¿Tijaty xytyukniˈˈijxëm ko Jesús ojts dyajmayë ja tsäjpkaaky mëjˈäjtëngyëjxm?

1. ¿Nuˈunën ijty tëëyëbë jäˈäy dyajtundë ja tsäjpkaaky?

TSÄJPKAAKY yëˈë ijty tëëyëbë jäˈäy tyimˈyajtuundëp (Gén. 14:​18; Luk. 4:4). Pääty ko Biiblyë tmaytyaˈagyë tsäjpkaaky, yëˈë myaytyäˈägaampy ja käˈäyën ukën (Mat. 6:​11; Apos. 20:7, ixë nota de estudio). Ko Jesús ttuuny majtskë miläägrë, yëˈë nanduˈun yajtuun ja tsäjpkaaky (Mat. 16:​9, 10). Min nˈokˈijxëm mä Fwank kapitulo 6 ja miläägrë mëdiˈibë Jesús tyuun, ta net nanduˈun nˈixäˈänëm tijaty xytyukniˈˈijxëm.

2. ¿Näˈä ja mayjyaˈay dyajtëgoyˈäjttë ja kyaˈayën yˈukën?

² Ko ja apostëlëtëjk dyajkëjxtë mä nety ojts të yˈëwäˈkx të kyäjpxwäˈkxtë, ta pyajttë mëdë Jesús barkoty, ttuknäjxtë ja mejy mëdiˈibë Galilea ets ojts nyëjkxtë aduˈuktuuy naa jamyë Betsaida parë pyoˈkxäˈändë (Mar. 6:​7, 30-​32; Luk. 9:​10). Per ko ja jäˈäy tnijäˈäwëdë mä netyë Jesús yajpääty, ta ojts tninëjkxtë milˈam. Jesús kyaj tnaˈijxy ja jäˈäyëty, jyuˈt ja xyëëw tiempë parë ttukmëtmaytyaky ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets dyajtsoybyejty pënatyë nety pëjk ijxëdëp. Kom të nety tsyuˈujënë, ta ja apostëlëtëjk nyayajtëëwëdë mä tˈokpëktët ja käˈäyën ukën parë jäˈäy dyajkaytyët. Waˈan nääk ojts tmënëjkxtë ja kyaˈayën yˈukën, per ja nimaybyë tsojkëbë nety nëjkx tjuytyë mä ja nax käjpn mëdiˈibë wingon wëˈëmp (Mat. 14:​15; Fwank 6:​4, 5). ¿Ti netë Jesús tyuun?

YAJMOOYTYË JA TSÄJPKAAKY MËJˈÄJTËNGYËJXM

3. ¿Wiˈixë Jesús tˈanëmääy ja apostëlëtëjk ko tˈijxy ja jäˈäy yuˈoˈkëndë? (Ixë dibujë mëdiˈibë miimp mä rebistë nyiˈak).

³ Jesús tˈanëmääy ja yˈapostëlëty: “Oy kyanëjxtët. Moˈoytyë miitsë kyaˈay yˈukën” (Mat. 14:​16). Tsipë nety duˈun ttundët, pes ja nety naa 5,000 yeˈeytyëjkëty, abëky ja toˈoxytyëjkëty ets ja ënäˈkˈuˈungëty. Waˈanë nety wyinëˈattë naa 15,000 jäˈäy (Mat. 14:​21). Andrés ta jyënany: “Tyam tuˈugë mixyuˈunk diˈibë myëdäjtypy mëgoxkë tsäjkaagyuˈunk es majtskë äjkxuˈunk, perë tyäˈädë waanë yëˈë. Kyaj tpäädët mët ko myayjyaˈayëty” (Fwank 6:9). Ja sebäädë tsäjpkaaky mëdiˈibë nety ja mixyˈuˈunk myëdäjtypy yëˈë mëdiˈibë kujënaky ets mëdiˈibë oypyënëty kyaapy yˈukypy ets ja äjkx yëˈë mëdiˈibë të tyëtsnë. Per tsipë nety myadäˈägët parë mayjyaˈay yajmoˈoytyët.

4. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ixtëm jyënaˈanyë Fwank 6:​11-​13? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁴ Komë Jesús yajkayaampy yaˈuugaambyë nety ja mayjyaˈay, ta ojts tniˈanaˈamë ets nyaxwaˈtstäˈäytyët mëëyoty, tam mëdiˈibë 50 ets tam mëdiˈibë 100 (Mar. 6:​39, 40; käjpxë Fwank 6:​11-​13). Biiblyë jyënaˈany ko Jesús ojts tkuˈëw tkukäjpxë ja Tyeety ko nety jam tmëdaty ja tsäjpkaaky ets ja äjkx. Ets oy ko duˈun ttuuny, pes yëˈëjënë Dios mëdiˈibë netyë mooyëdëp ja kyaˈayën yˈukën. Ko Jesús nyuˈkxtaky, yëˈë xytyukˈijxëm ko oy ko nanduˈun nuˈkxtakëm mä ngayäˈän nˈuugäˈänëm, oy nyajpatëm naytyuˈuk ets oy nyajpatëm mä jyamëtyë jäˈäy. Ok, ta ojts ttukˈaneˈemy ja yˈëxpëjkpëty ets dyajwäˈkxtët ja tsäjpkaaky ets ja äjkx. Ja mayjyaˈay ujts jotkëdaˈaky kyaaytyë, etsë Jesús ta ojts tniˈanaˈamë parë dyajmuktët ja mëdiˈibë nety të nadëjkë këdiibë myäˈädët, ets waˈan ok tkääytyë. Duˈuntsoowë Jesús ojts xytyukniˈˈijxëm parë kyaj ti nyajwindëgoˈoyëm. Uˈunktääk uˈunkteety, oy ko tkäjpxtët mëdë yˈuˈunk yˈënäˈk yëˈë Fwank 6:​11-​13 parë ttukniˈˈixëdët ko jëjpˈam nyuˈkxtäˈäktët ets yˈittët oyjyaˈay.

5. ¿Ti tyuundë ja jäˈäyëty ko tˈijxtë ja miläägrë mëdiˈibë Jesús tyuun, per ti Jesús tyuun?

⁵ Ja jäˈäyëty duˈunyë wyëˈëmëtyaaytyë ko tˈijxtë wiˈixë Jesús ttuny ja miläägrë ets ko tmëdoowdë wiˈix yaˈëxpëky. Nyijäˈäwëdëbë nety ko Moisés të twandaˈaky ko Dios tkaxäˈäny tuˈugë kugajpxy. Pääty waˈan nyayajtëëwëdë, pën yëˈë netyë Jesús (Deut. 18:​15-​18). Pën duˈun wyinmääytyë, waˈanë net jyënandë ko jantsy oy ko Jesús yëˈë tˈreyˈattë, pes mbäät dyajkay dyaˈuuky niˈamukë jäˈäy. Pääty njaygyujkëm tiko “jyamënëjxäˈänëdë aguanë es pyëjtäˈägäˈänëdë rey” (Fwank 6:​14, 15). Koxyëbë Jesús tkupëjky, yëˈë jeexyë pyuwäˈkë ja pyartiidë judiyëtëjk mëdiˈibë nety anaˈamëdëp ja romanë jäˈäyëty. Perë Jesús kyaj tkupëjky, Biiblyë jyënaˈany ko Jesús ta ‘abeky nyaybyëjtakë es pyatëjkë mä ja kopk’ oy nuˈun mëktaˈaky jyayaˈˈanëmääy tyunët rey. ¡Mëjwiin kajaa mëdiˈibë tyam xytyukniˈˈijxëm!

6. ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë Jesúsë yˈijxpajtën? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁶ Ëjtsäjtëm tyam kyaj pën xyˈanëëmëyäˈänëm ets nyajmayëm ja tsäjpkaaky mëjˈäjtëngyëjxm o nyajtsok nyaˈˈagëdakëmë jäˈäy, nan kyaj pën mëktaˈaky xyajpresidentëˈatäˈänëm. Per mbäät mëktaˈaky nyaˈˈanëmäˈäyëm ets nbotaräjtëm tuˈugë jäˈäy o nbuwäˈkëm ja mëdiˈibë yëˈëjëty wyinmääytyëp ko mbäät oy tyuny. Jesús ojts xymyoˈoyëm tuˈugë oybyë ijxpajtën, pes kyaj ttuktëjkë politikë. Yëˈë duˈun ok jyënany: “Yëˈë nGutujkënëts kyaj yajpääty yä naxwiiny” (Juan 17:​14; 18:​36, TNM). Ninuˈun tyam nDiosmëduˈunëm, oy ko nbanëjkxëmë Jesúsë yˈijxpajtën. Nbuwäˈkëm ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, nimaytyakëm ets nˈamdoˈowëm parë myinët (Mat. 6:​10). ¿Tijaty xyˈaktukniˈˈijxëm ja miläägrë mëdiˈibë Jesús tyuun ko ja tsäjpkaaky ojts dyajmayë? Min nˈokˈijxëm.

“TIDËN YˈANDIJPY MÄ JESÚS DYAJMAYË JA TSÄJKAAKY”

7. Oknimaytyäˈäk jatuˈugë miläägrë mëdiˈibë Jesús tyuun ets wiˈix jyënandë ja yˈapostëlëtëjk. (Fwank 6:​16-​20).

⁷ Ko Jesús dyajkääytyaay ja mayjyaˈay, ta tˈanëmääy ja yˈapostëlëtëjk ets jyëmbittët Capernaúm barkëjoty, ets yëˈë ta pyäˈtëkë kopkkëjxm parë këdiibë jäˈäy yajtëkëdët rey (käjpxë Fwank 6:​16-​20). Mä ja apostëlëtëjk tyuˈuyeˈeytyë, ta myiiny ja mëk poj ets ja mejy jyantsy pyëdëˈëky. Jesús ta ojts tninëjkxy ja yˈapostëlëtëjk yeˈepy nëëwingëjxy ets tˈanëmääy ja Pedro parë nanduˈun nyiminëdët (Mat. 14:​22-​31). Ko Jesús pyejty mä ja barkë, ta myoony ja mëk poj. Ja apostëlëty monyˈijx monyjyäˈäwëdë ets jyënandë: “¡Jantsy tëyˈäjtëndëmë dëˈën ko mij ja Dios mˈUˈunkˈatyëty!” (Mat. 14:​33).a Ixtëm nˈijxëm, niˈigyë mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë ko ja Jesús ojts yeˈey nëëwingëjxy ets kyaj ko ja tsäjpkaaky ojts dyajmayë. Marcos duˈun tˈakmaytyaˈaky: “Kyajpë nety të tjaygyukëdë tidën yˈandijpy mä Jesús dyajmayë ja tsäjkaaky es ja äjkxuˈunk, mët ko juunë wyinmäˈänyëty” (Mar. 6:​50-​52). Kyajnëmë nety yajxon tjaygyukëdë ko Jyobaa të netyë Jesús tmoˈoy tukëˈëyë mëkˈäjtën parë ttunëdë miläägrë. Jesús myaytyäˈägaambyë nety jatëgokë yäˈädë miläägrë mëdiˈibë tyuun ets tam ja tuk pëky mëdiˈibë xyˈaktukniˈˈixëyäˈänëm.

8, 9. ¿Tiko ja mayjyaˈay ojts tninëjkxtë Jesús? (Fwank 6:​26, 27).

⁸ Ja jäˈäyëty mëdiˈibë Jesús yajkääy yaˈukëdë mëjˈäjtëngyëjxm, këˈëm jeˈeyë ojts nyaymyëmay nyaymyëdäjëdë. Jakumbom ko tˈijxtë ko të ja Jesús mëdë yˈapostëlëtëjk nyëjkxtë Capernaúm, ta nanduˈun ttuktëjkëdë ja barkë mëdiˈibë tsoˈomp Tiberíades ets ojts tpatsoondë Jesús (Fwank 6:​22-​24). Per ¿päätyëdaa ojts tpanëjkxtë Jesús parë niˈigyë tnijawëyäˈändë ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën? ¡Kyaj! Jeˈeyë nety tpanëjkxtë parë kyayäˈän yˈuugäˈändë. ¿Wiˈix nnijäˈäwëm?

⁹ Ko Jesús nyaybyatë mëdë mayjyaˈay jam Capernaúm, ta tˈanëmääy: “Xyˈëxtääytyëpts mët ko mgääytyë, yajxon mˈujts mjotkëdaktë” “mët ja mgäˈäy mˈukën diˈibë kyaj yˈiiky”. Per ta net tˈanëmääy: “Tundë mët ja mgäˈäy mˈukën diˈibë iigëp es mmoˈoyëdët ja jikyˈäjtën winë xëë winë tiempë” (käjpxë Fwank 6:​26, 27). Seguurë ko mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwëdë yäˈädë jäˈäyëty ko tmëdoowdë ko tamë nety ja käˈäyën ukën mëdiˈibë mbäät myoˈoyëdë ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë. ¿Ti käˈäyën ukënë Jesús myaytyäˈägan, ets wiˈixë nety mbäät tpäättë?

10. ¿Ti nety tsojkëp ttundët ja jäˈäyëty parë tpäättët ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë?

¹⁰ Ja judiyëtëjk waˈan wyinmääytyë ko tsojkëbë nety tmëmëdowdët ja Ley mëdiˈibë Moisés yajmooy parë tpäättëdë yäˈädë käˈäyën ukën. Perë Jesús ta yˈanëmääyëdë: ‘Mëdiˈibë Dios tsyojkypyën ets xytyundëty, yëˈë ets miits xymyëbëktëty mëdiˈibë të tkexyën’ (Juan 6:​28, 29, TY). Parë mbäät nbatëm ja ­jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë, jëjpˈam nmëbëjkëm ja jäˈäy mëdiˈibë Dios të tkexy etsë Jesús nanduˈunë nety të jyënaˈany (Fwank 3:​16-​18, 36). Yëˈë myaytyäˈägaambyë nety ok, ti mbäät nduˈunëm parë nbatëm ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë (Fwank 17:3).

11. ¿Wiˈix ja judiyëtëjk dyajnigëxëˈktë ko yëˈëyë nety myëmääy myëdäjttëp ja käˈäy ukën? (Salmo 78:​24, 25).

¹¹ Ja judiyëtëjk kyaj tkupëjktë ixtëmë Jesús yˈanëmääyëdë ko tsojkëp myëbëkëdët. Pääty dyajtëëwdë: “¿Ti ijxwëˈëmën xytyukˈijxtëpts diˈibë myëdäjtypy ja mëjˈäjtën esëts mij nmëbëktëdëts?” (Fwank 6:​30). Ta net tˈanëmääytyë ja Jesús ko ja yˈaptëjkëty mëdiˈibë ­jukyˈäjttë mä Moisés jyukyˈajty, yajmooytyë ja manaa, mëdiˈibë duˈun ixtëmë tsäjpkaaky (Neh. 9:​15; käjpxë Salmo 78:​24, 25). Kom yëˈëyë myëmääy myëdäjttë ja käˈäy ukën, pääty kyaj tnekyyajtëëwdë ja Jesús tiijën yˈandijpy “ja tsäjkaaky diˈibë këdakp tsäjpotm”, mëdiˈibë duˈun ixtëmë manaa ets yajkypy ja jukyˈäjtën (Fwank 6:​32). Kyaj ojts tˈijxkuk tjaygyukëdë ti netyë Jesús tukniˈˈixëyanëdëp, pes yëˈëyë nety myëmääy myëdäjttëp ja kyaˈay yˈukën. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ixtëm yˈadëtstë?

¿TI MËDIˈIBË NIˈIGYË JËJPˈAM MBÄÄT NBËJKTAKËM?

12. ¿Wiˈixë Jesús dyaˈijxë tiijën mëdiˈibë niˈigyë jëjpˈam mbäät nbëjktakëm?

¹² Tuk pëky mëdiˈibë xytyukniˈˈijxëmë Fwank kapitulo 6, yëˈë ko jëjpˈam nmëmëdoˈowëmë Dios ets oy mëët nˈijtëm. Jesús të nety duˈun yˈokjënäämbë ko ja Satanás jyayajtëgoyanë (Mat. 4:​3, 4). Ets ko tëgok ja mayjyaˈay tmëtmaytyaky, ta jyënany ko mëdiˈibë niˈigyë jëjpˈam yëˈë ko nˈijtëm oy mëdë Dios (Mat. 5:3). Pääty nˈoknayajtëˈëwëm: “¿Nyajnigëxëˈkypyëts ko ntsojkypyëtsë Jyobaa ets ko kyajts yëˈë ndunäˈäny mëdiˈibëts jeˈeyë xyaˈˈagujkˈat xyajjotkujkˈatëp?”.

13. 1) ¿Axëëgëdaa ko ngäˈäy nˈukëm? 2) ¿Tiko yˈoyëty nnaygyuentëˈäjtëm? (1 Korintʉ 10:​6, 7, 11).

¹³ Kyaj wyiˈixëty ko Dios nˈamdoˈow nbëjktsoˈowëm tijaty nyajtëgoyˈäjtëm etsë net nyajtuˈunëm ko xymyoˈoyëm (Luk. 11:3). Biiblyë jyënaˈany ko tuˈugë jäˈäy mëk tyuny yˈayoy, ta tpääty ja kyaˈay yˈukën ets agujk jotkujkë net nyayjyawëty mët ko ‘yëˈë Dios yajkypy’ (Ecl. 2:​24, TY; 8:​15; Sant. 1:​17). Per tsojkëp nnaygyuentëˈäjtëm ets kyaj yëˈëyë nmëwiin nmëjotëm tijaty nyajtëgoyˈäjtëm. Apostëlë Pablo duˈun tnijäˈäyë ja Diosmëduumbëty ets tyukjamyajts wiˈix yˈadëtstë ja israelitëty, ixtëm ko yajpattë mä ja Sinaí kopk ets yˈanëmääyëdë ko kyaj tˈatsoktët “diˈibë kyaj yˈoyëty” (käjpxë 1 Korintʉ 10:​6, 7, 11). Jyobaa mooyëdë mëjˈäjtëngyëjxm tijatyë nety mbäät tnijukyˈattë, per yëˈëjëty niˈigyë tˈaktimytsyojkˈadëtstë ets päätyë net ojts axëëk tkujat tkukëbatëdë (Núm. 11:​4-6, 31-​34). Nanduˈun yˈadëtstë ko tˈawdäjttë ja tsäjpkää maxuˈunk mëdiˈibë oorë, niˈigyë ojts tmëwiin tmëjotëdë ja käˈäy ukën ets tyimjäˈäytyëgooytyë Jyobaa (Éx. 32:​4-6). Pablo yajtuunë yäˈädë ijxpajtën parë ttukpudëkëyandë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë jukyˈäjttë mä jëmëjt 70 mä ja Jerusalén kyutëgoyanë ets kyaj duˈun yˈadëˈëtstët ixtëm ja israelitëty. Ëjtsäjtëm tyam nan yëˈë ndukjukyˈäjtëm ja tiempë mëdiˈibë jëjpkëxanëp, päätyën jyëjpˈamëty ets nˈijxkujk njaygyujkëm ixtëmë apostëlë Pablo jyënany.

14. ¿Jamˈatäämbëdaa käˈäy ukën mä ja jembyë jukyˈäjtën?

¹⁴ Ko Jesús jyënany nˈamdoˈowëm ja käˈäy ukën ojts nanduˈun jyënaˈany ko pyäädaampy ja tiempë mä yajtunäˈäny ja tsyojkënë yä naxwiiny duˈun ixtëm jam “jam tsäjpotm” (Mat. 6:​9-​11). ¿Wiˈixëdaa yˈixˈatäˈänyë yäˈädë jukyˈäjtën? Biiblyë jyënaˈany ko mëdiˈibë Dios tsyojk, yëˈë ets jyaˈˈatëdë oyatypyë jëˈkxy pëky yä Naxwiiny. Mä Isaías 25:​6-8, jap yajwandaˈaky ko mä ja jembyë jukyˈäjtën jamˈatäämp mayë käˈäy ukën. Ets mä Salmo 72:​16 jyënaˈany: “Yä naxwiiny jyaˈˈatäˈäny mëjwiin kajaajë ujtstëëm ujtspäjk, tungëjxy kopkëjxy jyamˈatäˈäny jantsy mëjwiin kajaa”. ¿Mnaybyawinmääyëp mä jembyë jukyˈäjtën xyajtëˈëtsyë mnikmokkaaky o xyaˈoyëdë käˈäyën ukën mëdiˈibë kyajnëm xytyimjawë? ¿O xyjyëˈkxy pyëky ja uubës mëdiˈibë të xykyojy? (Is. 65:​21, 22). ¡Niˈamukën ndukxondäˈägäˈänëm ja jembyë jukyˈäjtën!

15. ¿Ti yajtukniˈˈixëyandëp pënatyë nety jukypyëjktëp? (Fwank 6:​35).

¹⁵ (Käjpxë Fwank 6:​35). Okpawinmay jatëgok ja jäˈäyëty mëdiˈibë Jesús yajkääy yaˈuk mëjˈäjtëngyëjxm. Ko nëjkx ttukjäˈty ja tiempë mä ja oˈkpë pyëdëˈëgäˈändë, waˈan nëjkxë yäˈädë jäˈäyëty jyukypyëktë ets nëjkx nˈixyˈäjtëm oy ojts tkamëbëktë Jesús (Fwank 5:​28, 29). Jamnëm tnijawëyäˈändë tiijënë Jesús myaytyäˈägan ko jyënany: ‘Ëjts jëduˈun ja tsäjpkaaky mëdiˈibë ja juukyˈäjtën yajkypyën. Pën xynyimiinbës, nijënäˈä kyayuuˈoogëdëty’. Tsojkëp tmëbëktët ko Jesús yëˈë kuˈoˈkëdë ets ko juuybyëtsëëmëdë. Mä taabë tiempë, pënaty jukypyëjktëp ets maxuˈunkˈäjttëp, nëjkxëp yajtukniˈˈixëdë pënën Jyobaa ets ti tyuknibëjktakëp. Jantsy jotkujk nnayjyawëyäˈänëm ko nëjkx nbudëjkëmë yäˈädë jäˈäyëty parë tmëwingondëdë Jyobaa, ets kyaj dyuˈunëty ko ngäˈäy nˈukëm.

16. ¿Ti nnimaytyäˈägäˈänëm mä jatuˈukpë artikulo?

¹⁶ Tyam jeˈeyë waanë të nnimaytyakëmë Fwank kapitulo 6, perë Jesús yˈaknimaytyäˈägaambyë nety ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë. Ja judiyëtëjk tsojkëbë nety tˈijxkuk tjaygyukëdët wiˈixë nety jamë Jesús tnimaytyaˈaky, ets ëjtsäjtëm, tsojkëp nanduˈun njaygyujkëm. Mä jatuˈukpë artikulo yëˈë ak yajnimaytyäˈägäämbë Fwank kapitulo 6.