Kien Gold Eo Ej Jerbal
Ke elõñ wõt armij rej kalimjek Kien Gold eo einwõt juõn katak kin mour erreo eo Jesus ear kwalok ilo alikar, e make ear ba: “Nan in katak eo Aõ, e jab Aõ, a an Eo e ar jilkintok Iõ.”—Jon 7:16.
AET, eo ej Ri Unjen men eo Jesus ear katakin kake, ekoba men eo ear etal em rar jelã kake einwõt Kien Gold eo, ej eo ear jilkintok Jesus, etan, Ri Kõmanman eo, Jehovah Anij.
Ilo jinoin Anij ear karõk bwe armij otemjej ren kõmman ñan don einwõt air naj kar kõnan bwe ren kõmman ñan ir. E ar likit juõn joñok emõn ilo kwalok kejbãrok ñan emõn eo an ro jet ilo wãwen eo ear kõmanman armij: “Im Anij e ar kõmõnmõn armij ilo wãwen wõt E, ilo wãwen Anij e ar kõmõnmõn e; man im kõra E ar kõmõnmõn ir.” (Jenesis 1:27) Melelen menin bwe Anij ilo yokwe ear lelok indio ñan armij kin juõn joñok in kadkad ko kadkadin remõn bwe ren maroñ lañliñ kin mour ilo ainemõn, mõnõnõ, karejar—ilo maroñ ñan indio. Bõklikit eo air lelok in Anij, ñe ej jimwe katakin, enaj tel ir ñan air kõmman ñan ro jet wãwen eo ir make renaj kar kõnan bwe ren kõmman ñan ir.
Kibbon Ear Bõk Anjo
Ke armij ear wõr juõn an ijjino eo emõn einwõt in, ta eo ear walok? Ilo ba ilo tubidodoin, kibbon ear kõmman an armij jino kalikar kadkad ko renana in kibbon im likit e iolaplap. Elõñ wõt armij ewõr air jelã kin bwebwenato eo ilo Bible kin ta eo armij ro ruo jinointata rar kõmmane, einwõt emwij je ilo Jenesis chapter 3. Kin kõketak eo an Satan, juõn ri jumae aolep kien ko rewãnik an Anij, Adam im Eve ilo kibbon rar kajekdon iroij eo an Anij kin kõnan eo ñan jenoloklok iair im bebe ñan ir make. Kõmman in kibbon im jumae eo air ear walok tokjen ejjab ilo an lap wõt air luuj ñan ir make ak bareinwõt ilo tokjen jorrãn ko ñan aolep ro ineiir ilo ien ko tokelik. Menin kar juõn menin kalikar eo ealikar kin tokjen jorrãn eo ear walok itok wõt jen air kajekdon katak eo rar etal em jelã kake einwõt Kien Gold eo. Tokjen eo, “einwõt kin juõn armij, jerawiwi ej deloñ ilo lõl, im mij kin jerawiwi; im ein drein mij e ar itok ion armij otemjej, bwe ir otemjej r’ar jerawiwi.”—Rom 5:12.
Meñe armij einwõt juõn men eo eyu ear kajekdon ialin yokwe ko an Jehovah Anij, ear jab ellok jen ir. Ñan wanjoñok, Jehovah ear lelok ñan ailiñ in Israel Kien eo an ñan tel ir. Kien eo ear katakin ir ñan kõmman ñan ro jet einwõt air make naj kar kõnan bwe ren kõmman ñan ir. Kien eo ear lelok ialin tel ilo kõmman ñan ro rej ri kamakoko, ladik ro ejelok jemeir, im kõrã ro ejako beleir. Kien eo ear karõk wãwen jerbal ijelman mõnmõn armij, bõk armij ilo ijjibed, im kwot. Kien ko kin karreo rar kwalok lemnak eo kin ejmour eo an ro jet. Ear wõr kien ko ikijen wãwen ko kin babu ibben don. Jehovah ear elij Kien eo an ilo an jiroñlok armij ro: “Kwon yokwe dri turum einwõt kwe,” juõn ennan eo me Jesus ear eliji tokelik. (Livitikõs 19:18; Matu 22:39, 40) Kien eo ear bareinwõt jerbal ñan kõmman eo ñan ruwamaejet ro rej jokwe ibwiljin Ri Israel ro. Kien eo ear jiroñ: “Im juõn drua maijet kwon jab kamakokoik e: bwe kom jela toõn drua maijet, kin ami kar drua maijet ilo enen Ijipt.” Ilo bar juõn wãwen ba, Ri Israel ro ren kar kwalok joij im eñjake eo air kin ro jet rej bed ilo air jerata.—Exodus 23:9; Livitikõs 19:34; Duteronomi 10:19.
Toan wõt an kar Israel lor Kien eo ilo tiljek, Jehovah ear kajerammõn ailiñ eo. Iumin an kar David im Solomon iroij, ailiñ eo ear jerammõn im armij ro rar mõnõnõ im juburueir. Juõn bwebwenato ej jiroñ kij: “Im dri Juda im Israel relõñ einwõt bok i barijit kin orair, im rar mõña im irak im mõnõnõ kake. Im dri Juda im Israel rar jokwe im jab uota, jabrewõt armij iomin vain im wijki fig eo an.”—1 Kin Ro 4:20, 25.
Ekaburomõj, bwe ainemõn im jokane eo an ailiñ eo ear jab to an bed. Meñe ear bed Kien eo an Anij ibbeir, Ri Israel ro rar jab lale; rar kõtlok an kibbon kabañ air lemnak kin ro jet. Menin, koba ibben buñ jen tõmak, ear walok tokjen ilo abañ ñan ir kajjojo im einwõt juõn ailiñ. Eliktata, ilo yiõ eo 607 B.C.E., Jehovah ear kõtlok an Ri Babylon ro kokkure ailiñ in Judah, jikin kwelok eo ilo Jerusalem, im meñe temple aibujuij eo ie. Kin ta un eo? “Inem, kin ami makoko in eoroñe, Iroij Ekajur Bõtata ej ba, Inaj kirtok armij otemjej jen eañ kab ri karejara Nebuchadnezzar, king in Babylon. Inaj bõktok ir bwe ren tarinaik ri Judah, kab ri ailiñ ko otemjej ibelakin. Inaj lukkun kajeebeplok ailiñ in kab ailiñ ko iturin, im renaj jorrãn ñan indio; renaj erom juõn menin kailbõkbõk im kalelñoñ. Ña, Iroij, ij ba eindein.” (Jeremiah 25:8, 9, New World Translation) Juõn wõnãn ñan kõllãiki kin air jolok kabuñ eo erreo an Jehovah!
Juõn Joñok ñan Anõke
Jesus Christ, ilo wãwen eo juõn, ear jab katakin kin Kien Gold eo wõt ak ear bareinwõt likit joñok eo emõn ilo lore. E ar mol an kea kin ejmour eo an ro jet. (Matu 9:36; 14:14; Luk 5:12, 13) Juõn ien, iturin jikin kwelok eo ilo Nain, Jesus ear lo an rup buruen juõn kõrã eo ejako leo belen ilo ien kallip eo an ladik eo ej make wõt nejin. Bwebwenato eo ilo Bible ej ba: “Im ke Iroij ej lo kõrã eo, ear “emmakit kin buromõj.” (Luke 7:11-15, NW) Kajin in “emmakit kin buromõj,” ekkar ñan Vine’s Expository Dictionary eo in Nan ko ilo Kallimur Mokta im Kallimur Ekãl, ej kamelele “emmakit ñan tuloa ko an juõn armij.” E ar eñjake an metak buruen kõrã eo, im menin ear kamakit e ñan an bõk buñten nee ko remol ñan kõtlok kõrã eo jen an metak. Juõn lañliñ ear bõktok ñan kõrã eo ejako leo belen ke Jesus ear kajerkakbiji ladik eo im “Ej lelok e ñõn jinen”!
Eliktata, ilo an errã ibben karõk eo an Anij, Jesus ilo eñtan ear mõnõnõ in eñtan im lelok mour eo an einwõt juõn binmour bwe armij ren kar maroñ anemkwoj jen kamakoko iumin jerawiwi im mij. Menin kar joñok eo elaptata in mour kin Kien Gold eo.—Matu 20:28; Jon 15:13; Dri Hibru 4:15.
Armij ro Rej Jerbale Kien Gold eo
Ewõr ke armij ro ilo ien kein ad ro rej lukkun mour kin Kien Gold eo? Aet, im ejjab ñe ej baj emõntok wõt. Ñan wanjoñok, ilo Bata eo an Lal Kein Ka II ilo Nazi Germany, Ri Kennan ro an Jehovah rar debij wõt tõmak eo air ilo Anij im yokwe eo ñan ri turiir im makoko in ebbururu kin Kien Gold eo. Ke Ailiñ eo ear kabin juõn kareelel in kijirãt im kalijeklok nae aolep Ri Jew ro, Ri Kennan ro rar etal wõt im lore Kien Gold eo. Meñe ilo jikin kalbuj ko, rar debij wõt air kejbãrok armij ro mõttair, ajeje mõñã eo kijeir, meñe ejeja, ibben Ri Jew ro rej kole im ro rejjab Ri Jew. Bareinwõt, ikijen kakien eo an Ailiñ eo ñan bõk kein tarinae ko ñan mõn ro jet, rar makoko in kõmman eindein, ejja einwõt air kar jab kõnan bwe ro jet ren mõn ir. Ewi wãwen air naj kar maroñ mõn ro me ren kar yokwe ir einwõt ir make? Kin makoko eo air, elõñ iair rar jilkinlok ir ejjab ñan jikin kalbuj ko wõt ak ñan air mij.—Matu 5:43-48.
Ke kwoj readi bwebwenato in, kwoj bõk tokjen jen joñok eo an ro jet kin Kien Gold eo ej jerbal. Ri Kennan ro an Jehovah rej kile bwe rainin elõñ armij rej eñtan kin an ejelok air kejatdikdik im jibañ. Kin menin, Ri Kennan ro rej lelok ien ko air im bõk kõmman ko remol ñan jibañ ro jet ñan katak kin kejatdikdik eo im ialin tel eo ej jerbal jej loe ilo Bible eo. Ej mõttan aolepen juõn jerbal in katakin eo ej kiõ kõmman ibelakin lal ilo juõn joñan eo ejañin kar wõr einwõt lok mokta. Tokjen eo? Einwõt kar kanan kake ilo Aiseia 2:2-4, “elõñ dri ailiñ,” ilo mol elõñlok jen jiljino million kajjojo armij ro ibelakin lal, emwij air bõk ‘katak ilo ial ko an Jehovah im etetal ilo ial ko an.’ Ilo kõkkar, emwij air katak “ñõn wure jãji ko air ilo plau ko, im mõri ko air ilo ken bukwe ran wijki ko.” Emwij air lo ainemõn im jokane ilo ien kein ien eñtan.
Ak Ta Kin Kwe?
Kalmenlokjen iumin jidik ien kin eñtan im jorrãn eo me kin kar kajekdon Kien Gold eo menin ear bõktok ion armij jen ien jumae eo ilo Eden, jarjar in Satan Devil eo. Jehovah ej karõk ñan ukõt wãwen eo ejjabto. Ewi wãwen? “Im Nejin Anij e ar walok kin men in, bwe En kokkure jerbal ko an devil.” (1 Jon 3:8) Menin enaj walok iumin iroij eo an Ailiñ in Anij, ilo pã ko remeletlet im keie pein Jesus Christ, eo ear katakin im mour kin Kien Gold eo.—Sam 37:9-11; Daniel 2:44, NW.
King David in Israel eo etto ear loe: “I kar ajiri im kiõ I lõlap, a I jañin lo dri’mõn ke r’ar illok jen e, ak ineen ke r’ar oor kijeir. Iomin aolepen ran ej kõmõn joij im lelok; im inen emõnõnõ wõt.” (Sam 37:25, 26) Kwo jamin kar errã ke bwe elõñ wõt armij rainin rej bõke im nibiji jen air “kõmõn joij im lelok”? Alikar, lor Kien Gold eo emaroñ tellok ñan ainemõn im jokane eo emol kinke ej kamaroñ juõn ñan lañliñ kin jerammõn ko kiõ im ilo ien ko rej itok iumin Ailiñ in Anij. Ailiñ in Anij enaj jolok aolep kibbon im nana ion lal im bõk jikin jukjuk im bed in kiõ enana kien eo kõmman in armij kin juõn jukjuk im bed eo ekãl kõmman in Anij. Inem, armij otemjej renaj mour ilo lañliñ kin Kien Gold eo.—Sam 29:11; 2 Piter 3:13.
[Pija ko ilo peij 4, 5]
Jesus ear jab katakin wõt kin Kien Gold eo ak bareinwõt likit joñok eo emõntata ilo Jerbale
[Pija ko ilo peij 7]
Lore Kien Gold eo emaroñ tellok ñan ainemõn im jokane eo emol