“Jabyeˈxyjyaˈay” diˈib tuˈugyë myëduundëbë Diosë tëyˈäjtënbë

1. ¿Wiˈix mayë jäˈäy wyinmaytyë mä jabyoˈkxyjyaˈay, ets tiko kyaj yˈoyëty ko duˈun wyinmaytyë?

EXTËM të nˈijxëm mä ja tuˈukpë artikulo, ta mayë jäˈäy diˈib kyaj tˈixäˈändë jabyoˈkxyjyaˈay. Per diˈib nayjyäˈäwëp mas mëj, yajnigëxëˈkypyë tsuuˈat ets yajtëgoobyë mayˈäjt wintsëˈkën. Tuˈugë liibrë jyënaˈany: “Naxwinyëdë jäˈäyë ryasë yëˈë diˈibë Biiblyë tyijpy: tukaˈax” (The Races of Mankind). Diˈibë jäˈäy tukaˈax mbäät ak tëgatsy yˈixˈattë, per tukaˈaxˈäjttëbë duˈun.

2, 3. ¿Wiˈixë Jyobaa tˈixy pënaty kyaj tsyëënëdë mä pyaˈis?

² Duˈunyëm jyaˈˈatyë jabyoˈkxyjyaˈay mä tuˈuk tuˈugë paˈis. Extëm mä ja nasionk diˈib Israel, jamˈäjtë jabyoˈkxyjyaˈay, ja israelitëty oy yˈijttë mëdë Jyobaa duˈun extëm tkajpxyˈäjttë mä ja Ley. Ja Ley nyigajpxypy ijty tijaty madakën myëdäjttëp ja jabyoˈkxyjyaˈay, per nan tyukˈanaˈam ja israelitëty parë kyaj axëëk ttundët ja jabyoˈkxyjyaˈay ets parë twintsëˈëgëdët. Nanduˈun tyamë Dios mëduumbë, niˈamukë jäˈäy ttsoktë ets twintsëˈëgëdë oy mä tsyoondë. Jyaygyujkëdëp extëmë apostëlë Pedro jyënany: “Dios nidëgekyë jäˈäy ttsojktäˈäy, es tkupëjktäˈäy oytyim pën jäˈäyëty diˈibë wintsëˈkëdëp es tmëduny” (Apos. 10:34, 35).

³ Ko ja israelitëty yˈijttë tuˈugyë mët ja jabyoˈkxyjyaˈay, yëˈë xytyukˈijxëm wiˈixë Jyobaa tˈixy pënaty kyaj tsyëënë mä pyaˈis. Ok, ta apostëlë Pablo jyënany: “¿Ti israelitë jäˈäyëty jeˈeyë ja Dios jäˈäyˈäjtëp? ¿Ti kyaj nandëˈën ja Dios tjäˈäyˈaty pënëty kyaj yˈisraelitëty? Nandëˈën diˈibë kyaj yˈisraelitëty” (Rom. 3:29; Joel 2:32).

4. ¿Tiko njënäˈänëm ko pënaty nëjkxtëp tsäjpotm kyaj pën yaˈixy extëmë jabyoˈkxyjyaˈay?

⁴ Jyobaa kyaj tnekykyäjpnˈäjty ja Israel diˈibë nety të twinˈixy, yëˈë wyinˈijx tuk grupë jäˈäy diˈib nëjkxtëp tsäjpotm, diˈib yaˈixyˈäjtp extëmë “Diosë jyaˈay” (Gal. 6:16). Mä tyäˈädë jembyë nasionk, Pablo jyënany: “Oy nˈisraelitëjäˈäyˈäjtëm o diˈibë kyaj yˈisraelitëty, diˈibë naty të yajtsuktë o diˈibë kyaj yajtsuktë, diˈibë jagam jäˈäy o kugäjpn jäˈäy, diˈibë wintsën o mëduumbë. Diˈibë sitëy nigutiky, jaˈa es xyjaˈäjtëm ja Kristë, es ja Kristë yëˈë dëˈën ijtp mä tëgekyë” (Kol. 3:11). Pääty njënäˈänëm ko pënaty nëjkxtëp tsäjpotm kyaj pën yaˈixy extëmë jabyoˈkxyjyaˈay.

5, 6. 1) ¿Ti mbäät nnayajtëˈëwëm extëm ojts yajnaskäjpxë mä Isaías 61:5, 6? 2) ¿Pënaty yajtijp “Jyobaa syaserdotëty” ets “jabyoˈkxyjyaˈay” diˈibë Isaías myaytyak? 3) ¿Wiˈix tyuunmuktë tyäˈädë grupë?

⁵ Per minë net nˈokˈijxëm diˈib ojts yajnaskäjpxë mä Isaías kapitulo 61, diˈib adëëp mä Diosë kyäjpn. ¿Tiko jyënaˈanyë bersikulo 5 etsë 6 ko jyaˈˈatäˈänyë “jabyoˈkxyjyaˈay” diˈib mëët tyunäˈändë “Jyobaa syaserdotëty”?

⁶ Tyäˈädë saserdotëty, yëˈë pënaty nëjkxtëp tsäjpotm, diˈibë Dios yajjukypyëjkëdëp mä “jawyiimbë jikypyëjkën”. Yëˈëjëty duˈun “tmëdun[äˈändë] ja Dios esë Kristë extëmë teetyëty [saserdotëty], es yˈanaˈamdët mët ja Kristë tuk mil jëmëjt” (Diˈibʉ Jat. 20:6). Per mayë Dios mëduumbë kyaj nyëjkxäˈändë tsäjpotm, yä Naxwiiny jyukyˈatäˈändë winë xëë winë tiempë. Yëˈë diˈib yajtijtëp “jabyoˈkxyjyaˈay” ets tyuunmuktë mët pënaty tunandëp tsäjpotm, xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot tpudëkëdë “Jyobaa syaserdotëty”, ets duˈunxyëp extëm nyaxtundë ets dyaˈittë uubës. Yëˈëjëty pyudëjkëdëp pënaty nëjkxtëp tsäjpotm parë dyajmëjpëtsëmdë Dios mët ko yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë ets ko jäˈäy dyaˈëxpëktë. Duˈun diˈib nëjkxandëp tsäjpotm ets diˈib wëˈëmandëp yä Naxwiiny, tpudëkëdë ets tˈëxtäˈäytyë jäˈäy diˈib myëdunandëbë Dios winë xëë (Fwank 10:16).

“JABYEˈXYJYAˈAY” YˈITTË EXTËM YˈIJTYË ABRAHÁN

7. ¿Wiˈix tyam nanduˈun nyajpatëm extëmë Abrahán etsë wiinkpë Dios mëduumbë diˈib tëëyëp?

⁷ Extëm të nˈijxëm mä ja tuˈukpë artikulo, niˈamukë Dios mëduumbë yˈittë extëmë jabyoˈkxyjyaˈay mä tyamë Satanás yˈaneˈemy. Duˈun extëm näägë Dios mëduumbë diˈib tëëyëp, extëmë Abrahán diˈib jukyˈäjt extëmë jabyoˈkxyjyaˈay (Eb. 11:13). Oy njukyˈatäˈänëm jam tsäjpotm o yä Naxwiiny, nan mbäät oy nˈijtëm mëdë Jyobaa extëmë Abrahán. Santiago jyënany ko “Abrään myëbëjk ja Dios, päätyë Abrään oy wyeˈemy mët ja Dios, es ja Abrään yajtijy Diosë myëtnaymyaayëbë” (Sant. 2:23).

8. ¿Ti Dios tyukwandakë Abrahán, ets mä ti yˈijty seguurë?

⁸ Dios wyandak ko tukëˈëyë familyë diˈib yä Naxwiiny, yajkunuˈkxäˈäny mët yëˈëgyëjxmë Abrahán etsë tyëëm yˈääts (Käjpxë Apostʉlʉty 3:25). Oyë nety kajaa tyëgoyˈaty parë yˈadëwëdë Diosë wyandakën, Abrahán ijt seguurë ko adëwäämp. Kajaabë jyukyˈäjtën dyajnäjxy mä tsyënääyëdijty mëdë fyamilyë, ets xëmë nyaymyaayë mëdë Jyobaa.

9, 10. 1) ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë Abrahángë yˈijxpajtën? 2) ¿Ets ti nˈawäˈänëmë jäˈäy?

⁹ Abrahán kyaj nety tnijawë nuˈun yˈawixäˈäny, per duˈunyëm tsejkyë Dios ets tˈawdäjty. Jam ja yˈijxën tpëjtaky mä diˈibë nety të yajtukwandaˈaky, pääty kyaj tˈëxtääy tuˈugë nasionk mä tsyënääytyaknbëkët (Eb. 11:14, 5). ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Ko jëjpˈam ets njukyˈäjtëm adëyë ets kyaj nëgoo nmëmäˈäy nmëdäjëmë jukyˈäjt madakën, tuˈugë oybyë karreerë o nˈijtëm mëj mä nax käjpn. Pääty, kyaj tiko nduˈunëmë mëjää parë njukyˈäjtëm extëmë naxwinyëdë jäˈäy, pes tim tsojk jyëjpkëxäˈänyë tyäˈädë jukyˈäjtën. Ets nan kyaj tiko ntsojkëm tijaty yä naxwiiny, yëˈko naxäämp këxäämp. Duˈun extëmë Abrahán, yëˈë nˈawijxëm ja jukyˈäjtënë mas oybyë, ets maˈkxtukäˈänëm axtë koonëm yˈadëwët diˈibë Dios të twandaˈaky (käjpxë Romanʉs 8:25).

¹⁰ Jyobaa tsyejpy ets niˈamukë jäˈäy ttukˈoyˈatët ja kunuˈkxën diˈibë Abrahángë tyëëm yˈääts yajtukwandak. Päätyë “Jyobaa syaserdotëty” o pënaty nëjkxtëp tsäjpotm, ets ja “jabyoˈkxyjyaˈay” o pënaty wëˈëmandëp yä naxwiiny, tˈawanëdë jäˈäy abëtsemy nyaxwinyëdë, naxy 600 ayuk.

NTSOJKËMË JÄˈÄY OY MÄ TSYOONËT

11. Extëmë Salomón nyuˈkxtaky, ¿ti xytyukˈijxëm mä wiˈixë Jyobaa tˈixyë jäˈäy diˈib tsoˈondëp wiink nasionk?

¹¹ Ko Salomón tnixëduuny ja templë mä jëmëjt 1026 mä kyajnëm myinyë Kristë, ta nyuˈkxtaky. Ets duˈun extëmë Jyobaa ttukwandakyë Abrahán, Salomón jyënany ko tyuˈukmukäˈändë jäˈäyëty diˈib tsoˈondëp oytyim määjëty parë tmëjkumayäˈändë Jyobaa. Duˈun nyuˈkxtaky: “Nanduˈun ja jabyoˈkxyjyaˈay diˈib kyaj xynyax xykyäjpnëty extëmë Israel ets mnitsoonëdët mä ja naxwinyëdë diˈib jagam mët yëˈëgyëjxmë mxëë (mët ko tmëdowäˈändë ja mxëë diˈib mëj ijtp ets ja mgëˈë diˈib ijtp mëk ets xäjtëy), ets myinët ets nyuˈkxtäˈägët mä tyäˈädë tëjk, mmëdooˈit mijts këˈëm desde jam tsäjpotm, ja lugäär mä mijts mtsëënë, ets xytyunët tukëˈëyë extëm ja jabyoˈkxyjyaˈay mˈanëˈëmxëty, parë tukëˈëyë ja nax käjpn tnijawëdë mxëë parë mtsëˈëgëdët extëm ttunyë mgäjpn Israel” (1 Rey. 8:41-43).

12. ¿Tiko näägë jäˈäy wyinmaytyë ko Jyobaa tyestiigëty të nyayaˈˈabëkypyëtsëmëdë?

¹² Tuˈugë jabyoˈkxyjyaˈay, yëˈë diˈib kyaj tsyëënë mä pyaˈis. Ets mbäät njënäˈänëm ko Jyobaa tyestiigëty duˈun yajpäättë extëmë jabyoˈkxyjyaˈay. Yëˈë pyuwäˈkëdëbë Diosë yˈAnaˈamën diˈib yajpatp tsäjpotm mä Jesukristë yˈity extëmë Rey. Ets niwiˈixtsoo tkatuktëkëdë politikë mä pyaˈis, oyë jäˈäy wyinmaytyët ko të nyayaˈˈabëkypyëtsëmëdë.

13. 1) ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj nˈijxëm tuˈugë jäˈäy extëmë jabyoˈkxy? 2) ¿Wiˈixë Jyobaa ttsejky ets niˈamukë jäˈäy nyayˈixëdët?

¹³ Näˈätyë jabyoˈkxyjyaˈay yëˈë yajtukˈëxkäjp mä tsyoony, wiˈix kyajpxy, wiˈix ja kostumbrë tmëdaty, wiˈix yˈixëty o wiˈix nyaywyit nyayxyoxyëty. Per oy mä ntsoˈonëm, ta diˈib xyajnigëxëˈkëm ko ak tuknaxˈäjtëm. Pääty pën ja pën wyinmay ko jabyoˈkxyjyaˈay tëgatsy, yëˈë duˈun mët ko yëˈëyë tˈixy ti ja jäˈäy yajtukˈëxkäjp. Per ko kyaj yëˈëyë tˈixët, mbäät tpëkyë kuentë ko niˈamukë ak tuknax. Koxyëp jeˈeyë tuˈugë gobiernë nmëdäjtëm, nipënxyëp kyayajtijy jabyoˈkxyjyaˈay. Ets duˈunënë Jyobaa ojts tjatuknibëjtäägë etsë naxwinyëdë jäˈäy jyukyˈattët tuˈugyë, extëmxyëp tuk familyë mä yëˈëyë naytyuˈuk yˈaneˈemy. Per ¿mbäät tyamë jäˈäy kyaj nyekynyayˈixëdë extëmë jabyoˈkxyjyaˈay?

14, 15. ¿Ti të tmëmadäˈäktë ttundëdë Jyobaa tyestiigëty?

¹⁴ Oy tyam njukyˈäjtëm mä mayë jäˈäy nyayjawëdë mëj këjxm ets wyinmaytyë ko pyaˈis niˈigyë yˈoyëty, oy xyajnayjäˈäwëm ko ta jäˈäy diˈib tsyejpyë myëguˈuk oy diˈibë paˈis tsyoonët. Per tsiptakp parë nyajtëgäjtsëmë jot winmäˈäny mä wiˈixë nˈijxëmë wiink jäˈäy. Ted Turner, diˈib yajnaxkëdakë kanal CNN mä telebisionk, tuunmujk mëdë ëxpëkyjyaˈay diˈib tsoˈondëp kanäk paˈis, yëˈë jyënany: “Kojëts nˈixyˈäjttë tyäˈädë jäˈäyëty kyajts duˈun nekyˈijxy extëmë jabyoˈkxyjyaˈay, duˈunëts mëët nˈijttë extëmxyëp tukkunax tukkugäjpn. Etsë tadë ayuk jabyoˈkxyjyaˈay, kyajts oy nekymyëdooy, päätyëts kyaj nekynyasˈijxë ets tyunët mä CNN”.

¹⁵ Jyobaa tyestiigëty, yëˈë tuˈugë grupë diˈib yajpatp abëtsemy nyaxwinyëdë, diˈib winmääytyëp extëmë Dios wyinmay. Yëˈëjëty të dyajtëgatstë jyot wyinmäˈäny etsë jyot kyorasoon mä wiˈix tˈixtë jäˈäy diˈib tsoˈondëp wiink paˈis. Kyaj wyinmaytyë axëëk mä tyäˈädë jäˈäyëty ets ni tkaˈˈaxëkˈixtë. Tyukxondaktëp ko wiˈixëm yˈixˈattë ets ko wiˈixëm ja wijyˈäjtënë tmëdattë. ¿Mbawinmaapy nuˈunën ttukˈoyˈattë ko tuˈugyë yajpäättë, ets wiˈix mbudëkëty parë oy mˈitët mëdë wiink jäˈäy?

KYAJ NYEKYJYAˈˈATÄˈÄNYË JABYOˈKXYJYAˈAY

16, 17. ¿Wiˈix njukyˈatäˈänëm ko nety yˈadëyë Diˈibʉ Jatanʉp 16:16 etsë Daniel 2:44?

¹⁶ Tim tsojk tukëˈëyë nasionk nyaywyinguwäˈägëyäˈänëdë mëdë Jesukristë ets ja tsyiptuumbëty diˈib tsäjpotm, mä ja tsip “diˈibë ebreeë jäˈäyëty tyukxëˈäjttëp Armajedon” (Diˈibʉ Jat. 16:14, 16; 19:11-16). Tam nyëjkxnë 2,500 jëmëjt naxy, mä Daniel ojts tnaskäjpxë ko gobiernëtëjk kyutëgoyäˈändë diˈib të tjëjpkuwäˈägëdë tijatyë Dios të ttuknibëjtäägë, yëˈë jyënany: “Mä ja tiempë mä yˈanaˈamdë reyëty yëˈë Dios diˈib tsäjpotm dyajnaxkëdäˈägäˈäny tuˈugë anaˈamën diˈib ninäˈä kyakutëgoyaˈany. Etsë tadë anaˈamën kyaj yajmoˈoyaˈanyë wiink jäˈäy. Dyajjëmbitäˈäny puˈxm ets dyajjëjpkëxäˈäny tukëˈëyë anaˈamën, ets yëˈëyë jeˈeyë itäämp winë xëë winë tiempë” (Dan. 2:44).

¹⁷ ¿Mbawinmaapy wiˈix yˈitäˈäny ja jukyˈäjtën ko tyäˈädë yˈadëwët? Kyaj pën nyekyyajtijäˈäny jabyoˈkxyjyaˈay, pes kyaj nety mä ja tsëbäˈän diˈibë naxwinyëdë jäˈäy të tpëjtaˈaky. Mä tadë tiempë, oy pën wiˈix yˈixˈatët, yëˈë yajnigëxëˈëgaampy ko Dios kexy kaˈpxy të xyajkojëm. ¡Jantsy oy diˈib nˈawijx njëjpˈijxëm! Pääty, nˈoktuˈunëmë mëjää parë nmëjkumäˈäyëm ets nwintsëˈkëmë Jyobaa diˈib të xyajkojëm.

18. ¿Ti xytyukˈijxëm ko mbäädë jäˈäy tuˈugyë yˈittë oy diˈib nasionk tsyoondët?

¹⁸ ¿Mbäät kyaj nekynyayˈijxëm extëmë jabyoˈkxyjyaˈay? Mbäät. Ets tam tiko duˈun njënäˈänëm. Jyobaa tyestiigëty kyaj tˈixtë myëguˈuktëjk extëmë jabyoˈkxyjyaˈay. Extëm nˈokpëjtakëm, të näämnëm tyuˈukmukyë Betel diˈibë nety yajpatp kanäk paˈis parë niˈigyë myëjwindëkëdë Diosë tyuunk ets yˈawaanëdë gastë (Mat. 24:14). Ko duˈun të tyuˈukmuky, kyaj pën të tˈixy ja tsëbäˈän myentrës të tnasˈixë ja ley diˈib mä paˈis. Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko Jesukristë, ja Rey diˈibë Jyobaa të tpëjtaˈaky, ta ogäˈänë naxwinyëdë jäˈäy dyajtuˈukmuky ets tim tsojk “myadäˈägäˈäny” (Diˈibʉ Jat. 6:2).

19. ¿Ti të ttundë Jyobaa tyestiigëty mët ko tnijawëdë tëyˈäjtën?

¹⁹ Ëtsäjtëm, Jyobaa tyestiigëty, ntsoˈonëm kanäk paˈis ets wiˈixëm ja ayuk diˈib ngäjpxëm, per niˈamukë nduˈunëmë mëjää parë njäjtëm ja ayuk diˈib wäˈäts, diˈib myëdäjtypyë tëyˈäjtën, diˈib xypyudëjkëm parë nˈijtëm tuˈugyë (käjpxë Sofonías 3:9).a Ets abëky nnayaˈijtëm, oy ntsënäˈäyëm mä tyäˈädë axëëkpë jukyˈäjtën. Ko nˈijtëm extëm tuˈugë familyë abëtsemy nyaxwinyëdë, yëˈë xytyukˈijxëm ti miin këdakp: tuˈugë jukyˈäjtën mä kyaj nyekyjaˈˈatäˈänyë jabyoˈkxyjyaˈay. Ko jyäˈtëdë tyäˈädë tiempë, niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy nëjkx tˈixy wiˈix tyëyˈäjtëndëkë extëm jyënaˈany ja liibrë diˈib të yˈokˈyajnigäjpxpë: “Naxwinyëdë jäˈäyë ryasë yëˈë diˈibë Biiblyë tyijpy: tukaˈax” (The Races of Mankind).