Семејства без татко — да се прекине кругот

АКО продолжат сегашните трендови, семејствата без татко наскоро ќе станат правило. Еден извештај од Одделот за здравство и човекови служби на САД, тврди: „Децата што се воспитани од самохран родител обично добиваат пониски оцени, имаат поголеми проблеми со поведението и имаат повеќе хронични здравствени и психијатриски пореметувања . . . Воспитувањето во семејство со самохрана мајка е поврзано со зголемени ризици од раѓање деца во тинејџерска доба, попуштање со учењето [и] затворање“.

Затоа, не зачудува многу тоа што социјалните работници, семејните советници, педагозите, па дури и политичарите очајно бараат начини за да го запрат овој страшен тренд. Се одржуваа големи средби на мажите за да се подбуди чувството на гордост да се биде татко и да се зацврсти оддаденоста на мажите кон своите семејства. Пазарот е преплавен со книги за татковство. Се вложуваа напори дури и да се натераат татковците да покажат грижа за своите одговорности. Во Соединетите Држави, „татковците кои не плаќаат“ се казнувани од судиите, напаѓани во контактните емисии на ТВ, па дури и се подложни на јавно понижување. Меѓутоа, таквите напори дадоа слаби резултати.

Брзи решенија

Брзите решенија можат да дадат сомнителни резултати. На пример, една разведена жена може набрзина да се премажи, надевајќи се дека така нејзините деца ќе добијат нов татко. Но, иако повторното стапување во брак има свои предности, може да настанат и проблеми. Понекогаш децата даваат отпор во прифаќањето на некој нов како нивен татко. Понекогаш воопшто не го прифаќаат. Една анкета открила дека „речиси две третини од жените кои живееле со очув или маќеа си заминале од дома пред да наполнат 19 години . . . во споредба со 50% од жените кои доаѓаат од нераспаднати семејства“. Дури и во успешните семејства со очув или маќеа, понекогаш се потребни неколку години за децата да го прифатат очувот.a

Слично на ова, нема брзи решенија ниту за проблемот со тинејџерската бременост. На пример, абортусот го прекршува Божјиот закон и бара од девојката да ја потисне својата нежна наклоност кон зародишот на животот што се развива во неа (2. Мојсеева 20:13; 21:22, 23; Псалм 138:14—16; спореди 1. Јованово 3:17). Зарем е можно тоа да не остави емоционални лузни? Многумина сметаат дека давањето на детето на посвојување е похумано решение, но и тоа може да остави емоционални лузни — и врз мајката и врз детето.

Не, брзите решенија нема да го прекинат кругот на семејства без татко. Моменталните трендови во семејството ќе се прекинат само ако луѓето се спремни да направат длабоки промени во размислувањето, ставовите, однесувањето и моралот. Потребно е нешто повеќе од високозвучен говор и популарна психологија за луѓето да бидат мотивирани да направат такви сеопфатни промени. Тоа „нешто повеќе“ се наоѓа во Божјата реч, Библијата. Самиот Бог го воспоставил семејното уредување (Ефесјаните 3:14, 15). Тој знае подобро од кој и да е друг што им е потребно на децата.

Библиските начела им помагаат на семејствата

Но, дали Библијата може навистина да им помогне на децата чиј родител не е присутен? Зарем не им е нанесена непоправлива штета? Не. На почетокот на оваа статија цитиравме еден извештај на владата на САД кој наброја многу ризици со кои се соочуваат овие деца. И покрај предупредувачките зборови, извештајот заклучил: „Иако постојано има докази дека ризикот е поголем, истражувањето го покажува и тоа дека повеќето деца во семејствата со самохран родител се развиваат нормално“. Да, последиците кај оние што се без татко можат да се отстранат, или барем да се сведат на минимум. Ова е случај особено ако во воспитувањето на детето се применуваат библиските начела.

За ова е потребен напор од страна на самохраниот родител — барање кое на почетокот можеби се чини преголемо. Но, ако се наоѓаш во таква ситуација, можеш да научиш целосно да се потпираш на Јехова Бог (Изреки 3:1, 2). Некои христијанки во библиските времиња се соочиле со тешки ситуации, како тогаш кога останале вдовици. Во врска со нив Библијата вели: „А онаа, што е вистинска вдовица и останала сама, таа се надева на Бога и пребива во молитви и молење дење и ноќе“ (1. Тимотеј 5:5). Запомни дека Јехова се нарекува себеси „татко на момчињата без татко“ (Псалм 68:5, NW). Можеме да бидеме сигурни дека тој ќе поткрепи една богобојазлива жена во нејзините напори да ги подигне своите деца.

Водењето редовна домашна библиска студија со своите деца е неопходен начин да им се помогне да израснат во урамнотежени, зрели возрасни (5. Мојсеева 6:6—9). Кај Јеховините сведоци, многу самохрани родители користат библиски публикации кои се конкретно наменети за младите, како што е книгата Младите прашуваат — делотворни одговори.b Информациите што се наоѓаат во неа им помагаат на младите да стекнат морални мерила кои можат да им помогнат да избегнат да ги повторат грешките на своите родители. Додека децата го запознаваат Јехова Бог, можат да почнат да сфаќаат дека имаат небесен Татко кој е длабоко загрижен за нив (Псалм 26:10). Тоа може да им помогне да се справат со чувствата на напуштеност. Една девојка од Британија која ја доживеала разделбата на нејзините родители се сеќава: „Во тие моменти, мама ја всади во мене потребата од молитва и целосна доверба во Јехова. Тоа ни помогна да излеземе на крај“.

Да се задржи врската родител—дете

Библијата јасно покажува дека детето мора да ги почитува и мајка си и татка си (2. Мојсеева 20:12). Разводот не ја прекинува врската татко—дете. Иако бившиот сопруг повеќе не живее дома, децата сѐ уште можат да имаат корист од срдечниот однос со него.c Проблемот е во тоа што мајката може да чувствува гнев кон него и да не сака тој да има никаква врска со децата. Како може мајката да се справи со ваквите чувства?

Библијата дава добар совет кога опоменува: „Внимавај бесот да не те намами на злобни [постапки] . . . внимавај да не се свртиш кон она што е штетно“ (Јов 36:18—21, NW). Вистина, не е лесно да се зборува љубезно за некого што Ве повредил или Ве напуштил. Но, запрашајте се: ‚Може ли една девојка да научи да има доверба во некој маж ако постојано ѝ се кажува колку е лош нејзиниот татко? Може ли едно момче да порасне во стабилна, мажествена личност ако биде прекорувано со тоа што ќе му се вели: „Ист си како татко ти“? Можат ли децата да имаат здраво гледиште за авторитетот ако се поучени да го презираат својот татко или не им е дозволено да се гледаат со него?‘ Јасно, штетно е да го поткопувате односот на Вашите деца со нивниот татко.

Можеби ќе се изненадите кога ќе дознаете дека Библијата не го осудува праведниот гнев. „Гневете се“, вели Библијата, „но не грешете“ (Ефесјаните 4:26). Не е грев да се биде гневен, но грев е да се биде под контрола на „гневот, лутината, злобата, хулењето, срамните зборови“ (Колосјаните 3:8). Затоа, избегнувајте да го ‚камшикувате таткото‘ пред своите деца. Ако чувствувате потреба да ги изразите своите фрустрации, следете го библискиот предлог да ја споделите „тагата“, но не со своите деца туку со некој друг — можеби со некоја доверлива пријателка (Изреки 12:25). Обидете се да задржите позитивен став и избегнувајте да живеете во минатото (Проповедник 7:10). Тоа може многу да придонесе за да го ублажите гневот.

Конечно, запомнете дека Библијата му заповеда на детето да го почитува својот татко — дури и ако неговото однесување е далеку од примерно (Ефесјаните 6:2, 3). Затоа, обидете се да им помогнете на своите деца објективно да гледаат на недостатоците на татко им. Една млада жена која израснала во распаднато семејство вели: „Кога почнав да го гледам татко ми објективно — како несовршен човек кој прави грешки — конечно успеав да се помирам со него“. Со тоа што ќе ги охрабрите своите деца да го почитуваат татко им, им помагате да стекнат здраво гледиште за Вашиот родителски авторитет!

Исто така, важно е да не ги побркате границите помеѓу Вас и Вашите деца. Тие се сѐ уште под „заветот на мајка си“ (Изреки 1:8). Синот може да се чувствува преоптоварен ако од него се очекува да биде ‚домаќин на куќата‘. И ќерката може да биде преоптоварена ако мора да служи како доверлива пријателка на мајка ѝ. Децата треба да бидат уверени дека Вие, родителот, ќе се грижите за нив — а не обратно. (Споредете 2. Коринтјаните 12:14.) Таквото уверување може да им даде чувство на сигурност, дури и ако ситуацијата во нивното семејство не е идеална.

Замена за таткото

Што ако таткото не игра никаква улога? Експертите велат дека на децата им користи ако имаат машко друштво. Иако љубезниот интерес за детето што го покажува некој чичко или сосед може добро да влијае, особено ќе му користи здравото машко друштво што го има во рамките на христијанското собрание. Исус ветил дека собранието ќе биде како семејство кое дава поддршка (Марко 10:29, 30).

Во библиски времиња, младиот Тимотеј израснал во извонреден Божји човек, и тоа без поддршка на татко кој е верник. Голема заслуга за тоа Библијата им припишува на неговите мајка и баба кои биле полни со љубов (Дела 16:1; 2. Тимотеј 1:1—5). Меѓутоа, нему му користело и дружењето со еден христијански маж — апостол Павле. Павле го нарекол Тимотеј свое „возљубено и верно чедо во Господа“ (1. Коринтјаните 4:17). На сличен начин, и денес Јеховините сведоци се охрабрени да го следат библискиот совет ‚да пригледуваат сираци и вдовици‘ (Јаков 1:27). Тие се поттикнати ‚да ги спасуваат сираците‘ покажувајќи искрен, урамнотежен интерес за нив (Јов 29:12). Една млада жена по име Анет се сеќава на искрениот интерес што за неа го покажал еден христијански старешина кога била мала, велејќи: „Тој беше единствената вистинска татковска личност што некогаш сум ја имала“.

Да се прекине кругот

Овие начела можат да им помогнат на децата без татко да бидат успешни. И покрај лошото детство, тие можат да станат урамнотежени, успешни возрасни како и љубезни, верни и оддадени родители. Сепак, далеку полесно е да се спречи отколку да се лечи. И конечно, кругот на семејствата без татко може да се прекине само кога мажите и жените ќе се обврзат да ја применуваат Библијата во својот живот — на пример, да се придржуваат за библиската забрана за секс пред бракот и да ги следат начелата што Библијата ги поставува за сопрузите и сопругите (1. Коринтјаните 6:9; Ефесјаните 5:21—23).

Во денешно време, многу деца имаат татко во домот, но сепак може да се рече дека се без татко. Еден експерт за семејни прашања тврди: „Најголемиот проблем со кој се соочуваат . . . децата денес е тоа што не минуваат доволно време со своите родители и не добиваат доволно внимание од нив“. Божјата реч директно се осврнува на овој проблем. Таа им заповеда на татковците во поглед на нивните деца: „Дајте им ја поуката и исправката што припаѓаат на христијанското воспитување“ (Ефесјаните 6:4, New English Bible; Изреки 24:27). Кога татковците го следат библискиот совет, децата не се плашат дека ќе бидат напуштени.

Но, дали е реалистично да се верува дека луѓето масовно ќе се свртат кон Библијата? Тешко (Матеј 7:14). Сепак, Јеховините сведоци им помогнале на милиони да пронајдат среќа во својот семеен живот преку една програма на домашна библиска студија.d Се разбира, Библијата предупредува дека сите брачни двојки ќе имаат „телесни неволи“ заради несовршеноста (1. Коринтјаните 7:28). Но, оние кои навистина ја почитуваат Божјата реч, настојуваат да ги решат своите проблеми, а не да се разведат при првиот знак на неволја. Мора да се признае, постојат ситуации кога еден христијанин соодветно може да размислува за одвојување, па дури и за развод (Матеј 5:32). Меѓутоа, ако христијанинот знае какви би можеле да бидат последиците за децата, тоа ќе го поттикне да бара начини ако е можно да го спаси бракот.

Следењето на Библијата ќе направи и повеќе отколку да го спаси Вашето семејство сега. Може да Ви овозможи на сите Вас да живеете вечно! Исус рекол: „Ова значи вечен живот, да примаат спознание за тебе, единиот вистински Бог, и за оној кого го испрати, Исус Христос“ (Јован 17:3, NW). Читањето и применувањето на советите што се наоѓаат во Божјата реч е еден од најдобрите начини за да се погрижите Вашето семејство да остане заедно засекогаш.

[Фусноти]

[Слика на страници 8 и 9]

Ако ги следи библиските начела, самохраниот родител може да има успех во воспитувањето на децата

[Слика на страница 10]

Христијанските мажи можат честопати да ‚спасуваат сирак‘ покажувајќи искрен и здрав интерес за него