Propte—Ki Sa Vedir Vremem?

PARSKI dan 18 em ek 19 em syek, ti ena enn gro problem lizyenn an Europe ek dan États Unis, bann misyoner sa lepok la ti pres seki nu kapav apel “enn doktrinn lor propte.” Sa doktrinn la met salte lor mem ran ki pese, parkont propte ti fer enn kikenn vinn pli pros ar Bondye. Kitfwa sa mem ki finn rann popiler sa koze ki dir: “Propte li vwazin latasman ar Bondye.”

L’Armée du salut, kre par William ek Catherine Booth, ti adopte sa mem lopinyon la. Dapre liv Health and Medicine in the Evangelical Tradition, enn zot bann premye piblisite ti: “Savon, Soupe, et Salut”. Apre sa, kan Louis Pasteur ek lezot finn montre klerman lyin ki ena ant maladi ek mikrob, sa finn donn plis lelan pu rod bann meyer proze pu lasante piblik ek enn baz syantifik pu sa.

Ala detrwa bann mezir ki ti pran deswit: par egzanp dan bann mazistratir, ti nepli demann bann temwin anbras Labib ek ti aboli usi sa kutim kot tu dimunn ti bwar dan enn sel tas dan lekol ek dan lagar trin. Finn mem fer zefor pu ranplas sa sel kalis dan ki tu dimunn ti bwar dan bann seremoni relizye; sakenn ti gayn enn kup pu li. Wi, li paret ki sa bann premye dimunn ki ti fer sa travay an faver propte la finn reysi sanz latitid bann dimunn lor la. Bann latitid dimunn ti telman sanze ki dapre enn ekrivin, zot ti devlop “enn lamur pu propte.”

Me “sa gran lamur la” ti zis anler-anler. Bann komersan pa finn tarde pu fer savon ordiner vinn enn prodwi bote. Bann reklam finn pus bann konsomater pu krwar ki kan zot servi sa bann prodwi pu lizyenn la, sa pu fer zot gayn enn pozisyon sosyal ki zis bann ki servi sa bann prodwi la, ena. Televizyon finn fer bann dimunn plis krwar ladan ankor. Me selman, byin rar pu truv sa bann dimunn seleb ki zwe dan sa bann reklam la pe netway zot lakaz, pe ramas salte, uswa pe ramas malpropte ki zot lisyin uswa zot sat finn fer.

Ena usi bann ki dir ki travay lakaz uswa lezot travay netwayaz pa raport okenn larzan, tandiki travay profann permet pey bann depans. Alor, dapre zot pwiski pena okenn larzan pu gayne an retur, kifer eski zot bizin pran kont lanvironnman? Ki so rezilta? Abe, sertin dimunn zordi panse ki propte li konsern zis lizyenn personel.

Seki Bondye Panse lor Propte

Li kler ki malgre bann zefor ki finn fer dan lepase pu anseyn bann dimunn propte, zot kondisyon lavi pa finn amelyore. Ek sa li normal parski propte li enn kalite ki sorti avek Bondye Zeova, ki sin ek prop. Li anseyn nu pu vinn sin ek prop dan tu domenn, pu ki nu tir profi.—Izai 48:17; 1 Pyer 1:15.

Zeova Li enn legzanp dan sa domenn la. Kan nu obzerv kreasyon vizib Bondye, nu truv byin so bann kalite, parmi ena propte. (Romin 1:20) Par egzanp, nu kapav truve ki kreasyon limem pa koz okenn polisyon dirab. Later netway limem dan enn fason extraordiner grasa so bann sik ekolozik. Later finn fer dan enn fason pu ki nu viv prop ek an bonn sante. Zis enn Kreater ki ena enn lespri prop ki kapav fer sa kalite travay prop la. Alor, sa fer nu konpran ki bann adorater Bondye bizin prop dan tu domenn zot lavi.

Kat Domenn Kot Nu Bizin Prop

Labib idantifye kat domenn kot bann adorater Bondye bizin fer zefor pu res prop. Anu get enn par enn.

Spirityel. Nu kapav konsider sa domenn propte la kuma domenn pli inportan, parski lavi eternel enn dimunn depann lor la. Me purtan, byin suvan sa mem domenn ki pli neglize. An gro, res prop lor plan spirityel vedir pa al andeor bann limit ki Bondye finn fixe ant vre ladorasyon ek fos ladorasyon, parski pu Bondye tu bann fos ladorasyon zot sal. Lapot Pol ti ekrir: “‘Sorti parmi zot, ek res separe ar zot,’ sa mem seki Zeova dir, ‘ek aret tus kitsoz sal’; ‘ek mo pu akeyir twa.’” (2 Korintyin 6:17) Disip Zak usi ti byin direk lor sa size la: “Form ladorasyon ki pir ek ki pa sal devan lizye nu Bondye ek nu Papa, se: . . . res san tas vizavi lemond.”—Zak 1:27.

Bondye ti montre klerman ki Li pa dakor kan melanz fos ladorasyon avek vre ladorasyon. Dan fos ladorasyon suvan ena bann pratik sal, bann zidol ek bann bondye degutan. (Zeremi 32:35) Donk, bann vre Kretyin ankuraze pu pa partisip dan okenn ladorasyon ki sal.—1 Korintyin 10:20, 21; Revelasyon 18:4.

Moral. La usi, Bondye fer enn gran diferans ant seki prop ek seki sal. An zeneral, lemond finn vinn parey ar seki finn dekrir dan Efezyin 4:17-19: “Zot mantalman dan nwarte, ek zot byin lwin avek lavi ki pu Bondye . . . Pwiski zot nepli ena okenn sans moral zot finn lans zot dan bann move kondwit pu pratik tu sort kalite malpropte avek gurmandiz.” Sa kalite panse imoral la manifeste dan diferan fason, direk ek surnwa. Alor, bann Kretyin bizin res lor zot gard.

Bann ki kontan Bondye kone ki prostitisyon, omosexyalite, gayn bann relasyon sexyel avan maryaz, ek pornografi zot kont bann prinsip Zeova lor propte moral. Me, sa bann pratik la zot prezan dan tu divertisman ek lamod sa lemond la. Donk, bann Kretyin bizin fer byin atansyon kont sa bann tandans la. Si, letan enn kikenn asiste reynion uswa bann ti fet, li met bann linz byin kurt, ek bann linz ki pa kuver bann parti so lekor ki normalman bizin kuver, sa dimunn la pe atir latansyon ki pa bizin lor so lekor ek li montre ki dan sa moman la li pena enn kondwit moral ki prop. Sa kalite labiyman la pa zis amenn bann panse sal sa lemond la parmi bann Kretyin, me li usi fer lezot devlop bann panse sal. Sa li enn domenn kot bann Kretyin bizin lite pu montre “sazes ki sorti lao.”—Zak 3:17.

Mantal. Fode pa ki nu stok zis bann panse sal dan fon nu lespri. Zezi ti met nu an gard kont bann panse sal kan li ti dir: “Tu zom ki kontiyn get enn fam ziska ki li gayn enn dezir pu li finn deza fini komet ladilter avek li dan so leker.” (Matye 5:28; Mark 7:20-23) Sa bann parol la aplik usi kan get bann foto ek bann fim porno, kan lir bann zistwar lor bann aktivite sexyel degutan, ek kan ekut bann parol sante ki provokan. Alor, bann Kretyin bizin evit sali zot mem kan zot nuri bann panse malprop ki kapav antrenn zot dan bann konversasyon ek bann aksyon sal ek ki pa sin.—Matye 12:34; 15:18.

Fizik. Dan Labib, pirte ek propte fizik mars ansam. Par egzanp, Pol finn ekrir: “Bann byineme, pwiski nu ena sa bann promes la, anu netway nu ar tu kitsoz ki sali nu laser ek nu lespri pu ki nu vinn konpletman sin dan lakrint devan Bondye.” (2 Korintyin 7:1) Ala kifer, bann vre Kretyin bizin fer zefor pu gard zot lekor, zot lakaz ek zot lanturaz prop ek an ord, otan ki bann sirkonstans permet zot. Mem si zot viv dan bann landrwa kot pa fasil pu gayn delo pu lave uswa pu beyne, bann Kretyin bizin sey fer tu zot posib pu res prop ek prezantab.

Propte fizik vedir usi pa pran taba dan okenn form, pa abiz lalkol, ek tu sort kalite ladrog ki kapav sali ek fer lekor ditor. Sa berze ki dekrir dan Kantik Salomon la ti byin apresye bon parfin linz tifi Sulamit. (Kantik Salomon 4:11) Donk, nu montre lamur anver lezot kan nu pran kont nu lizyenn personel, parski nu anvi evit kas nene lezot avek bann move loder. Li vre ki parfin ek lodkoloyn fer enn dimunn santi bon, me selman enn dimunn bizin beyne regilyerman ek met bann linz prop.

Gard enn Lopinyon Ekilibre

Dimunn kapav egzazere konsernan propte fizik. Enn kote, si nu vinn tro amani lor propte, nu kapav perdi nu lazwa viv. Sa kapav usi fer nu perdi buku letan. Lot kote, bann lakaz sal ek neglize kapav kut ser pu repare. Nu bizin pa tom dan okenn sa bann lextrem la. Nu bizin ena enn lopinyon ekilibre, setadir gard nu lakaz prop ek prezantab.

Gard u lakaz an ord. Li difisil pu netwaye ek pu tir salte dan enn lakaz uswa enn lasam ki an dezord, kot ena enn kantite kitsoz ki finn anpile enn lor lot. Par kont, enn ti lakaz sinp ek an ord pran mwins letan pu netwaye. Dayer, Labib ankuraz nu pu ena enn lavi sinp kan li dir: “Si nu ena manze ek linz, nu pu kontant nu ar sa mem.”—1 Timote 6:8.

Gard li an ord. Tu dimunn ki res dan enn lakaz ena responsabilite pu gard li an ord. Suvan enn lakaz an dezord kumans par bann lasam an dezord. Lord vedir ki tu kitsoz dan zot plas. Par egzanp, bann linz sal fode pa trenn-trene anba dan nu lasam. Ek pli grav ankor, bann zuzu ek bann zuti ki trene inpe partu kapav danzere. Suvan, buku aksidan arive dan lakaz parski pa finn pran labitid met lord.

Li kler ki propte ek manyer viv enn Kretyin tulede mars ansam. Izai ti konpar manyer viv ki fer Bondye plezir ar enn “Semin ki Sin.” Ek li fer nu reflesi kan li dir ki enn “kikenn ki inpir pa pu mars lor la.” (Izai 35:8) Wi, kan nu devlop bann bon labitid propte depi asterla mem, nu donn enn prev solid ki nu ena lafwa dan promes Bondye ki byinto Li pu etabli enn paradi prop lor later. Lerla, partu lor sa zoli planet la, tu dimunn pu donn Bondye Zeova laglwar kan zot pu obeir tu so bann prinsip parfe lor propte.—Revelasyon 7:9.

[Zimaz lor paz 6]

Enn lakaz prop li responsabilite sak dimunn ki viv ladan

[Zimaz lor paz 7]

Later netway limem enn fason extraordiner