Referensyë diˈib miimp mä Wiˈix njukyˈäjtëm ets nDiosmëduˈunëm tijaty yaˈëxpëkäämp ets yajtukjayëyäämp
4-10 ÄÄMBË MARSË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | ROMANɄS 12-14
“¿Ti yˈandijpy nyajnigëxëˈkëm ja tsojkënë extëmë Kristë?”
(Romanʉs 12:10) Mnaytsyokëdëp nixim niyam extëm tukkaˈaxpën. Wintsëˈëgëdë wiingatypyë niˈigyë es kyaj mij këˈëm.
“Dëˈënyëm mnaytsyokëdët nixim niyam extëm tukaˈaxpën”
5 ¿Ti yˈandijpy nnaytsyojkëm tukaˈaxpën? Yëˈë yˈandijpy ko ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm extëm ntsojkëm ja jiiky mëguˈuk o tuˈugë wingon mëtnaymyaayëbë (Fwank 11:36). Pääty, pënaty jyantsy pyanëjkxtëbë Jesus kyaj jeˈeyë nyaytsyokëdë tukjiiky tukmëguˈukpën, duˈunën nyaytsyokëdë tukaˈaxpën (Matewʉ 23:8). Pablo jyënany: “Mnaytsyokëdëp nixim niyam extëm tukkaˈaxpën. Wintsëˈëgëdë wiingatypyë niˈigyë es kyaj mij këˈëm” (Romanʉs 12:10). Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy mëk ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm. Pën nnaytsyojkëm tukaˈaxpën extëmë Jesus ojts xytyukniˈˈijxëm, ta nëjkx oy nnaymyaˈayëm mët ja nmëguˈukˈäjtëm ets tuˈugyë nˈijtëm.
6 Tyäˈädë ayuk “nnaytsyojkëm tukaˈaxpën”, yëˈë diˈib mas miimp mä liibrë diˈib yajpëtsëëmdëp pënaty pyanëjkxtëbë Jesus. Tëëyëp ja judiyëtëjk yëˈëyë ijty tyijtëp “mëgaˈax”, ja jyiiky myëguˈuk o ja wyingon mëtnaymyaayëbëty. Ninäˈä duˈun tkatijtë ja diˈib kyaj jyudiyëty. Per pënaty jyantsy pyanëjkxtëbë Jesus, yˈakmëgaˈaxjäˈäwëdëp niˈamukë pënaty myëduundëbë Jyobaa oy mää tsyoondë (Romanʉs 10:12). Pääty nnaytsyojkëm niˈamukë extëmxyëp jyawë njantsy tyukkaˈaxˈäjtëm mët ko duˈunë Jyobaa të xytyukniˈˈijxëm (1 Tesalónikʉ 4:9). Per ¿tiko jyëjpˈamëty ets xëmë nnaytsyojkëm tukaˈaxpën?
(Romanʉs 12:17-19) Pën ja pën mdunyëty axëëk, katë xytyuunëmbity axëëk. Yëˈëyë mdunëp diˈibë dën tëgekyë pyëjtaktëp oy. 18 Ëxtäˈäytyë wiˈix miits mjikyˈattët tiˈigyë mët nidëgekyë jäˈäyëty. 19 Mëguˈugitëty, ni näˈä miitsëty axëëk xykyatuunëmbittët ko axëëk myajtundët, niˈigyë oy waˈan ja Dios ttukkumëdoy ja jäˈäy; mët ko Dios jënäämp mä ja jyaaybyajtën: Ëjtsëts ndukkumëdowaampy; ëjtsëts nmoˈoyëp extëm pyaatyëty.
Nˈokˈyajnigëxëˈkëm ko njantsy tsyojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm
14 Nˈokˈyajjaˈäjtëmë tuˈugyëˈat. Tsojkëp nduˈunëmë mëjääw parë nˈijtëm tuˈugyë mëdë nmëguˈukˈäjtëm, axtë pën winmäˈäyëm ko axëëk të xytyuˈunëm o pën ëtsäjtëm axëëk të nyajnayjäˈäwëm (käjpxë Romanʉs 12:17, 18). Ko nmëguˈukˈäjtëm axëëk nyajnayjäˈäwëm, tsojkëp nˈamdoˈowëmë maˈkxën, per oy ko nduˈunëm amumduˈukjot. Extëm nˈokpëjtakëm, en lugäär nˈanmäˈäyëm: “Mëkëts njawë ko të mjotˈambëky”, mas oy ko nˈanmäˈäyëm: “Mëkëts njawë ko të nyajjotˈambëky”, duˈunë nety nˈëxkäjpëm ko nan të ndëgoˈoyëm. Nan jëjpˈam etsë kasäädë jäˈäy yˈittët tuˈugyë. Pes kyaj nety yˈoyëty ko mayjyaˈay wyindum nyayajnaxëdët extëmxyëp jantsy oy yˈittë, ets ko animajtsk ni jeˈeyë kyanaymyëgäjpxëdët, nyaytyuknibëtsëmëdë ääw ayukë mëkatypyë o axtë nyaytsyiik nyaygyoxëdë.
w07-S 1/7 paj. 24 parr. 12, 13
“Katë xytyuunëmbity axëëk”
12 Pablo ojts jyënaˈany ets niˈamukë jäˈäy nyajnayjyäˈäwëm oy, oy myëbëk kyamëbëktë, jyënany: “Pën ja pën mdunyëty axëëk, katë xytyuunëmbity axëëk”. Tyäˈädë käjpxwijën ja dyajky ko nety të yˈokjënäämbë: “Ëxtijtë ja axëëkpë es padundë ja oybyë”. Pääty kyaj mbäät njënäˈänëm ko nˈëxtijëm ja axëëkpë, pën nduˈunëmbijtëm axëëk extëm të nyajtuˈunëm. Ko duˈun nˈadëtsëm kyaj nety nyajnigëxëˈkëm ja tsojkën diˈib “amumduˈukjot”. Ta netë Pablo dyajkyë tyäˈädë käjpxwijën: “Yëˈëyë mdunëp diˈibë dën tëgekyë pyëjtaktëp oy” (Romanʉs 12:9, 17). ¿Wiˈix mbäät nbaduˈunëmë tyäˈädë käjpxwijën?
13 Ko duˈunë Pablo jyënany, të nety tnijayë ja Dios mëduumbëty diˈib Corinto, mä tnimaytyaky wiˈixë nety yajpajëdittë ja apostëlëtëjk: “Dëˈën ëëtsëty extëm yaˈixypyëtsëëmbën ko nidëgekyë jäˈäyëty xyˈixëdëts es nandëˈënë anklësëty. [...] Xykyäjxpoktëts ja jäˈäyëty, per ngunuˈxtëpts yëˈëjëty. Xypyajëdijttëpts, per nyajkëjx nyajnäjxtëpts. Xynyiˈoˈo xynyiyaxëdëpts, per nˈatsoojëmbijttëpts yajxon” (1 Korintʉ 4:9-13). Nanduˈun tyamë Dios mëduumbë ixy tuny yaˈitëdë naxwinyëdë jäˈäy. Per ko tˈixtë wiˈix njukyˈäjtëm oy axëëk nyajtuˈunëm, ta näˈäty tˈaxäjëdë ja Diosë yˈayuk (1 Peedrʉ 2:12).
(Romanʉs 12:20, 21) Nandëˈën xytyukˈanaˈamëm: Pën yëˈë mmëtsip yuˈoˈkëp, yajkay. Pën tëtsëp, yajnëˈuuk. Pën mdiimbyë tyäˈädë, yëˈë mmëtsip myëdatëp ja tsoytyuˈun mët ko axëëk të mdunyëty. 21 Katë mnaytyukmëmadaˈagyëty ja axëkˈäjtën, nik niˈigyë mmëmadäˈäktë ja axëkˈäjtën mët ko xytyundët ja oyˈäjtën.
Naymyaˈkxëdë nixim niyam
13 Näˈäty, mbäädë jäˈäy diˈib axëëk të mdunyëty xypyudëkë parë tˈoymyëdowët ja tëyˈäjtën. Apostëlë Pablo tkujäˈäyë: “Pën yëˈë mmëtsip yuˈoˈkëp, yajkay. Pën tëtsëp, yajnëˈuuk. Pën mdiimbyë tyäˈädë, yëˈë mmëtsip myëdatëp ja tsoytyuˈun mët ko axëëk të mdunyëty. Katë mnaytyukmëmadaˈagyëty ja axëkˈäjtën, nik niˈigyë mmëmadäˈäktë ja axëkˈäjtën mët ko xytyundët ja oyˈäjtën” (Rom. 12:20, 21). Ko ajiiky amëguˈuk mjäˈäyˈattët mët ja jäˈäy diˈib axëëk mduunëp, mbäät tyëgatsyë jyaˈayˈäjtën ets yˈoyjyaˈaytyaˈaky. Pën mbaˈˈayoopy ja jäˈäy diˈib axëëk mduunëp, mbäät xypyudëkë ets tnijawëdë tëyˈäjtën. Ets oyë jäˈäy tˈoymyëdowët o kyaj, ko tsuj yajxon xymyëtmaytyäˈägët mbäät nyayajtëyëty tiko duˈun mjäˈäyˈaty (1 Peed. 2:12; 3:16).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(Romanʉs 12:1) Pääty mëguˈugitëty, nˈamdoo nbëjktsoodëpts miitsëty mët yëˈëgyëjxm ja Diosë pyaˈˈayoˈon, nayyakëdë miitsëty mä yëˈën extëmë jiikypyë wintsëˈkën, wäˈäts es diˈibë Dios yˈoyjyäˈäp. Tyäˈädë dëˈën sitëy mëët yaˈˈawdaty ja Dios extëm mbyäädëty.
¿Wiˈix mbäät nwinˈijxëmë oybyë ixy jawë o xondakën?
5 Extëm nˈijxëm, tukëˈëyë tijaty nduˈunëm mä jukyˈäjtën mbäät xypyudëjkëm parë yajxon nmëduˈunëmë Jyobaa o mbäät xyyajmäˈtëm. Päätyë apostëlë Pääblë ojts tˈanëëmëdë ja Dios mëduumbëty diˈib Romë: “Nayakëdë miitsëty mä yëˈën extëmë jiikypyë wintsëˈkën, wäˈäts es diˈibë Dios yˈoyjäˈäp. Tyäˈädë dëˈën sitëy mëët yaˈˈawdaty ja Dios extëm mbyäädëty” (Romanʉs 12:1). Ko jyënaˈany “nayakëdë miitsëty”, yëˈë yˈandijpy ko nyajtuˈunëm ja jot winmäˈäny, jot korasoon etsë jot mëjää mä Diosë tyuunk (Markʉs 12:30). Apostëlë Pääblë jyënany ko duˈun nmëduˈunëmë Dios duˈunë naty nayäjkëm “extëmë jiikypyë wintsëˈkën”. Per tsojkëp nˈijxëm wiˈix nyäjkëmë tyäˈädë wintsëˈkën, pes mä ja anaˈamën diˈibë Moises yajmooy kubojkp ijty ko jäˈäy ttukwintsëˈëgë Dios ja jëyujk diˈib kyaj yˈoy myëkëty, ets kyaj Dios ojts ttukjotkëdaˈaky (Levítico 22:18-20). Nanduˈun jyaty mä Dios nmëduˈunëm, pën kyaj wäˈäts nmëduˈunëm, kyaj nëjx ttukjotkëdaˈaky. Pääty, ¿ti mbäät xytyuny parë Dios tkupëkët tijaty mduumpy?
6 Apostëlë Pääblë ojts tˈanëëmë ja Dios mëduumbëty diˈib Romë: “Katë xyajtundë yëˈë mniniˈx mgëbäjkëty [mä ja poky]”. Nanduˈun ojts tˈanëëmëdë: “Myajtëgooytyëp ja mniniˈx mgëbäjkë tsyojkën” (Romanos 6:12-14; 8:13, NM). Mä ja neky, të natyë Pääblë tnigajxy wiˈixë niniˈx këbäjk ttunyë axëkˈäjtën. Extëm ko tmaytyakyë pokyjyaˈay të naty jyënaˈany: “Yëˈë yˈää ujts mët ja axëk kajxy”. “Yëˈë tyeky pojënë tnibëyeˈeky parë dyajpëyeˈegyë nëë neˈpyny.” “Kyaj kyëxeˈeky mä wyiin ko ttsëˈëgë Dios.” (Romanos 3:13-18, NM.) Tuˈugë Dios mëduumbë mbäät tukëˈëyë nyiniˈx kyëbäjk dyaˈˈaxëëgë pën jam diˈibë dyajpokytyuny. Extëm nˈokpëjtakëm, pën tsojkëngyëjxm tˈixy mä jäˈäy axëëk yˈadëˈëtstë o mä kyëxëˈëktë niwäˈäts ëxwäˈäts, o mä axëëk nyaytyunëdë axtë nyayaˈoogëdë, duˈunxyëp extëm dyajpokytyuny ja wyiin ets dyaˈˈaxëëgë tukëˈëyë ja nyiniˈx kyëbäjk. Ko duˈun yˈadëˈëtsët kyaj mbäät dyaky ja nyiniˈx kyëbäjk extëmë wintsëˈkën diˈibë Dios kyupëkëp, pes kyaj naty wäˈäts tmëdunyë Dios (Deuteronomio 15:21; 1 Peedrʉ 1:14-16; 2 Peedrʉ 3:11). Ets mbäät mëjwiin kajaa tkuˈayoˈombäädë ko tˈixëdë ixy jawë diˈib kyaj yˈoyëty.
(Romanʉs 13:1) Tsojkëp es miitsëty nidëgekyë xymyëmëdowdët ja justisëtëjkëty es pënëty yajkutujktëp, mët ko tëgekyë kutujkën myiny mä Diosën, es ja Diosë dëˈën diˈibë të tpëjtaˈaky nidëgekyë justisëty.
w08-S 15/6 paj. 31 parr. 4
Diˈib të yajtukwijtstuˈuty mä Romanʉs
13:1. ¿Tiko jyënaˈany ko Dios yëˈë “të tpëjtaˈaky nidëgekyë justisëty”? Yëˈë ko tukëˈëyë kuduunk justisë tmëdattë ja kutujkën mët ko Dios të myoˈoyëdë permisë. Näˈäty, ojts tnigajpxy kontiempë pënaty anaˈamäämp ets axtë yajkujäˈäyë mä Biiblyë ti nety tyunandëp tyäˈädë anaˈambëtëjk, pääty mbäät njënäˈänëm ko yëˈë Dios pëjtakëdë.
11-17 ÄÄMBË MARSË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | ROMANɄS 15, 16
“Nˈokˈëxtäˈäyëmë Jyobaa parë xyjyotkujkmoˈoyëm ets xyyajmadakëm”
(Romanʉs 15:4) Mët ko tëgekyë diˈibë wëˈëmp mä ja Diosë jyaaybyajtën, yajkëxjääy es nnaytyukniˈˈijxëm es nmëdäjtëm ja maˈxtujkën es jotkujk nˈawijx njëjpˈijxëm diˈibë minäämp.
“Pujëy puyääxë diˈibë jëëy yaxtëp”
11 Mä Biiblyë tap myiny kanäägë tekstë diˈib mbäät xyjotkujkmoˈoyëm, extëm mä yajnimaytyaˈaky ko Jesus mëk tjäˈäwë ko Lázaro yˈoˈky. Ets pääty dyuˈunëty “mët ko tëgekyë diˈibë wëˈëmp mä ja Diosë jyaaybyajtën, yajkëxjääy es nnaytyukniˈˈijxëm es nmëdäjtëm ja maˈxtujkën es jotkujk nˈawijx njëjpˈijxëm diˈibë minäämp” (Rom. 15:4). ¿Të yˈooky tuˈugë jäˈäy diˈibë nety mëk mtsojkypy? Pën tëë, mbäät mëjwiin kajaa mjotkujkmoˈoyëtyë tyäˈädë tekstë:
▪ “Wingonë Jyobaa yajpääty mä pënaty tsayutpëmë kyorasoon myëdäjtypy; yëˈë yaˈˈawäˈätspëtsëëmpy pënaty të yˈëxtëkëwäˈäktë” (Sal. 34:18, 19).
▪ “Kots xytyuktëjkë kanäk pëkyë mäˈäy täjën, mijtsëts xyjotkujkmooy etsëts oy xyyajnayjäˈäwë” (Sal. 94:19).
▪ “Ja Nintsënˈäjtëm Jesukristë këˈëm, es ja nDios Teetyˈäjtëm, diˈibë xytsyojkëm es myayˈäjtëngyëjxm të xymyoˈoyëm ja jotkujkˈäjtën winë xëë winë tiempë es ja oybyë diˈibë nˈawijxëm, waˈan yëˈëjëty mjotmëkmoˈoyëdë es myaˈitëdët dëˈënyëm es xytyun xykyäjxtët tëgekyë diˈibë oy” (2 Tes. 2:16, 17).
(Romanʉs 15:5) Waˈan ja Dios diˈibë xymyoˈoyëm ja jotkujkˈäjtën esë maˈxtujkën, mmoˈoyëdë miits ja tiˈigyëˈäjtën es nidëgekyë xypyadundët ja yˈijxpajtënë Jesukristë.
Nˈoknasˈijxëm “waˈan ja madakën dyajkaˈpxy ja tyuunk”
5 Nˈokˈamdoˈowëmë Jyobaa jot mëjää. Jyobaa xymyoˈoyäˈänëmë “jotkujkˈäjtën esë maˈxtujkën” (Romanʉs 15:5). Nipën mbäät duˈun xykyapudëjkëm extëmë Jyobaa parë nmadakëm. ¿Tiko? Yëˈko yëˈëyë diˈib yajxon jyaygyujkëp wiˈix nnayjäˈäwëm ets wiˈix të nˈyaˈk të nbajtëm. Pääty, wäˈäts tnijawë wiˈix mbäät xypyudëjkëm parë nmadakëm. Biiblyë jyënaˈany: “Pënaty tsëˈkëdëp myoˈoyaampy tijaty tsyojkënyëˈäjttëp, ets myëdowaampy ko yaˈˈamdowët ja naybyudëkë ets yaˈˈawäˈätspëtsëmaampy” (Salmo 145:19). Per ¿wiˈixë Dios tˈatsoowëmbity ko nˈamdoˈowëmë jot mëjää parë nmadakëm?
(Romanʉs 15:13) Waˈan ja Dios diˈibë xymyoˈoyëm ja awijxën, myajxondäˈägëdë miitsëty es mmoˈoyëdë tiˈigyëˈat mä yëˈë mmëbëjkën mët yëˈëgyëjxmë myëkˈäjtën ja espiritë santë, es myëjwiin kyajaat ja mmëbëjkën.
Mtsokëbë Jyobaa diˈib mDiosˈäjtypy
11 Jyobaa xyˈawäˈänëmë jukyˈäjtën winë xëë winë tiempë (Rom. 15:13). Tyäˈädë yëˈë diˈib xypyudëjkëm parë nmëmadakëm ko ti amay jotmay xytyukjäjtëm mä yaˈijxmatsyë mëbëjkën. Ko yˈooktë pënaty nëjkxtëp tsäjpotm, ta yajmoˈoytyë “jikyˈäjtën winë xëë winë tiempë jam tsäjpotm” (Diˈibʉ Jat. 2:10). Etsë wiinkpë diˈib xëmë myëduundëbë Jyobaa, jyukyˈatäˈändë winë xëë winë tiempë yä Naxwiiny ko nety të jyëmbity extëm tuˈugë it lugäärë tsujpë (Mat. 5:5). ¿Wiˈix xyajnayjäˈäwëm ko duˈun nˈawijx njëjpˈijxëm? Agujk jotkujk nnayjäˈäwëm, niˈigyë ntsojkëmë Dios ets tuˈugyë mëët nyajpatëm, yëˈko “tëgekyë oybyë esë tsujpë, Dios jaˈa yajkypy” (Sant. 1:17).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(Romanos 15:27, TY) Këˈëmwinmaˈany të tyajmuktë, oy nˈënaˈanmëty jëtuˈunyëm ënäty pyaatˈatëtë; jäˈä ko jëtuˈun ijxtëm ja jutiis jaˈayëtyën ojts ja myëpëjkën tpëjkwaˈkxtë mëët ja mëtiˈipë kaˈap jyutiis jaˈayˈatën; jëtuˈun tyam pyaatëtë tpudëkëtëty ja kaˈapë jyutiis jaˈayëtyën ets tputëkëtëty mëët ja pyëjktäˈäkyëty ja jutiis jaˈayëty.
w89-S 1/12 paj. 24 parr. 3
Yajnigëxëˈktë ja tsojkën ko tpattë ja amay jotmay
Seguurë ko ja mëbëjkpëtëjk diˈib kyaj jyudiyëty ojts jyënäˈändë ko pyudëkëyäˈänëdë. Pes patëdëbë nety tpudëkëdët ja myëguˈuktëjk diˈib Jerusalén. ¿Tiko? Mët ko yëˈë nety të tyuknijawëdë ja oybyë ääw ayuk. Pablo duˈun wyinmääy, pääty jyënany: “Duˈun extëm ja judiyëtëjk diˈib pyanëjkxtëp ja Kristë ojts dyajwäˈkxtë ja oybyë ayuk mä ja jäˈäyëty diˈib kyaj jyudiyëty, nanduˈunë net yëˈëjëty pyäädëdë tpudëkëdët mët tijaty myëdäjttëp ja judiyëtëjk diˈib pyanëjkxtëp ja Kristë” (Romanos 15:27, Versión Popular).
(Romanʉs 16:25) Es tyam, ittë mëdë Dios diˈibë mbäät waanë niˈigyë myajmëktäˈägëdë mët yëˈëgyëjxm ja oybyë ayuk diˈibë Jesukristë yajmiin es diˈibëts ngäjxwaˈxypy. Tyäˈädë oybyë ayuk yaˈijxëp diˈibë Dios të ttuknibëjtäägë, diˈibë ijty kyayajnijawë määnëmë nety kyakojy ja naxwinyëdë.
it-2-S paj. 708 parr. 5
Jawyiin tnijawë ets ttuknibëjtäägë
Ja Mesías o Kristë yëˈë nety ja Tëëm ääts diˈib yajwandak ko mët yëˈëgyëjxm yajkunuˈkxäˈäny niˈamukë oyjyaˈay yä Naxwiiny (Gál. 3:8, 14). Ja tim ogäˈän yajmaytyakyë tyäˈädë “Tëëm ääts” ko ja Adán mëdë Eva tkamëmëdoowdë Dios jam Edén ets mä nety kyamaxuˈunkˈatynyëmë Abel (Gén. 3:15). Taxk mil jëmëjtë nety nyaxäˈäny parë yajxon yajjaygyukët ko “diˈibë ijty kyaj yajnijawë” yëˈë ko ja “tëëm ääts” yëˈë ja Mesías. Pääty mbäät njënäˈänëm ko “diˈibë ijty kyaj yajnijawë” jantsy jeky yˈijty ayuˈutsyë “määnëmë nety kyakojy ja naxwinyëdë” (Rom. 16:25-27; Éfes. 1:8-10; 3:4-11).
18-24 ÄÄMBË MARSË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | 1 KORINTɄ 1-3
“¿Mjukyˈäjtp extëmë Diosë myëjääw mduˈumoˈoyëty o yëˈëyë mwinmaapy tijaty mtsojkënyëˈajtypy?”
(1 Korintʉ 2:14) Mët ko ja jäˈäyëty diˈibë kyaj tmëdattë ja espiritë santë, kyaj mbäät tˈaxäjëdë diˈibë ja espiritë santë yajkypy. Pesë tyäˈädë jäˈäyëty kyaj tjaygyukëdë diˈibë Dios myeepy es jënandëp: Lokë winmäˈäny yëˈë. Yëˈëyë dën jeˈeyë diˈibë myëdäjttëp ja espiritë santë mbäät tnijawë diˈibë Diosë jäˈäy myeepy.
¿Wiˈix jyukyˈaty tuˈugë jäˈäy diˈibë Diosë myëjääw tuˈumooyëp?
4 Tuˈugë jäˈäy diˈib yëˈëyë wyinmaapy tijaty tsyojkënyëˈajtypy, duˈun wyinmay extëmë naxwinyëdë jäˈäy ets yëˈëyë myëmääy myëdajpy tijaty tyukˈoyˈatëp. Pablo ja ojts ttijy, “naxwinyëdë jäˈäyë wyinmäˈänyëty [...] diˈibë yˈaneˈempy nidëgekyë diˈibë kyajpyëm tmëmëdoy ja Dios” (Éfes. 2:2). Mayë jäˈäy yëˈë tyuundëp ti yˈijxtëp ttunyë wiink jäˈäy, en lugäär tpanëjkxtëdë Diosë yˈanaˈamën, yëˈë tyuundëp diˈib wyinmääytyëp ko oy. Tuˈugë jäˈäy diˈib yëˈëyë wyinmaapy tijaty tsyojkënyëˈajtypy, yëˈëyë myëjotmaybyatypy ja meeny sentääbë, wiˈixë wiink jäˈäy yˈokˈixëdët ets tnitsiptuny ja madakën diˈib wyinmaapy ko tmëdaty.
5 Pënaty yëˈëyë wyinmääytyëp tijaty tsyojkënyëˈäjttëp, yëˈë tyuundëp “diˈibë nyiniˈx kyëbäjk wyinmäˈänyˈäjttëp” (Gal. 5:19-21). Mä ja tim jawyiimbë neky diˈibë Pablo tyuknigajx ja Dios mëduumbëty diˈib Corinto, jap tnimaytyaky wixatyë tyäˈädë jäˈäy jyaˈayˈattë: tyuktëjkëdëp ko wiink jäˈäy tsyiptundë, yajnaywyäˈkxëdëbë jäˈäy, yajkujuundaktëbë wiinkpë, naymyëjäjtëdëp mä kuduunk justisë, kyaj tmëjˈixtë kutujkën ets yëˈëyë myëwiin myëjotëdëp ja käˈäy ukën. Nan kyaj ttundë mëjääw parë tjëjpkudijëdët diˈib axëëk (Prov. 7:21, 22). Judas jyënaˈany ko axtë kyaj tnekymyëdattë ja Diosë myëjääw (Juud. 18, 19).
(1 Korintʉ 2:15, 16) Diˈibë myëdäjttëp ja espiritë santë, mbäät yëˈëjëty tpayoˈoy tëgekyë, es ni pën wiinkpë mbäät kyaj pyayoˈoyëty. 16 Jaˈa ko ja Diosë jyaaybyajtën jyënaˈany: ¿Pën të tˈokwinmäˈänyˈijxpë ja Nintsënˈäjtëm? ¿Pën mbäät dyaˈëxpeky ja Nintsënˈäjtëm Dios? Per ëtsäjtëm sitëy nmëdäjtëm ja Jesukristë wyinmäˈäny.
¿Wiˈix jyukyˈaty tuˈugë jäˈäy diˈibë Diosë myëjääw tuˈumooyëp?
6 Per tim tëgatsy ja jäˈäy diˈib tuˈumooyëbë Diosë myëjääw. Myëmääy myëdajpy wiˈix oy yˈitët mëdë Dios ets duˈun jyaˈayˈatäˈäny extëm yëˈë (Éfes. 5:1). Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko tyuumbyë mëjääw parë wyinmay extëmë Jyobaa ets tˈixy tijaty extëm yëˈë. Jantsy jënäämp ko tamë Dios, ets wyintsëˈkëbë yˈanaˈamën mä jyukyˈaty tuˈuk tuˈugë xëëw (Sal. 119:33; 143:10). Nan yajnigëxëˈkypy ja oybyë jäˈäyˈäjtën diˈibë “espiritë santë” yajkypy en lugäär ttunët “diˈibë nyiniˈx kyëbäjk wyinmäˈänyˈäjttëp” (Gal. 5:22, 23). Min nˈokˈijxëm tuˈugë ijxpajtën diˈib mbäät xypyudëjkëm parë njaygyujkëm tidën yˈandijpy xytyuˈumoˈoyëm ja Diosë myëjääw. Tuˈugë jäˈäy diˈib jyantsy tsyojkënyëˈajtypyë xux koowk, mbäät njënäˈänëm ko yëˈë wyinmäˈänyˈajtypy, nanduˈun tuˈugë jäˈäy diˈib jyantsy tsyojkënyëˈajtypyë Diosë jyaˈa, nan yëˈë wyinmäˈänyˈajtypy.
¿Wiˈix jyukyˈaty tuˈugë jäˈäy diˈibë Diosë myëjääw tuˈumooyëp?
15 ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Kristë? Biiblyë xyˈanmäˈäyëm mä 1 Korintʉ 2:16 ets “nmëdäjtëm ja Jesukristë wyinmäˈäny”. Ets mä Filipʉs 2:5 jyënaˈany: “Waˈan niduˈuk niduˈuk miits xymyëdattët ja mjot mwinmäˈäny extëm tmëdäjty ja Nintsënˈäjtëm Jesukristë”. Pääty parë nˈijtëm extëmë Kristë, tsojkëp nnijäˈäwëm wiˈix jyaˈayˈajty, wiˈix wyinmääy ets wiˈix tijaty ttuuny. Diˈibë Jesus niˈigyë myëmääy myëdäj, yëˈë wiˈix oy yˈitët mëdë Dios. Ko njäˈäyˈäjtëm extëm yëˈë, ta niˈigyë nmëwingoˈonëmë Jyobaa. Pääty jëjpˈam ets njäjtëm nwinmäˈäyëm extëmë Jesus.
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(1 Korintʉ 1:20) Pënë dëˈën, ¿mä net ja kuwijyjyaˈay, o ja yaˈëxpëjkpëty, o ja diˈibë kyajxy myatyakypy diˈibë yajpatp naxwiiny? Pes ja naxwinyëdë wijyˈäjtënëty, të Dios dyajkëxeˈeky ko lokë yëˈë.
it-2-S paj. 886 parr. 5
Wijyˈäjtën
Yëˈë naxwinyëdë jäˈäyë wyijyˈäjtën ojts tjëjpkudijë diˈibë Dios nyayäjk mët yëˈëgyëjxmë Kristë, duˈun dyajnäjxtë extëmë lokë winmäˈäny; ets oy ja anaˈambëtëjk jyawijyˈäjttë ets jyajapˈäjttë ja jyot wyinmäˈäny, yaˈoˈktë ja nWintsënˈäjtëm Jesukristë (1 Kor. 1:18; 2:7, 8). Perë Dios yajnigëxëˈk ko ja wijyˈäjtën diˈibë yä naxwiiny, tsuuˈat lokëˈat yëˈë. Pes ojts dyajtsoytyuˈunbääty ja wijyjyaˈaytyëjk ko twinˈijxy “ja jäˈäyëty diˈibë naxwinyëdë jäˈäyëty pyëjtaktëp extëmë kulokëty”, parë ttuktuuny ti yëˈë tyuknibëjtakëp, yëˈë yajtuunë jäˈäyëty “diˈibë ja naxwinyëdë jäˈäyëty yˈëxtijtëp extëm diˈibë kyaj ti ttsooty” ets “diˈibë kyaj tmëdaty ni ti mëjää” (1 Kor. 1:19-28). Pablo yˈanmääy ja Dios mëduumbëty diˈib Corinto ko “ja naxwinyëdë jäˈäyëtyë wyijyˈäjtën” ets “ja wyijyˈäjtën diˈibë yajtuundëp diˈibë yajkutujktëp naxwiiny” kugëxëyäämp, pääty kyaj yëˈë tmaytyaˈakyˈajty mä ojts tkäjpxwaˈkxy ja Diosë yˈayuk (1 Kor. 2:6, 13). Yˈanmääy ja myëguˈuktëjk diˈib Colosa: “Exkëm pën mwinˈëënëdë mët jatuˈugë wiinkpë ëxpëjkën, [...] es mdukpanëjxäˈänëdë ja ëxpëjkën o ja tyuˈunënëty ja jekyjyaˈayëty” (Kol. 2:8; ix nanduˈunë bersikulo 20-23).
(1 Korintʉ 2:3-5) Yaˈˈayow yaˈˈamäˈädëts njamˈäjty mä miitsëty, ni nmëjääts es extë tsëyiibyëts mët ja tsëˈkën, 4 es ko ndukmëtmaytyaktë ja Diosë yˈëxpëjkën, kyaj ndukmëdijëyandë ja kuwijyjyaˈaybyë yˈayuk, niˈigyë oj ndukmëdijëdë mët yëˈëgyëjxm ja espiritë santë es ja Diosë myëkˈäjtën. 5 Pääty ja mmëbëjkën kyëxuty mä yëˈë Diosë myëkˈäjtën es kyaj mä yëˈë jäˈäyëtyë kyuwijyˈäjtën.
w08-S 15/7 paj. 27 parr. 6
Diˈib të yajtukwijtstuˈuty mä 1 Korintʉ
2:3-5. Ko Pablo ojts nyijkxy käjpxwäˈkxpë jam Corinto, waˈan nyayajtëëwë pën mbäädë nety ttukutëkë ja Diosë yˈayuk pënaty jam tsënääytyëp mä ja wijyjyaˈayëty ets ëxpëkyjyaˈayëty yaˈëxpëktë. Per kyaj tnasˈijxë ets yëˈë nyaytyukˈatsëˈëgëdët, tyuun ja tuunk diˈibë Dios tuknipëjkë. Ëtsäjtëm nan kyaj mbäät nˈëxtëkëwäˈkëm ko näˈäty wiˈixëm nwinguwäˈkëmë jotmay mä ngäjpxwäˈkxëm. Ets duˈun extëmë Pablo, nˈokˈamdoˈowëmë Jyobaa naybyudëkë parë duˈunyëm ngäjpxwäˈkxëm ja oybyë ayuk.
25-31 ÄÄMBË MARSË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | 1 KORINTɄ 4-6
“Mët waanëbë lebaduurë pyëdeˈeky tëgekyë tëgekyë ja tsäjkakyjyëtsy”
(1 Korintʉ 5:1, 2) Tyam, dëˈën jäˈäy jyënäˈändë ko jamë jäˈäy diˈibë myëˈinduump mä miitsëty, jam niduˈuk diˈibë myëttsënaapy ja kyudääk. Tyäˈädë dëˈëmbë dëˈën jantsy mëj peky, es ni jeˈeyë kyayajpääty tadë dëˈëmbë mä yëˈë diˈibë kyaj tˈawdattë Dios. 2 Mä miitsëty mmëj mbäädëdë, mä jyapäätyëty mmay mdäjtët. Yëˈë dëˈëmbë jäˈäy diˈibë dëˈën adëtsp, koonëm tsyekyëty es xyˈëxwojppëtsëmdët mä miitsëty.
(1 Corintios 5:5, TY) Tääts yaˈatë jaˈay yajkëˈëyakëty ma ja mëjkuˈujën ets kaˈap tˈëktuunëty ja kyëˈëm winmaˈany ets kyutëkoyëty ja nyiˈkx kyopk pokymyëëtpë [...].
(1 Korintʉ 5:6-8) Miitsëty, katë xytyukmëj xytyukpäädëdë mëdë tyäˈädë diˈibë mduundëp. Mnijäˈädëp wiˈix jyënaˈany tuˈugë ayuk: Mët waanëbë lebaduurë pyëdeˈeky tëgekyë tëgekyë ja tsäjkakyjyëtsy. 7 Yajkaˈaktë tëgekyë diˈibë myajmäˈtëdëp, diˈibë ijtp extëmë lebaduurë diˈibë të nyäjxnë, dëˈën mˈittët extëm ja jembyë tsäjkaaky diˈibë kyaj ti lebaduurë tmëdaty, extëm tyam mˈittë, jaˈa ko Kristë yˈeˈky ëtsäjtëmgyëjxm. Yëˈë dëˈën ëtsäjtëm nbaskë borreegëˈäjtëm. 8 Nˈoktuˈunëm ja paskë xëë mët ja tsäjkaaky diˈibë kyaj tmëdaty ja lebaduurë. Jaˈa njënäˈänëm kyaj ti peky, jaˈayë mët ja tëyˈäjtën es ja wäˈätsˈäjtën.
(1 Korintʉ 5:13) Dios pyayoˈoyëbë taadëty diˈibë kyaj tmëdundë Jesukristë. Pääty ëxwojppëtsëmdë tadë pekytyuumbë mä miitsëty.
Ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm yaˈëxkexy, yëˈë nigëxëˈkp ja tsojkën
Ko tuˈugë jäˈäy yaˈëxkexy, ta wäˈäts yˈity ja naymyujkën. Apostëlë Pablo ojts tˈanëëmë ja myëguˈuktëjk diˈib Corinto ets kyaj tnaˈixtët mä ja naymyujkën tuˈugë yetyëjk diˈibë nety të pyokytyuny mëjwiin kajaa ets kyaj jyodëmbity. ¿Tiko? Yëˈko mbäädë nety ja myëguˈuktëjk ttuktunyë axëkˈäjtën. Duˈun ojts tˈijxkijpxyë ja pokytyuumbë extëm waanë lebaduurë diˈib yajpëdëˈkypyë tsäjpkaakyjyëtsy. Pääty tˈanmääy ja myëguˈuktëjk etsë tyäˈädë yetyëjk yaˈëxkaxët mä ja naymyujkën (1 Korintʉ 5:6, 11-13).
Tyäˈädë yetyëjk ninuˈunë nety tkanekytsyoytyuˈunjawë ja pyoky. Ets mä ja naymyujkën diˈib Corinto, ojts nääk wyinmaytyë ko kyaj yˈaxëëgëty extëm yˈadëˈëtsy (1 Korintʉ 5:1, 2). Mëjwiin kajaa nety kyujotmayëty, pes mbäädë nety ja myëguˈuktëjk dyajpokytyuny extëm yˈadëˈëtstë ja Corinto jäˈäy. Nanduˈun tyam, ko kyayaˈëxkexy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të pyokytyuny mëjwiin kajaa ets kyajodëmbity, mbäät näägë nmëguˈukˈäjtëm wyinmaytyë ko kyaj tyim jëjpˈamëty yajmëmëdowëdë Jyobaa yˈanaˈamën (Eclesiastés 8:11). Biiblyë jyënaˈany ko ja diˈib kyaj jyodëmbity mbäät dyajtëgoy ja myëguˈuktëjk, duˈun extëmë tsäägaats diˈib yajpatp mejnybyatkëˈëy mbäät dyajkiny näägë barkë (Judas 4, 12, Traducción del Nuevo Mundo).
Jyobaa yëˈë yajtuumbyë Biiblyë parë kyäjpn dyaˈity tukniwits tuknimäˈkxë
14 Biiblyë xyˈanmäˈäyëm ti mbäät niˈamukë nduˈunëm parë wäˈäts nyaˈijtëmë Diosë kyäjpn. Nˈokjamyajtsëm diˈib tuun jäjtë jam Corinto. Apostëlë Pablo jyantsy tsyejpyë nety ja myëguˈuktëjk diˈib jam tsënääytyëp, pes nimay yëˈë nety të ttuknijawë ja tëyˈäjtën (1 Korintʉ 1:1, 2). Pääty, waˈanë Pablo axëëk nyayjäˈäwë ko tmëdoyˈajty ko tam tuˈugë yetyëjk diˈib mëˈinduump ets kyaj wiˈix yaˈˈanëëmë mä ja tuˈukmujkën. Pablo ta tnijäˈäyë ja mëjjäˈäytyëjk ets tˈanmääy ti tyundëp: “Tukkëdëkëdë tadë jäˈäy ja mëjkuˈugopk Satanás”. Tsojkëbë nety tˈëxkaxtët ja yetyëjk mä ja tuˈukmujkën (1 Korintʉ 5:1, 5-7, 12). Tyam nan mbäädë mëjjäˈäytyëjk tˈëxkaxtë tuˈugë jäˈäy diˈib mëjwiin kajaa të pyokytyuny ets kyaj të jyodëmbity. Pën kyaj mëdë tyäˈädë jäˈäy ndaˈanmujk nwäˈkmujkëm extëmë Biiblyë tniˈanaˈamë, ta nyaˈijtëm wäˈäts ja Diosë kyäjpn. Ets nan mbäät nbudëjkëm ja pokyjyaˈay parë jyodëmbitët ets tˈamdowëdë Jyobaa parë pyokymyaˈkxëdët.
(1 Korintʉ 5:9-11) Të nduknijayëdë ko katë mnaymyayëdë mët ja diˈibaty mëˈinduundëp. 10 Kyajts njajënäˈänany es xymyastuˈuttët tëgekyë diˈibaty kyaj jyaˈˈatyëty ja Dios, extëm diˈibaty mëˈinduundëp, o diˈibë atsojktëp, o diˈibë toon maˈtstëp, o diˈibë yˈawdäjttëp diˈibë kyaj Dyiosëty. Kooxyëbë dëˈën, mdimpëtsëëmdëpxyëp yä naxwiiny. 11 Diˈibëts nˈandijpy mä ja neky diˈibëts ngajx, pën jam tuˈugë jäˈäy nyaynyigajxyëty ko yëˈë tpaduny ja Jesukristë es dëˈënyëm myëˈinduny, o yˈatseky, o tˈawdaty diˈibë kyaj Dyiosëty, o yˈabiˈtsëty, o yˈamiˈikyjyaˈayëty, o myaˈtspëty, esë dëˈëmbë jäˈäyëty kyaj mëët mdaˈanmuk mwäˈkmukët. Pes dëˈëmbë jäˈäy ni jeˈeyë mëët mgakääymyuktët.
Nˈoktsojkëmë jäˈäy diˈibë Dios tsojkëp
19 Näˈäty jëjpˈam ets nyajjëpkëjxëmë naymyayë mëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë naty mëët tuˈugyë nˈëxpëjkëm. Extëm diˈib të tmëdëgoyë Diosë yˈanaˈamën ets të yaˈëxkexy mët ko kyaj jyodëmbity, nanduˈun nmëjagamgakëm diˈib myëdëjkëbë wiink ëxpëjkën, ets diˈib këˈëm të jyënanë ko kyaj nyekyˈitäˈäny Jyobaa tyestiigë. Diosë yˈAyuk yajxon xyˈanmäˈäyëm: “Kyaj mëët mdaˈanmuk mwäˈkmukët” (1 Korintʉ 5:11-13; 2 Fwank 9-11). Mbäät mëk yajjawë naymyastutëm mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të yaˈëxkexy, pes mbäät yëˈëjëty tuˈugë mëtnaymyaayëbë o jiiky mëguˈuk. ¿Per ti net nduˈunëm? Diˈib mas jëjpˈam yëˈë ko kyaj nmastutëmë Jyobaa ets nmëmëdoˈojëmë yˈanaˈamën. Nˈokjamyajtsëm ko yëˈë jantsy oy nyayjawëty ko kyaj nmastutëm ets ko xëmë nmëmëdoˈojëm.
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(1 Korintʉ 4:9) Per mët ëëtsëty, apostëlëty, dëˈën ëëtsëty extëmtsë Dios të xypyëjtäˈäktë ëxˈam. Dëˈën ëëtsëty extëm ja jäˈäy diˈibë të yajtuknikäjxpety es yˈoogët. Dëˈën ëëtsëty extëm yaˈixypyëtsëëmbën ko nidëgekyë jäˈäyëty xyˈixëdëts es nandëˈënë anklësëty.
w09-S 15/5 paj. 24 parr. 16
“Ja anklësëty” yäjktëbë naybyudëkë
16 Ko Dios mëduumbë tpäättë amay jotmay, duˈunë anklëstëjk yˈixëdë “extëmë yaˈixypyëtsëëmbën” (1 Kor. 4:9). Anklëstëjk yˈijx tyuundëp wiˈix njukyˈäjtëm ets jyantsy tyukxondaktëp ko oy nDiosmëduˈunëm. Nan tyukxondaktëp ko tuˈugë pokyjyaˈay jyodëmbity (Luk. 15:10). Ets ta tuk pëky diˈibë anklëstëjk yˈijxtëp mä toxytyëjk diˈib Dios mëduundëp. Biiblyë jyënaˈany ko “ja toxytyëjk nyaygyupaˈanëdët mët yëˈëgyëjxm ja anklësëty” (1 Cor. 11:3, 10). Duˈunë duˈun, yëˈë anklëstëjk tyukxondaktëp ko niˈamukë Dios mëduumbëty axtë toxytyëjkëty, dyajnigëxëˈëktë ko myëmëdoowdëp ja kutujkën diˈibë Jyobaa të dyajnaxkëdaˈaky. Nmoˈoyëmë ijxpajtënë anklëstëjk ko nmëmëdoˈowëmë Jyobaa.
(1 Korintʉ 6:3) ¿Tii kyaj xynyijawëdë ko ëtsäjtëm nˈanaˈamäˈänëm o nbayoˈoyäˈänëm axtë anklësëty? Es ko dëˈën, ¡nëˈën ngapayoˈoyëm diˈibë xypyatëm mä tyäˈädë jikyˈäjtën!
it-2-S paj. 216
Ley
Anaˈamën diˈib yajmooytyëbë anklëstëjk. Naxwinyëdë jäˈäy kyaj tyuˈugyëty mëdë anklëstëjk, per yëˈë myëmëdoowdëbë Diosë yˈanaˈamën (Eb. 1:7, 14; Sal. 104:4). Jyobaa ojts ttukˈaneˈemyë Satanás tijaty tyunëp ets ti kyaj ttunët (Job 1:12; 2:6). Ets ko ja arkanklës Miguel tˈanmääy ja Mëjkuˈu: “Waˈan ja Nintsënˈäjtëm mwinˈooyëty”, ta dyaˈijxë ko wyingutsëˈkëp ja këjxmbë kutujkën diˈibë Jyobaa myëdäjtypy parë pyayoˈoyët (Juudʉs 9; ix nanduˈunë Zacarías 3:2). Jyobaa yëˈë të ttuknipëkyë Jesus parë tˈanaˈamët niˈamukë anklëstëjk (Eb. 1:6; 1 Peed. 3:22; Mat. 13:41; 25:31; Filip. 2:9-11). Jesus yëˈë tyukˈanaˈam tuˈugë anklës parë nëjkx yajkajpxynyaxy mä Juan (Diˈibʉ Jat. 1:1). Ets mä 1 Korintʉ 6:3, ko Pablo tˈanmääy ja myëguˈuktëjk diˈib mëët nyëjkxäˈändë tsäjpotm ko pyayoˈoyandëp “axtë anklësëty”, waˈan yëˈë tˈandijy ko yëˈëjëty nanduˈun yajkutëgoyandëp ja axëkˈanklësëty.