Jemen Im Jinen Ajiri Ro, Lo Lõñliñ Ilo Ajiri Ro Nejemi
“Jemõm im jinõm ren mõnõnõ wõt.”—JABÕN KENNAN 23:25.
1. Ta eo enaj kõmmõn an jemen im jinen ajiri ro lo mõnõnõ ilo ajiri ro nejeir?
ELUKKUN emõn in lo eddeklok in juõn wijki dikdik im oktak im juõn men eo emõn eo ej letok aibujuij im ellor—elaptata elañe kwe eo kwar kalbwini im kejbaroke! Eindeinlok, jemen im jinen ajiri ro rej kejbarok ajiri ro nejeir rej rittolok ñõn air ro ri karejeran Anij reritto im lo elap mõnõnõ ilo ir, einwõt an jabõnkennan eo ilo Bible ba: “Jemen eo dru wãnik e naj kanuij mõnõnõ; im eo ej keutak juõn ajiri e meletlet e naj lõñliñ kake. Jemõm im jinõm ren mõnõnõ wõt, im lio ear keutak yuk en lõñliñ.”—Jabõn Kennan 23:24, 25.
2, 3. (a) Ewi wãwen an jemen im jinen ajiri ro maroñ bõprae buromõj im meeo ilo jitõb? (b) Ta eo wijki ko redik im ajiri ro jimor rej aikwiji ñõn air oktak im juõn unjen kamõnõnõ?
2 Ak, juõn ajiri ejjab make bed im “kwojarjar” im “meletlet.” Jibadbad eo elap ej menin aikwij ñõn kejbarok ro redik jen air oktak im juõn unjen “buromõj” im “meeo,” im ejja einwõt an maroñ walok ilo jerbal eo ej ukõt juõn wijki jidikdik ñõn juõn wijki eo emõn an lap. (Jabõn Kennan 17:21, 25) Nõn wanjoñok, alal ko rej jurake remaroñ kaminenek juõn wijki dikdik ñõn an eddeklok ilo jimwe im kajur. Ekkeini an wor den elap tokjen, im juõn wijki dikdik ej aikwij kejbaroke jen kij ko ilo bũdej. Eliktata, jeke im kemeniklok bwilkõn ra ko ej jibañ aibujuij eo an juõn wijki.
3 Nan eo an Anij ej kalikar bwe ajiri ro rej aikwij men ko einwõt katak ko rekwojarjar, obrak kin denin mol eo ilo Bible, kejbarok jen lemnak etton, im kauwe rej yokwe ñõn jolok ial ko rejjab emõn. Nõn lelok aikwij kein, jemen ajiri ro elaptata rej rejañ ir bwe ren kakajiririk ajiri ro nejier “ilo kaje im kowe an Iroij.” (Epesõs 6:4) Ta eo ekoba ilo menin?
Kalikar Nan ko an Jehovah
4. Ta eddo eo an jemen im jinen ajiri ro ñõn ajiri ro nejeir, im ta menin aikwij eo mokta jen air maroñ kajejjet kitien?
4 “Kowe ilo Jehovah” ej melelen kauweik lemnak eo ad bwe en errã ibben ankilan Jehovah. Inem, jemen im jinen ajiri ro, rej aikwij likit ilo lemnak ko an ro redik lemnak eo an Jehovah ilo wãwen ko. Im rej bareinwõt aikwij kajeoñwe joñok eo an Anij ilo an letok kaje eo ewor yokwe ie, ak katak eo ewor kajimwe ie. (Psalm 103:10, 11; Jabõn Kennan 3:11, 12) Ak mokta jen an ro jemeir im jineir kõmmõne menin, ir make rej aikwij bõk nan ko an Jehovah, einwõt an kar ri kanan eo an Anij rejañ ri Israel ro etto: “Im nan kein [jen Jehovah] ij jiroñ yuk rainin, ren ilo buruõm.”—Deuteronomy 6:6.
5. Ñãt im ilo wãwen et eo jemen im jinen ajiri in Israel ro ren kar katakin ajiri ro nejeir, im ta melelen ñõn “katakin”?
5 Ekkeini katak Bible, kalmenlokjen, im jar ej kaboj jemen im jinen ajiri ro ñõn kõmmõne men eo tok juõn Moses ear kaiñ kake: “Im kwon katakin [nan ko an Jehovah] ro nejõm kaki im kwon konono kaki ñe kwoj jijõt ilo mweo imõm im ñe kwoj etetal ilo ial, im ñe kwoj babu im ñe kwoj jerkak.” Oktan nan in Hebrew eo kin “katakin” ej melelen “ñõn eliji,” “ñõn ba im bar ba,” “ñõn lukkun kalikar.” Lale wãwen an Moses kalikar aikwij eo ñõn kejbarok nan ko an Jehovah na iman: “Im kwon lukwoji juõn kakõle ion peõm im en ber ikõtan mejõm. Im kwon jei ilo jurõn kejem ilo mweo imõm, im ilo aor ko am.” Ealikar, Jehovah ej aikwiji an jemen im jinen ajiri ro ekkeini lale im yokwe ir!—Deuteronomy 6:7-9.
6. Ta eo jemen im jinen ajiri ro ren kar katakin ajiri ro nejeir kaki, im kin ta tokjen eo?
6 Ta “nan kein” an Jehovah me jemen im jinen ajiri ro rar aikwij katakin im likiti ilo ajiri ro nejeir? Moses ej kab mwij lok an eliji men eo ekkã naetan Kien ko Joñoul, ekoba kien ko ñõn jab uror, jab lũñ, jab kwot, jab kennan nanin riap, im jab ankwonak. Kien mour erreo kein, bareinwõt kien eo ñõn “yokwe Jehovah kin aolepen buruõm im kin aolepen am im kin aolepen am kajur,” kar men ko elaptata jemen im jinen ajiri in ri Israel ro rar aikwij likit ilo ajiri ro nejeir redik. (Deuteronomy 5:6-21; 6:1-5) Kwojamin kar errã ke bwe eñin kain katakin eo ajiri ro rej aikwiji rainin?
7. (a) Ta eo kar keiri ajiri ro ñõn e ilo Bible? (b) Ta eo jenaj etale kiõ?
7 Kar jiroñlok jemen ajiri in Israel eo: “Lio beleõm e naj einwõt vain ej kouwa iloan mweo imõm, ro nejõm einwõt wijki ko redrik wijki oliv iturin tebel eo am.” (Psalm 128:3) Aet, ñõn an jemen im jinen ajiri ro lo mõnõnõ ilo ajiri ro nejeir redik ro rej einwõt “wijki eo edik” jen air lo buromõj, rej aikwij kwalok air itoklimo ilo ajiri ro nejeir ran otemjej. (Jabõn Kennan 10:1; 13:24; 29:15, 17) Jen etale wãwen an jemen im jinen ajiri ro maroñ katakin, wũtdikdik ilo jitõb, kejbarok, im ilo yokwe kauweik ajiri ro nejeir ilo juõn wãwen eo rej itok im lo mõnõnõ eo emol ilo ir.
Katakin Jen Ke Ej Dik
8. (a) Wõn ro rar jerbal einwõt alal in katakin ñõn Timothy? (b) Ñãt eo katakin eo ear ijjino, im kin ta tokjen eo ear walok?
8 Lemnak kin Timothy, eo ear bõk jibañ jen, ilo nanin kõkkar, ruo alal in katakin ko rar kalbwini—jinen im lio jibwin. Ke leo jemen Timothy kar juõn ri Greek alikar ear jab juõn ri tõmak, kar kõrã in ri Jew eo jinen, Eunice, im jinen, Lois, eo rar katakin ladik eo ‘jen ke ej dik wõt ilo jeje ko rekwojarjar.’ (2 Timothy 1:5; 3:15; Jerbal 16:1) Kijejeto eo air ilo air katakin Timothy—meñe ear juõn niñniñ wõt—kar “men ko raibujuij [Jehovah] ear kõmmõni” rar menin jinekjej emõn. (Psalm 78:1, 3, 4) Timothy ear oktak im juõn missionary ilo ene ko retolok, bõlen ke ear jodikdik wõt, im ear wor juõn an jerbal eo emõn ilo kakajurlok Christian congregation ko.—Jerbal 16:2-5; 1 Korint 4:17; Pilippai 2:19-23.
9. Ewi wãwen an ro redik maroñ katak ñõn bõprae karelel in mweiuk?
9 Jemen im jinen ajiri ro, kain alal in katak rot kom? Ñõn wanjoñok, komij kõnan ke bwe ajiri ro nejemi ren ejake juõn lemnak eo jokkin wõt juõn kin mweiuk ko? Inem komij aikwij likit juõn joñok ejimwe ilo ami jab bukõt men ko rekãl ran kein ak men ko jet komij jab lukkun aikwiji. Elañe komij kãlet ami bukõt tokjen ko kin mweiuk, jab bwilõñ ñe ajiri ro nejemi renaj anõk kom. (Matthew 6:24; 1 Timothy 6:9, 10) Emol, elañe alal in katakin ko rejjab jimwe, ewi wãwen an wijki eo edik eddek im jimwe?
10. Ial eo an wõn eo jemen im jinen ajiri ro rej aikwij bukõt ien otemjej, im ta lemnak en wor ibbeir?
10 Jemen im jinen ajiri ro rej mõnõnõ ilo ajiri ro nejeir enaj ekkã air bukõt jibañ eo ekwojarjar ñõn katakin ir, im ien otemjej lemnak kin ta tokjen ko remõn tata ilo jitõb ñõn ajiri ro nejeir. Juõn jinen eo emen nejin ear kwalok: “Meñe mokta jen an kar ajiri ro nejõm lotak, kim kin ekkeini am jar ñõn Jehovah ñõn jibañ kim bwe kimin jimen im jinen ro remõn, im bwe Nan eo an en tel kim, im ñõn jerbale ilo mour ko am.” Lio ear kobaiktok: “‘Jehovah ej moktata’ ejjab baj ilo kajin in wõt ak ilo wãwen mour ko am”—Ri Ekajet 13:8.
Ekkeini Lelok “Den”
11. Ta eo wijki ko redik im ajiri ro jimor rej aikwiji ñõn air eddeklok?
11 Wijki ko redik elaptata air ekkeini aikwij den einwõt an alikar an emõn wijki ko rej eddek iturin juõn river. (Keiri Revelation 22:1, 2.) Niñniñ ro bareinwõt renaj ebbõl ilo jitõb elañe rej ekkeini air bõk den in mol eo ilo Bible. Ak jemen im jinen ajiri ro rej aikwij lemnak in kanuij kalimjek ajiri eo nejeir. Bõlen emmakijkij an kadulok ien lelok katak enaj laplok an bolemen jen ien ko raetoklok. Jab kadiklok aorõkin ien rot in ekadulok. Kajerbal ien ko ibben don elap tokjen ñõn kõmõnmõn juõn lokjak ikõtan jemen im jinen im ajiri eo, juõn ebake don eo elijinmen an kõketak kake ilo Jeje ko.—Deuteronomy 6:6-9; 11:18-21; Jabõn Kennan 22:6.
12. Ta aorõkin jar ibben ro redik?
12 Juõn ian ien katak ko ibben ro redik emaroñ ilo jemlokin ran eo. Juõn jodikdik ledik ej kememej: “Jema im jinõ rej jijet ilo jabõn bed eo aolep joten im roñjake am ba nanin jar ko am.” Aorõkin kõmmõn eindein, bar juõn kõrã ear ba: “Menin ear kõmmõn bwe en juõn aõ manit in jar ñõn Jehovah aolep joten mokta jen aõ illok ñõn bed.” Ñe ran otemjej ajiri ro rej roñjake an jemeir im jineir konono kin Jehovah im jar ñõn e, ej oktak im lukkun juõn armij ñõn ir. Juõn jodikdik maan ear ba: “I ar maroñ kil meja ilo jar ñõn Jehovah im lo juõn mol in armij eo jimmaõ. Jema im jinõ rar jibañ iõ lo bwe Jehovah ej kõmmõne ijo kwunan ilo men otemjej jej kõmmõne im ba.”
13. Ekkeini ien katak ko ta eo emaroñ koba ibben?
13 Nõn jibañ ro redik bõk dennin mol in Bible eo, jemen im jinen ajiri ro remaroñ kobaik elõñ men ko ewor tokjeir ilo ien katak ko rej ekkeini. Jemen im jinen ajiri ro ruo rar ba: “Ajiri ro ruo jimor rar jino bõk kaminene ñõn air jijet wõt im jab keroro ilo Kiiñdom Hall jen wõt jinoin jejjo week ko jinointata ilo mour eo air.” Juõn jemen ear kwalok kin ta eo family eo an ear kõmmõne: “Kim ar kalãjrak aolep book ko ilo Bible ilo card in jeje ko redik im kaminene ilo am likiti ilo lãjrakair, im aolep rej bõk kwunair juõn inem juõn. Ajiri ro aolep ien rej reimanlok ñõn menin.” Elõñ family ko rej kobaik juõn ien kamelele eo ekadu ñe jab moktalok eokwe elikin ien mõñã eo. Juõn jemen ear ba: “Ien mõñã in jota ej juõn ien eo emõn ñõn am konono Bible kin unin tel in ran eo.”
14. (a) Ta makitkit ko ilo jitõb ewor tokjeir im remaroñ jake ibben ajiri ro kake? (b) Ta maroñ eo ñõn katak ewor ibben juõn ajiri?
14 Ro redik bareinwõt rej mõnõnõ in roñjake bwebwenato ko ilo Bible ilo book eo Aõ Buk in Bwebwenato ko ilo Baibel.a “Ke ajiri ro rar dik wõt,” ruo ri belele rar loe, “juõn katak ilo Buk in Bwebwenato ko ilo Baibel rej etale, inem ajiri ro rej kõnak nuknuk im men ko ekkar ñõn bwebwenato eo im ikkure kin mõttan ko ilo juõn drama kadudu. Rej yokwe menin im ekkã air akwelap bwe en lõñlok alen air kõmmõne jen juõn bwebwenato ilo juõn katak.” Jab likjap in kile tokjen eo ñõn an ajiri eo nejim katak! Juõn eo emen-yiõ-dettan ear kememej aolepen jebta ko ilo book in Bwebwenato ko ilo Bible im katak konono Bible! Juõn ledik jodikdik ej kememej bwe ke ear nañin jilu yiõ dettan, ear elijinmen an jab jejjet an ba “bebe in ekajet ko,” ak jemen ear rejañ e ñõn an wõnmanlok wõt im kaminene ñõn an jimwe an ba etan nan ko.
15. Ta men ko remaroñ koba ilo bwebwenato ko ibben ajiri ro, im ta kamol eo ewor ibbea bwe kain bwebwenato rot in ewor aorõkin?
15 Ien katak ko ibben ajiri jidik ro nejim emaroñ bareinwõt jerbal ñõn kaboj ir ñõn air bõk kwunair ilo dennin mol eo ibben ro jet, einwõt ikijen uak ilo ien kwelok ko. (Hebrews 10:24, 25) “Ilo ien kaminene ko am, I kin uak ilo nan ko aõ make,” juõn jodikdik ledik ej kememej. “I ar jab kõtlok bwe in baj read wõt ilo aõ jab melele.” Kobatok ibben menin, ajiri ro remaroñ bõk katak ñõn air bõk kwunair ilo jerbal in kwalok nan jen em ñõn em. Juõn kõrã eo jemen in jinen rar mijak Anij ilo air kar kakajiririk e ej kamelele: “Kim ar jab baj etal wõt ibben jemem im jinem ilo jerbal in kwalok nan eo air. Kim ar jela bwe ewor ijo kwunam, meñe ñõn baj kajañ wõt juõn bell in kejem im likit juõn pepa in kõjela. Ilo am lukkun kabojak moktalok jen makitkit ko an juõn week, kim ar jela ta eo kim naj kar ba. Kimij jañin kar rujtok ilo juõn jibboñ in Saturday im kajitõk elañe kimij illok in kwalok nan. Kim ar jela bwe kim ar aikwij etal.”
16. Etke ekkeini kõmmõne juõn an family eo katak ibben ajiri ro elap tokjen?
16 Aikwij eo ñõn ekkeini lelok aikwij eo ñõn ro redik kin den in mol eo ilo Bible ejjab maroñ tar jen joñan ad kwalok kake, im melelen bwe juõn katak kin Bible week otemjej elap tokjen. Juõn jemen eo ruo nejin ajiri ear ba bwe “juõn men eo elap an bwoktake ajiri ro ej ilo an jab etalin wõt juõn.” (Epesõs 6:4) Ear ba: “Lio ibba im ña kim ar kãlet juõn ran im ien eo im lukkun tiljek ilo kõmmõne ien katak eo an family eo ekkar ñõn karõk eo. Ear jab to an ajiri ro watõk ien eo.” Aolep kain katak kein jen ke rej ajiri elap tokjeir, einwõt nan in mol eo ealikar, ‘Wãwen eo juõn ran wijki ej walok jekjekin, eindein ej eddek wijki eo.’
17. Ta eo joñan an aorõk wõt einwõt lelok ñõn ro redik mol ko ilo Bible?
17 Lelok ñõn ro redik mol ko ilo Bible eo elap tokjen, ak joñok eo an jemen im jinen joñan dein bareinwõt an lap tokjen. Ajiri ro nejem rej lo ke am katak, ekkeini bed ilo kwelok ko, bõk kwunam ilo jerbal in kwalok nan, aet, lo lõñliñ ilo kõmõnmõn ankilan Jehovah? (Psalm 40:8) Elap tokjen bwe ren kõmmõne. Ilo elap tokjen, juõn ledik ear ba kin jinen, eo ear kijenmij iumin jumae eo an leo belen im ear kakajririk jiljino ajiri ñõn air oktak im Ri Kennan ro retiljek: “Men eo ear laptata an kabwilõñ kim kar joñok eo make an Mama—kõmmõn ko an elaplok ainikeir jen nan.”
Lelok ñõn ro Redik Kejbarok
18. (a) Ewi wãwen an jemen im jinen ajiri ro maroñ lelok ñõn ajiri ro nejeir kejbarok eo rej aikwiji? (b) Ta katak eo ro redik ilo Israel rar bõke kin mõttan in enbwin ko rej kõmmõn an wor bõroru?
18 Einwõt an wijki eo ej eddektak ekkã an aikwij kejbarok jen menin mour im kij ko rekauatata, ilo jukjuk in bed in enana, ro redik rej aikwij kejbarok jen “armij ro renana.” (2 Timothy 3:1-5, 13) Ewi wãwen an jemen im jinen maroñ lelok kejbarok in? Ilo air jibañ ir ñõn bõk meletlet eo ekwojarjar! (Ecclesiastes 7:12) Jehovah ear kaiñ ri Israel ro—kobaik ro nejeir “redik”—ñõn roñjake im konono Kien eo an, eo ekoba kile mwil eo ejimwe im bwid ikijen mantin jiroñ im likao. (Deuteronomy 31:12; Leviticus 18:6-24) Mõttan ko ilo enbwin im rej kõmmõn an ejaak juõn ajiri rar elijinmen air kwaloki, einwõt “kole” im “mõttan eo ej ejaak ajiri eo ie ilo lojen jinen.” (Leviticus 15:1-3, 16; 21:20; 22:24; Bwinbwin 25:8; Deuteronomy 23:10) Kin an tar jen joñan an lap nana ilo lõl in rainin, ro redik rej aikwij jela kajerbal mõttan ko in enbwinir ilo jimwe im bwid ko rekoba ilo menin kõmõnmõn eo Anij ear naetan “rekanuij emõn.”—Genesis 1:31; 1 Korint 12:21-24.
19. Ta katak eo ejimwe an kar aikwij lelok ñõn ro redik ikijen mõttan in kõmomu ko ilo enbwineir?
19 Ekkar bwe irro en jimor ibben don jemen im jinen, ak ritto eo ej bõk eddon juõn ajiri, rej aikwij kalikar mõttan in kõmomu ko ilo enbwin ajiri eo. Inem rej aikwij kamelele bwe ejelok juõn armij ej aikwij kõtlok an uñur mõttan kein. Ke ro rej kokkure ajiri ro ekkã air melejoñe wãwen an eo edik emmakit ñõn kajerbal mõttan kein, jemen im jinen ajiri ro rej aikwij katakin ajiri eo nejirro bwe en jumae ilo bin im ba, “I naj kinak yuk kin menin kwoj iten kõmmõne!” Katakin ro nejem redik bwe rej aikwij ien otemjej kennan kin jabdewõt eo ej iten uñur ir ilo juõn wãwen eo ej kõmmõn air jab eñjake air jokane, jekdon ewi joñan air kalelñoñ ir kin men eo.
Lelok Kauwe ilo Yokwe
20. (a) Ewi wãwen an kauwe einwõt kemeniklok ran wijki ko? (b) Ta eo ej walok jinointata ilo kauwe, ak ta tokjen eo ej walok?
20 Ro redik rej bõk tokjen jen kauwe in yokwe eo, einwõt ibben juõn wijki ñe rej kemeniklok ra ko raan. (Jabõn Kennan 1:8, 9; 4:13; 13:1) Air jekilok ra ko ejelok tokjeir, ej kõmmõn an maroñ jul ko remõn ñõn eddek. Inem elañe ajiri ro nejin rej kalimjek wõt elaptata mweiuk ko ak atartarlok ilo air teltellok ibben ro renana ak kamõnõnõ ko rejakkar, men kein rebwid im rej itok wõt in kõmmõni rej einwõt ra ko rej aikwij jekilok. Elañe rej joloki, ajiri ro nejem renaj bõk jibañ ñõn air eddeklok ilo juõn ial ilo jitõb. Ilo jinoin kauwe rot in emaroñ jab einwõt kamõnõnõ, einwõt ilo kemeniklok ra ko emaroñ jelet jidik wijki eo. Ak tokjen eo emõn ej walok ej kõkãl an eddeklok ilo ial eo kwoj kõnan an ajiri ro nejem eddeklok ie.—Hebrew 12:5-11.
21, 22. (a) Ta eo ej kalikar bwe kauwe ejjab kamõnõnõ ilo lelok ak bõke? (b) Etke jemen im jinen ajiri ro rej aikwij jab debij air lelok kaje?
21 Emol bwe kauwe ejjab menin kamõnõnõ ñõn lelok ak bõke. “Ladik eo nejiõ ear jolok elap ien ibben juõn jodikdik eo elder ro rar kakil iõ kake bwe ejjab juõn eo emõn teltel ibben,” juõn jemen ear ba. “In kar aikwij mõkaj in emmakit jen joñan eo iar bed kake. Meñe ladik eo nejiõ ear jab lorak ilo jabdewõt bwid, ear aikwij ien ñõn an kajimwe an lemnak kin karelel eo ear bwid. Ladik eo ear loe: “Ke rar kabõjrak iõ jen eo jera emõntata, rar einwõt jibed iõ.” Ak ear kobaiktok: “Menin kar juõn bebe emõn, bwe ejjabto leo jera rar bukwelok.”
22 “Nan in kowe ko im katak rej ial in mour,” Nan in Anij ej ba. Inem jekdon ewi joñan an maroñ bin kauwe eo rej lelok, jab debiji jen ajiri ro nejem. (Jabõn Kennan 6:23; 23:13; 29:17) Ilo ien ko tokelik, enaj wor air kamolol bwe kwar kajimwe ir. “Ij kememej aõ kar lukkun illu ibben jema im jinõ ke Iar bõk kauwe,” juõn jodikdik ej kememej. “Kiõ enaj kar laplok aõ illu elañe jema im jinõ rar kabõjrak kauwe in jen ña.”
Jibadbad eo ej Tellokin Nawõnãn
23. Etke aolepen yokwe in lale eo rej lelok ñõn ro redik ej tellokin jibadbad kake?
23 Ejelok kajitõk kin men in, kain ajiri rot in me jemeir im jineir, bareinwõt ro jet, rej lõñliñ kake rej tokjen eo ej walok jen air kanuij lale ajiri ro ilo yokwe ran otemjej. Bõtab, jibadbad ko otemjej rej likiti na ibbeir—jekdon elañe rej ajiri in kanniek ak ro ilo jitõb—emõn an tellokin nawõnãn kin wõnãn eo remaroñ lõñliñ kake. Ri jilek eo eritto John ear kalikar menin ke ear je: “Ejelok lõñliñ ibba elap jen in, bwe in roñ kin an ro nejiõ etetal ilo mol.”—3 John 4.
[Kamelele ko itulal]
a Jeje in Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Kwoj Kememej Ke?
◻ Ta eo wijki ko redik im ajiri ro jimor rej aikwiji ñõn air oktak im bõk nebar?
◻ Ewi wãwen, bwe, jemen im jinen ajiri ro ren maroñ jerbal einwõt alal in katakin ko rekeie?
◻ Ta eo emaroñ koba ilo ien katak ko ibben ro redik, im ta ko rej aikwij katakin ir kake bwe ren jumae?
◻ Ewi wãwen an kauwe wor tokjen ñõn juõn ajiri, einwõt kemeniklok ra ko ñõn juõn wijki?
[Etan eo ear kõmman pija ilo peij 10]
Ilo joij eo an Green Chimney’s Farm