നിരോ​ധ​ന​ത്തിൻ കീഴിൽ ബൈബിൾ സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ അച്ചടിക്കൽ

മാൽക്കം ജി. വെയ്‌ൽ പറഞ്ഞ പ്രകാരം

“കുട്ടികൾ [Children] പുസ്‌തകം അച്ചടി​ക്കുക.” രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​കാ​ലത്ത്‌ ആസ്‌​ട്രേ​ലി​യ​യി​ലുള്ള യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ബ്രാഞ്ച്‌ മേൽവി​ചാ​ര​ക​നിൽനി​ന്നു വിസ്‌മ​യി​പ്പി​ക്കുന്ന ഈ നിർദേശം എനിക്കു ലഭിച്ചു. ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലെ മിസോ​റി​യ​യിൽ നടന്ന കൺ​വെൻ​ഷ​നിൽ 1941 ഓഗസ്‌ററ്‌ 10-ാം തീയതി നടത്തിയ ഈ പുസ്‌ത​ക​ത്തി​ന്റെ പ്രകാ​ശ​ന​ത്തി​നു​ശേഷം അൽപ്പം കഴിഞ്ഞാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. എന്തു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു നിർദേശം വിസ്‌മ​യ​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നത്‌?

കൊള്ളാം, 1941 ജനുവ​രി​യിൽ ഞങ്ങളുടെ പ്രസം​ഗ​വേല നിരോ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു, തൻമൂലം പരിമി​ത​മായ വിധത്തിൽപ്പോ​ലും തുടർന്നുള്ള അച്ചടി ഒരു വെല്ലു​വി​ളി​യാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. കൂടാതെ, മുഴു​വർണ ചിത്രങ്ങൾ സഹിതം 384 പേജു​ക​ളുള്ള ഒരു പുസ്‌ത​ക​മാ​യി​രു​ന്നു കുട്ടികൾ. ഞങ്ങളുടെ അച്ചടി ഉപകര​ണങ്ങൾ മെച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട​താ​വ​ശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു, കടലാസ്‌ ദുർല​ഭ​മാ​യി​രു​ന്നു, ബയൻറിട്ട പുസ്‌ത​കങ്ങൾ ഉൽപ്പാ​ദി​പ്പി​ക്കാൻ ജോലി​ക്കാർക്കു പരിശീ​ല​ന​വും ലഭിച്ചി​രു​ന്നില്ല.

നിരോ​ധ​ന​ത്തിൻ കീഴിൽ അച്ചടി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഞങ്ങൾ എപ്രകാ​രം വിജയി​ച്ചു എന്നു വിവരി​ക്കു​ന്ന​തി​നു മുമ്പ്‌ ആസ്‌​ട്രേ​ലി​യൻ ബ്രാഞ്ചി​നോ​ടുള്ള ബന്ധത്തിൽ അച്ചടി​പ്ര​വർത്ത​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ മേൽവി​ചാ​ര​ക​നാ​യി ഞാൻ സേവി​ക്കാ​നി​ട​യാ​യത്‌ എങ്ങനെ​യെന്നു പറയട്ടെ.

ആദിമ പശ്ചാത്തലം

വിക്‌ടോ​റി​യാ​യി​ലെ ബല്ലാര​ററ്‌ എന്ന സമ്പന്നന​ഗ​ര​ത്തിൽ എന്റെ പിതാ​വിന്‌ ഒരു അച്ചടി​സ്ഥാ​പനം ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. അവി​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു 1914-ൽ ഞാൻ ജനിച്ചത്‌. ഡാഡി​യു​ടെ അച്ചടി​ശാ​ല​യിൽ ജോലി ചെയ്‌തു​കൊണ്ട്‌ ഞാൻ അച്ചടി​ത്തൊ​ഴിൽ പഠിച്ചു. പള്ളിക​ളി​ലെ ഗാനാ​ലാ​പ​സം​ഘ​ത്തിൽ പാടി​ക്കൊ​ണ്ടും പള്ളിമ​ണി​കൾ അടിച്ചു​കൊ​ണ്ടും ആംഗ്ലിക്കൻ സഭയുടെ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ലും ഞാൻ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. സൺഡേ​സ്‌കൂ​ളിൽ പഠിപ്പി​ക്കാ​നുള്ള അവസരം പോലും ഭാവി​യിൽ ലഭിക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു, എന്നാൽ അതിൽ ഞാൻ അസ്വസ്ഥ​നാ​യി​രു​ന്നു.

സഭയുടെ ചില പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ എനിക്കു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ഗൗരവ​മായ സംശയ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു കാരണം. ത്രിത്വം, നരകാഗ്നി, മനുഷ്യ ദേഹി​യു​ടെ അമർത്ത്യത എന്നിവ അതിലുൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു, ആരും എനിക്കു തൃപ്‌തി​ക​ര​മായ ഉത്തരം തന്നില്ല. തങ്ങളെ​ത്തന്നെ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളെന്നു വിളി​ച്ചി​രുന്ന ഒരു ചെറിയ മതസമൂ​ഹ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഞങ്ങളുടെ ശുശ്രൂ​ഷകൻ ദേഷ്യ​ത്തോ​ടെ ഇടക്കിടെ സംസാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​തും എന്നെ അന്ധാളി​പ്പി​ച്ചു. അത്തരത്തി​ലുള്ള ഒരു അപ്രധാന സമൂഹം 40,000 ആളുക​ളുള്ള ഒരു നഗരത്തിന്‌ ഇതു​പോ​ലുള്ള ഉത്‌ക്ക​ണ്‌ഠ​യ്‌ക്ക്‌ എങ്ങനെ കാരണ​മാ​കും എന്നു ഞാൻ അത്ഭുത​പ്പെട്ടു.

ഒരു ഞായറാഴ്‌ച, സായാഹ്ന ശുശ്രൂ​ഷ​ക്കു​ശേഷം ഞാൻ പള്ളിക്കു വെളി​യിൽ നിൽക്കു​മ്പോൾ അടുത്തുള്ള മെതഡി​സ്‌ററ്‌ സഭയിൽനിന്ന്‌ ഒരു കൂട്ടം പെൺകു​ട്ടി​കൾ കടന്നു​പോ​യി. അവരി​ലൊ​രാ​ളു​മാ​യി ഞാൻ സൗഹൃ​ദ​ത്തി​ലാ​യി. അവളുടെ പേർ ലൂസി എന്നായി​രു​ന്നു, കാല​ക്ര​മ​ത്തിൽ അവൾ എന്നെ അവളുടെ മാതാ​പി​താ​ക്കളെ കാണാൻ വീട്ടി​ലേക്കു ക്ഷണിച്ചു. അവളുടെ അമ്മ, വീരാ ക്ലോഗൻ, യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളിൽ ഒരുവ​ളാ​ണെന്നു ഞാൻ മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യ​പ്പോ​ഴുള്ള എന്റെ ആശ്ചര്യ​ത്തെ​പ്പ​ററി ഒന്നു ചിന്തി​ച്ചു​നോ​ക്കുക. ഞങ്ങൾ സജീവ​മായ പല ബൈബിൾ ചർച്ചക​ളും നടത്തി, അവർ പറഞ്ഞതു ന്യായ​മാ​യി തോന്നി.

താമസി​യാ​തെ, ലൂസി​യും ഞാനും വിവാ​ഹി​ത​രാ​യി, 1939 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും ഞങ്ങൾ വിക്‌ടോ​റി​യാ​യു​ടെ തലസ്ഥാ​ന​മായ മെൽബോ​ണിൽ താമസ​മാ​ക്കി. ലൂസി യഹോ​വ​യു​ടെ ഒരു സാക്ഷി​യാ​യി​ത്തീർന്നെ​ങ്കി​ലും ഞാൻ അപ്പോ​ഴും തീരു​മാ​ന​ത്തി​ലെ​ത്തി​യി​രു​ന്നില്ല. എന്നിരു​ന്നാ​ലും ആ വർഷം സെപ്‌റ​റം​ബ​റിൽ രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധം പൊട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ ഞാൻ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽനി​ന്നു പഠിച്ച​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു സഗൗരവം ചിന്തി​ക്കാൻ തുടങ്ങി. ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​ര​ത്തി​നാൽപ്പ​ത്തൊ​ന്നു ജനുവ​രി​യി​ലെ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ വേലയിൻമേ​ലുള്ള നിരോ​ധനം ഒരു തീരു​മാ​ന​മെ​ടു​ക്കാൻ വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ എന്നെ സഹായി​ച്ചു. എന്റെ ജീവിതം ഞാൻ യഹോ​വ​യാം ദൈവ​ത്തി​നു സമർപ്പി​ക്കു​ക​യും അതിനു​ശേഷം താമസി​യാ​തെ സ്‌നാ​പ​ന​മേൽക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.

ഞങ്ങളുടെ ജീവി​ത​ത്തി​ലെ നാടകീയ മാററങ്ങൾ

ആ സമയത്തു മെൽബോ​ണിൽ സുഖ​പ്ര​ദ​മായ ഒരു അപ്പാർട്ടു​മെൻറ്‌ ഞങ്ങൾ വാടക​ക്കെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും ഏറെ താമസി​യാ​തെ മററുപല സാക്ഷി​ക​ളോ​ടൊ​പ്പം ഒരു വീട്ടി​ലേക്കു താമസം മാററു​വാൻ ഞങ്ങൾ ക്ഷണിക്ക​പ്പെട്ടു. കിടക്ക​മു​റി​യി​ലെ സാധന​ങ്ങ​ളൊ​ഴി​കെ ഞങ്ങളുടെ ഗൃഹോ​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം വിററി​ട്ടു ഞങ്ങൾ പയനി​യർഹോം എന്നുവി​ളി​ക്കുന്ന ഒരു വീട്ടി​ലേക്കു താമസം മാററി. അച്ചടി​ക്കാ​ര​നാ​യുള്ള ജോലി ഞാൻ തുടരു​ക​യും അങ്ങനെ വീട്ടു ചെലവു​കൾക്കു സംഭാവന ചെയ്യാൻ സാധി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഭർത്താ​ക്കൻമാ​രാ​യുള്ള മററു​ള്ള​വ​രും അതുതന്നെ ചെയ്‌തു. തത്‌ഫ​ല​മാ​യി ഭാര്യ​മാർക്കു മുഴു​സമയ പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യിൽ പങ്കെടു​ക്കാ​നും കഴിഞ്ഞു, സായാ​ഹ്ന​ങ്ങ​ളി​ലും വാരാ​ന്ത​ങ്ങ​ളി​ലും പുരു​ഷൻമാ​രായ ഞങ്ങൾ സുവി​ശേഷ വേലയി​ലും ക്രിസ്‌തീയ യോഗ​ങ്ങ​ളി​ലും അവരോ​ടു​കൂ​ടെ ചേർന്നു.

കുറച്ചു നാളു​കൾക്കു​ശേഷം, സിഡ്‌നി​യി​ലേക്കു വരാൻ ഞങ്ങളെ ക്ഷണിച്ചു​കൊ​ണ്ടു വാച്ച്‌ ടവർ സൊ​സൈ​റ​റി​യു​ടെ ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീ​സിൽനി​ന്നു എനിക്കും ഭാര്യ​ക്കും എഴുത്തു ലഭിച്ചു. കിടക്ക​മു​റി സാധനങ്ങൾ വിററു​കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങൾക്കു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന കുറച്ചു കടമെ​ല്ലാം തീർത്തു. എന്നാൽ സിഡ്‌നി​യി​ലേ​ക്കുള്ള ഞങ്ങളുടെ തീവണ്ടി യാത്ര​ക്കുള്ള പണം ലഭിക്കാൻ ലൂസി​യു​ടെ വിവാ​ഹ​മോ​തി​രം വിൽക്കേ​ണ്ടി​വന്നു!

യുദ്ധകാല നിയ​ന്ത്ര​ണ​ങ്ങ​ളും ആയിടെ ഏർപ്പെ​ടു​ത്തിയ നിരോ​ധ​ന​വും ഹേതു​വാ​യി ബൈബി​ളോ ബൈബിൾ സാഹി​ത്യ​ങ്ങ​ളോ വിദേ​ശ​ത്തു​നിന്ന്‌ ഇറക്കു​മതി ചെയ്യാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. ഇക്കാര​ണ​ത്താൽ ആസ്‌​ട്രേ​ലി​യൻ ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീസ്‌ ആത്മീയ ഭക്ഷണത്തി​ന്റെ ഒഴുക്കു നിലനിർത്താൻവേണ്ടി രഹസ്യ അച്ചടി പ്രവർത്തനം ആരംഭി​ക്കാൻ തീരു​മാ​നി​ച്ചു, വേലക്കു മേൽനോ​ട്ടം വഹിക്കാൻ എന്നെ ക്ഷണിച്ചു. സ്‌കോ​ട്ട്‌ല​ണ്ടു​കാ​ര​നായ ജോർജ്‌ ഗിബി​നോ​ടൊ​പ്പം ജോലി ചെയ്യാൻ എനിക്കു പദവി​യു​ണ്ടാ​യി, അദ്ദേഹം ആസ്‌​ട്രേ​ലി​യൻ ബ്രാഞ്ചി​ന്റെ അച്ചടി​ശാ​ല​യിൽ ഏതാണ്ട്‌ 60 വർഷ​ത്തോ​ളം സേവന​മ​നു​ഷ്‌ഠി​ച്ചു.a “കുട്ടികൾ പുസ്‌തകം അച്ചടി​ക്കുക” എന്ന നിർദേശം എനിക്കു ലഭിച്ചത്‌ അപ്പോ​ഴാ​യി​രു​ന്നു.

അച്ചടി ഉപകര​ണങ്ങൾ വീണ്ടെ​ടു​ക്കൽ

ആ സംഭവ​ബ​ഹു​ല​മായ യുദ്ധവർഷ​ങ്ങ​ളിൽ ഞങ്ങൾക്കു​ണ്ടായ അനുഭ​വ​ങ്ങ​ളിൽ പലതും ആവേശ​ജ​ന​ക​വും ചില​പ്പോൾ ഭയാന​ക​വു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, അച്ചടി​പ്ര​വർത്ത​നങ്ങൾ തുടങ്ങാൻ ഞങ്ങൾക്ക്‌ ഉപകര​ണങ്ങൾ ആവശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. യുദ്ധത്തി​നു മുമ്പുള്ള വർഷങ്ങ​ളിൽ ചെറിയ തോതി​ലുള്ള അച്ചടി നിർവ​ഹി​ക്കാൻ ആദ്യം ഞങ്ങൾ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നതു ഗവൺമെൻറ്‌ അധികാ​രി​കൾ പിടി​ച്ചെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു, ഇപ്പോൾ സൊ​സൈ​റ​റി​യു​ടെ ചെറിയ അച്ചടി​ശാല പൂട്ടി കാവൽനിൽക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. രഹസ്യ അച്ചടിക്ക്‌ അനു​യോ​ജ്യ​മായ സ്ഥലങ്ങളി​ലേക്ക്‌ ആ ഉപകരണം ഞങ്ങൾക്ക്‌ എങ്ങനെ കൊണ്ടു​പോ​കാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നു?

സൊ​സൈ​റ​റി​യു​ടെ വസ്‌തു​വിൽ സായുധ കാവൽക്കാർ മാറി​മാ​റി 24 മണിക്കൂ​റും കാവൽ നിന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും വല്ലപ്പോ​ഴും മാത്രം ഉപയോ​ഗ​മുള്ള ഒരു റെയിൽപ്പാ​ത​യോ​ടു ചേർന്നാ​യി​രു​ന്നു പിൻമ​തി​ലു​ക​ളിൽ ഒന്നു നിന്നി​രു​ന്നത്‌. അതു​കൊണ്ട്‌ യെഹെ​സ്‌കേൽ 12:5-7-നെ അനുസ്‌മ​രി​പ്പി​ക്കുന്ന പ്രവർത്ത​ന​രീ​തി​കൾ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു രാത്രി​യിൽ ചില സമർഥ​രായ ബെഥേൽ ജോലി​ക്കാർ ഏതാനും ഇഷ്ടികകൾ മാററി മതിലി​ലൂ​ടെ അകത്തു കടന്നു. അകത്തു കടന്ന​ശേഷം അതു കണ്ടുപി​ടി​ക്കു​ന്നത്‌ ഒഴിവാ​ക്കാൻ ഇളക്കി​മാ​റ​റിയ ഇഷ്ടികകൾ യഥാസ്ഥാ​നത്തു തിരികെ വെക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. രണ്ടാഴ്‌ച​യോ​ളം രാത്രി​യിൽ ഇങ്ങനെ അതി​ക്ര​മി​ച്ചു കയറി​ക്കൊണ്ട്‌ അവർ ശ്രദ്ധാ​പൂർവം ചെറിയ അച്ചടി​യ​ന്ത്ര​മായ ലിനോ​ടൈ​പ്പി​ന്റെ​യും മററു​ചില യന്ത്രങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഭാഗങ്ങൾ അഴിച്ചു​വേർപെ​ടു​ത്തി. എന്നിട്ട്‌, ഡ്യൂട്ടി​യിൽ നിൽക്കുന്ന ഭടൻമാ​രു​ടെ കൺമു​മ്പിൽത്തന്നെ, അവർ ശബ്ദമു​ണ്ടാ​ക്കാ​തെ കഷണങ്ങൾ പുറത്തു​ക​ടത്തി!

കാല​ക്ര​മ​ത്തിൽ മററ്‌ ഉറവി​ട​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നു കൂടു​ത​ലായ ഉപകര​ണങ്ങൾ ഞങ്ങൾക്കു ലഭിച്ചു, താമസി​യാ​തെ സിഡ്‌നി​യി​ലു​ട​നീ​ളം വ്യത്യസ്‌ത സ്ഥലങ്ങളിൽ ഞങ്ങൾ രഹസ്യ അച്ചടി പ്രവർത്തനം ഊർജി​ത​മാ​യി​ത്തന്നെ നടത്തി. അങ്ങനെ കുട്ടികൾ പുസ്‌തകം മാത്രമല്ല, പുതിയ ലോകം (The New World), “സത്യം നിങ്ങളെ സ്വത​ന്ത്ര​മാ​ക്കും” (The Truth Shall Make You Free), രാജ്യം സമീപി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു (The Kingdom Is At Hand) എന്നിവ​യും, കൂടാതെ 1942, 1943, 1944, 1945 എന്നീ വർഷങ്ങ​ളി​ലെ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ വാർഷി​ക​പു​സ്‌ത​ക​വും (Yearbooks of Jehovah’s Witnesses) ഞങ്ങൾക്ക്‌ അച്ചടിച്ചു ബയൻറു ചെയ്യാൻ കഴിഞ്ഞു. മാത്ര​വു​മല്ല, ആ യുദ്ധവർഷ​ങ്ങ​ളി​ലെ നിരോ​ധ​ന​കാ​ലത്ത്‌ ആസ്‌​ട്രേ​ലി​യ​യി​ലെ​ങ്ങു​മുള്ള യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​കൾക്ക്‌ ഒരിക്ക​ലും വീക്ഷാ​ഗോ​പു​ര​ത്തി​ന്റെ ഒററ​പ്രതി പോലും നഷ്ടമാ​യില്ല. യഹോ​വ​യു​ടെ കരം ഒരിക്ക​ലും കുറു​കി​പ്പോ​യി​ട്ടി​ല്ലെന്നു വളരെ വ്യക്തി​പ​ര​മായ വിധത്തിൽ ഇതു ഞങ്ങൾക്കു വീണ്ടും ഉറപ്പേകി.—യെശയ്യാ​വു 59:1.

അപ്രതീ​ക്ഷിത സന്ദർശ​ന​ങ്ങളെ നേരിടൽ

കർശന​മായ യുദ്ധകാല സെൻസർഷി​പ്പി​ന്റെ കാലഘ​ട്ട​ത്തി​നി​ട​യിൽ കൂടെ​ക്കൂ​ടെ ഗവൺമെൻറ്‌ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻമാർ വാണി​ജ്യാ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലുള്ള അച്ചടി​ശാ​ലകൾ അപ്രതീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി സന്ദർശിച്ച്‌ അച്ചടി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തെന്നു പരി​ശോ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങളുടെ രഹസ്യ അച്ചുകൂ​ട​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നിൽ ഒരു മുന്നറി​യി​പ്പിൻ ഉപകരണം ഘടിപ്പി​ച്ചു, അതായത്‌ റിസപ്‌ഷ​നി​സ്‌റ​റിന്‌ അനായാ​സം പ്രവർത്തി​പ്പി​ക്കാൻ കഴിയുന്ന തറയിലെ ഒരു ബട്ടൺ. സഹോ​ദ​രി​ക്കു തിരി​ച്ച​റി​യാൻ പററാ​ത്ത​തോ ഇൻസ്‌പെ​ക്ട​റെന്നു സംശയി​ക്കു​ന്ന​തോ ആയ ആരെങ്കി​ലും ഗോവണി കയറി​വ​രു​മ്പോൾ, അവർ ബട്ടൺ അമർത്തും.

ബട്ടൺ അമർത്തി​യാൽപ്പി​ന്നെ ഓരോ​രു​ത്ത​രും ജനാല​ക​ളി​ലൂ​ടെ സകല ദിശയി​ലേ​ക്കും ഓടി​മ​റ​യു​ന്നത്‌ ഒന്നു കാണേണ്ട കാഴ്‌ച​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു! വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം മാസി​ക​ക​ളു​ടെ​യോ മററു ബൈബിൾ സാഹി​ത്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യോ അച്ചടിച്ച താളുകൾ പെട്ടെന്ന്‌ ഒളിപ്പി​ക്കാൻ തൊഴി​ലാ​ളി​ക​ളാ​യി രജിസ്‌ററർ ചെയ്‌തി​രുന്ന ജോലി​ക്കാർ പിന്നിൽ തങ്ങി. ഇങ്ങനെ ചെയ്യു​ന്ന​തിന്‌ അവർ മററു വ്യാപാര ഇടപാ​ടു​കാർക്കു വേണ്ടി ഉണ്ടാക്കി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കുന്ന പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ അതേ വലുപ്പ​ത്തി​ലുള്ള അച്ചടി​ച്ച​താ​ളു​കൾ ഉപയോ​ഗി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു.

അത്തര​മൊ​രു സന്ദർശ​ന​സ​മ​യത്ത്‌ രണ്ടു ഇൻസ്‌പെ​ക്ടർമാർ വലിയ കോമി​ക്‌സ്‌ താളു​ക​ളിൻമേൽ ഇരുന്നു, എന്നാൽ അതിന​ടി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു തലേ രാത്രി​യിൽ അച്ചടിച്ച വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം മാസി​ക​യു​ടെ താളുകൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നത്‌. നഗരത്തി​ന്റെ മറെറാ​രു ഭാഗത്തുള്ള ഒരു അച്ചടി​ശാ​ല​യിൽ, പകൽസ​മയം ഞങ്ങൾ വാണി​ജ്യാ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലുള്ള അച്ചടി നിർവ​ഹി​ക്കു​ക​യും രാത്രി​യി​ലും വാരാ​ന്ത​ങ്ങ​ളി​ലും വാച്ച്‌ടവർ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ അച്ചടി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു​പോ​ന്നു.

ഞങ്ങളുടെ കടലാ​സി​ന്റെ ആവശ്യം നിറ​വേ​റ​റൽ

അച്ചടി​ക്കാൻ കടലാസു വാങ്ങു​ന്നത്‌ ഒരു വലിയ പ്രശ്‌ന​മാ​യി​രു​ന്നു. ഏതായാ​ലും, യുദ്ധകാ​ലത്തു ബിസി​നസ്‌ കുറഞ്ഞു​പോ​യ​തു​കൊണ്ട്‌, തങ്ങളുടെ കടലാസ്‌ ക്വോട്ടാ മുഴുവൻ ആവശ്യ​മി​ല്ലാത്ത ചില വലിയ അച്ചടി​ശാ​ല​ക്കാർ തങ്ങൾക്കു മിച്ചമു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നതു വിൽക്കാൻ സന്നദ്ധരാ​യി​രു​ന്നു—തീർച്ച​യാ​യും എല്ലായ്‌പോ​ഴും വർധിച്ച വിലയ്‌ക്കു തന്നെ. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, ഒരു സന്ദർഭ​ത്തിൽ ഞങ്ങൾക്കു മറെറാ​രു ഉറവിൽനി​ന്നു കടലാസ്‌ കിട്ടി.

ആസ്‌​ട്രേ​ലി​യ​യി​ലേക്കു വന്ന ഒരു ചരക്കു കപ്പലിൽ വലിയ അളവിൽ ബ്രൗൺ പേപ്പർ കയററി​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ കപ്പലിനു കടലിൽ കേടു​പ​റ​റു​ക​യും കടലാ​സി​ന്റെ അധിക​ഭാ​ഗ​ത്തും വെള്ളം ഊറി​യി​റ​ങ്ങു​ക​യും ചെയ്‌തു. ആ ചരക്കു മുഴുവൻ ലേലത്തി​നു വെച്ചു. ഞങ്ങൾ അതിശ​യി​ച്ചു​പോ​കു​മാറ്‌, ലേലത്തിൽ പങ്കെടു​ക്കാൻ ചെന്നവർ ഞങ്ങൾ മാത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. അതു വളരെ താഴ്‌ന്ന വിലയ്‌ക്കു കടലാസ്‌ വാങ്ങാൻ ഞങ്ങളെ പ്രാപ്‌ത​രാ​ക്കി. ഞങ്ങൾ വെയി​ല​ത്തി​ട്ടു കടലാസ്‌ ഉണക്കി, അങ്ങനെ അധിക​ഭാ​ഗ​വും വീണ്ടെ​ടു​ത്തു. അനന്തരം ഞങ്ങളുടെ പ്രസ്സിനു യോജി​ക്കുന്ന ഷീററു​ക​ളാ​യി അതു മുറി​ച്ചെ​ടു​ത്തു.

ഞങ്ങൾക്കു ബ്രൗൺ പേപ്പർ എങ്ങനെ ഉപയോ​ഗി​ക്കാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നു? കോമിക്‌ ബുക്ക്‌ വായന​ക്കാർ നിറമുള്ള പേപ്പറിൽ അടിച്ചാ​ലും കോമി​ക്കു​കൾ ആസ്വദി​ക്കു​മെന്നു ഞങ്ങൾ ശരിയാ​യി​ത്തന്നെ നിഗമനം ചെയ്‌തു. അങ്ങനെ, ഞങ്ങൾ കോമിക്‌ ബുക്ക്‌സ്‌ അടിക്കാൻ അനുവ​ദി​ച്ചു​കി​ട്ടിയ വെള്ളക്ക​ട​ലാസ്‌ വീക്ഷാ​ഗോ​പു​ര​വും സൊ​സൈ​റ​റി​യു​ടെ മററു പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും അച്ചടി​ക്കാൻ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു.

സ്‌ത്രീ​ക​ളു​ടെ പ്രധാന പങ്ക്‌

യുദ്ധവർഷ​ങ്ങ​ളിൽ ആസ്‌​ട്രേ​ലി​യ​യി​ലെ പല ക്രിസ്‌തീയ സ്‌ത്രീ​ക​ളും ബയൻറു ചെയ്യുന്ന ജോലി പഠിച്ചു. ഒരു അത്യുഷ്‌ണ വേനൽക്കാ​ലത്ത്‌ ഉച്ചതി​രിഞ്ഞ്‌ അവരിൽ ചിലർ തനിച്ചു സിഡ്‌നി​യു​ടെ പ്രാന്ത​പ്ര​ദേ​ശത്തെ ഒരു ഇടവഴി​യിൽ വാടക​ക്കെ​ടുത്ത ഒരു ചെറിയ ഗാരേ​ജിൽ ജോലി ചെയ്യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. സുരക്ഷാ കാരണ​ങ്ങ​ളാൽ അവർ എല്ലാ ജനാല​ക​ളും വാതി​ലു​ക​ളും അടച്ചി​രു​ന്നു. പശകു​റു​ക്കുന്ന പാത്രങ്ങൾ ചൂടും ഗന്ധവു​മുള്ള പുക വമിച്ചു, ഉഷ്‌ണം മിക്കവാ​റും ദുസ്സഹ​മാ​യി. അതിനാൽ അവർ അടിവ​സ്‌ത്ര​ങ്ങ​ളൊ​ഴിച്ച്‌ എല്ലാം ഉരിഞ്ഞു.

പെട്ടെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു വാതി​ലിൽ ഒരു മുട്ടു കേട്ടത്‌. ക്രിസ്‌തീയ സഹോ​ദ​രി​മാർ ആരാണ​തെന്നു വിളിച്ചു ചോദി​ച്ചു, ഒരു ഗവൺമെൻറ്‌ തൊഴിൽകാ​ര്യ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നാ​യി​രു​ന്നു ഉത്തരം പറഞ്ഞത്‌. അദ്ദേഹം തൊഴി​ലാ​ളി​കളെ ആവശ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ഇടങ്ങളി​ലേക്കു വ്യക്തി​കളെ പറഞ്ഞയ​ക്കാൻ യുദ്ധകാല അധികാ​ര​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ഒരു ഡിപ്പാർട്ടു​മെൻറിൽനി​ന്നാ​യി​രു​ന്നു വന്നത്‌. ഉഷ്‌ണം ഹേതു​വാ​യി തങ്ങൾ അടിവ​സ്‌ത്രം മാത്രം ധരിച്ചു​കൊ​ണ്ടു ജോലി ചെയ്യു​ന്ന​തി​നാൽ അദ്ദേഹത്തെ ഉടനെ അകത്തേക്കു വരാൻ അനുവ​ദി​ക്കാ​നാ​കി​ല്ലെന്നു സഹോ​ദ​രി​മാർ ഉറക്കെ വിളിച്ചു പറഞ്ഞു.

ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ അൽപ്പ​നേ​ര​ത്തേക്കു മൗനമ​വ​ലം​ബി​ച്ചു; എന്നിട്ട്‌ ആ സ്ഥലത്തു​തന്നെ മറെറാ​രി​ടത്ത്‌ അയാൾക്കു പോ​കേ​ണ്ട​തു​ണ്ടെന്ന്‌ അദ്ദേഹം വിളി​ച്ചു​പ​റഞ്ഞു. പരി​ശോ​ധന നടത്താൻ പിറേറ ദിവസം തിരി​ച്ചു​വ​രു​മെന്ന്‌ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ഉടൻ തന്നെ ഈ സഹോ​ദ​രി​മാർ ഞങ്ങൾക്കു ഫോൺ ചെയ്‌തു, ആ ബയൻറിംഗ്‌ ശാലയിൽ ബയൻറ്‌ ചെയ്‌തു​കൊ​ണ്ടി​രുന്ന സകലതും എടുത്തു മറെറാ​രു സ്ഥലത്തേക്കു മാററാൻവേണ്ടി ആ രാത്രി​യിൽ ഒരു ട്രക്ക്‌ അയച്ചു.

ഞങ്ങളുടെ രഹസ്യ അച്ചടി​യി​ലേർപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​വ​രിൽ മിക്കവർക്കും അച്ചടി വ്യവസാ​യ​ത്തിൽ മുൻകാല പ്രവൃ​ത്തി​പ​രി​ചയം ഇല്ലായി​രു​ന്നു, അതു​കൊണ്ട്‌ അതുവരെ പൂർത്തീ​ക​രി​ച്ച​തു​വെച്ചു നോക്കു​മ്പോൾ, യഹോ​വ​യു​ടെ ആത്മാവ്‌ ആവശ്യ​മായ സഹായ​വും മാർഗ​നിർദേ​ശ​വും പ്രദാനം ചെയ്‌തു​വെ​ന്ന​തിന്‌ എന്റെ മനസ്സിൽ ഒരു സംശയ​വും ഇല്ലായി​രു​ന്നു. ബയൻഡിം​ഗ്‌ശാ​ല​യിൽ അച്ചുകൂ​ട​ത്തിൽ സേവന​മ​നു​ഷ്‌ഠിച്ച്‌ അതി​ന്റെ​യെ​ല്ലാം ഭാഗമാ​കാൻ കഴിഞ്ഞത്‌ എനിക്കും ഭാര്യ ലൂസി​ക്കും മഹത്തായ ഒരു പദവി​യാ​യി​രു​ന്നു.

ആ പരി​ശോ​ധനാ കാലങ്ങ​ളിൽ എങ്ങനെ​യാ​യി​രു​ന്നു ഞങ്ങളുടെ വേലയു​ടെ ഭരണം നിർവ​ഹി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടത്‌? യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ താത്‌കാ​ലിക ബ്രാഞ്ച്‌ മേൽവി​ചാ​ര​കനു ഗവൺമെൻറിൽനിന്ന്‌ ഒരു നിരോ​ധ​നാജ്ഞ ലഭിച്ചി​രു​ന്നു. അത്‌ അദ്ദേഹ​ത്തോ​ടു സിഡ്‌നി​ക്കു വെളി​യിൽ ഏകദേശം 100 കിലോ​മീ​ററർ അകലെ​യുള്ള ഒരു പട്ടണത്തിൽ താമസി​ക്കാൻ ആവശ്യ​പ്പെട്ടു. പട്ടണത്തി​ന്റെ ഹൃദയ​ഭാ​ഗ​ത്തു​നിന്ന്‌ 8 കിലോ​മീ​ററർ വ്യാസാർധ​ത്തി​നു വെളി​യി​ലേക്കു സഞ്ചരി​ക്കു​ന്ന​തിൽനി​ന്നു പ്രസ്‌തുത ആജ്ഞ അദ്ദേഹത്തെ വിലക്കി. ഗ്യാ​സൊ​ലിൻ ഒരു കാറിനു മാസം നാലു ലിററർ എന്ന തോതിൽ റേഷനാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ സഹോ​ദ​രൻമാർ ഗ്യാസു​ത്‌പ്പാ​ദക യന്ത്രം എന്നറി​യ​പ്പെ​ടുന്ന ഒരു നാടൻ സംവി​ധാ​നം—കാറിന്റെ പിൻഭാ​ഗത്തു കയററി​വെ​ക്കാ​വുന്ന അര ടണ്ണോളം ഭാരം വരുന്ന സിലി​ണ്ടർപോ​ലുള്ള തകരവീപ്പ—വികസി​പ്പി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. ഇതിൽ കരിക്കട്ട കത്തിച്ച്‌ ഇന്ധന​മെ​ന്ന​നി​ല​യിൽ കാർബൺ മോ​ണോ​ക്‌​സൈഡ്‌ ഉത്‌പാ​ദി​പ്പി​ച്ചു. മേൽവി​ചാ​ര​കനെ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ പ്രവാ​സ​ന​ഗ​ര​ത്തിന്‌ അടുത്തുള്ള ഒരു വരണ്ട നദീമു​ഖ​ത്തു​വെച്ചു കാണാൻവേണ്ടി മററ്‌ ഉത്തരവാ​ദ​പ്പെട്ട സഹോ​ദ​രൻമാ​രും ഞാനും എല്ലാ ആഴ്‌ച​യി​ലും മിക്കരാ​ത്രി​യി​ലും ഇത്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു യാത്ര ചെയ്‌തു. അങ്ങനെ ഗ്യാസു​ത്‌പാ​ദക യന്ത്രം വീണ്ടും നിറക്കു​ന്ന​തി​നും അതിരാ​വി​ലെ സിഡ്‌നി​യി​ലേക്കു തിരി​ച്ചു​പോ​രു​ന്ന​തി​നും മുമ്പു ഞങ്ങൾക്കു പല സംഗതി​കൾ ചർച്ച ചെയ്യാൻ സാധിച്ചു.

ഒടുവിൽ, യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ​മേ​ലുള്ള നിരോ​ധനം ആസ്‌​ട്രേ​ലി​യൻ ഹൈ​ക്കോ​ട​തി​യു​ടെ മുമ്പാകെ വന്നു. നിരോ​ധനം “സ്വേച്ഛാ​പ​ര​വും ചപലവും മർദക​വും” ആണെന്നു ജഡ്‌ജി പ്രഖ്യാ​പി​ക്കു​ക​യും രാജ്യ​ദ്രോ​ഹ​പ​ര​മായ ഏതു പ്രവർത്തനം സംബന്ധി​ച്ചും യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​കളെ പൂർണ​മാ​യും കുററ​വി​മു​ക്ത​രാ​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. മുഴു​ഹൈ​ക്കോ​ട​തി​യും ഈ വിധിയെ പിന്താ​ങ്ങി​യ​തു​കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങൾക്കു ഞങ്ങളുടെ നിയമാ​നു​സൃത രാജ്യ​പ്ര​വർത്ത​നങ്ങൾ തുടരാൻ ഒളിവിൽനി​ന്നു പുറത്തു വരാൻ കഴിഞ്ഞു.

കൂടു​ത​ലായ നിയമ​ന​ങ്ങ​ളും അനു​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളും

യുദ്ധാ​ന​ന്തരം ഞങ്ങളുടെ രഹസ്യ അച്ചടി പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളിൽ പങ്കെടുത്ത പലരും പയനിയർ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ പ്രവേ​ശി​ച്ചു. അവരിൽ ചിലർ പിന്നീടു ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ വാച്ച്‌ടവർ ബൈബിൾ ഗിലെ​യാദ്‌ സ്‌കൂ​ളി​ലേക്കു പോയി. ലൂസി​ക്കും എനിക്കും ആ ലക്ഷ്യം മനസ്സി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, എന്നാൽ ഞങ്ങൾക്ക്‌ ഒരു പെൺകു​ഞ്ഞു ജനിക്കു​ക​യും ഞാൻ അച്ചടി വ്യവസാ​യ​ത്തി​ലേക്കു തിരി​ച്ചു​പോ​കാൻ തീരു​മാ​നി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. രാജ്യ​താ​ത്‌പ​ര്യ​ങ്ങൾ ഒന്നാം സ്ഥാനത്തു വെക്കാൻ യഹോവ എല്ലായ്‌പോ​ഴും ഞങ്ങളെ സഹായി​ക്ക​ണമേ എന്നു ഞങ്ങൾ പ്രാർഥി​ച്ചു, അവിടു​ന്നു സഹായി​ച്ചു​മി​രി​ക്കു​ന്നു. പിൻവ​രുന്ന പ്രകാരം ഞാൻ ശുശ്രൂ​ഷ​യു​ടെ മറെറാ​രു നിയമ​ന​ത്തിൽ ഉൾപ്പെട്ടു.

ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ ബ്രുക്‌ളി​നിൽ ഉള്ള യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ഭരണസം​ഘ​ത്തി​ലെ ഒരംഗ​മാ​യി ഇപ്പോൾ സേവന​മ​നു​ഷ്‌ഠി​ക്കുന്ന ലോയ്‌ഡ്‌ ബാരി എന്നെ ഒരിക്കൽ ടെലി​ഫോ​ണിൽ വിളിച്ചു. ആ കാലത്ത്‌ അദ്ദേഹം സിഡ്‌നി​യിൽ ഒരു സഞ്ചാര മേൽവി​ചാ​ര​ക​നാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങളുടെ അടുത്ത അസംബ്ലി​യു​ടെ തീയതി ഓർക്കു​ന്നോ എന്ന്‌ അദ്ദേഹം എന്നോടു ചോദി​ച്ചു. ഓർക്കു​ന്നു എന്നു പറഞ്ഞ​പ്പോൾ അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: “താങ്കൾ ഭക്ഷണകാ​ര്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ മേൽനോ​ട്ടം വഹിക്ക​ണ​മെന്നു ഞങ്ങൾ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നു.”

നിമി​ഷ​നേ​ര​ത്തേക്ക്‌ അത്ഭുത​സ്‌ത​ബ്ധ​നാ​യെ​ങ്കി​ലും തെല്ലു ദൗർബ​ല്യ​ത്തോ​ടെ ഞാൻ ഇപ്രകാ​രം പറഞ്ഞു: “പക്ഷേ ഞാൻ എന്റെ ജീവി​ത​ത്തിൽ അത്തരത്തി​ലെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും ഒരിക്ക​ലും ചെയ്‌തി​ട്ടില്ല.”

“കൊള്ളാം, സഹോ​ദരാ, ഇപ്പോ​ഴാണ്‌ അതൊക്കെ പഠിക്കാ​നുള്ള സമയം” എന്ന്‌ അദ്ദേഹം നിസ്സാ​ര​മ​ട്ടിൽ മറുപടി പറഞ്ഞു. ഞാൻ പഠിക്കു​ക​തന്നെ ചെയ്‌തു, 40 വർഷത്തി​ല​ധി​കം വലിയ സമ്മേള​ന​ങ്ങ​ളിൽപ്പോ​ലും ഭക്ഷണ കാര്യാ​ദി​ക​ളു​ടെ മേൽവി​ചാ​ര​ണ​യു​ടെ പദവി എനിക്കു തുടർന്നു ലഭിച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

വർഷങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ വാണി​ജ്യാ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലുള്ള ഞങ്ങളുടെ അച്ചടി​സ്ഥാ​പനം വികസി​ച്ചു, ഇതു പല വിദേശ ബിസി​നസ്‌ യാത്ര​ക​ളും ആവശ്യ​മാ​ക്കി​ത്തീർത്തു. ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളിൽ ന്യൂ​യോർക്കു നഗരത്തി​ലും മററു​ള്ള​ട​ങ്ങ​ളി​ലും സാർവ​ദേ​ശീയ കൺ​വെൻ​ഷ​നു​ക​ളു​ടെ തീയതി​ക​ളു​മാ​യി ഞാൻ ഇവയെ എപ്പോ​ഴും ബന്ധിപ്പി​ച്ചു. വിവിധ കൺ​വെൻ​ഷൻ ഡിപ്പാർട്ടു​മെൻറു​ക​ളു​ടെ, വിശേ​ഷി​ച്ചു ഭക്ഷണ കാര്യാ​ദി​ക​ളു​ടെ, മേൽനോ​ട്ട​മു​ള്ള​വ​രോ​ടു​കൂ​ടെ സമയം ചെലവ​ഴി​ക്കാ​നും ഇത്‌ എനിക്ക്‌ അവസര​മൊ​രു​ക്കി. അങ്ങനെ ആസ്‌​ട്രേ​ലി​യ​യിൽ തിരി​ച്ചു​വ​ന്ന​പ്പോൾ ഞങ്ങളുടെ കൺ​വെൻ​ഷ​നു​ക​ളി​ലെ ആവശ്യ​ങ്ങൾക്കു​വേണ്ടി എനിക്കു മെച്ചമാ​യി സേവി​ക്കാൻ സാധിച്ചു.

ഞങ്ങൾക്കു പ്രായ​മേ​റി​വ​രു​ന്ന​തോ​ടെ, ഞങ്ങൾ ജനിച്ചതു കുറച്ചു നാളുകൾ കൂടി കഴിഞ്ഞാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ ഇതിലും കൂടുതൽ നേട്ടമു​ണ്ടാ​ക്കാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നോ എന്ന്‌ ലൂസി​യും ഞാനും ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ വിചാ​രി​ക്കാ​റുണ്ട്‌. മറിച്ച്‌, യഥാ​ക്രമം 1916-ലും 1914-ലും ജനിച്ച​തി​നാൽ, ഞങ്ങളുടെ ദൃഷ്ടി​കൾക്കു മുമ്പാകെ ബൈബിൾ പ്രവച​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ചുരുൾ അഴിയു​ന്നതു കാണാൻ കഴിഞ്ഞത്‌ ഒരു അത്ഭുത​ക​ര​മായ പദവി​യാ​യി ഞങ്ങൾ കരുതു​ന്നു. അനേകം ആളുക​ളു​മാ​യി അധ്യയനം നടത്താ​നും സത്യം പഠിക്കാൻ അവരെ സഹായി​ക്കാ​നും സ്‌നാ​പ​ന​മേററ ശുശ്രൂ​ഷ​ക​രെ​ന്ന​നി​ല​യിൽ അവർ അവിടു​ത്തെ സേവി​ക്കു​ന്നതു കാണാ​നും സാധി​ച്ച​തിൽ ഞങ്ങൾക്കു​ണ്ടായ അനു​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങൾക്കു ഞങ്ങൾ യഹോ​വക്കു നന്ദി പറയുന്നു. അഖിലാ​ണ്ഡ​ത്തി​ന്റെ വലിയ പരമാ​ധി​കാ​രി​യാം ഭരണാ​ധി​കാ​രി എന്നനി​ല​യിൽ എല്ലായ്‌പോ​ഴും അവിടു​ത്തെ അംഗീ​ക​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ അനന്തമായ കാല​ത്തേക്ക്‌ അവിടു​ത്തെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തിൽ തുടരാൻ ഞങ്ങൾക്കു കഴി​യേ​ണമേ എന്നാണു ഞങ്ങളുടെ പ്രാർഥന.

[അടിക്കു​റിപ്പ്‌]

[29-ാം പേജിലെ ചിത്രങ്ങൾ]

സ്‌ട്രാറ്റ്‌ഫീൽഡ്‌ ബെഥേ​ലി​ലെ അച്ചടി​സ്ഥാ​പനം, 1929-73

പിൻവശത്തെ മതിലി​ലൂ​ടെ പുറ​ത്തേക്കു കടത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​വന്ന പ്രസ്സു​ക​ളി​ലൊ​ന്നി​ന്റെ അരികെ ജോർജ്‌ ഗിബ്‌ നിൽക്കു​ന്നു