Ta Mel̦el̦ein Menninmour Awiia eo Ebũrõrõ ilo Revelesõn Jepta 17?

Uwaak eo jãn Baibõl̦

Menninmour eo ebũrõrõ, me bokin Revelesõn jebta 17 ej kwal̦o̦k kake, ej kõkkar kõn doulul eo me kõn̦aan eo an ej ñan kabõrokuk aelõñ ko ilo lal̦ in im ej jutak kõn er. Kar etan doulul in m̦okta ej League of Nations im kiiõ ej United Nations.

Wãween ko ñan ad maroñ kile menninmour awiia eo ebũrõrõ

1. Juon doulul in kien. Ewõr ‘jimjuon bõran’ menninmour eo ebũrõrõ me rej jutak kõn “jimjuon tol̦” ko im “jimjuon kiiñ” ro ak kien ko rekajoor. (Revelesõn 17:9, 10) Tol̦ ko im menninmour ko rawiia ekkã an Baibõl̦ eo kõkkar kaki kõn kien ko.​—Jeremaia 51:24, 25; Daniel 2:44, 45; 7:17, 23.

2. Ej ãinl̦o̦kwõt doulul in kien ko jet ipel̦aakin lal̦ in. Menninmour awiia eo ebũrõrõ ej jekjekin wõt bar menninmour eo ilo Revelesõn jebta 13 me jimjuon bõran, eo me ej jutak kõn doulul in kien ko jet ipel̦aakin lal̦ in. Menninmour kein jim̦or ewõr jimjuon bõraer, joñoul aer doon, im ãt ko etaer rej kõnono n̦ae Anij. (Revelesõn 13:1; 17:3) An menninmour kein jim̦or ãinl̦o̦kwõt juon elukkuun kabwilõñlõñ. Menninmour awiia eo ebũrõrõ ej annañel̦o̦k, ak ãinl̦o̦kwõt doulul in kien ko jet ipel̦aakin lal̦ in.​—Revelesõn 13:15.

3. Ej bõk an kajoor jãn kien ko jet. Menninmour awiia eo ebũrõrõ ej “wal̦o̦ktok jãn,” kien ko jet rekajoor.​—Revelesõn 17:11, 17.

4. Ej koba ippãn kabuñ ko. Babil̦on eo El̦ap, me ej doulul in kabuñ ko reriab ipel̦aakin lal̦ in, ej jijet ioon menninmour awiia eo ebũrõrõ ilo kõkkar, im ej kwal̦o̦k bwe kabuñ ko reriab rej jelõt kõm̦m̦an ko an menninmour awiia eo.​—Revelesõn 17:3-5.

5. Ejjab kautiej Anij. Menninmour awiia eo “eobrak kõn ãt ko rej kõnono n̦ae Anij.”​—Revelesõn 17:3.

6. Ear bõjrak ium̦win jidik iien. Menninmour awiia eo ebũrõrõ enaaj pãd ilo “abyss eo,”a ak bõjrak ium̦win jidik iien im enaaj bar wal̦o̦k.​—Revelesõn 17:8.

Wãween an kar kanaan ko ilo Baibõl̦ jejjet kũtieer

Lale wãween an United Nations im doulul eo m̦okta, etan League of Nations, kar kajejjet kũtien kanaan eo ilo Baibõl̦ kõn menninmour awiia eo ebũrõrõ.

1. Juon doulul in kien. United Nations ej rejetake doulul in kien ko ikijjeen an kautiej “jim̦we im maroñ eo an aolep ro ilo doulul in.”b

2. Ej ãinl̦o̦kwõt doulul in kien ko jet ipel̦aakin lal̦ in. Ilo 2011 eo, United Nations ear bar kakobaiktok juon aelõñ bwe en 193 aelõñ ko ilo doulul in. Innem, doulul in ej ba bwe ej jutak kõn enañin aolep aelõñ ko im armej ro ilo lal̦ in.

3. Ej bõk an kajoor jãn kien ko jet. Unin an United Nations pãd ej kõn aelõñ ko me rej uwaan doulul in im unin an wõr an kajoor im maroñ ej kõnke aelõñ kein rej lel̦o̦k ñan e.

4. Ej koba ippãn kabuñ ko. Doulul kein ruo League of Nations im United Nations rar wõnm̦aanl̦o̦k wõt im bõk jipañ jãn kabuñ ko ilo lal̦ in.c

5. Ejjab kautiej Anij. Unin United Nations kar ñan kõm̦m̦an bwe “en dãpij wõt aenõm̦m̦an im jokwane ipel̦aakin lal̦ in.”d Meñe mejãnkajjik in emaroñ bõktok nõbar, ak ilo m̦ool ejjab kautiej Anij ilo an ba men in kõnke Aelõñ eo wõt an Anij enaaj katõprake men in.​—Sam 46:9; Daniel 2:44.

6. Ear bõjrak ium̦win jidik iien. League of Nations, me ear ejaak ãlikin wõt Pata eo an Lal̦ Kein Kajuon ñan kõm̦m̦an aenõm̦m̦an, ear jab maroñ bõbrae an wõr tarin̦ae ipel̦aakin lal̦. Ear bõjrak an jerbal ke ear jino Pata eo an Lal̦ Kein Karuo ilo 1939 eo. Ilo 1945 eo, ãlikin an jem̦l̦o̦k Pata eo an Lal̦ Kein Karuo, United Nations ear ejaak. Kõttõpar im jerbal ko an relukkuun ãinl̦o̦kwõt kar League of Nations.