Ta Melelen Ñan Yokwe Ri Turid

“Kwon yokwe dri turõm im einwõt kwe.”​—MATU 22:⁠39.

1. Ewi wãwen jej kwalok bwe jej yokwe Anij?

TA EO Jehovah ekõnan bwe ro rej kabuñ ñan e ren kõmmane? Ilo jejjo wõt nan ko relamwan im aorõk Jesus ear kwalok uak eo. Kien eo elaptata, ear ba, ej ñan yokwe Jehovah kin aolepen buruõd, aad, ad lemnak, im kajur otemjej. (Matu 22:37; Mark 12:​30) Einwõt ad kar lo ilo katak eo iman, yokwe Anij ej kitibuj bokake e im kejbãrok kien ko an ilo ad emmakit ñan yokwe eo ear kwalok ñan kij. Ñan ro rej yokwe Anij, kõmanman ankilan ejjab juõn men eddo, ak ej bõktok lañliñ ñan ir.​—Sam Ko 40:8; 1 Jon 5:​2, 3.

2, 3. Etke jej aikwij bokake kien eo ñan yokwe ro ri turid, im ta kajitõk ko rej wõnmantak?

² Kien eo kein karuo elaptata, Jesus ear ba, ej ekkejellok ibben kien eo moktata: “Kwon yokwe dri turõm im einwõt kwe.” (Matu 22:​39) Eñin kien eo jenaj etale, im ewõr juõn un aorõk kin menin. Ien kein jej mour ie reobrak kin juõn wãwen yokwe ekibbon im ankeke. Ilo an kamelele kin wãwen “ran ko eliktata,” ri jilek Paul ear jeje bwe armij ro renaj yokwe, jab ro jet, ak ir make, money, im menin kamõnõnõ ko. Elõñ “re jab yokwe ro nukiir.” (2 Timote 3:​1-4) Jesus Christ ear kanan: “Elõñ . . . re naj ketõke dron, im kijirãte dron. . . . Yokwe an elõñ e naj mololok.”​—Matu 24:​10, 12.

³ Ak, lale, bwe Jesus ear jab ba bwe yokwe an aolep enaj mololok. Ien otemjej ear wõr im enaj wõr wõt ro rej kwalok yokwe eo me Jehovah ej aikwiji im ej tellokin. Ro im emol air yokwe Jehovah renaj kate ir ñan air lemnak kin ro jet einwõt e. Ak, wõn ro rej ro ri turid im jej aikwij yokwe ir? Ewi wãwen jej aikwij kwalok yokwe ñan ro ri turid? Jeje ko ilo Bible eo remaroñ jibañ kij ñan uaki kajitõk kein raorõk.

Wõn Eo Ri Turuõ?

4. Ekkar ñan Livitikõs chapter 19, ñan wõn ro Ri Jew ro rar aikwij kwalok yokwe ñan ir?

⁴ Ke ear jiroñ Pharisee eo bwe kien eo kein karuo elaptata ej bwe en yokwe ri turin einwõt e, Jesus ear jitõñlok ñan juõn kien kar lelok ñan ailiñ in Israel. Kar jeje kake ilo Livitikõs 19:18. Ilo ejja chapter in wõt, kar jiroñ Ri Jew ro bwe rej aikwij watõk ro jet ijellokin Ri Israel ro mõttair einwõt ro ri turiir. Eon 34 ej ba: “Drua maijet eo ej itoitõk ibemi ej ñõn kom einwõt eo e ar lotak iolapemi, im kwon yokwe e einwõt kwoj mõke yokwe yuk; bwe kom kar drua maijet ilo enen Ijipt.” Kin menin, rar aikwij jerbal ibben ro im rejjab Ri Jew, elaptata ro rar oktak ñan kabuñ eo an Ri Jew ro, kin yokwe.

5. Ewi wãwen an kar Ri Jew ro melele kin yokwe ro ri turid?

⁵ Bõtab, ri tel in kabuñ ko an Ri Jew ro ilo ran ko an Jesus, ear jab eindein air lemnak. Jet rar katakin bwe nan in “jimjera” im “ri turõm” ej jerbal ñan Ri Jew ro wõt. Ro rejjab Ri Jew kar watõk ir air ri kijirãt. Ri katakin rein rar ba bwe ro rej kabuñ ñan Anij rej aikwij dike ro rejjab kabuñ ñan Anij. “Kain mejatoto ak lemnak rot in,” juõn book ej ba, “ej kõmman bwe kijirãt en laplok wõt. Ej jibañ kaddeklok kijirãt.”

6. Ta point ko ruo Jesus ear kwaloki ke ear konono kin yokwe ro ri turid?

⁶ Ilo Katak eo an ion Tol eo, Jesus ear konono kin menin, ilo an kalikar kin wõn eo jej aikwij jerbal ibben kin yokwe. Ear ba: “Kom ar roñ bwe ar ba, Kwon yokwe dri turõm, im kitõtõkake dri kijirãte yuk. A Ij ba ñõn kom, Komin yokwe ro dri kijirãte kom, im jar kin ro rej matõrtõr kom; bwe komin ro nejin Jememiuij i lõñ: bwe Ej kõtak al ion ro renana im ion ro remõn, im kowut ion ro rewãnik im ion ro re jab wãnik.” (Matu 5:​43-45) Ijin Jesus ear kwalok ruo point ko. Eo kein kajuõn, Jehovah emmol im joij ñan ro remõn im ro renana jimor. Kein karuo, jej aikwij kajeoñe joñok eo an.

7. Ta eo jemaroñ katak jen parable eo kin Ri Samaria eo ear kwalok yokwe ñan ri turin?

⁷ Juõn ien, juõn Ri Jew eo elap an iminene im jelã kin Kien eo ear kajitõk ibben Jesus: “Wõn eo dri turu?” Jesus ear uak ilo an bõkmantak juõn parable eo ear kwalok kin juõn Ri Samaria eo ear iion juõn emaan, juõn Ri Jew, eo jet ri kwot rar kokkure im kwote men ko mweien. Meñe Ri Jew ro rar kijirãte Ri Samaria ro, Ri Samaria eo ear kalibubu kinej ko an im bõktok e ñan juõn imõn ruwamaejet, ijo enaj maroñ bed im ejmour lok ie. Ta eo jej katak jen menin? Yokwe eo ad ñan ri turid ej aikwij kitibuj armij ro jet rejjab jen bwij eo ad, ailiñ, ak kabuñ eo ad.​—Luk 10:​25, 29, 30, 33-37.

Ta Melelen ñan Yokwe Ri Turid

8. Ta eo Livitikõs chapter 19 ej ba kin wãwen jej aikwij kwalok yokwe?

⁸ Yokwe ri turid, einwõt yokwe Anij, ejjab juõn eñjake bajjek, ej kitibuj jerbal. Ej menin jibañ ñan kalaplok ad etale kin belakin kien eo kar jeje kake ilo Livitikõs chapter 19 eo ej rejañ armij ro an Anij ñan air yokwe ro ri turiir einwõt ir make. Ilo chapter in ej jiroñ Ri Israel ro bwe ren kõtlok bwe ro rejeramel im ruwamaejet ren bõk kunair ilo ien madmõd. Kar jab kõtlok bwe en wõr kwot, etao, ak jerbal ilo mon. Ilo ien ekajet ko Ri Israel ro ren jab ekajet ilo kalijeklok. Meñe rar aikwij lelok kaje ñe ej menin aikwij, kar jiroñ ir: “Kwon jab kitõtõkake dri turum.” Kien kein im kien ko jet rej aolep koba ilo nan kein: “Kwon yokwe dri turum einwõt kwe.”​—Livitikõs 19:​9-11, 15, 17, 18.

9. Etke Jehovah ear kakien Ri Israel ro ñan air kajenolok ir jen ailiñ ko jet?

⁹ Meñe Ri Israel ro rar aikwij kwalok yokwe ñan ro jet, rar aikwij bareinwõt kajenolok ir jen ro rar kabuñ ñan anij ko rewan. Jehovah ear kakkõl kin kauwatata ko im tokjen ko rej walok jen kamao ko renana. Ñan wanjoñok, ikijen ailiñ ko me Ri Israel ro rar aikwij bõk ene ko eneir, Jehovah ear jiroñ ir: “Kwon jab kõmõn belele ibeir; kwon jab lelok lio nejõm ñõn leo nejin, im kwon jab bõk lio nejin ñõn leo nejõm. Bwe e naj kajeõr nejõm man jen an lor Iõ, bwe en korijer ñõn anij ro jet: ein drein naj bwil illu an Jeova nae yuk, im E naj mõkõj An kokkure yuk.”​—Duteronomi 7:​3, 4.

10. Ta eo jej aikwij ekkõl kake?

¹⁰ Ejja wãwen dein wõt, Ri Christian ro rej aikwij kejbãrok bwe ren jab jino juõn kõtan ibben ro im remaroñ kamõjnoik tõmak eo air. (1 Dri Korint 15:​33) Jej bõk kakabilek in: “Ren jab kadrebijik kom ilo jakkar iben ro re jab tõmak,” ro rejjab mõttan congregation eo an Christian. (2 Dri Korint 6:​14) Bareinwõt, Ri Christian ro rej bõk kakabilek ñan air mare “ilo Iroij wõt.” (1 Dri Korint 7:​39) Meñe eindein, jej jab aikwij dike ro im rejjab tõmak ilo Jehovah einwõt kij. Christ ear mij kin ro ri jerawiwi, im elõñ ro me ekar wõr juõn ien rar kõmanman jerbal ko retton emwij air ukõt ial ko air im kõttãik ir ñan Anij.​—Dri Rom 5:8; 1 Dri Korint 6:​9-11.

11. Ta wãwen eo emõntata ñan ad kwalok yokwe ñan ro rejjab karejar ñan Jehovah, im etke?

¹¹ Ilo ad kwalok yokwe ñan ro rejjab karejar ñan Anij, ej wãwen eo emõntata ñan kajeoñe Jehovah. Meñe ej dike nana, ej kwalok yokwe im joij ñan aolep ikijen an lelok ien ñan ir ñan air oktak jen ial ko air renana im bõk mour indio. (Ezekiel 18:​23) Jehovah ekõnan “bwe ren otemjej itok im ukwelok ibeir.” (2 Piter 3:⁠9) Ej ankil an bwe en “lomoren armij otemjej, im bwe ren item jela mol.” (1 Timote 2:⁠4) Eñin unin Jesus ear jiroñ ri kalor ro an ñan air kwalok im katakin im “kõmõn dri ailiñ ko otemjej bwe ren dri kalora.” (Matu 28:​19, 20) Ikijen ad bõk kunad ilo jerbal in, jej kwalok yokwe eo ad ñan Anij im ri turid jimor, aet, ekoba ri kijirãte ro ad!

Yokwe kin Ri Christian Ro Jeid im Jatid

12. Ta eo ri jilek John ear jeje kake kin yokwe ro jeid im jatid?

¹² Ri jilek Paul ear jeje: “Jen jerbale emõn ñõn armij otemjej, im elaplok ñõn ro rej ber ilo nukin tõmak.” (Dri Galetia 6:​10) Einwõt Ri Christian ro, ebed ibbed eddo eo ñan yokwe ro rej nukid ilo tõmak​—ro jeid im jatid ilo jitõb. Ewi joñan an aorõk yokwe in? Ilo an kalikar point in eaorõk, ri jilek John ear jeje: “Jabrewõt eo ej kijirãte jein im jãtin ej dri uror . . . Elañe armij ej ba, Ña ij yokwe Anij, im ej kijirãte jein im jãtin, e dri riõp: bwe eo e jab yokwe jein im jãtin eo e ar lo e, ej ban yokwe Anij eo e ar jab loe.” (1 Jon 3:15; 4:​20) Nan kein rekajur. Jesus Christ ear kajerbal nan kein “dri uror” im “dri riõp” ñan Satan Devil eo. (Jon 8:​44) Jejamin kõnan bwe nan kein ren jerbal ñan kij!

13. Ilo wãwen et ko jemaroñ kwalok ad yokwe ri tõmak ro mõttad?

¹³ Ri Christian ro remol “Anij e ar katakin kom bwe komin yokwe dron.” (1 Dri Tessalonika 4:⁠9) Jen yokwe “jab ilo nan ak kin loer, a ilo kõmõn im mol.” (1 Jon 3:​18) Yokwe eo ad ej aikwij “jab ankiliriõp.” (Dri Rom 12:⁠9) Yokwe ej kamakit kij ñan ad joij, lemnak kin ro jet, jelã jeorlok bwid, meanwõd im jab junmad, ejjab kemjãje, ejjab jua, ak ejjab lemnak kin e make. (1 Dri Korint 13:​4, 5; Dri Epesõs 4:​32) Ej kamakit kij ñan ad “korijer ñõn dron.” (Dri Galetia 5:​13) Jesus ear jiroñ ri kalor ro an ñan air yokwe don einwõt ear yokwe ir. (Jon 13:​34) Kin men in juõn Ri Christian ej aikwij mõnõnõ in lelok mour eo an kin ri tõmak ro mõttan ñe ej menin aikwij ñan an kõmmane.

14. Ewi wãwen jemaroñ kwalok yokwe ilo family eo?

¹⁴ Elaptata yokwe ej aikwij alikar iloan juõn family in Christian im elaptata ikõtan leo im lio ri belele. Joñan an lukkun ebak lukluk in belele eo Paul ear ba: “Lõmaro ren bareinwõt yokwe limaro beleir im einwõt enbwiniir.” Ear bareinwõt ba: “Leo eo ej yokwe lio belen ej mõke yokwe e.” (Dri Epesõs 5:​28) Jej lo bwe Paul ear bar eliji nan in kakabilek in ilo lalem eon ko elikin eon in. Leo me ej yokwe lio belen ejamin kajeoñe Ri Israel ro ilo ran ko an Malachi me rar jab tiljek ñan ro beleir. (Malachi 2:​14) Enaj kanuij kaorõke lio belen. Enaj yokwe lio einwõt Christ ear yokwe congregation eo. Bareinwõt yokwe enaj kamakit lio belele ñan an kautiej leo belen.​—Dri Epesõs 5:​25, 29-33.

15. Ta eo ear kamakit jet ñan air ba im kõmmane ke rar lo yokwe eo ro jeid im jatid rar kwaloke?

¹⁵ Alikar, bwe kain yokwe rot in ej kakõllan Ri Christian ro remol. Jesus ear ba: “Ilo men in armij otemjej re naj jela bwe komij dri kalora, elañe komij yokwe dron.” (Jon 13:​35) Yokwe eo ad ñan don ej karuaklok armij ñan Anij eo jej yokwe im jutak kin etan. Ñan wanjoñok, jen Mozambique ej itok ennan in kin juõn family in Ri Kennan ro. “Kim jañin kar lo juõn men einwõt in. Ilo raelepen eo, ear jino juõn kõto elap im ibben elap wõt im wõt dekã. Kõto ko rekajur rar kokkure mweo imwim. Ke ro jeim im jatim jen congregation ko jet rar itok im jibañ kalek mweo imwim, ro ri turim rar lukkun bwilõñ im ba: ‘Kabuñ eo ami elukkun emõn. Kim jañin bõk jibañ rot in jen kabuñ eo am.’ Kimar kabellok Bible eo im kwalok ñan ir Jon 13:​34, 35. Kiõ elõñ ian rein ri turim rej katak Bible eo.”

Yokwe Kajjojo Armij

16. Ta oktak eo ikõtan yokwe juõn kumi in armij im yokwe kajjojo armij?

¹⁶ Ejjab bin ñan ad yokwe ro ri turid einwõt juõn kumi in armij ro. Ak, yokwe kajjojo armij, emaroñ bin ñan ad kõmmane. Ñan wanjoñok, yokwe eo an jet armij ñan ro ri turiir ej kitibuj wõt air lelok jabawõt ko ñan jet dolul ko rej kajerbali ñan jibañ elõñ armij ro. Aet, ebidodo ñan ba bwe jej yokwe ro ri turid jen ad yokwe juõn eo mõttad ilo jikin jerbal eo ad me e dike kij, ak juõn eo elap an jaje manit me ej jokwe iturin mweo imõd, ak juõn jerad eo ej kaburomõj kij.

17, 18. Ewi wãwen Jesus ear kwalok yokwe ñan kajjojo armij, im ta unin an kar kõmmane menin?

¹⁷ Ikijen wãwen in kin yokwe armij ro kajjojo, jej katak jen Jesus, eo ilo wãppen ear kalikar kadkad ko kadkadin Anij. Meñe ear itok ñan lal in ñan bõklok jerawiwi eo an lal, ear kwalok yokwe ñan kajjojo armij ro​—juõn kõrã enañinmij, juõn ri leper, juõn ajiri. (Matu 9:​20-22; Mark 1:​40-42; 7:​26, 29, 30; Jon 1:​29) Ilo ejja wãwen in wõt, jej kwalok yokwe kin ro ri turid ilo wãwen ad jerbal ibben kajjojo armij ro jej iion ir jen ran ñan ran.

¹⁸ Inem, jejamin meloklok, bwe yokwe ro ri turid ej ekkejellok ibben yokwe eo ad ñan Anij. Meñe Jesus ear jibañ ro rejeramel, kejmour ro renañinmij, najidik ro rar kwuli, men eo ear kamakit e ñan an kõmmane aolep men kein, bareinwõt ñan an katakin jar ko, kar ñan an jibañ armij ro kilajrak ñan Jehovah. (2  Dri Korint 5:​19) Jesus ear kõmmane men kein aolep ñan aibujuij eo an Anij, ear jab meloklok bwe ear jutak kake im kalikar Anij eo ear yokwe. (1 Dri Korint 10:​31) Ikijen ad kajeoñe joñok eo an Jesus, kij bareinwõt jemaroñ kwalok yokwe eo emol kin ro ri turid im ilo ejja ien eo wõt kejbãrok bwe jen jab mõttan ro renana ilo lal in.

Ewi Wãwen Jej Yokwe Ri Turid einwõt Kij?

19, 20. Ta melelen ñan yokwe ro ri turid einwõt kij make?

¹⁹ Jesus ear ba: “Kwon yokwe dri turõm einwõt kwe.” Ej juõn men ekkar ñan ad kejbãrok kij make im ñan an wõr juõn kautiej ejokkin wõt juõn kin kij make. Elañe ear jab eindein, inem enaj kar dik tokjen kien in. Yokwe in ekkar kin kij make eoktak im jen jab bwok kake ibben yokwe eo ekibbon me ri jilek Paul ear kwalok kake ilo 2 Timote 3:⁠2. Jen an eindein, ej juõn lemnak ekõmmanwa kin tokjed ak aorõkid. Juõn emaan eo ej kõmman etale ko kin Bible ej kamelele kake einwõt “juõn yokwe kin kij make me ejokkin wõt juõn im ejjab juõn eo elap an lemnak kin emake ‘Ña I lukkun emõn im utiej’ ak juõn eo ej kajekdon ak kokkure e make ‘Ña armij jekdon.’”

²⁰ Ñan ad yokwe ro jet einwõt ad yokwe kij make ej melelen bwe jej watõk ro jet einwõt jekõnan bwe ren watõk kij im kõmman ñan ro jet einwõt jekõnan bwe ren kõmman ñan kij. Jesus ear ba: “Inem men otemjej jabrewõt komij kõnan bwe armij ren kõmõnmõn ñõn kom, en ein drein ami kõmõnmõn ñõn ir.” (Matu 7:​12) Lale, Jesus ear jab ba jen kememej kin ta eo ro jet rar kõmmane ñan kij ilo ien ko remotlok inem kõmman einwõt rar kõmman ñan kij. Jen an eindein, jej aikwij lemnak kin ewi wãwen jekõnan bwe ro jet ren kõmman ñan kij im kõmman einwõt ñan ir. Lale bareinwõt, Jesus ear jab ba bwe nan kein rej jerbal wõt ñan ro jerad im ro jeid im jatid. Ear kajerbal nan in “armij ro,” bõlen ñan kalikar bwe jej aikwij jerbale wãwen in ñan armij otemjej, jabdewõt eo jej iion e.

21. Ikijen ad kwalok yokwe ñan ro jet, ta eo jej kalikar?

²¹ Ad yokwe ro ri turid enaj kejbãrok kij jen ad kõmmane men eo enana. Ri jilek Paul ear jeje: “Bwe eñin [kien eo], Kwon jab lũñ, Kwon jab uror, Kwon jab kwot, Kwon jab ankwõnak, im elañe jabrewõt bar juõn kien, ej kejil ilo nan in, Kwon yokwe dri turum im einwõt kwe. Yokwe e jab jerbale nana ñõn dri turin.” (Dri Rom 13:​9, 10) Yokwe enaj kamakit kij ñan ad bukõt wãwen ko ñan ad jerbale men eo emõn ñan ro jet. Ikijen ad yokwe armij ro jet, jej kwalok bwe jej bareinwõt yokwe eo ear kõmanman armij ilo nememen wõt E, Jehovah Anij.​—Jenesis 1:⁠26.

Ewi Wãwen Kwonaj Uak?

• Ñan wõn ro jej aikwij kwalok yokwe, im etke?

• Ewi wãwen jemaroñ kwalok yokwe ñan ro rejjab karejar ñan Jehovah?

• Ewi wãwen an Bible eo kamelele kin yokwe eo ej aikwij wõr ibbed kin ro jeid im jatid?

• Ta melelen ñan yokwe ro ri turid einwõt kij?

[Pija eo ilo peij 31]

“Wõn eo ri turuõ?”

[Pija eo ilo peij 30]

Yokwe eo an Jesus ej kitibuj armij ro kajjojo