Mwacindika Yauze

1. U mulandu ci uno antunze yakataizizya nga yayacindika? (Mapinda 22:1)

UZYE mukauvwa uli ndi cakuti yamwi yalangizya ukuti yamucindika? Kwene mufwile mukataizya sana. Ukucindikwa i cintu cino antunze yonsi yakalondekwa. Tukatemwa sana ndi cakuti yauze yatucindika. Ali mulandu uno Baibo ikalandila ukuti: “Kucindikwa kwazipa ukucila siuva na goldi.”—Belengini Mapinda 22:1.

2-3. U mulandu ci uno insita zimwi cikatalila ukuya nu mucinzi, nupya i vyani vino tumasambilila mu cipande cii?

² Insita zimwi cingatutalila ukulanga umucinzi kuli yauze. Conga icingalenga, limwi apa mulandu wakuti tukalola vino antu aatamalilika yakaluvyanya. Nanti limwi apa mulandu wakuti lyonsi tukalola vino antu aingi yatakwata umucinzi. Lelo swemo tulinzile ukupusanako. U mulandu ci? Pano Yeova akalonda ukuti twacindika “antu amisango yonsi.”—1 Pet. 2:17.

³ Mu cipande cii tumasambilila vino cikapiliula ukuya nu mucinzi na vino tungalanga ukuti twacindika (1) ya lupwa itu, (2) yakapepa yanji, na (3) yano tusipepa nayo. Tumasambilila sana na vino tungalanga umucinzi na lino ivintu ivitala.

UZYE CIKAPILIULA CANI UKUYA NU MUCINZI?

4. Uzye cikapiliula cani ukucindika yauze?

⁴ Uzye mungalondolola uli vino cikapiliula ukuya nu mucinzi? Umu ndimi zimwi, mazwi akuti “mucinzi” nu “kucindika” yakolana. U mu nzila ci? Izwi lyakuti “umucinzi” likalozya kuli vino tukalola umuntu. Ndi cakuti tuli nu mucinzi kuli yauze, tukayalola ukuti yacindama nupya tukayalangulukilako pa mulandu ni miyele ino yakwata, vino yakacita nanti icifulo cino yakwata. Lyene “kucindika” kukalozya kuli vino tukacitila yauze ivikalenga yayuvwa ukuti yacindama nupya tukayataizya. Nupya tulinzile ukulacindika yauze ukufuma pansi ya mwenzo.—Mate. 15:8.

5. I vyani ivingatwazwa ukulacindika yauze?

⁵ Yeova akalonda ukuti twacindika yauze. Wakwe, akatunena ukuti twacindika “ya kateeka.” (Loma 13:​1, 7) Lelo yamwi yakaelenganya ukuti, “Ningacindika sile umuntu ndi cakuti akucita ivya mpomvu.” Uzye caya sile ningo ukwelenganya vii? Awe foo. Swe yaomvi yakwe Yeova twamanya ukuti ukucindika umuntu kutasintilila pali vino akacita. Lelo tukacindika yauze pa mulandu wakuti twatemwa Yeova nupya tukalondesha ukumuzanzya.—Yoswa 4:14; 1 Pet. 3:15.

6. Uzye tulinzile ukucindika yano yataya nu mucinzi kuli sweswe? Londololini. (Loliniko ni cikope pa nkupo.)

⁶ Yamwi yangaelenganya ukuti, ‘Uzye ningacindika umuntu wino atancindika?’ Ee, mungamucindika. Loliniko vino yamwi yacisile. Umwene Saulo wazewanyizye umwanakwe Yonatani ala na yauze yakulolako. (1 Sam. 20:​30-34) Lelo Yonatani watwalilile ukulanga isi umucinzi nu kuya pamwi umu ulwi ukufika lino Saulo wafwile. (Kufu. 20:12; 2 Sam. 1:23) Simapepo Mukalamba Eli watunganyizye Hana ukuti wakoliike. (1 Sam. 1:​12-14) Nanti ciye vivyo, Hana walanzile na Eli umu mucinzi nanti cakuti yonsi umu Izlaeli yamanyile ukuti Eli ataalungike ana yakwe aacitanga iviipe, wakwe vino isi nupya simapepo mukalamba walinzile ukucita. (1 Sam. 1:​15-18; 2:​22-24) Nupya aonsi yamwi umu Atena yasaalwile umutumwa Paulo nu kumwama ukuti “civwangevwange.” (Mili. 17:18) Lelo Paulo walanzile nayo umu mucinzi. (Mili. 17:22) Vii vikalangilila ukuti ukutemwa sana Yeova alino nu kulalondesha ukumuzanzya kungalenga twacindika yauze asi sile lino ivintu vili ningo lelo na lino ivitala. Lekini tulande pa yantu yano tulinzile ukucindika nu mulandu uno tulinzile ukucitila vivyo.

MWACINDIKA AMU LUPWA LWINU

7. I cani icingalenga citutalile ukuya nu mucinzi kuli ya lupwa lwitu?

⁷ Icikalenga catala ukuya nu mucinzi. Insita izingi tukaya pamwi nu lupwa lwitu. Fwandi tukalola imiyele isuma ino yakwata na vino yakaluvyanya. Yamwi yalwala ulwale ukalenga catutalila ukuyasakamala nanti limwi yakasakamikwa sana. Limwi yamwi yangalanda nanti ukucita ivintu ivingatusosha. Tulinzile ukulauvwana ningo lino tuli na ya lupwa lwitu. Lelo ndi cakuti amu lupwa yasikucindikana, yangasoshanya. Na cii, cikalenga amu lupwa yataombela pamwi. Wakwe vino ulwale wa mafupa ukalenga ukuti umwili utaomba ningo, ali vino nu kukanacindikana umu lupwa kukalenga amu lupwa yataombela pamwi. Ukupusanako nu ulwale uu uno tutanga tuilwazye sweineco, swemo tungasambilila ivya kucindikana umu lupwa.

8. U mulandu ci uno cacindamila ukulacindika amu lupwa lwitu? (1 Tim. 5:​4, 8)

⁸ Mulandu uno tulinzile ukuya nu mucinzi. (Belengini 1 Timoti 5:​4, 8.) Muli kalata iya kutandikilapo ino Paulo walembiile Timoti, walanzile pali vino amu lupwa yalinzile ukulasakamalana. Walondolwile ukuti umulandu uno tulinzile ukucindikila amu lupwa lwitu, asi pa mulandu wakuti ali cino tulinzile ukucita lelo a pa mulandu na “ukapepa” witu. Cii cikupiliula ukuti tukacindika amu lupwa pa mulandu wakuti twatemwa Yeova nupya tukalola ukuti ukucita vii i nzila ino tukapepelamo Leza. Yeova uwapanzile ulupwa. (Efes. 2:19; 3:​14, 15) Fwandi ndi cakuti tukucindika amu lupwa ala tukucindika Yeova, Uwapanzile ulupwa. (1 Tim. 5:4) Fwandi uu u mulandu ukalamba sana uno tulinzile ukulacindikila amu lupwa.

9. Uzye iya nu muci yangalanga uli ukuti yacindikana? (Loliniko ni cikope.)

⁹ Vino mungalanga umucinzi. Iya uwacindika umuci wakwe akalanga ukuti umuci wakwe wacindama lino yali pa yantu nanti yali sile yonga. (Mapi. 31:28; 1 Pet. 3:7) Asimuma, kumuzewanya ku yantu nanti ukulenga ayuvwa ukuti uwa sile sile. Ya Ariela aakaikala uku Argentina, yatiile: “Pa mulandu wakuti mamane walwala, insita zimwi akacita ivikansosha. Ndi cakuti vii vyacitika, nkaiusha ukuti vino mamane watalanda asi vino akuyuvwa. Nupya nkaiusha amazwi aaya pali 2 Kolinto 13:​5, aakalenga ukuti nalanda nawe umu nzila isuma.” (1 Kol. 13:5; Mapi. 19:11) Umuci akacindika iya ndi cakuti akalanda ivisuma pali aliwe kuli yauze. (Efes. 5:33) Asiya na kasa lino akulanda na iya, asimutumfya, nanti ukumwama mazina asi ya mucinzi, akaiusha ukuti ivintu vii vingonona icupo cao. (Mapi. 14:1) Nkazi uwa ku Italy wino ya iya yalwala ulwale wa masakamika, walanzile ati: “Insita zimwi, nkayuvwa ukuti ya wane yakasakamala sana pa vintu. Mpiti, mazwi yano naomvyanga na vino nacitanga pa manso vyalangililanga ukuti ntayacindike. Lelo ukulazanwa na antu aakalanga umucinzi kuli yauze, kwalenga ukuti nani nalanga umucinzi kuli ya wane.”

10. Uzye acance yangalanga uli ukuti yacindika avyazi yao?

¹⁰ Mwe yacance mwauvwila masunde amu lupwa yano avyazi inu yamupeela. (Efes. 6:​1-3) Mwalanga umucinzi lino mukulanda na avyazi inu. (Kufu. 21:17) Lino avyazi inu yakuya yakukota, mwalanga ukuti mwayacindika lino mukuyazwa muli vino yakulondekwa. Mwaombesha pakuti mwayasakamala. Elenganyini pali ya María, yano ya isi asi ya Nte Yakwe Yeova. Lino ya isi yalwile, yacitanga ivintu ivyalenzile catalila ya María ukuyasakamala. Yatiile: “Napefile ukuti naya nu mucinzi kuli ya tata nu kulanga ukuti nayacindika. Nilwike ukuti vino Yeova wanena ukulacindika avyazi yane, ale angampeela na maka akucita vivyo.” Umu kuya kwa nsita nilwike ukuti ya tata yatalondekwanga ukusenuka alino ntandike ukuyacindika. Ndi cakuti tukucindika amu lupwa lwitu asi mulandu na vino yakaluvyanya, tukalangilila ukuti twacindika Yeova, uwapanzile ulupwa.

MWACINDIKA AINA NA YA NKAZI

11. U mulandu ci uno cingatutalila ukucindika aina na ya nkazi?

¹¹ Icikalenga catala ukuya nu mucinzi. Aina na ya nkazi yakaezya na maka ukulondela ivisinte vya muli Baibo, lelo insita zimwi yangatucitila iviipe, ukutufyenga, nanti ukutusosha. Ndi cakuti umwina nanti nkazi walenga ukuti tutandike ‘ukuilizyanya,’ limwi cingatutalila ukutwalilila ukumucindika. (Kolo. 3:13) I vyani ivingatwazwa ukutwalilila ukuyacindika?

12. U mulandu ci uno cacindamila ukucindika aina na ya nkazi? (2 Pet. 2:​9-12)

¹² Mulandu uno tulinzile ukuya nu mucinzi. (Belengini 2 Petulo 2:​9-12.) Muli kalata yakwe ciili, Petulo walanzile ukuti umu cilongano ca Ina Klistu akutandikilapo mwali yamwi aataali nu mucinzi lino yakulanda pali yano “Leza wacindamika,” kuli kuti ya eluda. Uzye ya malaika aalolanga ivyacitike yacisile uli? “Pa mulandu wa kucindika Yeova,” yataalanzile iviipe pa yantu acitanga iviipe. I ca kuzungusha ukumanya ukuti ya malaika amalilike yataalanzile iviipe pa yantu yaa acitanga iviipe. Lelo yalesile ukuti Yeova aliwe ayapingule nu kuyasunda. (Loma 14:​10-12; loliniko na Yuda 9.) Tungasambililako kuli vino ya malaika yacisile. Ndi cakuti ya malaika yataalanzile iviipe uku yantu acitanga iviipe, fwandi swemo tutalinzile ukulalanda iviipe pa ina itu na ya nkazi. Lelo tulinzile ‘ukutandikilapo’ ukulayacindika. (Loma 12:10) Ukucita vivyo kulalanga ukuti twacindika Yeova.

13-14. Tungalanga uli ukuti twacindika amu cilongano? Langililini. (Loliniko ni vikope.)

¹³ Vino mungalanga umucinzi. Mwe ya eluda mwaezya ukuya nu kutemwa lino mukwazwa yauze. (Filim. 8, 9) Ndi cakuti mukulonda ukusunda umwi, mulinzile ukucita vivyo lino mutasosile nupya mwaya ni cikuuku. Mwe ya nkazi, mungazwa amu cilongano ukutwalilila ukucindikana ndi cakuti musikulanda iviipe pali yauze nanti ukuya nu lwambo. (Tito 2:​3-5) Swensi kwene tungalanga ukuti twacindika ya eluda ndi cakuti tukuyuvwila alino nu kuyataizya pali vino yakaombesha ukutungulula ukulongana, ukutungulula umulimo wa kusimikila, alino na pali vino yakaazwa ‘atiyatandika ukucita iviipe.’—Gala. 6:1; 1 Tim. 5:17.

¹⁴ Nkazi Rocío camutalile ukucindika eluda uwamupanzileko mano. Ya Rocío yatiile: “Nasosile, pano nayuvwile kwati atalanzile nani umu cikuuku. Ndi cakuti indi ku ng’anda, nalandanga iviipe pali aliwe. Nanti cakuti vino nacitanga vitalolekanga, lelo mu mwenzo mwene ntalondanga ukulondela vino wanenyile.” I vyani vyazwile ya Rocío? Yatiile: “Lino nabelenganga Baibo, nazanyile ilembo lyakwe 1 Tesalonika 5:​12, 13. Lino nilwike ukuti ntalanganga umucinzi uku mwina wiya, kampingu yatandike ukuncuzya. Napefile kuli Yeova nu kulondelezya umu mpapulo pakuti inzane ivyeo ivyali nu kungazwa ukusenuka. Lyene nizile niluka ukuti umwina asi aliwe wali ni ntazi, lelo nene nali ni cilumba. Ndakai namanya ukuti ndinzile ukuya umuicefye pakuti nacindika yauze. Ncili nkuombesha ukuya nu mucinzi kuli yauze nupya nkauvwa ningo ukuti Yeova akataizya pali vino nkaombesha.”

MWACINDIKA ANTU YANO TUSIPEPA NAYO

15. U mulandu ci uno cingatutalila ukuya nu mucinzi kuli yano tusipepa nayo?

¹⁵ Icikalenga catala ukuya nu mucinzi. Insita izingi tukakomenkana na antu aasilonda ukuvwa pali Leza nanti pali Baibo. (Efes. 4:18) Yamwi yakasoololapo ukukanauvwa ukwi lyasi lisuma lino tukuyasimikila pa mulandu ni nkulilo yao. Yamwi yano tukaomba nayo nanti yano tukasambilila nayo ku sukulu yangaya ni cilumba, nupya limwi atwingisha incito nanti ya mwalimu yangafilwa ukututaizya pali milimo ino tukaomba. Umu kupita kwa nsita tungata ukucindika antu yayo alino nu kuta ukuya ni cikuuku kuli aliyo.

16. U mulandu ci uno cacindamila ukuya nu mucinzi kuli yayo aatatala yatandika ukuombela Yeova? (1 Petulo 2:12; 3:15)

¹⁶ Mulandu uno tulinzile ukuya nu mucinzi. Mwaiusha ukuti Yeova akaika mano kuli vino tukacitila yano tusipepa nayo. Umutumwa Petulo wanenyile Aina Klistu ukuti imiyele yao isuma yali nu kulenga yauze ‘ukucindika Leza.’ Fwandi wayanenyile ukuti yalondolola vino yazumile nu “umwenzo ufuuke nupya mu mucinzi.” (Belengini 1 Petulo 2:12; 3:15.) Nanti sile lino yakulondolwela aina mupalamano vino yazumilamo yalinzile ukuya nu mucinzi, wakwe vino yangalanga umucinzi pa nkoleelo yakwe Leza. Pano Yeova akalola nu kukutika kuli vino tukalanda ni nzila ino tukalandilamo. Uu ali mulandu ulinzile ukulenga twacindika yano tusipepa nayo.

17. Uzye tungalanga uli umucinzi kuli yano tusipepa nayo?

¹⁷ Vino mungalanga umucinzi. Lino tuli mu mulimo wa kusimikila tutalinzile ukulalola yauze ukuti yatacindama pa mulandu wakuti yatamanya ivingi pali Baibo. Lelo tulinzile ukulayalola ukuti yacindama kuli Leza alino na kuli sweswe. (Hag. 2:7; Filipi 2:3) Fwandi ndi cakuti antu yalanda iviipe pali mwemo pa mulandu na vino mwazumilamo, mwalanda nayo umu cikuuku. (1 Pet. 2:23) Ndi cakuti mwalanda vimwi vino mukulola ukuti visi ningo, mwalenga uwelelo papo kwene sile. Mungalanga uli ukuti mwacindika yano mukaomba nayo? Mwaya kaomba musuma nupya mwaezya nu kuya ni miyele isuma kuli yano mukaomba nayo na amingizya incito. (Tito 2:​9, 10) Ndi cakuti tuli na ucisinka nupya tukuombesha, limwi tutanga tuzanzye antu lyonsi lelo tungazanzya Leza.—Kolo. 3:​22, 23.

18. U mulandu ci uno cacindamila ukuya nu mucinzi nu kulacindika yauze?

¹⁸ U mulandu ci uno cacindamila ukuombesha ukuya nu mucinzi kuli yauze? Itusambilila ukuti ndi cakuti tukucindika amu lupwa, tukalanga ukuti twacindika umutwe wa lupwa lwitu, Yeova. Nupya ndi cakuti tukucindika aina itu na ya nkazi, tukacindika Tata witu uwa kwi yulu. Alino ndi cakuti tukucindika yano tusipepa nayo, tulalenga ukuti wanda umwi nayo yakalumbanye Leza. Nanti cakuti yauze yasikutucindika, cacindama sana ukuya nu mucinzi kuli aliyo. U mulandu ci? Pano Yeova alatupaala. Walaya ukuti: “Aakancindika ayano ndacindika.”—1 Sam. 2:30.