Waˈan duˈunyëm tˈyeeny “yëˈë jyënˈyaˈangë Jah”

1. ¿Wiˈixë Biiblyë tnimaytyaˈagyë jäˈäy mëdiˈibë jyantsy myëdäjtypyë tsojkën?

BIIBLYË jyënaˈany ko ja mëdiˈibën jyantsy myëdäjtypyë tsojkën, “duˈun yeeny extëmë jënˈyaˈank, yëˈë jyënˈyaˈangë Jah. Oy nuˈun myinët ja komnëë, kyaj mbäät dyajkugëxë ja tsojkën, oy nuˈun ja mëjnëë jyantsy wyoony kyaj mbäät ja mëjnëë myënëjkxyëty”b (Cant. 8:6, 7). ¡Jantsy oy extëm yää yajnimaytyaˈagyë tsojkën! Duˈunën mbäät nyaytsyokëdë kasäädë jäˈäy ets kyaj mbäät pën dyajxeemyë yäˈädë tsojkën.

2. ¿Ti tsojkëp ttunët ja kasäädë jäˈäy parë ninäˈä kyaxaamdët ja tsyojkën?

² Parë kasäädë jäˈäy ninäˈä kyaxaamëdë tsyojkën, tsojkëp niduˈuk niduˈuk niˈigyë dyajmëjwindëkëdët. Extëm nˈokpëjktakëm, ko tuˈugë jäˈäy xyamy, tsojkëp niˈigyë tpëjktäˈägëdë jäˈäxy parë kyaj pyiˈitsët ja jëën. Nanduˈunën jyaty ko jäˈäy kyasäädëˈaty, per näˈäty, mbäät xyeemy ja tsojkënë mët ko tpäättë amay jotmay. Extëm ko yubat pyäˈämbattë, ko yˈuˈunk yˈënäˈk tmëdäjnëdë o ko yˈamääytyaˈaky ja meeny sentääbë. Pën mgasäädëˈäjtp, ¿ti mbäät mbudëkëty parë duˈunyëm xyjyawët “yëˈë jyënˈyaˈangë Jah”? Mä yäˈädë artikulo tëgëk pëky yajnimaytyäˈägäˈäny mëdiˈibë mbäät pyudëkëdë kasäädë jäˈäy parë mëk yˈitëdë tsyënäˈäy jyukyˈäjtën ets nyayjyawëdët agujk jotkujk.c

NIˈIGYË MËWINGOONˈADËˈËTSTË JYOBAA

3. Parë kasäädë jäˈäy ninäˈä kyaxaamëdë tsyojkën, ¿tiko jyëjpˈamëty ets niˈigyë tmëwingondëdë Jyobaa? (Eclesiastés 4:12; ix nanduˈunë dibujë).

³ Ja kasäädë jäˈäy, tsojkëp niˈigyë tmëwingondëdë Jyobaa parë kyaj xyaamët “yëˈë jyënˈyaˈangë Jah”. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko pën ja kasäädë jäˈäy niˈigyë tmëwingonyë Jyobaa, mbäät kyaj tsyiptakxëdë tmëmëdowdëdë Diosë yˈëwij kyäjpxwijën ets duˈun kyaj nyaymyëjagamgaˈagëdët oy ti amay jotmay tpäättët (käjpxë Eclesiastés 4:12). Pënaty niˈigyë myëwingoondëbë Jyobaa, nanduˈun jyaˈayˈattë extëm yëˈë ets yajnigëxëˈktëbë oybyë jyaˈayˈäjtën, extëm yˈittë ajëëky amëguˈuk, myaˈkxtuktë ets pyokymyaˈkxtë (Éfes. 4:32–5:1). Ko duˈunë kasäädë jäˈäy jyaˈayˈattët, ta niˈigyë myëjwindëkëyaˈany ja tsyojkën. Lena, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë 25 jëmëjt naxy kujk kyasäädëˈaty, duˈun jyënaˈany: “¡Kyaj tsyiptaˈaky nwingutsëˈkëm tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë tsyojkypyë Jyobaa!”.

4. ¿Tiko Jyobaa yëˈë twinˈijxyë José mëdë María parë dyajˈyaak dyajpattëdë Jesus?

⁴ Min nˈokˈijxëm tuˈugë ijxpajtën mëdiˈibë yajmaytyakp mä Biiblyë. Ko Jyobaa twinˈijxy pën tyääkˈat tyeetyˈatëbë Jesus, yëˈë wyinˈijxë José mëdë María mëdiˈibë nety tyëëmˈäjty yˈäätsˈäjtypyë David. ¿Tiko yëˈë yajwinˈijxtë? Yëˈko jantsy oyë nety yˈittë mëdë Jyobaa. Etsë Jyobaa nyijäˈäwëbë nety ko ninäˈä kyamastuˈudäˈänëdë. ¿Ti tukniˈˈijxëdëbë kasäädë jäˈäy extëm yajnimaytyäˈäktë José mëdë María?

5. ¿Wiˈixë yetyëjk kasäädë mbäät tijaty ttundë extëmë José?

⁵ José xëmë ttukjotkujkˈäjty extëmë Jyobaa nyëˈëmooy tyuˈumooyë, ets yëˈë pudëjkë parë oy tnigëbäjkˈatëdë fyamilyë. Mä Biiblyë naa tëgëkˈokën tnimaytyaˈaky wiˈixënë Jyobaa nyëˈëmooy tyuˈumooyë ets oyë José ojts tsyiptakxëty, xëmë tmëmëdooy (Mat. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21). José yˈijxˈijt kyuentëˈäjtë María mët ko duˈun tijaty ttuuny extëmë Jyobaa nyëˈëmooy tyuˈumooyë. Ko duˈunë José ttuuny, yëˈë pudëjkë María parë niˈigyë tsyokëdët ets wyingutsëˈëgëdët. Yetyëjk kasäädëty, oyxyëp ko nanduˈun xytyundë extëmë José ets xyˈëxtäˈäytyëdë ëwij käjpxwijën mä Biiblyë parë mbäät xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoytyë mfamilyë.d Ko xykyuytyundët oy nuˈun mˈoktsiptakxëdë, yëˈë nety myajnigëxëˈktëp ko mtsojktëp ja mgudëjk ets ko myaˈitandëp mëk ja mtsënäˈäy mjukyˈäjtën. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tsënaapy Vanuatu ets jaa kujk kyasäädëˈaty 20 jëmëjt naxy, jyënaˈany: “Kots nˈixyë nmëmëjjäˈäy wiˈix tˈëxtäˈäyë Jyobaa nyaybyudëkë ets tkuytyuny, niˈigyëts nwingutsëˈëgë. Seguurëts xyajnayjyawëty ets niˈigyëts ndukjotkujkˈaty extëm tijaty ttuny”.

6. ¿Tijaty mbäät tyukniˈˈixëdë toxytyëjk kasäädëty extëm yajnimaytyaˈagyë María?

⁶ María jantsy oy yˈijty mëdë Jyobaa ets myëdäjt mëkë mëbëjkën. Kyaj yëˈëjëty mët ko José pyudëjkë, pes yëˈë nyijäˈäwëbë nety yajxon wiˈix jyënaˈanyë Diosë Jyaaybyajtën (ixë liibrë Nˈokniˈˈijxtutëmë myëbëjkënë, kapitulo 17 parrafo 15 etsë 16). Jyuˈtë tiempë nanduˈun parë tpawinmääy (Luk. 2:19, 51). Jantsy oyë nety yˈity mëdë Jyobaa, pääty tsuj yajxon tˈijxˈijty tkuentëˈäjtyë fyamilyë. Tyam, nanduˈun nimayë ttundë toxytyëjk kasäädë extëmë María. Extëm nˈokpëjktakëm, Émiko duˈun tnimaytyaˈaky: “Kots ijty nnaytyuˈukˈaty, naytyuˈugëts nˈëxpëky. Per kots ojts nbëjknë, yëˈëts ja nmëmëjjäˈäy nuˈkxtakp ets yëˈë nyijäˈäwëp näˈäjatyëts nˈëxpëkäˈändë. Tats nbëjkyë kuentë ko yëˈëyëtsë nety ndimytyukˈijxpejtypy ti tyuumpy ja nmëmëjjäˈäyëts ets ko tsojkëbëtsë nety këˈëm nyajkëktëkëdë nmëbëjkën. Päätyëts njuˈtyë tiempë parëts këˈëmë Jyobaa nmënuˈkxtäˈägët, ngäjpxëdëtsë Biiblyë etsëts nbawinmayët” (Gal. 6:5). Toxytyëjk kasäädëty, niˈigyë mëmëjjäˈäy mtsokäˈänëdë ets mëjkumayäˈänëdë ko niˈigyë mëbëjkën xyajkëktëkëdët etsë Jyobaa xymyëwingondët (Prov. 31:30).

7. ¿Ti mbäät tyukniˈˈixëdë kasäädë jäˈäy extëm yajnimaytyäˈäktë José mëdë María?

⁷ José mëdë María nimajtskën ttuundë mëjääw parë niˈigyë tmëwingoondë Jyobaa. Nyijäˈäwëdëbë nety ko jëjpˈam tˈawdattëdë Jyobaa tuk familyë (Luk. 2:22-24, 41; 4:16). Seguurë ko ojts tsyiptakxëdë duˈun ttundët, ets niˈigyë ko ja yˈuˈunk yˈënäˈk tˈakpattë. ¡Jantsy oyë ijxpajtën yajmoˈoytyë kasäädë jäˈäy! Pën jamë mˈuˈunk mˈënäˈk, waˈan mtsiptakxëdë mˈëxpëktët tuk familyë o mnëjkxtët reunyonk. Waˈan nanduˈun tsyiptaˈaky xytyukniwitsëdët näˈä mˈëxpëktët ets mnuˈkxtäˈäktët nimajtsk. Per pën mduundëp duˈun, ta niˈigyë xymyëwingonäˈändë Jyobaa ets nanduˈun mnaymyëwingonäˈänëdë. Pääty, këdii xyjyaˈaytyëgoytyë mDiosˈawdattët tuk familyë.

8. Pën tuˈugë kasäädë jäˈäy myëdäjttëbë jotmay, ¿ti mbäät ttundë parë Diosˈawdattët tuk familyë?

⁸ Pën mmëdäjtypyë amay jotmay mä mfamilyë, mbäädë net mtsiptakxëty mDiosˈawdattët tuk familyë. Per oy ko wanaty mˈëxpëjktsondäˈäktët ets yëˈë mnimaytyäˈäktëp mëdiˈibë nimajtsk mtsojkënyëˈäjttëp. Ko duˈun xytyundët, yëˈë mbudëkëyanëdëp parë ja mtsënäˈäy mjukyˈäjtën mëk yˈittët ets parë xytyukxondäˈäktët ja Diosë tyuunk.

YAJPÄÄTTË NIMAJTSK

9. ¿Tiko kasäädë jäˈäy mbäät tjuuttë tiempë parë nimajtsk yajpäättët?

⁹ Parë kasäädë jäˈäy xëmë nyaytsyokëdët, oy ko tjuuttëdë tiempë parë nimajtsk yajpäättët. Ko duˈun ttundët, yëˈë pudëkëyanëdëp parë nyaytyukmëtmaytyäˈägëdët wiˈix nyayjyawëdë ets wiˈix wyinmaytyë (Gén. 2:24). Min nˈokˈijxëm wiˈix jyënaˈanyë Lilia etsë Ruslán, mëdiˈibë kujk kyasäädëˈattë 15 jëmëjt naxy. Lilia jyënaˈany: “Näämnëmtsë nety nbëktë kots nˈijxy ko kyajtsë netyë tiempë njuuttë parëts nimajtsk nyajpäättët. Yëˈë ko jantsy tuundëbëts ets nanduˈun jënoty tëgoty, ok, tatsë net ja nˈuˈunk nˈënäˈk ojts nbatnëdë. Nbëjktëtsë kuentë ko mbäädëts nnaymyëjagamgaˈagëdë pën kyajts njuuttë tiempë parëts nimajtsk nyajpäättë”.

10. ¿Wiˈix mbäädë kasäädë jäˈäy tkuytyundë extëm jyënaˈanyë Efesios 5:15, 16?

¹⁰ Kasäädë jäˈäy, tsojkëp yajxon ttukniwitsëdët näˈä mbäät nimajtsk yajpäättë (käjpxë Efesios 5:15, 16, TNM). Uzondu tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë Nigeria, jyënaˈany: “Kots ndukniwitsë tijatyëts ndunaampy, tats nˈixy näˈäjëts mbäät nyajpääty mëdëtsë ngudëjk ets jëjpˈamëts nˈixy duˈun ndunët” (Filip. 1:10, TNM). Min nˈokˈijxëm wiˈix tnimaytyaˈagyë Anastasia mëdiˈibë myëmëjjäˈäy tuump sirkuitë jap Moldavia. Yëˈë jyënaˈany: “Kots ja nmëmëjjäˈäy tijaty jap ttuny mä kongregasionk, ëjts tats tijaty nduungojy parëts ok nyajpäättë nimajtsk”. Ets ¿ti mbäät ttundë kasäädë jäˈäy pën kyaj nëgoo tiempë tmëdattë parë nimajtsk yajpäättët?

11. ¿Ti tyuundë Áquila mëdë Priscila parë xëmë nimajtsk yajpattë?

¹¹ Áquila mëdë Priscila mëk tsyojkëdë ja myëguˈuktëjk mä nety tyuˈukmuktë. Tyam mbäät pyudëkëdë yˈijxpajtën pënaty të pyëjknëdë (Rom. 16:3, 4). Mä Biiblyë tnimaytyaˈaky ko Áquila mëdë Priscila xëmë nimajtsk tyuundë, ojts yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë ets tpudëjkëdë jäˈäy (Apos. 18:2, 3, 24-26). Ets mä Biiblyë xëmë jap nimajtsk yajmaytyäˈäktë.

12. ¿Ti mbäät ttundë kasäädë jäˈäy parë nimajtsk yajpäättët? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹² Pënaty të pyëjknëdë, ¿wiˈix mbäät tpanëjkxëdë yˈijxpajtënë Áquila mëdë Priscila? Okwinmay tijaty mduundëp niduˈuk niduˈuk, ¿jamdaa ti mëdiˈibë mbäät xytyundë nimajtsk? Extëm nˈokpëjktakëm, Áquila mëdë Priscila nimajtsk ojts yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë, ¿mdukniwijtsëdëp nanduˈun parë nimajtsk mˈëwäˈkx mgäjpxwäˈkxtët? Mbäät tëgatsyaty ja tuunk xymyëdattë, per ¿mbäädëdaa ti xytyundë nimajtsk jëënoty tëgoty? (Ecl. 4:9). Pën mduundëp duˈun, ta mnayjyawëyäˈänëdë ko nixim niyam mnaybyudëkëdë ets niˈigyë mgäjpxäˈän mmaytyäˈägäˈändë. Min nˈokˈijxëm wiˈixë Robert mëdë Linda tnimaytyäˈäktë mëdiˈibë 50 jëmëjt naxy kujk kyasäädëˈattë. Robert tnimaytyaˈaky: “Kyajts nëgoo tiempë nmëdaty parëts nimajtsk nyajpäättët. Per jantsy oyëts nnayjyawëty kots ja ngudëjk xypyudëkë mäts jam ntsimbujy ndexypyujy ets yëˈë dyajtëˈëtsy. Nanduˈun kots ja ääy ujts ngukeepy ets myiny parëts xypyudëkë, jantsy agujk jotkujkëts nnayjyawëty. Kots nimajtsk tijaty ndundë, niˈigyëts nnaymyëwingonëdë ets niˈigyëts naytsyokëdë”.

13. ¿Ti tsojkëp ttundëdë kasäädë jäˈäy pën nimajtsk yajpäädäˈändë?

¹³ Ko yaˈˈanëëmë kasäädë jäˈäy ets tuˈugyë yajpäättët, kyaj yëˈë tmaytyäˈägäˈäny ko ni tuk ratën mbäät kyanaynyikaˈagëdë. Tuˈugë toxytyëjk mëdiˈibë Brasil, jyënaˈany: “Kom tuˈugyëts ntsëënëdë jënoty tëgoty, pes nyajnäjxtëbëtsënë nxëëw ndiempë. Per tëts nbëkyë kuentë ko oyëts tuˈugyë njayajpäättë jënoty tëgoty, tsojkëbëts njuuttëdë tiempë parëts nyajpäädët mëdëtsë nmëmëjjäˈäy”. Min nˈokˈijxëm ti të ttunyë Bruno mëdë kyudëjk, Tays, parë nyaymyëmay nyaymyëdäjëdë nixim niyam. Bruno jyënaˈany: “Parëts nimajtsk nyajpäättë etsëts ngäjpx nmaytyäˈäktë, kyajts ndimˈixtë ndelefënë”.

14. ¿Ti mbäät ttundë kasäädë jäˈäy pën nnaymyëtsipkaˈxëdëp?

¹⁴ Ets ¿pën ja kasäädë jäˈäy kyaj tˈoyjyawëdë ko nimajtsk yajpäättë? Waˈan kyaj tyuknaxyëty tijaty tsyojkënyëˈäjttëp ets waˈan kyaj nyaymyaˈkxëdë ko xëmë nimajtsk yajpäättë. ¿Ti mbäät xytyundë pën duˈun mjattë? Nˈokjamyajtsëm ja ijxpajtën ko ja jëën nyajmëjëm. Ko nyajmëjëm, yëˈë nbëjktakëm ja mutskatypyë jäˈäxy ets ko net myëjënë, ta nbëjktakëmë mëjatypyë parë kyaj pyiˈitsët. Nanduˈunën jyaty mä jäˈäy kyasäädëˈaty, pën kyaj nyaymyaˈkxëdë, tsojkëp wanaty wanaty nyaymyëwingonëdët ets ttundët ti nimajtsk tsyojkënyëˈäjttëp, net kyaj tsyiptundët (Sant. 3:18). Ko duˈun ttundët, mbäät niˈigyë dyajmëjwindëkëdë ja tsyojkën.

NAYWYINGUTSËˈËGËDË NIXIM NIYAM

15. ¿Tiko jyëjpˈamëty etsë kasäädë jäˈäy nyaywyingutsëˈëgëdët?

¹⁵ Mä jäˈäy kyasäädëˈaty, jëjpˈam nyaywyingutsëˈëgëdët. Duˈun extëm ko ja jëën myëjë, tsojkëp yajˈyamët yëˈë ko pën kyaj nyekyyajˈyemy, ta pyiˈitsäˈäny. Nanduˈunën mä jäˈäy kyasäädëˈaty, pën kyaj nyaywyingutsëˈëgëdë, ta xyaamäˈändë ja tsyojkën. Ets ko xim yam nyaywyingutsëˈëgëdë, ta xëmë nyaytsyokäˈänëdë. Per oy ko xyjyamyatsët ko kyaj jeˈeyë mwinmayët ko mwingutsëˈkëp ja mëmëjjäˈäy o ja mgudëjk, tsojkëbën yëˈë tjawët ko yajmëjpëjktakp. Penny mëdë Aret mëdiˈibë 25 jëmëjt naxy kujk kyasäädëˈattë, tnimaytyäˈäktë ti pudëjkëdëp parë agujk jotkujk jyukyˈattë. Aret jyënaˈany: “Kots nnaywyingutsëˈëgëdë nixim niyam, ta kyaj pën tsyiptuny. Ets nnaytyukmëtmaytyakëdëbëts wiˈixëts nnayjyawëdë etsëts nwinmaytyë”. Pääty, ¿ti mbäät xytyuny parë ja mjamyëët nyayjyawëdët ko mwingutsëˈkëp? Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈagyë Abrahán mëdë Sara.

16. ¿Wiˈixë kasäädë yetyëjk mbäät pyudëkëty extëm yajnimaytyaˈagyë Abrahán? (1 Peedrʉ 3:7; ix nanduˈunë dibujë).

¹⁶ Abrahán wyingutsëˈkë Sara. Myëdoowˈijt ko tyukmëtmaytyakë wiˈixë nety nyayjyawëty. Tëgok, Sara axëëk jyantsy nyayjyäˈäwë ets yëˈë tyukjotˈambëjk ja myëmëjjäˈäy. Perë Abrahán kyaj ttukjotˈambëjkyë Sara. Abrahán yˈixyˈajtypyë nety yajxonë kyudëjk, nyijäˈäwëbë nety ko xëmë yˈëygyupëky kyajpxykyupëky ets pudëjkëp ko tijaty ttuknibëjktäägëdë. Pääty, ¿ti net tyuunë Abrahán? Myëdoowˈijt wiˈixë nety ja kyudëjk nyayjyawëty ets yˈijx wiˈix mbäät yˈoyë ja jotmay (Gén. 16:5, 6). ¿Ti tukniˈˈijxëdëbë yetyëjk kasäädëty? Ko yëˈë nyikëjxmˈäjttëp wiˈix tijaty yajtunäˈäny mä fyamilyë (1 Kor. 11:3). Per kom tsyojkypy nanduˈun ja kyudëjk, ta dyajtëy wiˈix yëˈë yˈokwinmay ets niˈigyë pën jëjpˈam tnijawët (1 Kor. 13:4, 5). Tsojkëp nanduˈun tˈijxkuk tjaygyukët wiˈix ja kyudëjk nyayjyawëty o tijaty myëmaapy myëdajpy (käjpxë 1 Peedrʉ 3:7). Angela mëdë Dimitri mëdiˈibë naa 30 jëmëjt kujk kyasäädëˈattë tnimaytyäˈäktë ti pudëjkëdëp. Angela tnimaytyaˈaky ti ja myëmëjjäˈäy tyuumpy parë tyukˈixyëty ko wingutsëˈkëp: “Dimitri xëmë tmëdoowˈity tijatyëts ndukmëtmaytyakypy ets wiˈixëts nnayjyawëty. Xymyëmaˈkxtujkpëts kots näˈäty axëëk nnayjyawëty o kots näˈäty pojën njotˈambëkäˈäny”.

17. ¿Wiˈixë toxytyëjk kasäädë mbäät pyudëkëdë extëm yajnimaytyaˈagyë Sara? (1 Peedrʉ 3:5, 6).

¹⁷ Sara yajnigëxëˈk ko wyingutsëˈkëbë nety ja myëmëjjäˈäy ko ttuuny tijaty ja myëmëjjäˈäy të ttuknibëjktäägë (Gén. 12:5). Tëgok, ajotkumonë ja Abrahán ojts kyuˈix kyugäjpxëdë jäˈäyëty, pääty tˈanmääyë Sara parë dyaˈoyët mayë tsäjpkaaky oyë nety mayë tyuunk (Gén. 18:6). Sara nety tniwäˈkë ja tsäjpkaaky ets ttuuny extëm ja myëmëjjäˈäy yˈanmääyë. Miitsëty toxytyëjk kasäädëty, mbäät nanduˈun tijaty xytyundë extëmë Sara ets xypyudëkëdët ja mëmëjjäˈäy ko tijaty ttuknibëjktäägë ttunäˈändë. Pën mduundëp duˈun, ta mëk yˈittët ja mtsënäˈäy mjukyˈäjtën (käjpxë 1 Peedrʉ 3:5, 6). Dimitri mëdiˈibë të yˈokˈyajmaytyakpë tnimaytyaˈaky ti tyuumpy ja kyudëjk parë dyajnigëxëˈëky ko wingutsëˈkëp. Yëˈë jyënaˈany: “Nguˈëˈëw ngukäjpxëbëts kotsë Angela xypyudëkë mäts tijaty nduknibëjktäägë, oyëts näˈäty tuknax ngawinmaytyë. Ets ko näˈäty kyaˈoybyëtsëmy mëdiˈibëts të nduknibëjktäägë, kyajts ok xytyukwingajpxy tyukjëjpkajpxy. ¡Nguˈëˈëw ngukäjpxëbëts ko duˈun jyaˈayˈatyë Angela!”. ¡Kyaj tsyiptaˈaky ntsojkëmë duˈumbë toxytyëjk mëdiˈibë xywyingutsëˈkëm!

18. ¿Wiˈix wyimbëtsëmäˈäny pën kyaj xynyaˈixtë etsë mtsojkën xyaamdët?

¹⁸ Mëdiˈibë Satanás tyunaampy yëˈë ets ja kasäädë jäˈäy dyajxaamdëdë tsyojkën. Pes nyijäˈäwëp ko pën yajxaˈamdëp ja tsyojkën, mbäät kyaj tpëktë kuentë wiˈix tmëjagamgaˈaktë Jyobaa. ¡Per ja mëdiˈibë jyantsy myëdäjtypyë tsojkën ninäˈä tkanaˈixäˈäny parë xyaamët! Ets yëˈëdënë yäˈädë tsojkën mëdiˈibë yajmaytyakp mä El Cantar de los Cantares. Pëjktäˈäktë mwinmäˈäny parë niˈigyë Jyobaa xymyëwingondët, yajpäättë nimajtsk, nnaywyingutsëˈëgëdë nixim niyam ets mëjpëjktäˈäktë wiˈix pën wyinmay ets nyayjyawëty. Pën nduundëp duˈun, ta xyajmëjpëtsëmëdë Jyobaa mëdiˈibë të tpëjktaˈagyë pëjk ukën ets duˈun ja mtsojkën nëjkx yˈittë extëm ja jëën mëdiˈibë ninäˈä kyapiˈitsy.