Tukˈoybyëtsëm tijaty mä mjukyˈäjtën

“Nëjkx xytyukˈoybyëtsëmy ja mnëˈë mduˈu ets [...] xytyuny tijaty mëdë wijyˈäjtën.” (JOS. 1:8)

¿WIˈIX MˈATSOOJËMBITÄˈÄNY?

¿Näˈä Salomón ttukˈoybyëtsëëmy tijaty mä jyukyˈäjtën?

¿Wiˈixënë Pablo ttukˈoybyëtsëëmy tijaty mä jyukyˈäjtën?

¿Wiˈix mbäät ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty mä jukyˈäjtën?

1, 2. 1) Parë mayë jäˈäy, ¿ti yˈandijpy ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty? 2) ¿Wiˈix mbäät xynyijawë ti yˈandijpy ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty?

¿TI YˈANDIJPY ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty mä jukyˈäjtën? Ko duˈunë jäˈäy nyajtëˈëwëm, wiˈixëm yˈatsowäˈändë. Extëm nˈokpëjtakëm, mayë jäˈäy wyinmaytyë ko tyukˈoybyëtsëëmdëp tijaty ko tmëdattë meeny sentääbë, ko yˈëxpëktë o tmëdattë tuˈugë karreerë. Etsë wiinkpë, yëˈë ko oy yˈittë mëdë jyiiky myëguˈuk, myëtnaymyaayëbë ets pënaty mëët tyundë. Ets parë tuˈugë Dios mëduumbë jaa ko yajmoˈoyë tuunk mä naymyujkën o ko jantsy oy wyimbëtsëmy mä yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy.

² Ets parë mijts, ¿ti yˈandijpy ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty mä jukyˈäjtën? Tuk pëky wiˈix mbäät xynyijawë, yëˈë ko xykyujayët pënë tadë jäˈäy diˈib mwinmaapy ko tyukˈoybyëtsëëmpy tijaty, diˈib mëj myajnäjxypy ets diˈib wintsëˈëgë myaˈijtypy. ¿Wiˈixë tyäˈädë jäˈäy yajpääty? ¿Mëkjäˈäy, mëjë jäˈäy yajnaxëdë o myëdäjttëbë kutujkën? Extëm xyˈatsoojëmbity yëˈë yajnigëxëˈëgaampy ti mmëdäjtypy mä mjot mgorasoon, ets mbäät mbudëkëty o mˈaxëktunyëty mä tijaty mdunaampy (Luk. 6:45).

3. 1) ¿Ti nety tsojkëp ttunëdë Josué parë ttukˈoybyëtsëmët tijaty mä jyukyˈäjtën? 2) ¿Ti nˈixäˈänëm?

³ Per diˈib mas tsobatp yëˈë wiˈixë Jyobaa xyˈijxëm, pes net nbäädäˈänëmë jukyˈäjtënë winë xëë pën xykyupëjkëm. Ko Jyobaa ttuknipëjkyë Josué parë twooyoˈoy twijtsˈyoˈoyët ja israelitëty ets dyajjäˈttët mä ja Nax diˈib Yajtukwinwäˈänëdë, ta tˈanmääy ets tkäjpxtët “xëëny koots” ja Ley diˈibë Moisés yajmooy ets tmëmëdowët. Ta ttukwandakyë Josué: “Net nëjkx xytyukˈoybyëtsëmy ja mnëˈë mduˈu ets net nëjkx xytyuny tijaty mëdë wijyˈäjtën” (Jos. 1:7, 8). Extëm nnijäˈäwëm, Josué tyukˈoybyëtsëëm. ¿Ets ëtsäjtëm? ¿Wiˈix mbäät nnijäˈäwëm pën yˈoyˈijxypyë Jyobaa diˈib nwinmäˈäyëm ko ndukˈoybyëtsëˈëmëm? Parë nnijäˈäwëm, min nˈokˈijxëm wiˈix jyukyˈäjttë majtskë jäˈäy diˈibë Biiblyë myaytyakypy.

¿TYUKˈOYBYËTSËËM TIJATYË SALOMÓN?

4. ¿Tiko mbäät njënäˈänëm ko Salomón tyukˈoybyëtsëëm tijaty?

⁴ Salomón kanäkˈok tijaty ttukˈoybyëtsëëmy mä jyukyˈäjtën. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko kanäk jëmëjt ttsëˈkë ets tmëmëdooyë Jyobaa, diˈib mëjwiin kajaa ojts kyunuˈkxyëty. Nˈokjamyajtsëm ko Dios ojts yˈanëˈëmxëty ets tˈamdowët ti yëˈë tyimtsejpy, rey Salomón yëˈë yˈamdoojë wijyˈäjtën parë ttuˈumoˈoyëdë nax käjpn. Jyobaa kyaj jeˈeyë myooyë wijyˈäjtën, nan mooyë mëkjäˈäyˈäjtën (1 Rey. 3:10-14). “Ja wyijyˈäjtënë Salomón jantsy mëjwiin kajaa nety ets kyaj dyuˈunëty ja jäˈäyëty diˈib oriente ets ni diˈib Egipto.” Ja myëjˈäjtën ojts yajnijawë mä “tukëˈëyë nasionk” (1 Rey. 4:30, 31). Yëˈë jantsy mëkjäˈäy yˈijty, mä tuˈukpë jëmëjt ja ijty tˈaxäjë 22 tonelaadë naxyë oorë (2 Crón. 9:13). Kyojë jëën tëjkë tsujatypyë, nan oy yˈijty mëdë wiink nax wiink käjpn ets juuy toˈk mëjwiin kajaa. Salomón tyukˈoybyëtsëëm tijaty mientrës oy tmëduunyë Jyobaa (2 Crón. 9:22-24).

5. ¿Wiˈixë Salomón tmaytyaky pënatyën tyukˈoybyëtsëëmdëp tijaty?

⁵ Diˈibë Salomón kyujäˈäyë mä Eclesiastés, yëˈë xytyukˈijxëm ko yëˈë kyaj wyinmääy ko yëˈëyë mëkjäˈäy o pënaty mëj ijttëp tyukˈoybyëtsëëmdëp tijaty ets yˈagujkˈat jyotkujkˈattë. Yëˈë tkujäˈäyë: “Tëjëts nnijawë ko kyaj jyaˈˈatyë mas oybyë parë jäˈäy, ko xyondäˈäktët ets ttundëdë oyˈäjtën nuˈun jyukyˈaty, Diosë duˈun xytyukmayˈäjtëm ko niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy kyay yˈuuky ets tˈixy wiˈix yˈoybyëtsëmy ko mëk tyuny yˈayoy” (Ecl. 3:12, 13). Jyaygyujkë ko pënatyë tyäˈädë tyukxondaktëp, yëˈë diˈib oy ijttëp mëdë Dios ets pënatyë Dios tukjotkëdakëp, päätyë Salomón jyënany: “Duˈunë tyäˈädë jyëjpkugëxë, extëm të yajmëdooˈijtäˈäy: Tsëˈëgë Diosë tëyˈäjtënbë ets kuytyunë yˈanaˈamën. Yëˈko yëˈë duˈun patëp ttunëdë naxwinyëdë jäˈäy” (Ecl. 12:13).

6. ¿Wiˈix xypyudëjkëmë yˈijxpajtënë Salomón parë njaygyujkëm tidën yˈandijpy ko ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty mä jukyˈäjtën?

⁶ Kanäk jëmëjtë Salomón ojts ttsëˈëgë Dios ets tmëmëdooy. Biiblyë jyënaˈany ko “duˈunyëmë Jyobaa ojts ttseky, ojts nyëˈëyoˈoy tyuˈuyoˈoy mä ja yˈanaˈamënë David, diˈib tyeetyˈäjt” (1 Rey. 3:3). Mientrës ttuuny duˈun, tyukˈoybyëtsëëm. Jyobaa yëˈë tuˈumooyë parë ojts tkojy ja mëj templë mä yaˈˈawdatët, ets ojts tjäˈäy tëgëëgë liibrë diˈib mä Biiblyë. Ëtsäjtëm kyaj mbäät duˈun nduˈunëm, perë yˈijxpajtënë Salomón mbäät xypyudëjkëm parë njaygyujkëm tidën yˈandijpy ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty ets xypyudëkëyäˈänëm parë nanduˈun ndukˈoybyëtsëˈëmëm. Dios wyinmäˈänymyooyë Salomón parë tkujayët diˈib tyam mayë jäˈäy wyinmääytyëp ko tyukˈoybyëtsëëmdëp, extëm ko tmëdattë mëkjäˈäyˈäjtën, wijyˈäjtën, mëjˈäjt këjxmˈäjtën etsë kutujkën, perë tyäˈädë näjx këjxp. Ets ko jäˈäy tpaˈoˈktëy, duˈunxyëp extëm ko tpaboˈoyë poj. ¿Të xypyekyë kuentë ko mayë jäˈäy diˈib tsyojktëbë meeny yˈaktimtsojkˈadëtstëp? Nan myëmääy myëdäjtëp ko dyajtëgoytyët tijaty myëdäjttëp, per nëgoobë, pes mbäät okë wiink jäˈäy tmëwëˈëmë (käjpxë Eclesiastés 5:10).a

7, 8. ¿Wiˈixë Salomón tmëdëgooyë Jyobaa, ets wiˈix wyimbëtsëëmy?

⁷ Jotmaymyëët njënäˈänëm ko Salomón myastutë Dios. Biiblyë jyënaˈany: “Ja tiempë mä ojts myëjjäˈäyë Salomón, ja nyëdoˈoxyëty ojtsë wiink dios tyukpanëjkxënë; ets kyaj amuum ja kyorasoon tnekyyaˈijty mä Jyobaa Dios extëm ja kyorasoonë David, diˈib tyeetyˈäjt. [...] Salomón tyuuntsondak tijaty axëëk Jyobaa wyindum” (1 Rey. 11:4-6).

⁸ Jyobaa kyaj ttukjotkëdaky extëmë Salomón yˈadëtsy, pääty tˈanmääy: “Mët ko [...] kyaj të xykyuytyuny diˈib të ngajpxyˈäjtëm etsë nˈanaˈamënëts diˈib të ndukˈaneˈemy, seguurë ko nbëjkëyaˈany ja kutujkën, ets yëˈëts nmoˈoyaambyë mduumbë” (1 Rey. 11:11). Salomón kanäkˈok tijaty tjatukˈoybyëtsëëmy mä jyukyˈäjtën, per axëëgë Jyobaa dyajnayjäˈäwë. Kyaj tnekytyuuny diˈib mas jëjpˈam mbäät yajtuny: yajmëmëdowët xëmë Jyobaa. Pääty, niduˈuk niduˈuk mbäät nnayajtëˈëwëm: “¿Wiˈixëts mbäät xypyudëkë Salomóngë yˈijxpajtën parëts tijaty ndukˈoybyëtsëmët?”.

JA JUKYˈÄJTËN DIˈIB JANTSY YAJTUKˈOYBYËTSËËMP

9. ¿Tiko mayë jäˈäyë wyinmääytyë ko Pablo kyaj ttukˈoybyëtsëëmy tijaty?

⁹ Apostëlë Pablo tim tëgatsy jyukyˈajty, kyaj dyuˈunëty extëmë Salomón. Yëˈë kyaj tmëdäjtyë pyalasyë ets kyaj kyaay yˈuky mëdë reyëty. Yajnäjxë yuu, tëëtsë, xux ets kyaj nëgoo wyit xyox tmëdäjty (2 Kor. 11:24-27). Ko ojts tˈaxäjë Jesus extëmë Mesías, kyaj nyekyˈijty mëj mä ja judiyëtëjkë ryelijyonk, niˈigyë ja wintsëndëjk yˈaxëkˈijxëdë. Yajtsuum yajmäjts, yajtëytyuun, yajkepywyojp ets yajtsäägäˈts. Pablo jyënany ko yaˈˈaxëkˈijxtë mëdë myëguˈuktëjk, yajniwäämbajttë ets yajpajëdijttë. Yëˈë tkujäˈäyë: “Dëˈënëts xypyëjtäˈäktë extëmë naxwinyëdë pyostäˈäk es extëm diˈibë jäˈäyëty pyawäˈkëˈktëp” (1 Kor. 4:11-13).

10. ¿Tiko jäˈäy wyinmääytyë ko Pablo kyaj myëjpëtsëmany yä naxwiiny?

¹⁰ Ko Pablo yaˈkpëtsëëmy ets yaˈixyˈajty extëmë Saulo, duˈunë nety kyëxëˈëky ko mbäät tijaty ttukˈoybyëtsëmy. Waˈan myaxuˈunkˈäjty mä tuˈugë familyë diˈib mëj ijtp, nan yëˈë yaˈëxpëjkë Gamaliel, tuˈugë maˈestrë diˈib mëj ijtp. Ok, ta Pablo tkujayë: “Ëjts ijty waanë niˈigyë nbadiimpy ja israelitëtyë yˈëxpëjkën këdiinëmts ja nmëduknaxëty” (Gal. 1:14). Pablo kyäjpx majtskë ayuk, ebreo ets grieegë ets kunaxˈäjt kugäjpnˈäjt Roma diˈib mooyë madakën parë tijaty ttunët diˈibë nety mayë jäˈäy yˈatsojktëp. Koxyëp yëˈë twinˈijxy myëjpëtsëmäˈäny yä naxwiiny, ojtsxyëp tpääty ja mëjˈäjt këjxmˈäjtën ets ja mëkjäˈäyˈäjtën. Per yëˈë wyinˈijx ttunäˈäny diˈib mayë jäˈäy o axtë jyiiky myëguˈuk yajnäjxtë lokë winmäˈäny. ¿Tiko duˈun ttuuny?

11. ¿Tijatyë Pablo yajtsobat, ets ti net tyuun? ¿Ets tiko?

¹¹ Pablo tsyojkë Jyobaa ets tsyojk parë kyupëkëdët. Kyaj ttsejkyë mëkjäˈäyˈäjtën ets ni parë naxwinyëdë jäˈäy myëjkugäjpxëdët. Ko tnijäˈäwë yajxonë tëyˈäjtën, ta dyajtsobaty diˈibë naxwinyëdë jäˈäy kyaj dyajtsobääty, extëm ko Jesus jyuuybyëtsëëmë, ko tmëduunyë Dios ets ja jukyˈäjtënë diˈibë nety yˈawijxypy jam tsäjpotm. Pablo nyijäˈäwëbë nety ko tam tuˈugë jotmay diˈib oyëyäämp, pesë Satanás të nety jyënaˈany ko mbäät oytyim pënëty ttukmastuˈutyë Jyobaa (Job 1:9-11; 2:3-5). Perë Pablo pyëjtakë wyinmäˈäny ko xëmë tmëmëdowäˈänyë Dios ets tmëdunäˈäny, oy ti jotmay tpäädët. Per mayë jäˈäy kyaj duˈun ttunäˈändë parë ttukˈoybyëtsëmët tijaty mä jyukyˈäjtën.

12. ¿Tiko mbäät ndukˈijxpajtëmë Jyobaa?

¹² ¿Nanduˈunë mwinmäˈäny të xypyëjtaˈaky extëmë Pablo? Tsiptakp nmëmëdoˈojëm xëmë Dios, per pën kyaj nmastutëm, yëˈë xykyunuˈkxäˈänëm ets xykyupëkäˈänëm. Tyäˈädë duˈun yˈandijpy ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty mä jukyˈäjtën (Prov. 10:22). Tyam, ta ndukˈoyˈäjtëm ets mä tiempë myiny kyëdaˈaky ndukˈoyˈatäˈänëm mëjwiin kajaa (käjpxë Markʉs 10:29, 30). Pääty, oy ko kyaj yëˈë ndukˈijxpajtëmë jukyˈäjt madakën “mët ko këjx näjxpëˈë”, niˈigyë mbäät ndukˈijxpajtëmë Dios diˈib “xymyoˈoyëm tëgekyë mëjwiin kajaa es njotkujkˈäjtëm”. Ko duˈun nduˈunëm, ta seguurë nëjkx nˈaxäjëm “ja jikyˈäjtën diˈibë tëyˈäjtënbë” diˈibë Dios të xytyukwandakëm (1 Tim. 6:17-19). Mbäät nˈijtëm seguurë ko ja tuk mëgoˈpx jëmëjt o ja tuk mil jëmëjt, nëjkxëp njënäˈänëm: “¡Yëˈëdëmëts ojts nwinˈixy diˈib yajtukˈoybyëtsëëmp!”.

¿MÄ XYAˈITY JA DIˈIB TSOBATP?

13. ¿Ti käjpxwijënë Jesus yäjk ko jäˈäy dyajnipetyë jukyˈäjt madakën?

¹³ Jesus dyajkyë käjpxwijën: “[Këdii] mjikyˈaty xywyintsimy xywyinwëëny ja meeny yä naxwiiny, mä yëˈë jëyujk animal dyajwindëgoy oytyiity, mä tyowë ja meeny es mä ja maˈtspë tnidëkëdë. Nik oy pëjkëˈëktë ja mˈoyˈäjtën jam tsäjpotm, mä ni ti tkayajwindëgoyët es mä kyajpë maˈtspë. Jaˈa ko mä xymyëdaty pëjkeˈeky yëˈë mˈoyˈäjtën, jamë dëˈën nandëˈën yˈity yëˈë mjot mwinmäˈänyëty” (Mat. 6:19-21).

14. ¿Tiko kyaj yˈoyëty nyajnipajtëmë pëjkëˈëky yä naxwiiny?

¹⁴ Tyäˈädë “pëjkeˈeky” kyaj yëˈëyë tmaytyäˈägäˈänyë meeny sentääbë, yëˈë myaytyäˈägaampy ko jäˈäy tˈatsoky tijatyë Salomón kyujäˈäyë, diˈibë naxwinyëdë jäˈäy yajnäjxtëp mëj, extëmë kutujkën o mëjˈäjt këjxmˈäjtën. Tuˈugyëp extëmë Jesus jyënany mët extëmë Salomón tkujäˈäyë mä Eclesiastés ko ja pëjkëˈëky diˈib yä naxwiiny kyaj jyeky winë xëë. Extëm mijts xynyijawë mbäät pojënë nyaxy ets nyajtëgoˈoyëm. Tuˈugë profesoor diˈib xyëˈäjtypy Frederick D. Bruner duˈun tnimaytyakyë Jesusë yˈää yˈayuk ko mëjˈäjt këjxmˈäjtën näjx këjxp. Ets ko ja jäˈäy diˈib tyam ijtp mëj, mbäät jakumbom kyaj pën nyekyjamyetsyëty. Ets diˈib myëdäjtypyë meeny sentääbë tyäˈädë jëmëjt, mbäät mä ja tuˈukpë jëmëjt dyajtëgooytyaˈay. Ta jyënany ko Jesus tsyejpyë naxwinyëdë jäˈäy, pääty tˈanmääy ko mëjˈäjt këjxmˈäjtën pojënë nyaxy ets ko mbäät duˈunyë yajwëˈëmëty ets ko Jesus kyaj nety ttukmëtseky parë duˈun jyattët ja yˈëxpëjkpëty. Tyam, mayë jäˈäy tjanijawëdë ko tëyˈäjtënë tyäˈädë ää ayuk, per kyaj tkupëktë extëmë Jesus jyënany ets kyaj dyajtëgatstë jyukyˈäjtën. Ets mijts, ¿mnasˈijxëp etsë Jesusë kyäjpxwijënë mbudëkëdët mä mjukyˈäjtën?

15. ¿Ti mbäät niduˈunëm mëk mä jyukyˈäjtën?

¹⁵ Näägë wintsëndëjk diˈib mä relijyonk jyënäˈändë ko axëëk ko tuˈugë jäˈäy ttukˈoybyëtsëmäˈäny tijaty mä jyukyˈäjtën ets ko tniduny parë tpäädäˈäny. Perë Jesus kyaj dyajkuboky ko tuˈugë jäˈäy tpëjtaˈagyë myëjää parë tijaty tpäädäˈäny. Per yˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty mä mbäät dyajtundë ja jyot myëjää, tˈanmääy: “Pëjkëˈëktë ja mˈoyˈäjtën jam tsäjpotm” diˈibë kyaj kyexy nyaxy. Pääty, diˈib mbäät niˈigyë ntsojkënyëˈäjtëm, yëˈë ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty Dios windum. Extëmë Jesus jyënany, yëˈë xytyukˈijxëm ko niduˈuk niduˈugë jäˈäy mbäät twinˈixy ti nyidunaampy mëk mä jyukyˈäjtën. Ets diˈib ndunäˈänëm, yëˈë diˈib nmëdäjtëm mä jot korasoon, pes yëˈë nety jëjpˈam parë ëtsäjtëm.

16. ¿Mä ti mbäät nˈijtëm seguurë?

¹⁶ Pën tunäˈänëm mëk parë Jyobaa xytyukjotkëdakëm, mbäät nˈijtëm seguurë ko xymyoˈoyäˈänëm tijaty nyajtëgoyˈäjtëm. Mbäät näˈäty tnasˈixë ets nyajnäjxëmë yuu o tëëtsë extëm jyajtyë apostëlë Pablo (1 Kor. 4:11). Per mbäät amumduˈukjot nbanëjkxëmë Jesusë kyäjpxwijën diˈib yäjk: “[Këdii] mmay mdäjtë: ¿Tii net nˈokkäˈäy nˈokˈukëm?, es ¿tii net nwitˈäjt nnijamˈäjtëm? Mët ko ja jäˈäyëty diˈibë kyaj tmëdundë Dios määy täjtëp mët tëgekyë tyäˈädë. Pes ja mDeetyë tsäjpotmëdë nyijäˈäp ko mdëgoyˈäjtxëdëp tëgekyë tyäˈädë. Es dëˈën jotmoˈoytyë ja Dios es jyikyˈattët extëm yëˈë yajkutiky, es mˈaxäjëdëp nandëˈën tëgekyë tyäˈädëty” (Mat. 6:31-33).

TUKˈOYBYËTSËM TIJATY DIOS WINDUM

17, 18. 1) ¿Tidën yˈandijpy ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty mä jukyˈäjtën? 2) ¿Ti kyaj tˈandijy ndukˈoybyëtsëˈëmëm?

¹⁷ Extëm të nˈijxëm, ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty mä jukyˈäjtën kyaj yëˈë tˈandijy ko nˈijtëm mëj yä naxwiiny o nmëdäjt njaygyajpëm tijaty mëjwiin kajaa. Nan kyaj yëˈë tˈandijy ko nyajtuunkmoˈoyëm mä Diosë kyäjpn. Per mbäät nyajtuunkmoˈoyëm mët ko nmëduˈunëmë Dios ets mët ko xëmë nmëmëdoˈojëm. Jyobaa xyˈanmäˈäyëm mä yˈAyuk: “Diˈibë yajtsojkp mä diˈibë të tii yajtuknipeky, yëˈë es tkuytyunët yajxon extëmë wyintsën të tyuknipekyëty” (1 Kor. 4:2). Ets tsojkëp xëmë nmëduˈunëmë Dios, pesë Jesus twandaky: “Per diˈibëts xyˈakmëduumbëm, yëˈë tsoˈogëp” (Mat. 10:22, Ja Oibyʉ Tʉiˈya̱jtʉn). ¡Ko nëjkx nnitsokëm, yëˈë xytyukˈixäˈänëm ko të nety ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty mä jukyˈäjtën!

¹⁸ Ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty mä jukyˈäjtën, yëˈë yˈandijpy nmëduˈunëm xëmë Dios oy wiˈix nyaˈijx nyajpatëm, kyaj yëˈë tˈandijy nˈijtëm mëj yä naxwiiny, nmëdäjtëmë ëxpëjkën o meeny sentääbë; nan kyaj yëˈë tˈandijy nmëdäjtëmë wijyˈäjtën o njäjtëm tijaty nduˈunëm. Mä primer siiglë tamˈäjtë Dios mëduumbë diˈib mëkjäˈäy ets diˈib ayoop. Ja diˈib mëkjäˈäy ojtsë Pablo tkäjpxwijy parë tnidundët diˈib oy, ets nyayajmëkjäˈäytyäˈägëdët “mët ja oybyë tuunk”, yˈoyjyaˈaytyäˈäktët ets tmoˈoytyët ja jyiiky myëguˈuk tijaty myëdäjttëp. Per niˈamukë, mbäädë nety tˈawixtë ja “jikyˈäjtën diˈibë tëyˈäjtënbë” (1 Tim. 6:17-19). Nanduˈun tyam ëtsäjtëm, mbäät nˈawijxëm ja jukyˈäjtën ets xëmë nmëduˈunëmë Dios. Tsojkëp nayajmëkjäˈäytyakëm mët ja “oybyë tuunk”. Ko duˈun nduˈunëm, ta nëjkx ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty Dios windum ets nëjkxëp nnayjäˈäwëm agujk jotkujk ko nnijäˈäwëm ko Dios xykyupëjkëm (Prov. 27:11).

19. ¿Ti net mijts mdunaampy parë xytyukˈoybyëtsëmët tijaty mä mjukyˈäjtën?

¹⁹ Kyaj mbäät xyajtëgatsy wiˈix myaˈixy myajpääty, per mbäät xyajtëgatsy ja mjot mwinmäˈäny parë xywyinguwäˈägët. Pääty, pëjtäˈägë mwinmäˈäny ets xymyëmëdowët xëmë Dios oy wiˈix myaˈix myajpäädët, pes tsobäädäämp ko duˈun xytyunët. It seguurë ko Jyobaa mgunuˈkxanëp mëjwiin kajaa, duˈun tyam ets duˈun winë xëë winë tiempë. Ninäˈä xykyajäˈäytyëgoyët wiˈixë Jesus tˈanmääy ja Dios mëduumbëty diˈib nëjkxtëp tsäjpotm: “Yajtiˈigyëdë mjot mwinmäˈänyëty axtë oˈkënbyaaty, es ëjts miits nmoˈoytyëp yëˈë jikyˈäjtën winë xëë winë tiempë” (Diˈibʉ Jat. 2:10). ¡Tyäˈädë duˈun yˈandijpy ndukˈoybyëtsëˈëmëm tijaty mä jukyˈäjtën!

[Notë]

[Dibujë diˈib mä pajina 14]

Mayë jäˈäy wyinmääytyë ko Saulo mbäätxyëp ttukˈoybyëtsëëmy tijaty

[Dibujë diˈib mä pajina 31]

Pablo jyantsy tyukˈoybyëtsëëm tijaty mä jyukyˈäjtën