Ko pën tˈixyë pornografía, ¿axëktuump o kyaj?

Tyam, abëtsemy nyaxwinyëdë, mayë jäˈäy tˈixtë pornografía.a Yaˈijxp mä jyemybyëtsëmyë wit xox, mä telebisionk, mä Internet (extëm mä nyaytyukˈixëdë retratë), mä pelikula, rebistë, bideojueegë, mä telefënë oyatypyë ets yajmëdoop mä ëy yaˈaxy. Oymyääjëty kyaj wiˈixë jäˈäy tˈixtë. Ninäˈänëm duˈun pën tkaˈixy mä jäˈäy kyëxëˈëktë niwäˈäts ëxwäˈäts extëm tyam (ixë rekuäädrë mä jyënaˈany “Yajnigajpxy nuˈunë jäˈäy tˈixtë pornografía”).

Tyam, kyaj pën nyekywyinmay ko mëk axëëk ko tˈixtë mä jäˈäy kyëxëˈëky niwäˈäts ëxwäˈäts. Tuˈugë profesora diˈib xyëˈäjtypy Gail Dines, tkujayë: “Niˈigyë yaˈixy mä jäˈäy kyëxëˈëktë niwäˈäts ëxwäˈäts, ets diˈibë nety tëëyëp mëk axëëk yˈijxtëp, tyam jyënäˈändë ko kyaj wyiˈixëty”.

¿Wiˈix mijts mˈokwinmay? ¿Waˈandaa yëˈëjëty tuˈugë ixy jawë diˈib kyaj yˈaxëktuny, o waˈandaa yˈaxëktuny? Jesus jyënany: “Tëgekyë oygyepy yajkypy ja tyëëmp oy, es tëgekyë axëk kepy yajkypy ja tyëëmp axëëk” (Matewʉ 7:17). ¿Wiˈix wyimbëtsëmy ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts? Parë nnijäˈäwëm, min nˈokˈijxëm tëgëk pëky.

¿Wiˈix yˈaxëktuny ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts?

WIˈIX JYËNÄˈÄNDË ËXPËKYJYAˈAY: Ko winˈëˈënëp pënaty yˈijxtëp mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts. Pääty, diˈib yˈëxpëjkpëtsëëmdëp ets diˈib yaˈˈagëdaktëbë jäˈäy tˈijxkijpxyë mëdë kokaina o crack.

Brian,b diˈib ojts wyinˈëˈënënë mä tˈixyë jäˈäy kyëxëˈëktë niwäˈäts ëxwäˈäts, tnimaytyaˈaky: “Nitiijëts xykyayajtuˈudujky parëts kyaj nˈixët. Duˈunëts nnayjäˈäwë extëmxyëbëtsë droogë të njeˈxy. Mëkëts njantsy pyokyjäˈäwë, axtë tsëyuuyëts etsëtsë ngëbäjk pyejky. Njaˈëxtääyëtsë winmäˈäny parëts nmastuˈudët, per kanäk jëmëjt nyajxy parëts nmastuty”.

Pënaty të wyinˈëënëdë mä tˈixtë jäˈäy kyëxëˈëktë niwäˈäts ëxwäˈäts, kyaj pën ttuknijawëdë. Kyaj tmaytyäˈäktë ti jyäˈäwëdëp ets andaktëp. Tyäˈädë jäˈäyëty, nayaˈˈabëkypyëtsëëmëdëp, tsyoytyuˈunjäˈäwëdëp, kyaj jyotkujkˈattë, duˈunyë kyumon kyudukëdë ets yˈawäˈändäˈäktë. Ets nääk, axtë nayaˈooganëdëp. Sergio, diˈibë nety xëmë yajjënajkypy mä tyelefënë mä yaˈixyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts, jyënaˈany: “Nayaˈˈabëkypyëtsëëmëts ets kyajts nnijäˈäwë tijëts ndunëp. Nnayjäˈäwëts ko kyajts ti ntsoojëty, ko pokymyëëdëts, ko tsumy matsypyëmëts nˈity ets naytyuˈuk. Tsoytyuunëts ets tsëˈk jäˈäwëts parëts nˈëxtäˈäyëdë naybyudëkë”.

Axtë pën tuˈugë jäˈäy jeˈeyë pojënë tˈixy o ajotkumonë pyëtsëmy mä jäˈäy kyëxëˈëktë niwäˈäts ëxwäˈäts, mbäät yˈaxëktunyëty mëjwiin kajaa. Judith Reisman, tuˈugë doktoora, ojts tnimaytyaˈaky mä comité del Senado de Estados Unidos wiˈixë nety të tˈëxpëjkpëtsëmy ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts. Yëˈë jyënany: “Mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts, tim wëˈëmp kukoˈoxyoty ets yajmäˈtypy, duˈunxyëp extëm jap pojënë nyikojtuˈuty, oy duˈun tkatseky. Ko tyëkë kukoˈoxyoty, mëk tsip pyëtsëmët o kyaj mbäät nyekyjoˈotsy”. Susan, tuˈugë kiixy diˈib 19 jyëmëjt, ojts yˈayoˈonbääty ko ajotkumonë pyëtsëëmy mä Internet mä jäˈäy kyëxëˈëktë niwäˈäts ëxwäˈäts, ets ok, ta ojts wyinˈëˈënënë, yëˈë jyënaˈany: “Tim wëˈëm mäjëtsë njot nwinmäˈäny tijatyëts nˈijx. Ajotkumonëts njamyetsy oyëtsë nety ngawinmay. Ninäˈädaa mbäät kyatëgoy mäjëtsë njot nwinmäˈäny”.

WIˈIXË NET YAJJAYGYUKË: Ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts, axëktuunëp mëjwiin kajaa ets winˈëˈënëp (2 Peedrʉ 2:19).

¿Wiˈixë familyë yˈaxëktunyëty ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts?

WIˈIX JYËNÄˈÄNDË ËXPËKYJYAˈAY: “Ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts, yajmäˈtypyë familyë etsë kasäädë jäˈäy.” (The Porn Trap [Las trampas del porno], de Wendy y Larry Maltz.)

Ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts, yajtsayujtypyë familyë etsë kasäädë jäˈäy...

• ... kyaj nyekynyaytyukjotkujkˈatëdë, kyaj oy nyekynyayjawëdë nimajtsk ets kyaj nyekyjaˈˈatyë tsojkën mä kyasäädëˈattë (Proverbios 2:12-17).

• ... jeˈeyë këˈëm nyayajjotkujkˈatëdë, kyaj tnekymyëjpëjtaˈaky wiˈix ja jyamyëët nyayjawëty ets kyaj nyekyyajjotkujkˈatyëty ko tsyëënë mët ja jyamyëët (Éfesʉ 5:28, 29).

• ... jeˈeyë tjantsy pyawinmay ja axëëkpë ijt tsënaaky ets tjantsy yˈatsoky (2 Peedrʉ 2:14).

• ... ttuktunäˈäny ja nyaˈay o ja nyëdoˈoxy diˈib kyaj yˈoyëty mä mëët yˈity tsyëënë (Éfesʉ 5:3, 4).

• ... yajmëjwindëjkëbë tsyojkën parë tmëdëgoyë nyaˈay o nyëdoˈoxy jyodoty wyinmäˈänyoty o tsyëënë mëdë wiinkpë (Matewʉ 5:28).

Biiblyë jyënaˈany ko kasäädë jäˈäy kyaj mbäät nyaymyëdëgoyëdë (Malaquías 2:16). Per ko jäˈäy tmëdëgoyë jyamyëët, ta myaˈatyë tsyënäˈäy jyukyˈäjtën ets mbäät nyaymyastuˈudëdë o yaˈˈajääywyäˈkxtë, tyäˈädë mëjwiin kajaa tˈaxëktunyë uˈunk ënäˈk.

Ënäˈkuˈunk, nan mbäät niˈigyë yˈaxëktunëdë ko tˈixtë mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts. Brian, diˈib të yˈokˈyajmaytyakpë, yˈakjënäˈäny: “Mäjkëtsë netyë njëmëjt, kojëts nbatyë ndeetyë ryebistë mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts, mäjëtsë nety ndukuyatyë naywyinguyuˈtsk. Tajëts ayuˈutsyë nˈijxtsondaky, kyajts nnijäˈäwë tikots njantsy oyˈijxy ja dibujë. Duˈunëtsë tyäˈädë axëëkpë kostumbrë nbatsondaky axtë kojëts nyaˈkˈabejty”. Të yaˈëxpëjkpëtsëmy ko diˈib apenënëm yaˈkpëtsëëmp tˈixtë mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts, mbäät yˈity tsyëënë mä kyajnëmë xyëë jyëmëjt tpääty o yˈity tsyëënë mët kanäägë jäˈäy. Ets mbäät ttëytyuny ja jyamyëët diˈib myëttsënaapy, tyëgatsëdë jyaˈayˈäjtën ets jyëmbitët naa tsuu lokë.

WIˈIXË NET YAJJAYGYUKË: Ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts, yajtëgooybyë tsojkën, yajjaˈäjtypyë jäj jëmuˈumën etsë ayoˈon (Proverbios 6:27).

¿Wiˈixë Diosë yˈAyuk jyënaˈany ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts?

BIIBLYË JYËNAˈANY: “Pes yajkutëgoy ja mwinmäˈäny ja axëëkpë diˈibë mmëdäjttëp, [këdii] mnayyakëdë es mëmadäˈägëdët tyäˈädë axëëkpë winmäˈäny: ja mëˈinduunk, ko jäˈäy kyaj nyayˈaguwits nyayjëjpkuwitsëdë, ko kyaj ti nyaytyukmëˈixëdë ti pën myëdäjtypy, ko yˈatsoktë, mët ko Dios pyëjtakypyë tyäˈädë atsojkën extëmxyëp nˈawdäjtëm diˈibë kyaj Dyiosëty” (Kolosʉ 3:5).

Jyobaac mëk tˈaxëkˈixy ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts. Per kyaj axëëk tˈixy ko jäˈäy yˈity tsyëënë, pes yëˈë të dyajkojˈyë jäˈäy parë yˈit tsyëënëdët ets të ttuknibëjtäägë parë kasäädë jäˈäy nyayajjotkujkˈatëdët nixim niyam, tyuˈukmuktët ets agujk jotkujk nyayjawëdët ko dyajmin dyajjäˈtëdë uˈunk ënäˈk yä naxwiiny (Santya̱ˈa̱gʉ 1:17).

Per ¿tiko njënäˈänëm ko Jyobaa yˈaxëkˈijxypy ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts? Min nˈokˈijxëm tuk pëky majtsk pëky.

• Jyobaa nyijäˈäwëp ko mbäät dyajmäˈätyë jukyˈäjtënë ko pën tˈixët mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts (Éfesʉ 4:17-19).

• Yëˈë xytsyojkëm ets kyaj ttseky parë nguˈayoˈojëm (Isaías 48:17, 18).

• Kyuwäˈänaambyë familyë etsë kasäädë jäˈäy (Matewʉ 19:4-6).

• Tsyejpy ets njukyˈäjtëm wäˈäts ets nwintsëˈkëm ja madakën diˈib myëdäjtypyë wiink jäˈäy (1 Tesalónikʉ 4:3-6).

• Tsyejpy ets nwintsëˈkëmë niniˈkx këbäjk ets nyajtuˈunëm wintsëˈkën myëët (Ebreeʉsʉty 13:4).

• Jyobaa nyijäˈäwëp ko ja diˈib yˈijxypy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts, yajmäˈtypyë jyot wyinmäˈäny mä wiˈix tˈixyë ijt tsënaaky, pes këˈëm nyayajjotkujkˈatäˈänyëty ets tsyoony mä Satanás (Génesis 6:2; Juudʉs 6, 7).

WIˈIXË NET YAJJAYGYUKË: Ko pën tˈixy mä kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts, kyaj mbäät oy yˈity mëdë Dios (Romanʉs 1:24).

Perë Jyobaa pyaˈˈayoopy pënaty awäˈätspëtsëmandëp mä duˈumbë jotmay. Biiblyë jyënaˈany: “Jyobaa paˈˈayoop ets jantsy oyjyaˈay, kyaj pojënë jyotˈambëky ets mëjwiin kajaa yˈoyjyaˈayëty ets tsyeky. Yëˈë këˈëm nyijäˈäwëp wiˈix të xyajkojëm, ets jyamyejtsypy ko naxway ëtsäjtëm” (Salmo 103:8, 14). Dios yˈanmaapy pënaty yujy tudaˈaky parë tˈamdowëdë naybyudëkë, pes “yëˈë xymyoˈoyäˈänëm ja paˈˈayoˈon, es myayˈäjtëngyëjxm xypyudëkëyäˈänëm mä ëtsäjtëm xytyëgoyˈäjtxëm” (Ebreeʉsʉty 4:16; ixë rekuäädrë “Wiˈix tmastuˈudët diˈib yˈijxypyë pornografía”).

Mayë jäˈäy të tˈaxäjëdë Diosë nyaybyudëkë. ¿Tyukˈoyˈäjttëp? Min nˈokˈijxëm wiˈixë Biiblyë tmaytyaˈaky näägë jäˈäy diˈib myastuttë axëkˈäjtën. Biiblyë jyënaˈany: “Të myajwäˈätsyëty, të oy mwëˈëmdë mët ja Dios mët jaˈagyëjxm ja Nintsënˈäjtëm Jesukristë es mët jaˈagyëjxm ja nDiosˈäjtëmë [myëjää]” (1 Korintʉ 6:11). Tyäˈädë jäˈäyëty duˈun jyënäˈändë extëmë apostëlë Pablo jyënany: “Parëts ndunët oytyim tiijëty nmëdäjtypyëtsë mëkˈäjtën, yëˈko tam pënëts xymyoobyë mëjää” (Filipenses 4:13, Traducción del Nuevo Mundo).

Susan, ja kiixy diˈib myastut ko nety të wyinˈëënyëty mä tˈixy kyëxëˈëgyë jäˈäy niwäˈäts ëxwäˈäts, jyënaˈany: “Yëˈëyë Jyobaa diˈib mbäät tpudëkë jäˈäy parë tmastuˈudëdë duˈumbë jotmay. Pën nˈamdoˈojëmë nyaybyudëkë ets xytyuˈumoˈoyëm, nëjkxëp oy mëët nˈijtëm ets njukyˈäjtëm wäˈäts. Yëˈë kyaj xymyastuˈudäˈänëm”.