Watchtower ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Watchtower
ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Kajin M̦ajel̦
O̦
  • N̦
  • n̦
  • M̦
  • m̦
  • L̦
  • l̦
  • O̦
  • o̦
  • BAIBÕL̦
  • BOK IM KEIN KATAK
  • KWEILO̦K KO
  • w97 9/1 p. 9-10
  • Komin Beran Ñe Ien Rõlok Ej Ebaktok

Ejjañin wõr pija in ilo tõre in.

Jol̦o̦k bõd, ewõr juon problem ej kõm̦m̦an an jab jo̦ pija in.

  • Komin Beran Ñe Ien Rõlok Ej Ebaktok
  • Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jehovah—1997
  • Unin Tõl Jidikdik Ko
  • Katak ko Jet
  • “Ien Ko Renana Renaj Waloktok”
  • Anemkwoj Eban Itok Ikijen Armij ro
  • Ien Lomor Ebak​—Ñõn Wõn?
  • Ri Lomor Eo Elap
  • Lomor Ko ilo Ien ko Remotlok
  • Lomor Jen Ailiñ in Anij Ebak!
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2008
  • Kwoj ke Kaurõk Men eo Eaurõktata Jeova Ear Katok Kake ñõn Lomoren Yuk?
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2009
  • Rõlok Ñõn Loan Juõn Lõl Ekãl Im Wãnik
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jehovah—1997
  • Nan Eo An Jehovah Ejamin Likjap
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2007
Ebar Wõr
Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jehovah—1997
w97 9/1 p. 9-10

Komin Beran Ñe Ien Rõlok Ej Ebaktok

“‘Inaj bed ibbõm,’ Jehovah ej ba, ‘ñõn lomoren yuk.’”​—JEREMIAH 1:19, New World Translation.

1, 2. Etke family ko an armij rej aikwij bõk lomor?

LOMOR! Juõn nan in kainemõn! Ñõn bõk lomor ej melelen anemkwoj, anemkwoj jen juõn ien ak wãwen enana im jab mõnõnõ. Men in ej koba juõn lemnak ñõn bõk juõn wãwen mour emõnlok im mõnõnõ.

2 Elap an family ko aikwij anemkwoj rot in ilo ran kein! Armij ro iaolepen lõl ej eddo burueir im rej buromõj kin abañ ko relap​—wonãn mour, kõtan armij ro, ejmour, lemnak, im eñjake. Enañin aolep rej buromõj im jab juburueir kin wãwen lõl in im rekõnan ukõte im kakõmõnmõnlok e.​—Isaiah 60:2; Matthew 9:36.

“Ien Ko Renana Renaj Waloktok”

3, 4. Etke ewor juõn aikwij elaplok ñõn bõk lomor kiõ?

3 Kin an ebeben in kein ka20 bed ilo abañ ko relaplok jen ien ko jet, ewor juõn aikwij elaplok ñõn bõk lomor jen mokta. Ran kein, elõñlok jen juõn billion armij rej jeramel, im oran in ej orlok wõt kin 25 million armij ilo kajjojo yiõ. Ilo kajjojo yiõ enañin 13 million ajiri ro rej mij kin jabwe mõñã ak abañ ko rej walok kin jeramel​—elõñlok jen 35,000 ilo juõn ran! Im elõñ million armij ro reritto rej mij mokta jen ien eo air kin elõñ kain nañinmij.​—Luke 21:11; Revelation 6:8.

4 Tarinae im kiojaljal ko elap air kaiñtan armij. Book eo Death by Government ej ba bwe tarinae ko, kiojaljal ikõtan ri ailiñ ko im kabuñ ko, im kien ko rej urot armij ro air kar “man elõñlok jen 203 million armij ro ilo ebeben in.” Ear ba bareinwõt: “Oran ro remij emaroñ kar 360 million armij ro. Emaroñ einwõt armij ro rar mij kin nañinmij in Black Plague. Emol ear, ak kin juõn nañinmij in Kajur, jab kij ko.” Ri jeje Richard Harwood ear kamelele: “Tarinae ko relej ilo ebeben ko mokta ejelok tokjeir ñe keiri ibben tarinae ko kiõ.”​—Matthew 24:6, 7; Revelation 6:4.

5, 6. Ta ej kõmmõn bwe ran kein ad ej juõn ien ekaburomõjmõj?

5 Kobatok ibben wãwen ko rekamijak ilo yiõ ko rej kab motlok ej kowadoñ ko, mour in ejej, im abañ ko ilo family ko. United States Secretary eo Mokta ñõn Education William Bennett ear kamelele bwe iumin 30 yiõ ko oran ri America ro kar laplok 41 percent, ak kowadoñ ear laplok 560 percent, oran ajiri ro rar lotak ilo lũñ kar 400 percent, jibel ko 300 percent, im jodikdik ro rej bõk air mour 200 percent. Ri meletlet eo ilo Princeton University John DiIulio Jr., ear kakkil kin an naj orlok “ri manman armij ro rekajur,” me rej uror, kajorrãn, katton, kwot, im kõmmõn buktak ilo jikin kwelok ko. Rejjab mijak air jibwe ir, ak iñtan kin air kalbuj, ak iñtan ko rej walok jen bõklikit eo air.” Ilo United States, uror ej un eo kein karuo unin mij ibwiljin jodikdik ro rej 15 lok ñõn 19 air yiõ. Im elõñlok ajiri ro iumin emen yiõ rittair rej mij kin an ro nukiir kokkure ir im jab jen nañinmij.

6 Kain kowadoñ rot in ejjab bed ilo juõn wõt ailiñ. Enañin aolep ailiñ ko rej reporte ejja abañ rot kein bareinwõt. Kobatok ibben men in ej laplok eo kin kajerbal uno ko rejakkar me rej kokkure elõñ million armij ro. Newspaper eo Sydney Morning Herald ilo Australia ear ba: “Wiakake uno kein rejakkar ej business eo kein karuo ibelakin lõl ijellokin business in wiakake kein tarinae ko.” Bar juõn unin laplok eo ej kowadoñ im mour etton eo ej kobrak television eo. Ilo elõñ ailiñ ko, ñe juõn ajiri ej tõbar 18 an yiõ, emwij an aluij elõñ thousand jerbal in kowadoñ im mour etton ilo TV. Ej juõn kilan elap an nana, kinke kadkader ej ejaak kin ta eo ej keini ad najidik lolãtãt ko ad.​—Rome 12:2; Epesõs 5:3, 4.

7. Ewi wãwen kanan eo ilo Bible ear kanan kin wãwen ko renana ilo ran kein?

7 Kanan ko an Bible ear kanan ilo jejjet kin wãwen lõl in ilo ebeben in ad. Ear ba bwe enaj kar wor tarinae ko ibelakin lõl, nañinmij, ñitta, im elaplok kõtõrãik kien. (Matthew 24:7-12; Luke 21:10, 11) Im ñe jej kalmenlokjen kin nan in kanan eo ilo 2 Timothy 3:1-5, ej einwõt ad roñjake news ilo aolep jota. Ej kalikare tõre in ad einwõt “ran ko eliktata” im kamelele bwe armij ro rej einwõt ‘ro re yokwe ir make; ro rearõk mweiuk, ro rej kiblia ñõn ro jemeir im jinier, re jab kamolol, ri nana, im ro re jab yokwe ro nukiir, im ro re lej, im ro rej kennan nan in riõp, ro re jab kamanwa, r’awia, ro rej yokwe men in kabuñburueir elap jen air yokwe Anij.’ Eindein wãwen lõl in ilo ran kein. Einwõt an kar William Bennett kamole: “Elap an lõñ kakõlle ko kin . . . an nanalok jukjuk im bed in armij.” Kar bareinwõt ba bwe mour an armij ear jemlok ilo tarinae eo kein kajuõn an lõl.

8. Etke Anij ear bõktok ibwijleplep eo ilo ran ko an Noah, im ewi wawen men in ewor kõtan ñõn ran kein ad?

8 Wãwen ko kiõ ej nanalok jen ien eo mokta jen ibwijleplep eo ilo ran ko an Noah, ke “lõl ear obrak kin kowadoñ.” Ilo ien eo, armij ro rar jab kõnan ukwelok jen ial ko air renana. Inem, Anij ear ba: “Lõl e obrõk kin koaroñ kin ir; im lo, I naj kokkure ir iben lõl.” Ibwijleplep eo ear kajemlok lõl eo ekowadoñ.​—Genesis 6:11, 13; 7:17-24.

Anemkwoj Eban Itok Ikijen Armij ro

9, 10. Etke jen jab reilok ñõn armij ñõn bõk lomor?

9 Armij ro remaroñ ke kotlok kij jen wãwen kein renana? Nan in Anij ej uak im ba: “Komin jab liki bwirõk rõn, ak nejin armij eo ejelok jibõñ iben.” “Armij eban tel buñten neen.” (Psalm 146:3; Jeremiah 10:23) Elõñ thousand yiõ ko kin bwebwenato in armij kar kamol mol kein. Armij ro rar kajeoñ in kajerbal jabdewõt kain kilen politic, economy, im social wãwen ko remaroñ lemnak kaki, ak wãwen ko kar nanalok. Elañe ear wor juõn mejelan jen armij, enaj kar alikar kiõ. Jen men in, mol eo in bwe “armij eor an maroñ ion bar juõn bwe en kejorrãn e.”​—Ecclesiastes 8:9; Jabõn Kennan 29:2; Jeremiah 17:5, 6.

10 Jejjo wõt yiõ ko remotlok, juõn ri kakabilek eo mokta ilo U.S. national security Zbigniew Brzezinski ear ba: “Jemlok eo jeban kajekdone kin jabdewõt etale ejelok kalijeklok ie kin wãwen lõl in ej bwe, bwoktak ikõtan jar in armij ro, abañ ko ilo politic, abañ ko kin wõnãn mour, im inebata ko ikõtan ailiñ ko iaolepen lõl renaj laplok wõt.” Ear kobatok im ba: “Abañ eo ej jelmaek armij otemjej ej kiojaljal eo ibelakin lõl.” Watwat in kin wãwen lõl in ej laplok an jerbal ilo ran kein. Ilo an uak kin an laplok wõt kowadoñ ilo tõrein, juõn bwebwenato ilo New Haven, Connecticut, Register ear ba: “Wãwen eo ej lejen joñan debdebiji ñõn ad maroñ kabõjrake.” Jaab, enaj ejelok juõn wãwen kabõjrak an lõl in nanalok, bwe kanan eo kin “ran kein eliktata” ear bareinwõt ba: “A armij renana im ro dri jela mon re naj laplok ilo air nana, re naj mone im naj mone ir.”​—2 Timothy 3:13.

11. Etke jibadbad ko an armij rejamin kajimwe abañ ko rej laplok wõt?

11 Armij ro rejjab maroñ ukõte wãwen kein kinke Satan ej “anij in lõl in.” (2 Korint 4:4) Aet, “aolepen lõl ej berwõt ilo dri nana eo.” (1 John 5:19; lale bareinwõt John 14:30.) Ilo mol Bible eo ej ba kin ran kein ad: “Wo ñõn ene im lometo: bwe devil e ar wõnlõlwõj ñõn kom, im elap an illu, bwe e jela jirik wõt ien iben.” (Revelation 12:12) Satan ej jela bwe jemlokin iroij eo an im lõl in an ej ebak, inem ej einwõt “juõn laiõn e rorror, ej etetal wõt im bukot eo ej maroñ im kõñi.”​—1 Peter 5:8.

Ien Lomor Ebak​—Ñõn Wõn?

12. Lomor ej ebaktok wõt ñõn wõn?

12 Abañ ko rebin im laplok wõt ion lõl rej kamol bwe juõn oktak elap​—emol, juõn lomor elap​—ej ebak! Ñõn wõn? Lomor ej ebaktok wõt ñõn ro rej ekkil wõt ñõn kakõlle ko im ro rej jerbal ilo jimwe. Juõn John 2:17 ej kwalok kin ta eo jej aikwij kõmmõne: “Lõl e jokolok im mõm ko an a eo ej kõmõnmõn ankil an Anij ej berwõt ñõn in drio.”​—Lale bareinwõt 2 Peter 3:10-13.

13, 14. Ewi wãwen Jesus ear kalikar aikwij eo ñõn ekkil wõt?

13 Jesus ear kanan bwe mõttan wõt jidik jukjuk im bed in enana enaj jako ilo juõn ien abañ “eo e jañin einwõt jen jinoin lõl ñõn ien in, aet, e jamin einwõt tokelik.” (Matthew 24:21) Eñin unin ear kakkil: “Komin kejbãrok kom ñe ab obrõk buruemi kin dõr, im karek, im inebata ko an lõl in, im emõkõj an ran eo itok iomi einwõt jen: bwe eindrein e naj itok ion ro otemjej rej jokwe ion mejen aolepen lõl. A komin ekil im jar ien otemjej, bwe komin maroñ in ko jen men otemjej men ko re naj walok, im bwe komin jutõk iman mejen Nejin armij.”​—Luke 21:34-36.

14 Ro me rej “kajirlok lojiliñiir” im “ekkil wõt” renaj bukõte ankil an Anij im kõmmõne. (Jabõn Kennan 2:1-5; Rome 12:2) Armij rein renaj “ko” jen kokkure eo enaj itok ion jukjuk im bed in an Satan. Im remaroñ liki bwe renaj bõk lomor.​—Psalm 34:15; Jabõn Kennan 10:28-30.

Ri Lomor Eo Elap

15, 16. Wõn eo ej Ri Lomor eo Elap, im etke jej liki bwe ekajet ko an rej wãnik?

15 Ñõn an ri karejar ro an Anij bõk lomor, Satan im jukjuk im bed eo an ibellakin lõl rej aikwij jako. Ej aikwij wor unjen lomor eo ekajurlok jen armij. Unjen lomor in ej Jehovah Anij, Eo Ekajur Bõtata, Ri Kõmõnmõn eo eutiejtata iaolepen lõñ im lõl. E eo ej Ri Lomor eo Elap: “Ña, aet Ña, Jeova im e bar ejelok dri lomor ijillokiõ.”​—Isaiah 43:11; Jabõn Kennan 18:10.

16 Ibben Jehovah ewor kajur, meletlet, ekajet jimwe, im yokwe ñõn joñan eo elaptata. (Psalm 147:5; Jabõn Kennan 2:6; Isaiah 61:8; 1 John 4:8) Inem ñe ej kajejjet kitien ekajet ko an, jemaroñ liki bwe kõmmõn ko an renaj wãnik im jimwe. Abraham ear kajitõk: “Eo ej Iroij in ekajet ñõn aolepen lõl E jamin kõmõn wãnik ke?” (Genesis 18:24-33) Paul ear kamelele im ba: “Eor jab wãnik iben Anij ke? En jab eñin.” (Rome 9:14) John ear je: “Aet O Iroij Anij ekajur otem kajur, remol im rewãnik ekajet ko Am.”​—Revelation 16:7.

17. Ewi wãwen ri karejar ro an Jehovah ilo ien ko remotlok rar kwalok air liki ilo kallimur ko an?

17 Ñe Jehovah ej kallimur kin lomor, enaj kajejjet kitien e. Joshua ear ba: “E ar jab ir jirik mõtõn jabrewõt men eo emõn Jeova e ar konono kake ñõn imõn Israel; e aolep im jejit.” (Joshua 21:45) Solomon ear ba: “E jañin ir juõn nan jen kalimur emõn, eo E ar kalimur kake kin Moses dri korijeran.” (1 Kiiñs 8:56) Ri jilek Paul ear kalikar bwe Abraham “e ar jab berre kin jab tõmak, . . . e kanuij jela, bwe men eo E [Anij] ar kalimur kake, Ej bareinwõt maroñ in kõmõne.” Sarah bareinwõt “e ar watõk etiljek Eo e ar kalimur.”​—Rome 4:20, 21; Hebrew 11:11.

18. Etke ri karejar ro an Jehovah ilo ran kein remaroñ liki bwe renaj bõk lomor?

18 Jab einwõt armij ro, Jehovah ej tiljek, im mol ñõn nan ko an. “Jeova in inelip eo e ar kanõjnij, im ba, ‘Emol, einwõt I ar lemnok, ein drein e naj walok; im einwõt I ar bebe kake, ein drein e naj bin.” (Isaiah 14:24) Inem ñe Bible eo ej ba bwe “Anij e jela kijkan an kõtlok ro remõn jen men in kabo, im drebij ro renana ilo joñõn kwotõn ñõn ran in ekajet,” jemaron liki bwe enaj walok. (2 Peter 2:9) Meñe ri kijirat ro rekajur renaj kamijak ir, ri karejar ro an Jehovah renaj beran wõt kin wõt lemnak eo an, eo ej alikar ilo kallimur eo an ñõn juõn ian ri kanan ro an: “Renaj tarinaek kom, ak rejamin lo tõbrak kinke ‘Ña, Ij bed ibbemi,’ Jehovah ej ba, ‘ñõn lomoren kõm.’”​—Jeremiah 1:19; Psalm 33:18, 19; Titus 1:2.

Lomor Ko ilo Ien ko Remotlok

19. Ewi wãwen Jehovah ear lomoren Lot, im kin wanjoñok et eo ilo ran kein ad?

19 Jemaroñ bõk rejañ ilo ad kalmenlokjen kin ien ko mokta ke Jehovah ear lomor armij. Ñõn wanjoñok, Lot ear “buromõj” kin kõmmõn ko renana an Sodom im Gomorrah. Ak Jehovah ear lo im roñjake “nan in lotaan ko” nae jikin kwelok kein. Ilo ien eo ejejjet, ear jilkinlok ri keañ ro ñõn rejañ Lot im family eo an bwe ren ko jen ijo ilo mõkaj. Ta jemlok eo? Jehovah ear “lomoren Lot,” im “kanuij tili jikin kwelok ko an Sodom im Gomorra.” (2 Peter 2:6-8; Genesis 18:20, 21, NW) Ilo ran kein, bareinwõt, Jehovah ej roñjaki nan ko an ro rej abõnõnõ kin kõmmõn ko renana an lõl in. Ñe ri keañ ro ilo ran kein rej kadedelok jerbal in kwalok nan eo ñõn joñan eo Anij kõnan, enaj emmakit nae lõl in im lomoren ro ri karejaran ilo ejja wãwen eo wõt ear kõmmõn ñõn Lot.​—Matthew 24:14.

20. Kamelele kin wãwen an kar Jehovah lomoren Israel jen Egypt.

20 Ilo Egypt eo etto elõñ million armij ro an Anij rar bed ilo ka makoko. Jehovah ear ba kin ir: “I ar roñjake air lamij . . . I jela buromõj ko air; im emwij aõ wõnlõltok bwe In lomor ir.” (Exodus 3:7, 8) Bõtab, elikin an kar kõtlok armij ro an Anij, Pharaoh ear ukõtlok bebe eo an im lukworkwor ir kin ri tarinae ro an rekajur. Kar einwõt an ri Israel ro lorak ilo juõn aujir iturin Lomalo Ekilimir. Ak Moses ear ba: “Komin jab lelñoñ, komin tõt wõt, im lo lomor an Jeova, eo E naj kõmõn ñõn kom ranin.” (Exodus 14:8-14) Jehovah ear kijibel Lomalo Ekilimir eo, im ri Israel ro rar ko. Ri tarinae ro an Pharoah rar kõple ir, ak Jehovah ear kwalok kajur eo an bwe “dren ko re milõl rej kalibubu ir: rar wõnlõllok na iloan dren ko re milõl, einwõt juõn dreka.” Tokelik, ilo al ear kautiej Jehovah im ba: “Wõn ej einwõt Kwe, O Jeova, ian anij rõn? wõn ej einwõt Kwe, e aibujuij ilo kwojarjar, men in lelñoñ ilo nebar ko, im dri kõmõn men in bwilõñ ko?”​—Exodus 15:4-12, 19.

21. Ewi wãwen armij ro an Jehovah rar bõk lomor jen Ammon, Moab, im Seir?

21 Ilo bar juõn ien, ri kijirat ri ailiñ ko an Ammon, Moab, im Seir (Edom) rar kamijak armij ro an Jehovah ñõn air kokkure ir. Jehovah ear ba: “Komin jab mijõk, im jab lelñoñ kin jar in elap: bwe tõrinae in e jab ami, a an Anij. . . . E naj ejelok unin ami iri ilo tõrinae in . . . komin berwõt im jutõk, im lo lomor an Jeova ibemi.” Jehovah ear lomoren armij ro an ilo an bukwõj ri kijirat ro bwe ren man don.​—2 Kronikel 20:15-23.

22. Ta lomor eo ekabwilõñlõñ jen Assyria Jehovah ear kõmmõne kin Israel?

22 Ke ri Assyria ro re kajur rar jumae Jerusalem, Kiiñ Sennacherib ear kajirere kake Jehovah ilo an ba ñõn armij ro ion worwor eo: “Wõn ian anij otemjej an ailiñ kein, rar lomoren ailiñ eo air jen peiõ, bwe Jeova en lomoren Jerusalem jen peiõ?” Ñõn ro ri karejaran Anij ear ba: “Hezekaia en jab kõmõn bwe komin liki Jeova, im ba, Emol Jeova e naj lomorer.” Inem Hezekiah ear eowor e kin lomor, “bwe dri ailiñ otemjej ren jela bwe Kwe Jeova, aet, Kwe wõt.” Jehovah ear man 185,000 ri tarinae ro an Assyria, im ro ri karejaran Anij rar bõk lomor. Tokelik, ke Sennacherib ear kabuñ ñõn anij wan eo an, likao ro nejin rar man e.​—Isaiah, jebta 36 im 37.

23. Ta kajitõk ko rej aikwiji uak kin lomor ilo ran kein ad?

23 Emol jemaroñ beran wõt ñe jej lo wãwen an Jehovah lomoren armij ro an ilo ien ko etto. Ak ta kin ran kein? Mõttan wõt jidik ilo wãwen et eo ekauatata ri karejar ro an retiljek renaj bed ie im enaj aikwij bwe en lomor ir? Etke ear kõtar mae kiõ ñõn lomor ir? Ewi wãwen nan kein an Jesus enaj jejjet kitier: “ñe men kein re jino in walok, inem komin reiliñlok im jer: bwe ebaktok kõtlok kom”? (Luke 21:28) Im ewi wãwen lomor enaj itok ñõn ri karejar ro remij an Anij? Katak in tok ilõl enaj etale kajitõk kein.

Kajitõk in Elij ko

◻ Etke ewor juõn aikwij elap ñõn bõk lomor?

◻ Etke jen jab reilok ñõn armij ñõn bõk lomor?

◻ Lomor ej ebak ñõn wõn?

◻ Etke jemaron liki lomor eo an Jehovah?

◻ Ta wanjoñok ko kin lomor ilo ien ko remotlok rej men in rejañ?

[Pija eo ilo peij 10]

Abraham kar bed ibwiljin ro rar lukkun liki Jehovah

    Bok im Kein Katak ilo Kajin M̦ajel̦ (1983-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kajin M̦ajel̦
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kilen Kõjerbale
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share