Kõmman Bwe Mour Eo Am En Jerammõn!

“Emõnõnõ armij eo e jab etal ilo bebe an ro dri jerawiwi . . . E naj jerammõn kin men otemjej ej kõmõni.”​—SAM 1:1, 3.

1. (a) Ewi wãwen an elõñ jodikdik ro ilo lal in lemnak kin jerammõn? (b) Ewi wãwen an Bible kwalok kin juõn armij eo ejerammõn?

JERAMMÕN​—ta melelen nan in ñan yuk? “Mejenkajjik eo aõ elaptata ej ñan bed ilo juõn business eo ejerammõn,” juõn emaan dikdik 18 an yiõ ear ba. Juõn kõrã jodikdik ear ba: “Ettõnak eo aõ elaptata ej bwe en wõr juõn family eo elemõnõnõ.” Ak bar juõn kõrã jodikdik ej ba: “Ettõnak eo aõ ej ñan an baj wõr wõt juõn em condominium emõn, juõn car emõn . . . Ewõr aõ itoklimo kin ña make.” Abañ eo in ej bwe ejjab money, im ejjab family, ejjab jikin jerbal eo emõn ej joñok eo kin jerammõn eo emol. Ilo Sam 1:1-3, jej konono: “Emõnõnõ armij eo e jab etal ilo bebe an ro dri jerawiwi . . . A ej lõñliñ ilo kien Jehovah . . . E naj jerammõn kin men otemjej ej kõmõni.”

2. Ia eo jej lo jerammõn eo emol ie, im ta ial eo wõt ñan tõbare?

² Ijin Bible ej kallimur kin juõn men eo armij ejjab maroñ letok​—jerammõn eo emol! Ak ejjab konono kin bõk money. Bible eo make ej kakkõl: “Bwe arõk mõnni ej okran nana otemjej.” (1 Timote 6:10) Jerammõn eo emol jej lo ilo kabuñburuen Anij​—ekoba lor kien eo an Jehovah. Menin wõt emaroñ bõktok juburu eo emol im mõnõnõ eo emol! Bõlen lemnak kin bed iumin kien eo an Jehovah im air jiroñ kij kin ta eo jen kõmmane ejjab emõn ibbed. Ak, Jesus ear ba: “Emõnõnõ ro rej lemnak kin aikwij eo air ilo jitõb.” (Matthew 5:3, New World Translation) Meñe kwoj kile menin ak jab, kar kõmanmõn yuk kin aikwij ko ilo jitõb​—ekoba juõn aikwij eo emũlal ñan jelã Anij im melele karõk ko an. Kin menin, kwo maroñ loe mõnõnõ eo emol ilo wõt am kajejjet aikwij kein im lor “kien eo an Jehovah.”

Etke Jej Aikwiji Kien ko An Anij

3. Etke jej aikwij mõnõnõ in lelok bwe Jehovah en ‘tel buñten need’?

³ Ri Kanan Jeremiah ear je: “Emõn aõ jelã, O Jehovah, bwe ñan armij in lal ial eo an ejjab an. Ejjab an armij eo ej etetal meñe ñan tel buñten neen.” (Jeremiah 10:23, NW) Menin ej mol ñan armij otemjej, dik im ritto. Ejjab jabwe wõt meletlet, iminene, im jelãlokjen ibbed ñan tel buñten need make; ak ejelok ad jimwe in kõmman eindein. Ilo Revelation 4:11, NW Bible eo ej ba: “Ekar ñõn Kwe [Jehovah], O Iroij im am Anij, bwe kwon bõk aibujuij im nebar im kajur, bwe kw’ar kõmõnmõn men ko otemjej, im kin ankil am r’ar ber im emwij kõmõnmõni.” Einwõt Ri Kõmanmõn eo ad, Jehovah ej “unjen mour.” (Psalm 36:9, NW) Ke ej eindein, emõnlok an jelã jen jabdewõt armij kin wãwen ad aikwij kajerbal mour ko ad. Inem ear kõmman kien ko, jab ñan kwote lañliñ eo ad, ak ñan jibañ kij bõk tokjen ñan kij make. (Aiseia 48:17) Kajekdon kien eo an Anij, im kwoj lelok yuk make ñan am likjap.

4. Etke elap an lõñ jodikdik ro rej kokkure mour ko air?

⁴ Ñan wanjoñok, kwo nañin kar baj bwilõñ ke kin etke ekanuij in lõñ jodikdik ro rej kokkure mour ko air kin unokan kadõk ko, emmõkadkad ilo lũñ, im men ko jet renana? Sam ko 36:1, 2 ej kamelele: “Bwir an dri nana e ba ilo buruõ, Ejelok mijõk Jeova iman mejen. Bwe ej etaõk e mõke iman mejen, bwe ren jab lo nana eo an im kijirãte.” Kinke ejabwe “mijak Anij” ibbeir, elõñ jodikdik rej kabwebwe ir make ñan air tõmak bwe ejelok tokjen ko rej walok ñan mwil eo ekauwatata. Ak, rej etal im jelmae nan in kaiñi in ejjab oktak: “Jabrewõt eo armij ej jeor e, men in e naj bareinwõt marmir e. Bwe eo ej jeor ñõn kõniekin, jen kõniekin e naj marmir wabõnbõn; a eo ej jeor ñõn Jitõb, jen Jitõb e naj marmir mour in drio.”​—Dri Galetia 6:7, 8.

‘Bwine Ran ko’

5, 6. (a) Etke jodikdik ro rej aikwij ‘bwine ran ko [air],’ im ta melelen ñan kõmman eindein? (b) Ta melelen ‘kememej Eo Dri Kõmõnmõn’ eo ad?

⁵ Ewi wãwen am maroñ kõmman bwe mour eo am en juõn eo ejerammõn im “marmir mour in drio”? Moses ear je: “Ran ko in yiõ ko am jiljilimñoul yiõ, ak kin kajur re drualitokñoul yiõ . . . Bwe emõkõj bukweloke, inem kim kãlok.” (Sam Ko 90:10) Emaroñ, jeja, am lemnak kin mij. Ilo mol, elõñ jodikdik ro mantier ej einwõt ñe rar jamin jako. Ak Moses ej bõktok kij ñan ad jelmae mol eo bwe mour ekadu. Ejelok juõn menin jortoklik bwe jenaj mour ñan tõbar 70 ak 80. “Ien im men in walok” emaroñ kokkure meñe ro redik im ejmour. (Ekklisiastis 9:11) Inem, ewi wãwen am naj kajerbal mour aorõk eo kwoj kiõ lañliñ kake? Moses ear jar: “Ein drein Kwon katakin kim in bwini yiõ ko am, bwe kimin bõk ñõn kim buruen meletlet.”​—Sam Ko 90:12.

⁶ Ta melelen ñan bwine ran ko am? Ejjab melelen bwe kwoj aikwij oktak im kamad am lemnak kin ewi toan am maroñ mour. Moses ear jar bwe en katakin armij ro An wãwen kajerbal bwen ran ko air ilo juõn wãwen eo ej bõktok nebar ñan E. Kwoj bwine ke ran in mour ko am​—lemnak kin kajjojo ran einwõt juõn men eo eaorõk ñan kajerbale im bõktok nebar ñan Anij? Bible ej letok ñan jodikdik ro nan in kõketak in: “Kin men in kwon kadrioij buromõj jen buruõm; im kwon jolok nana jen kõniekõm; bwe ien ñe emõn ridtõn, im rantak in mour rej men bata. Kwon bareinwõt kememej Eo Dri Kõmõnmõn yuk ilo ran ko ñe emõn ridtõm.” (Ekklisiastis 11:10–​12:1) Kememej Ri Kõmanmõn eo ad ej melelen elaplok jen baj jab meloklok wõt bwe ej bed. Ke ri nana eo ear kajitõk ibben Jesus, “Kwon kememej iõ ñe Kwoj itok ilo Am ailiñ,” ear kõnan bwe en laplok men eo Jesus en kõmmane jen an baj kememej wõt etan. E ar kõnan bwe Jesus en emmakit, ñan kajerkakbiji e! (Luk 23:42; keidi Jenesis 40:14, 23; Job 14:13.) Ilo juõn wãwen eo einlok wõt in, ñan kememej Jehovah ekoba jerbal, kõmmane men eo ej kabuñburuen. Kwo maroñ ke ba bwe kwoj kememej Jehovah?

Bõprae Ebanbane Ri Kõmman Nana ro

7. Etke jet jodikdik rej kãlet ñan air meloklok Ri Kõmanmõn eo air? Kwalok juõn wanjoñok.

⁷ Elõñ jodikdik ro rej kãlet ñan air meloklok Jehovah kinke rej eñjake bwe elap an bin kien air juõn ri kennan. Juõn brother ilo Spain ej kememej wãwen kar eñjake eo an einwõt juõn jodikdik: “I ar reel ñan lal in kinke mol eo ear einwõt bin im jab ukoktak. Kar melelen jijet, katak, ilok ñan kwelok ko, kõnak necktie, im men kein kar men ko I ar jab mõnõnõ in kõmmani.” Eindein ke am eñjake bwe jet ien kwoj likjap kin am karejar ñan Anij? Bõlen enaj kailbõk yuk ilo am jelã bwe juõn ian ri jeje ro an Bible ear iione ejja kain eñjake rot kein wõt. Joij im kabellok Bible eo am im konono Sam 73.

8. Etke Asaph ear “junmar ro re jua”?

⁸ Jen etale Sam in ilo tibdik in. Eon 2 im 3 rej ba: “A kin ña, neiõ re kar nañin joko, buñten neiõ r’ar nañin jir. Bwe I kar junmar ro re jua, ke I ar lo an ro dri nana jerammõn.” Ekkar ñan men eo emwij je, Sam in kar jeje in Asaph. E kar juõn ri kajañjañ in Ri Levi im juõn armij in ien ko an Kiiñ David. (1 Kronikel 25:1, 2; 2 Kronikel 29:30) Meñe ear emõn jerammõn eo an ilo an karejar ilo temple eo an Anij, ear oktak im “junmar” maan ro rar kemjãje kin air kokkure kien. Men ko rej walok im einwõt emõn ñan ir; alikar rar lañliñ kin ainemõn im jokane. Ilo mol, air einwõt jerammõn ear einwõt ‘elõñ jen burueir re maroñ in kõnan.’ (Eon ko 5, 7) Rej konono kin jerbal ko air “re burollap,” einwõt ba, ilo juõn wãwen kemjãje. (Eon 8) ‘Rej likit loñier nae lõñ ko, im loir rej etetal ilo lõl,’ ilo ejelok air lemnak kin juõn​—meñe ilo lañ ak ion lal.​—Eon 9.

9. Ewi wãwen an jet Christian jodikdik ro rainin maroñ eñjake einwõt kar Asaph?

⁹ Bõlen ejja wãwen in wõt jemaroñ ba kake kin ro mõttam ilo school. Kwo maroñ roñjake air kemjãje ilo air jab jook kin mwilin lũñ, party ko air renana, im air kõnan lelok ir ñan alcohol im unokan kadõk ko. Ñe kwoj keidi mour eo air eo naetan kamõnõnõ ibben ial eo eaidik kwoj aikwij etetal ie einwõt juõn Christian, jet ien kwo maroñ eñjake am “junmar ro re jua.” (Matu 7:13, 14) Asaph make ear etal im tõbar joñan ijo ear keañ: “Emol ejelok tokjen aõ karreo buruõ, im amini peiõ ilo jab ruõ. Bwe iomin aolepen ran ar kaiñtan iõ.” (Eon 13, 14) Aet, ear jino bere kin aorõkin karejar ñan Anij im mour ilo juõn wãwen mour ejimwe.

10, 11. (a) Ta eo ear kõmman an oktak buruen Asaph? (b) Ewi wãwen ri kõmman nana ro iion “jikin jirlok ko”? Kwalok juõn wanjoñok.

¹⁰ Ilo jerammõn, Asaph ear jab etto an bed ilo wãwen eñtan in. E ar mõkaj an etal im kile bwe einwõt ainemõn eo an ri nana ear juõn annañ ewan​—im juõn ainemõn eo ekadu! E ar keañ: “Emol Kw’ar likit ir ilo jikin jirlok ko; Kwoj jolõllok ir ñõn kokkure. Etke rej einwõt jeebeplok mõkõj? Re joko otem joko kin men ko men in kalelñoñ ir!” (Eon 18, 19) Elõñ ian ro mõttam rej einlok wõt bed ilo “jikin jirlok ko.” Juõn ien mwiliir eo enana enaj tõbar ir, im bõlen tokjen enaj walok ilo juõn bõroru eo rejjab kõnan, juõn nañinmij eo ej itok jen mour in lũñ, meñe kalbuj ak mij! Ak men eo enanalok, rej eñtan kin air jab jeran Anij.​—Jemes 4:4.

¹¹ Juõn jodikdik Ri Kennan ilo Spain ear make lo mol in menin. Einwõt juõn jodikdik ledik, ear etal ilo juõn wãwen mour ruo mweañan, ear lap an lorak ilo juõn kumi in jodikdik ro ejelok air tõmak ilo Anij. Ejjabto, ledik in ear lo im yokwe juõn iair​—juõn eo ej añũri unokan kadõk. Meñe ledik in ear make jenlik jen an kajerbal unokan kadõk kein, ear wia unokan kadõk ñan leo. “I ar jibañ e meñe tele needle eo,” ledik eo ej kamol. Jerammõn, bwe sister in kar bar kajeblake ñan kalmenlokjen eo an im karole ñan ejmour ilo jitõb. Ak ear ilbõk tokelik ke ej jelã bwe ladik eo jeran im ej kajerbal unokan kadõk ear mij kin AIDS. Aet, einwõt ri jeje Sam kar ba, armij ro rejjab tõmak ilo Anij, rej bed ion “jikin jirlok ko.” Jet remaroñ mij ilo ejelok kar kõtmene kake kin tokjen mour etton eo air. Kin ro jet, elañe rejjab ukõt wãwen ko air, renaj ilo ran ko rej ebaktok jelmae “Iroij Jisõs jen lõñ iben enjel ro an kajur eo an, Ilo kijeek eurur, im E naj lelok irenwõne ñõn ro re jab bokake gospel an ar Iroij Jisõs Kraist.”​—2 Dri Tessalonika 1:7, 8.

12. Ewi wãwen an kar juõn jodikdik ilo Japan itok im lo bwid in an ebanbani ri kõmman nana ro?

¹² Inem, emenin bwebwe, ñan ebanbani “ro rejjab jelã Anij”! Emol, ej ro rejelã Jehovah im ro ewõr ibbeir kejatdikdik eo ñan mour indio eo en menin ejjojo kake. Juõn jodikdik brother ilo Japan ear etal im kile menin. Einwõt juõn jodikdik, e bareinwõt ear “kõnan elaplok anemkwoj.” Ej kamelele: “I ar lemnak ear wõr men eo ear jab wõr ibba. Inem I ar kile enaj kar ewi wãwen mour eo aõ ilo an jako mol eo. I ar maroñ lo iõ make mour ñan 70 ak 80 yiõ ko inem mij. Ak Jehovah ej debij kejatdikdik eo ñan mour indio! Aõ kile menin ear jibañ ñan aõ kamolol kin ta eo ear lukkun wõr ibba.” Meñe eindein, bed wõt ilo tõmak ñe ibelakid rej armij ro rejjab lor kien eo an Anij ejjab bidodo. Ta jet men ko kwo maroñ kõmmani ñan jumae ijjibed rot kein?

Lale Ro Kwoj Tel Am Ibbeir!

13, 14. Etke elap tokjen ñan kejbãrok jokãlet ñe eo ad ej itok ñan ro jej tel ad ibbeir?

¹³ Jen bar lale kamelele in leo ear lo jerammõn, emwij je ilo Sam Ko 1:1-3: “Emõnõnõ armij eo e jab etal ilo bebe an ro dri jerawiwi, im e jab jutõk ilo ial eo an ro dri nana, im e jab jijõt ilo jikin jijõt an ro dri kajirere. A ej lõñliñ ilo kien Jeova; im ej lemnok kin kien eo ran im boñ. E naj einwõt wijki eo emwij kallipe iturin river in dren, eo ej jebar leen ilo ien eo an; im bwilikõn e jamin mõrar; im e naj jerammõn kin men otemjej ej kõmõni.”

¹⁴ Lale moktata bwe ro kwoj tel am ibbeir elap wõt mõttan eo rej kõmmane. Jabõn Kennan 13:20 ej ba: “Kwon etetal iben ro dri meletlet, inem kwo naj meletlet; a eo ej komao ibben ro dri bwebwe, e naj jorran kake.” Menin ejjab melelen bwe kwoj jab jimjera, ak kautiej jodikdik ro rejjab Ri Kennan ro an Jehovah. Bible eo ej rejañ kij ñan yokwe ro ri turid im “ainemõn iben armij otemjej.” (Dri Rom 12:18; Matu 22:39) Bõtab, kwo maroñ lo yuk make ilo am ‘etal ilo bebe’ an ro rejjab lor kien ko ilo Bible elañe elap an ebak am tel am ibbeir.

Tokjen ko kin Konono Bible

15. Ewi wãwen an jodikdik ro maroñ ejaake juõn kõnan eo ñan konono Bible?

¹⁵ Ri jeje Sam ear bareinwõt loe bwe armij eo ejerammõn ej bõk lañliñ ilo an konono kien eo an Anij “ilo juõn ainikien ettã ran im boñ.” (Sam Ko 1:1, 2, NW) Ejimwe, ejjab bidodo konono Bible eo, im ewõr ie jet men ko “rebin melele kaki.” (2 Piter 3:16) Ak konono Bible ejjab aikwij lap jerbale. Jemaroñ “mako milk emõn im erreo wõt” in Nan in Anij. (1 Piter 2:2) Kajeoñ konono jidik wõt kajjojo ran. Elañe ewõr point ko kwoj jab melele, kõmmane jet etale ko. Elikin, lemnak kin men eo emwij am konono. (Sam Ko 77:11, 12) Elañe ewõr abañ ilo am liñõre, kajeoñ kallaj jidik am konono “ilo juõn ainikien ettã.” Tokelik, am yokwe konono Bible emol enaj eddeklok. Juõn jodikdik sister ilo Brazil ej kememej: “Jehovah ien otemjej ej einwõt etolok ñan ña. Ak iumin jet alliñ ko kiõ, emwij aõ kõmanmõnlok aõ katak im konono Bible. Kiõ ij eñjake bwe kõtan eo aõ ibben Jehovah elaplok an kajur. E elaplok juõn men eo emol ñan iõ.”

16. Ewi wãwen ad maroñ bõk elaplok jen kwelok ko an congregation?

¹⁶ Bed ilo kwelok ko an congregation eo ebareinwõt lap tokjen ñan eddeklok in mour in jitõb eo am. Elañe komij “lale kijkan ami roñjake,” kwo maroñ bõk elap kakajur. (Luk 8:18) Jet ien kwoj eñjake ke bwe kwelok ko rejjab kanuij kaitoklimo? Eokwe, kajitõkin yuk make, ‘Ta eo In kõmmane ñan kõmman bwe kwelok ko ren kaitoklimo? Ij kanuij lale ke? Ij kebojak ke? Ij bõk kunaõ ke?’ Eokwe, Bible eo ej jiroñ kij bwe jen “lale dron, im kõkãtok dron ñõn yokwe im jerbal ko remõn, . . . kowe don.” (Dri Hibru 10:24, 25) Ñan kõmman menin kwoj aikwij bõk kunam! Bwebõta, ñan bõk kunam kwoj aikwij katak lok iman. Juõn sister jodikdik ej kamol: “Ej lukkun bidodolok ñan bõk kunad ilo kwelok ko ñe kwoj kebojak.”

Lor Ial eo An Anij Ej Tellok ñan Jerammõn

17. Ewi wãwen an juõn eo ej niknik ilo konono Bible “einwõt wijki eo emwij kallipe iturin river in dren”?

¹⁷ Ri jeje Sam ej etal wõt im kwalok kin armij eo ejerammõn “Einwõt wijki eo emwij kallipe iturin river in dren.” Lwe kein den ej tor ie remaroñ kar jitõñlok ñan jukur in den ko rar kajerbali ñan jauni wijki ko kin den ilo bũdej ko rej katõki wijki ko rej kalle leen ko ñan mõñã. (Aiseia 44:4) Konono Bible ran otemjej ej einwõt eddeblok ñan juõn unjen eo ejjab likjap in letok mõñã ko jej mour kaki im kaemololo. (Jeremiah 17:8, NW) Kwo naj bõk kajur eo kwoj aikwiji ran otemjej ñan jutak iumin melejoñ ko im men ko rebin. Ke emwij am katak kin lemnak eo an Jehovah, enaj wõr ibbam meletlet eo ñan kõmman bebe.

18. Ta eo emaroñ kamol kin jerammõn eo an juõn jodikdik eo ej karejar ñan Jehovah?

¹⁸ Jet ien, karejar ñan Jehovah emaroñ einwõt bin. Ak jab bõk eñjake in bwe elap an bin ñan jerbale. (Duteronomi 30:11) Bible ej kallimuri yuk bwe ‘e naj jerammõn kin men otemjej ej kõmõni’ ilo juõn ien eaetok, toan wõt an mejenkajjik eo am elap ej ñan kamõnõnõik Jehovah im kõmman bwe en lañliñ buruen! (Jabõn Kennan Ko 27:11) Im kememej, bwe kwoj jab make iam. Jehovah im Jesus Christ rej jurake yuk. (Matu 28:20; Dri Hibru 13:5) Rejelã kin ijjibed ko kwoj jelmaiki, im rejamin ellok jen yuk. (Sam Ko 55:22) Ebareinwõt wõr ibbam jutaklik eo an “aolepen ibben don eo an jimjãn jimjãten” im eo an jemõm im jinõm elañe ir rej mijak Anij. (1 Piter 2:17, NW) Kin kain jutaklik rot in, koba ibben bebe im jibadbad eo am, kwo maroñ lañliñ kin juõn jerammõn in mour eo ejjab ñan kiõ wõt ak ñan indio!

Kajitõk ko ñan Elij

◻ Ta eo ej jerammõn eo emol?

◻ Etke jej aikwiji an Jehovah tel buñten need?

◻ Ewi wãwen an jodikdik ro maroñ ‘bwini ran ko [air]’?

◻ Etke ej menin bwebwe ñan ebanbane ri kõmman nana ro?

◻ Ewi wãwen konono Bible ran otemjej im ekkeini bed ilo kwelok emaroñ jibañ jodikdik ro lañliñ kin juõn mour in jerammõn?

[Pija eo ilo peij 28]

Kinke ejabwe juõn “mijak Anij,” elõñ jodikdik ro rej bõk kunair ilo manit in kõmman jorrãn

[Pija eo ilo peij 30]

Jodikdik ro ekkã air meloklok bwe kõmman ko air ewõr men ko rej walok jeni