Ta ko Jemaroñ Kõm̦m̦ani ñan Jipañ?

ÑE JUON m̦õttad ak nukũd ej bũrom̦õj kõn juon eo ejitõnbõro ippãn me ej kab mej, elõñ iaad ekkã ad ba: “Ñe ewõr jabdewõt kwõn kab ba tok.” Ekkã ad ba naan kein kõnke jelukkuun kõn̦aan jipañ. Ilo m̦ool jekõn̦aan kõm̦m̦an jabdewõt men jemaroñe ñan jipañ er. Ak ewõr ke iien me juon eo ebũrom̦õj ej make ko̦o̦l̦ im ba: “Ewõr juon men ikõn̦aan bwe kwõn jipañ ña kake.” Eokwe, ãinwõt ekkã aer jab kõm̦m̦ane men in. Kõj eo m̦okta jej aikuj em̦m̦akũt im kõm̦m̦an jabdewõt men jemaroñe ñan jipañ im kaenõm̦m̦an eo ebũrom̦õj.

Juon jabõn kõnnaan ilo Baibõl̦ ej ba: “El̦ap wõt an em̦m̦an el̦aññe jej kõjerbal naan ko rejejjet ñan iien eo.” (Jabõn Kõnnaan 15:23, UBS; 25:11) Juon eo emãlõtlõt ejel̦ã ta ko rekkar ak rejekkar ñan an ba im ta ko rekkar ak rejekkar ñan an kõm̦m̦ani. Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani ñan jipañ ro rebũrom̦õj?

Men ko Kwõmaroñ Kõm̦m̦ani . . .

Roñjake: Jemes 1:19 ej ba: ‘En m̦õkaj am̦ roñjake.’ Eñin ej juon iaan men ko kwõmaroñ kõm̦m̦ane ñan jipañ juon eo ebũrom̦õj. Ro rebũrom̦õj remaroñ kõn̦aan kõnnaan kõn eo ejitõnbõro ippãer im ear mej. Bõlen rekõn̦aan kwal̦o̦k kõn jorrããn eo ear wal̦o̦k ilo jidimkij, ak kõn nañinmej eo ear kõm̦m̦an an armej eo mej, ak bõlen kõn eñjake ko aer. Kwõmaroñ kajjitõk im ba: “Kokõn̦aan ke bwebwenato kõn men eo ear wal̦o̦k?” Im kõtl̦o̦k bwe en make kããlõt. Juon likao ej keememejtok iien eo ear mej jemãn, im ej ba: “Elukkuun kar jipañ ña ke ro jet rar kajjitõk kõn men eo ear wal̦o̦k, innem lukkuun roñjake.” Lukkuun roñjake im jab l̦õmn̦ak kõn ta ko kwõmaroñ ba ñan kõm̦adm̦õdi men ko ej iiooni. Kõtl̦o̦k bwe en kwal̦o̦k jabdewõt men ko me ekõn̦aan bwebwenato kaki.

Kwal̦o̦k naan ko rekaenõm̦m̦an: Kakeememej er bwe rar kate er joñan aer maroñ ñan jipañ armej eo ilo iien ko ej mour wõt. (Ak kwõmaroñ bar ba jabdewõt men eo em̦ool im ekaenõm̦m̦an ñan eo ebũrom̦õj.) El̦aññe rej n̦arueer make, lukkuun bũrom̦õj, ak illu, kwõmaroñ kaenõm̦m̦an er ilo am̦ ba bwe ãindein aolep armej ñe ej mej juon eo ejitõnbõro ippãer. Im kwõmaroñ bar kwal̦o̦k kõn ro jet me rar bar iioone wãween in im kiiõ em̦m̦anl̦o̦k aer mour. Naan ko rejouj remaroñ kaenõm̦m̦an bũruon armej ekkar ñan Jabõn Kõnnaan 16:24.​—1 Tessalonika 5:11, 14.

Kõm̦m̦an iien ippãer: Kõm̦m̦an bwe en wõr am̦ iien ippãn juon eo ebũrom̦õj. En jab baj ilo raan ko jinoin me ro m̦õttan im nukũn rej pãd, ak emaroñ bar allõñ ko tokãlik ñe ro jet renaaj bar ro̦o̦l ñan men ko rekõn kõm̦m̦ani. Ilo wãween in kwõj kam̦ool bwe kwõj ‘juon jeran eo ej yokwe,’ im ej pãd ñan jipañ ilo “iien jorrããn.” (Jabõn Kõnnaan 17:17) Teresea, eo me ear mej ajri eo nejin ej ba: “Ro m̦õttam rekajoor kajjitõk ammim etal ippãer, im ewõr iien rej lotok kõm. Im men in ear jipañ kõmro bwe kõmro en jab make iaam̦ro im lukkuun bũrom̦õj.” Jekdo̦o̦n ñe emootl̦o̦k jejjo iiõ ak ñe ej jejjet raan ko me raorõk ãinwõt, raan in m̦are ak raan eo armej eo ear mej ie, emaroñ kõm̦m̦an aer bar bũrom̦õj. Kwõmaroñ kakõl̦l̦eik iien kein ilo kõl̦õn̦ta eo am̦ bwe kwõn kõm̦m̦an am̦ iien ippãn eo ebũrom̦õj ñan kaenõm̦m̦an e.

M̦õkaj im jipañ: Kwõmaroñ l̦õmn̦ak kõn jet iaan men ko remaroñ aikuj jipañ kaki. Ñan waanjoñak, rej aikuj ke an juon kaikujkujl̦o̦k ñan er? Ak jipañ lale ro nejier? Ak ewõr ke m̦õttaer im nukwier me rej lotok jãn jikin ko jet ak raikuj jikin aer jokwe? Ñe kwõj kile bwe ewõr men en̦ rej aikuji, jab kõttar aer kajjitõk. Em̦m̦anl̦o̦k ñe kwõj m̦õkaj in jipañ er. Etke eaorõk men in? Kõnke ekkã an ro rej bũrom̦õj jab jel̦ã ta ko ren kõm̦m̦ani. Bareinwõt, ejeja aer kajjitõk jipañ. (1 Korint 10:24, UBS; bar lale 1 Jon 3:17, 18, UBS.) Juon kõrã me emej l̦eo pãleen ej ba: “Elõñ rar ba ñan ña bwe ñe ewõr men en̦ ij aikuj jipañ kake in kab ba l̦o̦k. Ak juon m̦õtta ear jab kajjitõk, ear kajju tok im bõk juon bakõj im jet kein karreo im karreoiki rak eo l̦eo ippa ear em̦m̦õje. Bar juon ear etal ñan lowaan ruum̦ eo im bõk men ko eran peet eo im kwal̦i. Jejjo wiik tokãlik, juon iaan em̦m̦aan ro rej lale eklejia eo ear kajju tok jãn jikin an jerbal im bõktok kein jerbal ko an. L̦ein ear ba, ‘ijel̦ã bwe ewõr men en̦ imaroñ kõm̦m̦ane, ta n̦e ejorrããn ilo m̦wiin?’ El̦ap aõ kam̦m̦oolol em̦m̦aan in kõn an kar kõm̦m̦ani l̦ait ko im kõjãm eo ilo m̦weo im̦õ me ebaj wõt tũm̦.”​—Bar lale Jemes 1:27, UBS.

Kwal̦o̦k jouj: Baibõl̦ ej kakeememej kõj im ba, “Kom̦win jouj ñan doon.” (Epesõs 4:32) El̦aptata, jej aikuj keememej ñan kwal̦o̦k jouj ñan ro rej bũrom̦õj. Ijello̦kun am̦ ba: “Itok jabdewõt iien,” em̦m̦anl̦o̦k ñe kwõj karõkl̦o̦k juon iien bwe en iwõj. Bõtab, ñe ejjab kõn̦aan iwõj jab m̦õkaj in ebbeer im jab bõjrak jãn am̦ kũrwaj. Bõlen unin an jab iwõj kõnke ejjab kõn̦aan kwal̦o̦k an bũrom̦õj im̦aan mejãn ro jet. Im ej l̦õmn̦ak bwe ejjab jim̦we ñan an limo kõnke ejako eo ejitõnbõro ippãn. Keememej juon kõrã ilo Baibõl̦ etan Lidia me ear kwal̦o̦k jouj. Ãlikin an kar liin kajjitõk an Luk im ro jet etal ñan m̦weo im̦õn, ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im “akwel̦ap” bwe ren etal.​—Jerbal 16:15, UBS.

Kijenmej wõt im mel̦el̦e kõn eñjake ko an: Jab m̦õkaj im illu kõn men ko me eo ebũrom̦õj emaroñ ba waj. Keememej bwe ilo tõrein emaroñ illu ak n̦aruon make. Innem, ñe ej illu waj im kwal̦o̦k eñjake ko an ñan kwe, kwõn kijenmej wõt im jab inepata ak illu ippãn. Baibõl̦ ej rõjañ kõj im ba: ‘Kom̦win tũriam̦o, jouj, ettã bõro, ineem̦m̦an, im kijenmej.’​—Kolosse 3:12.

Jeje lõta: Kwõmaroñ kaenõm̦m̦an eo ebũrom̦õj ilo am̦ je juon lõta ñane. Men in ear jipañ juon kõrã etan Cindy ke jinen ear mej jãn nañinmej in kããnjõr. Cindy ej ba: “Juon m̦õtta ear je tok juon aõ lõta me elukkuun kar em̦m̦an ippa. Men in el̦ap an kar jipañ eõ kõnke jãn iien ñan iien imaroñ bar riiti lõta eo an.” Meñe “ejjab kanooj aetok” naan ko ad ilo lõta ko, bõtab eaorõk bwe en itok jãn bũruod. (Hibru 13:22, UBS) Ta ko jemaroñ ba ilo lõta ko ad ñan eo ebũrom̦õj? Jemaroñ kwal̦o̦k bwe jelukkuun yokwe im kaorõke. Jemaroñ bar jeje kõn juon iaan men ko rem̦m̦an jaar kõm̦m̦ane ippãn armej eo ilo iien ko ej mour wõt. Ak ñe ejjab, emaroñ kõn wãween an kõn jipañ kõj.

Jar ippãer: El̦ap an bar aorõk ñan ad jar ippãn ro rej bũrom̦õj im jar kõn er. Baibõl̦ ej ba: “Jar an juon rũwãnõk ekajoor im el̦ap tokjãn.” (Jemes 5:16, UBS) Ñe rej roñjake ad jar kõn er, emaroñ jipañ er bwe ren jol̦o̦k eñjake ko rekabbeerer ãinwõt n̦arueer make.​—Bar lale Jemes 5:13-15, UBS.

Men Ko Kwõjjab Aikuj Kõm̦m̦ani . . .

Jab kattol̦o̦k eok kõnke kwõjaje ta eo kwõn ba ak kõm̦m̦ane: Jemaroñ l̦õmn̦ak bwe rekõn̦aan make iaaer. Ak ilo m̦ool, bõlen jej kattol̦o̦k kõj kõnke jemijak ñe ebõd kilen ad kõnnaan, ak jekõm̦m̦ani men ko rebõd. Innem, ñe ro m̦õttan, ro nukũn, ak ri tõmak ro m̦õttan eo ebũrom̦õj rej kattol̦o̦k er jãn e, enaaj l̦apl̦o̦k an bũrom̦õj. Keememej bwe men ko repidodo tata jemaroñ kõm̦m̦ani ej ilo ad kwal̦o̦k jouj ilo naan im kõm̦m̦an ko ad ñan er. (Epesõs 4:32) El̦aptata, ñe kwõj pãd ilo iien eo ej bũrom̦õj, elukkuun naaj kakajoore. (Bar lale Jerbal 28:15.) Teresea ej keememejtok iien eo leddik eo nejin ear mej, im ej ba: “Ilowaan wõt juon awa ak eobrak aujpitõl̦ kõn ro m̦õttam. Aolep em̦m̦aan ro rej lale eklejia eo im lim̦aro ippãer rar pãd. Kõrã ro jet rar kajju tok jãn jikin jerbal im jet rar kajju tok jãn m̦õko m̦weer, joñan jet iaaer ejjañin dedel̦o̦k aer kõm̦m̦ane bõraer. Rar jol̦o̦k aolep men ko rar kõm̦m̦ani im itok. Elõñ rar ba bwe rejaje ren kar ba ta, ak men eo ear aorõk ippa ej bwe rar pãd ijo.”

Jab kabõjrak aer jañ: Ñe rej jañ jen jab ba ‘em̦m̦an wõt jab jañ,’ ak ‘em̦õj n̦e am̦ jañ.’ Ilo m̦ool, em̦m̦anl̦o̦k ñe jej kõtl̦o̦k bwe en jañ. Katherine, eo me ear mej l̦eo ippãn ej ba: “Eaorõk ñan kõtl̦o̦k bwe ro rebũrom̦õj ren jañ im kwal̦o̦k eñjake ko aer.” Jab peek ta eo ren kõm̦m̦ane ñe rej bũrom̦õj. Im jab l̦õmn̦ak bwe kwõj aikuj n̦ooje am̦ bũrom̦õj kõnke kwõjjab kõn̦aan kõm̦m̦an an jañ. Baibõl̦ ej rõjañ kõj ñan “jañ ippãn ro rej jañ.”​—Rom 12:15.

Jab m̦õkaj in ba ren tũli ak aji men ko m̦weien eo emej m̦ae iien repojak: Jet remaroñ ba ñan juon eo ej bũrom̦õj bwe em̦m̦anl̦o̦k ñe ej tũli ak aji men ko m̦weien eo emej. Etke? Kõnke rej tõmak bwe ñe eo ebũrom̦õj ej kõm̦m̦ane men in, enaaj jipañ kadikl̦o̦k an bũrom̦õj. Bõtab, l̦õmn̦ak kein rejjab ekkar ñan ro rebũrom̦õj kõnke ebõk iien bwe en dikl̦o̦k aer bũrom̦õj. Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k kõn ta eo Jekõb ear kõm̦m̦ane ke ear l̦õmn̦ak bwe juon menninmour elãj ear ko̦kkure l̦addik eo nejin etan in Josep. Ej ba bwe ãlikin aer kar bõktok kopã eo an me ear bõtõktõk, Jekõb ear ‘jañũti l̦eo nejin ium̦win elõñ raan.’ Im jekdo̦o̦n ñe ‘l̦õm̦aro im lim̦aro nejin otemjej rar kaenõm̦m̦ane, ak ear abwin aenõm̦m̦an.’​—Jenesis 37:31-35.

Jab ba, ‘Enaaj bar wõr nejũm̦ ñan bõk jikin’: Jemaroñ ba naan kein kõnke jej l̦õmn̦ak enaaj kaenõm̦m̦ane eo ebũrom̦õj. Ak naan kein remaroñ ãinwõt ‘juon jãje’ me ej wãkare ak kõmetak jemãn im jinen ajri eo emej. (Jabõn Kõnnaan 12:18, UBS) Juon kõrã me ear mej ajri eo nejin ej ba: “Ilukkuun kar dike an armej ro ba bwe enaaj bar wõr nejũ ñan bõk jikin” ajri eo emej. Juon ajri eban bõk jikin ajri eo emej. Etke? Kõnke aolep im oktak jãn doon im aorõk.

Jab ãliklik in bwebwenato kõn eo emej: Ippãn jet armej, ejjab nana ñan ba etan eo ejitõnbõro ippãer me emej. Innem, ñe eo ebũrom̦õj ej bwebwenato kõn eo emej, jab kajju ukot men eo kom̦ij bwebwenato kake. Juon kõrã ej ba: “Ke l̦addik eo nejũ etan Jimmy, ear mej, elõñ armej rar ãliklik in ba etan ak bwebwenato kõn e. Men in ear lukkuun kabũrom̦õj ña.” Em̦m̦an ñe kwõj kajjitõk ippãn eo ebũrom̦õj ñe ekõn̦aan kõnnaan kõn eo ejitõnbõro ippãn me emej. (Bar lale Job 1:18, 19 im 10:1.) Jet iaan ro rebũrom̦õj rekõn̦aan roñ an ro m̦õttaer kwal̦o̦k ta ko rem̦m̦an ippãer kõn armej eo emej.​—Bar lale Jerbal 9:36-39.

Jab m̦õkaj in ba, ‘Em̦m̦an bwe kiiõ ekakkije’: Jejjab “kaperan ro rej kũm̦kũm̦” ak bũrom̦õj ñe jej ba naan rot kein ñan kajjioñ in kaenõm̦m̦an er. (1 Tessalonika 5:14) Juon kõrã me ear mej jinen ej ba: “Ro jet rar jiroñ tok eõ im ba, ‘em̦m̦an bwe ejjab eñtaan kiiõ’ ak ‘em̦m̦an bwe eaenõm̦m̦an’. Ak iar jab kõn̦aan roñ aer ba men kein.” Naan rot kein remaroñ kõm̦m̦an aer l̦õmn̦ak bwe rejjab aikuj bũrom̦õj. Ak ilo m̦ool renaaj baj bũrom̦õj wõt kõnke emej eo ejitõnbõro ippãer im relukkuun oñkake.

Em̦m̦anl̦o̦k ñe kwõn jab ba, ‘Imel̦el̦e kõn eñjake n̦e am̦’: M̦ool ke bwe kwõmel̦el̦e kõn eñjake ko an? Ñan waanjoñak, ñe ejjañin mej juon nejũm̦, kwõmaroñ ke mel̦el̦e kõn eñjake eo an ro me em̦õj an mej juon nejier? Ilo m̦ool, meñe emaroñ m̦õj ad iioone wãween in ak keememej bwe eoktak wãween an armej bũrom̦õj jãn doon. (Bar lale Liaajlo̦l̦ 1:12, UBS.) Bõtab, ñe em̦m̦an im ekkar, bõlen am̦ bwebwenato kõn ta eo ear jipañ eok ke kwaar iioone men in emaroñ jipañ armej eo ebũrom̦õj. Juon kõrã me ear mej leddik eo nejin, ej ba bwe an kar bwebwenato ippãn juon kõrã me ear bar mej leddik eo nejin, men in ear jipañ e. Etke? Kõnke kõrã eo ear kwal̦o̦k wõt kõn ta ko rar jipañe bwe en dikl̦o̦k an bũrom̦õj. Kõrã in ej wõnm̦aanl̦o̦k im ba: “Kõrã eo ear jab kajju ba, ‘Imel̦el̦e kõn eñjake n̦e am̦.’ Ak ear kwal̦o̦k wõt kõn kar eñjake ko an ke ear mej leddik eo nejin, im iar kile bwe eñjake ko an rej ãinwõt bar eñjake ko aõ.”

Ad tũriam̦o, yokwe, im jel̦ã l̦õmn̦ak enaaj jipañ kõj ñan jel̦ã kilen kaenõm̦m̦an ro rej bũrom̦õj. Jab kõttar an eo ebũrom̦õj iwõj ñan ippam̦. Jab baj ba wõt im ba, “Ñe ewõr jabdewõt kwõn kab ba tok.” Em̦m̦anl̦o̦k ñe jej pukot kilen ñan jipañe ilo jabdewõt wãween jemaroñe.

Baibõl̦ ej kallim̦ur bwe ro remej renaaj bar mour. Etke kallim̦ur in emaroñ jipañ eok? Im etke jemaroñ tõmak bwe kallim̦ur in kõn ro remej enaaj jejjet im m̦ool? Eokwe, kwõnaaj loe uwaak in kajjitõk kein ilo katak eo tok juon.