Duˈunyëmëts tijaty njaty

Jaajëts nmaxuˈunkˈäjty mä jëmëjt 1927 jap Chicago (Illinois, Estados Unidos). Nimëgoxkëts ndukaˈaxˈattë: Jetha, Don, ëjts, Karl etsë Joy. Niˈamukë amumduˈukjotëtsë netyë Jyobaa nmëdunäˈändë. Ja ntsëˈëjëts Jetha, ta yajwooy Galaad mä jëmëjt 1943, etsë Don jaa yajwooy Betel jap Brooklyn (Nueva York) mä jëmëjt 1944, Karl 1947 etsë Joy 1951. Mëjwiin kajaats xypyudëjkëdë yˈijxpajtën ja nmëgaˈaxëtyëts ets nanduˈunëts ja ndääk ndeety.

NIJAWËDËTS JA TËYˈÄJTËN

Ja ndääk ndeetyëtyëts xëmë ijty tkäjpxtë Biiblyë ets tsyojktëbë Dios, duˈunëts niˈamukë xytyukniˈˈijxëdë. Per kojëts ja ndeety ojts nyijkxy tsiptuumbë Europa mä Primera Guerra Mundial, ta kyaj tnekymyëjpëjktakyë relijyonk. Ja ndäägëts kyuˈëwëyaampy kyukäjpxëyaambyë netyë Dios kojëts ja ndeety jyëmbijty oy mëk. Pääty tˈanëmääy: “Karl, jäˈämdë tsäjptëgoty duˈun ixtëm ijty xëmë nduˈunëm”. Tajëts ja ndeety yˈatsooy: “Tyam nëjkx naswowë, per kyajts jap ndëkëyaˈany”. Ja ndäägëts ta yajtëwë: “¿Tiko kyaj?”. Yëˈë ta yˈatsooy: “Mäts ojts të ntsiptuny, tëjëts nˈixy wiˈix pënaty nyiwintsënˈäjttëbë relijyonk tkunuˈkxtë ja soldäädëtëjk mëdiˈibë naymyëtsipˈäjtëdëp, oy tuˈugyë ja relijyonk ttukˈitëdë. ¿Wiˈixën duˈunë Dios kyunuˈkxëdët?”.

Ja ndäägëts tapë nety tsäjptëgoty ko jyäjttë nimajtskë Testiigë määjëtsë ndëjk. Tajëts ja ndeety yaˈˈawäˈänë majtsk ja liibrë mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Luz, mä yajnimaytyaˈagyë Apocalipsis. Ja ndeetyëts yˈoyˈijx ja liibrë ets ta ojts tˈaxäjë. Kojëts ja ndääk tˈijxy ja liibrë ta ënetyë tˈëxpëjktsondaky. Tëgok tajëts ja ndääk ojts tkajpxy mä tuˈugë perioodikë mä yajnigajpxy tˈëxpëkäˈändë jäˈäy yäˈädë majtskpë liibrë, tajëts ja ndääk ojts nyijkxy. Ko jap jyajty, yëˈë pyat tuˈugë toˈoxytyëjk mëdiˈibë mëjjäˈäy mëjˈënäˈknë, ta dyajtëëy: “¿Yääjënë yäˈädë liibrë yaˈëxpëkäˈäny?”. Ta yˈanëmääyë: “¡Yää tsyulë, nax!”. Kyum sëmään, tajëts ja ndääk ojts nanduˈun xywyoownëjkxtë ets desde jaa kyajts nekytyëgoyˈäjttë.

Määjëtsë nety nreunyonkˈattë, tajëts tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm ojts xyˈanëëmë etsëts ngäjpxëdë Salmo 144:​15, mä jyënaˈany ko agujk jotkujk nyayjyawëdë pënaty myëduundëbë Jyobaa. ¡Yäˈädë tekstë nëgooyëts ojts nˈoymyëdoownë! Nan nˈoymyëdoowëts ja majtskë tekstë, 1 Timotee 1:​11, mä jyënaˈany ko Jyobaa yëˈë tuˈugë Dios mëdiˈibë jotkujk. Etsë Éfesʉ 5:​1, mä jyënaˈany ets duˈun njukyˈäjtëm ixtëmë Dios ttsoky. Yäˈädë tekstë, yëˈëjëts xytyukˈijx ko tsojkëbëtsë nety nmëdunëdë Jyobaa agujk jotkujk etsëts nyajtsoowbäädët kojëts nmëduny. Ets duˈunëtsën nduny axtë tyambäät.

Ja kongregasionk mas wingombë japë nety yajpääty Chicago, mëdiˈibë jagam 32 kilometrë. Per oyë nety jyagamëty, nëjkxtëbëts ijty reunyonk ets niˈigyëts jap tijaty njäjty mä Biiblyë. Njamyejtsypyëts tëgok ko Jetha ojts kyomentaraty. Kojëts nmëdooy wiˈixë nety të tˈatsoowëmbity, tajëts njënany: “Nijäˈäwëbëtsë nety ko duˈun yaˈˈatsoowëmbitäˈäny”. Tajëts nwinmääy: “¿Tiijëts ko ja ngëˈë të ngakonëˈëky?”. Yëˈëjëts mëdiˈibë xypyudëjkë parëtsë niˈëxpëjkë tijaty naxäämp reunyonk etsëts mbäät ngomentaraty. Xypyudëjkëts nanduˈun parëts mbäät niˈigyë nmëwingonyë Jyobaa, duˈun ixtëmë nety ttundë ja nmëgaˈaxëtyëts. Jaajëts nnëbejty mä jëmëjt 1941.

NJÄJTËTS NANDUˈUN TIJATY MÄ ASAMBLEE

Mëdiˈibëts xëmë njamyejtsypy, yëˈë ko tëgok tyuunë asamblee jap Cleveland (Ohio) mä jëmëjt 1942. Mëdëtsë nfamilyë naa japyëts ojts nnaynyikojëdë mä ja asamblee tyunäˈänyë mët nimayë nmëguˈukˈäjtëm. Ets mä 50 naxyë it lugäär mëdiˈibë Estados Unidos, nimayë nmëguˈukˈäjtëm tmëdoowˈijttë ja asamblee mä telefënë. Duˈunyëmë nety ja jäˈäy tsyiptundë mä Segunda Guerra Mundial ets niˈigyë netyë Jyobaa tyestiigëty yaˈˈaxëkˈixtë. Pääty ko ijty kyootsënë, ta ja kyarrë tnaswiidëdë mä mbäät ttukwindëˈkxëˈëktë ja jëën ko pën nyiminëdët. Ets duˈun ojts nyaygyäjpxëdë ko niduˈuk jap wyëˈëmët karroty parë tkuentëˈattët ja myëguˈuktëjk. Ets ko tˈixtët pën myiny, ta pojën ja jyëën dyajtëˈkxëˈëktët ets dyajxuˈuxtët ja kyarrë parë mbäät ja myëguˈuktëjk nyiminëdë. Kojëts duˈun nˈijxy, tajëts nwinmääy: “Jyobaa nyax kyäjpn nayjëjpˈijxëdëp ko ti tyun jyatëdët”. Kom kyaj tii tyuun jyäjtë, tajëts ojts nmanäjxnë.

Mëdiˈibëts nanduˈun njamyejtsypy mä yäˈädë asamblee, yëˈë kojëts ja ndääk kyaj ojts tsyëˈëk jyawë ets nan kyaj ojts myay tyajy. Xëmë ttukjotkujkˈäjtyë Jyobaa ets ja nyax kyäjpn. Ninäˈäts ngajäʼäytyëgoyaˈany ja ijxpajtën mëdiˈibëts xymyooy.

Näämnëmtsë nety ja ndääk tyuundëkë prekursoora ko yäˈädë asamblee tyuunë. Pääty myëdoowˈijt yajxon ja diskursë mä yajnimaytyaktë wiˈix tyundë ja prekursoorëty. Ets kojëts ojts njëmbijnëdë määjëtsë ndëjk, tajëts ja ndääk xyˈanëmääytyë: “Duˈunyëmëts njaˈˈaktuunˈadëˈëtsäˈäny prekursoora, per ¿wiˈixëtsën mbäät nduunˈadëtsy ets pën mayëtsë nduunk jënoty tëgoty?”. Tajëts ojts xyˈanëëmëdë pën mbäädëts mbudëkëdë, tajëts nˈanëmääytyë ko oy. Tajëts xytyuknipëjktë ets jopyëp määjëts ngakaytyënëm nyajwäˈätstët tuˈugë tëjk o majtsk. Kojëts ijty nëjkxtë eskuelë tats ja ndääk tˈixy pën tëjëts nyajwäˈätstë ja tëjk, taanëmë net tsyoony tëjkˈayeˈebyë. Jantsy tuumbëjäˈäyëts ijty ja ndääk. Xëmë ijty yajpääty mët ëjtsëty kojëts ijty njäˈttë määjëts ojts të nˈeskuelëˈattë ets kojëts ngayäˈändë. Xywyoowdëbëts ijty jënˈayeˈepy tëjkˈayeˈebyë kojëts nbëtsëmdë eskuelë. Ko duˈun ttuuny, xypyudëjkëdëts parëts njaygyukëdët wiˈixën tyuny tuˈugë prekursoor.

NDUUNDËKËTS PREKURSOOR

Jaatsë netyë njëmëjt 16 kojëts nduundëjkë prekursoor ets oyëtsë nety ja ndeety kyatestiigëty, xyajtëëbëts ijty wiˈixëts ojts të njënˈayeˈey të ndëjkˈayeˈey. Tëgok, tajëts ndukmëtmaytyaky ko njaˈëxtaabyëtsë nety pënëts mbäät nyaˈëxpëky per ko kyajts pën mbäät. Tajëts nyajtëëy: “¿Ets ko ëjtsäjtëm nˈëxpëjkëm?”. Ta ojts tˈokniwinmayë ets tajëts xyˈatsooy: “Kyajëts mbäät ti ndukkajpxy parëts njënäˈänët ko kyaj”. Pääty yëˈëjëtsë ndeety mëdiˈibëts tim jawyiin nyaˈëxpëjk ets jantsy jotkujkëts nayjyäˈäwë.

Yëˈëts nˈëxpëjktë ja liibrë “La verdad os hará libres”. Kojëtsë nety jap kujk nˈëxpëktë, tajëts mbëjkyë kuentë ko ja ndeetyëts xypyudëjkëbëtsë nety parëts yajxon nˈëxpëkëdë Biiblyë ets nanduˈun ndukniˈˈixëdëts ja wiink jäˈäy. Tëgok, ko tkäjpxtääy tuˈugë parrafo, tajëts xyˈanëmääy: “Duˈunën jyënaˈanyë yäˈädë liibrë. Per mijts, ¿wiˈix xynyijawë ko tëyˈäjtën?”. Kyajts nnijäˈäwë wiˈixëts nˈatsowët, tajëts nˈanëmääy ko jaajëts nˈatsoowëmbitäˈäny kojëts jatëgok mëët nˈëxpëkët. ¡Ets duˈunëtsën nduuny! Ojtsëts nbääty tuˈuk majtskë tekstë mëdiˈibëts xypyudëjkë parëts mbäät nˈatsoowëmbity mëdiˈibë nety të dyajtëy. Duˈunëtsën njäjty nˈëxpëkët yajxon ets nbayeˈeyëdëts parëts mbäät oyë jäˈäy nyaˈëxpëky. Yëˈëjëtsën xypyudëjkëdë parëts yajxon nˈëxpëkëdë Biiblyë ets nanduˈunëts ja ndeety. Ja ndeetyëts pyëjktakë wyinmäˈäny parë tmëdunäˈänyë Jyobaa ets jaa nyëbejty mä jëmëjt 1952.

NJÄJTˈADËˈËTSYËTS TIJATY BETEL

Jaatsë netyë njëmëjt 17 kojëts ntsoˈony määjëtsë ndëjk. Mä taabë tiempë, ja mä Jethaa tyuundëjkë misioneera etsë Don ta yajwooy Betel. Nëgooyë nety ttukxondaknëdë ko duˈun tyundë ets yëˈëjëts mëdiˈibë ojts xypyudëkë parëts nanduˈun ndunët. Päätyëts nyajtuktujkyë nsolisitud, tuˈuk parë Betel ets ja tuˈuk parë Galaad. Ets tajëts ndukëdëjkë Jyobaa parë yëˈë tˈixët määjëts xyajtunäˈäny. Jaajëts nyajwooy Betel mä jëmëjt 1946.

Nuˈunëts kujk nˈity 75 jëmëjt Betel, määyëmëts të nduny ets päätyëts tijaty të njaty. Ixtëm nˈokpëjktakëm, tëjëts nduny mä pyëtsëmyë liibrë, mä yaˈixyë meeny sentääbë, ets mä tijaty yajjuy o yajkexy wiink paˈis. Per mëdiˈibëts niˈigyë ndukxondakypy yëˈë tijatyëts njäjtypy Betel, ixtëm ko yajkajpxy ja tekstë mëdiˈibë bom bom ets ko nyaxyë diskursë.

Xypyudëjkëts nanduˈun mëjwiin kajaa ja nˈutsyëts Karl, mëdiˈibë jäjt Betel mä jëmëjt 1947. Yëˈë, nëgooyë nety tˈëxpëjknë Biiblyë ets jyajtypy wiˈixë jäˈäy dyaˈëxpëkët. Tëgok, tajëts nˈanëmääy parëts xypyudëkët mä ja diskursë mëdiˈibëtsë nety nyajnaxaampy. Ndukmëtmaytyakëts ko nëgooyëtsë nety xytsyiptakxënë nmäˈkxët ja ndiskursë, mët ko mayëtsë nety tijaty të nbayeˈey. Per yëˈë tajëts xyˈanëmääy: “Joel, ¿tiijën ja mdiskursë myaytyäˈägaampy?”. Ënetyëts njaygyujkë ko oyëts nety nuˈun kajaa të nˈëxpëky, tamë nety mëdiˈibëts kyaj mbäät nyajtuny. Ninäˈäjëts ngajäˈäytyëgooy kojëts duˈun xypyudëjkë.

Parë agujk jotkujk nDiosmëduˈunëm Betel, tsojkëp nanduˈun nëjkxëm jënˈayeˈepy tëjkˈayeˈebyë, pes net mbäät nbatëmë jäˈäy mëdiˈibë yˈoymyëdoowdëbë Diosë yˈayuk. Ixtëm nˈokpëjktakëm, määjëtsë nety tsuu njënˈayeˈey ndëjkˈayeˈeytyë Bronx, Nueva York, nbattëts tuˈugë toˈoxytyëjk mëdiˈibë nety të tˈokˈaxäjëbë ja rebistë La Atalaya etsë ¡Despertad! Duˈunëts nmëtmaytyaktsoˈondë: “Mä yäˈädë tsuu yëˈëjëts ja jäˈäy ndukmëtmaytyaktëp wiˈixë Biiblyë xyˈagujkmoˈoy xyjyotkujkmoˈoyëm”. Ja toˈoxytyëjk ta jyënany: “Pën yëˈë Biiblyë mnimaytyäˈägandëp, naxtë”. Tajëts ojts mëët ngäjpxtë ja tekstë mä yajnimaytyaˈaky ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets ko tim tsojk myinäˈäny ja jembyë jukyˈäjtën. Tijatyëts mëët nimaytyaktë jyantsy yˈoymyëdoow, pes kojëts ojts ninëjkxtë ja kyum sëmään, tapë nety të twoowmuky ja wyinˈixy. Ko tiempë nyajxy ta mëët ja myëmëjjäˈäy tyëjkë Diosmëduumbë.

JA NGUDËJKËTS XYTYUKNIˈˈIJXËTS TIJATY MËJWIIN KAJAA

Ëjts tëëtsë nety nduknibëjktäägë ko pëkäämbëts. Per jaa nyajxy mäjk jëmëjt parëts nˈixyˈajty ja mëdiˈibëtsë nety ngudëjkˈataampy. Mëdiˈibëts xypyudëjkë parëts nbaty ja oybyë ngudëjkëts, yëˈë kojëts nmënuˈkxtakyë Jyobaa ets kojëts nayajtëëwë tiijëts ndunaampy mëdëtsë ngudëjk kojëts nety të nbëjknëdë.

Ko tyuunë ja asamblee mä Estadio de los Yankees mä jëmëjt 1953, jaajëts nˈixyˈajtyë Mary Aniol. Yëˈë mëdë Jetha tuˈugyë nety të yˈotstë Galaad ets tuˈugyë yajkajxtë. Mary, agujk jotkujkëts ijty xyjyantsy tyukmëtmaytyaˈaky wiˈix jap tyuny misioneerë mä ja it lugäär mëdiˈibë Caribe ets tjantsy nyimaytyaˈaky ja jäˈäy mëdiˈibë kujk yaˈëxpëjkypy. Kojëts niˈigyë nayˈixyˈäjtëdë, tajëts nbëjktë kuentë ko jamyëts ja nxëëw ndiempë nyajtunäˈändë mä Jyobaa tyuunk. Ko tiempë nyajxy, tajëts ojts mëët naywyinˈëˈënënë ets jaajëts nbëjktë abril mä jëmëjt 1955. Jyobaa yëˈëjëtsën xymyooy ja ngujëën ngudëjk. Mary, xymyooyëtsë oybyë ijxpajtën, tyuumpy ijty oy ti tuunk yajtuknipëky, tuumbë jäˈäy, myëmaapy myëdajpy ja myëguˈuktëjk ets jëjpˈam ijty tpëjktaˈaky ja Diosë tyuunk (Mat. 6:33). Jaajëts nduundë tëgëëk jëmëjt sirkuitë ets mä jëmëjt 1958, tajëts nyajwoowdë Betel.

Mary mëjwiin kajaats tijaty xytyukniˈˈijxë. Ixtëm nˈokpëjktakëm, kojëts nbëjktääytyë tajëts ojts naygyäjpxëdë ko ngäjpxandëbëtsë Biiblyë naa 15 bersikulo. Kojëts ijty ngäjpxtäˈäytyë, tajëts ijty nimaytyäˈäktë wiˈixëts mbäät nguytyundë. Mary, xytyukmëtmaytyakpëts ijty tijaty jyäjt Galaad ets ko tyuuny misioneerë. Kojëts ijty mëët duˈun ngajpxy nmaytyaˈaky, xypyudëjkëts parëts mas oy ndiskursaratët ets parëts nnijawët wiˈixëts mbäät nbudëkë ja toˈoxytyëjkjäˈäyëty (Prov. 25:11).

Ja ngudëjkëts jaa ojts yˈoˈknë mä jëmëjt 2013. ¡Njantsy ixaambyëts ko nëjkx jyukypyiky mä ja jembyë jukyˈäjtën! Per mientrës jyaˈty ja tiempë, duˈunyëmëts tijaty njatäˈäny etsëts ndukˈijxpatäˈänyë Jyobaa amumduˈukjot (Prov. 3:​5, 6). Kojëts nbawinmay tijatyë Diosë nyax kyäjpn tyunaampy mä ja jembyë jukyˈäjtën, yëˈëjëts xyjyotkujkmoopy etsëts xymyëjääwmoopy. Jyobaa Dios mëdiˈibë jantsy oy xyaˈëxpëjkëm, duˈunyëm tijaty xytyukniˈˈixëyäˈänëm mä ja jembyë jukyˈäjtën ets nëjkxëp mas niˈigyë nˈixyˈäjtëm. Duˈunë duˈun, Jyobaa mëjwiin kajaats tijaty të xytyukniˈˈixë etsëts xytyukˈixy ja yˈoyjyot yˈoywyinmäˈäny. ¡Tsipëts nguˈëˈëwëtyaˈay ngukäjpxëtyaˈayët!