ARTIKULO MËDIˈIBË YAˈËXPËJKP 20
Tijaty ojts yajnaskäjpxë mä Apocalipsis parë ja Diosë myëtsipëty
“Ta nyaymyujkëdë ja naxwinyëdë reyëty mä ja lugäär diˈibë ebreeë jäˈäyëty tyukxëˈäjttëp Armajedón” (DIˈIBɄ JAT. 16:16).
ËY 150 ¡Jyobaa yëˈë xyyajnitsoˈogäˈänëm!
MËDIˈIBË YAJNIMAYTYÄˈÄGÄÄMPa
1. Extëm jyënaˈanyë Diˈibʉ Jatanʉp, ¿wiˈix tyamë Satanás ttunyë Diosmëduumbëty?
EXTËM jyënaˈanyë Diˈibʉ Jatanʉp, yëˈë xytyukˈijxëm ko ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën të yˈanaˈamtsondaknë jam tsäjpotm ets ko Satanás të yajkujëbijpnaxy yä Naxwiiny (Diˈibʉ Jat. 12:1-9). Agujk jotkujk jyantsy nyayjyäˈäwëdë pënaty jukyˈäjttëp jam tsäjpotm, per ëtsäjtëm niˈigyë të xymyoˈoyëmë amay jotmay. ¿Tiko? Jaˈko Satanás jaa tyam dyajxeemyë yˈakë mä Diosmëduumbëty mëdiˈibë jukyˈäjttëp yä Naxwiiny (Diˈibʉ Jat. 12:12, 15, 17).
2. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë ninäˈä Jyobaa ngamastutëm?
2 ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë ninäˈä Jyobaa ngamastutëm oyë Satanás xyjyanibëdëˈkëm? (Diˈibʉ Jat. 13:10). Tuk pëky, yëˈë ko nnijäˈäwëm ti tunan jatanëp mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Extëm nˈokpëjktakëm mä Diˈibʉ Jatanʉp japë apostëlë Juan ojts tnimaytyaˈaky tuk pëky majtsk pëky wiˈixë Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Tuk pëky yëˈë wiˈix kyutëgoyaˈanyë Diosë myëtsip. Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈaky jyatäˈän kyëbatäˈändë.
TIIYËM MËËT YAˈIJXKIJPXYË JA DIOSË MYËTSIPËTY
3. Extëm jyënaˈanyë Diˈibʉ Jatanʉp, ¿tijaty mëët yaˈijxkijpxyë Diosë myëtsipëty?
3 Mä tsyondaˈagyë liibrë Diˈibʉ Jatanʉp, xytyukˈijxëm yajxon ko tijaty ojts yajkujayë mä yäˈädë liibrë niwij nikajp (Apoc. 1:1, TNM). Ja Diosë myëtsipëty yaˈijxkijpxyë mët tuˈugë axëkjëyujk. Extëm nˈokpëjktakëm, yajmaytyaˈaky “tuˈugë axëkjëyujk diˈibë myëdäjtypy jëxtujkë kyëbäjk es mäjkë wyäj” (Diˈibʉ Jat. 13:1). Ets taa jaayë “pyëtsëmy nääxoty jatuˈugë axëkjëyujk”. Duˈunëk “jyënaˈany extëmë sarpyentë” ets “axtë yajkëdakypy ja jënˈyaˈank tsäjpotm” (Diˈibʉ Jat. 13:11-13). Ta net yajmaytyaˈaky “tuˈugë toxytyëjk ttukˈuˈunyë tuˈugë tsapts axëkjëyujk” yäˈädë toxytyëjk yëˈë ja “mëj kujenytyoˈoxy”. Yäˈädë tëgëëkpë axëkjëyujk, yëˈë yˈandijpy pënaty të tnibëdëˈëktë Jyobaa ets ja yˈAnaˈam Kyutujkën nuˈun kujkë tiempë nyaxy. Pääty jyëjpˈamëty ets nnijäˈäwëm pënatyën yajmaytyaktëp (Diˈibʉ Jat. 17:1, 3).
TAXKË AXËKJËYUJKË MËJATYPYË
Pyëtsëmdë ‘mejny itkujky’ (Dan. 7:1-8, 15-17, TY). Yëˈë yˈandijpyë gobiernëtëjk mëdiˈibë wäˈkpëtsëëmdë abëtsëmy nyaxwinyëdë, mëdiˈibë pyajëdijttë ja Diosë kyäjpn desde ko jyukyˈajtyë Daniel. (Ixë parrafo 4 etsë 7)
4, 5. ¿Wiˈix xypyudëjkëmë Daniel 7:15-17 parë njaygyujkëm tidën yˈandijpy ja axëkjëyujk mëdiˈibë yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp?
4 Mä kyajnëm nnijäˈäwëm pënatyën ja Dios myëtsipˈäjttëp, tsojkëp jawyiin njaygyujkëm wiˈixën nyiwijy nyikejy tijaty mëët yaˈijxkijpxyë. Ets mbäät xypyudëjkëm ko ngäjpxëmë Biiblyë, pes yajnigäjpxp nanduˈun mä wiinkpë liibrë tijaty yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp. Extëm nˈokpëjktakëm, ko kyumääy ja kugajpxy Daniel, ta ojts tˈixy ‘jam mejny itkujky të pyëtsëmdë nimäjtaxk yëˈë mëj jëyujk’ (Dan. 7:1-3, TY). Etsë Daniel tnimaytyaky ko yäˈädë ‘nimäjtaxk yëˈë mëj jëyujk’ yëˈë yˈandijpy ja anaˈambëtëjk (käjpxë Daniel 7:15-17, TY).b Extëm yä yajnimaytyaˈaky, yëˈë xypyudëjkëm parë njaygyujkëm ko ja axëkjëyujk mëdiˈibë yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp, yëˈë nanduˈun yˈandijpyë gobiernëtëjk.
5 Min nˈokˈijxëm wiˈixën nyiwijy nyikejy ja axëkjëyujk mëdiˈibë yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp. Biiblyë mbäät xypyudëjkëm parë njaygyujkëm. Min jawyiin nˈokˈijxëm pënatyën mëët yaˈijxkijpxyë yäˈädë axëkjëyujk. Ta net nˈixäˈänëm wiˈix jyattë yäˈädë axëkjëyujk, ets ok, yëˈë akˈyajnimaytyäˈägäämp tijaty xytyukniˈˈijxëm.
YAJNIJAWË PËNATYË DIOS MYËTSIPˈÄJTTËP
JA AXËKJËYUJK MËDIˈIBË WËXTUJKË KYËBÄJK
Pyëtsëmy “jikymyejynyoty”, tmëdaty wëxtujkë kyëbäjk, mäjkë wyäj ets mäjkë kyoronë (Diˈibʉ Jat. 13:1-4). Yëˈë yˈandijpy tukëˈëyë gobiernëtëjk mëdiˈibë të tˈaneˈemyë naxwinyëdë jäˈäy nuˈun kujkë xëëw tiempë nyaxy. Ja wëxtujkpë kyëbäjk, yëˈë yˈandijpy ja niwëxtujkpë gobiernëtëjk mëdiˈibë wäˈkpëtsëëmdë abëtsëmy nyaxwinyëdë mëdiˈibë pyajëdijttë Diosë kyäjpn. (Ixë parrafo 6 axtë 8)
6. ¿Ti yˈandijpy ja axëkjëyujk mëdiˈibë wëxtujkë kyëbäjk mëdiˈibë yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp 13:1-4?
6 ¿Ti yˈandijpy ja axëkjëyujk mëdiˈibë wëxtujkë kyëbäjk? (Käjpxë Diˈibʉ Jatanʉp 13:1-4). Biiblyë jyënaˈany ko ja axëkjëyujk duˈun kyëxëˈëky ja “nyiniˈx extëmë kuxyëbyëjy, esë tyeky extëmë osë, esë yˈää extëmë kää” ets tmëdaty mäjkë wyäj. Extëm të nˈijxëm mä parrafo 4 nanduˈun jap yajnimaytyaˈaky ja taxkpë axëkjëyujk mëdiˈibë yajmaytyakp mä Daniel kapitulo 7, jeˈeyë ko mä Diˈibʉ Jatanʉp jeˈeyë tuˈuk tmaytyaknë. Päätyë yäˈädë axëkjëyujk kyaj jeˈeyë tˈandijy tuˈugë gobiernë o mëdiˈibë anaˈamp abëtsëmy nyaxwinyëdë. Mä Diˈibʉ Jatanʉp jyënaˈany ko të yajmoˈoy “ja kutujkën mä tëgekyë käjpnëty, mä tëgekyë ayuk käjxpëty, es mä tëgekyë naxwinyëdë”. Ets extëm tmëdatyë mëkˈäjtënë nituˈuk duˈunë gobiernë tkamëdaty (Diˈibʉ Jat. 13:7). Päätyë yäˈädë axëkjëyujk, yëˈë yˈandijpy tukëˈëyë gobiernë mëdiˈibë të tˈaneˈemyë naxwinyëdë jäˈäy nuˈun kujkë xëëw tiempë nyaxyc (Ecl. 8:9).
7. ¿Tijaty yˈandijpy ja wëxtujkpë kyëbäjkë axëkjëyujk?
7 ¿Tijaty yˈandijpy ja wëxtujkpë këbäjk? Mbäät jap nnijäˈäwëm mä Diˈibʉ Jatanʉp kapitulo 17, pes jap yajnimaytyaˈaky wiˈix yˈixëtyë yäˈädë jëyujk mëdiˈibë yajmaytyakp mä kapitulo 13. Diˈibʉ Jatanʉp 17:10 jyënaˈany: “Ja jëxtujkpë reyëty. Nimëgoxk të yˈooktë, ja myëdëdujkpë tam yajkutiky tyam, es ja myëjëxtujkpë, yëˈë kyajnëm myiny. Es ko myinët, jeˈeyë waanë yˈitët”. Mä tukëˈëyë gobiernë mëdiˈibë Satanás të dyajtuny, ta wëxtujk mëdiˈibë mbäät yaˈijxkijpxyë mët ja “këbäjk” mët ko të wyäˈkpëtsëmdë mä ja kutujkënë tmëdattë. Ets nimayë Diosmëduumbëty të yˈanaˈamëdë yäˈädë gobiernëtëjk mëdiˈibë të tpajëdittë Diosë kyäjpn. Ja tiempë mä jyukyˈajtyë apostëlë Juan, nimëgoxkë nety kujkë yäˈädë gobiernë të yˈanaˈamdë ets të kyutëgoytyë: Egipto, Asiria, Babilonia, Medopersia etsë Grecia. Ets ko Juan yajtuknijäˈäwë mëdiˈibë kyujäˈäyë, yëˈë nety anaˈambë Roma ja myëdëdujkpë. ¿Mëdiˈibën ja myëwëxtujkpë kyëbäjk mëdiˈibë nety ak tëgoyˈäjtp?
8. ¿Pënën yajtijp ja myëwëxtujkpë kyëbäjkë axëkjëyujk?
8 Tijaty ojts yajnaskäjpxë mä Daniel, mbäät xypyudëjkëm ets nnijäˈäwëm pënën yajtijp ja myëwëxtujkpë këbäjk. ¿Mëdiˈibë gobiernëdaa wäˈkpëtsëëmp mä yäˈädë tiempë jyëjpkëxanë, mä ja “nWintsënˈäjtëmë xyëëw”? (Apoc. 1:10, TNM). Yëˈë Reino Unido mëdë Estados Unidos mëdiˈibë wäˈkpëtsëëmp ja gyobiernë abëtsëmy nyaxwinyëdë. Pääty mbäät njaygyujkëm ko yëˈë duˈun ja myëwëxtujkpë kyëbäjkë axëkjëyujk mëdiˈibë yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp 13:1-4.
TUˈUGË AXËKJËYUJK MËDIˈIBË MYËDÄJTYPY MAJTSKË WYÄJ EXTËM JA BORREEGË
Pyëtsëmy “nääxoty” ets duˈun “jyënaˈany extëmë sarpyentë”. Axtë “yajkëdakypy ja jënˈyaˈank tsäjpotm” ets ko tyuny extëm ja kugajpxy mëdiˈibë andakp, ta ttuny ja ijxwëˈëmën (Diˈibʉ Jat. 13:11-15; 16:13; 19:20). Yäˈädë gobiernë mëdiˈibë wäˈkpëtsëëmp abëtsëmy nyaxwinyëdë, Reino Unido mëdë Estados Unidos, yëˈë duˈun näjxp extëm ja axëkjëyujk mëdiˈibë majtskë wyäj ets extëm ja kugajpxy mëdiˈibë andakp. Yëˈko wyinˈëˈëmpy “ja naxwinyëdë jäˈäyëty” ets ttukˈaneˈemy parë dyajnikojtuˈuttët ja axëkjëyujkë yˈawinax, mëdiˈibë wëxtujkë kyëbäjk ets mäjkë wyäj. (Ixë parrafo 9)
9. ¿Pënën yˈandijpy ja axëkjëyujk mëdiˈibë myëdäjtypy “majtskë wyäj extëm ja borreegë”?
9 Mä Diˈibʉ Jatanʉp kapitulo 13 tnimaytyaˈaky ko yäˈädë myëwëxtujkpë këbäjk, yëˈë yˈandijpyë Reino Unido mëdë Estados Unidos mëdiˈibë wäˈkpëtsëëmp abëtsëmy nyaxwinyëdë. Yaˈijxkijpxyë mët jatuˈugë axëkjëyujk ets yajnimaytyaˈaky ko “tmëdaty majtskë wyäj extëm ja borreegë, es dëˈën jyënaˈany extëmë sarpyentë”. Yäˈädë axëkjëyujk “nandëˈën ttuuny ja ijxwëˈëmën diˈibë myëdäjtypy ja mëjˈäjtën, axtë yajkëdakypy ja jënˈyaˈank tsäjpotm jäˈäy wyinduuy” (Diˈibʉ Jat. 13:11-15). Mä Diˈibʉ Jatanʉp kapitulo 16 etsë 19, duˈun jap yajtijy ja kugajpxy mëdiˈibë “andakpë yˈää” (Diˈibʉ Jat. 16:13; 19:20). Ets ko yajmaytyaˈaky tijaty tyunaambyë yäˈädë gobiernë mëdiˈibë wäˈkpëtsëëmp abëtsëmy nyaxwinyëdë, Reino Unido mëdë Estados Unidos, Daniel nanduˈun ojts tnimaytyaˈaky ko “mëjwiin kajaa tijaty dyajwindëgoyaˈany” (Dan. 8:19, 23, 24, notë). Ets duˈunën meerë tyuun jyäjtë mä Segunda Guerra Mundial. Pesë Reino Unido mëdë Estados Unidos, ja gobiernë mëdiˈibë wäˈkpëtsëëmdëp abëtsëmy nyaxwinyëdë ojts tkugäˈätsëdë majtskë bombë mä ja paˈis mëdiˈibë nety myëtsipˈäjttëp. Ko duˈun yˈadëtstë, duˈunxyëp extëm dyajkëdaktë “ja jënˈyaˈank” yä naxwiiny.
TUˈUGË AXËKJËYUJK MËDIˈIBË KËXËˈKP TSAPTS
Yëˈë tukˈunyaayëp ja “mëj kujenytyoˈoxy”, ja Mëj Babilonia. Yäˈädë axëkjëyujk yëˈë ja myëduktujkpë rey (Diˈibʉ Jat. 17:3-6, 8, 11). Tim jawyiin ja kujenytyoˈoxy yˈokˈaneˈempy ja axëkjëyujk, per ok, ta yajkutëgoyëty. Yäˈädë kujenytyoˈoxy, yëˈë yˈandijpy tukëˈëyë ja relijyonk mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty mëdiˈibë jaˈäjtp abëtsëmy nyaxwinyëdë. Ja axëkjëyujk, yëˈë yˈandijpyë Organización de las Naciones Unidas, mëdiˈibë pyuwäˈkëp ja gobiernëtëjk mëdiˈibë anaˈamdëp abëtsëmy nyaxwinyëdë. (Ixë parrafo 10 etsë 14 axtë 17)
10. ¿Ti yˈandijpy ja axëkjëyujkë yˈawinax? (Diˈibʉ Jatanʉp 13:14, 15; 17:3, 8, 11).
10 Minë nˈokˈijxëm jatuˈugë axëkjëyujk. Duˈun kyëxëˈëky extëm ja axëkjëyujk mëdiˈibë wëxtujkë kyëbäjk, jeˈeyë ko tsapts yˈixëty. Mä Diˈibʉ Jatanʉp yajtijy ja yˈawinaxë axëkjëyujk ets jyënaˈany ko yëˈë ja “myëduktujkpë rey”d (käjpxë Diˈibʉ Jatanʉp 13:14, 15; 17:3, 8, 11). Yäˈädë “rey” yajnimaytyaˈaky ko ojts yˈoktëkë anaˈambë, per ta jatëgok duˈunyë yaˈijxtëgooy, ets ok, ta jatëgok kyëxëˈëky. ¿Pënën yajmaytyäˈägäämp? Yëˈë Organización de las Naciones Unidas, mëdiˈibë tëëyëp yajtij Sociedad de Naciones. Pes jaa yaˈijxtëgooy ko tyuunë Segunda Guerra Mundial. Per ko tiempë nyajxy, ta jatëgok kyëxëˈky ets yëˈë mëdiˈibë pyuwäˈkëp ja gobiernëtëjk mëdiˈibë anaˈamdëp abëtsëmy nyaxwinyëdë.
11. ¿Ti tyunandëbë gobiernëtëjk, ets tiko ninuˈun mbäät ngatsëˈkëm?
11 Yäˈädë axëkjëyujk o gobiernëtëjk, tyunandëp tijaty parë jäˈäy ttuknibëdëˈëktë Jyobaa etsë nyax kyäjpn. Duˈunxyëp extëm dyajtuˈukmukäˈändë “ja reyëty mäjatyë naxwinyëdë” parë tsyiptunäˈändë mä Armajedon, yäˈädë yëˈë yˈandijpy ja tsyipë “Nintsënˈäjtëm Dios diˈibë tëgekyë mëkˈäjtën myëdäjtypy” (Diˈibʉ Jat. 16:13, 14, 16). Per nitii mbäät ngatsëˈk ngajäˈäwëm, pes netyë Jyobaa tnitsiptunäˈäny pënaty puwäˈkëdëp ja kyutujkën (Ezeq. 38:21-23).
12. ¿Wiˈix jyatäˈändë tukëˈëyë ja axëkjëyujk?
12 ¿Wiˈix jyatäˈändë ja axëkjëyujk? Yaˈˈatsoowëmbity mä Diˈibʉ Jatanʉp 19:20, jyënaˈany: “Ja axëkjëyujk yajtsuum tiˈigyë mët ja kugäjxpë diˈibë andakp, diˈibë nety të ttuny axëkjëyujk wyinduuy ja mëj ijxwëˈëmën diˈibë myëdäjtypy ja mëjˈäjtën. Es mëdë tyäˈädë mëj ijxwëˈëmën ja kugäjxpë diˈibë andakp të twinˈëëndë nety diˈibaty të nyayakyëty es ja axëkjëyujk tsyaˈayëdët, es tˈawdäjttë ja yˈawinax. Net nimajtsk yajkujëduˈujë [juugyëty] mä yëˈë mejny diˈibë teepy azufrë”. Yäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko taanëmë nety yˈakˈanaˈamdë ja gobiernëtëjk mëdiˈibë myëtsipˈäjttëbë Dios, ko kyutëgoyäˈändë winë xëëw winë tiempë.
13. ¿Ti tyamë gobiernëtëjk jyatuktunandëbë Diosmëduumbëty?
13 ¿Tijaty xytyukniˈˈijxëm? Niˈamukë Diosmëduumbëty, tsojkëp yëˈëyë nbuwäˈkëmë Dios etsë yˈAnaˈam Kyutujkën (Fwank 18:36). Parë duˈun nduˈunëm, tsojkëp nnaygyuentëˈäjtëm ets kyaj nduktëjk ndukwäˈkëm tijaty tyuundëbë politikëtëjk. Per näˈäty mbäät tsyiptaˈaky duˈun nduˈunëm, mët ko ja gobiernëtëjk tsyojktëp parë nbuˈëˈëw nbukäjpxëm o jam tijaty nduˈunëm mëdiˈibë yëˈë tsyojktëp. Pën nduˈunëm tijaty ja gobiernëtëjk tsyojktëp, duˈunxyëp extëm xytsyaˈayëm ja axëkjëyujk (Diˈibʉ Jat. 13:16, 17). Pënaty yajtsääytyëp kyaj Jyobaa kyupëkäˈänëdë ets kyaj jyukyˈatäˈändë winë xëëw (Diˈibʉ Jat. 14:9, 10; 20:4). Pääty, jëjpˈam ets nnaygyuentëˈäjtëm ets nitii ngatuktëjk ngatukwäˈkëm, oy ja gobiernëtëjk mëktaˈaky tijaty xyjatuktunäˈänëm parë nbuwäˈkëm.
AYOˈONMËËT JOTMAYMYËËT KYUGËXËYAˈANY JA KUJENYTYOˈOXY
14. ¿Ti apostëlë Juan yˈijx mëdiˈibë duˈunyë ojts tyim yajwëˈëmëty? (Diˈibʉ Jatanʉp 17:3-5).
14 Apostëlë Juan jyënaˈany ko mëdiˈibë yˈijx, duˈunyë ojts tyim yajwëˈëmëty. ¿Tiijën yˈijx? Yëˈë tuˈugë toxytyëjk mëdiˈibë tyukˈunyaapy tuˈugë yäˈädë axëkjëyujk (Diˈibʉ Jat. 17:1, 2, 6). Yëˈë mëët yaˈijxkijpxyë tuˈugë “mëj kujenytyoˈoxy”, ets ja yajtijy Mëj Babilonia. Yäˈädë toxytyëjk yëˈë mëdë “naxwinyëdë jäˈäyë ryeyëty të nyaygyëyakëdë es pyekytyundë” o axëëk yˈit tsyëënëdë (käjpxë Diˈibʉ Jatanʉp 17:3-5).
15, 16. ¿Ti yˈandijpy ja Mëj Babilonia, ets wiˈix nnijäˈäwëm?
15 ¿Ti yˈandijpy ja Mëj Babilonia? Yäˈädë toxytyëjk kyaj yëˈë tˈandijy tuˈugë organisasion mëdiˈibë mä politikë. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko mä Diˈibʉ Jatanʉp jyënaˈany ko yëˈë mëët pyokytyundë o yˈit tsyëënëdë pënaty nyiwintsënˈäjttëbë politikëtëjk (Diˈibʉ Jat. 18:9). Ko yäˈädë toxytyëjk ttukˈuˈunyë ja axëkjëyujk, yëˈë yˈandijpy ko yëˈë jyaˈˈanaˈamaampy. Kyaj nanduˈun yëˈë tˈandijäˈänyë organisasion mëdiˈibë myëdäjttëbë mëjatypyë negosyë mä tyamë Satanás yˈaneˈemy, mëdiˈibë yajtijtëp mä Diˈibʉ Jatanʉp “yëˈë ajuuy adoˈkpëty mäjatyë naxwinyëdë” (Diˈibʉ Jat. 18:11, 15, 16).
16 Ko mä Biiblyë dyajtunyë yäˈädë ayuk kujenytyoˈoxy, mbäät yëˈë tmaytyäˈägäˈäny pënaty naynyigäjpxëdëp ko Diosmëdundë, per jam wiˈixtsoo tˈawdattë ja awinax, o tˈookjawëdë tijaty jaˈäjtp yä naxwiiny (1 Crón. 5:25; Sant. 4:4, TNM). Per ko yajmaytyaˈaky tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë xëmë Dios myëmëdoopy, yëˈë yajtuumbyë yäˈädë ayuk ko wäˈäts jyukyˈaty o kyajnëm ttimmëttsëënë tuˈugë yetyëjk o toxytyëjk (2 Kor. 11:2; Diˈibʉ Jat. 14:4). Babilonia, yëˈë ijty tuˈugë käjpn mä jyamëty mayë relijyonk mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty. Päätyë Mëj Babilonia, yëˈë yˈandijpy tukëˈëyë relijyonk mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty mëdiˈibë jaˈäjtp abëtsëmy nyaxwinyëdë ets wixatyënë jäˈäy Diosˈawdattë (Diˈibʉ Jat. 17:5, 18; ixë liibrë ¿Ti tëyˈäjtën jantsy tukniˈijxëbë Biiblyë? Diˈib mëët kyaˈpxy, pajina 219 mä jyënaˈany, “¿Pën yajtijp mëj Babilonia?”).
17. ¿Wiˈix jyatäˈänyë Mëj Babilonia?
17 ¿Wiˈix jyatäˈänyë Mëj Babilonia? Mä Diˈibʉ Jatanʉp 17:16, 17 jyënaˈany: “Ja mäjkpë wäj es ja axëkjëyujk tyukˈakˈatëp ja kujenytyoˈoxy, es dyajwëˈëmët niwäˈäts ëxwäˈäts. Es axtë tsyuˈtstäˈäytyëp ja nyiniˈx, es nyinoˈktäˈäytyëp diˈibë wëˈëmp. Diosë dëˈën të pyëjtäˈägëdë es dyajtuunëdë Diosë wyinmäˈäny”. Duˈunë duˈun, Jyobaa yëˈë yajtunaambyë Naciones Unidas, mëdiˈibë yaˈijxkijpxyëp mët ja axëkjëyujk mëdiˈibë tsapts parë tnibëdëˈëgäˈäny tukëˈëyë ja relijyonk mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty ets dyajkutëgooytyaˈayaˈany (Diˈibʉ Jat. 18:21-24).
18. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm parë kyaj mëët ngumëdoˈowëm ja pyoky kyaytyeyë Mëj Babilonia?
18 ¿Tijaty xytyukniˈˈijxëm? Jëjpˈam ets nˈijxëm “wiˈixën tˈixy ja nDeetyˈäjtëmë Dios extëm mbäät yaˈˈawdaty, wäˈäts ets kyaj mbäät yˈaxëëgë” (Sant. 1:27, TNM). Ninäˈä mbäät nganasˈijxëm ets xytyukninäjxëm tijaty tukniˈˈijxëbë Mëj Babilonia extëm ko ttundë xëëw mëdiˈibë kyaj myiny mä Biiblyë, ko tyun kyäjpxtë mëdë kaˈoybyëtëjk ets ko kyaj tmëjpëjktäˈäktë wiˈixë Dios të tniˈanaˈamë njukyˈäjtëm. Nˈokˈanmääyˈadëtsëmë jäˈäy: “Pëtsëmdë mä tadë käjpn”. Pes pën tyukpëtsëëmduttëp, ta Dios kyaj nëjkx tyukumëdowëdë ja pyoky kyaytyeyë Mëj Babilonia (Diˈibʉ Jat. 18:4).
¿WIˈIX JYATÄˈÄNY JA MËDIˈIBË MEERË DIOS MYËTSIPˈÄJTYPY?
JA MËJ TSÄˈÄNY MËDIˈIBË KËXËˈKP TSAPTS
Satanás yëˈë myoobyë kutujkën ja axëkjëyujk mëdiˈibë wëxtujkë kyëbäjk (Diˈibʉ Jat. 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10). Satanás, mëdiˈibë meerë myëtsipˈäjtypyë Jyobaa, tuk mil jëmëjt yajtsumäˈäny. Ets ok, ta yajkujëduwëyaˈany “mä ja mejny diˈibë teepy azufrë”. (Ixë parrafo 19 etsë 20)
19. ¿Pënën yajtijp ja “sarpyentë diˈibë mëj es tsapts”?
19 Mä Diˈibʉ Jatanʉp yajmaytyakp nanduˈun “tuˈugë sarpyentë diˈibë mëj es tsapts” (Diˈibʉ Jat. 12:3). Yäˈädë tsäˈäny yëˈë mët tsyiptunyë Jesus etsë yˈanklëstëjk (Diˈibʉ Jat. 12:7-9). Nyibëdëˈkypy nanduˈunë Diosë kyäjpn ets yëˈë mmooyëbë mëkˈäjtënë gobiernëtëjk (Diˈibʉ Jat. 12:17; 13:4). ¿Pënë yäˈädë tsäˈäny? Yëˈë “yˈandijpy mëjkuˈugopk es Satanás” (Diˈibʉ Jat. 12:9; 20:2). Yëˈëjën kyëˈamˈäjtypy niˈamukë pënaty myëtsipˈäjttëbë Jyobaa.
20. ¿Wiˈix jyatäˈäny ja mëj tsäˈäny?
20 ¿Wiˈix jyatäˈäny ja mëj tsäˈäny? Mä Diˈibʉ Jatanʉp 20:1 axtë 3 jyënaˈany ko tuˈugë anklës tkujëduwëyaˈanyë Satanás mä tuˈugë këk jut, duˈunxyëp extëm yajtsuumnë. Satanás tuk mil jëmëjt yˈitäˈäny tsumy ets kyaj tnekywyinˈëënäˈäny “ja naxwinyëdë jäˈäyëty axtë ko kyäˈpxët tuk mil jëmëjt”. Ets ok, ta Satanás mëdë kyaˈoybyëtëjk yajkujëduwëyaˈany “mä ja mejny diˈibë teepy azufrë”. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko winë xëëw winë tiempë kyutëgoyäˈändë (Diˈibʉ Jat. 20:10). ¡Jantsy agujk jotkujk nnayjyawëyäˈänëm ko netyë Satanás mët ja kyaˈoybyëtëjk të kyutëgoytyë!
21. ¿Tiko agujk jotkujk xyajnayjyäˈäwëm tijaty të ngäjpxëm mä Diˈibʉ Jatanʉp?
21 ¿Këdii jantsy agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm ko njaygyujkëm wiˈixën nyiwijy nyikejy tijaty yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp? Pes kyaj jeˈeyë të nnijäˈäwëm pënatyën myëtsipˈäjttëbë Jyobaa, nanduˈunën të nˈijxëm wiˈix jyatäˈän kyëbatäˈändë. Duˈun, ‘agujk jotkujk ja jäˈäy yajpäättë mëdiˈibë kyäjpxtëbën ets pyaduundëbën ja ääw ayuk mëdiˈibë yap jääybyety miimbën mä yäˈädë nokyën’ (Apoc. 1:3, TY). Per ko nety ja Diosë myëtsip të dyajkutëgooytyaˈay, ¿wiˈix yajkunuˈkxäˈändë niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy mëdiˈibë kyaj Dios të tmastuˈuttë? Yajnimaytyäˈägäˈäny mä jatuˈukpë artikulo.
ËY 23 Jyobaa të yˈanaˈamtsondaˈaky
a Ko ja Diosë myëtsipëty yajmaytyaˈaky mä Apocalipsis o Diˈibʉ Jatanʉp tiiyëm mëët yaˈijxkijpxyë, per ko ngäjpxëmë Daniel xypyudëjkëm parë njaygyujkëm wiˈixën nyiwijy nyikejy. Mä yäˈädë artikulo nˈixäˈänëm tuk pëky majtsk pëky tijatyë Daniel ojts tnaskäjpxë ets tijaty yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp. Ets yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nnijäˈäwëm pënatyën myëtsipˈäjttëbë Dios. Ta net nˈixäˈänëm wiˈix jyatäˈän kyëbatäˈändë.
b Daniel 7:15-17, TY: ‘Ëjts Daniel, jëduˈunëts të nayjyawëty nxujxtäˈäy; ets mëkëts të nmëmay të nmëdäjy mëdiˈibëts të nˈixyën, 16 ënetëts të ninëjkxy tuˈuk ja jäˈäy mëdiˈibë ënety jam tënaabyën, etsëts të nˈanëëmë etsëts xytyukmëtmëtyäˈägëty wiˈix ko jëduˈun të ngumäˈäyëts. Yëˈë të tkupëky kots xytyukmëtmaytyäˈägäˈäny, etsëts të xyˈënëëmë: 17 yëˈë taxkpë mëj jëyujk të xyˈixyën yëˈë mëdiˈibë yˈënäˈämandëbën yëˈë naxwinyëdë’.
c Ko yäˈädë axëkjëyujk mëdiˈibë wëxtujk kyëbäjk, tmëdaty “mäjkë wyäj”, yëˈë xytyukˈijxëm ko yëˈë yˈandijpy tukëˈëyë gobiernë. Ets ko mä Biiblyë yajmaytyaˈagyë numero 10, yëˈë yˈandijpy ko tii kaˈpxy o amuum.
d Yäˈädë axëkjëyujk kyaj tmëdatyë kyoronë mä ja wyäj, tëgatsy mët ja tim jawyiimbë mëdiˈibë të yajmaytyaˈaky (Diˈibʉ Jat. 13:1). ¿Tiko kyaj tmëdaty? Yëˈko yëˈë mooyëp ja anaˈam kutujkën ja myëwëxtujkpë rey (ixë artikulo mëdiˈibë miimp mä jw.org mä jyënaˈany, “¿Qué es la bestia de color escarlata del capítulo 17 de Apocalipsis?”).