WIˈIX TË JYUKYˈATY
“Yëˈë Jyobaa tsyip”
NJAMYEJTSYPYËTS ko 28 äämbë eneerë mä jëmëjt 2010, jantsy tëtyky o jantsy xujxpë nety jap Estrasburgo (Francia). Jantsy oyë nety yˈixëty ja käjpn, per kyajëtsë nety jap të nëjkxy parëts nˈixäˈäny njawëyaˈany, yëˈë duˈun parëts nnitsiptunäˈänyë Jyobaa tyestiigëty mä ja Tribunal Europeo de Derechos Humanos. ¿Tiko? Yëˈko ja gobiernë mëdiˈibë Francia, të nety tˈamdowdë ja nmëguˈukˈäjtëmëty parë dyaktët ja kyugëbety naa 64 miyongënë euros (89 miyongë dolar). Per kyajë nety yëˈëyë yajnitsiptunäˈäny ja meeny, nanduˈunën ja Jyobaa xyëëw, ja nyax kyäjpn ets nanduˈun ja nmëguˈukˈäjtëm parë kyaj pën tyukmëtsipˈatëdët ja ryelijyonk. Wiˈix yˈoˈoyë yäˈädë jotmay, yëˈë xytyukniˈˈijxëm ko “yëˈë Jyobaa tsyip” (1 Sam. 17:47). Min nˈoktukmëtmaytyäˈäktë wiˈixën tyuun jyäjtë.
Yäˈädë jotmay ja tsyondaky mä jëmëjt 1990, ko ja gobiernë mëdiˈibë Francia ojts tˈamdoyë Betel parë tkugëbatët ja meeny mëdiˈibë nety ja nmëguˈukˈäjtëmëty të tˈayak të tˈagonëdë mä jëmëjt 1993 axtë 1996. Yaayëts njayaˈoyëyandë yäˈädë jotmay, per kyaj yˈoˈoyë. Ko duˈun jyajty, ta ja gobiernë ojts tjaˈabëky ja meeny, naxy 4,500,000 euros (6,300,000 dolar) mëdiˈibë netyë Betel myëdäjtypy mä bankë. Nˈawijxttëts etsë yäˈädë jotmay yˈoyët mä ja Tribunal Europeo. Per mëdiˈibë nety tsyojkypy yäˈädë mëj kutujktakn, yëˈë ets ja gobiernë yˈabogaadëty mët ja nmëguˈukˈäjtëmë yˈabogaadëty tyuˈukmuktët mët ja jäˈäy mëdiˈibë nety yëˈë të tkexy parë jawyiin nyayjyaygyukëdët mä jam kyanëjkxtënëm.
Duˈunëtsë nety nwinmaytyë ko yäˈädë jäˈäy, mëktaˈagyëtsë nety xyˈanëëmëyäˈändë parëts nyaktët waanë ja meeny mëdiˈibë nety yˈamdoowdëp ets duˈun yˈoyët ja jotmay. Per nnijäˈäwëdëbëtsë nety kojëts ja meeny nyaktët kyajëtsë nety nmëmëdowdë ixtëmë Jesús jyënany mä Matewʉ 22:21. Pes ja nmëguˈukˈäjtëmëty päätyë nety të yˈayak të yˈagonëdë parë tyuˈuyeˈeyët ja Diosë tyuunk. Pääty, ninuˈunëtsë nety ja meeny ngayakäˈändë. Per kojëts nmëjˈijxtë ja Tribunal Europeo, tajëts nduˈukmujktë.
Nyajpäättëts mä Tribunal Europeo de Derechos Humanos 2010, mëdëts ja nmëguˈuktëjk mëdiˈibë nanduˈun tuundëp abogaadë.
Jantsy oy ja lugäär mäjëts nduˈukmujktë. Ets duˈunën tyuunë jyäjtë ixtëmëtsë nety nwinmaytyë: ja jäˈäy mëdiˈibë Tribunal Europeo kyajx jyënany ko oy kojëts nyaktët waanë ja kugëbety mëdiˈibë nety ja gobiernë të tˈamdoy. Per tajëts ajotkumonë nyajtëëwdë: “¿Mnijäˈäwëp ko ja gobiernë të tjaˈabëky naxy 4,500,000 euros mëdiˈibëtsë nety nmëdäjttëp mä bankë?”.
Ko yäˈädë jäˈäy duˈun tmëdooy, tim tëgäjtstääy ja wyiin jyëjp mët ko kyajë nety tnijawë. Ets ko ja gobiernë yˈabogaadë jyënandë ko tëyˈäjtën, ta ojts jyotˈambëky ets ojts yaˈojtë, ta ttimyˈyajjëjpkëjxy ja reunyonk.Tajëts nbëjkyë kuentë ko Jyobaa yëˈë nety të ttuktëkë yäˈädë jotmay parëts nmadäˈäktët. ¡Jantsy agujk jotkujkëts ojts nbëtsëëmnëdë mët ko kyajëtsë nety duˈun ndimyjyëjpˈixtë!
Ko 30 äänyë junië mä jëmëjt 2011, ja gobiernë mëdiˈibë Francia kyaj myadaktë. Ja mëj kutujktakn mëdiˈibë Europa anëmääyëdë ko tsojkëp dyajjëmbittët ja meeny mëdiˈibë nety të tjaˈabëktë ets ¡axtë yˈajuytyuktëp! Ko duˈun yˈoˈoyë yäˈädë jotmay, axtë tyambäät ttukˈoyˈattë ja nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibë Francia. Mët jantsy jeˈeyë kojëts nyajtëëwdë pën nyijäˈäwëbë nety ko ja gobiernë të tjaˈabëky ja meeny, ta yˈoˈoyë ja jotmay. Duˈunxyëp ixtëm ja tsää mëdiˈibë ojts yajtukwinbokmëdiˈpxë Goliat, tajëts nmadaktë. ¿Tiko? Yëˈko duˈun ixtëmë David tˈanëmääyë Goliat “ko yëˈë Jyobaa tsyip” (1 Sam. 17:45-47).
Oyëts nuˈun të xyjyanibëdëˈëktë pënaty nyiwintsënˈäjttëbë relijyonk, politikëtëjkëty o pënaty myëdäjttëbë kutujkën, tëjëts nmadäˈäktë 1,225 ok mä mëjatypyë kutujktakn mëdiˈibë yajpatp mä 70 paˈis ets nanduˈun mä yajpayeˈeyë jotmay abëtsëmy nyaxwinyëdë. Ko të yajmëjäˈtyë yäˈädë jotmay mä mëjjatypyë kutujktakn, ta gobiernë windum të nyaˈëxkäjpëm ixtëm tuˈugë relijyonk ets nmëdäjtëm ja awäˈätstumˈäjtën parë nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ets kyaj pën xytyukˈatsipˈäjtëm parë ngupëjkëmë neˈpyny, nguyˈëˈëw nguyyaxëmë bandeerë o nixëëwduˈunëm.
Per ¿wiˈixëts ojts njäˈty mä ja mëj kutujktakn jap Europa parëts nyaˈoyëyaˈanyë jotmay pën japëtsë nety nduny mä Betel mëdiˈibë Estados Unidos?
JA NDÄÄK NDEETYËTS JYOTMOOYTYË DIOSË TYUUNK IXTËMË MISIONEERËTY
Ja ndääk ndeetyëts, George mëdë Lucille, ja yˈojtstë Galaad mä klase 12, ets mä jëmëjt 1956 mä nety tyundë Etiopía, tajëts nmaxuˈunkˈäjty. Nyajxëëwmooyëts Philip, yëˈë ko Felipe txëwˈäjty tuˈugë Diosmëduumbë “diˈibë Jesús ja yˈayuk kyäjxwäˈxëp” (Apos. 21:8). Kyum jëmëjt, ta ja gobiernë dyajkubojky ja Diosë tyuunk. Ëjts mutsknëmtsë nety, per wäˈätsëts njamyetsy wiˈixëts ijty nëjkxtë jënˈayeˈepy tëjkˈayeˈeybyë ets reunyonk, jeˈeyë ko ayuˈutsyë. ¡Mëjˈixyëts ijty njawë! Per mä jëmëjt 1960, tajëts nyajkajxpëtsëëmdë Etiopía.
Mëdiˈibë anäjnytsyoow, yëˈë ja nmëguˈukˈäjtëm Nathan Knorr ko tkuˈijxë ja nfamilyëts jap Adís Abeba (Etiopía), mä jëmëjt 1959.
Tajëts ojts nëjkxtë tsënaabyë Wichita (Kansas, Estados Unidos). Ja ndääk ndeetyëts duˈunyëm ttukxondaktë ets tjotmooytyë ja Diosë tyuunk ixtëm ko nety tyundë misioneerë. Xypyudëjkëdëts mëdëts ja nmëgaˈaxëty parëts nanduˈun njotmoˈoytyët ets ndukxondäˈäktëdëts ja Diosë tyuunk. Ëjts, jaajëts nnëbejty kojëtsë netyë njëmëjt 13, ets kyum tëgëëk jëmëjt tajëts ojts nëjkxtë Arequipa (Perú), mä nety tyëgoyˈatyë naybyudëkë.
Mä jëmëjt 1974, kojëtsë nety jeˈeyë njëmëjt 18, ta ja Betel mëdiˈibë Perú xyˈanëmääyëts parëts ndunët prekursoor espesial mët ja nimäjtaxkë nmëguˈukˈäjtëm. Japëts nyajkajxtë mä yˈit lyugäärë Andes mëdiˈibë yajpatp tunoty kopkoty. Jap ojtsëts nanduˈun nmëtmaytyäˈäktë jäˈäyëty mëdiˈibë kyäjpxtëbë quechua ets aimara. Ja karrë mäjëts ijty njëdittë nan japëts nmäˈädë, ets jaajëts nxëëwmooytyë, ja yˈarkë Noé. Njamyejtsypyëts wiˈixëts ijty nyajtunyë Biiblyë parëts ndukˈawanëdë ja jäˈäyëty mëdiˈibë kyäjpxtëbë wiink ayuk: ko tim tsojkë Jyobaa dyajjëjptëgoyaˈanyë yuu päˈäm, oˈk tëgoˈoyën ets ko kyaj nyekyjyaˈˈatäˈänyë ayoobë jäˈäy (Diˈibʉ Jat. 21:3, 4). Mayë yäˈädë jäˈäyëty yˈoymyëdoowdë ja Diosë yˈayuk.
Ja yˈarkë Noé, mä jëmëjt 1974.
NYAJWOYËTS BETEL
Mä jëmëjt 1977, ja nmëguˈukˈäjtëm Albert Schroeder yˈojtsy Perú, yëˈë nety niduˈuk mëdiˈibë wyoowˈyeˈepy ja Diosë kyäjpn. Yëˈë, tajëts xyˈanëmääy etsëts ndunëdë nsolisitud parëts nëjkxët Betel, tajëts nduuny. Ko waanë yˈijty, tajëts ojts nëjkxy Betel, 17 äämbë junië 1977 jap Brooklyn. Nuˈun nyajxy taxk jëmëjt, japëts nduuny mä departamentë mëdiˈibë yajwatstëp tijaty ets mä yˈoyë tijaty windëgoopy mä jëën tëjk parë oy kyëxëˈëgët.
Ja xëëw mäjëts nbëjktë, mä jëmëjt 1979.
Junië poˈo mä jëmëjt 1978, tajëts nˈixyˈajtyë Elizabeth Avallone mä tuˈugë asamblee internasional jap Nueva Orleans (Luisiana). Ja tyääk tyeetyë Elizabeth nanduˈun ijty tjotmoˈoytyë ja Diosë tyuunk ixtëmëts ja ndääk ndeety. Elizabeth ja nety kujk tyuny prekursoora regulaar taxk jëmëjt, ets yëˈë tsyojkënyëˈajtypyë nety duˈun tyunäˈäny nuˈun ja xyëëw jyukyˈäjtën. Duˈunyëmëts ojts nnaymyëgäjpxëdë ets netyëts nayyˈoyˈijxëdë. Jaajëts nbëjktë 20 äämbë oktuubrë 1979, ta Elizabeth jyajty Betel ets japëts mëët nduundë.
Ja tim jawyiimbë kongregasionk mäjëts nˈijttë, ja txëwˈaty Brooklyn Spanish. Ja nmëguˈukˈäjtëmëty mëkëts xytsyojktë ets nuˈun ja tiempë të yˈaknaxy, jaajëts të nˈittë mä tëgëëgë kongregasionk, mäjëts nanduˈun mëk të xytsyoktë ets të xypyudëkëdë parëts nduunˈadëˈëtstët Betel. Nguˈëˈëw ngukäjpxëdëbëts ja njëëky nmëguˈugëty ets ja nmëtnaymyaayëbëty kojëts xypyudëjkëdë parë tˈijxˈijt tkuentëˈäjttë ja ndääk ndeetyëts ko ojts myëjjäˈäyëndë.
Ja betelitë mëdiˈibë ijty yeˈeytyëp mä ja kongregasionk Brooklyn Spanish, mä jëmëjt 1986.
NITSIPTUNYËTSË DIOSË KYÄJPN GOBIERNË WINDUM
Eneerë poˈo mä jëmëjt 1982, tajëts nyaˈˈanëmääy etsëts ndunët mä departamentë legal mä yˈoyë jotmay gobiernë windum. Kyum tëgëëk jëmëjt, tajëtsë Betel xykyejxy mä tuˈugë unibersidad parëts ndunët abogaadë. Mäjëtsë nety jap nˈëxpëky, tajëts nnijäˈäwë ko Jyobaa tyestiigëty të nyaynyitsiptunëdë, ets pääty të nyaxkëdaˈaky tuˈuk majtskë ley mëdiˈibë nyasˈijxëp parë jäˈäy tmëbëktët ti tyim mëbëkandëp o ttukˈitëdët ja relijyonk mëdiˈibë tsyojkënyëˈäjttëp, duˈun pënaty tsënääytyëp Estados Unidos ets mëdiˈibë wiink paˈis. Oorëˈamëts ja nxëëw ndiempë nyajtuundë parëts niˈëxpëjkëdë tijatyë netyë Jyobaa tyestiigëty të tnitsiptundë.
Mä jëmëjt 1986, kojëtsë netyë njëmëjt 30, tajëts nyaˈˈanëmääy etsëts ndunët superintendente mä departamentë legal mä yˈoyë jotmay gobiernë windum. Jotkujkëts nayjyäˈäwë kojëts xytyukjotkujkˈäjttë oyëtsë nety nëgoo nxëëw njëmëjt ngamëdaty, per määy tajëts nanduˈun, pes kyajëtsë nety nëgoo ti njaty nnijawë ets tsiptäˈägäämbë nety ja tuunk mëdiˈibëts nikëjxmˈataampy.
Mä jëmëjt 1988, tajëts ndëjkë tuumbë abogaadë. Per kyajëts nbëjkyë kuentë nuˈunëts xyˈaxëktuuny kojëts nˈëxpëjky mä unibersidad, pes yajxaˈamëts ja nmëbëjkën. Ko tuˈugë jäˈäy yˈëxpëky mä unibersidad, mbäät tyuktëkëtyë mëjˈat këjxmˈat ets wyinmay ko niˈigyë tijaty tjaty tnijawë ets kyaj dyuˈunëty ja mëdiˈibë kyaj të yˈëxpëky. Perë Elizabeth yëˈëjëts xypyudëjkë parëts jatëgok oy nˈitët mëdë Jyobaa. Tyam, nnijäˈäwëbëtsë net ko mëdiˈibë mas jëjpˈam, yëˈë ets nˈijtëm oy mëdë Jyobaa, ntsojkëm mëk ets nanduˈun pënaty mëduunëdëp ets kyaj yëˈëty ko njäjt nnijäˈäwëm tijaty mëjwiin kajaa.
NWINGUWÄˈÄGËDËTS JA KUDUUNKTËJK PARË MBÄÄT YAJKÄJPXWAˈKXY JA OYBYË AYUK
Kojëts nbëtsëëmy mä unibersidad, tajëts aduˈugë nxëëw ndiempë ojts nyajtuunë parëts nyaˈoyë ja jotmay mä ja kuduunktëjk ets duˈun nyëˈëyeˈey tyuˈuyeˈeyët ja Diosë tyuunk. Jantsy oyëts ijtyë nduunk, per tsiptakpë nety nanduˈun mët ko pojënë tijaty tyëgatsy mä Diosë nyax kyäjpn. Ixtëm nˈokpëjktakëm mä jëmëjt 1990, nyaˈˈanëmääytyëts ets nyakojtëdëts ja neky mä kyaj nyekyyaˈˈanëëmëyaˈanyë jäˈäy nuˈun tkujuyët ja ëxpëjkpajn mëdiˈibë yajmoopy. Desde mä yäˈädë tiempë, ta yaˈˈawäˈänënë namayˈäjtënë ëxpëjkpajn. Ko duˈun yajtuuny, ta kyaj ojts nëgoo yˈokˈyajniduungënë Betel ets mäjatyë kongregasionk, ets kyaj nanduˈun nanëgoogyëjxm nyekyyaˈˈamdooy ja kugëbety. Per tamˈäjt näägë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë winmääytyë ko kyaj nëgoo ja meeny sentääbë nyekyyajmëdatäˈäny parë pyëtsëmët ja ëxpëjkpajn mëdiˈibë jäˈäy yajmoˈoytyëp. Per kyaj duˈun tyuun jyäjtë, pes tyam nëgooyë të nyimayëndë Diosmëduumbë ets kyaj dyuˈunëty mä jëmëjt 1990, ets mbäädë jäˈäy tˈaxäjëdë ëxpëjkpajn namayˈäjtën. Tëjëts mdimyˈixy ko oy ti tyëgatsët mëjwiin kajaa, oybyëtsëmäämp ko xypyudëjkëmë Jyobaa ets ko xynyëˈëmooy xytyuˈumoˈoyëm ja tuumbë mëdiˈibë kuwijy (Éx. 15:2; Mat. 24:45).
Kanäägë jotmay të yˈoyë gobiernë windum mët ko ja nmëguˈukˈäjtëmëty oy të jyaˈayˈattë ets kyaj ko nmëdäjtëmë oyatypyë abogaadë. Ixtëm nˈokpëjktakëm, ko tyuunë tuˈugë asamblee jap Cuba mä jëmëjt 1998, ojtstë nidëgëëgë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë Wyoowˈyoˈoytyëbë Jyobaa tyestiigëty. Ko jyaˈayˈäjttë ajëëky amëguˈuk ets dyajnigëxëˈktë mayˈäjt wintsëˈkën, ta ja kuduunktëjk tpëjktë kuentë ko kyaj nduktëjk ndukwäˈkëmë politikë.
Per näˈäty, jaanëm yˈoyë ja jotmay ko yajwinguwäˈägë ja kuduunktëjk ets “xymyoˈoyëmë ja madakënë parë ngäjpxwäˈkxëm ja oybyë ayuk” (Filip. 1:7). Ixtëm nˈokpëjktakëm, jap Europa ets Corea del Sur, ja kuduunktëjk mëktaˈaky ja nmëguˈukˈäjtëm të tjayajsoldäädëˈatäˈändë. Päätyë net nimay të yajtsumdë mët ko kyaj ja wyinmäˈäny tnasˈixëdë parë syoldäädëˈattët. Jap Europa ja të yajtsumdë 18,000 ets Corea del Sur naxy 19,000.
Ok, ko 7 äänyë julië mä jëmëjt 2011, ja kutujktaknë mas mëjpë jap Europa ojts jyënaˈany ti mbäät yajtuny ko yaˈijxyë jyotmayë nmëguˈukˈäjtëm Bayatyan jap Armenia, ets ojts tniˈanaˈamë ko tukëˈëyë ja paˈis mëdiˈibë Europa mbäädë jäˈäy ttundë wiink tuunk pën kyaj tyunäˈändë soldäädë. Ok, ja mëj kutujktakn mëdiˈibë Corea del Sur nanaduˈundëkë ttuuny, 28 äämbë junië 2018. Wingëdak duˈun ja jotmay mët ko ja ënäˈktëjkëty mëk tyënääytyë.
Ja nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibë tuundëp Betel mä departamentë legal, mëk jyantsy tyundë parë mbäät duˈunyëm nyëˈëyeˈey tyuˈuyeˈey ja Diosë tyuunk. Jotkujkëts nnayjyawëdë kojëts nitsiptundë ja nmëguˈukˈäjtëmëty mä ja gobiernëtëjk nyibëdëˈëgëdë. Näˈäty, kyajëts nyaˈoyëdë jotmay mä ja yajkutujkpëty, per yajtuknijäˈäwëdëbë tëyˈäjtën ja reyëty, ja gobernadoorëty ets ja nax käjpn (Mat. 10:18). Pënaty tuundëp fes, pënaty kyudënääytyëp ja yajkutujkpë, pënaty yajpëtsëëmdëp ja notisyë ets oytyim pënëty, kuanë ko tkäjpxtë ja tekstë mëdiˈibë të yajkujayë mä ja neky mëdiˈibë yˈaxäjëdëp ets tmëdowdë mäjëts naynyikäjpxtuˈudëdë. Pënaty tsyojktëbë Dios, ta tnijawëdë pënënë Jyobaa tyestiigëty ets ko tijaty myëbëjktëp jap dyajtsoondë mä Biiblyë. Näägë yäˈädë jäˈäyëty, të tyëkëdë ëxpëjkpë.
¡DYOSKUJUYËMË JYOBAA!
Nuˈun të nyaxy 40 jëmëjt, tëjëts nduny mët kanäägë Betel abëtsëmy nyaxwinyëdë ets nyaˈoyëdëtsë jotmay. Tëjëts nˈotsy mä mëjatypyë kutujktakn ets të nwinguwäˈägëtsë oyatypyë yajkutujkpë. Ntsojkypyëts ets nyajtsobatypyëtsë nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibë tuundëp mä departamentë legal, duˈun mëdiˈibë yajpattëp yää Estados Unidos ets mëdiˈibë tuundëp abëtsëmy nyaxwinyëdë. Mëjwiin kajaajëts të nyajkunuˈkxy ets agujk jotkujkëts nnayjyawëty.
Nuˈun të nyaxy 45 jëmëjt, Elizabeth xëmë të yajpääty mët ëjts, duˈun mäjëts nˈagujkˈaty njotkujkˈaty ets mäjëts nbäätyë amay jotmay. Xyajmonyˈijx xyajmonyjyäˈäwëbëts ko duˈun ttuny, oy tjamëdaty tuˈugë päˈäm mëdiˈibë pëjkxëbë jot mëjääw.
Tëjëts nˈixy mëdë Elizabeth ko mbäät nmadakëm mä yajnitsiptunyë Diosë nyax kyäjpn, kyaj mët ko nwijyˈäjt ngejyˈäjtëm, yëˈë duˈun mët ko Jyobaa të tmëjääwmoˈoy ja nyax kyäjpn ixtëm jyënanyë David (Sal. 28:8). Duˈunë duˈun, pes “yëˈë Jyobaa tsyip”.