Tijaty xytyukniˈˈijxëmë padrenuestro (myëduk pëky)
“Waˈanë mxëë twäˈätsy.” (MATEO 6:9, Traducción del Nuevo Mundo [TNM])
1. ¿Wiˈix nyajtuˈunëmë padrenuestro ko nëjkxëm käjpxwäˈkxpë?
MAYË jäˈäy jyäjttëbë padrenuestro diˈib yajpatp mä Biiblyë (Mateo 6:9-13, TNM). Ko ngäjpxwäˈkxëm, nimaytyakëmë tyäˈädë nuˈkxtakën. Extëm nˈokpëjtakëm, ko jyënaˈany “yajmin ja mˈAnaˈam mGutujkën”, nyajtuˈunëm parë jäˈäy ndukniˈˈijxëm ko yëˈë tuˈugë gobiernë diˈibë Dios të dyajnaxkëdaˈaky ets ko tim tsojk dyajjëmbitäˈänyë tyäˈädë Naxwinyëdë jantsy tsuj. Ets ko jyënaˈany “waˈanë mxëë twäˈätsy”, yëˈë parë jäˈäy ndukˈijxëm ko Dios myëdäjtypyë xyëë ets ko tsojkëp nwintsëˈkëm mët ko wyäˈätsëty (Mateo 6:9, TNM).
2. ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko Jesus kyaj tˈoyˈixy ko nikäjpxëmbijtëmë padrenuestro?
2 Ko mayë jäˈäy tmënuˈkxtäˈäktë Dios, ta tnikäjpxmin tnikäjpxxëptë agëbajkyë padrenuestro. Per ko Jesus tyukniˈˈijxë, ¿yëˈëdaa tsyojk parë nikäjpxmiˈin nikäjpxxëjpëm? Kyaj. Pes yëˈë jyënany: “Katë jeˈeyë xynyikäjxpety ja mˈayuk” (Matewʉ 6:7). Tëgok, yëˈë netyë Jesus tyukniˈˈijxëp ja yˈëxpëjkpëty wiˈix nyuˈkxtäˈäktët, ta ojts tnigajpxyë padrenuestro, per kyaj duˈun meerë ojts tnekynyigajpxy (Lucas 11:1-4, TNM). Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko päätyë Jesus ojts tnigajpxyë padrenuestro parë nnijäˈäwëm tijaty mbäät ninuˈkxtakëm.
3. ¿Tijaty mbäät mnayajtëyëty mientrës yaˈëxpëkyë tyäˈädë artikulo ets jatuˈukpë?
3 Mä tyäˈädë artikulo ets mä jatuˈukpë, yëˈë nyimaytyäˈägaambyë padrenuestro. Mientrës nˈëxpëjkëm, nayajtëwëdë: “¿Wiˈixëts xypyudëkë padrenuestro parëts mas oy nuˈkxtäˈägët? ¿Jukyˈäjtpëts duˈun extëm jyënaˈanyë padrenuestro?”.
“NDEETYˈÄJTËM MÄ MˈITY JAM TSÄJPOTM”
4. 1) ¿Ti xytyukˈijxëm ko padrenuestro tsyondaˈaky “nDeetyˈäjtëm”? 2) Pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny, ¿tiko nanduˈun jyënäˈändë ko yëˈë Jyobaa Tyeetyˈäjttëp?
4 Jesus duˈun dyajtsondakyë padrenuestro “nDeetyˈäjtëm”. Diˈib xytyukˈijxëm ko niˈamukë nmëguˈukˈäjtëm diˈib yajpattëp abëtsemy nyaxwinyëdë yëˈë Tyeetyˈäjttëbë Jyobaa (1 Peedrʉ 2:17). Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm, nan yëˈë Tyeetyˈäjttëbë Jyobaa mët ko të yˈuˈunkniwäˈänëdë (Romanʉs 8:15-17). Ets pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny, ¿tiko nanduˈun jyënäˈändë ko yëˈë Jyobaa Tyeetyˈäjttëp? Mët ko yëˈë Jyobaa yajjukyˈäjtëdëp ets mooyëdëp tukëˈëyë tijaty yajtëgoyˈäjttëp. Ets nanduˈun yˈuˈunkniwäˈänäˈänëdë ko nety të jyëmbittë wäˈätsjäˈäy ets të ttuknaxtë ja tim okpë jotmay (Romanʉs 8:21; Diˈibʉ Jatanʉp 20:7, 8).
5, 6. 1) ¿Diˈibë oybyë regalë mbäädë tääk teety tnamoˈoytyë yˈuˈunk yˈënäˈk? 2) ¿Ti mbäät ttundë niduˈuk niduˈugë uˈunk ënäˈk mëdë tyäˈädë regalë? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky.)
5 Tääk teety mbäät tmoˈoytyë yˈuˈunk yˈënäˈk tuˈugë oybyë regalë: ko ttukniˈˈixëdët wiˈix tmënuˈkxtäˈäktëdë Jyobaa, yëˈë Tyeetyë tsäjpotmëdë. Tuˈugë sirkuitë diˈib Sudáfrica jyënaˈany: “Desde kojëtsë nnëëxëty myaxuˈunkˈäjttë, ux uxëts mëët nuˈkxtäˈäktë, jaayëts kyaj mëët nuˈkxtäˈäktë kojëts ngayajpääty. Kyaj tnekyjamyatstë wixatyëts ijty njënäˈäny, per jyamyajtstëp wiˈix ijty jantsy jotkujk nyayjawëdë ets seguurë kojëts nmënuˈkxtaˈagyë nDeetyˈäjtëmë Jyobaa. Ets ko ojts këˈëm tmënuˈkxtaknëdë Jyobaa, tajëts nˈanmääytyë ets mëk kyäjpxtët parëts nmëdowët wiˈixë Jyobaa tˈanëëmëdë, wiˈix wyinmaytyë ets wiˈix nyayjawëdë. Duˈunëtsë nety mbäät nnijawë ti japˈäjtp mä jyot kyorasoonëty, etsëts nˈanëëmëdët tijaty mbäät tˈaknigäjpxtë diˈib jëjpˈam mä padrenuestro parë mas oy nyuˈkxtäˈäktët”.
6 Ko ojts yaˈknëdë ja nyëxëëty, ta niˈigyë ojts dyajkëktëkëdë nyaymyayë mëdë Jyobaa. Tyam të pyëjknëdë, etsë kajaabë xyëë tiempë jam dyajtundë mä Diosë tyuunk mëdë nyaˈayëty. Nitii duˈun kyatsobääty extëm ko tääk teety ttukniˈˈixëdët ja yˈuˈunk yˈënäˈk ko Jyobaa jantsy tam yajpääty ets ko mbäät mëët nyaymyayëdë. Per niduˈuk niduˈugë uˈunk ënäˈk mbäät dyajkëktëkë nyaymyayë mëdë Jyobaa (Salmo 5:11, 12; 91:14).
“WAˈANË MXËË TWÄˈÄTSY”
7. ¿Ti diˈib mëjwiin kajaa nmëjjäˈäwëm, ets wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm?
7 Mëjwiin kajaa nmëjjäˈäwëm ko nˈixyˈäjtëmë Jyobaa ets ko ndukˈijtëmë kyäjpn “diˈib mënëjkxëdëbë xyëë” (Hechos 15:14, TNM; Isaías 43:10). Pääty ko Jyobaa nˈanmäˈäyëm: “Waˈanë mxëë twäˈätsy”, yëˈë duˈun ntsojkëm ets wäˈäts yˈitëdë xyëë. Nan nˈanmäˈäyëm ets xypyudëjkëm parë kyaj nyajpëtsëˈëmëmë ää ayuk diˈib axëëk o nduˈunëm ti diˈib axëëk yajwëˈëmëdëp. Kyaj nˈadëˈëtsäˈänëm extëm yˈadëtstë nääk ja Dios mëduumbë mä primer siiglë diˈib kyaj tkuytyuundë tijaty kyäjpxwäˈkxtë. Päätyë apostëlë Pablo yˈanmääyëdë ko extëm yˈadëˈëtste, kyäjpxpattëbë jäˈäyë Dios (Romanʉs 2:21-24).
8, 9. ¿Wiˈixë Jyobaa tpudëjkë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tyuunë mëjää parë yajmëjpëtsëmäˈänyëty?
8 Niˈamukë nduˈunëmë mëjää parë yˈitët wäˈätsë Jyobaa xyëë. Extëm nˈokpëjtakëm, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib Noruega ojtsë nyaˈay yˈooky, ta ojts tmëwëˈëmë tuˈugë myäänguˈunk diˈib majtskë jyëmëjt. Yëˈë jyënaˈany: “Nuˈun nyajxyë tadë tiempë tsipëts nyajnäjxyë njukyˈäjtën. Bom bomëtsë Dios nmënuˈkxtaky naa windukˈoorëty, parëts xymyëjämoˈoyët etsëts nmëmadäˈägët extëmëts nnayjawëty. Kyajtsë nety ntseky etsë Satanás ttukxiˈigëdë Jyobaa mët kojëts oy ti ngatunët. Nan kyajtsë nety nmëdëgoyaˈanyë Jyobaa, nyajmëjpëtsëmaambyëtsë netyë xyëë ets ntsejpyëtsë nety parëts jatëgok ja nmäänguˈunk tˈixëdë tyeety mä ja jembyë jukyˈäjtën” (Proverbios 27:11).
9 ¿Ojtsëdaa tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm yaˈˈatsoowëmbityë nyuˈkxtakën? Ojts. Pes xëmë yajpaty mëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëjwiin kajaa pudëjkëdë. Ko nyajxy mëgoxk jëmëjt, ta pyejky mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tuump mëjjäˈäy. Ets tyam ja myäänk, ja jyëmëjt 20 ets të nyëbajnë. Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm jyënaˈany: “Mëjwiin kajaajëts nmëjjawë kojëts të xypyudëkë nyaˈay parëtsë nˈuˈunk të nyajˈyeeky”.
10. ¿Näˈä Jyobaa xyëë yajxon dyajwäˈätsäˈäny?
10 Jyobaa ja yajxonë xyëë dyajwäˈätsäˈäny ko nety dyajkutëgoy niˈamukë pënaty mëtsipˈäjtëp ets kyaj kyupëkëdë extëmë yˈanaˈambë (käjpxë Ezequiel 38:22, 23).a Ta net njëmbitäˈänëm wäˈätsjäˈäy. Ets niˈamukë pënaty jukyˈatandëp tsäjpotm ets yä Naxwiiny, yëˈëyë yˈawdatandëbë Jyobaa ets dyajmëjpëtsëmanëdë xyëë. Taanëmë “Dios tmëdäjtäˈäyët tëgekyë yˈanaˈamën patkëˈëy”, o ja tuk pëky njënäˈänëm, yëˈë yˈanaˈamaampy niˈamukë pënaty yajpattëp tsäjpotm ets yä Naxwiiny (1 Korintʉ 15:28).
“YAJMIN JA MˈANAˈAM MGUTUJKËN”
11, 12. ¿Ti Jyobaa tyukjaygyujkë pënaty mëduunë mä jëmëjt 1876?
11 Mä netyë Jesus kyajëmbitynyëm tsäjpotm, ta yajtëëwëdë ja yˈëxpëjkpëty pën tsojk tyëkëyaˈany tuumbë ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Perë Jesus ta yˈanmääyëdë ko kyajnëmë tiempë tpääty parë tnijawëdët ets ko waˈanë jyot wyinmäˈäny tpëjtäˈäktë parë niˈigyë kyäjpxwäˈkxtët (käjpxë Apostʉlʉty 1:6-8). Nan ojts tˈanëëmë parë tˈamdowdët ets myinët ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets listë nyayaˈitëdët parë tnijawëdët näˈä yˈanaˈamtsondäˈägäˈäny. Pääty, axtë tyambäät nˈamdoˈowëmë Jyobaa ets dyajminët ja yˈAnaˈam Kyutujkën.
12 Jyobaa ojts tpudëkë pënatyë nety mëduunëp parë tjaygyukëdët ko Jesus tyëkëyaˈany anaˈambë tsäjpotm 1914. ¿Wiˈix tpudëjkë? Mä jëmëjt 1876, ja nmëguˈukˈäjtëm Russell tjääy tuˈugë artikulo diˈib xyëˈäjtypy: “¿Näˈä jyëjpkëxäˈäny ja tiempë diˈibë Dios të tpëjtaˈaky?”. Jap yajnimaytyaky ja “jëxtujk tiempë” diˈibë Daniel ojts tnaskäjpxë, ets “ja tiempë diˈibë Dios të tpëjtaˈaky” diˈibë Jesus myaytyak (Daniel 4:16; Lukʉs 21:24). Tyäˈädë artikulo tnimaytyaky ko tyäˈädë tiempë ja nety jyëjpkëxäˈäny mä jëmëjt 1914.b
13. 1) ¿Ti tuun jäjtë mä jëmëjt 1914? 2) ¿Ti yajnigëxëˈkypy tukëˈëyë tijaty tuun jäjtëp desde 1914?
13 Mä jëmëjt 1914, tsyondaky tuˈugë tsip jap Europa diˈib mëjwindëjkë abëtsemy nyaxwinyëdë ets mayë jäˈäy yuuˈoˈktë. Ets mä jëmëjt 1918, kyëxëˈky tuˈugë mëk päˈäm diˈib yajtijp gripe española ets niˈigyë jäˈäy dyaˈoˈky ets kyaj dyuˈunëty ja tsip. Tukëˈëyë tyäˈädë, yëˈë “ja ijxwëˈëmën” diˈibë Jesus nyigäjpx (Matewʉ 24:3-8; Lukʉs 21:10, 11). Ets yëˈë yajnigëxëˈk ko 1914 yˈanaˈamtsondakyë Jesus jam tsäjpotm. Mä tyäˈädë jëmëjt, ta Jesus pyëtsëëmy “extëm diˈibë madakp” parë dyajkäˈpxäˈäny ja tsyip (Diˈibʉ Jatanʉp 6:2). Jesus ta tkujëbijpnajxyë Satanás mëdë kyaˈoybyëtëjk yä Naxwiiny. Ets ta ogäˈän yˈadëëy extëm ojts yajnaskäjpxë: “Përoobë miitsëty diˈibë jikyˈäjttëp naxwiiny es jikymyejnyoty, mët ko ja mëjkuˈugopk të mnijënakëdë awäˈän es nyijäˈäp ko tyimpatypyë dëˈën ja tiempë” (Diˈibʉ Jatanʉp 12:7-12).
14. 1) ¿Tiko nˈamdoowˈadëtsëm ets myinëdë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën? 2) ¿Ti tuunk yajtuunˈadëˈëtsäämp?
14 Diˈib ojts yajnaskäjpxë mä Diˈibʉ Jatanʉp kapitulo 12, yëˈë xytyukjaygyujkëm tiko tsyondaky ja ayoˈon jotmay yä Naxwiiny. Satanás yëˈë diˈib tyam anaˈamp yä Naxwiiny. Per tim tsojkë Jesus dyajjëjptëgoyaˈany tukëˈëyë axëkˈäjtën parë dyajkäˈpxäˈäny ja tsyip. Pääty nˈamdoowˈadëtsëm ets myinët ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Ets nduunˈadëtsëm ja tuunk diˈib jëjpˈam: nimaytyakëm ja Anaˈam Kutujkën. Ko duˈun nduˈunëm, ta yˈadëy diˈibë Jesus ojts tnaskäjpxë: “Tyäˈädë oybyë ayuk diˈib nyimaytyakypy ja Anaˈam Kutujkën yajkäjpxwäˈkxäˈäny abëtsemy nyaxwinyëdë parë yajtuknijawët tukëˈëyë nasionk; ets taanëm myinäˈäny ja kutëgoˈoyën” (Mateo 24:14, TNM).
“WAˈAN DYAJTUNY JA MTSOJKËN” YÄ NAXWIINY
15, 16. ¿Tiko kyaj jeˈeyë tsyekyëty ets nˈamdoˈowëmë Dios parë yajtunëdë tsyojkën yä Naxwiiny?
15 Naa tyëdujk mil jëmëjtëp, yëˈë nety yajtuump yä Naxwiiny ti Dios tsyejpy. Päätyë Jyobaa jyënany ko “jantsy oy, tukëˈëyë” (Génesis 1:31, Mʉgoxpʉ ja̱ noky mʉdiˈibʉ jyaayʉn Moisés). Perë Satanás ta tnibëdëˈkyë Dios, ets desde jaa, kyaj mayë jäˈäy tnekytyundë ti Dios tsyejpy. Per mä tyäˈädë tiempë, taaˈäjtp tuktujk miyonk naxyë jäˈäy diˈib myëduundëbë Jyobaa. Tyuundëbë mëjää parë ttuunëdë Jyobaa tsyojkën ets kyaj jeˈeyë tˈamdowdë. Nan pyëjtaktëbë wyinmäˈäny parë ttunäˈändë ti Dios tyukjotkëdakypy ets tnimaytyäˈäktë ja Diosë Kyutujkën.
¿Mdukniˈˈijxëbë mˈuˈunk mˈënäˈk ets ttundëdë Diosë tsyojkën? (Ixë parrafo 16)
16 Min nˈokˈijxëm tuˈugë misioneera yˈijxpajtën diˈib tuump África, ja jyëmëjt 80 ets ja nyëbejty 1948. Yëˈë jyënaˈany: “Xëmëts nˈamdoyë Dios ets niˈamukë jäˈäy diˈib oyë jyot kyorasoon yˈixyˈatëdët mä kyaminyëm ja kutëgoˈoyën. Ets kojëts pën nmëtmaytyäˈägäˈäny, tajëtsë Jyobaa nˈamdoyë wijyˈäjtën parëts njotjäˈtët. Nan nˈamdoobyëtsë Jyobaa ets niˈamukë xypyudëjkëm parë nguentˈäjtëm pënaty të tˈaxäjëdë ja tëyˈäjtën”. Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm të nimayë jäˈäy ttukˈixyˈatyë Jyobaa. ¿Miimp mä mwinmäˈäny tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyënë diˈib tyukxondakypy ko ttuunë Diosë tsyojkën? (Käjpxë Filipʉs 2:17.)
17. ¿Wiˈix mnayjawëty ko xynyijawë tijatyë Jyobaa tyunaampy mä tiempë myiny kyëdaˈaky?
17 Niˈamukë Dios mëduumbë duˈunyëm tˈamdowäˈändë Dios ets yajtunëdë tsyojkën yä Naxwiiny axtë ko dyajkutëgooytyaˈayët ja myëtsip. Ta net ja Naxwinyëdë jyëmbitäˈäny extëm tuˈugë lugäärë tsujpë ets miyonkˈamë oˈkpë jyukypyëkäˈändë. Jesus jyënaˈany: “Jäˈtäämp ja tiempë mä ja oˈkpëty diˈibë të nyaxtëkëdë myëdowëp kots ëj ngäjxët” (Fwank 5:28, 29). ¡Okpawinmay wiˈix jantsy jotkujk nnayjawëyäˈänëm ko jatëgok nˈijxëm ja jiiky mëguˈuk diˈib të yˈooktë! Dios yajtëˈëtsaampy ja winëë (Diˈibʉ Jatanʉp 21:4). Diˈib nimay jukypyëkandëp, yëˈë diˈib mä Biiblyë yajtijtëp “kaˈoyjyaˈay” mët ko kyaj ojts tnijawëdë ja tëyˈäjtën mä Jyobaa ets mä Jesus. Jantsy jotkujk nnayjawëyäˈänëm ko nety ndukniˈˈijxëm ti Dios tsyejpy parë jyukyˈattët winë xëë winë tiempë (Apostʉlʉty 24:15; Fwank 17:3).
18. ¿Ti niˈigyë yajtëgoyˈäjttëbë naxwinyëdë jäˈäy?
18 Tim tsojkë Jyobaa tkuytyunäˈäny diˈib jawyiin tëgëk pëky nˈamdoˈowëm mä padrenuestro: dyajminäˈäny ja yˈAnaˈam Kyutujkën, dyajwëˈëmäˈäny wäˈäts ja xyëë ets yˈawdatäˈänëdë niˈamukë duˈun diˈib yajpattëp jam tsäjpotm ets yä Naxwiiny. Duˈunë Dios tmoˈoyaˈanyë naxwinyëdë jäˈäy diˈib niˈigyë yajtëgoyˈäjttëp. Mä jatuˈukpë artikulo yˈakˈyajnimaytyäˈägäˈäny tijatyë Jesus ojts tnigajpxy mä padrenuestro.
a Ezequiel 38:22, 23: “Ets nyajnaxäˈänyëts ja ndeyˈäjtën, mëdë päˈäm ets mëdë neˈpyny, ets tuˈugë mëk komduu etsë tëtsn, jënˈyaˈank etsë asufrë nyajtuˈujaambyëts mä yëˈëjën ets mä jyaˈayën ets mä maynyax maykyäjpn diˈib puwäˈkëp. Ets nëjkxëbëts nnayajmëjpëtsëmyëty etsëts nnayajnaxyëty wäˈäts etsëts nnaytyukˈixyˈatäˈänyëtyë may nyax may gyäjpn; ets kuanë ko tnijawëdët ko ëjtsën Jyobaa”.
b Pën mnijawëyaampy tiko njënäˈänëm ko diˈib ojts yajnaskäjpxë mä Daniel ja yˈadëëy mä jëmëjt 1914, ix mä liibrë ¿Ti tëyˈäjtën jantsy tukniˈijxëbë Biiblyë?, pajina 215 axtë 218.