കുലദൈ​വം

ശകുനം നോക്കാൻ സമീപി​ക്കുന്ന കുടും​ബ​ദൈ​വങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വിഗ്ര​ഹങ്ങൾ. (യഹ 21:21) ചിലതി​നു മനുഷ്യ​ന്റെ വലിപ്പ​വും ആകൃതി​യും ആയിരു​ന്നു, തീരെ ചെറു​തു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (ഉൽ 31:34; 1ശമു 19:13, 16) മെസൊപ്പൊ​ത്താ​മ്യ​യി​ലെ പുരാ​വ​സ്‌തു​കണ്ടെ​ത്ത​ലു​കൾ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നതു കുലദൈ​വപ്ര​തിമ കൈവ​ശ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​വർക്കു കുടും​ബ​സ്വ​ത്തു ലഭിച്ചി​രു​ന്നു എന്നാണ്‌. (റാഹേൽ അപ്പന്റെ കുലദൈ​വപ്ര​തി​മകൾ മോഷ്ടി​ച്ച​തി​ന്റെ കാരണം ഇതായി​രി​ക്കാം.) പക്ഷേ ഇസ്രായേ​ലിൽ ഇങ്ങനെയൊ​രു രീതി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നില്ല. എന്നാൽ കുലദൈ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ വിഗ്ര​ഹങ്ങൾ ന്യായാ​ധി​പ​ന്മാ​രുടെ​യും രാജാ​ക്ക​ന്മാ​രുടെ​യും കാലത്ത്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നു. വിശ്വ​സ്‌ത​രാ​ജാ​വായ യോശിയ നശിപ്പിച്ച വസ്‌തു​ക്ക​ളു​ടെ കൂട്ടത്തിൽ കുലദൈ​വപ്ര​തി​മ​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.—ന്യായ 17:5; 2രാജ 23:24; ഹോശ 3:4.