Ejaake Buruõm Ñan Mijak Jehovah
“Elañe ren kar ejaake buru in burueir ñan mijak iõ im ñan bokake aolepen kien ko aõ ien otemjej.”—DEUTERONOMY 5:29, NW.
1. Ewi wãwen ad maroñ kamol bwe juõn ran armij enaj lañliñ kin anemkwoj jen mijak?
MIJAK ear abãde armij iumin ebeben ko. Mijak kin kwuli, nañinmij, kõtõrãik kien, ak tarinae ej kõmman an emakijkij an jarlepju in armij ro inebata. Kin un in kien eo kin Universal Declaration in Jimwe ko an Armij ej kwalok kõnan eo ñan bõktok juõn lal eo ijo armij otemjej renaj lañliñ kin anemkwoj jen mijak.a Ekamõnõnõ, bwe Anij make ej kamol ñan kij bwe juõn lal eo einwõt in enaj itok—meñe ejjab jen jibadbad ko an armij. Ikijen ri kanan eo an Micah, Jehovah ej kallimur bwe ilo lal in wãnik eo an ekãl, ‘ejelok enaj kõmman bwe armij ro an ren mijak.’—Micah 4:4, NW.
2. (a) Ewi wãwen an Jeje ko rejañ kij ñan mijak Anij? (b) Ta kajitõk ko remaroñ jarjar ñe jej etale eddo eo ad ñan mijak Anij?
2 Ilo wãwen eo juõn, mijak emaroñ bareinwõt juõn kajur eo ej kalek. Ilo Jeje ko, ro ri karejaran Anij rej elijinmen air kõketak ir ñan mijak Jehovah. Moses ear jiroñ Ri Israel ro: “Kwon mijõk Jeova am Anij; im korijer ñõn E.” (Duteronomi 6:13) Ebeben ko tokelik Solomon ear je: “Mijak Anij eo emol im bokake kien ko an. Bwe eñin aolepen eddo eo an Armij.” (Ecclesiastes 12:13, NW) Ikijen jerbal in kennan eo ad, im jej jerbale iumin tel eo an enjel, jej ilo wãwen in lok wõt kõketak armij ro ñan air “mijõk Anij im lelok aibujuij ñõn E.” (Reveles̃õn 14:6, 7) Ilo kobaiktok ñan mijak Jehovah, Christian ro rej aikwij yokwe e kin aolepen burueir. (Matu 22:37, 38) Ewi wãwen ad maroñ yokwe Anij im ilo ejja ien eo wõt mijak e? Eokwe ej menin aikwij ke ñan mijak juõn Anij in yokwe? Ta tokjen ko jej bõk jen ad ejaake mijak Anij? Ñan uak kajitõk kein, moktata jej aikwij melele ta melelen mijak Anij im kain mijak rot in ewi wãwen an ejaake juõn mõttan bedbedin kõtan eo ad ibben Jehovah.
3. Ta melelen mijak Anij?
3 Mijak Anij ej juõn eñjake eo ej aikwij wõr ibben Christian ro ñan Ri Kõmanman eo air. Juõn melelen mijak in ej “juõn men eo ekabwilõñlõñ im juõn kile im kautiej eo emũlal ñan Ri Kõmanman eo im juõn mijak eo emõn kin jab kamõnõnõik e.” Kin menin, mijak Anij ej kareelel kin ruo men ko elap tokjeir ñan mour ko ad: Lemnak eo ad kin Anij im lemnak eo ad kin mwilid me Anij ej dike. Alikar, men kein ruo rebin im tellokin bwe jen kejbãrok ad etali. Einwõt an book eo Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words kwalok, ñan Christian ro mijak in ewõr kile im kautiej eo emũlal ie ej ‘juõn men eo ej beek makitkit in mour, ilo wãwen ko jimor ilo jitõb im mour erreo.’
4. Ewi wãwen ad maroñ ejake eñjake ko rekabwilõñlõñ im kile im kautiej eo ñan Ri Kõmanman eo ad?
4 Ewi wãwen ad maroñ ejaake eñjake ko rekabwilõñlõñ im kile im kautiej eo emũlal ñan Ri Kõmanman eo ad? Jej jutak im ekabwilõñlõñ ñe jej lo juõn melan eaibujuij, juõn ibeb in den ej torlaltak ak waterfall eo ekõbbalbal, ak juõn tuloklok in al ejejuan. Eñjake in ej laplok ñe ej laplok ad kile im melele, kin mejen tõmak, kin jerbal in kõmanman ko an Anij. Bareinwõt, einwõt King David, jej jelã kin mõjno ko ad make ilo keidi ibben kõmanman eo ekabwilõñlõñ an Jehovah. “Ke ij lale lõñ ko Am, jerbal an arriim; aliñ im iju ko Kw’ar kõmõnmõn; Ta armij bwe Kwon kememej e?” (Sam 8:3, 4) Kabwilõñlõñ in elap ej tellok ñan kile im kautiej eo emũlal, eo ej kamakit kij ñan kamolol im wijtake Jehovah kin men ko otemjej ej kõmmani ñan kij. David ear bareinwõt je: “I naj kamolol Yuk, bwe Am kõmõnmõn iõ men in lelñoñ im bwilõñ: jerbal ko Am men in bwilõñ: im men in aõ e kanuij jela kake.”—Sam 139:14.
5. Etke jej aikwij mijak Jehovah, im ta wanjoñok eo emõn ewõr ibbed kin menin?
5 Eñjake ko rekabwilõñlõñ im kile im kautiej rej ejaake juõn mijak im kautiej eo emõn kin kajur eo an Anij einwõt Ri Kõmanman im kin maroñ eo an einwõt Iroij eo ekkar an ijoko otemjelok. Ilo juõn vision ri jilek John ear loe, “im ro r’ar bõk anjo ion kiru eo im ion men in e an”—ri kabit ro ri kaloran Christ ilo ijo jikiir ilañ—rej keañ: “Relap im men in bwilõñ ko, men in kõmõn ko Am, O Iroij, Anij ekajur otem kajur. Rewãnik im remol ial ko Am, Kwe kiñ in ailiñ ko. Wõn e jamin mijõk yuk, O Iroij, im kaibujuij etõm?” (Reveles̃õn 15:2-4) Mijak Anij, ej itok jen juõn kile im kautiej eo emũlal kin kajur bõtata eo an, ej tel iroij rein rej ri jibañ ibben Christ ilo Ailiñ in lañ ñan wijtake Anij einwõt maroñ eo elaptata. Ñe jej etale aolepen men ko Jehovah ear kõtõbrake im ialin wãnik eo ej bebek ijoko otemjelok kake, ejjab wõr ibbed un eo elap tokjen ñan mijak e ke?—Sam 2:11; Jeremiah 10:7, NW.
6. Etke ej aikwij wõr ibbed juõn kõtmene in lelñoñ eo emõn kin jab kamõnõnõik Jehovah?
6 Bõtab, kobatok ñan kabwilõñlõñ im kile im kautiej, mijak Anij ej aikwij kobaiktok juõn mijak eo emõn kin jab kamõnõnõik e ak jab bokake e. Etke? Kinke meñe Jehovah “e rumij an illu, im elap an yokwe im joij,” jej aikwij kememej bwe “ejelok jabdewõt wãwen enaj kõtlok ñan an ejelok kaje.” (Exodus 34:6, 7, NW) Meñe ej yokwe im tiriamokake, Jehovah ejjab kõtlok an wõr jab wãnik im kõnan eo ñan kõmman bwid. (Sam 5:4, 5; Habakkuk 1:13, NW) Ro rej karõk im jab ukwelok ilo air jerbale men eo enana ilo mejen Jehovah im ro rej likit ir make ilo jumae e rejjab maroñ kõmman eindein im ellã jen air bõk kaje. Einwõt an kar ri jilek Paul ba, “Men in lelñoñ, bo ilo pein Anij.” An wõr juõn mijak eo emõn in wõtlok ñan loan juõn wãwen eo einwõt in ej lukkun juõn menin kejbãrok ñan kij.—Dri Hibru 10:31.
“Edrep ñõn E”
7. Ta un ko ewõr ibbed ñan liki kajur in lomor eo an Jehovah?
7 Mijak eo ilo kile im kautiej Anij im jelã eo kin kajur eo an ekabwilõñlõñ rej men ko iman ilo tõmak im liki Jehovah. Einwõt an juõn ajiri edik eñjake an bõk kejbãrok ñe jemen ej ebake, eindein ad eñjake ad bõk kejbãrok im liki iumin tel eo an pein Jehovah. Lale wãwen an kar Ri Israel ro emmakit elikin an Jehovah tellok ir jen Egypt: “Im rar lo pã eo elap Jehovah ear kajerbal nae Ri Egypt ro, im armij ro rar mijõk Jehovah im rar likit air tõmak ilo Jehovah.” (Exodus 14:31, NW) Men eo Elisha ear loe ej bareinwõt kamol kin mol eo bwe “Enjel an Jeova ej ber iturin ro re mijõk E, im lomorir.” (Sam 34:7; 2 Kiñ Ro 6:15-17) Bwebwenato eo ran kein kin armij ro an Jehovah im einlok wõt eo kij make jej loe ej kamol bwe Anij ej jerbale kajur eo an ilo etan ro rej karejar ñan e. (2 Kronikel 16:9) Kin menin jej jino kile bwe “Ilo mijõk Jeova, eor liki e kajur.”—Jabõn Kennan Ko 14:26.
8. (a) Etke mijak Anij ej kamakit kij ñan etetal ilo ial ko an? (b) Kamelele etke jej aikwij “edrep” ñan Jehovah.
8 Mijak eo emõn kin Anij ejjab jibañ kij ñan tõmak im liki ilo e wõt ak ej bareinwõt lujur kij ñan ad etetal ilo ial ko an. Ke Solomon ear jino kabellok temple eo, ear jar ñan Jehovah: “Bwe ren [Israel] mijõk Yuk, im etetal ilo ial ko Am, iomin ien eo ñe rej mour ilo eneo Kwar lelok ñõn ro jemem.” (2 Kronikel 6:31) Moktalok, Moses ear rejañ Ri Israel ro: “Komin lor Jeova am Anij, im mijõk E, im lale kien ko An, im bokake ainiken, im komij korijer ñõn E, im edrep ñõn E.” (Duteronomi 13:4) Einwõt an eon kein lukkun kalikar, kõnan eo ñan etetal ilo ial ko an Jehovah im “edrep” ñan e ej itok jen tõmak im liki ilo Anij. Aet, mijak Anij ej tellok ñan bokake Jehovah, karejar ñan e, im eddeb ñan e, einwõt an juõn ajiri jidikdik eddeb ñan jemen im ej kalikar an tõmak im liki.—Sam 63:8; Aiseia 41:13.
Ñan Yokwe Anij Ej ñan Mijak E
9. Ta ekkeitak eo ikõtan yokwe Anij im mijak Anij?
9 Juõn lemnak ilo Jeje ko, mijak Anij ejjab ilo jabdewõt wãwen jolok yokwe e. Jen an eindein, Ri Israel ro kar jiroñ ir ñan “mijõk Jeova . . . im etal ilo ial ko An, im kwon yokwe E.” (Duteronomi 10:12) Kin menin, mijak Anij im yokwe Anij rej koba ibben don. Mijak Anij ej kamakit kij ñan ad etetal ilo ial ko an, im oktan menin ej letok kamol in yokwe eo ad ñane. (1 Jon 5:3) Menin ejejjet kinke ñe jej yokwe juõn armij, ejimwe bwe jen mijak in kõmetake. Ri Israel ro rar kõmetak Jehovah kin ialin jumae eo air ilo ene jemaden eo. Emol jejjab kõnan kõmman jabdewõt men eo ej bõktok kain buromõj rot in ñan Jemed ilañ. (Sam 78:40, 41) Ilo wãwen eo juõn, ke “Jeova e mõnõnõ kake ro remjõk E,” bokake im tiljek eo ad ej kalañliñ buruen. (Sam 147:11; Jabõn Kennan Ko 27:11) Yokwe Anij ej kamakit kij ñan kamõnõnõik e, im mijak Anij ej bõprae kij jen ad kõmetak e. Rej kadkad ko kadkadin nebar, jab jumae.
10. Ewi wãwen an kar Jesus kwalok bwe ear lañliñ ilo mijak Jehovah?
10 Ialin mour eo an Jesus Christ ej kwalok ilo alikar wãwen ad maroñ yokwe im mijak Anij ilo ejja ien eo wõt. Kin Jesus ri kanan Isaiah ear je: “Im jitõb õn Jeova e naj ber ion, jitõb in meletlet im jelalokjen, jitõb in bebe im kajur, jitõb in jela im mijõk Jeova; Im An lõñliñ e naj ilo mijõk Jeova.” (Aiseia 11:2, 3) Ekkar ñan kanan in, jitõb eo an Anij ear kamakit Jesus ñan an mijak Jemen ilañ. Bareinwõt, jej lo bwe mijak in, ettolok jen an eddo, kar juõn unjen juburu. Jesus ear lo mõnõnõ ilo kõmanman ankilan Anij im ilo kabuñ buruen, meñe ilo wãwen ko rebin tata. Ke ear jelmae eñtan eo ion alal in eñtan eo, ear jiroñ Jehovah: “A en jab ankil Aõ, a ankil Am.” (Matu 26:39) Kin mijak in kin Anij, ear emõn an Jehovah eoroñ akwelap eo an Nejin, kakajur e, im lomoren e jen mij.—Dri Hibru 5:7.
Katak ñan Mijak Jehovah
11, 12. (a) Etke jej aikwij katak ñan mijak Anij? (b) Ewi wãwen an kar Jesus katakin kij ñan mijak Jehovah?
11 Ilo an jab einwõt mijak eo eidiñ an walok ñe jej jelmae kajur im kabwilõñlõñ eo rar bed jen jinoin, mijak Anij ejjab make itok. Eñin unin David eo Elaplok, Jesus Christ, ilo kanan ear letok ñan kij kir in: “Kom ro nejiõ, komin item roñjake iõ; I naj katakin kom mijõk Jeova.” (Sam 34:11) Ewi wãwen ad maroñ katak jen Jesus ñan mijak Jehovah?
12 Jesus ej katakin kij ñan mijak Jehovah ilo an jibañ kij melele kin kadkad eo emõn kadkadin Jemed ilañ. (Jon 1:18) Joñok eo an Jesus make ej kwalok wãwen an Anij lemnak im wãwen an jerbal ibben ro jet, bwe Jesus ej kalikar kadkadin eo ewãppen kadkadin Jemen. (Jon 14:9, 10) Bareinwõt, ikijen katok eo an Jesus, jej tõbar ad kebak Jehovah ñe jej jar ñan jeorlok jerawiwi ko ad. Menin kalikar in emõn kin tiriamokake eo an Anij menin make ej juõn kõketak ekajur ñan mijak e. Ri jeje sam ear je: “A jolok jerawiwi ej ibõm, bwe armij ren mijõk Yuk.”—Sam 130:4.
13. Ta buñten nee ko emwij karõki ilo book in Jabõn Kennan Ko rej jibañ kij ñan mijak Jehovah?
13 Book in Jabõn Kennan Ko rej karõk juõn lajrak in buñten nee ko rej kamaroñ kij ñan ejaake mijak eo kin Anij. “Nejiõ, elañe kwo kõnan bõk nan ko aõ, im debij kien ko aõ na ibõm, im ein drein kwon kajirlok lojilñõm ñõn meletlet, im kabukot jelalokjen kin buruõm; Aet, elañe kwo naj kir ñõn maroñ in kili, im koutiej ainikiõm ñon jelalokjen, . . . inem kwo naj meletlet kake mijõk Jeova, im lo jelalokjen kin Anij.” (Jabõn Kennan Ko 2:1-5) Kin menin, ñan mijak Anij, jej aikwij katak Nan eo an, kate kij ñan melele nan in jiroñ eo ie, inem kanuij kejbãrok am lale nan in kakabilek eo ie.
14. Ewi wãwen ad maroñ lor nan in kakabilek eo kar lelok ñan king ro an Israel?
14 Kajjo King in Israel eo etto kar jiroñ e ñan kõmmane juõn anõk in Kien eo im ‘konono ie ran otemjej in an mour, bwe en maroñ katak ñan mijak Jehovah Anij eo an ñan kejbãrok nan ko otemjej ilo kien eo.’ (Duteronomi 17:18, 19) Konono Bible im katak joñan aorõkiir ñan kij wõt ad katak ñan mijak Jehovah. Ke jej jerbale nan in kaiñi ko ilo Bible ilo mour eo ad, jej etal em tõbar meletlet im jelãlokjen eo ekwojarjar ej itok jen Anij. Jej itok im “melele mijak eo kin Jehovah” kinke jej lo tokjen ko remõn jej kwaloki ilo mour eo ad, im jej kaorõke kõtan eo ad ibben Anij. Bareinwõt, ekkeini kwelok ibben ri tõmak ro mõttad, dik im ritto jimor emaroñ roñjake katakin eo ekwojarjar, katak ñan mijak Anij, im etetal ilo ial ko an.—Duteronomi 31:12.
Emõnõnõ Jabdewõt Eo Ej Mijak Jehovah
15. Ilo wãwen et ko mijak Anij ej ekkeijaklok ibben kabuñ eo ad ñan e?
15 Jen men kein lok iman, jej maroñ lo bwe mijak Anij ej juõn lemnak emõn bwe kij otemjej jen aikwij ejaake, ke ej juõn mõttan bedbedin ad kabuñ ñan Jehovah. Ej tellok kij ñan ad liki e, ñan etetal ilo ial ko an, im ñan eddeb ñane. Einwõt an kar mol ibben Jesus Christ, mijak Anij ej bareinwõt kamakit kij ñan kajejjet kitien wujleplok in kallimur eo ad kiõ im ñan indio.
16. Etke Jehovah ej rejañ kij ñan mijak e?
16 Mijak Anij ejjab juõn wãwen ekalelñoñ ak kijñeñe le jen joñan. “Emõnõnõ jabrewõt eo ej mijõk Jeova, eo ej etal ilo ial ko An,” Bible ej kamol ñan kij. (Sam 128:1) Jehovah ej rejañ kij ñan mijak e kinke ejelã bwe kadkad in enaj kejbãrok kij. Jej lo yokwe eo an ilo nan ko an ñan Moses: “Elañe ren kar [Ri Israel ro] ejake buru in burueir ñan mijak iõ im ñan bokake kien ko aõ otemjej ien otemjej, bwe en emõn ibbeir im ro nejiir ñan indio!”—Duteronomi 5:29.
17. (a) Ta tokjen ko jej tõbari jen ad mijak Anij? (b) Ta wãwen ko kin mijak Anij naj etali ilo katak in tok ilokan?
17 Ilo wãwen in lok wõt, elañe jej ejake buruõd ñan mijak Anij, enaj emõn ñan kij. Ilo wãwen et ko? Moktata, juõn lemnak eo einwõt in enaj kamõnõnõik Anij im naj kebaklok kij ñan e. David ear jelã jen an kar make loe bwe “kõnan an ro remjõk E; e naj bareinwõt roñjake air lamij im lomorir.” (Sam 145:19) Kein karuo, mijak Anij enaj wõr tokjen ñan kij kinke enaj jelet lemnak eo ad ñan ta men eo enana. (Jabõn Kennan Ko 3:7) Katak in tok ilokan enaj etale wãwen an mijak in kejbãrok kij jen kauwatata eo ilo jitõb, im enaj eliji jet joñok ko ilo Jeje ko kin armij ro rar mijak Anij im oktaklok jen nana.
[Kamelele ko itulal]
a General Assembly eo an United Nations ear bõk bwe en mweien Universal Declaration in Jimwe ko an Armij ilo December 10, 1948.
Kwo Maroñ ke Uak Men Kein Tok Ilokan?
• Ta melelen mijak Anij, im ewi wãwen an jelet kij?
• Ta ekkeitak eo ikõtan mijak Anij im etetal ibben Anij?
• Ewi wãwen an joñok eo an Jesus kwalok bwe mijak Anij ewõr kõtan ibben yokwe Anij?
• Ilo wãwen et ko jemaroñ ejake buruõd ñan mijak Jehovah?
[Pija eo ilo peij 23]
King ro an Israel rar jiroñ ir ñan kõmmane juõn anõk in Kien eo im konono ie ran otemjej
[Pija eo ilo peij 24]
Mijak Jehovah ej tellok kij ñan liki e einwõt juõn nejin eo ej liki jemen
[Etan eo ear kõmman pija ilo page 21]
Stars: Photo by Malin, © IAC/RGO 1991