Watchtower ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Watchtower
ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Kajin M̦ajel̦
O̦
  • N̦
  • n̦
  • M̦
  • m̦
  • L̦
  • l̦
  • O̦
  • o̦
  • BAIBÕL̦
  • BOK IM KEIN KATAK
  • KWEILO̦K KO
  • w02 3/1 p. 21-26
  • Jehovah Ej Juõn Anij In Meanwõd

Ejjañin wõr pija in ilo tõre in.

Jol̦o̦k bõd, ewõr juon problem ej kõm̦m̦an an jab jo̦ pija in.

  • Jehovah Ej Juõn Anij In Meanwõd
  • Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2002
  • Unin Tõl Jidikdik Ko
  • Katak ko Jet
  • Errã Ibben Kadkad ko Moktata An Anij
  • Meanwõd eo an Jehovah Mokta Jen Ibwijleplep eo
  • Joñok in Meanwõd Ñan Israel
  • Meanwõd eo An Jehovah Ear Jab Jemlok
  • Meanwõd kin Tokjen eo ñan Ãt eo Etan
  • Meanwõd eo An Jehovah ej Walok Tokjen ilo Lomor
  • ‘Kanuknuk Kom Make Kin Meanwõd’
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2002
  • Kwonaj Wõnmanlok Ke im “Etetal kin Jitõb”?
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2007
  • Kajoor eo an Anij Ej Ke Tõl Eok?
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2011
  • Ro Jemen Im Jinen—komin Katakin Ajiri Ro Nejimi Ilo Yokwe
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2007
Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2002
w02 3/1 p. 21-26

Jehovah Ej Juõn Anij In Meanwõd

“Jehovah, juõn Anij ej tiriamokake im E joij, e rumij an illu, im elap an tiriamokake im mol.”​​—⁠EXODUS 34:⁠6.

1, 2. (a) Wõn ro ilo ien ko remotlok rar bõk tokjen meanwõd eo an Jehovah? (b) Ewi wãwen am naj kar kameleleik nan in “meanwõd”?

ARMIJ RO ilo ran ko an Noah, Ri Israel ro rar etal ilo juõn ial eo elap kijejeto ie ilujen ene jemaden eo ibben Moses, Ri Jew ro rar mour ke Jesus ear etetal ion lal​​—⁠ir otemjej rar mour iumin wãwen ko reinjuõn jen don. Ak ir otemjej rar bõk tokjen jen ejja kadkadin joij eo wõt an Jehovah​​—⁠meanwõd. Ñan jet, kar melelen air bed im mour wõt. Im meanwõd eo an Jehovah emaroñ melelen mour ko ad bareinwõt.

2 Ta in meanwõd? Ñããt eo Jehovah ej kwalok, im etke? “Meanwõd” rej ukõte einwõt “kõttar ilo kijejeto kin bwid ak limotak in illu, koba ibben juõn makoko in ebwer jen kejatdikdik eo ñan kõmanmanlok kõtan eo ewõr keojaljal ie.” Kin menin kadkad in, ewõr juõn unin. Ej kalimjek elaptata ñan emõn eo an eo ej jarõk juõn wãwen jab errã. Bõtab, meanwõd ejjab melelen kõtlok an ejelok kaje ñan bwid eo. Ñe un eo ñan meanwõd emwij an tõbrak ak ñe ejelok unin wõnmanlok wõt ilo wãwen eo, meanwõd eo ejemlok.

3. Ta eo ej unin an Jehovah meanwõd, im ewi joñan?

3 Ke armij emaroñ meanwõd, Jehovah ej wanjoñok eo elaptata ilo kadkad in. Ilo yiõ ko jen ien eo ke ear bwoktak kõtan eo ikõtan Jehovah im armij ro rej an ri kõmanman, Ri Kõmanman eo ad ear kwalok an kõttar ilo kijejeto im ear letok tokjen ko me armij ro rej ukwelok ren maroñ kõmanmanlok kõtan eo air ibben. (2 Piter 3:9; 1 Jon 4:​10) Ak ke meanwõd eo an ear tõbar karõk eo kar karõke ñane, Anij enaj emmakit nae ri kõmman bwid ro rej kõmman bwid jen kõnan eo air make, im bõktok juõn jemlokin jukjuk im bed in enana.​​—⁠2 Piter 3:⁠7.

Errã Ibben Kadkad ko Moktata An Anij

4. (a) Lemnak eo kin meanwõd ewi wãwen air kalikare ilo Jeje ko ilo Hebrew? (Lale bareinwõt footnote eo.) (b) Ewi wãwen an ri kanan Nahum kwalok kin Jehovah, im ta eo menin ej kwaloke kin meanwõd eo an Jehovah?

4 Ilo Jeje ko ilo Hebrew, lemnak eo kin meanwõd ej walok ilo ruo nan in Hebrew ko melelen “aetokin roñin botin ko” im rej oktan “rumij an illu” ilo ukok in Bible eo New World Translation.a Ilo an konono kin meanwõd eo an Anij, ri kanan Nahum ear ba: “Jehovah erumij an illu im elap an kajur, im ejelok men Jehovah enaj debij jen an lelok kaje.” (Nahum 1:⁠3, NW) Eindein, meanwõd eo an Jehovah ejjab juõn kakõllan mõjno im ejjab wõr joñan. Mol eo bwe Anij kajur bõtata juõn ien erumij an illu im elap an kajur menin ej kwalok bwe meanwõd eo an ej tokjen debdeb eo ewõr unin. Ewõr an maroñ ñan kaje, ak ej karõk im jab mõkaj in kõmman eindein bwe en lelok ien emõn ñan an ri kõmman bwid eo oktak. (Ezekiel 18:​31, 32, NW) Kin menin, meanwõd eo an Jehovah, ej juõn menin kalikar an yokwe, im ej kalikar meletlet eo an ilo kajerbal kajur eo an.

5. Ilo wãwen et eo meanwõd eo an Jehovah rej keidi ibben ekajet jimwe eo an?

5 Meanwõd eo an Jehovah ej bareinwõt errã ibben ekajet jimwe im wãnik eo an. E ar kwalok e make ñan Moses einwõt “juõn Anij in tiriamo im joij, erumij ñan illu [“meanwõd,” King James Version] im elap an yokwe im joij im mol.” (Exodus 34:⁠6) Ilo yiõ ko tokelik, Moses ear al ilo wijtake Jehovah: “Ial ko an rej ekajet jimwe. Juõn Anij in tiljek im ejelok nana iben, E wãnik im jimwe wõt.” (Duteronomi 32:⁠4) Aet, tiriamokake eo an Jehovah, meanwõd, ekajet jimwe, wãppen rej aolep jerbal ibben don.

Meanwõd eo an Jehovah Mokta Jen Ibwijleplep eo

6. Ta menin kamol eo ekabwilõñlõñ kin meanwõd eo Jehovah ear kwalok ñan ro bwijjin Adam im Eve?

6 Jumae eo an Adam im Eve ilo Eden rar kokkure ñan indio kõtan aorõk eo airro ibben Ri Kõmanman eo air ej yokwe, Jehovah. (Jenesis 3:​8-​13, 23, 24) Jebellok in ear jelet ro ineiir, ro rar jolete jerawiwi, jab wãppen im mij. (Dri Rom 5:​17-​19) Meñe armij ro ruo moktata rar ri jerawiwi jen kõnan eo air make, Jehovah ear kõtlok air neje im keotak ajiri ro. Tokelik, ilo yokwe ear lelok tokjen ko bwe ro bwijjin Adam im Eve ren kar maroñ kõlajrak ibben. (Jon 3:​16, 36) Ri jilek Paul ear kamelele: “A Anij ej kwalok karkarin An yokwe ñõn kij, ilo men in, ke j’ar dri jerawiwi, Kraist e ar mij kin kij. Inem en laplok, ien in ke emwij kowãnik kij ilo bõtõktõkin, naj lomoren kij jen illu kin E. Bwe elañe, ke j’ar dri kijirãt, mij an Nejin e ar kilajrõk ñõn kij im Anij; en laplok, ke emwij kilajrõk, naj lomoren kij ilo An mour.”​​—⁠Dri Rom 5:​8-​10.

7. Ewi wãwen an kar Jehovah kwalok meanwõd mokta jen Ibwijleplep eo, im etke jakolok eo an ebeben eo mokta jen Ibwijleplep eo ear ekkar im jejjet?

7 Meanwõd eo an Jehovah rar loe ilo ran ko an Noah. Iumin juõn buki yiõ ko mokta jen Ibwijleplep eo, “Anij ej reilok ion lõl, im lo! etton; bwe kõniek otemjej rar katton ial eo air ion lal.” (Jenesis 6:​12) Bõtab, ñan juõn ien eo ewõr joñan, Jehovah ear kwalok an meanwõd ñan armij. E ar ba: “Aõ Jitõb e jamin kowe armij in drio, bwe ej kõniek wõt: a ran ko an re naj jibuki roñoul yiõ.” (Jenesis 6:⁠3) 120 yiõ kein rar kõtlok ien an ri tõmak Noah ejaake juõn family im​​—⁠ke kar kejelãik e kin kien eo an Anij⁠​—⁠ñan kalek juõn wa im kakkõl armij ro ilo tõre eo an kin itok eo an ibwijleplep eo. Ri jilek Peter ear je: “Kijenmij [juõn kadkad eo ej ekkejel ibben meanwõd] an Anij e ar kõtar ir ilo ran ko an Noa, iomin ien kapojõk wa eo, im ilo e emwij lomoren eiet, drualitõk armij, kin dren.” (1 Piter 3:​20) Emol, ro ilikin ro ilo mweo imõn Noah “re jaje” kin jerbal in kwalok nan eo an. (Matu 24:​38, 39) Ak jerbal eo an Noah ñan kalek wa eo im jerbal bõlen ilo elõñ buki yiõ ko einwõt “juõn dri kwaloke kwojarjar,” Jehovah ear lelok ien emõn ñan armij ro ilo tõre eo an Noah ñan air ukwelok kin ialin kõtõrãi ko air im oktak im karejar ñan E. (2 Piter 2:⁠5; Dri Hibru 11:⁠7) Jorrãn eo ear etal em walok ñan ebeben eo enana ear jejjet im jimwe.

Joñok in Meanwõd Ñan Israel

8. Meanwõd eo an Jehovah ewi wãwen kar kalikare ñan ailiñ in Israel?

8 Meanwõd eo an Jehovah ñan Israel ear laplok an aetoklok jen 120 yiõ ko. Ilobwiljin elõñlok jen 1,500 yiõ ko in bwebwenato eo air einwõt armij ro an Anij kar kãlet ir, elap wõt air kin melejoñe meanwõd eo an Anij ñan joñan. Week ko wõt elikin rõlok eo air ekabwilõñlõñ jen Egypt, rar oktak im kabuñ ñan ekjap, kwalok nan ko rejjab nan in kautiej ñan Ri Lomor eo air. (Exodus 32:⁠4; Sam 106:21) Ilo yiõ ko relõñ tokelik, Ri Israel ro rar abõnõnõ kin mõñã eo Jehovah ear lelok ñan ir ilo kabwilõñlõñ ilo ene jemaden eo, rar alliñũrñũr nae Moses im Aaron, konono nae Jehovah, im lũñ ibben ri pagan ro, meñe bõk kunair ilo kabuñ ñan Baal. (Bwinbwin 11:​4-6; 14:​2-4; 21:5; 25:​1-3; 1 Dri Korint 10:​6-​11) Enaj kar jimwe an Jehovah torlokboke armij ro an, ak jen an eindein ear jerbale meanwõd.​​—⁠Bwinbwin 14:​11-​21.

9. Ewi wãwen an kar Jehovah kamol bwe ej juõn Anij in meanwõd ilo ien eo an ri Ekajet ro im ilo ien iroij ro an king ro?

9 Ilo ien eo an Ri Ekajet ro, Ri Israel ro rar elijinmen air oktaklok ñan kabuñ ñan ekjap. Ke rar kõmman eindein, Jehovah ear ellok jen ir im kõtlok ir ñan ri kijirãt ro air. Ak ke rar ukwelok im kir ñan e ñan jibañ, ear jerbale meanwõd im kajutak ri ekajet ro ñan kõtlok ir. (Dri Ekajet Ro 2:​17, 18) Ilo tõre eo eaetok in an king ro iroij, jejjo king ro rar kwalok air tiljek ñan Jehovah. Im meñe iumin king ro rar tiljek, armij ro ekkã air kãreiki kabuñ eo emol ibben eo ewan. Ke Jehovah ear kajutak ri kanan ro ñan kakkõl nae jab tiljek, armij ro ekkã wõt air kõnan roñjake priest ro renana im ri kanan wan ro. (Jeremiah 5:​31; 25:​4-7, NW) Emol, Ri Israel ro rar kaeñtan ri kanan ro retiljek an Jehovah meñe mõn jet iair. (2 Kronikel 24:​20, 21; Jerbal 7:​51, 52) Mekarta, Jehovah ear etal wõt im kwalok meanwõd.​​—⁠2 Kronikel 36:⁠15.

Meanwõd eo An Jehovah Ear Jab Jemlok

10. Ñããt eo meanwõd eo an Jehovah ear tõbar juõn joñan?

10 Bõtab, bwebwenato ej kwalok bwe meanwõd eo an Anij ewõr juõn joñan. Ilo 740 B.C.E., ear kõtlok an Ri Assyria ro jolok bwij ko joñoul an ailiñ in Israel im tellok armij in eneo ñan kamakoko. (2 Kiñ Ro 17:​5, 6) Im ilo jemlokin ebeben eo tok juõn, ear kamelim an Ri Babylon ro nitbwili bwij ko ruo an ailiñ in Judah im kajeebeplok Jerusalem ibben temple eo ie ilo 607 B.C.E.​​—⁠2 Kronikel 36:​16-​19.

11. Ewi wãwen an kar Jehovah kalikar meanwõd meñe ilo ien eo ear jerbale ekajet eo an?

11 Bõtab, meñe ilo ien eo ear jerbale jemlokin ekajet ko an nae Israel im Judah, Jehovah ear jab meloklok an meanwõd. Ikijen ri kanan eo an Jeremiah, Jehovah ear kanan kin juõn bar jeblak an armij ro an kar kãlet ir. E ar ba: “Ilo errã ibben kajejjet kitien jiljilimjuõnñoul yiõ ko ilo Babylon I naj oktakwaj ñan kom armij ro, im I naj ejaake ñan kom nan eo aõ emõn ilo kajeblaktok kom ñan jikin in. Im I naj kõtlok ña make bwe komin lo iõ . . . Im I naj kakuktok kom ri kamakoko im aintok kom ibben don jen ailiñ otemjej im jen jikin ko otemjej I ar kejebliklok kom na ie.”​​—⁠Jeremiah 29:​10, 14, NW.

12. Ewi wãwen an kar jeblaktok eo an juõn bwen Ri Jew ro ñan Judah kamol bwe wãwen in ear bed iumin tel eo an Anij ibben itok eo an Messiah eo?

12 Juõn bwen jen bwiljin Ri Jew ro rar kamakoko rar jeblaklok ñan Judah im bar kemour kabuñ eo an Jehovah ilo air bar kalek temple eo ilo Jerusalem. Ilo jerbale karõk ko an Jehovah, bwen armij rein renaj kar oktak im einwõt “malawi jen Jehovah,” eo ej bõktok aemololo im jerammõn. Renaj kar bar beran im kajur einwõt “juõn lion ibwiljin menin mour ko ilo juõn bukin wijki.” (Micah 5:​7, 8, NW) Menin kalikar in ilokan emaroñ kar jejjet kitien ilo tõre eo an Maccabee ke Ri Jew ro iumin family eo an Maccabee ro rar kadiojlok ri kijirãt ro air jen Enen Kallimur eo im bar ajelok temple eo, eo rar kattone. Kin menin eneo im temple eo rar kejbãroki bwe bar juõn bwen ri tõmak ren kar maroñ karuwaineneiktok Nejin Anij ke ear jãdelok ijo einwõt Messiah eo.​​—⁠Daniel 9:⁠25 NW; Luk 1:​13-​17, 67-​79; 3:​15, 21, 22.

13. Meñe elikin an Ri Jew ro mõn Nejin, ewi wãwen an kar Jehovah etal wõt im kwalok meanwõd ñan ir?

13 Meñe elikin an Ri Jew ro mõn Nejin, Jehovah ear etal wõt im kwalok ñan ir meanwõd iumin juõn tõre eo elõñlok jilu im jimettan yiõ ko, kõtlok ñan ir ien emõn ñan jolok ir jen air bõk kir eo ñan air oktak im juõn mõttan inen Abraham ilo jitõb. (Daniel 9:​27, NW)b Mokta im elikin yiõ eo 36 C.E., jet Ri Jew rar bõk kir in, im kin menin, einwõt an kar Paul kwalok tok elik, “eor mõtair rej ber ekar ñõn kãlet an joij.”​​—⁠Dri Rom 11:⁠5.

14. (a) Ilo 36 C.E., wõn ro jerammõn eo ñan erom juõn mõttan inen Abraham ilo jitõb kar erakelok ñane? (b) Ewi wãwen an kar Paul kalikar eñjake eo an kin wãwen eo Jehovah ej kãlet ro uan Israel eo ilo jitõb?

14 Ilo 36 C.E., jerammõn eo eaorõk in erom juõn mõttan inen Abraham ilo jitõb ej kab kar jino eraklok ñan ro Ri Jew ro im ro rar oktak ñan kabuñ eo air. Jabdewõt eo ear uak ear bareinwõt erom ri bõk joij im meanwõd eo an Jehovah. (Dri Galetia 3:​26-​29; Dri Epesõs 2:​4-7) Ilo an kwalok mũlal in kamolol eo kin meletlet im karõk eo ilikin tiriamokake im meanwõd eo an Jehovah, eo ikijen ej kwalok oran ro kar kir ir ñan kadedelok Israel eo ilo jitõb, Paul ear lamõj: “O imlõl in mweien meletlet im jela an Anij! ekajet ko An re nañin lãlok jen bukõt! im ial ko An je ban maroñ anõkilok!”​​—⁠Dri Rom 11:​25, 26, 33; Dri Galetia 6:​15, 16.

Meanwõd kin Tokjen eo ñan Ãt eo Etan

15. Ta un eo moktata ñan meanwõd eo an Anij, im ta menin konono eo ej aikwij ien ñan kajemloke?

15 Etke Jehovah ej jerbale meanwõd? Men eo moktata ej ñan wijtake ãt eo etan ekwojarjar im kamol kajur bõtata eo an. (1 Samuel 12:​20-​22) Menin konono eo kin mour erreo Satan ear bõkliñtak ikijen wãwen eo Jehovah ej kajerbal kajur bõtata eo An ear aikwij ien ñan kajemloke ilo wãwen eo ewõr juburu ie iman menin kõmanman ko an otemjej. (Job 1:​9-​11; 42:​2, 5, 6) Eindein, ke armij ro an rar kaeñtan ir ilo Egypt, Jehovah ear jiroñ Pharaoh: “A kin men in I ar kejbãrok yuk, bwe In kwalok ñõn yuk kajur eo Aõ, im bwe ren kwalok eta ilujen aolepen lõl.”​​—⁠Exodus 9:​16.

16. (a) Meanwõd eo an Jehovah ewi wãwen an kar kõmman ñan maroñ keboj juõn jar in armij ñan etan? (b) Ewi wãwen naj kokwojarjar etan Jehovah im kamol kajur bõtata eo an?

16 Nan ko an Jehovah ñan Pharaoh rar eliji ke ri jilek Paul ear kamelele kin jerbal in meanwõd eo an Anij ilo wijtake ãt eo Etan ekwojarjar. Inem Paul ear je: “A ekijkan elañe Anij, ke E kõnan kwalok An illu, im kalikar An kajur, E ar kijenmij ilo elap meanwõd kin jãbi ko an illu re bojak ñõn kokkure, im bwe En kalikar mweien An aibujuij ilo jãbi ko an tiriamo, ko E kar kapojõk ir mokta ñõn aibujuij? Aet, kijeo E ar bareinwõt kir kij, jab jen dri Jew wõt, a bareinwõt jen dri ailiñ ko. Im einwõt An ba ilo Hosia: ‘I naj naetair ro re jab droõ, droõ.”’” (Dri Rom 9:​17, 22-​25) Kinke Jehovah ear jerbale meanwõd, ear maroñ bõk jen ailiñ ko “juõn armij ñan etan.” (Acts 15:​14, NW) Iumin bar eo Barair, Jesus Christ, “rein rekwojarjar” rej ri jolet an Ailiñ eo Jehovah enaj kajerbale ñan kokwojarjar ãt eo Etan elap im kamol kajur bõtata eo An.​​—⁠Daniel 2:​44, NW; 7:​13, 14, 27, NW; Reveles̃õn 4:​9-​11; 5:​9, 10.

Meanwõd eo An Jehovah ej Walok Tokjen ilo Lomor

17, 18. (a) Ta eo ilo ad kõmmane jemaroñ notaiki Jehovah kin an jerbale meanwõd? (b) Ewi wãwen ad bõk kõketak ñan lemnak kin meanwõd eo an Jehovah?

17 Jen jorrãn eo jinointata an armij ilo an wõtlok ñan loan jerawiwi ñan kiõ, Jehovah ear kwalok e make bwe ej juõn Anij in meanwõd. Meanwõd eo an mokta jen ibwijleplep eo ear kõtlok ien ñan kakkõl eo ear ien kwalok kake ñan lelok im juõn menin lomor ñan kaleke. Ak jab kijoror eo an ear tõbar juõn joñan, im Ibwijleplep eo ear walok. Eindeinlok wõt rainin, Jehovah ej kwalok elap meanwõd, im jemlokin menin eaetoklok jen an jet maroñ kar kõtmene kake. Bõtab, menin ejjab juõn un ñan kajekdone. Ñan kõmman eindein enaj einwõt notaiki Anij kin an meanwõd. Paul ear kajitõk: “Ak kwoj kejekron mweiuk in joij eo An, kab An meanwõd im jab burokaru, im jaje bwe joij an Anij ej tellok yuk ñõn ukwelok ke?”​​—⁠Dri Rom 2:⁠4.

18 Ejelok juõn iad emaroñ jelã kin joñan aetokin an naj Anij aikwij meanwõd bwe jen lukkun jelã bwe ej buñburuen ibbed ñan lomor. Paul ej kakabilek kij bwe jen “jerbale [ad] mour kin mijõk im wurirrir.” (Dri Pilippai 2:​12) Ri jilek Peter ear jeje ñan Christian ro mõttan: “Iroij e jab kemmer kin An kalimur, einwõt jet rej watõk rumij, a Ej meanwõr ñõn kom, im jab kõnan bwe jabrewõt en joko, a bwe ren otemjej itok im ukwelok ibeir.”​​—⁠2 Piter 3:⁠9.

19. Ilo wãwen et eo jemaroñ kortokjen meanwõd eo an Jehovah?

19 Kin menin, jen jab kijoror ilo wãwen eo Jehovah ej jerbale wãwen ko ie. Ak, jen lor nan in kakabilek eo an Peter im “watõk meanwõd an ar Iroij lomor.” An wõn lomor? Ad im, lomor an ro jet jejjab maroñ bwine ir ro rej aikwij wõt in roñjake “news eo emõn kin ailiñ eo.” (2 Piter 3:​15; Matu 24:14) Menin enaj jibañ kij kaorõk mweien joij in meanwõd eo an Jehovah im kamakit kij ñan ad kwalok meanwõd ilo wãwen ad kõmman ñan ro jet.

[Kamelele ko itulal]

a Ilo Hebrew, nan eo ñan “botin” ak “roñin boti ko” (ʼaph) ekkã kajerbal ilo nan in kõkkar ñan illu. Menin ej eindein kin wõt emmenono eo ej kõtõrãi ak juõn armij eo ellu.

b Ñan juõn melele eo elaplok kin kanan in, lale book eo Pay Attention to Daniel’s Prophecy!, (Lale Kanan eo an Daniel) page ko 191-​4, jeje in Ri Kennan ro an Jehovah.

Kwomaroñ Ke Kamelele?

• Ta melelen ilo Bible kin nan in “meanwõd”?

• Ewi wãwen an kar Jehovah kwalok meanwõd eo an mokta jen Ibwijleplep eo, elikin kamakoko eo an Ri Babylon, im ilo ebeben eo kein kajuõn C.E.?

• Kin ta un ko elap tokjeir Jehovah ear kalikar meanwõd?

• Ewi wãwen ad aikwij lemnak kin meanwõd eo an Jehovah?

[Pija eo ilo peij 22]

Meanwõd eo an Jehovah mokta jen Ibwijleplep eo ear lelok ien emõn ñan armij ro ñan ukwelok

[Pija eo ilo peij 23]

Elikin buñ eo an Babylon Ri Jew ro rar bõk tokjen meanwõd eo an Jehovah

[Pija ko ilo peij 25]

Christian ro rainin rej kortokjen meanwõd eo an Jehovah

    Bok im Kein Katak ilo Kajin M̦ajel̦ (1983-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kajin M̦ajel̦
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kilen Kõjerbale
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share