. 52 José ta ojts tninëjkxyë Pilato ets tˈamdooy ja Jesúsë nyiniˈkx. 53 Ta ojts dyajjënäjkë Jesúsë nyiniˈkx, ttukˈabijty tuˈugë oybyë wit ets tpëjktaky mä tuˈugë oˈkpëjut mëdiˈibë nety të ttukpäjtuˈuty tsääwinm, mä nety nipënnëm kyanaxtëkë. 54 Mä taabë xëëw, tamë nety ja judiyëtëjk nyayjyëjpˈijxëndë, pes tsuu yëˈë nety tsondäˈäganëbë sääbëdë xëëw. 55 Tamë nety nanduˈun yajpäättë ja toˈoxytyëjkëty mëdiˈibë Jesús patsoˈonëdë Galilea. Ta ojts nyëjkxtë mä netyë Jesúsë nyiniˈkx të yajpëjkëˈëky ets tˈixäˈändë wiˈix jap yˈity. 56 Ko jyëmbijttë, ta tˈoytyuundë ja aseytë mëdiˈibë päˈäkxuˈkpën. Per poˈkxtë sääbëdë xëëw ixtëmë nety yajniˈanaˈamë.

24 Mä nety ja sëmään tsyondaˈaky,* tim jeˈeyë xyëënytyaky, ta ja toˈoxytyëjkëty ojts nyëjkxtë mä netyë Jesús të yajpëjkëˈëgyë nyiniˈkx ets yëˈë ojts tmënëjkxtë ja päˈäkxuˈkpë mëdiˈibë nety të dyaˈoyëdë. 2 Per ko jam jyäjttë, ta tˈijxtë ko të nety ja tsää yajjëgëˈëy mëdiˈibë nety ja jut yˈagëˈëyˈajtypy. 3 Ko jap tyëjkëdë kyaj ojts tpatëdë ja Jesúsë nyiniˈkx. 4 Tamnëmë nety ja toˈoxytyëjkëty tmëmay tmëdäjtë ti nety të tyuny të jyatyë, ko jap ajotkumonë tˈijxpattë nimajtskë yeˈeytyëjk mëdiˈibë adëˈkx ajäjtëbë wyit. 5 Ja toˈoxytyëjkëty nëgooyë ojts nyayˈatsëˈkëndë, ta jeˈeyë wyindaktë. Ets ta ja nimajtskpë yeˈeytyëjk yˈanëmääyëdë: “¿Tiko yä xyˈëxtäˈäytyë mä oˈkpë jutën ja mëdiˈibë tyam jukyˈäjtpën? 6 Kyaj yap pën, të ja jyukypyiky, jamyatstë ixtëm mˈanëmääyëdë ko nety yˈakˈyajpääty jam Galilea. 7 Jyënany ko ja Naxwinyëdë jäˈäyë yˈUˈunk, yëˈë yajtukëdëkëyäämp ja axëëkjäˈäyëty ets ko jam yˈoogäˈäny kepykyëjxy,* per kyumdëgëëk xëëw ta jyukypyëkäˈäny”. 8 Taanëm ja toˈoxytyëjkëty tjamyajtstë ixtëmë Jesús yˈanëmääyëdë. 9 Ko jam tsyoˈondë mä ja jutën, ta ttukmëtmaytyaktë ja nimäjktuˈukpë ja apostëlëty ets niˈamukë ja yˈëxpëjkpëty. 10 Yäˈädë toˈoxytyëjkëty mëdiˈibë duˈun nyimaytyaktë, yëˈë María Magdalena, Juana etsë Santiago tyääk mëdiˈibë nanduˈun xëwˈäjt María. Tamë nety nanduˈunë wiinkpë toˈoxytyëjkëty. 11 Per ja Jesúsë yˈapostëlëty ets niˈamukë ja yˈëxpëjkpëty kyaj tmëbëjktë ixtëm ja toˈoxytyëjkëty yˈanëmääyëdë, pes jyënandë ko nëgoobë nety wixaty jyënäˈändë.

12 Pedro ta pyëdëˈky ets pëyiˈigyë ojts nyijkxy mä netyë Jesúsë nyiniˈkx të yajpëjkëˈëgyën. Ko jap kyuˈijxë jutoty, ta tˈijxy ko yëˈëyë jap ijtp ja wit mëdiˈibë nety të yajtukˈabity. Pedro myëmääy myëdäj ti nety jam të tyuny të jyatyë.

13 Mä taabë xëëw, ta nimajtskë Jesúsë yˈëxpëjkpëty ojts nyëjkxtë tekyyeˈepy mä tuˈugë käjpn mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Emaús. Naa tëgëëk oorën* tmëjagamëtyë Jerusalén. 14 Mä nety jam tyuˈuyeˈeytyë, yëˈë nyigäjpx nyimaytyaktëp ti të tyuny të jyatyë.

15 Tamë nety duˈun tnigäjpx tnimaytyäˈäktë ko Jesús ojts pyuyeˈeyëdë, 16 per yëˈëjëty kyaj tˈëxkäjptë. 17 Jesús ta yajtëëwëdë: “¿Ets ti nety mnimaytyaktëp tuktuˈu?”. Ta ojts wyäˈkˈoyëdë ets mon tuk yaˈijxtë. 18 Cleopas ta yˈatsooy: “Yääts mtsëënë, ¿ti këdii xynyijawë ti të tyuny të jyatyë Jerusalén?”. 19 Jesús ta dyajtëëy: “¿Tiixë të tyuny të jyatyë?”. Ta yˈatsoowdë: “¿Tii këdii xynyijawë wiˈix të jyaty të kyëbetyë Jesús mëdiˈibë Nazaret? Të dyajnigëxëˈëky ko yëˈë tuˈugë kugajpxy ets mëjwiin kajaa tijaty të ttuny Dios windum, ets mä naxwinyëdë jäˈäy, nan të dyajnigëxëˈëky ko yˈääw yˈayuk myëdäjtypyë mëkˈäjtën. 20 Ja saserdotë wintsënëty etsë anaˈambëtëjk të tkëyaktë Jesús ets yajkëxwopët kepykyëjxy* ets jam yˈoogët. 21 Duˈunëtsë nety nwinmaytyë ko yëˈë yaˈˈawäˈätspëtsëmaampy ja Israel jäˈäyëty. Per okˈix, tam tëgëëk xëëw nyëjkxkojnë mä duˈun të tyuny të jyatyë. 22 Nan mëjˈixy mëjmëdoyëts të njawëdë ixtëmëts të xyˈanëëmëdë näägë toˈoxytyëjk, mëdiˈibë tyam tsojk të yˈojtskojtë mä Jesús të nyaxtëkë. 23 Ko jam të jyäˈttë, kyaj të tpäättë Jesúsë nyiniˈkx ets të jyënäˈändë ko të jam yˈijxmäˈättë, yëˈë të tˈixtë anklësëty mëdiˈibë të yˈanëˈëmxëdë ko Jesús ta ja jyukyˈaty. 24 Ta të nyëjkxtë näägë nmëguˈuktëjkëts ets duˈunën të tpäättë ixtëm ja toˈoxytyëjk të jyënäˈändë. Per kyaj mä të tˈixtë Jesús”.

25 Jesús ta yˈatsoowëdë: “¡Nëgooyë mgujuunˈäjnëdë, pääty kyaj pojˈam të xymyëbëktë ixtëm jyënandë ja Diosë kyugajpxyëty! 26 Duˈun jyënandë ko Kristë jawyiin tˈokˈyajnaxäˈäny ja ayoˈon jotmay, taanëmë net tˈaxäjëyaˈany ja mëjˈäjtën jam tsäjpotm”. 27 Ta ttukmëtmaytyaky tijatyë nety të yajkujayë mä ja Diosë jyaaybyajtën mä yëˈë yajnimaytyaˈaky, ja tnimaytyaktsondaky wiˈix tkujäˈäyë Moisés ets nanduˈun tijaty tukniˈˈijxëdë ja Diosë kyugajpxyëty.

28 Ta jyäjttë mä nety të tnitsoonëdë, perë Jesús tëyë nyajxy ixtëm jeexyë wiinktsoow nyijkxy. 29 Ta mëktaˈaky tjayajwëˈëmandë. Duˈun tˈanëmääytyë: “Wëˈëm* mët ëjtsëty, yëˈë ko të tsyuˈujënë”. Ta Jesús ojts jam wyëˈëmy. 30 Mä nety jam yˈaˈuxˈattë, ta tkoonëˈky tuˈugë tsäjpkaaky ets tmënuˈkxtakyë Dios, ta ojts ttujkwaˈkxy ets tmooy ja nimajtskpë yˈëxpëjkpëty. 31 Taanëmë net tˈëxkäjptë ko yëˈëdëmë Jesús, per yëˈë, ta duˈunyë tyëgooy. 32 Ta nyayjyënanëdë: “Päätyën agujk jotkujk të nnayjyäˈäwëm ko tuˈääy të xytyukmëtmaytyakëm yajxon ja Diosë jyaaybyajtën”. 33 Ta ënetyë tsyoˈondë ets ojts nyëjkxtë Jerusalén, jam nyaybyatëdë mët ja nimäjktuˈukpë apostëlëty ets pënatyë nety jam mëët yajpäättë, 34 duˈunë nety jam jyënäˈändë: “¡Tëyˈäjtën ko të jyukypyiky ja nWintsënˈäjtëm Jesús mët ko të tˈixyë Simón!”. 35 Ta net nimajtskë Jesúsë yˈëxpëjkpëty mëdiˈibë nety mëët të nyaybyäädëdë tuˈääy, tnimaytyaktë ti nety të tyuny të jyatyë tuˈääy, ets ko jaanëm tˈëxkäjptë ko ojts ttujkwaˈkxy ja tsäjpkaaky.

36 Tamë nety duˈun myaytyäˈäktënëm ko Jesús jam kyëxëˈky ets jyënany: “Wiˈix myajpäättë mmëguˈuktëjkëty”. 37 Nëgooyë ojts nyayˈatsëˈkëndë ets winmääytyë ko ijxmäˈttëp.* 38 Päätyë Jesús yˈanëmääyëdë: “¿Tiko mtsëˈëgëdë? ¿Ets tiko mˈamajtsk mjotmajtskëdë? 39 Okˈijxtëgëtsë ngëˈë ndeky, ëjtsë duˈun. Toondëgëts, tyamëts nmëdatyë niniˈkx ngëbäjk ixtëm yam këˈëm xyˈixtë, kyaj mˈijxmäˈättë”.* 40 Ko duˈun jyënany, ta net ttukˈijxy ja kyëˈë etsë tyeky. 41 Kyaj tjamëbëkandë ixtëm yaˈˈanëmääytyë mët ko nëgooyë nety xyondaknëdë, ta netë Jesús yajtëëwëdë: “¿Kyaj ti xynyamëdattë mëdiˈibëts njëˈkxnaxëp?”. 42 Ta tmooytyë tukpedasë äjkx tsäˈäy. 43 Ta ojtsë Jesús tˈaxäjë ets jamyë ojts ttsuˈutsy.

44 Ta net jyënany: “Kojëts nˈakˈyajpaty mët mijtsëty, duˈun nˈanëmääytyë: tukëˈëyë mëdiˈibë Moisés ojts tkujayë mä ja Ley mëdiˈibë yajmooy, tijaty tukniˈˈijxëdë ja Diosë kyugajpxyëty ets ja Salmos mäjëts nyajnimaytyaˈaky, kuanë ko nety yˈadëwäˈäny”. 45 Ta ojts dyaˈˈawatsëdë ja jyot wyinmäˈäny ets tjaygyujkëdë tiijën myaytyäˈägaampy ja Diosë jyaaybyajtën. 46 Ets jyënany: “Duˈunën yˈity jääybyety: yëˈë Kristë ayowäämp ets ogäämp, per kyumdëgëëk xëëw jatëgok jyukypyëkäˈäny, 47 ets xyëëwgyëjxm, yaˈˈanëëmëyäˈändë jäˈäy abëtsëmy nyaxwinyëdë parë jyodëmbittët ets yajpokymyaˈkxtët, ets jamën tsyondäˈägäˈäny Jerusalén. 48 Mijtsëty mnigäjpx mnimaytyäˈäktëp tukëˈëyë yäˈädë. 49 Ets tyam nˈanëëmëdë ko nduknigaxandëp tijëtsë nDeety të twandaˈaky. Per wëˈëmdë yä Jerusalén, koonëm xyˈaxäjëdët ja mëkˈäjtën mëdiˈibë tsoˈomp tsäjpotm”.

50 Ok, ta net tsyoˈondë jam käjpnoty ets ojts nyëjkxtë mä mëët nyaymyëtsëbäˈänˈatyë Betania, ta netë Jesús ojts kyunuˈkxëdë. 51 Tamë nety yajkunuˈkxtë ko myëjagamgakëdë ets ojts pyäˈtëjkënë tsäjpotm. 52 Ta ja yˈëxpëjkpëty nyaygyoxtënääytyakëdë ets twintsëˈkëdë, ta net ojts jyëmbijnëdë agujk jotkujk jam Jerusalén. 53 Ets xëmë dyajmëjpëtsëëmdë Dios mä ja templë.