CIPANDE CA KUSAMBILILAMO 21
LWIMBO NA. 107 Leza Watulanga Ivya Kuya nu Kutemwa
Vino Mungacita Pakuti Muzane Uwa Kutwalana Nawe
“Aweni wiyo angazana umuci umufyeleke? Ala wene wacindama ukuluta ukasi uwamutengo.”—MAPI. 31:10.
VINO TUMASAMBILILAPO
Tumasambilila apa visinte vya muli Baibo ivingazwa umwi ukuzana uwakutwalana nawe alino na vino amu cilongano yangacita pakuti yazwe akulonda kutwalwa nanti ukutwala .
1-2. (a) I vyani vino Aina Klistu asimbe yangacita lino yatatala yatandika ukwizizyanya? (b) Uzye izwi lyakuti “ukwizizyanya” likupiliula cani? (Lolini “izwi ilyatililondololwa.”)
UZYE mukulonda ukutwala nanti ukutwalwa? Nanti icakuti icupo asi ali cintu sile icingalenga antu ukuya ni nsansa Aina Klistu asimbe aikolo alino na ance yakalonda ukutwala nanti ukutwalwa. Lino mutatala mwalonda uwa kutwalana nawe mulinzile ukusininkizya ukuti imukwata ucuza usuma na Yeova nupya mulinzile ukusininkizya ukuti mulaakwanisya ukuisakamala alino nu kusakamala uno mulatwalana nawe.a (1 Kol. 7:36) Ukucita ivintu vii kulamwazwa ukuya ni nsansa umu cupo cinu.
2 Kwene asi lyonsi lino cinganguka ukuzana uwa kutwalana nawe uwaya na mano. (Mapi. 31:10) Nanti sile alino mwazana uno mungatemwa ukutwalana nawe mungatemwa ukumumanya ningo nomba limwi cingatala ukutandika ukwizizyanya nawe.b Umu cipande cii, tumasambilila pali vino Aina Klistu asimbe yangacita pakuti yazane yano yangatemwa ukutwalana nayo nu kutandika ukwizizyanya. Tumasambilila na pali vino amu cilongano yangazwa akulonda ukutwala nanti ukutwalwa.
IVINGAMWAZWA UKUZANA UWAKUTWALANA NAWE AKWETI IMIYELE ISUMA
3. I vyani vino umwina Klistu alinzile ukwikako sana amano lino akulonda uwakutwalana nawe?
3 Ndi cakuti mukalonda ukutwalwa nanti ukutwala, Mwamanya imiyele ino mungatemwa uno mukulonda ukutwalana nawe ukukwata lino mutatala mwatandika ukwizizyanya. Ukucita vii kulamwazwa ukutandika ukwizizyanya nu muntu uwakwata imiyele ino mukalonda umuntu uno mukulonda ukutwalana nawe ukukwata. Umuntu wiyo alinzile ukuya umwina Klistu umubatiziwe. (1 Kol. 7:39) Nomba asi ina Klistu yonsi abatiziwa angamulinga. Fwandi mungayuzya amauzyo alondelelapo: ‘I vyani vino nkalonda ukucita umu umi? Imiyele cii icindame ino umuntu uno nkalonda ukutwalana nawe alinzile ukukwata? Uzye ivintu vino nkalonda umu muntu uno nkulonda ukutwalana nawe vyaya pa vintu ivicindame sana?’
4. I vyani vino yamwi yakalumbula umu mapepo yao?
4 Ndi cakuti mukalonda ukutwala nanti ukutwalwa ukwaula nu kutwisika mwatala mwapepelapo. (Filipi 4:6) Kwene kusi aliwensi uno Yeova walaya ukuti alamupeela uwa kutwalana nawe. Nomba wika sana amano kuli vino mukayuvwa alino na vino mukalonda nupya angamwazwa ukuzana uwa kutwalana nawe. Fwandi twalililini kumulondolwela vino mukayuvwa na vino mukalonda. (Masa. 62:8) Mwapepa ukuti muye ateekele nupya na mano. (Yako. 1:5) Umwina John,c akaikala uku United States, walondolwile vino akalumbula umu mapepo, watile: “nkanena Yeova pa miyele ino nkalonda umu muntu uno nkalonda ukutwalana nawe. Nkapepa ukuti Yeova ace ampeele umuci uwaya ni miyele iisuma. Nupya nkapepa ukuti Yeova angazwa ukuya ni miyele isuma ingalenga nkaye iya musuma.” Nkazi Tanya, akaikala uku Sri Lanka, watile: “Lino nkulonda uwa kutwalana nawe, nkalenga Yeova ukuti angazwa ukutwalilila ukuya uwa cisinka alino nu kuya ni nsansa.” Nanti icakuti mutazanyile uwa kutwalana nawe pa nsita ino mukwenekela, mwaiusya ukuti Yeova alatwalilila ukumwazwa ukuzizimizya.—Masa. 55:22.
5. Uzye Aina Klisitu asimbe yangacita uli pakuti yazane akutwalana nayo atemwa Yeova? (1 Kolinto 15:58) (Loliniko ni cikope.)
5 Baibo ikatukomelezya ukuti “lyonsi mwaombesya umu mulimo wa Mwene.” (Belengini 1 Kolinto 15:58.) Lino mukutwalilila ukuombela Yeova alino nu kuipakizya kwizya pamwi na ina alino na ya nkazi apusane pusane mulaazanwa na Ina Klistu asimbe angatemwa ukutwalana namwe nupya aika sana amano uku kuombela Yeova. Ndi cakuti mukuombesya pakuti mwazanzya Yeova mulaya ni nsansa.
Ndi cakuti mukuombesya umu mulimo wakwe Leza nu kuzanwa na ina na ya nkazi apusane pusane mungazana uwakutwalana nawe (Lolini palaglafu 5)
6. I vyani vino aina Klisitu asimbe yalizile ukwiusya lino yakulonda uwa kutwalana nawe?
6 Mulinzile ukuya acenjele nu kukanaleka ukuti ukulonda uwa kutwalana nawe ciye ali cintu icicindame umu umi. (Filipi 1:10) Insansa zya cumi zisiiza pa mulandu wakuti umuntu watwalwa nanti ukutwala lelo zikaiza pa mulandu wakukwata ucuza usuma na Yeova. (Mate. 5:3) Lino umuntu acili umusimbe akakwata isyuko lya kulundulula imiombele yakwe umu mulimo wakwe Leza. (1 Kol. 7:32, 33) Mwaomvya ningo insita inu. Nkazi Jessica, akaikala uku United States uwatwazilwe ala ali ni myaka muli ya 30, watile, “Ukuombesya umulimo wa kusimikila kwangazwile nanti icakuti nalondesyanga uwa kutwalana nawe.”
MWAKWATA INSITA YAKUMANYANA
7. Umulandu cii uno cacindamila ukumanya ningo umuntu lino mutatala mwamunena ukuti mukulonda ukutwalana nawe? (Mapinda 13:16)
7 Nga ndi cakuti mukwelenganya ukuti cingazipa ukutwalana na umwi, uzye mulinzile ukumunena papo kwene sile ukuti mu kulonda ukutwalana? Baibo ikalanda ukuti uwa mano akacita vyonsi umu kucenjela. (Belengini Mapinda 13:16.) Fwandi mungalanga ukuti mwaya na mano ndi cakuti mwamanya ningo umuntu wiyo lino mutatala mwamunena ukuti mukulonda ukutwalana nawe. Umonsi umwi uwa ku Netherland watile: “mungatandika ukuvwa kwati watemwa umuntu, nupya pa nsita sile inono mungata ukuvwa vivyo. Ukukwata insita iyakumanya ningo umwi kungamwazwa ukukana tandika ukwizizyanya nu muntu pa mulandu sile na vino mukuyuvwa.” Ukukwata insita ii kungamwazwa ukumanya ndi cakuti mungatwalana nu muntu umwi nanti foo.
8. Uzye umuntu angacita uli pakuti amanye vino uno akulonda ukutwalana nawe waya? (Loliniko ni cikope.)
8 Mungacita uli pakuti mumanye umuntu ukwaula ukuti amanye? Lino muli pa kulongana nanti lino mukwizizya capamwi na ina na ya nkazi mungalola vino akacita muli vyakwe Leza, vino waya, alino ni miyele ino wakwata. Uzye ya cuza yakwe aweni, nupya i vyani vino watemwa ukulandapo sana? (Luka 6:45) Uzye vino mukalonda ukucita umu umi avino nawe akalonda? Munguzya ya eluda umu cilongano cino wayamo nanti Aina Klisitu ali yonsi aakula muli vyakwe Leza amumanya ningo. (Mapi. 20:18) Mungayuzya yamulondolwele vino antu yamumanya umu wikazi alino ni miyele ino wakwata. (Luti 2:11) Lino mukulondelezya ivisinka vimwi pa muntu umwi mutalinzile kumuleka ukuta ukuyuvwa umuntungwa. Tulinzile ukucindika vino akayuvwa, alino nu kukana uzya kuno ali, vino akucita, alino na antu yano ali nayo.
Lino mutatala mwanena umwi ukuti imumutemwa, mulinzile ukumumanya ningo (Lolini mapalaglafu 7-8)
9. I vyani vino mulinzile ukusininkizya lino mutatala mwalanzyanya na uno mukulonda ukutwala?
9 Iciputulwa cii ica nsita icilinzile ukupitapo pakuti mumanye uno mukulonda ukutwalana nawe? Ndi cakuti mwanena zuwa umwi ukuti mwamutemwa, limwi angatandika ukwelenganya ukuti musielenganya sana lino mutatala mwapingulapo pa vintu. (Mapi. 29:20) Nomba ndi cakuti wiluka ukuti mwamutemwa, nupya mwalengela ukumunena angatandika ukwelenganya ukuti musipingula zuwa pa vintu. (Kasa. 11:4) Mwaiusya ukuti mutalinzile ukusininkizya ukuti mulatwalana lino mutatala mwanena umwi ukuti mwamutemwa. Mulinzile ukusininkizya ukuti imulinga ukutwala nanti ukutwalwa nupya uno mukulonda ukunena imumutemwa.
10. I vyani vino mulinzile ukucita ndi cakuti mwiluka ukuti umwi atamitemwa nomba mwemo mutamutemilwe?
10 I vyani vino mulinzile ukucita ndi cakuti mwiluka ukuti umwi atamutemwa? Ndi cakuti mutatemilwe umuntu mulinzile ukumulanga ukupitila muli vino mukacita. Cingiipa sana ndi cakuti twatandika ukucita ivintu ivikulangilila ukuti utumutemwa fwandi ala tutamutemilwe.—1 Kol. 10:24; Efes. 4:25..
11. Ndi cakuti mukulondela umwi uwa kutandika ukwizizyanya nawe nanti uwa kutwalana nawe i vyani vino mulinzile ukwiusya?
11 Umu mpanga zimwi avyazi na akalamba aakasoolwela ya lupwa yao akutwalana nayo. Umu mpanga zimwi ya lupwa alino ni vyuza yakaama umonsi nu mwanaci pakuti yangakwata insita yakuya capamwi pakuti yangalola ndi cakuti yangatandika ukwizizyanya. Lino mutatala mwapekanya ukuti antu yaa yatandike ukwizizyanya nanti ukutwalana mulinzile ukumanya vino cila muntu watemwa. Ndi cakuti mukulondela umwi uwakutwalana nawe mulinzile ukwika mano kuli vino umuntu uno mwazana waya, imiyele ino wakwata, alino ni cicindamisye cino mulinzile ukwikako sana amano a ucuza uno wakwata na Yeova. Ucuza na Yeova ali cintu icindame sana ukucila impiya, masambililo, nanti vino antu yamumanya umu wikazi. Mwaiusya ukuti antu yaa yaili alinzile ukupingulapo ukutwalana nanti foo.—Gala. 6:5.
I VYAKUCITA PA KUTANDIKA UKWIZIZYANYA
12. Mungacita uli pakuti munene umwi ukuti mukulonda kutandika ukwizizyanya nawe?
12 Mungacita uli pakuti munene umwi ukuti mukulonda kutandika ukwizizyanya nawe?d Mungapekanya ukuti muce mukomenkane nu kulanda nawe nanti limwi mungaomvya foni. Mulinzile uku munene ukwaula ukupita umu mbali ukuti imumutemwa nupya mukulonda ukumumanya ningo. (1 Kol. 14:9) Nga calondekwa mungamupeela insita yakwelenganyapo lino atatala wasuka. (Mapi. 15:28) Nupya ndi cakuti umuntu wamunena ukuti atatala waipekanya ukutandika ukwizizyanya, mulinzile ukucindika vino walanda.
13. I vyani vino mulinzile ukucita ndi cakuti umwi akulonda ukutandika ukwizizyanya namwe? (Kolose 4:6)
13 I vyani vino mungacita ndi cakuti umwi wamunena ukuti atamutemwa? Pakuti umuntu amunene ukuti atamutemwa alinzile ukuombesya fwandi mulinzile ukuya ni cikuuku alino nu mucinzi. (Belengini Kolose 4:6.) Ndi cakuti mukulondekwa insita iya kwelenganyapo lino mutatala mwazumila mulinzile ukulanda. Nomba mutalinzile ukulengela sana. (Mapi. 13:12) Ndi cakuti mutakulonda ukutandika ukwizizyanya nu muntu wiyo mulinzile ukuya ni cikuuku lino mukulanda nawe nupya mutalinzile ukupita umu mbali. Uvwini vino umwina Hans akaikala uku Austria wacisile lino nkazi wamunenyile ukuti watamutemwa, watile: “Naomvizye umucenjelo pa kumunena vino napingwilepo nupya ntamupisile umu mbali. Nacisile vii pa mulandu wakuti ntalondanga aelenganya ukuti limwi kwali insita imwi ino twali nu kutandika ukwizizyanya. Fwandi natwalilile ukwezya na maka ukukana cita ivintu ivyali nu kulenga aelenganya ukuti nalondanga ukutandika ukwizizyanya nawe.” Nomba ndi cakuti namwe kwene imutemwa umuntu wiyo mulinzile ukulanzyanya vino mukulonda vikacitika pa nsita ino mukwizizyanya. Vino mungapingulapo vingapusana pa mulandu na kuno mwakulila nanti vintu vyuze sile.
UZYE TUNGACITA ULI PAKUTI TWATUNGILILA AINA KLISTU ATATALA YATWALA NANTI UKUTWALWA?
14. Tungacita uli pa kutungilila aina Klistu atatala yatwala nanti ukutwalwa?
14 Tungacita uli pakuti twatungilila Aina Klistu akulonda ukutwala nanti ukutwalwa? Tungacita vivyo ndi cakuti tukuomvya ningo ica upe cino twakwata icakulanda. (Efes. 4:29) Mauzyo yano mungayuzya akuti: ‘Uzye vino nkalanda nga tukuseka vikasosya yano yatatala yatwala nanti ukutwalwa? Uzye nga nalola umwina na nkazi yakulazyanya nkaelenganya ukuti yakulonda ukutwalana?’ (1 Tim. 5:13) Nupya mutaleka aina Klistu asimbe yalola kwati yatacindama pa mulandu wakuti yatatwala nanti ukutwalwa. Ya Hans, yano itulandapo pa kutandika yatile: “Aina yamwi yatangi, ‘Umulandu cii uno usilondela ukutwala? Watukula.’ Amazwi ya musango uu yakalenga aina Klistu asimbe yalola kwati yatacindama nupya cikalenga yalondesya sana ukutwalwa nanti ukutwala.” Fwandi lyonsi mwaezya na maka ukutaizya aina Klistu atatala yatwala nanti ukutwalwa pali vino yakaombesya.—1 Tesa. 5:11..
15. (a) Ukulingana ni cisinte icikazanwa pali Loma 15:2, i vyani vino tulinzile ukucita lino tukwazwa asimbe ukuzana aakutwalana nayo? (Loliniko ni cikope.) (b) I vyani vino imusambilila kuli vidyo?
15 Nga ndi cakuti twalola ukuti umwina umwi na nkazi yangalinga ukutwalana? Baibo ikatukomelezya ukulaenganya pali vino yauze yakayuvwa. (Belengini Loma 15:2.) Aina Klistu asimbe aingi yasilonda ukuyalondela uwakutwalana nawe nupya tulinzile ukucindika vino yakayuvwa. (2 Tesa. 3:11) Yamwi nayo yangataizya ndi cakuti mwayalondela uwakutwalana nawe nomba mutalinzile ukucita vivyo ukwaula ukuti yamunene.e (Mapi. 3:27) Asimbe yamwi yasilonda ukuyalangilila uwakutwalana nawe ala nu muntu wiyo apano ali. Nkazi Lydia, akaikala uku Germany, watiile: “Limwi mungalonda insita iyakuti aina na ya nkazi yaye pamwi. Pakuti yangakwata insita yakuya pamwi nu kuisoolwela aakutwalana nayo.”
Ina na ya nkazi yakwizizya pamwi nupya umwina na nkazi umusimbe iyakwata isyuko lya ku manyana (Lolini palaglafu 15)
16. I vyani vino Aina Klistu asimbe yalinzile ukwiusya?
16 Asi mulandu sweswe yasimbe, twatwalwa nanti ukutwala tungaya ni nsansa. (Masa. 128:1) Fwandi ndi cakuti mukalonda uwakutwalana nawe nomba mutatala mwamuzana mulinzile ukutwalilila ukwika amano uku kuombela Yeova. Nkazi Sin Yi akaikala uku Macao watiile: “Insita ino tukaikala asimbe inono ngu kuilinganya kuli vino tulaikala umu paladaise na yano tulatwalana nayo. Mulinzile ukulaomvya ningo insita iyo.” Nga ndi cakuti umuzana uwakutwalana nawe nupya umutandika nu kwizizyanya? Umu cipande icilondelilepo, tulasambilila pali vino tungacita pakuti twapingula ningo pa vintu lino tukwizizyanya.
LWIMBO NA. 137 Anaci ya Utailo
a Pa kuti muzane ivingamwazwa ukumanya ndi cakuti imulinga ukutandika ukwizizyanya, lolini icipande pa jw.org icikati “Dating—Part 1—Am I Ready to Date?”
b IZWI ILYATILILONDOLOLWA: Umu cipande cii alino na cino tulasambilila umulungu ulondelilepo, izwi lyakuti ukwizizyanya Likulozya uku nsita ino umonsi nu mwanaci yakatandika ukulazyanya sana pakuti yangamanyana nu kulola ndi cakuti yangatwalana. Umonsi na mama yakatandika ukwizizyanya ndi cakuti yazumilizyanya, nupya yangatwalilila ukufika lino yatwalanana nanti foo.
c Asi mazina yao acumi cumi.
d Umu mpanga zimwi aina aakanena ya nkazi ukuti yakulonda ukutandika ukwizizyanya. Nomba insita zimwi ya nkazi aakanena aina. (Luti 3:1-13) Ngamukulonda ukumanya Ivingi lolini icipande icikati “Young People Ask . . . How Can I Tell Him How I Feel?” muli Zyukini! wakwe Okotoba 22, 2004.