¿Ti mbäät xytyuny pën ja mëmëjjäˈäy yˈijxypyë pornografía?
“Duˈunëts njäˈäwë extëmxyëpts ja nmëmëjjäˈäy nyëjkxy mëdë wiink toxytyëjk janääm jatsojk”.
“Axëëgëts nnayjyäˈäwë extëmxyëpts kyaj nyajtsoky ets ni ngayajmëjˈixy”.
“Nnaytyuˈugëts nyajkëjxy nyajnäjxy, kyajtsë nety mbäät pën ndukmëtmaytyaˈaky”.
“Duˈunëts nwinmääy ko Jyobaa kyaj tˈixy wiˈixëts njaty ngëbety”.
Extëm jyënäˈändë yäˈädë toxytyëjkëty, yëˈë xytyukˈijxëm nuˈunën tkuˈayowëdë ko ja myëmëjjäˈäy tˈixtë pornografía. Mbäät wyinmaytyë ko tsip ttukjotkujkˈattët ja myëmëjjäˈäy pën duˈun të ttuunkˈaty ayuˈutsyë, mbäät poˈoˈam o jëmëjtˈam. Tuˈugë toxytyëjk, jyënany: “Näˈäty duˈunëts nˈixy ja nmëmëjjäˈäy extëmë wiink jäˈäy ets nnayajtëëwëts pën japëts ti xyˈaktukwinguyuˈutsy”.
¿Të mëmëjjäˈäy yajkäˈäyëtyë pornografía?a Yäˈädë artikulo të pyëtsëmy parë pyudëkëdët ja toxytyëjkjäˈäyëty mëdiˈibë pyattëbë duˈumbë jotmay. Myëmiimbyë Biiblyë kyäjpxwijën mëdiˈibë mjotkujkmoˈoyanëp, mdukˈixanëp ko mtsojkëbë Jyobaa ets mëdiˈibë mbudëkëyanëp parë oy mnayjyawëdët ets xymyëduunˈadëˈëtsëdë Jyobaa.b
¿TI MBÄÄT XYTYUNY KO XYPYÄÄDËDË DUˈUMBË JOTMAY?
Tsip xyˈix xytyunët tijaty tyuumpy ja mëmëjjäˈäy, per tyää yajnigäjpxäˈäny tuk pëky majtsk mëdiˈibë mbäät xytyuny parë kyaj nëgoo xymyëmay xymyëdäjët.
Këdii mnaybyokyˈixyëty. Mbäät tuˈugë toxytyëjk wyinmay ko yëˈë pyoky ko ja myëmëjjäˈäy tˈixyë pornografía. Extëmë Aliciac jyënaˈany: “Duˈunëtsë nety nwinmay ko ëjtsë nboky tikots ja nmëmëjjäˈäy niˈigyë tˈixäˈänyë wiink toxytyëjk ets kyaj dyuˈunëty ëjts”. Daniela jyënaˈany: “Nëgooyëts ojts ndimyjyotˈambëjknë, jeˈeyëts nˈajk ndooyënë axtë winmääyëts ko ëjts nyajmäˈtypyë ntsënäˈäy njukyˈäjtën kots duˈun njäˈäyˈaty”.
Pën mijts nanduˈun mnayjyawëty, jamyats ko Jyobaa kyaj wyinmay ko mijtsën mgamëdakp ko ja mëmëjjäˈäy duˈun yˈadëˈëtsy. Santya̱ˈa̱gʉ 1:14 jyënaˈany: “Jaˈagyëjxmë jäˈäy pyekytyunäˈändë ko ja yˈatsojkën nyaytyukwinˈëënëdë, es mët ja kyëˈëmtsojkën nyayyajtëgoyëty” (Rom. 14:12; Filip. 2:12). Päätyë Jyobaa kyaj mijts mbokyˈixyëty niˈigyë dyajtsobääty ko kyaj xymyëdëgoy (2 Crón. 16:9).
Mbäät mëjwiin kajaa mbudëkëty ko xyjyaygyukët ko kyaj mijts xypyokyëty ko ja mëmëjjäˈäy tˈixyë pornografía. Ëxpëkyjyaˈaytyëjk jyënäˈändë ko tijaty pëtsëëmp mä pornografía, tsip duˈun ttunët tuˈugë toxytyëjk.
Kyaj nëgoo xymyëmay xymyëdäjët. Catarina jyënaˈany ko xëëny koots yëˈëyë myëmääy myëdäjnëp ko ja myëmëjjäˈäy tˈixyë pornografía. Francisca jyënaˈany: “Tëgok tëgokëts kyaj mä nˈixy ja nmëmëjjäˈäy, tats njantsy myay njantsy tyajy, ni yuujëts xykyapääty ets jeˈeyëts njëˈëyaˈany nyäˈäxäˈäny”. Ets ta net näägë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tsoytyuundëp ko ja myëguˈuktëjk tnijawëdë ko ja myëmëjjäˈäy tˈixyë pornografía. Ta wiinkpë mëdiˈibë nayjyäˈäwëdëp naytyuˈuk ets wyinmaytyë ko nipën mbäät tkajaygyukëdë extëm jyattë.
Kyaj wyiˈixëty ko axëëk mnayjyawëty. Per pën yëˈëyë mjantsy myëmaapy mjantsy myëdajpy, mbäät kyaj jotkujk mnayjyawëty. Mëdiˈibë mbäät xytyuny yëˈë ko niˈigyë xymyëwingonëdë Jyobaa ets yëˈë mbudëkëyanëp parë xymyëmadäˈägët (Sal. 62:2; Éfes. 6:10).
Mbäät mbudëkëty ko xykyäjpxëdë Biiblyë ets xypyawinmayët. Yajmaytyakp japë toxytyëjkëty mëdiˈibë pyattë amay jotmay ets wiˈixë Jyobaa pyudëjkëdë ko tmënuˈkxtaktë. Kyaj jyëgaktë ja yˈamay jyotmay, perë Jyobaa mooyëdë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën. Okpawinmay wiˈix nyayjyäˈäwë Ana. Yëˈë “mëkë nety jyantsy myay jyantsy tyajy”, per ko “nyuˈkxtaˈaky jantsy jeky”, ta nyayjyäˈäwë agujk jotkujk oyë nety tkanijawë pën oyëyäämp ja yˈamay jyotmay (1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Kor. 1:3, 4).
Mbäät ja yetyëjk ets ja toxytyëjk dyajtëgoyˈaty parë pyudëkëdët ja mëjjäˈäytyëjk.
Amdowë naybyudëkë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuundëp mëjjäˈäy, pes yëˈëjëty duˈun “extëm tuˈugë yuˈtstakn ko myinyë mëk poj” (Is. 32:2). Mbäät yajtuknipëky tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mët oy mnayjyawëty parë mjotkujkmoˈoyëdët (Prov. 17:17).
¿MBÄÄDËDAA XYPYUDËKË MËMËJJÄˈÄY?
Waˈan mwinmay, ¿mbäädëdaa nbudëkëtsë nmëmëjjäˈäy parë kyaj tnekyˈixëdë pornografía? Mbäät xypyudëkë. Pesë Biiblyë jyënaˈany: “Niˈigyë yˈoyëty nimajtsk ets kyaj dyuˈunëty naytyuˈuk”. Pääty mbäät nnaybyudëjkëm nimajtsk parë nmëmadakëm tuˈugë jotmay o tuˈugë mëtsip (Ecl. 4:9-12). Ëxpëkyjyaˈaytyëjk jyënäˈändë ko tuˈugë yetyëjk mbäät tmastuˈutyë pornografía pën pudëjkëp ja kyudëjk. Ets ja toxytyëjk mbäät jatëgok ttukjotkujkˈatyë myëmëjjäˈäy.
Ja tuk pëky mëdiˈibë tsojkëp xyˈixët, yëˈë pën ja mëmëjjäˈäy të ja wyinmäˈäny tpëjktaˈaky ko kyaj tnekyˈixäˈänyë pornografía ets pën jyantsy tyuumbyënë mëjääw parë kyaj tnekyˈixy. ¿Waˈan ja mëmëjjäˈäy të tmënuˈkxtaˈagyë Jyobaa ets të tˈëxtäˈäy ja mëjjäˈäytyëjkë nyaybyudëkë? (2 Kor. 4:7; Sant. 5:14, 15). ¿Tyuumbyë mëjääw ja mëmëjjäˈäy parë kyaj tnekyˈixëdë pornografía? Extëm nˈokpëjktakëm, ¿kyaj nëgoo tnekyyajtunyë tyelefënë o tyabletë parë kyaj tnekyˈixëdë pornografía? (Prov. 27:12). ¿Kyupëjkypy parë xypyudëkët ets kyaj mwinˈëënyëty? Pën duˈun, mbäät xypyudëkë.
Per ¿wiˈix mbäät xypyudëkë? Min nˈokˈijxëm wiˈix jyënaˈanyë Felicita, yëˈë myëmëjjäˈäyˈajtypyë Iván mëdiˈibë mutsknëm tˈijxtsondakyë pornografía. Felicita xëmë tpudëkë myëmëjjäˈäy tëgok tëgok tˈixäˈänyë pornografía. Iván jyënaˈany: “Nitiits ngatukwinguyuˈutsyë ngudëjk, ndukˈawäˈänëtyaabyëts tijaty. Ngudëjkëts nëgoots xytsyojknë ets xëmëts xypyudëkë parëts kyaj jatëgok xyajtëgoyëdë pornografía. Xyajtëëbëts wiˈixëts nnayjyawëty, xyjyamyëdäjtpëts nanduˈun kots nyajtunäˈänyë internet”. Perë Felicita mon tuk nyayjyawëty ko tnijawë ja myëmëjjäˈäy tjantsy yˈixäˈänyë pornografía. Yëˈë tˈaknimaytyaˈaky: “Oyëts nuˈun njotˈambëkët ets axëëk nnayjyawëdët, kyaj pyudëkëty ja nmëmëjjäˈäyëts parë kyaj tnekyˈixëdë pornografía. Pääty, jawyiinëts nnimaytyäˈäktë wiˈixën ja Iván jyaty kyëbety. Ets ok, tats tˈixtë wiˈixëts mbäät xypyudëkë parëts kyaj axëëk nekynyayjyawëdët”.
Ko kyäjpx myaytyäˈäktë, ta nyaybyudëkëdë nixim niyam, ja yetyëjk kyaj tnekyˈixyë pornografía ets ja toxytyëjk tyukjotkujkˈäjtypy jatëgokë myëmëjjäˈäy. Ko tuˈugë yetyëjk ttukmëtmaytyaˈagyë kyudëjk tijatyën yajtëgoyanëp, määjën yaˈixy yajpääty o tijaty tyuumpy, ta ja kyudëjk kyaj nëgoo tijaty twinmääytyëy.
Mbäät mijts nanduˈun xypyudëkë mëmëjjäˈäy, pääty oyxyëp ko nimajtsk xykyäjpxtë yäˈädë artikulo. Ets ja mëmëjjäˈäy tpëjktäˈägëdë wyinmäˈäny parë kyaj tnekyˈixëdë pornografía ets jatëgok xytyukjotkujkˈatët. Yëˈë kyaj mbäät jyotˈambëky ko xynyimaytyäˈäktëdë yäˈädë jotmay, tsojkëp tjaygyukët wiˈixën mijts mnayjyawëty ko tˈixyë pornografía. Ets ¿ti net mijts mbäät xytyuny? Pudëkë ja mëmëjjäˈäy parë kyaj tnekyˈixëdë pornografía ets jatëgok xytyukjotkujkˈatët.d
Oy ko xynyijawëdët tidën ko tuˈugë jäˈäy tjantsy yˈixäˈänyë pornografía ets ti mbäät pyudëkëty parë kyaj tˈixët. Pën mˈijxtëp ko mjotˈambëkandëp mä xynyimaytyäˈäktë yäˈädë jotmay, mbäät xyˈanëëmë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy mëdiˈibë oy mët mnayjyawëdë parë jam yajpäädët ko nety xynyimaytyäˈäktë. Oy ko nanduˈun xyjyamyatsët ko oy ja mëmëjjäˈäy tkanekyˈixy ja pornografía, mbäät mtsiptakxëty parë jatëgok xytyukjotkujkˈatët. Oy ko duˈunyëm xymyëmaˈkxtukët ko xyˈixët ko tam wanaty wanaty nyayaˈoyëty. Ko tiempë nyaxët, mbäät jatëgok agujk jotkujk mgasäädëˈattë (Ecl. 7:8; 1 Kor. 13:4).
PËN TSIPTAKXËP TMASTUˈUDËT
Ets pën ja mëmëjjäˈäy yˈijxypy jatëgokë pornografía, ¿yëˈëjën yˈandijpy ko kyaj jyodëmbityë? ¿O ko tëdën ninäˈä tkamastuˈuty? Kyaj. Pën ja mëmëjjäˈäy nëgooyë tˈixanë pornografía, mbäät tsyiptakxëty tmastuˈudët nuˈun ja xyëëw jyukyˈäjtën. Ets oyë nety kanäk jëmëjt tkanekyˈixy, mbäät jatëgok yajtëgoyëty. Parë kyaj jatëgok tˈixëdë pornografía, tsojkëp mëk nyaygyuentëˈatëdët oy jyawinmay ko kyaj mbäät nyekyyajtëgoyëty (Prov. 28:14; Mat. 5:29; 1 Kor. 10:12). Ja mëmëjjäˈäy, tsojkëbën tkuentëˈatët ja jyot wyinmäˈäny ets “tˈaxëkˈixët mëdiˈibë axëëk”, extëm kyaj tnekyˈixëdë pornografía. Per nanduˈun tukëˈëyë tijaty kyaj wyäˈätsëty, extëm ko jäˈäy ttony tmatsyë jyot nyiniˈkx (Éfes. 4:23; Sal. 97:10; Rom. 12:9). Pën ja mëmëjjäˈäy tyuumbyë mëjääw parë kyaj tnekytyunyë duˈumbë axëkˈäjtën, mbäät ok kyaj tnekyˈixyë pornografía.e
Mmëwingon niˈigyë Jyobaa.
Ets ¿pën ja mëmëjjäˈäy kyaj ttunäˈänyë mëjääw parë kyaj tnekyˈixëdë pornografía? Mbäät mijts janääm jatsojk mjantsy jyotˈambëky ets mnayjyawëdët ko myajwinˈëˈëmp. Ko duˈun mnayjyawëdët, tukmëtmaytyäˈägë Jyobaa tijaty mmëmaapy mmëdajpy, pes yëˈë mbudëkëyanëp parë kyaj nëgoo tijaty xymyëmay xymyëdäjët (1 Peed. 5:7). Duˈunyëm mëwingonë Jyobaa ko mˈëxpëkët, xypyawinmayët ets xymyënuˈkxtäˈägët. Ko duˈun xytyunët, ta xyˈixäˈäny ko Jyobaa niˈigyë mëwingonyëty, pes yëˈë “wingon yajpääty mä pënaty jyäˈäwëdëp ja jyot kyorasoon amäˈäts tukmäˈätsë” ets yajjotkujkëyaampy jatëgok (Sal. 34:18). Pääty, oy ko xytyunëdë mëjääw parë duˈunyëm xymyëduunˈadëˈëtsët. Anëëmë mëjjäˈäytyëjk parë mbudëkëdët ets këdii mwinmay ko tëdën ninäˈä ja mëmëjjäˈäy kyatëgatsy, pes mbäät näˈä tyëgatsy (Rom. 2:4; 2 Peed. 3:9).
a Mä yäˈädë artikulo yëˈë yajnimaytyäˈägäämp ko ja yetyëjk tˈixyë pornografía. Per ja ëwij käjpxwijën mëdiˈibë myëmiimpy mbäät pyudëkëty pën yëˈë ja toxytyëjk yˈijxypyë pornografía.
b Biiblyë kyaj dyajnigutukë ets ja kasäädë jäˈäy yaˈˈajääywyäˈkxtët pën niduˈuk yˈijxypyë pornografía (Mat. 19:9).
c Të xyëëw tyëgatstë.
d Mbäät niˈigyë nyijawë mä jw.org ets mä wiinkpë ëxpëjkpajn. Extëm mä jw.org miimbë yäˈädë artikulo, “La pornografía puede destruir su matrimonio”; mbäät xykyajpxy nanduˈunë Diʼib Xytyukʼawäʼänëm junië 2019, pajina 26 axtë 30 mä jyënaʼany, “¿Wiʼix mbäät nnaygyuentʼäjtëm mä tuʼugë trampë diʼibë Satanás yajtuumpy?” etsë Diˈib Xytyukˈawäˈänëm 1 äämbë agostë 2013, pajina 3 axtë 7 mä jyënaˈany, “Ko pën tˈixyë pornografía, ¿axëktuump o kyaj?”.
e Komë pornografía nëgooyë wyinˈëˈënë, pääty näägë nmëguˈukˈäjtëm kyaj yëˈëyë tˈamdowdë naybyudëkë ja mëjjäˈäytyëjk, nanduˈunën tˈëxtäˈäytyë naybyudëkë mä doktoortëjk.