Watchtower BIBLIOTEK LOR INTERNET
Watchtower
BIBLIOTEK LOR INTERNET
Kreol Morisien
  • LABIB
  • PIBLIKASION
  • RENION
  • w15 1/6 p. 3-5
  • Ki Lefe Lasians Ena lor Ou Lavi?

Pena video ki disponib pou seki ou finn swazir.

Sori, enn erer inn anpes sa video-la zwe.

  • Ki Lefe Lasians Ena lor Ou Lavi?
  • Latour Degard Pe Anons Rwayom Zeova—2015
  • Soutit
  • Lor Mem Size
  • BANN LIMIT KI LASIANS ENA
  • Kouma Bann Temwin Zeova Konsider Sians?
    Kestion ki Poze Souvan lor Bann Temwin Zeova
  • Lasians Ena Bann Limit
    Latour Degard Pe Anons Rwayom Zeova—2015
  • Ki Bann Siantis Pa Kapav Dir?
    Leve!—2021
Latour Degard Pe Anons Rwayom Zeova—2015
w15 1/6 p. 3-5
Advancements in science that include automobiles, GPS, satellites, airplanes, brain scans

LARTIK KOUVERTIR | ESKI LASIANS FINN RANPLAS LABIB?

Ki Lefe Lasians Ena lor Ou Lavi?

Dapre enn diksioner, sians se “enn letid profon lor lanatir ek lor bann kitsoz materyel ek fizik ki ena dan liniver. Sa letid-la baze lor bann obzervasion, bann lexperyans ek bann kalkil.” Pou fer tousala, bann siantis bizin travay bien dir, ek souvan zot pa satisfe parski zot pa gagn bann rezilta ki zot ti pe atann. Bann siantis bizin fer boukou zefor pou fer bann lexperyans ek bann obzervasion pandan plizir semenn, plizir mwa, ouswa mem, plizir lane. Parfwa zot pa gagn okenn rezilta, me dan boukou ka, zot fer bann dimounn gagn boukou bienfe. Anou pran de-trwa lexanp.

Enn konpagni an Europe finn fer enn laparey avek plastik ek bann filt bien sofistike pou filtre delo kontamine pou ki bann dimounn pa tom malad. Bann dimounn finn servi bann laparey koumsa apre bann katastrof natirel, kouma par exanp, tranbleman-de-ter ki ti ena an Haïti an 2010.

Dan lespas, ena plizir satelit ki kree seki nou apel GPS (Global Positioning System). O-koumansman, ti fer sa pou bann militer, asterla, sa sistem-la ed bann sofer, bann pilot, bann navigater, mem bann saser ek bann ki fer bann randone pou trouv zot semin. Nou bien rekonesan anver bann siantis ki finn invant GPS. Gras-a sa, li bien fasil pou nou al kot nou anvi.

Eski ou servi enn telefonn portab, enn ordinater ouswa Internet? Eski ou finn remarke ki ou lasante finn ameliore ouswa ou finn mem geri gras-a bann progre medikal? Eski ou vwayaz par avion? Si wi, ou pe profit bann bienfe ki lasians finn aport limanite. Lasians finn fasilit lavi bann dimounn dan boukou fason.

BANN LIMIT KI LASIANS ENA

Bann siantis dan nou lepok pe fer bann resers bien profon lor lanatir pou zot konn plis kitsoz. Bann siantis nikleer etidie kouma enn atom fonksione andan. Bann siantis ki etidie bann zetwal ek bann planet esey kone seki’nn pase ena plizir milyar lane pou konpran kouma liniver inn existe. Zot fer bann resers bien profon ek bien avanse, mem dan bann domenn invizib ek ki pa kapav touse. Amezir ki zot fer sa, sertin siantis panse ki, si Bondie, ki Labib mansione ti existe, zot ti pou bizin kapav trouv Li.

Sertin gran siantis ek filozof al pli lwin. Olie ki zot esey servi lasians pou kone si Bondie existe, zot soutenir seki enn ekrivin siantifik Amir Aczel ti apel “enn argiman siantifik kont lexistans Bondie.” Par exanp, enn siantis bien popiler ti dir ki, “parski pena okenn prev ki ena enn Bondie ki’nn zwe enn rol inportan dan liniver, sa prouve ki enn bondie koumsa pa existe.” Dapre lezot siantis, tou seki Labib inn mansione lor seki Bondie inn fer, sa inn arive par bann “trik ki pa kapav explike” koumadir par “mazik.”a

Selman, ena enn kestion ki nou bizin poze: Eski bann siantis finn aprann ase lor lanatir pou tir bann konklizion sir? Non. Lasians finn fer bann progre extraordiner, me boukou siantis rekonet ki ena ankor boukou domenn ki zot pa kone ek kitfwa, ki zame zot pou kone. Enn siantis ki etidie fiziks ek ki’nn gagn Pri Nobel, ki apel Steven Weinberg ti rekonet konsernan lanatir: “Zame nou pou gagn repons pou tou nou bann kestion.” Martin Rees, enn profeser astronomi (ki etidie bann zetwal ek bann planet), ti ekrir: “Kitfwa ena bann kitsoz ki bann dimounn zame pou konpran.” An-realite dan lanatir, depi pli tipti selil ziska liniver ki bien gran, ena boukou kitsoz ki bann siantis pankor konpran. Get sa bann lexanp-la:

  • DNA

    Bann biolozis pa konpran vremem seki pase dan enn selil vivan. Bann siantis pankor kapav explike kouma bann selil servi lenerzi, kouma zot prodir bann proteinn ek kouma zot divize.

  • A boy dropping a ball

    Lalwa gravite ena enn lefe lor nou sak segonn dan nou lavi. Pourtan, pou bann siantis, se enn mister. Zot pa vremem kone kouma sa lafors-la kapav fer ou tom anba kan ou sot anler, ouswa kouma li gard lalinn dan so lorbit otour later.

  • The universe

    Bann siantis ki etidie lorizinn liniver panse ki 95 poursan liniver se enn matier etranz, ki invizib ek ki bann laparey siantifik pa kapav detekte. Zot diviz sa matier-la an de kategori: matier nwar ek lenerzi nwar. Zot pa konpran kouma sa matier-la ete.

Ena lezot kitsoz ki enn mister pou bann siantis. Kifer sa inportan? Enn ekrivin siantifik ki bien popiler ti ekrir: “Bann kitsoz ki nou pa kone zot pli boukou ki bann kitsoz ki nou kone. Pou mwa, kan nou konsakre nou lavi net pou lasians, nou inpresione par seki nou aprann ek nou anvi konn plis, olie ki nou ena bann lide bien arete.”

Alor, si ou pe demann ou si lasians pre pou ranplas Labib ek ki li initil pou aprann lor Bondie, reflesi lor la: Si bann gran siantis, ki ena bann laparey bien pwisan, finn gagn zis enn konesans limite lor lanatir, eski li lozik ki nou rezet vit bann kestion ki konsern bann domenn kot lasians pa kapav fer okenn resers? Lor sa size-la, l’Encyclopedia Britannica ki’nn tret enn long lartik lor listwar ek devlopman lastronomi, tir sa konklizion-la: “Apre preske 4,000 an resers lor lastronomi, liniver ankor touzour enn mister parey kouma sirman li ti ete pou bann Babilonien.”

Bann Temwin Zeova respekte drwa sak dimounn pou ena so prop lopinion. Nou fer zefor pou swiv sa konsey Labib-la: “Les zot tou kone ki zot bann dimounn rezonab.” (Filipien 4:5, NW.) Se avek sa latitid-la ki nou invit ou pou gete kouma lasians li an-akor avek seki Labib dir ek kouma zot konplet zot.

a Sertin dimounn pa krwar dan Labib akoz seki bann relizion ki dir zot Kretien inn ansegne dan lepase ek zordi. Parmi sa bann lansegnman-la, zot dir ki later se sant liniver ouswa ki Bondie inn kree lemond dan sis zour 24 er.​—Get lankadre “Labib ek Bann Prev Siantifik.”

Labib ek Bann Prev Siantifik

Labib pa dir ki li enn liv sians. Selman, so bann ekrivin ti fer bann komanter bien exakt lor bann kitsoz ki bizin interes bann siantis zordi. Anou get de-trwa lexanp.

  • The universe

    Laz ki later ek liniver ena

    Dapre bann siantis, sa fer apepre 4 milyar lane ki later existe ek liniver inn aparet ena apepre 13 a 14 milyar lane. Labib pa dir kan kreasion liniver inn koumanse. Dan okenn plas li pa dir ki sa fer zis de-trwa milie lane ki later existe. Premie verse Labib dir: “O-koumansman, Bondie ti kree lesiel ek later.” (Zenez 1:1) Sa fraz-la li zeneral ek li pa met okenn limit lor laz ki later ena. Sa permet bann siantis pou kalkile ki laz later ek liniver ena, dapre bann prinsip siantifik bien presi.

  • Mountains, vegetation, and water

    Preparasion later pou bann dimounn reste

    Zenez sapit 1 servi mo “zour” pou dekrir sak letap dan preparasion later pou ki diferan form lavi existe lor la. Liv Zenez dekrir dan enn fason sinp plizir levennman ki finn amenn ziska kreasion bann dimounn. Labib pa dir komie letan sis “zour” kreasion inn dire. Alor, bann siantis lib pou etidie sa bann “zour[-la]” ek pou kalkile komie letan zot finn dire exakteman. Nou kone ki sa bann “zour” kreasion la zot pli long ki bann zour 24 er.

  • The earth

    Lor ki later tini?

    Labib dir ki later tini “dan vid.” (Zob 26:7) Dan okenn plas li pa dir ki nou planet tini lor zepol enn zean ouswa lor ledo bann elefan ki debout lor enn torti, kouma sertin zistwar popiler dan lepase ti rakonte. Okontrer, Labib donn liberte lasians pou dekouver lor ki later tini. Avek letan, Nicolas Copernic ek Johannes Kepler finn explike ki bann planet tourn otour soley gras-a enn lafors invizib. Plitar, Isaac Newton ti montre kouma lafors gravite kontrol bann mouvman tou bann obze ki ena dan lespas.

  • Rod-shaped bacteria

    Bann instriksion lor lizienn ek pou kontrol bann maladi

    Dan liv Levitik, ena bann instriksion ki montre bann Izraelit kouma zot ti kapav anpes bann maladi kontazie fane. Li koz osi lor karantenn. An rapor avek lizienn, dapre lalwa ki ena dan Deteronom 23:12, 13, bann Izraelit ti gagn lord pou al fer zot bezwin dan enn landrwa prive andeor zot kan ek apre ‘anter sa dan later.’ Sa fer zis 200 an ki bann siantis ek bann dokter finn trouv linportans pou fixe bann regleman koumsa lor lizienn.

Sa fer plizir siek ki finn ekrir sa bann ransegnman-la dan Labib. Kouma sa bann ekrivin-la ti gagn bann ransegnman exakt koumsa alor ki mem bann savan dan zot lepok pa ti konn sa? Bondie, ki’nn fer ekrir Labib, reponn: “Parey kouma lesiel pli ot ki later, mo bann fason azir pli ot ki zot bann fason azir, ek mo bann panse pli ot ki zot bann panse.”​—Izai 55:9.

    Piblikasion Kreol Morisien (2000-2025)
    Dekoneksion
    Koneksion
    • Kreol Morisien
    • Partaze
    • Preferans
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Linformasion Legal
    • Prinsip Konfidansialite
    • Reglaz Konfidansialite
    • JW.ORG
    • Koneksion
    Partaze