¿Ti mbäät nduˈunëm pën amajtsk jotmajtskëm?

1, 2. 1) ¿Tijaty mbäät xyaˈˈamajtsk xyajjotmajtskëm? 2) ¿Ti nˈixäˈänëm mä yäˈädë artikulo?

NIˈAMUKË jäˈäy yˈamajtsk jyotmajtskëdë.a Extëm nˈokpëjktakëm, mbäät tuˈugë mixy mëdiˈibë tuump publikadoor kyaj nyëbatäˈäny mët ko kyaj tmëbëky pënë Jyobaa mëmääy mëdäjëp. Ets tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë kyaj ojts nyëjkxy wiink paˈis mëduumbë mët ko tpudëkëyaˈany ja fyamilyë ets tmëdundëdë Jyobaa. Per ko net të myëjjäˈäy të myëˈˈënäˈkënë, amääy ja meeny sentääbë tpatnë parë tˈixët ja fyamilyë ets waˈanë net nyayajtëyëty pën oy mëdiˈibë tyuun. Ja tuˈugë ijxpajtën, yëˈë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të myëjjäˈäyënë ets kyaj ti jyot myëjääwnë parë ttunët tijaty extëm ijty ets waˈanë net nyayjyawëty axëëk. Waˈan mijts nanduˈun mnayajtëyëty: “¿Xymyëmääy xymyëdäjpëtsëdaa Jyobaa? ¿Tsobatpëdaa tijatyëts të ndukmëduny? ¿Duˈunyëmëdaa Jyobaa dyajtsobääty tijatyëts nduumpy?”.

² Ko duˈun ja jot winmäˈäny myiny, mbäät dyajxeemy ja mëbëjkën ets xytyukmastutëmë Diosë tyuunk. Mä yäˈädë artikulo yëˈë nˈixäˈänëm wiˈix mbäädë Biiblyë xypyudëjkëm pën miimp mä jot winmäˈäny ko Jyobaa kyaj xymyëmäˈäy xymyëdäjëm, pën oy mëdiˈibë ojts nwinˈijxëm ndunäˈänëm o pën duˈunyëm tyamë Jyobaa xyajtsobatëm.

¿TI MBÄÄT NDUˈUNËM PËN AMAJTSK JOTMAJTSKËM?

3. ¿Ti mbäät nduˈunëm ko ti xyaˈˈamajtsk xyajjotmajtskëm?

³ Oy ko nbayeˈeyëm mä Diosë yˈAyuk tijaty xyaˈˈamajtsk xyajjotmajtskëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta niˈigyë nmëbëkäˈänëmë Jyobaa ets niˈigyë nmëwingonäˈänëm. Duˈuntsoow mëk ja mëbëjkën nmëdatäˈänëm (1 Kor. 16:13).

4. ¿Wiˈixën mbäät nˈijxkijpxyëm tijaty extëm jyënaˈanyë 1 Tesalónikʉ 5:21?

⁴ (Käjpxë 1 Tesalónikʉ 5:21). Biiblyë xyˈanmäˈäyëm: “Ijxkijxyëdë tëgekyë”. ¿Wiˈixën mbäät duˈun duˈunën? Ko ijxëm wiˈixë Biiblyë tmaytyaˈaky tijaty nmëmäˈäy nmëdäjëm. Extëm nˈokpëjktakëm, ¿ti mbäät ttuny ja mixy mëdiˈibë kyaj tmëbëky pënë Jyobaa mëmääy mëdäjëp? Yëˈë ko tkäjpxët ja Biiblyë parë tnijawët wiˈixë Jyobaa wyinmay.

5. ¿Ti mbäät nduˈunëm pën jam ti xyaˈˈamajtsk xyajjotmajtskëm?

⁵ Ko ngäjpxëmë Biiblyë duˈunxyëp extëmë Jyobaa xymyëgäjpxëm. Per ko jam ti xyaˈˈamajtsk xyajjotmajtskëm kyaj jeˈeyë tsyokyëty ngäjpxëmë Biiblyë, tsojkëbën nˈëxtäˈäyëm ja tekstë mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm mä ja jotmay mëdiˈibë jam nbatëm ets nbayeˈeyëm mä ëxpëjkpajn mëdiˈibë Diosë kyäjpn të dyajpëtsëmy (Prov. 2:​3-6). Jëjpˈam nanduˈun nˈamdoˈowëmë Jyobaa ets xytyuˈumoˈoyëm mä jam nˈëxpëjkëm parë nbatëm ja nyaybyudëkë mëdiˈibë nyajtëgoyˈäjtëm. Nˈokpayeˈeyëm ja tekstë mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm, oy ko nanduˈun ngäjpxëm wiˈix yajnimaytyäˈäktë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë pyattë jotmay extëm ëtsäjtëm.

6. Ko nety ti nmëmäˈäy nmëdäjëm, ¿wiˈix xypyudëjkëm ko nëjkxëm reunyonk?

⁶ Ko nëjkxëm reunyonk jap nanduˈunë Jyobaa xymyëgäjpxëm. Pääty ko xëmë nëjkxëm, mbäät jap nmëdoowˈijtëm tuˈugë diskursë o komentaaryë mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm parë kyaj nekyˈamajtsk nekyjyotmajtskëm (Prov. 27:17). Min nˈokˈijxëm tijaty mbäät xyaˈˈamajtsk xyajjotmajtskëm ets ti mbäät nduˈunëm.

“¿WAˈANTSËDAA JYOBAA XYMYËMAY XYMYËDÄJY?”

7. ¿Ti näˈäty nnayajtëˈëwëm?

⁷ Waˈan näˈä të nnayajtëˈëwëm: “¿Xymyëjˈijx xymyëjpëjktakpëtsëdaa Jyobaa?”. Pën mjäˈäwëp ko kyaj mëjpëjktaˈagyëty, waˈanë net mtsiptakxëty xymyëbëkët ko mbäät oy mëët mˈity. Ja rey David waˈan duˈun jyajty, yëˈë mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwë ko Jyobaa myëjˈijxy myëjpëjktakypyë naxwinyëdë. Pääty jyënany: “Jyobaa, ¿pënën ja naxwinyëdë jäˈäy parë xymyëjpëjktäˈägët o parë xynyiˈˈijxkëdäˈägët ja naxwinyëdë jäˈäyë yˈuˈunk mëdiˈibë oˈk tëgoopy?” (Sal. 144:3). Min nˈoknimaytyakëm pën xyjyantsy myëjpëjktakëmë Dios.

8. Extëm jyënaˈany mä 1 Samuel 16:​6, 7, 10-12, ¿ti yˈijxypyë Jyobaa mä naxwinyëdë jäˈäy?

⁸ Biiblyë nyimaytyakypy ko Jyobaa yëˈë myëjpëjktakypyë jäˈäy mëdiˈibë kyaj pën myëjˈixy myëjpëjktaˈagyëty. Extëm nˈokpëjktakëm, ko ojts tkexyë Samuel mä ja Jesé tyëjk parë nëjkx twinˈixy ja mëdiˈibë tunäämp rey jam Israel.b Jesé yëˈëyë tukwinguwoˈowë ja niwëxtujkpë myäänk, kyaj twoomiiny ja David mëdiˈibë mas mutsk, perë Jyobaa yëˈë nety të twinˈixy (käjpxë 1 Samuel 16:​6, 7, 10-12). ¿Tiko Jyobaa yëˈë twinˈijxyë David? Yëˈko yëˈë yˈijx wiˈixë nety jyaˈayˈaty ets nuˈunën tsyokyëty.

9. ¿Tiko mbäät mˈity seguurë ko Jyobaa mmëmääy mmëdäjëp? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁹ Winmay tijatyënë Jyobaa të mdukmëdunyëty parë mdukˈixyëty ko mëmääy mëdäjëp. Extëm nˈokpëjktakëm, mmooyëbë ëwij käjpxwijën mëdiˈibë myajtëgoyˈajtypy (Sal. 32:8). Ets päätyën duˈun ttuny mët ko mˈixyˈäjtëbën yajxon (Sal. 139:1). Ko xykyuytyunët ja ëwij käjpxwijën mëdiˈibë mooyëp ets xyˈixëty wiˈix xytyukˈoyˈaty, ta xymyëbëkäˈäny ko Jyobaa mëmääy mëdäjëp (1 Crón. 28:9; Apos. 17:​26, 27). Jyobaa yˈijxypy tijaty mdukmëduumpy ets ko oy mjäˈäyˈaty (Jer. 17:10). Yëˈë mëwingoonëp ets tsyojkypy parë mijts nanduˈun xymyëwingonët (1 Fwank 4:19).

“¿OYËDAA MËDIˈIBËTS NWINˈIJX?”

10. ¿Ko ja tiempë nyäjxnë ti näˈäty nnayajtëˈëwëm?

¹⁰ Ko nyäjxnë ja tiempë, mbäät pën wyinmay pën oy mëdiˈibë tyuun. Waˈan ojts tmastuˈutyë oybyë tyuunk o tuˈugë negosyë mët ko tmëdunany mas niˈigyë Jyobaa. Per ko net ja tiempë nyäjxnë, waˈanë net tˈixy ja myëguˈuktëjk ko agujk jotkujk yajpäättë ets ko myëdäjttëbë meeny sentääbë. Pääty waˈanë net nyayajtëwëdë: “¿Tsobatpëdaa kojëts ja nxëëw ndiempë të nyajtuny mä Jyobaa tyuunk? ¿Waˈanxyëbëts mas oy njukyˈaty koxyëbëts duˈun ngatuuny?”.

11. ¿Tiko nyayjyäˈäwë mon tuk ja mëdiˈibë jyaayë Salmo 73?

¹¹ Pën të duˈun näˈä mnayajtëyëty, oy ko xywyinmayët wiˈix nyayjyäˈäwë ja mëdiˈibë jyaayë Salmo 73. Yëˈë yˈijx ko pënaty kyaj tmëdundë Jyobaa agujk jotkujk jyawë yajpäättë, kyaj pyëk yˈixëdë ets myëdäjttëbë meeny sentääbë (Sal. 73:​3-5, 12). Kom ja salmistë duˈunë nety tˈixyë yäˈädë jäˈäyëty ko kyaj jyawë ti tmëmay tmëdäjtë, ta wyinmääy ko kyaj nety tsyobääty tijatyë Jyobaa tyukmëduumpy ets xëmë nety mon tuk yajpatnë mët ko duˈun wyinmay (Sal. 73:​13, 14). Min nˈokˈijxëm ti pudëjkë.

12. Extëm jyënaˈanyë Salmo 73:​16-18, ¿ti pudëjkë ja salmistë parë kyaj axëëk nyekynyayjyäˈäwë?

¹² (Käjpxë Salmo 73:​16-18). Ja salmistë jap ojts nyëjkxy mä Diosë tyëjk ets jap ojts tmëmay tmëdäjy wiˈix tijaty yˈixëty. Jyaygyujkë ko oyë nety yaˈixtë agujk jotkujk jyukyˈattë pënaty kyaj Diosmëdundë, ayoˈonë nety tukmiin tukëdakëdëp. Ko duˈun twinmääy, ta tˈijxy ko oyë nety ko yëˈë tmëdunyë Jyobaa. Yäˈädë yëˈë mëdiˈibë agujkmooy jotkujkmooyë ets mëjääwmooyë parë tmëduunˈadëtsy (Sal. 73:​23-28).

13. ¿Tijaty mbäät myajnayjyawëty agujk jotkujk? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹³ Duˈun extëm ja salmistë, mijts mbäät nanduˈun agujk jotkujk mnayjyawëty ko xyjyamyatsët wixatyë Jyobaa mgunuˈkxyëty ets ko moˈoyanëp tijaty mëjwiin kajaa extëm kyaj xytyimˈëwxity xytyimjëjpˈixy (Sal. 145:16). Jamyats ko pënaty kyaj tmëdundë Jyobaa kyaj tˈëwxit tjëjpˈixtë ja oybyë jukyˈäjtën, pääty yëˈëyë myëmääy myëdäjtëp ja tuunk ayoˈon ets ja meeny sentääbë. Ëtsäjtëm, kyajxyëp tyam nnijäˈäwëm wiˈixxyëp njukyˈäjtënˈäjtëm koxyëp ojts ngawinˈijxëm nmëdunäˈänëmë Jyobaa. Per mëdiˈibën nnijäˈäwëm, yëˈë ko pënaty myëduundëbë Jyobaa nitii kyatëgoyˈatäˈänxëdë ets agujk jotkujk yajpäädäˈändë.

“¿XYAJTSOBATPËTSËDAA JYOBAA?”

14. ¿Tijaty jotmay pyattëp näägë Diosmëduumbë, ets ti net nayajtëëwëdëp?

¹⁴ Näägë Diosmëduumbë mëdiˈibë pëjk ijxëndëp, mëdiˈibë të myëjjäˈäyëndë o mëdiˈibë kyaj oy mëk yajpäättë, jyamëdunandëbë Jyobaa extëm ijty, per ko kyaj mbäät duˈun tnekymyëdundë, ta tjawëdë ko kyaj yajtsobäädëdë. Ets päätyë net nyayajtëwëdë: “¿Duˈunyëmtsëdaa Jyobaa xyajtsobääty?”.

15. ¿Ti myëbëjk ja mëdiˈibë jyaayë Salmo 71?

¹⁵ Ja mëdiˈibë jyaayë Salmo 71 nanaduˈundëkë ojts nyayjyawëty. Pääty tˈanmääyë Jyobaa: ‘Këdiis [ . . . ] xymyajtstuˈudëty oyës ënëty të nmëjjaˈayënë’ (Sal. 71:​9, 18, TY). Ijt seguurë ko pën myëduumbyë Jyobaa amumduˈukjot, yëˈë pudëkëyanëp ets nëˈëmoˈoyan tuˈumoˈoyanëp. Ko tiempë nyajxy, yäˈädë salmistë pyëjkë kuentë ko Jyobaa jotkujk nyayjyawëty ko myëdunëdë nuˈun myadäˈäktë pënaty kyaj oy mëk yajpäättë (Sal. 37:​23-25).

16. ¿Tiko njënäˈänëm ko ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë yajtsobatëdëbë Jyobaa? (Salmo 92:​12-15).

¹⁶ Pën të mëjjäˈäy mëˈˈënäˈkënë, oy ko xywyinmayët wiˈixë Jyobaa mˈixyëty. Yëˈë mbäät myajtunyëty parë xypyudëkët ja mmëguˈuktëjk oy kyaj xyˈokmëdäjnë jot mëjääw (käjpxë Salmo 92:​12-15). En lugäär xymyëmay xymyëdäjët tijaty kyaj mbäät xynyekytyuny, winmay tijaty mbäät xytyuny. Mbäät ttukˈoyˈattë mmëguˈuktëjk ko xyakyë oybyë ijxpajtën ets ko xymyëmay xymyëdäjy, mbäät nanduˈun xytyukmëtmaytyaˈaky wiˈixë Jyobaa të mbudëkëty nuˈun ja mxëëw mjukyˈäjtën ets wiˈix xyjyantsy xyˈëwxity xyjyantsy xyjyëjpˈixy tkuytyunët ja wyandakën. Jamyats nanduˈun ko xynyinuˈkxtäägëdët, mbäät pyudëkëdë mëjwiin kajaa (1 Peed. 3:12). Pääty, oy wiˈix nyaˈijx nyajpatëm, mbäät niˈamukë ndukmëduˈunëm tijaty ja nmëguˈukˈäjtëm etsë Jyobaa.

17. ¿Tiko kyaj yˈoyëty nnayˈijxkijpxyëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm?

¹⁷ Pën axëëk mnayjyawëty ko kyaj mbäädë Jyobaa xyˈokmëduunë extëm xyjyatsoky, jamyats ets it seguurë ko yëˈë duˈunyëm dyajtsobääty ko xymyëduny nuˈun mmadaˈaky. Ets waˈan näˈäty mnayˈijxkijpxyëyaˈanyëty mëdë wiinkpë, per oy ko kyaj duˈun xytyunët. ¿Tiko? Yëˈko Jyobaa nipën mëët xykyaˈijxkijpxyëm (Gal. 6:4). Extëm nˈokpëjktakëm, María ojtsë Jesus ttukkuutsy ja aseytë mëdiˈibë jantsy tsooxë (Fwank 12:​3-5). Ets ja kuˈookytyoxytyëjk ojts majtsk ja meenyuˈunk dyaky mä ja templë mëdiˈibë kyaj nëgoo tsyobääty (Luk. 21:​1-4). Perë Jesus kyaj ojts tˈijxkijpxyë, yëˈë yˈijx ja mëbëjkën mëdiˈibë nety myëdäjttëp. Pääty, mbäät mˈity seguurë ko Jyobaa yajtsobatypy ko xymyëduny mët ko xytsyoky ets ko xymyëdatyë mëbëjkën, oy xyjyawë ko kyaj myëjwiin kyajaaty.

18. ¿Ti mbäät nduˈunëm pën nˈamajtsk njotmajtskëm? (Ix nanduˈunë rekuäädrë “Diosë yˈAyuk yëˈë mbudëkëyanëp parë kyaj mˈamajtsk mjotmajtskët”).

¹⁸ Niˈamukë nˈamajtsk njotmajtskëm, per extëm të nˈijxëm Biiblyë mbäät xypyudëjkëm. Pääty payeˈey tijaty mmëmaapy mëdajpy, ko duˈun xytyunët, ta mnayjyawëyaˈanyë agujk jotkujk. Jyobaa mmëmääy mëdäjëp, yajtsobatypy tijaty mdukmëduumpy ets wyandakypy ko mgunuˈkxanëp. Ninäˈä xykyajäˈäytyëgoyët ko Jyobaa tsyojkypy ets yˈixˈijty kyuentëˈäjtypy pënaty kyaj myastuˈutyëty.