ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ—അവ എന്തായി​രു​ന്നു?

ഇറ്റലിയിലെ ഉണരുക! ലേഖകൻ

പുരാതന റോമി​ന്റെ ഉള്ളറക​ളിൽ, ഇരുളടഞ്ഞ വഴിക​ളിൽ ഒളിഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​യാ​ണു ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ. അവ കൃത്യ​മാ​യി എന്താണ്‌? അവയെ​ന്തി​നാ​ണു പണിതത്‌?

അടിസ്ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യി പറഞ്ഞാൽ, ശവകു​ടീ​ര​ങ്ങ​ളാ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പാറകൾ തുരന്നു​ണ്ടാ​ക്കിയ തുരങ്ക​ങ്ങ​ളാ​ണു ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ. ഒരു അനിശ്‌ചിത അർഥമുള്ള (സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌, “ഗഹ്വര​ങ്ങ​ളിൽ”) “ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ” എന്ന പദം റോമി​നു സമീപം ആപ്പിയൻ പാതയി​ലുള്ള ഒരു പ്രത്യേക സെമി​ത്തേ​രി​യെ വർണി​ക്കുന്ന സ്ഥലപ്പേ​രാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നാ​ണു കരുത​പ്പെ​ടു​ന്നത്‌. ക്രമേണ അത്‌ എല്ലാ ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾക്കും ബാധക​മാ​ക്കി. മെഡി​റ്റ​റേ​നി​യൻ സമു​ദ്ര​ത്തി​ന്റെ ചുറ്റു​മുള്ള രാജ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ പല ഭാഗങ്ങ​ളി​ലും ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ ഉണ്ടെങ്കി​ലും ഏറ്റവും കൂടുതൽ അറിയ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തും ഏറ്റവും വലുതും റോമി​ലു​ള്ള​വ​യാണ്‌—അവയുടെ മൊത്തം നീളം നൂറു​ക​ണ​ക്കി​നു കിലോ​മീ​റ്റർ വരു​മെന്നു കണക്കാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. 60-ഓളം എണ്ണം തിരി​ച്ച​റി​യ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇവയെ​ല്ലാം ചരി​ത്ര​പ്ര​ധാ​ന​മായ നഗരമ​ധ്യ​ത്തിന്‌ ഏതാനും കിലോ​മീ​റ്റർ വെളി​യി​ലാ​യി, റോമി​ലെ മുഖ്യ മജിസ്‌​ട്രേ​റ്റു​മാർക്കു ചുമത​ല​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​തും റോമി​നെ അതിന്റെ പ്രവി​ശ്യ​ക​ളു​മാ​യി ബന്ധിപ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​മായ പ്രധാ​ന​നി​ര​ത്തു​ക​ളി​ലു​ട​നീ​ള​മാ​ണു കാണ​പ്പെ​ടു​ന്നത്‌.

ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ റോമാ​ക്കാ​രായ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾക്കു സ്വന്തമാ​യി സെമി​ത്തേ​രി​കൾ ഇല്ലാതി​രു​ന്ന​തി​നാൽ അവർ തങ്ങളുടെ മരിച്ച​വരെ പുറജാ​തീ​യ​രു​ടെ​കൂ​ടെ അടക്കി​യി​രു​ന്ന​താ​യി കാണുന്നു. രണ്ടാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ പകുതി​യോ​ടെ നാമധേയ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ പുറജാ​തി ചിന്തയാൽ സ്വാധീ​നി​ക്ക​പ്പെ​ടാൻ തുടങ്ങി​യ​പ്പോൾ ധനിക​രായ മതപരി​വർത്തകർ “ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളു​ടെ” സെമി​ത്തേ​രി​കൾക്കു​വേണ്ടി വസ്‌തു നൽകി. നഗരത്തിൽനി​ന്നു വളരെ​യ​കലെ പോകാ​തെ സ്ഥലത്തിന്റെ പ്രശ്‌നം പരിഹ​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി കുഴിക്കൽ ആരംഭി​ച്ചു.

ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​ക​ളു​ടെ ചരിത്രം

സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ആദ്യത്തെ കുഴി​ക്ക​ലു​കൾ നടത്തി​യതു കുന്നിൻചെ​രി​വു​ക​ളി​ലും ഉപേക്ഷി​ക്ക​പ്പെട്ട കൽമട​ക​ളി​ലു​മാണ്‌. ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള തങ്ങളുടെ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ ലുഡ്വി​ഗും ഹെർട്‌ലി​ങ്ങും എഞ്ചെൽബെർട്ടും ഇപ്രകാ​രം വിശദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു: “പിന്നീട്‌ ഒരാൾപൊ​ക്കം മാത്ര​മുള്ള ഒരു ഭൂഗർഭ​ഗു​ഹ​യി​ലെ പാതയു​ടെ പണിയാ​രം​ഭി​ച്ചു. വലത്തേ​ക്കും ഇടത്തേ​ക്കും പാർശ്വ തുരങ്കങ്ങൾ കുഴിച്ചു. ഇവയുടെ അറ്റം പിന്നീട്‌ ആദ്യ​ത്തേ​തി​നു സമാന്ത​ര​മാ​യി പോകുന്ന മറ്റൊരു ഭൂഗർഭ​പാ​ത​യു​മാ​യി ബന്ധിപ്പി​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു. അങ്ങനെ ലളിത​വും ക്രമേണ വലുതും കൂടുതൽ സങ്കീർണ​വു​മായ ഒരു ശൃംഖല രൂപം​കൊ​ണ്ടു.”

ഏറ്റവും മഹത്തായ വികസനം ഉണ്ടായതു മൂന്നും നാലും നൂറ്റാ​ണ്ടു​ക​ളി​ലാണ്‌. അപ്പോ​ഴേ​ക്കും ക്രിസ്‌തീ​യ​മതം എന്നു പേരു പറയ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നതു പുറജാ​തീയ പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​ക​ളാ​ലും ആചാര​ങ്ങ​ളാ​ലും പൂർണ​മാ​യും മലിന​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. പൊ.യു. (പൊതു​യു​ഗം) 313-ലെ കോൺസ്റ്റ​ന്റൈന്റെ മതപരി​വർത്തനം എന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നതു നടന്ന​തോ​ടെ ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ റോമി​ലെ സഭയുടെ വസ്‌തു​വാ​യി​ത്തീർന്നു. അവയിൽ ചിലത്‌ അവസാനം ഭീമമായ വലിപ്പ​മു​ള്ള​വ​യാ​യി​ത്തീർന്നു. റോമി​ലെ ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ എല്ലാം​കൂ​ടി കോടി​ക്ക​ണ​ക്കിന്‌ ഇല്ലെങ്കി​ലും ലക്ഷക്കണ​ക്കി​നു ശവക്കല്ല​റകൾ ഉൾക്കൊ​ള്ളു​മാ​യി​രു​ന്നു.

ഈ കാലഘ​ട്ട​ത്തിൽ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ അലങ്കരി​ക്കു​ക​യും അവയുടെ വിസ്‌താ​രം വർധി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. വർധിച്ച അളവിൽ പ്രവഹി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കുന്ന കാണി​കൾക്ക്‌ എളുപ്പ​മാ​ക്കി​ത്തീർക്കു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി പുതിയ ഗോവ​ണി​പ്പ​ടി​കൾ പണിതു. കൂട്ടമാ​യുള്ള തീർഥാ​ട​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ലക്ഷ്യം ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ കാണുക എന്നതാ​യി​രി​ക്കും​വി​ധം പാപ്പാ​മാ​രു​ടെ​യും രക്തസാ​ക്ഷി​ക​ളു​ടെ​യും എന്ന്‌ കരുത​പ്പെ​ടുന്ന ശവകു​ടീ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ഖ്യാതി അത്രമാ​ത്രം വ്യാപി​ച്ചി​രു​ന്നു (പ്രത്യേ​കി​ച്ചു വടക്കൻ യൂറോ​പ്പിൽ). റോം കീഴട​ങ്ങു​ക​യും അഞ്ചാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ ആരംഭ​ത്തോ​ടെ അപരി​ഷ്‌കൃ​തർ ആദ്യമാ​യി ആക്രമ​ണങ്ങൾ നടത്തു​ക​യും ചെയ്‌ത​തോ​ടെ ആ പ്രദേശം മൊത്തം അങ്ങേയറ്റം അപകട​ക​ര​മാ​യി​ത്തീർന്നു. ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ സെമി​ത്തേ​രി​ക​ളാ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്കുന്ന രീതി നിന്നു​പോ​യി.

എട്ടാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ ആക്രമണ സൈന്യ​ങ്ങൾ മാത്രമല്ല, ഹെർട്‌ലി​ങ്ങും കിർസ്‌ച്‌ബ​വ്‌മും പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌ “ദാക്ഷിണ്യ മനസ്‌ക​രായ റോമൻ ഇടനി​ല​ക്കാ​രും” ശവക്കല്ല​റകൾ കവർച്ച​ചെ​യ്യു​ക​യും കൊള്ള​യ​ടി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. അതോടെ അവയ്‌ക്കു വല്ലാത്ത ക്ഷതം സംഭവി​ച്ചു. ദാക്ഷിണ്യ മനോ​ഭാ​വ​മുള്ള ഈ റോമൻ ഇടനി​ല​ക്കാർ, കത്തീ​ഡ്ര​ലു​ക​ളു​ടെ​യും സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും പ്രചാ​ര​ത്തി​നും പ്രശസ്‌തി​ക്കും വേണ്ടി “ഭൗതി​കാ​വ​ശി​ഷ്ടങ്ങൾ ശേഖരി​ക്കു​ന്ന​തിൽ മഹാ കുതു​കി​ക​ളായ ജർമനി​യി​ലെ​യും ഫ്രാൻസി​ലെ​യും മഠാധി​പർ”ക്കു വളരെ​യ​ധി​കം വിശുദ്ധ സ്‌മാ​ര​ക​വ​സ്‌തു​ക്കൾ നൽകി. ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ പുനഃ​സ്ഥാ​പി​ക്കാ​നോ സംരക്ഷി​ക്കാ​നോ കഴിയാ​തെ, പോൾ 1-ാമൻ പാപ്പാ അവശേ​ഷിച്ച അസ്ഥികൾ മിക്കവ​യും നഗരഭി​ത്തി​ക്കു​ള്ളി​ലെ സുരക്ഷി​ത​സ്ഥാ​ന​ത്തേക്ക്‌ എടുത്തു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. അവിടെ പിന്നീട്‌ “വിശുദ്ധ രക്തസാ​ക്ഷി​കളു”ടെ അവശി​ഷ്ടങ്ങൾ എന്നു വിശ്വ​സി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​യു​ടെ മേലെ വലിയ ബസിലി​ക്കകൾ പണിക​ഴി​പ്പി​ച്ചു. എന്നാൽ ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ ഉപേക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും വിസ്‌മൃ​തി​യി​ലാ​ണ്ടു​പോ​കു​ക​യും ചെയ്‌തു.

പ്രസി​ദ്ധ​മാ​യ ശവക്കല്ല​റ​ക​ളി​ലേക്കു കാണി​കളെ നയിക്കാ​നാ​യി തയ്യാറാ​ക്കി​യി​രുന്ന അഞ്ചുമു​തൽ ഒൻപതു​വരെ നൂറ്റാ​ണ്ടു​ക​ളി​ലെ പുരാതന സഞ്ചാര​മാർഗ​ദർശക ഗ്രന്ഥങ്ങൾ, കെട്ടി​ടാ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ളാ​ലും സസ്യ​ലോ​ക​ത്താ​ലും മൂടപ്പെട്ട സെമി​ത്തേ​രി​കൾ തിരഞ്ഞ്‌, തിരി​ച്ച​റിഞ്ഞ്‌, കുഴി​ച്ചു​ക​ണ്ടു​പി​ടി​ക്കാൻ തുടങ്ങിയ 17-ാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ​യും 19-ാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ​യും പണ്ഡിതൻമാർക്കു വിലപ്പെട്ട സൂചനകൾ നൽകി. അന്നുമു​തൽ വളരെ​യ​ധി​കം ഗവേഷ​ണ​വും പുനഃ​സ്ഥാ​പ​ന​വും നടന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. സ്‌മര​ണ​ക​ളു​ണർത്തുന്ന ഈ സ്ഥലങ്ങളിൽ പലതും സന്ദർശി​ക്കുക ഇന്നു സാധ്യ​മാണ്‌.

ഒരു ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേരി സന്ദർശനം

അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നായ പൗലോ​സി​നെ ഒരു തടവു​കാ​ര​നാ​യി റോമി​ലേക്കു കൊണ്ടു​പോയ ആപ്പിയൻ പാതയി​ലൂ​ടെ​യാ​ണു നാം സഞ്ചരി​ക്കു​ന്നത്‌. (പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 28:13-16) പുരാ​ത​ന​മായ നഗരഭി​ത്തി​കൾക്കു വെളി​യി​ലേക്ക്‌ നാം വെറും മൂന്നു കിലോ​മീ​റ്ററേ സഞ്ചരി​ച്ചു​ള്ളൂ, അപ്പോ​ഴേ​ക്കും തുറസ്സായ ഗ്രാമ​പ്ര​ദേ​ശത്ത്‌ നാം എത്തിക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. ഒരിക്കൽ തിര​ക്കേ​റിയ പ്രധാ​ന​നി​ര​ത്താ​യി​രുന്ന ഇതിലെ സ്‌മാ​ര​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും അവശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഇടയി​ലാ​യി വളർന്നു​വ​രുന്ന മനോ​ജ്ഞ​മായ പൈൻ മരങ്ങളാ​ലും സൈ​പ്രസ്‌ മരങ്ങളാ​ലും ഇതു ചുറ്റ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.

പ്രവേശന ടിക്കറ്റ്‌ വാങ്ങി​യ​ശേഷം നാം ഏതാണ്ട്‌ 12 മീറ്റർ താഴേക്കു കുത്തനെ പടിയി​റ​ങ്ങു​ന്നു. ഈ ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേരി 30 മീറ്റർ ആഴത്തിൽ, അഞ്ചു വ്യത്യസ്‌ത തലങ്ങളിൽ ക്രമീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യും അതിനു താഴെ വെള്ളം കണ്ടതാ​യും ഗൈഡ്‌ വിശദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ, റോമി​നു ചുറ്റും അഗ്നിപർവത കരിങ്ക​ല്ലി​ന്റെ, അതായത്‌ മൃദു​വും സുതാ​ര്യ​വു​മായ അഗ്നിപർവത പാറയു​ടെ വിപു​ല​മായ നിക്ഷേ​പങ്ങൾ കാണാം. ഇതു കുഴി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ എളുപ്പ​വും, അതേസ​മ​യം​തന്നെ ബലവും ഉറപ്പും ഉള്ളതു​മാണ്‌.

ഒരു മീറ്റർ വീതി​യും രണ്ടര മീറ്റ​റോ​ളം ഉയരവു​മുള്ള ഒരു വീതി​കു​റഞ്ഞ ഇടനാ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ നാം സഞ്ചരി​ക്കു​ന്നു. ഇരുണ്ട തവിട്ടു​നി​റ​മുള്ള ഭിത്തികൾ പരുപ​രു​ത്ത​തും നനവു​ള്ള​തു​മാണ്‌. ശവക്കു​ഴി​തോ​ണ്ടി​യ​വ​രു​ടെ, അതായത്‌ ഈ ഇടുങ്ങിയ തുരങ്കങ്ങൾ കുഴിച്ച പണിക്കാ​രു​ടെ കൂന്താലി പാടുകൾ അവയിൽ വ്യക്തമാ​യി കാണാം. രണ്ടു വശങ്ങളി​ലു​മുള്ള ശവക്കല്ല​റകൾ തുറന്നു കൊള്ള​യ​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു ദീർഘ​നാ​ളാ​യെ​ങ്കി​ലും ചിലതിൽ ഇപ്പോ​ഴും ചെറിയ അസ്ഥിക്ക​ഷ​ണങ്ങൾ കാണാം. ഇരുട്ടി​ലൂ​ടെ മുമ്പോ​ട്ടു നീങ്ങു​മ്പോൾ നാം ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു ശവക്കല്ല​റ​ക​ളാൽ ചുറ്റ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി മനസ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നു.

മരിച്ച​വ​രെ സംസ്‌ക​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള ഏറ്റവും ചെലവു കുറഞ്ഞ​തും പ്രാ​യോ​ഗി​ക​വു​മായ മാർഗം ഭിത്തി​ക​ളിൽ ഒന്നിനു മേലെ ഒന്നായി ദീർഘ​ച​തു​രാ​കൃ​തി​യിൽ പൊത്തു​കൾ ഉണ്ടാക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. സാധാ​ര​ണ​മാ​യി ഈ പൊത്തു​ക​ളിൽ ഒരു ശരീരമേ വെച്ചി​രു​ന്നു​ള്ളൂ, എന്നാൽ ചില​പ്പോൾ രണ്ടും മൂന്നും വെച്ചി​രു​ന്നു. അവ ഇഷ്ടിക​കൊ​ണ്ടോ മാർബിൾ പലക​കൊ​ണ്ടോ റ്റെറാ-കോട്ടാ ടൈൽസു​കൊ​ണ്ടോ അടച്ചിട്ട്‌ കുമ്മായം ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ സീൽ ചെയ്യുന്നു. പലതി​ലും എഴുത്തു​ക​ളില്ല. വെളി​യിൽ വെച്ചി​രി​ക്കുന്ന ചെറിയ സാധനങ്ങൾ മുഖേ​ന​യാണ്‌ അവയെ തിരി​ച്ച​റി​യു​ന്നത്‌: ഉണങ്ങു​ന്ന​തി​നു​മുമ്പ്‌ കുമ്മാ​യ​ത്തിൽ പതിച്ചു​വെച്ച നാണയ​മോ കക്കാ​ത്തോ​ടോ ആയിരി​ക്കും അത്‌. അല്ലെങ്കിൽ പ്രിസ്‌കി​ല്ല​യു​ടെ ശവക്കല്ല​റ​യി​ലേ​തു​പോ​ലെ അസ്ഥി​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​ക്കിയ ഒരു പാവക്കു​ട്ടി​യാ​യി​രി​ക്കും. തങ്ങളുടെ മകളുടെ അകാല നഷ്ടത്തിൽ വിലപി​ക്കുന്ന ദുഃഖാർത്ത​രായ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ വെച്ചി​ട്ടു​പോ​യ​താണ്‌ അതെന്ന്‌ ഊഹി​ക്കാ​വു​ന്ന​താണ്‌. പല ശവക്കല്ല​റ​ക​ളും തീരെ ചെറു​താണ്‌, നവജാ​ത​ശി​ശു​ക്കളെ മാത്രമേ അവയിൽ കിടത്താ​നൊ​ക്കൂ.

“നമുക്ക്‌ ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​ക​ളു​ടെ കാലപ്പ​ഴക്കം എങ്ങനെ​യാണ്‌ അറിയാൻ കഴിയുക?” നാം ചോദി​ക്കു​ന്നു. “അതി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഒരു ഊഹാ​പോ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​യും ആവശ്യ​മില്ല,” ഗൈഡ്‌ മറുപടി പറയുന്നു. “നിങ്ങൾ ഈ അടയാളം കണ്ടോ?” നാം കുനിഞ്ഞ്‌, പൊത്തു​ക​ളി​ലൊന്ന്‌ സീൽ ചെയ്യാൻ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഒരു വലിയ റ്റെറാ-കോട്ട ടൈലി​ലെ അടയാളം പരി​ശോ​ധി​ക്കു​ന്നു. “ടൈൽ ഉണ്ടാക്കിയ സമയത്തു പതിപ്പി​ച്ച​താണ്‌ ഈ മുദ്ര. സാമ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ വക പല ഫാക്ടറി​ക​ളും, അവ നിർമിച്ച ഇഷ്ടിക​ക​ളി​ലും ടൈൽസി​ലും വിവരങ്ങൾ പതിപ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. കളിമണ്ണ്‌ എടുത്ത സ്ഥലം, പണിയാ​ല​യു​ടെ​യും മേസ്‌തി​രി​യു​ടെ​യും പേര്‌, ആ വർഷം അധികാ​ര​ത്തി​ലി​രുന്ന കൺസലു​ക​ളു​ടെ (മുഖ്യ മജിസ്‌​ട്രേ​റ്റു​മാ​രു​ടെ) പേര്‌ തുടങ്ങി​യവ സംബന്ധിച്ച്‌ ആ വിവരങ്ങൾ സൂചന നൽകി. ശവക്കല്ല​റ​ക​ളു​ടെ കൃത്യ​മായ തീയതി നിർണ​യി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ഏറ്റവും ഉപയോ​ഗ​പ്ര​ദ​മായ ഒരു ഘടകമാണ്‌ ഇത്‌. പൊ.യു. രണ്ടാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ മധ്യത്തി​ലേ​താണ്‌ ഏറ്റവും പഴക്കമു​ള്ളത്‌, ഏറ്റവും പുതി​യത്‌ ഏതാണ്ട്‌ പൊ.യു. 400-ലെയും.”

ആശയങ്ങ​ളു​ടെ ഒരു മിശ്രി​തം

തെളി​വ​നു​സ​രിച്ച്‌, ഈ സ്ഥലങ്ങൾ ഉപയോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രുന്ന ചിലർക്ക്‌ വിശുദ്ധ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഒരള​വോ​ളം പരിജ്ഞാ​ന​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ അനവധി ശവക്കല്ല​റകൾ ബൈബിൾ ദൃശ്യ​ങ്ങൾക്കൊണ്ട്‌ അലങ്കരി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ, ക്രൂശി​ക്ക​പ്പെടൽ എന്നു പറയ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു​പോ​ലുള്ള പിൽക്കാ​ലത്തെ “വിശുദ്ധ” കലയിൽ വളരെ സാധാ​ര​ണ​മാ​യി​രുന്ന മറിയാ​രാ​ധ​ന​യു​ടെ​യും മറ്റു വിഷയ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഒരു സൂചന​യും അവി​ടെ​യില്ല.

ബൈബി​ളി​നോ​ടു യാതൊ​രു ബന്ധവു​മി​ല്ലാത്ത ചിത്ര​ങ്ങ​ളും നാം കാണുന്നു. “അതു ശരിയാണ്‌, ഇവയി​ലെ​യും മറ്റു ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​ക​ളി​ലെ​യും പല ദൃശ്യ​ങ്ങ​ളും പുറജാ​തി കലയിൽനി​ന്നു കടമെ​ടു​ത്ത​വ​യാണ്‌. ഗ്രീസ്‌-റോമാ അർധ​ദേവൻ, വീരനായ ഓർഫ്യൂസ്‌; ജീവി​യു​ടെ ഈ ജീവി​ത​ത്തി​ലെ​യും അടുത്ത​തി​ലെ​യും ഭാഗ​ധേ​യത്തെ പ്രതി​നി​ധാ​നം ചെയ്യുന്ന കാമ​ദേ​വ​നായ ക്യൂപ്പിഡ്‌, സൈക്ക്‌; ജീവി​താ​ന​ന്ത​ര​മുള്ള ആനന്ദതി​മിർപ്പി​ന്റെ പ്രശസ്‌ത​മായ ഡയോ​നി​സ്യൻ പ്രതീ​ക​മായ വീഞ്ഞ്‌, മുന്തിരി വിള​വെ​ടുപ്പ്‌ തുടങ്ങി​യവ നിങ്ങൾക്കു കാണാൻ കഴിയും. ജെസ്യൂട്ട്‌ പണ്ഡിത​നായ അന്റോ​ണി​യോ ഫെറുവാ പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌, പൂർണ​മാ​യും വിഗ്ര​ഹാ​രാ​ധ​നാ​പ​ര​മായ കലയിൽനിന്ന്‌ എടുത്തി​ട്ടുള്ള ഇവ അമൂർത്ത വസ്‌തു​ക്ക​ളു​ടെ മൂർത്തി​മ​ദ്‌ഭാ​വ​മാണ്‌: നാലു ഋതുക്കൾ കാമ​ദേ​വൻമാ​രാൽ പ്രതി​നി​ധാ​നം ചെയ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നു; ചോള​വും ലില്ലി​പു​ഷ്‌പ​ങ്ങ​ളും കിരീ​ട​മ​ണി​യി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന വേനൽക്കാ​ല​ത്തി​ന്റെ ദൃശ്യ​ത്തെ​പോ​ലെ കൂടുതൽ സങ്കീർണ​മായ ദൃശ്യങ്ങൾ വർഷത്തി​ലെ നാലു ഋതുക്കളെ ചിത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു,” ഗൈഡ്‌ സമ്മതി​ച്ചു​പ​റ​യു​ന്നു.

ആവർത്തി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന വിഷയങ്ങൾ: മയിലി​ന്റെ മാംസം അഴുകാ​ത്ത​താ​യി കരുത​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അമർത്ത്യ​ത​യു​ടെ പ്രതീ​ക​മായ മയിൽ; വെന്തെ​രി​ഞ്ഞു ചാരത്തിൽനിന്ന്‌ എഴു​ന്നേ​റ്റു​വ​രു​ന്ന​താ​യി പറയ​പ്പെ​ടുന്ന, അമർത്ത്യ​തയെ പ്രതീ​ക​വ​ത്‌ക​രി​ക്കുന്ന പുരാ​ണ​ക​ഥ​യി​ലെ ഫീനി​ക്‌സ്‌ പക്ഷി; മരണാ​ന​ന്തരം പക്ഷിക​ളാ​ലും പൂക്കളാ​ലും പഴങ്ങളാ​ലും ചുറ്റ​പ്പെട്ട്‌ വിരു​ന്നു​ണ്ണുന്ന മരിച്ച​വ​രു​ടെ ദേഹികൾ എന്നിവ​യാണ്‌. പുറജാ​തീയ ആശയങ്ങ​ളു​ടെ​യും ബൈബിൾ ആശയങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഒരു യഥാർഥ മിശ്രി​തം തന്നെ!

ചില എഴുത്തു​കൾ വിശ്വാ​സം ധ്വനി​ക്കുന്ന ഹൃദയ​സ്‌പർശി​യായ വാക്കു​ക​ളാണ്‌. പുനരു​ത്ഥാ​ന​ത്തി​നു​വേണ്ടി നോക്കി​പ്പാർത്തു​കൊണ്ട്‌ മരിച്ചവർ ഉറങ്ങു​ക​യാ​ണെ​ന്നുള്ള ബോധ്യ​ത്തെ അവ പ്രതി​ഫ​ലി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​താ​യി കാണുന്നു: “അക്വി​ലീന സമാധാ​ന​മാ​യി ഉറങ്ങുന്നു.” (യോഹ​ന്നാൻ 11:11, 14) തിരു​വെ​ഴു​ത്തു പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​കൾക്കു വിരു​ദ്ധ​മാ​യി മറ്റ്‌ എഴുത്തു​കൾ മരിച്ച​വർക്കു ജീവി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​വരെ സഹായി​ക്കാൻ അല്ലെങ്കിൽ അവരു​മാ​യി ആശയവി​നി​യമം നടത്താൻ കഴിയു​മെ​ന്നുള്ള ആശയത്തെ പ്രതി​ഫ​ലി​പ്പി​ക്കു​ന്നു: “നിങ്ങളു​ടെ ഭർത്താ​വി​നെ​യും കുട്ടി​ക​ളെ​യും ഓർക്കേ​ണമേ”; “ഞങ്ങൾക്കു​വേണ്ടി പ്രാർഥി​ക്കേ​ണമേ”; “ഞാൻ നിങ്ങൾക്കു​വേണ്ടി പ്രാർഥി​ക്കാം”; “ഞാൻ സമാധാ​ന​മാ​യി കഴിയു​ന്നു.”

എന്നാൽ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​പ​ര​വും പുറജാ​തീ​യ​വു​മായ ചിന്തക​ളു​ടെ ഈ മിശ്രി​തം എന്തു​കൊണ്ട്‌? ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ ജെ. സ്‌റ്റീ​വെൻസൻ ഇപ്രകാ​രം പറയുന്നു: “തങ്ങളുടെ പഴയ പുറജാ​തി മതങ്ങളിൽനി​ന്നുള്ള ആശയങ്ങൾ ചില ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളു​ടെ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ത്വ​ത്തി​ലേക്കു നുഴഞ്ഞു​ക​യ​റി​വന്നു.” വ്യക്തമാ​യി പറഞ്ഞാൽ റോമി​ലെ “വിശ്വ​സ്‌തർ” യേശു​വി​ന്റെ യഥാർഥ ശിഷ്യൻമാർ കൈമാ​റി​ത്തന്ന പരിജ്ഞാ​ന​ത്തി​നു യോജി​പ്പിൽ മേലാൽ പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്നി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു.—റോമർ 15:14.

നാം നമ്മുടെ സന്ദർശനം തുടരവേ, മരിച്ച​വ​രോ​ടുള്ള തിരു​വെ​ഴു​ത്ത​ധി​ഷ്‌ഠി​ത​മ​ല്ലാത്ത ഭക്തി ചെലു​ത്തിയ സ്വാധീ​നം അധിക​മ​ധി​കം വ്യക്തമാ​യി​വ​രു​ന്നു. രക്തസാ​ക്ഷി​യാ​യി കണക്കാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രുന്ന ആരു​ടെ​യെ​ങ്കി​ലു​മ​ടു​ത്തു സംസ്‌ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടാൻ പലരും ആഗ്രഹി​ച്ചു. സ്വർഗീയ പരമാ​ന​ന്ദ​ത്തി​ന്റെ അവസ്ഥയി​ലാ​യി​രി​ക്കുന്ന രക്തസാ​ക്ഷിക്ക്‌ താഴ്‌ന്ന അവസ്ഥയി​ലാ​യി​രി​ക്കുന്ന വ്യക്തിയെ അതേ പ്രതി​ഫലം നേടാൻ സഹായി​ക്കാ​നാ​വും എന്ന ആശയം നിമി​ത്ത​മാ​യി​രു​ന്നു അത്‌.

ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ നഗരത്തി​ന്റെ നേരെ അടിയി​ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നാ​ണു പലരു​ടെ​യും സങ്കൽപ്പം. എന്നാൽ അതു ശരിയല്ല. നഗരമ​ധ്യ​ത്തിന്‌ ഏതാനും കിലോ​മീ​റ്റർ വെളി​യി​ലാ​യാണ്‌ അവയെ​ല്ലാം സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്നത്‌. നഗര ഭിത്തി​കൾക്കു​ള്ളിൽ ശവം സംസ്‌ക​രി​ക്കു​ന്നതു വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ റോമൻ നിയമ​നിർമാ​ണം വിലക്കി​യി​രു​ന്നു. പൊ.യു.മു. (പൊതു​യു​ഗ​ത്തി​നു​മുമ്പ്‌) അഞ്ചാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ നിർമി​ക്ക​പ്പെട്ട ലോ ഓഫ്‌ ദ ട്വെൽവ്‌ ടേബിൾസ്‌ ഇങ്ങനെ പ്രസ്‌താ​വി​ച്ചു: ഹൊമി​നെം മോർട്ടൂം ഇൻ അർബ്‌ നി സെപെ​ലി​റ്റൊ നിവ്‌ യുറി​റ്റൊ (മരിച്ച​വരെ നഗരത്തി​നു​ള്ളിൽ സംസ്‌ക​രി​ക്കു​ക​യോ ദഹിപ്പി​ക്കു​ക​യോ അരുത്‌).

ഗൈഡ്‌ ഇപ്രകാ​രം നിരീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു: “ഈ സെമി​ത്തേ​രി​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അധികാ​രി​കൾക്കു നന്നായി അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. വലേറി​യൻ ചക്രവർത്തി അഴിച്ചു​വിട്ട പീഡന​ത്തി​ന്റെ സമയത്ത്‌ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​ക​ളിൽ കടക്കു​ന്നതു നിരോ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നു, അതിൽവെച്ചു കണ്ടെത്തിയ സിക്‌സ്റ്റസ്‌ II-ാമൻ പാപ്പായെ വധിക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു (പൊ.യു. 258). അത്രമാ​ത്രം പ്രശസ്‌ത​മാ​യി​രു​ന്നു അവ.”

ഊടു​പാ​ടു​ള്ള പാതയു​ടെ മറ്റൊരു മൂല തിരി​യു​മ്പോൾ ദിവസ​ത്തി​ന്റെ അരണ്ട വെളിച്ചം ഇടനാ​ഴി​യു​ടെ അങ്ങേയ​റ്റത്തെ പ്രകാ​ശ​മാ​ന​മാ​ക്കു​ന്നതു നാം കാണുന്നു. നമ്മുടെ സന്ദർശനം അവസാ​നി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു​വെന്നു നാം മനസ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നു. രസകര​മായ വിവര​ങ്ങൾക്കാ​യി നന്ദിപ​റ​ഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ നാം നമ്മുടെ ഗൈഡി​നോ​ടു വിടപ​റ​യു​ന്നു. ഉപരി​ത​ല​ത്തി​ലേക്കു മടങ്ങു​ന്ന​തി​നാ​യി കുത്ത​നെ​യുള്ള മറ്റൊരു പടി കയറു​മ്പോൾ കണ്ടതി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഓർമി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ നമുക്കു കഴിയു​ന്നില്ല.

ഇവ യഥാർഥ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ത്വ​ത്തി​ന്റെ അവശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ളാ​ണോ? ഒരിക്ക​ലു​മല്ല. അപ്പോ​സ്‌ത​ലൻമാർ മരിച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ലു​ടൻതന്നെ യേശു​വും അവന്റെ ശിഷ്യൻമാ​രും പഠിപ്പിച്ച പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​കൾ മലിനീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെട്ടു തുടങ്ങു​മെന്നു തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ പ്രവചി​ച്ചു. (2 തെസ്സ​ലൊ​നീ​ക്യർ 2:3, 7) മരിച്ച​വ​രു​ടെ​യും രക്തസാ​ക്ഷി​ക​ളു​ടെ​യും മതവി​ശ്വാ​സ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും അമർത്ത്യ ദേഹി​യു​ടെ ആശയ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും നാം കണ്ട തെളി​വു​കൾ യേശു​വി​ന്റെ പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​ക​ളിൽ അധിഷ്‌ഠി​ത​മായ വിശ്വാ​സ​ത്തി​ന്റേതല്ല, പിന്നെ​യോ നമ്മുടെ പൊതു​യു​ഗ​ത്തി​ന്റെ രണ്ടുമു​തൽ നാലു​വരെ നൂറ്റാ​ണ്ടു​ക​ളിൽ വിശ്വാ​സ​ത്യാ​ഗി​ക​ളായ റോമൻ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളു​ടെ​യി​ട​യിൽ കടന്നു​കൂ​ടി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​രുന്ന ശക്തമായ പുറജാ​തി സ്വാധീ​ന​ത്തി​ന്റെ വാചാ​ല​മായ തെളി​വാണ്‌.

[18-ാം പേജിലെ ആകർഷ​ക​വാ​ക്യം]

പാപ്പാമാരുടെ ശവകു​ടീ​രങ്ങൾ എന്നു കരുതി​പ്പോ​രു​ന്നത്‌ കൂട്ടമാ​യുള്ള തീർഥാ​ട​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ലക്ഷ്യമാ​യി​ത്തീർന്നു

[19-ാം പേജിലെ ആകർഷ​ക​വാ​ക്യം]

അഞ്ചു വ്യത്യസ്‌ത തലങ്ങളുള്ള, നൂറടി താഴെ എത്തുന്ന ഒരു ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി

[20-ാം പേജിലെ ആകർഷ​ക​വാ​ക്യം]

ബൈബിൾ സത്യത്തിൽനി​ന്നു​ണ്ടാ​കു​മെന്നു മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​യ​പ്പെട്ട വിശ്വാ​സ​ത്യാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ സ്വാധീ​നം ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​കൾ പ്രകട​മാ​ക്കു​ന്നു

[17-ാം പേജിലെ ചിത്രങ്ങൾ]

വലത്ത്‌: ചില പക്ഷികൾ അമർത്ത്യ​ത​യു​ടെ പ്രതീ​ക​ങ്ങ​ളാ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു

[കടപ്പാട്‌]

Archivio PCAS

വലത്ത്‌ മാറി: ഊടു​പാ​ടു വഴിക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ ചില റോമൻ ഭൂഗർഭ സെമി​ത്തേ​രി​ക​ളു​ടെ പ്ലാൻ

താഴെ വലത്ത്‌: ശവക്കല്ല​റ​ക​ളു​ടെ തീയതി നിശ്ചയി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ഉപയോ​ഗ​പ്ര​ദ​മായ മണവാട്ടി മുദ്ര

[കടപ്പാട്‌]

Soprintendenza Archeologica di Roma

താഴെ: പാപ്പാ​മാ​രു​ടെ നിലവറ