അമ്പതി​ല​ധി​കം വർഷത്തെ ‘കടന്നു​വ​രവ്‌’

ഇമ്മാനുവൽ പറ്റെര​ക്കിസ്‌ പറഞ്ഞ​പ്ര​കാ​രം

പത്തൊമ്പതു നൂറ്റാ​ണ്ടു​കൾക്കു​മു​മ്പു പൗലോസ്‌ അപ്പോ​സ്‌ത​ലന്‌ അസാധാ​ര​ണ​മായ ഒരു ക്ഷണം ലഭിച്ചു: “മക്കെ​ദോ​ന്യെ​ക്കു കടന്നു​വന്നു ഞങ്ങളെ സഹായിക്ക.” “സുവി​ശേഷം അറിയി​പ്പാ”നുള്ള ആ പുതിയ അവസരം പൗലോസ്‌ സസന്തോ​ഷം സ്വീക​രി​ച്ചു. (പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 16:9, 10) എനിക്കു ലഭിച്ച ക്ഷണത്തിന്‌ അത്രയും പഴക്കമില്ല. എന്നുവ​രി​കി​ലും, “അടിയൻ ഇതാ അടിയനെ അയക്കേ​ണമേ” എന്ന യെശയ്യാ​വു 6:8-നു ചേർച്ച​യിൽ പുതിയ പ്രദേ​ശ​ത്തേക്കു ‘കടന്നു​ചെ​ല്ലാൻ’ ഞാൻ സമ്മതി​ച്ചത്‌ 50 വർഷം മുമ്പാ​യി​രു​ന്നു. എന്റെ അസംഖ്യം യാത്രകൾ എനിക്കു നിത്യ വിനോ​ദ​സ​ഞ്ചാ​രി എന്ന ഇരട്ട​പ്പേരു നേടി​ത്തന്നു. എന്നാൽ എന്റെ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങൾക്കു വിനോ​ദ​സ​ഞ്ചാ​ര​വു​മാ​യി ഒരു സാമ്യ​വു​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ഹോട്ടൽ മുറി​യി​ലെ​ത്തി​യ​ശേഷം, യഹോ​വ​യു​ടെ സംരക്ഷ​ണ​ത്തിന്‌ ഒന്നില​ധി​കം തവണ മുട്ടിൽനി​ന്നു ഞാൻ അവനു നന്ദി പറഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌.

ക്രീറ്റി​ലെ യിരാ​പെ​ട്ര​യിൽ ആഴമായ മതഭക്തി​യുള്ള ഒരു ഓർത്ത​ഡോ​ക്‌സ്‌ കുടും​ബ​ത്തിൽ 1916 ജനുവരി 16-നാണു ഞാൻ പിറന്നത്‌. ഞാൻ ശിശു​വാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ മുതൽ എന്നെയും മൂന്നു സഹോ​ദ​രി​മാ​രെ​യും ഞായറാ​ഴ്‌ച​തോ​റും മമ്മി പള്ളിയിൽ കൊണ്ടു​പോ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. പിതാ​വി​നാ​ണെ​ങ്കിൽ, വീട്ടി​ലി​രു​ന്നു ബൈബിൾ വായി​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു താത്‌പ​ര്യം. സത്യസ​ന്ധ​നും സദ്‌ഗു​ണ​സ​മ്പ​ന്ന​നും ക്ഷമാശീ​ല​നു​മാ​യി​രുന്ന പിതാ​വി​നെ ഞാൻ അങ്ങേയറ്റം ആദരി​ച്ചി​രു​ന്നു. എനിക്ക്‌ ഒമ്പതു വയസ്സു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോ​ഴാണ്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ മരണം. അതെന്നെ ആകെ ഉലച്ചു​ക​ളഞ്ഞു.

“നമുക്കു ചുറ്റു​മുള്ള സകലതും ദൈവ​ത്തി​ന്റെ അസ്‌തി​ത്വ​ത്തെ പ്രഘോ​ഷി​ക്കു​ന്നു” എന്ന ഒരു പാഠം അഞ്ചു വയസ്സു​ള്ള​പ്പോൾ സ്‌കൂ​ളിൽവെച്ചു വായി​ച്ച​താ​യി ഞാനോർക്കു​ന്നു. വളരും​തോ​റും എനിക്ക്‌ അക്കാര്യം പൂർണ​മാ​യി ബോധ്യ​പ്പെ​ട്ടു​വന്നു. അങ്ങനെ 11-ാം വയസ്സിൽ, “യഹോവേ, നിന്റെ പ്രവൃ​ത്തി​കൾ എത്ര പെരു​കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു! ജ്ഞാന​ത്തോ​ടെ നീ അവയെ ഒക്കെയും ഉണ്ടാക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു! ഭൂമി നിന്റെ സൃഷ്ടി​ക​ളാൽ നിറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു” എന്ന സങ്കീർത്തനം 104:24 പ്രതി​പാ​ദ്യ​വി​ഷ​യ​മാ​യുള്ള ഒരു ഉപന്യാ​സം എഴുതാൻ ഞാൻ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. തായ്‌മ​ര​ത്തി​ന്റെ തണലിൽനിന്ന്‌ കാറ്റത്തു പറന്നക​ലാൻ പോന്ന​വണ്ണം ചെറിയ ചിറകു​കൾ മുളച്ച വിത്തുകൾ പോ​ലെ​യുള്ള പ്രകൃ​തി​യി​ലെ നിസ്സാര അത്ഭുത​ങ്ങൾപോ​ലും എന്റെ മനം കവർന്നു. ഉപന്യാ​സം സമർപ്പി​ച്ച​തി​ന്റെ പിറ്റേ ആഴ്‌ച അധ്യാ​പിക മുഴു ക്ലാസ്സി​ലും, പിന്നീട്‌ മുഴു സ്‌കൂ​ളി​ലും അതു വായിച്ചു കേൾപ്പി​ച്ചു. അന്ന്‌ അധ്യാ​പകർ കമ്മ്യു​ണിസ്റ്റ്‌ ആദർശ​ങ്ങൾക്കെ​തി​രെ പോരാ​ടി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. തന്മൂലം, ദൈവാ​സ്‌തി​ത്വ​ത്തെ അനുകൂ​ലി​ച്ചുള്ള എന്റെ വാദം കേൾക്കു​ന്ന​തിൽ അവർ ആനന്ദഭ​രി​ത​രാ​യി​രു​ന്നു. എന്നെ സംബന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം, സ്രഷ്ടാ​വി​ലുള്ള എന്റെ വിശ്വാ​സം പ്രകടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തിൽ സന്തുഷ്ട​നാ​യി​രു​ന്നു ഞാൻ.

എന്റെ ചോദ്യ​ങ്ങൾക്കുള്ള ഉത്തരം

1930-കളിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​മാ​യുള്ള എന്റെ ആദ്യ കണ്ടുമു​ട്ടൽ ഇപ്പോ​ഴും ഓർമ​യിൽ തെളിഞ്ഞു നിൽക്കു​ന്നു. ഇമ്മാനു​വൽ ലിയെ​നൂ​ഡാ​ക്കിസ്‌ ക്രീറ്റി​ലുള്ള എല്ലാ പട്ടണങ്ങ​ളി​ലും ഗ്രാമ​ങ്ങ​ളി​ലും പ്രസം​ഗി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഞാൻ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ പക്കൽനി​ന്നു നിരവധി ചെറു​പു​സ്‌ത​കങ്ങൾ കരസ്ഥമാ​ക്കി. എന്നാൽ, മരിച്ചവർ എവിടെ? (ഇംഗ്ലീഷ്‌) എന്ന ശീർഷ​ക​ത്തി​ലുള്ള ഒന്നാണ്‌ എന്റെ ശ്രദ്ധയാ​കർഷി​ച്ചത്‌. മരണത്തെ ഞാൻ അങ്ങേയറ്റം ഭയപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​തി​നാൽ പിതാവ്‌ മരിച്ച മുറി​യിൽ ഞാൻ പ്രവേ​ശി​ക്കു​ക​പോ​ലു​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ആ ചെറു​പു​സ്‌തകം പലതവണ വായിച്ച്‌, മരിച്ച​വ​രു​ടെ അവസ്ഥ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു ബൈബിൾ പഠിപ്പി​ക്കു​ന്നതു മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യ​പ്പോൾ അന്ധവി​ശ്വാ​സാ​ധി​ഷ്‌ഠി​ത​മായ ഭയം എന്നെ വിട്ടകന്നു.

വർഷത്തി​ലൊ​രി​ക്കൽ സാക്ഷികൾ ഞങ്ങളുടെ പട്ടണം സന്ദർശിച്ച്‌ എനിക്കു വായി​ക്കാൻ കൂടുതൽ സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ തന്നു. ക്രമേണ എന്റെ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു ഗ്രാഹ്യം വർധിച്ചു. എങ്കിലും, ഞാൻ തുടർന്നും ഓർത്ത​ഡോ​ക്‌സ്‌ പള്ളിയിൽ ഹാജരാ​യി. എന്നാൽ, ഉദ്ധാരണം (ഇംഗ്ലീഷ്‌) എന്ന പുസ്‌തകം ഒരു വഴിത്തി​രി​വാ​യി​രു​ന്നു. യഹോ​വ​യു​ടെ​യും സാത്താ​ന്റെ​യും സ്ഥാപനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാ​സം അതു വ്യക്തമാ​ക്കി. അന്നുമു​തൽ ഞാൻ ബൈബി​ളും വാച്ച്‌ ടവർ സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ ലഭ്യമായ സാഹി​ത്യ​ങ്ങ​ളും ഗൗരവ​മാ​യി പഠിക്കാൻ തുടങ്ങി. യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ ഗ്രീസിൽ നിരോ​ധ​ന​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ ഞാൻ രഹസ്യ​മാ​യി രാത്രി​യി​ലാ​ണു പഠിച്ചത്‌. പഠിച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രുന്ന കാര്യ​ത്തിൽ അങ്ങേയറ്റം ഉത്സാഹ​മു​ള്ള​വ​നാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ അതേക്കു​റി​ച്ചു മറ്റുള്ള​വ​രോ​ടെ​ല്ലാം പറയാ​തി​രി​ക്കാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞില്ല. താമസി​യാ​തെ പൊലീസ്‌ എന്നിൽ താത്‌പ​ര്യ​മെ​ടു​ക്കാൻ തുടങ്ങി​യെന്നു മാത്രമല്ല, രാപക​ലെ​ന്നി​ല്ലാ​തെ ഏതു നേരവും സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ തേടി എന്നെ സന്ദർശി​ക്കാ​നും തുടങ്ങി.

1936-ൽ, 120 കിലോ​മീ​ററർ അകലെ ഇറക്ലിയൻ എന്ന സ്ഥലത്തു​വെച്ചു ഞാൻ ആദ്യമാ​യി, യോഗ​ത്തി​നു ഹാജരാ​യി. സാക്ഷി​കളെ കാണാൻ കഴിഞ്ഞ​തിൽ ഞാൻ വളരെ​യ​ധി​കം സന്തോ​ഷ​വാ​നാ​യി​രു​ന്നു. അവരിൽ മിക്കവ​രും എളിയ​വ​രാ​യി​രു​ന്നു, അധിക​വും കർഷകർ. എന്നാൽ സത്യം അതാ​ണെന്നു ബോധ്യ​മാ​കാൻ അവർ എന്നെ സഹായി​ച്ചു. ഉടനടി ഞാൻ യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ എന്നെ സമർപ്പി​ച്ചു.

എനിക്ക്‌ ഒരിക്ക​ലും മറക്കാ​നാ​വാത്ത ഒരു സംഭവ​മാണ്‌ എന്റെ സ്‌നാ​പനം. 1938-ലെ ഒരു രാത്രി​യിൽ കൂരി​രു​ട്ടത്ത്‌ ലിയെ​നൂ​ഡാ​ക്കിസ്‌ സഹോ​ദരൻ എന്നെയും എന്റെ ബൈബിൾ വിദ്യാർഥി​ക​ളിൽ രണ്ടു​പേ​രെ​യും കടൽത്തീ​ര​ത്തേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യി. പ്രാർഥ​ന​യ്‌ക്കു ശേഷം അദ്ദേഹം ഞങ്ങളെ വെള്ളത്തിൽ മുക്കി.

അറസ്റ്റിൽ

പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യ്‌ക്ക്‌ ആദ്യം പുറപ്പെട്ട സമയം സംഭവ​ബ​ഹു​ല​മാ​യി​രു​ന്നു എന്നു പറഞ്ഞാൽ ഒട്ടും അധിക​മാ​കു​ക​യില്ല. പുരോ​ഹി​ത​നാ​യി​ത്തീർന്ന, സ്‌കൂ​ളി​ലെ ഒരു പഴയ സുഹൃ​ത്തി​നെ ഞാൻ കണ്ടുമു​ട്ടി. ഞങ്ങൾ ഒരുമി​ച്ചു രസകര​മായ ചർച്ച നടത്തി. എന്നാൽ പിന്നീട്‌, ബിഷപ്പി​ന്റെ കൽപ്പന​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ എന്നെ അറസ്റ്റു ചെയ്യി​പ്പി​ക്ക​ണ​മെന്ന്‌ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. അയൽ ഗ്രാമ​ത്തു​നി​ന്നു പൊലീസ്‌ വരുന്ന​തും കാത്തു ഞങ്ങൾ മേയറു​ടെ ഓഫീ​സി​ലി​രു​ന്ന​പ്പോൾ ജനങ്ങൾ അവിടെ തടിച്ചു​കൂ​ടി. അതു​കൊണ്ട്‌, ആ ഓഫീ​സി​ലു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ഗ്രീക്കി​ലുള്ള ഒരു പുതിയ നിയമം എടുത്തു മത്തായി 24-ാം അധ്യാ​യത്തെ ആസ്‌പ​ദ​മാ​ക്കി ഞാൻ ഒരു പ്രസംഗം നടത്താൻ തുടങ്ങി. ആദ്യം അതു കേൾക്കാൻ ജനങ്ങൾ താത്‌പ​ര്യം കാട്ടി​യില്ല, എന്നാൽ പുരോ​ഹി​തൻ ഇടപെട്ടു. “അദ്ദേഹം സംസാ​രി​ക്കട്ടെ, അതു നമ്മുടെ ബൈബി​ളാണ്‌,” അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ഒന്നര മണിക്കൂ​റോ​ളം എനിക്കു സംസാ​രി​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞു. അങ്ങനെ, ശുശ്രൂ​ഷ​യി​ലെ ആദ്യ ദിവസം എന്റെ ആദ്യത്തെ പരസ്യ​പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​ന്റെ​യും സമയമാ​യി​രു​ന്നു. ഞാൻ പ്രസം​ഗി​ച്ചു കഴിഞ്ഞി​ട്ടും പൊലീസ്‌ വരാഞ്ഞ​തി​നാൽ എന്നെ പട്ടണത്തിൽനിന്ന്‌ ഓടി​ക്കാൻ മേയറും പുരോ​ഹി​ത​നും ഒരു കൂട്ടം ആളുകളെ ഏർപ്പാടു ചെയ്‌തു. അവരുടെ കല്ലേറു കൊള്ളാ​തി​രി​ക്കാൻ ഞാൻ വഴിയിൽ ആദ്യത്തെ വളവിൽനി​ന്നു പരമാ​വധി വേഗത്തിൽ ഓടാൻ തുടങ്ങി.

പിറ്റേന്ന്‌ രണ്ടു പൊലീ​സു​കാ​രും ബിഷപ്പും എന്റെ ജോലി​സ്ഥ​ല​ത്തു​വന്ന്‌ എന്നെ അറസ്റ്റു ചെയ്‌തു. പൊലീസ്‌ സ്റ്റേഷനിൽവെച്ച്‌ അവർക്കു ബൈബി​ളിൽനി​ന്നു സാക്ഷ്യം നൽകാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു. എങ്കിലും, എന്റെ ബൈബിൾ സാഹി​ത്യ​ത്തിൽ നിയമം അനുശാ​സി​ക്കുന്ന പ്രകാരം ബിഷപ്പി​ന്റെ മുദ്ര​യി​ല്ലാ​ഞ്ഞ​തി​നാൽ മതപരി​വർത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ​യും അനധി​കൃത സാഹിത്യ വിതര​ണ​ത്തി​ന്റെ​യും പേരിൽ ഞാൻ കുറ്റം ചുമത്ത​പ്പെട്ടു. വിചാരണ നീട്ടി​വെ​ച്ചിട്ട്‌ എന്നെ വിട്ടയച്ചു.

ഒരു മാസത്തി​നു ശേഷമാ​യി​രു​ന്നു വിചാരണ. പ്രസം​ഗി​ക്കു​വാ​നുള്ള ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ കൽപ്പന അനുസ​രി​ക്കുക മാത്ര​മാ​ണു ഞാൻ ചെയ്‌ത​തെന്നു പ്രതി​വാദ സമയത്തു ഞാൻ ചൂണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി. (മത്തായി 28:19, 20) ജഡ്‌ജി പരിഹാ​സ​ത്തോ​ടെ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: “എന്റെ കുഞ്ഞേ, ആ കൽപ്പന നൽകിയ ആൾ ക്രൂശി​ക്ക​പ്പെട്ടു. നിർഭാ​ഗ്യ​ക​ര​മെന്നു പറയട്ടെ, സമാന​മായ ഒരു ശിക്ഷ തനിക്കു നൽകാൻ എനിക്ക്‌ അധികാ​ര​മില്ല.” എന്നാൽ, ഞാനറി​യു​ക​യി​ല്ലാത്ത ഒരു അഭിഭാ​ഷകൻ എനിക്കു​വേണ്ടി വാദി​ക്കാൻ എഴു​ന്നേറ്റു. കമ്മ്യു​ണി​സ​വും നിരീ​ശ്വ​ര​വാ​ദ​വും ഇത്ര​യേറെ പ്രബല​മാ​യി​രി​ക്കെ, ദൈവ​വ​ച​ന​ത്തിന്‌ അനുകൂ​ല​മാ​യി വാദി​ക്കാൻ ഒരുക്ക​മുള്ള ചെറു​പ്പ​ക്കാർ ഉണ്ട്‌ എന്ന വസ്‌തു​ത​യിൽ കോട​തിക്ക്‌ അഭിമാ​നം തോ​ന്നേ​ണ്ട​താ​ണെന്ന്‌ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. പിന്നീട്‌ അദ്ദേഹം എഴു​ന്നേ​റ്റു​വന്നു ഫയലിലെ എന്റെ ലിഖിത പ്രതി​വാ​ദ​ത്തിന്‌ എന്നെ ഊഷ്‌മ​ള​മാ​യി അഭിന​ന്ദി​ച്ചു. ഞാൻ തീരെ ചെറു​പ്പ​മാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ മതിപ്പു​തോ​ന്നി എനിക്കു​വേണ്ടി സൗജന്യ​മാ​യി വാദി​ക്കാൻ അദ്ദേഹം സമ്മതിച്ചു. ഏറ്റവും ചുരു​ങ്ങിയ മൂന്നു മാസത്തെ തടവിനു പകരം എന്റെ ശിക്ഷ വെറും പത്തു ദിവസ​മാ​ക്കി കുറയ്‌ക്കു​ക​യും 300 ദ്രഹ്‌മ പിഴ കൽപ്പി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. അത്തരം എതിർപ്പു​കൾ യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തി​നും സത്യത്തി​നു​വേണ്ടി വാദി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​മുള്ള എന്റെ തീരു​മാ​നത്തെ ശക്തി​പ്പെ​ടു​ത്തുക മാത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു.

മറ്റൊ​രി​ക്കൽ എന്നെ അറസ്റ്റു ചെയ്‌ത​പ്പോൾ, ഞാൻ അനായാ​സം ബൈബിൾ പരാമർശി​ക്കു​ന്നതു ജഡ്‌ജി ശ്രദ്ധിച്ചു. അദ്ദേഹം ബിഷപ്പി​നോട്‌, “താങ്കൾ താങ്കളു​ടെ ജോലി ചെയ്‌തു. ഇനിയുള്ള കാര്യം ഞാൻ നോക്കി​ക്കൊ​ള്ളാം” എന്നു പറഞ്ഞിട്ട്‌ ഓഫീസ്‌ വിട്ടു​പോ​കാൻ അദ്ദേഹ​ത്തോട്‌ അഭ്യർഥി​ച്ചു. പിന്നീട്‌ അദ്ദേഹം തന്റെ ബൈബിൾ തുറന്നു, ഉച്ചകഴിഞ്ഞ സമയം മുഴുവൻ ഞങ്ങൾ ദൈവ​രാ​ജ്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു സംസാ​രി​ച്ചു. അത്തരം അനു​ഗ്ര​ഹങ്ങൾ, ബുദ്ധി​മു​ട്ടു​കൾക്കി​ട​യി​ലും വേലയിൽ തുടരാൻ എനിക്കു പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​മേകി.

മരണശിക്ഷ

1940-ൽ സൈനിക സേവന​ത്തി​നാ​യി എന്നെ വിളിച്ചു. എനിക്ക​തിൽ പങ്കെടു​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത​തി​നു കാരണം വിശദീ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു ഞാനൊ​രു കത്തെഴു​തി. രണ്ടു ദിവസ​ങ്ങൾക്കു​ശേഷം എന്നെ അറസ്റ്റു ചെയ്‌തു പൊലീസ്‌ പൊതി​രെ തല്ലി. പിന്നീട്‌ എന്നെ അൽബേ​നി​യ​യിൽ സേനാ​മു​ഖ​ത്തേക്ക്‌ അയച്ചു. പോരാ​ടാൻ വിസമ്മ​തി​ച്ച​തു​കൊണ്ട്‌ എന്നെ അവിടെ സൈനി​ക​ക്കോ​ട​തി​യിൽവെച്ചു വിചാരണ ചെയ്‌തു. എന്റെ വിസമ്മതം ശരിയാ​ണോ തെറ്റാ​ണോ എന്നതി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചല്ല മറിച്ച്‌, എന്റെ മാതൃക മറ്റു സൈനി​ക​രിൽ എത്ര​ത്തോ​ളം സ്വാധീ​നം ചെലു​ത്തി​യേ​ക്കാം എന്നതി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു തങ്ങൾ ചിന്തി​ക്കു​ന്ന​തെന്നു സൈനിക മേധാ​വി​കൾ എന്നോടു പറഞ്ഞു. എന്നെ മരണത്തി​നു വിധിച്ചു. എങ്കിലും നിയമ​ത്തി​ലു​ണ്ടായ പഴുതു​നി​മി​ത്തം ആ ശിക്ഷ പത്തുവർഷത്തെ കഠിന തടവാക്കി കുറച്ചത്‌ എനിക്കു വളരെ​യ​ധി​കം ആശ്വാ​സ​മേകി. തുടർന്നു​വന്ന ഏതാനും മാസങ്ങൾ വളരെ ദുഷ്‌ക​ര​മായ ചുറ്റു​പാ​ടിൽ ഗ്രീസി​ലുള്ള ഒരു സൈനിക തടവറ​യിൽ ഞാൻ ജീവിതം കഴിച്ചു​കൂ​ട്ടി. അതിന്റെ ഫലമാ​യുള്ള ശാരീ​രിക ബുദ്ധി​മു​ട്ടു​കൾ ഞാൻ ഇപ്പോ​ഴും അനുഭ​വി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌.

എന്നാൽ, തടവറ ഒരിക്ക​ലും പ്രസം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​നു തടസ്സമാ​യി​രു​ന്നില്ല! ഒരു സാധാരണ പൗരൻ സൈനിക തടവറ​യിൽ എങ്ങനെ എത്തി​ച്ചേർന്നു​വെന്ന്‌ അനേക​രും അത്ഭുത​പ്പെ​ട്ട​തി​നാൽ സംഭാ​ഷണം തുടങ്ങാൻ എളുപ്പ​മാ​യി​രു​ന്നു. ആ ചർച്ചക​ളി​ലൊന്ന്‌, ആത്മാർഥ​ത​യുള്ള ഒരു ചെറു​പ്പ​ക്കാ​ര​നോ​ടൊ​പ്പം തടവറ​മു​റ്റ​ത്തു​വെച്ചു ബൈബി​ള​ധ്യ​യനം നടത്തു​ന്ന​തി​ലേക്കു വഴി​തെ​ളി​ച്ചു. മുപ്പ​ത്തെട്ടു വർഷത്തി​നു​ശേഷം ഞാൻ ആ വ്യക്തിയെ ഒരു സമ്മേള​ന​ത്തിൽവെച്ചു വീണ്ടും കണ്ടുമു​ട്ടി. സത്യം സ്വീക​രിച്ച അദ്ദേഹം ലെഫ്‌കാസ്‌ ദ്വീപി​ലെ ഒരു സഭയിൽ മേൽവി​ചാ​ര​ക​നാ​യി സേവി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

ഹിറ്റ്‌ല​റു​ടെ സേന 1941-ൽ യൂഗോ​സ്ലാ​വി​യയെ ആക്രമി​ച്ച​പ്പോൾ ഞങ്ങളെ വീണ്ടും തെക്കോട്ട്‌, പ്രെവ​സാ​യി​ലുള്ള ഒരു തടവറ​യി​ലേക്കു മാറ്റി. യാത്രാ​വേ​ള​യിൽ ഞങ്ങളുടെ കാവൽപ്പ​ടയെ ജർമൻ ബോംബർ വിമാ​നങ്ങൾ ആക്രമി​ച്ചു, തടവു​പു​ള്ളി​ക​ളായ ഞങ്ങൾക്ക്‌ ഒട്ടും ഭക്ഷണം ലഭിച്ചില്ല. എന്റെ പക്കലു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന അൽപ്പം റൊട്ടി കഴിച്ച​ശേഷം ഞാൻ ദൈവ​ത്തോ​ടു പ്രാർഥി​ച്ചു: “മരണശി​ക്ഷ​യിൽനി​ന്നു നീ എന്നെ വിടു​വി​ച്ച​ശേഷം ഞാൻ വിശപ്പു​കൊ​ണ്ടു മരിക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണു നിന്റെ ഹിത​മെ​ങ്കിൽ അതു നിറ​വേ​റട്ടെ.”

പിറ്റേന്ന്‌, ഹാജ​രെ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു ഉദ്യോ​ഗസ്ഥൻ എന്നെ അരികിൽ വിളിച്ചു. ഞാൻ എവി​ടെ​നി​ന്നാണ്‌, എന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ ആരാണ്‌, ഞാൻ തടവി​ലാ​യ​തി​നു കാരണ​മെ​ന്താണ്‌ എന്നെല്ലാം അറിഞ്ഞ​ശേഷം തന്റെ പിന്നാലെ വരാൻ അദ്ദേഹം എന്നോടു പറഞ്ഞു. അദ്ദേഹം എന്നെ പട്ടണത്തി​ലുള്ള, ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്മാ​രു​ടെ ഭക്ഷണശാ​ല​യി​ലേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യി. റൊട്ടി, പാൽകട്ടി, പൊരിച്ച ആട്‌ എന്നിവ വെച്ചി​രുന്ന ഒരു മേശയു​ടെ അടു​ത്തേക്ക്‌ എന്നെ കൂട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യിട്ട്‌ വേണ്ട​തെ​ല്ലാം എടുത്തു കഴിച്ചു​കൊ​ള്ളാൻ പറഞ്ഞു. എന്നാൽ, മറ്റേ 60 തടവു​കാർക്ക്‌ ഒന്നും കഴിക്കാ​നി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന​തി​നാൽ അതു കഴിക്കാൻ മനസ്സാക്ഷി എന്നെ അനുവ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെന്നു ഞാൻ പറഞ്ഞു. ആ ഉദ്യോ​ഗസ്ഥൻ ഇങ്ങനെ മറുപടി പറഞ്ഞു: “എനി​ക്കെ​ല്ലാ​വ​രെ​യും ഊട്ടാ​നാ​വില്ല! തന്റെ പിതാവ്‌ എന്റെ പിതാ​വി​നോ​ടു വളരെ​യ​ധി​കം ഉദാരത കാട്ടിയ ആളായി​രു​ന്നു. തന്നോട്‌ എനിക്ക്‌ ഒരു ധാർമിക ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​മുണ്ട്‌. എന്നാൽ മറ്റുള്ള​വ​രോ​ടില്ല.” “അങ്ങനെ​യെ​ങ്കിൽ ഞാൻ മടങ്ങി​പ്പൊ​യ്‌ക്കൊ​ള്ളാം,” ഞാൻ പറഞ്ഞു. അദ്ദേഹം ഒരു നിമിഷം ചിന്തിച്ചു, എന്നിട്ട്‌ എനിക്കു സാധി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്തോ​ളം ഭക്ഷണം കൊണ്ടു​പോ​ക​ത്ത​ക്ക​വണ്ണം ഒരു വലിയ സഞ്ചി നൽകി.

തടവറ​യിൽ തിരി​ച്ചെ​ത്തി​യ​ശേഷം, ഞാൻ സഞ്ചി താഴെ​വെ​ച്ചി​ട്ടു പറഞ്ഞു: “മാന്യരേ, ഇതു നിങ്ങൾക്കു​ള്ള​താണ്‌.” തടവു​കാർക്ക്‌ ഈ ഗതി വന്നതു കന്യാ​മ​റി​യ​ത്തോ​ടുള്ള പ്രാർഥ​ന​യിൽ ഞാൻ പങ്കെടു​ക്കാ​ത്തതു നിമി​ത്ത​മാ​ണെന്നു തലേന്നു വൈകു​ന്നേരം എന്റെമേൽ പഴിചാ​രി​യതേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. എങ്കിലും ഒരു കമ്മ്യു​ണി​സ്റ്റു​കാ​രൻ എനിക്കു വേണ്ടി വാദി​ക്കാൻ വന്നു. ഇപ്പോൾ ഭക്ഷണം കണ്ടശേഷം അയാൾ മറ്റുള്ള​വ​രോ​ടു പറഞ്ഞു: “നിങ്ങളു​ടെ ‘കന്യാ​മ​റി​യം’ എന്തിയേ? ഈ മനുഷ്യൻ നിമിത്തം നാം മരിക്കു​മെന്നു നിങ്ങൾ പറഞ്ഞു. എന്നാൽ നമുക്കു ഭക്ഷണം എത്തിച്ചത്‌ ഇദ്ദേഹ​മാണ്‌.” എന്നിട്ട്‌ അയാൾ എന്റെ നേർക്കു തിരിഞ്ഞ്‌, “ഇമ്മാനു​വൽ! പ്രാർഥി​ച്ചു ദൈവ​ത്തി​നു നന്ദി​യേകൂ” എന്നു പറഞ്ഞു.

അതിനു​ശേ​ഷം പെട്ടെന്ന്‌, ജർമൻ സൈന്യ​ത്തി​ന്റെ മുന്നേറ്റം നിമിത്തം തടവറ​യി​ലെ പാറാ​വു​കാർ ഓടി​പ്പോ​യി. അവർ തടവു​കാ​രു​ടെ വാതി​ലു​കൾ തുറന്നു​കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടാ​ണു പോയത്‌. 1941-ന്റെ അവസാനം ഏഥൻസി​ലേക്കു പോകു​ന്ന​തി​നു മുമ്പു മറ്റു സാക്ഷി​കളെ സന്ധിക്കു​വാൻ ഞാൻ പട്രസി​ലേക്കു യാത്ര​യാ​യി. അവി​ടെ​വെച്ച്‌ എനിക്കു കുറച്ചു തുണി​ക​ളും ഒരു ഷൂസും വാങ്ങാൻ കഴിഞ്ഞു. കൂടാതെ ഒരു വർഷത്തി​നു​ശേഷം ഒന്നു കുളി​ക്കാ​നും സാധിച്ചു. അധിനി​വേ​ശ​ത്തി​ന്റെ അവസാ​നം​വരെ, പ്രസം​ഗ​വേല നടത്തവേ ജർമൻകാർ ക്രമമാ​യി എന്നെ തടസ്സ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യെ​ങ്കി​ലും ഒരിക്ക​ലും എന്നെ അറസ്റ്റു ചെയ്‌തില്ല. അവരി​ലൊ​രാൾ പറഞ്ഞു: “ജർമനി​യി​ലാ​ണെ​ങ്കിൽ ഞങ്ങൾ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​കളെ വെടി​വെച്ചു കൊല്ലും, എന്നാൽ, ഇവിടെ ഞങ്ങളുടെ ശത്രു​ക്ക​ളെ​ല്ലാം സാക്ഷി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ!”

യുദ്ധാ​നന്തര പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങൾ

ഗ്രീസി​ലെ പോരാ​ട്ടങ്ങൾ പോരാ​ഞ്ഞാ​ലെ​ന്ന​വണ്ണം, 1946 മുതൽ 1949 വരെ നടന്ന ആഭ്യന്ത​ര​യു​ദ്ധം ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു മരണത്തിന്‌ ഇടവരു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു ഗ്രീസി​നെ വീണ്ടും ഛിന്നഭി​ന്ന​മാ​ക്കി. യോഗ​ത്തി​നു ഹാജരാ​കു​ന്ന​തും അറസ്റ്റി​ലേക്കു നയിക്കു​മാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ ഉറച്ചു നില​കൊ​ള്ളു​ന്ന​തി​നു സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്കു വളരെ​യ​ധി​കം പ്രോ​ത്സാ​ഹനം ആവശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. തങ്ങളുടെ നിഷ്‌പക്ഷ നിലപാ​ടു നിമിത്തം നിരവധി സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ മരണത്തി​നു വിധിച്ചു. എന്നാൽ ഇതെല്ലാ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും, അനേകർ രാജ്യ​സ​ന്ദേ​ശ​ത്തോ​ടു പ്രതി​ക​രി​ച്ചു, വാരം​തോ​റും ഞങ്ങൾക്ക്‌ ഒന്നോ രണ്ടോ സ്‌നാ​പ​ന​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. 1947 മുതൽ ഞാൻ പകൽ സമയം ഏഥൻസി​ലുള്ള സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ ഓഫീ​സിൽ വേല​ചെ​യ്യാ​നും രാത്രി സഞ്ചാര മേൽവി​ചാ​ര​ക​നാ​യി സഭകൾ സന്ദർശി​ക്കാ​നും തുടങ്ങി.

1948-ൽ, ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളിൽ വാച്ച്‌ടവർ ഗിലെ​യാദ്‌ ബൈബിൾ സ്‌കൂ​ളിൽ പങ്കെടു​ക്കാൻ ക്ഷണം ലഭിച്ച​തിൽ എനിക്കു സന്തോ​ഷം​തോ​ന്നി. എന്നാൽ ഒരു പ്രശ്‌ന​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. മുമ്പ്‌ എന്റെമേൽ കുറ്റം ചുമത്തി​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ എനിക്കു പാസ്‌പോർട്ട്‌ കൈവ​ശ​മാ​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. എങ്കിലും, എന്റെ ബൈബിൾ വിദ്യാർഥി​ക​ളി​ലൊ​രാൾ ജനറലു​മാ​യി അടുപ്പ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ആ വിദ്യാർഥി​യു​ടെ സഹായ​ത്തോ​ടെ ഏതാനും ആഴ്‌ച​യ്‌ക്കു​ള്ളിൽ എനിക്കു പാസ്‌പോർട്ട്‌ ലഭിച്ചു. എന്നാൽ ഗ്രീസിൽനി​ന്നു പുറ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തി​നു കുറച്ചു മുമ്പ്‌ വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം വിതരണം ചെയ്‌തതു നിമിത്തം എന്നെ അറസ്റ്റു ചെയ്‌തു കൊണ്ടു​പോ​യി. ഒരു പൊലീ​സു​കാ​രൻ എന്നെ ഏഥൻസി​ലെ രാഷ്‌ട്ര സുരക്ഷാ പൊലീസ്‌ മേധാ​വി​യു​ടെ അടു​ത്തേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യി. മേധാവി എന്റെ അയൽക്കാ​രിൽ ഒരാളാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നത്‌ എന്നെ അത്യന്തം വിസ്‌മ​യ​ഭ​രി​ത​നാ​ക്കി! എന്നെ അറസ്റ്റു ചെയ്‌തത്‌ എന്തിനാ​ണെന്നു വിശദീ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു പൊലീ​സു​കാ​രൻ അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ ഒരു കെട്ടു മാസിക കൊടു​ത്തു. എന്റെ അയൽക്കാ​രൻ തന്റെ മേശപ്പു​റ​ത്തു​നി​ന്നു വീക്ഷാ​ഗോ​പു​ര​ത്തി​ന്റെ ഒരു കെട്ട്‌ എടുത്തിട്ട്‌ പറഞ്ഞു: “ഇതിന്റെ പുതിയ ലക്കം എന്റെ പക്കലില്ല. ഞാനൊ​രു പ്രതി എടു​ത്തോ​ട്ടേ?” അത്തരം കാര്യ​ങ്ങ​ളിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ കരങ്ങൾ പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്നതു കാണു​ന്നത്‌ എനിക്ക്‌ എത്ര ആശ്വാ​സ​ദാ​യ​ക​മാ​യി​രു​ന്നു!

1950-ലെ 16-ാമതു ഗിലെ​യാദ്‌ ക്ലാസ്സ്‌ സമ്പുഷ്ട​മായ ഒരു അനുഭ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു. ക്ലാസ്സി​നു​ശേഷം എനിക്കു സൈ​പ്ര​സി​ലേക്കു നിയമനം ലഭിച്ചു. ഗ്രീസി​ലെ​പ്പോ​ലെ​തന്നെ അവി​ടെ​യും പുരോ​ഹി​ത​ന്മാർ ക്രുദ്ധ​രാ​യി​രു​ന്നു​വെന്നു ഞാൻ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. ഓർത്ത​ഡോ​ക്‌സ്‌ പുരോ​ഹി​ത​ന്മാ​രു​ടെ താളത്തി​നൊ​ത്തു തുള്ളിയ മതഭ്രാ​ന്ത​രായ ജനക്കൂ​ട്ടത്തെ ഞങ്ങൾക്കു മിക്ക​പ്പോ​ഴും അഭിമു​ഖീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​രു​ന്നു. 1953-ൽ സൈ​പ്ര​സി​ലേ​ക്കുള്ള എന്റെ വിസ പുതുക്കി കിട്ടി​യില്ല. അതു​കൊണ്ട്‌ ടർക്കി​യി​ലുള്ള ഇസ്റ്റാൻബു​ളി​ലേക്ക്‌ എനിക്കു നിയമനം മാറ്റി​ത്തന്നു. അവി​ടെ​യും എനിക്ക്‌ അധിക കാലം തങ്ങാനാ​യില്ല. പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യിൽ നല്ല ഫലമു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും ടർക്കി​ക്കും ഗ്രീസി​നു​മി​ട​യി​ലുള്ള രാഷ്‌ട്രീയ പ്രക്ഷു​ബ്ധാ​വസ്ഥ നിമിത്തം വേറൊ​രു നിയമ​ന​സ്ഥ​ല​ത്തേക്ക്‌—ഈജി​പ്‌തി​ലേക്ക്‌—പോ​കേ​ണ്ടി​വന്നു.

മരുഭൂ​മി​യി​ലേക്കു പലായനം ചെയ്യാൻ അഭില​ഷി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടുള്ള സങ്കീർത്തനം 55:6, 7-ലെ ദാവീ​ദി​ന്റെ വാക്കുകൾ തടവി​ലാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ ഞാൻ അനുസ്‌മ​രി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നെങ്കി​ലും ഞാൻ അവി​ടെ​യാ​യി​രി​ക്കു​മെന്നു വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ ഞാൻ ഒരിക്ക​ലും സങ്കൽപ്പി​ച്ചി​രു​ന്നില്ല. 1954-ൽ ദിവസ​ങ്ങ​ളോ​ളം നീണ്ടു​നിന്ന ട്രെയിൻ യാത്ര​യും നൈൽ നദിയി​ലൂ​ടെ​യുള്ള ബോട്ടു യാത്ര​യും കഴിഞ്ഞ്‌ ക്ഷീണി​ച്ചു​ത​ളർന്നു ഞാൻ ലക്ഷ്യസ്ഥാ​നത്ത്‌—സുഡാ​നി​ലെ കാർട്ടൂ​മിൽ—എത്തി​ച്ചേർന്നു. ഒന്നു കുളി​ച്ചി​ട്ടു കിടന്നാൽ മതി​യെന്നേ എനിക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. എന്നാൽ അതു നട്ടുച്ച​നേ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു​വെന്നു ഞാൻ മറന്നു. മേൽക്കൂ​ര​യിൽ ഒരു ടാങ്കിൽ ശേഖരി​ച്ചി​രുന്ന വെള്ളം എന്റെ തലപൊ​ള്ളി​ച്ചു. മാസങ്ങ​ളോ​ളം, തലയോ​ട്ടി സുഖ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു​വരെ കോള​നി​വാ​ഴ്‌ച​ക്കാ​ലത്തെ തൊപ്പി ധരിക്കാൻ അതു കാരണ​മാ​യി.

സഹാറ​യു​ടെ മധ്യത്തിൽ, ഏറ്റവും സമീപ​ത്തുള്ള സഭയിൽനിന്ന്‌ ആയിര​ത്ത​റു​ന്നൂ​റു കിലോ​മീ​റ്റർ അകലെ, ഒറ്റപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി എനിക്കു മിക്ക​പ്പോ​ഴും അനുഭ​വ​പ്പെട്ടു. എന്നാൽ യഹോവ എന്നെ പരിപാ​ലി​ക്കു​ക​യും തുടരു​ന്ന​തി​നുള്ള ശക്തി നൽകു​ക​യും ചെയ്‌തു. ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ പ്രോ​ത്സാ​ഹനം വന്നതു തികച്ചും അപ്രതീ​ക്ഷി​ത​മായ ഇടങ്ങളിൽനി​ന്നാണ്‌. ഒരിക്കൽ ഞാൻ കാർട്ടൂ​മി​ലെ കാഴ്‌ച​ബം​ഗ്ലാ​വി​ലെ ഡയറക്ടറെ കണ്ടുമു​ട്ടി. അദ്ദേഹം ഒരു തുറന്ന മനഃസ്ഥി​തി​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾ രസകര​മായ ഒരു ചർച്ചന​ടത്തി. ഞാൻ ഗ്രീക്കു​കാ​ര​നാ​ണെന്ന്‌ അറിഞ്ഞ​പ്പോൾ, ആറാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ ഒരു പള്ളിയിൽനി​ന്നു ലഭിച്ച ശിൽപ്പ​ങ്ങ​ളു​ടെ ആലേഖ​നങ്ങൾ തർജമ​ചെ​യ്യാൻ കാഴ്‌ച​ബം​ഗ്ലാ​വിൽ ചെന്നു തന്നെ സഹായി​ക്കാ​മോ എന്ന്‌ അദ്ദേഹം എന്നോടു ചോദി​ച്ചു. ശ്വാസം മുട്ടി​ക്കുന്ന അഞ്ചു മണിക്കൂർ കെട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ അടിത്ത​ട്ടിൽ ചെലവ​ഴി​ച്ച​ശേഷം യഹോ​വ​യു​ടെ നാമം, ചതുരക്ഷര ദൈവ​നാ​മം, വഹിക്കുന്ന ഒരു പിഞ്ഞാ​ണ​ത്ത​ളിക കണ്ടെത്തി. എനിക്കു​ണ്ടായ സന്തോഷം ഒന്നു വിഭാവന ചെയ്യൂ! യൂറോ​പ്പിൽ പള്ളിക​ളിൽ ദിവ്യ​നാ​മം കാണാൻ കഴിയു​ന്നത്‌ അസാധാ​ര​ണമല്ല. എന്നാൽ സഹാറ​യു​ടെ മധ്യത്തിൽ കാണു​ന്നത്‌ അസാധാ​രണം തന്നെ!

1958-ലെ സാർവ​ദേ​ശീയ സമ്മേള​ന​ത്തി​നു ശേഷം, 26 രാജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലും മധ്യ-സമീപ പൗരസ്‌ത്യ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലും മധ്യധ​ര​ണ്യാ​ഴി​ക്കു ചുറ്റു​മുള്ള പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലും മേഖലാ​മേൽവി​ചാ​ര​ക​നാ​യി സന്ദർശി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ എനിക്കു നിയമനം ലഭിച്ചു. ദുഷ്‌ക​ര​മായ സാഹച​ര്യ​ത്തിൽനിന്ന്‌ എങ്ങനെ വെളി​യിൽവ​രു​മെന്നു മിക്ക​പ്പോ​ഴും എനിക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ, യഹോവ എല്ലായ്‌പോ​ഴും വഴിതു​റന്നു.

ചില രാജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഒറ്റപ്പെട്ടു കഴിയുന്ന സാക്ഷി​കൾക്കു യഹോ​വ​യു​ടെ സ്ഥാപനം നൽകുന്ന പരിപാ​ല​ന​ത്തിൽ എനിക്ക്‌ എല്ലായ്‌പോ​ഴും മതിപ്പു തോന്നി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. ഒരിക്കൽ, ഇന്ത്യാ​ക്കാ​ര​നായ ഒരു സഹോ​ദരൻ എണ്ണവയ​ലിൽ വേല ചെയ്യു​ന്നതു ഞാൻ കണ്ടു. രാജ്യത്തെ ഏക സാക്ഷി​യാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേഹം എന്നതു വ്യക്തം. അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ അലമാ​ര​യിൽ 18 വ്യത്യസ്‌ത ഭാഷയി​ലുള്ള പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. അദ്ദേഹം അതു തന്റെ സഹജോ​ലി​ക്കാർക്കു കൊടു​ത്തി​രു​ന്നു. വിദേശ മതങ്ങ​ളെ​ല്ലാം കർശന​മാ​യി നിരോ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രുന്ന അവി​ടെ​പോ​ലും സുവാർത്ത പ്രസം​ഗി​ക്കാ​നുള്ള തന്റെ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വം നമ്മുടെ സഹോ​ദരൻ മറന്നു​ക​ള​ഞ്ഞില്ല. അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ മതത്തിന്റെ പ്രതി​നി​ധി അദ്ദേഹത്തെ സന്ദർശി​ക്കാൻ വന്നതിൽ സഹപ്ര​വർത്ത​കർക്കു മതിപ്പു​തോ​ന്നി.

1959-ൽ ഞാൻ സ്‌പെ​യി​നും പോർച്ചു​ഗ​ലും സന്ദർശി​ച്ചു. ആ സമയം രണ്ടു ദേശങ്ങ​ളും സൈനിക ഏകാധി​പ​ത്യ​ത്തിൻകീ​ഴി​ലാ​യി​രു​ന്നു, യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ പ്രവർത്തനം കർശന നിരോ​ധ​ന​ത്തി​ലും. ബുദ്ധി​മു​ട്ടു​കൾക്കു മധ്യേ​യും തളർന്നു പിന്മാ​റാ​തി​രി​ക്കാൻ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ഒരു മാസത്തിൽ നൂറി​ല​ധി​കം യോഗങ്ങൾ നടത്താൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു.

മേലാൽ തനിച്ചല്ല

20-ലധികം വർഷങ്ങ​ളാ​യി ഒരു അവിവാ​ഹി​ത​നെന്ന നിലയിൽ ഞാൻ യഹോ​വയെ സേവി​ച്ചു​വ​രു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ കൃത്യ​മായ ഒരു താമസ​സ്ഥ​ല​മി​ല്ലാ​തെ​യുള്ള തുടർച്ച​യായ യാത്ര​യിൽ എനിക്കു പെട്ടെന്നു മടുപ്പു തോന്നി. ഏതാണ്ട്‌ അതേ സമയത്താ​ണു ഞാൻ ട്യൂണീ​ഷ്യ​യി​ലെ ഒരു പ്രത്യേക പയനി​യ​റായ അനീ ബ്യാനൂ​ച്ചി​യെ കണ്ടുമു​ട്ടു​ന്നത്‌. 1963-ൽ ഞങ്ങൾ വിവാ​ഹി​ത​രാ​യി. യഹോ​വ​യോ​ടും സത്യ​ത്തോ​ടു​മുള്ള അവളുടെ സ്‌നേ​ഹ​വും ശുശ്രൂ​ഷ​യി​ലുള്ള അവളുടെ അർപ്പണ​ബോ​ധ​വും പഠിപ്പി​ക്കൽ കലയും ഭാഷക​ളി​ലുള്ള പ്രാവീ​ണ്യ​വും ഉത്തര, പശ്ചിമ ആഫ്രി​ക്ക​യി​ലും ഇറ്റലി​യി​ലു​മുള്ള ഞങ്ങളുടെ മിഷനറി, സർക്കിട്ട്‌ വേലക​ളിൽ യഥാർഥ അനു​ഗ്ര​ഹ​മെന്നു തെളിഞ്ഞു.

1965 ഓഗസ്റ്റിൽ എനിക്കും ഭാര്യ​ക്കും സെനെ​ഗ​ളി​ലെ ഡക്കാറി​ലേക്കു നിയമനം ലഭിച്ചു. അവിടെ പ്രാ​ദേ​ശിക ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീസ്‌ ക്രമീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള പദവി എനിക്കു ലഭിച്ചു. മത സഹിഷ്‌ണു​ത​യ്‌ക്കു ശ്രദ്ധേ​യ​മായ രാജ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു സെനെഗൾ. അതിനു കാരണം അവിടത്തെ പ്രസി​ഡ​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ലെയോ​പൊൾ സെൻഗോർ ആയിരു​ന്നു​വെ​ന്ന​തി​നു സംശയ​മില്ല. 1970-കളിൽ മലാവി​യിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​കളെ ക്രൂര​മാ​യി പീഡി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ മലാവി​യു​ടെ പ്രസി​ഡ​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ബൻഡാ​യ്‌ക്ക്‌ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​കളെ പിന്തു​ണ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു കത്തെഴു​തിയ ചുരുക്കം ചില ആഫ്രിക്കൻ രാഷ്‌ട്ര​ത്ത​ല​വ​ന്മാ​രിൽ ഒരാളാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേഹം.

യഹോ​വ​യു​ടെ സമൃദ്ധ​മായ അനു​ഗ്ര​ഹം

1950-ൽ ഗിലെ​യാ​ദി​നു ശേഷം സൈ​പ്ര​സി​ലേക്കു തിരി​ച്ച​പ്പോൾ ഞാൻ ഏഴു പെട്ടി​യു​മാ​യാ​ണു യാത്ര​ചെ​യ്‌തി​രു​ന്നത്‌. ടർക്കി​യി​ലേക്കു തിരി​ച്ച​പ്പോൾ അത്‌ അഞ്ചായി കുറഞ്ഞു. എന്നാൽ വളരെ​യ​ധി​കം യാത്ര​ചെ​യ്യേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ 20 കിലോ​ഗ്രാം (44 റാത്തൽ) സാധന​പ​രി​ധി​യു​മാ​യി ഞാൻ പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ടേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. അതിൽ എന്റെ ഫയലു​ക​ളും “കുട്ടി” ടൈപ്പ്‌റൈറ്റ​റും ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ഒരിക്കൽ ഞാൻ, വാച്ച്‌ ടവർ സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ അന്നത്തെ പ്രസി​ഡ​ണ്ടാ​യി​രുന്ന നോർ സഹോ​ദ​ര​നോ​ടു പറഞ്ഞു: “താങ്കൾ എന്നെ ഭൗതി​ക​ത്വ​ത്തിൽനി​ന്നു സംരക്ഷി​ക്കു​ന്നു. 20 കിലോ​ഗ്രാം സാധന​ങ്ങൾകൊ​ണ്ടു ജീവി​ക്കാൻ താങ്കൾ എന്നെ ശീലി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഞാനതിൽ തൃപ്‌ത​നാണ്‌.” അധികം സാധന​ങ്ങ​ളി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊണ്ട്‌ എനിക്ക്‌ ഒരിക്ക​ലും ഇല്ലായ്‌മ തോന്നി​യി​ട്ടില്ല.

യാത്ര​യി​ലെ എന്റെ മുഖ്യ പ്രശ്‌നം രാജ്യത്തു പ്രവേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തും പുറത്തു​പോ​രു​ന്ന​തു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഒരിക്കൽ, നമ്മുടെ വേല നിരോ​ധ​ന​ത്തി​ലാ​യി​രുന്ന ഒരു ദേശത്ത്‌ കസ്റ്റംസ്‌ ഉദ്യോ​ഗസ്ഥൻ എന്റെ ഫയലുകൾ അരിച്ചു​നോ​ക്കാൻ തുടങ്ങി. അത്‌ ആ രാജ്യത്തെ സാക്ഷി​കളെ അപകട​ത്തി​ലാ​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. തന്മൂലം, ഞാൻ ജാക്കറ്റിൽനി​ന്നു ഭാര്യ​യു​ടെ കത്തെടു​ത്തു കാണി​ച്ചിട്ട്‌ ആ കസ്റ്റംസ്‌ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നോ​ടു പറഞ്ഞു: “താങ്കൾക്കു തപാൽ വായി​ക്കു​ന്നത്‌ ഇഷ്ടമാ​ണെന്നു തോന്നു​ന്ന​ല്ലോ. ഫയലു​ക​ളി​ലി​ല്ലാത്ത, എന്റെ ഭാര്യ​യു​ടെ ഈ കത്തുകൂ​ടി വായി​ക്കു​ന്നോ?” ജാള്യം തോന്നി, ക്ഷമപറ​ഞ്ഞിട്ട്‌ അദ്ദേഹം എന്നെ പോകാൻ അനുവ​ദി​ച്ചു.

1982 മുതൽ ഫ്രാൻസി​ന്റെ തെക്കുള്ള നിസിൽ ഞാനും ഭാര്യ​യും മിഷന​റി​മാ​രാ​യി സേവി​ച്ചു​വ​രു​ന്നു. ക്ഷയിച്ചു​വ​രുന്ന ആരോ​ഗ്യം നിമിത്തം പണ്ടത്തെ​പ്പോ​ലെ പ്രവർത്തി​ക്കാൻ എനിക്കു സാധി​ക്കു​ന്നില്ല. ഞങ്ങളുടെ സന്തോ​ഷ​ത്തി​നു മങ്ങലേ​റ്റു​വെന്നല്ല അതിന്റെ അർഥം. ‘ഞങ്ങളുടെ പ്രയത്‌നം വ്യർത്ഥമല്ല’ എന്നു ഞങ്ങൾ കണ്ടിരി​ക്കു​ന്നു. (1 കൊരി​ന്ത്യർ 15:58) വർഷങ്ങ​ളി​ലു​ട​നീ​ളം ഞാൻ അധ്യയനം നടത്തിയ അനേക​രും എന്റെ കുടും​ബ​ത്തി​ലെ 40-ലധികം അംഗങ്ങ​ളും യഹോ​വയെ വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യോ​ടെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തിൽ തുടരു​ന്നതു കാണു​ന്ന​തിൽ എനിക്കു സന്തോ​ഷ​മുണ്ട്‌.

എന്റെ ജീവി​ത​ത്തി​ലെ ‘കടന്നു​വ​രവു’ വരുത്തി​വെച്ച ത്യാഗ​ങ്ങ​ളിൽ ഒരുവി​ധ​ത്തി​ലും ഞാൻ ദുഃഖി​ക്കു​ന്നില്ല. എന്തുത​ന്നെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും, നാം ചെയ്യുന്ന ത്യാഗ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും യഹോ​വ​യും അവന്റെ പുത്ര​നായ യേശു​ക്രി​സ്‌തു​വും നമുക്കു​വേണ്ടി ചെയ്‌തി​രി​ക്കുന്ന ത്യാഗ​ങ്ങ​ളോ​ളം വരുന്നി​ല്ല​ല്ലോ. സത്യം അറിഞ്ഞ​തി​നു​ശേ​ഷ​മുള്ള 60 വർഷ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അനുസ്‌മ​രി​ക്കു​മ്പോൾ, യഹോവ എന്നെ സമൃദ്ധ​മാ​യി അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു​വെന്ന്‌ എനിക്കു പറയാൻ കഴിയും. സദൃശ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ 10:22 ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: “യഹോ​വ​യു​ടെ അനു​ഗ്ര​ഹ​ത്താൽ സമ്പത്തു​ണ്ടാ​കു​ന്നു.”

യഹോ​വ​യു​ടെ “ദയ ജീവ​നെ​ക്കാൾ നല്ലതാ​കു​ന്നു” എന്നതിൽ ലവലേശം സംശയ​മില്ല. (സങ്കീർത്തനം 63:3) വാർധ​ക്യ​ത്തി​ന്റെ അസ്വാ​സ്ഥ്യ​ങ്ങൾ വർധി​ച്ചു​വ​രവേ, നിശ്വസ്‌ത സങ്കീർത്ത​ന​ക്കാ​രന്റെ പിൻവ​രുന്ന വാക്കുകൾ മിക്ക​പ്പോ​ഴും എന്റെ പ്രാർഥ​ന​യിൽ സ്ഥാനം പിടി​ക്കു​ന്നു: “യഹോവേ, ഞാൻ നിന്നിൽ ആശ്രയി​ക്കു​ന്നു; ഞാൻ ഒരുനാ​ളും ലജ്ജിച്ചു​പോ​ക​രു​തേ. യഹോ​വ​യായ കർത്താവേ, നീ എന്റെ പ്രത്യാ​ശ​യാ​കു​ന്നു; ബാല്യം​മു​തൽ നീ എന്റെ ആശ്രയം തന്നേ. ദൈവമേ, എന്റെ ബാല്യം​മു​തൽ നീ എന്നെ ഉപദേ​ശി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു; ഇന്നുവരെ ഞാൻ നിന്റെ അത്ഭുത​പ്ര​വൃ​ത്തി​കളെ അറിയി​ച്ചു​മി​രി​ക്കു​ന്നു. വാർദ്ധ​ക്യ​വും നരയും ഉള്ള കാലത്തും എന്നെ ഉപേക്ഷി​ക്ക​രു​തേ.”—സങ്കീർത്തനം 71:1, 5, 17, 18.

[25-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഭാര്യ അനീ​യോ​ടൊ​പ്പം ഇന്ന്‌