Watchtower SƐB VAEESG ZĨIGA
Watchtower
SƐB VAEESG ZĨIGA
Moore
  • BIIBLE
  • SƐBA
  • TIGISSÃ
  • nwt Matɩe 1:1-28:20
  • Matiye

Video pa be zĩ-kãngã ye.

Video wã pa tõog n yi ye.

  • Matiye
  • Gʋls-sõamyã, Dũni-paalgã lebgre
Gʋls-sõamyã, Dũni-paalgã lebgre
Matiye

A MATIYE SEBRE

1 Seb-kãngã gomda a Zeezi Kirist* vɩɩmã* sẽn yɩ to-to wã yelle. Yẽ yaa a Davɩɩd biiga,*+ n yaa a Abrahaam biiga.+

 2 A Abrahaam yɩɩ a Izaak ba,+

t’a Izaak rog a Zakoobe,+

t’a Zakoob rog a Zida+ ne a ba-biisã.

 3 A Zida roga a Perɛɛz ne a Zeera,+ tɩ b ma yaa a Tamaare.

A Perɛɛz roga a Ɛsronne,+

t’a Ɛsron rog a Ram,+

 4 t’a Ram rog a Aminadaabe,

t’a Aminadaab rog a Naasõ,+

t’a Naasõ rog a Salmo,

 5 t’a Salmo ne a pag a Rahaab+ rog a Bowaaze,

t’a Bowaaz ne a pag a Rut+ rog a Obɛɛde,

t’a Obɛɛd rog a Zese.*+

 6 A Zese roga a Davɩɩd+ sẽn yɩ rĩmã,

t’a Davɩɩd ne a Uuri pagã a sẽn dɩkã rog a Salomo.+

 7 A Salomo roga a Roboam,+

t’a Roboam rog a Abiya,

t’a Abiya rog a Aaza,+

 8 t’a Aaza rog a Zozafate,+

t’a Zozafat rog a Zoram,+

t’a Zoram rog a Ozɩyase,

 9 t’a Ozɩyas rog a Zotam,+

t’a Zotam rog a Akaaze,+

t’a Akaaz rog a Ezekɩyaase,+

10 t’a Ezekɩyaas rog a Manase,+

t’a Manase rog a Amo,+

t’a Amo rog a Zoziyase,+

11 t’a Zoziyas+ rog a Zekoniya+ ne a ba-biisã. Yɩɩ wakat kãng la b sẽn yõg Zʋɩf-rãmbã n kẽng yembd Babilonnã.+

12 B sẽn yõg-b n kẽng Babilonnã poore, a Zekoniya roga a Seyatiyɛlle,

t’a Seyatiyɛll rog a Zorobabɛlle,+

13 t’a Zorobabɛll rog a Abiyuudi,

t’a Abiyuud rog a Eliyakim,

t’a Eliyakim rog a Azoore,

14 t’a Azoor dog a Sadoke,

t’a Sadok rog a Akim,

t’a Akim rog a Eliyuudi,

15 t’a Eliyuud rog a Eleazaare,

t’a Eleazaar dog a Matã,

t’a Matã rog a Zakoobe,

16 t’a Zakoob rog a Zozɛf sẽn yaa a Maari sɩdã. Yaa Maari-kãng la sẽn dog a Zeezi+ b sẽn boond tɩ Kiristã.+

17 Rẽnd sẽn sɩng ne a Abrahaam n tãag a Davɩɩde, yɩɩ zãmaan piig la a naase, tɩ sẽn sɩng ne a Davɩɩd n tãag b sẽn na n yõg Zʋɩf-rãmbã n kẽng yembd Babilonnã yɩ zãmaan piig la a naase. B sẽn yõg-b n kẽng Babilonnã n tãag Kiristã me yɩɩ zãmaan piig la a naase.

18 Ad a Zeezi Kirist rogmã sẽn yɩ to-to: B ra rɩka a ma a Maari n kõ a Zozɛf t’a na n maan a paga, la nand tɩ b kẽ kãadem, a rɩka pʋg ne vʋʋsem sõngã*+ maasem. 19 La a sɩd a Zozɛf sẽn yaa nin-tɩrga, n pa rat n ning-a yãnd nebã nifẽ wã yĩnga, a ra magdame n na n soos n bas-a.+ 20 A sẽn tags bõn-kãensã yell n sa n gũsi, a Zeova* malɛkã vẽnega a meng ne-a zãmsd pʋgẽ n yeel-a: “Zozɛfe, Davɩɩd biiga. Kẽng n tɩ peeg f pag a Maari la f ra zoe rabeem ye. Bala pʋgã a sẽn tʋtã* tũu ne vʋʋsem sõng+ pãnga. 21 A na n doga bi-ribla, la fo tog n pʋda a yʋʋr t’a Zeezi.*+ Bala a na n fãaga a nin-buiidã ne b yel-wẽnã.”+ 22 Bõn-kãensã fãa maaname sẽn na yɩl t’a Zeova* sẽn kɩt t’a no-rɛɛsã yeel bũmb ningã pidsi. A ra yeelame yaa: 23 “Ade! Pa-kuil* n na n dɩk pʋg n dog bi-ribla, la b na n pʋda a yʋʋr t’a Emanuwɛlle,+ sẽn dat n yeel tɩ “Wẽnd-be-ne-do.”+

24 A Zozɛf sẽn neke, a maana wa a Zeova* malɛkã sẽn yeelã. A tɩ peega a pagã n wa a zakẽ. 25 La a pa tol n kẽ ne-a, hal t’a wa rog bi-ribla,+ t’a pʋd a yʋʋr t’a Zeezi.+

2 A Zeezi roga Betlehɛm+ sẽn be Zide wã, rĩm a Erood* zãmaanẽ.+ La ade! Ãds-bagb n yi yaang n wa Zerizalɛm, 2 n soke: “Zʋɩf-rãmbã rĩm sẽn nan dogã bee yɛ?+ Bala tõnd zĩnda yaang n yã a ãdgã, n wa n na n waoog-a.” 3 Rĩm a Erood sẽn wʋm dẽ, a yɛɛsame, tɩ Zerizalɛm nebã fãa me yɛɛse. 4 A tigma maan-kʋʋdbã taoor dãmb la gʋlsdbã fãa, n sok-b n na n bãng Kiristã* sẽn tog n dog tẽng ningã. 5 Bãmb leoka yẽnda yaa: “Yaa Zide Betlehɛmmã,+ bala no-rɛɛsã ra gʋlsame n yeele: 6 ‘La foom a Zida Betlehɛmmã, fo pa tẽng sẽn pa poorẽ Zida nanambsã sʋk ye. Bala naab n na n yi fo pʋgẽ, n yɩ Israyɛll nebã sẽn yaa mam nin-buiidã pe-kɩɩma.’”+

7 Rẽ poore, a Erood soosame n bool ãds-bagbã, n fees-b n bãng ãdgã pukr wakate. 8 A sẽn wa n na n wilg-b tɩ b kẽng Betlehɛmmã, a yeel-b lame: “Kẽng-y n tɩ gẽes-y biigã neere, tɩ y sã n yã-a bɩ y wa togs-ma, tɩ ma-me tɩ waoog-a.” 9 Rĩmã sẽn yeel-b rẽ wã poore, b rɩka sore. La ãdg ning b sẽn da yã b sẽn wa n be yaangã+ lʋɩɩ b taoore, hal n tɩ yaas biigã sẽn beẽ wã zugẽ. 10 B sẽn yã ãdgã, b sũy yɩɩ noog wʋsgo. 11 B kẽe roogẽ wã, n yã biigã ne a ma a Maari. B wõgemda biigã taoor n waoog-a, la b yiis sãnem, wisd sẽn yaa pɛɛlg la miir* n kõ-a. 12 La Wẽnnaam sẽn keoog-b zãmsd pʋgẽ+ tɩ b ra tũ a Erood nengẽ wã yĩnga, b rɩka sor a to n leb b tẽngẽ wã.

13 B loogrã poore, a Zeova* malɛkã vẽnega a meng ne a Zozɛf zãmsd pʋgẽ,+ n yeel-a: “Yik n dɩk biigã ne a ma wã n zoe n kẽng Ezɩpti, n pa be hal tɩ m le wa gom ne-fo, bala a Erood na n gẽesa biigã sẽn na yɩl n paam-a n kʋ.” 14 Dẽ, a Zozɛf yikame, n tall biigã ne a ma wã ne yʋngo, n kẽng Ezɩpti. 15 A paa be n tãag a Erood kũum. Woto pidsa bũmb ning a Zeova* sẽn da kɩt t’a no-rɛɛsã togsã. A ra yeelame: “Mam boola m bi-riblã t’a yi Ezɩpti.”+

16 La a Erood sẽn wa n bãng tɩ ãds-bagbã belg-a lame wã, a sũurã puuga wʋsgo, t’a tʋm tɩ b kẽng Betlehɛm ne a tẽn-kɩremsã, n kʋ kom-dibli nins fãa sẽn zems yʋʋm a yi n tar n sigdã, wa sẽn zems yẽ sẽn da fees ãds-bagbã+ n bãng ãdgã pukr wakatã. 17 Woto, no-rɛɛs a Zeremi sẽn da yeel bũmb ningã pidsame. A ra yeelame: 18 “Koɛɛg rãamd la b wʋmd Rama. Yaa yãbr la kaasg wʋsg rãamde. Yaa a Rasɛll+ n yãbd a kambã yĩng n tõt belsgo. Bala b ka le be ye.”+

19 A Erood sẽn wa n ki wã, a Zeova* malɛkã vẽnega a meng ne a Zozɛf zãmsd pʋgẽ+ Ezɩpti, 20 n yeel-a yaa: “Yik n tall biigã ne a ma wã n leb Israyɛll soolmẽ wã. Bala sẽn da gẽesd-b biigã n na n yãk a yõorã* kiime.” 21 Dẽ, yẽ yikame n tall biigã ne a ma wã n leb Israyɛll soolmẽ wã. 22 La a sẽn wʋm tɩ yaa a Arkelayuus n ledg a ba a Erood n dɩt naam Zide wã, yẽ yɛɛsa be kẽngre. Sẽn paase, Wẽnnaam sẽn keoog-a zãmsd pʋgẽ+ wã yĩnga, a kẽnga Galile soolmẽ.+ 23 A tɩ zĩnda tẽng sẽn boond tɩ Nazarɛte,+ tɩ bũmb ning no-rɛɛsdbã sẽn da yeelã pidsi. B ra yeelame: “B na n bool-a lame tɩ Nazarɛt neda.”*+

3 Kaoosg zugẽ, a Zãmbatiis+ wa n sɩnga mooneg+ Zide we-raoogẽ wã, 2 n yetẽ: “Tek-y yam, bala saasẽ Rĩungã kolgame.”+ 3 Sɩd-sɩda, yaa yẽ yell la no-rɛɛs a Ezayi+ sẽn da gomã. A yeelame: “Ned n zẽkd a koɛɛg we-raoogẽ wã n yetẽ: ‘Maneg-y-yã a Zeova* sorã! Rems-y-yã a soayã tɩ yɩ tɩrse.’”+ 4 A Zã ra yera fuug sẽn wʋg ne yʋgemd kõbdo, la a sẽbg a sɛɛg ne gãongo.+ A rɩɩb ra yaa sʋya,* la weoogẽ sɩɩdo.+ 5 Nebã ra yita Zerizalɛm la Zide fãa, n paas tẽns nins fãa sẽn be Zʋrdẽ kʋɩlgã noorã n kẽnd yẽ nengẽ,+ 6 t’a lisd-b* Zʋrdẽ kʋɩlgẽ wã,+ la b vẽnegd b yel-wẽnã n togsdẽ.

7 Yẽ sẽn yã Fariziyẽ-rãmb la Sadiseyẽ-rãmb+ wʋsg sẽn wat lisgã zĩigẽ wã, a yeel-b lame: “Yãmb a wag-toos yagense,+ ãnda n sagl yãmb tɩ y bao n põs sũ-puugr ning sẽn watã?+ 8 Woto wã, bɩ y tʋm tʋʋm sẽn wilgd tɩ y teka yam n kos sugri. 9 Ra tags-y tɩ yãmb sẽn paam t’a Abrahaam yaa yãmb ba+ wã sekame ye. Bala mam yeta yãmb tɩ Wẽnnaam tõe n kɩtame tɩ kug-kãensã lebg a Abrahaam kamba. 10 Larã zoe n bee tɩɩsã yẽgẽ. Dẽnd tɩɩg ning fãa sẽn pa womd bi-sõma, b na n kɛɛg-a lame n lob bugmẽ.+ 11 Sã n yaa ne maam, mam lisda yãmb koomẽ, y sẽn tek yam n kos sugrã yĩnga.+ La sẽn na n pʋgl-a maamã tõog yɩɩda maam. Mam pa zems tɩ piid a neooda meng ye.+ A na n lisa yãmb ne vʋʋsem sõngo,+ la ne bugum.+ 12 A zãada a kaorg* sẽn tar n yelgdẽ a nugẽ. A na n pɩɩsa a zɛɛgã zãnga, n wʋk koodã n sui baoorẽ wã, la a yõog wudgã ne bugum+ sẽn pa tõe n kiisi.”

13 Rẽ poore, a Zeezi yii Galile n wa a Zã nengẽ Zʋrdẽ kʋɩlgẽ wã, sẽn na yɩl t’a lis-a.+ 14 La a Zã baoome n na n gɩdg-a, n yeele: “Yaa yãmb n da segd n lis maam. La bõe yĩng tɩ yãmb wat mam nengẽ?” 15 T’a Zeezi leok yaa: “Bas tɩ yɩ woto nanda, bala segdame tɩ d maan bũmb nins fãa Wẽnnaam sẽn yeelã.”* Rẽ poore, a pa le gɩdg-a ye. 16 B sẽn lis a Zeezi koomẽ wã, tao-tao bala a le pukame. La saasã pakame,+ t’a Zã yã vʋʋsem sõngã sẽn sigd a zugu, n wõnd marwalle.+ 17 Sẽn paase, koɛɛg n yi saasẽ+ n yeele: “Yãoã yaa mam Bi-ribla,+ mam sẽn nong a soabã. A taa mam yam.”+

4 Rẽ poore, vʋʋsem sõngã talla a Zeezi n kẽng we-raoogẽ, sẽn na yɩl tɩ Sʋɩtãanã*+ mak-a.+ 2 A sẽn loe noor wĩndg la yʋng rasem pis-naas poore, kom yõk-a lame. 3 La Makdã+ kolgame n yeel-a yaa: “Fo sã n yaa Wẽnnaam biiga, bɩ f yeel kug-kãensã tɩ b lebg buri.” 4 La a leokame yaa: “B gʋlsame: ‘Ninsaal pa tog n vɩ ne rɩɩb bal ye. A tog n vɩɩ ne gomd ning fãa sẽn yit a Zeova* noorẽ wã.’”+

5 Rẽ poore, Sʋɩtãanã* tall-a lame n kẽng tẽn-sõngẽ wã,+ n tɩ rʋʋs-a wẽnd-doogã zugu,*+ 6 n yeel-a yaa: “Fo sã n yaa Wẽnnaam bi-ribla, bɩ f bas f meng n lʋɩ tẽnga, bala b gʋlsame: ‘A na n kõo a malɛgsã noor tɩ b gũ foom,’ la ‘malɛgsã na n koka foo ne b nusi, tɩ f naoor da wa lak kugr ye.’”+ 7 A Zeezi yeela yẽ yaa: “B le gʋlsame: ‘Yãmb pa segd n mak yãmb Wẽnnaam a Zeova* ye.’”+

8 Sʋɩtãanã* le tall-a lame n kẽng tãn-lug-lug zugu, n wilg-a dũniyã soolem toɛy-toɛyã fãa ne b ziirã,+ 9 la a yeel-a yaa: “Fo sã n wõgemd n waoog maam vugr bala, m na n kõ-f-la bõn-kãensã fãa.” 10 T’a Zeezi leok-a yaa: “Sʋɩtãana, looge! Bala b gʋlsame: ‘Yaa yãmb Wẽnnaam a Zeova* la y segd n waooge,+ la yaa yẽ a ye bal la y segd n sak ne y sũur fãa.’”+ 11 Dẽ, Sʋɩtãanã* loog n bas-a lame.+ La malɛgs n wa n ges a yelle.+

12 A Zeezi sẽn wa n wʋm tɩ b yõka a Zã wã,+ a kẽnga Galile.+ 13 Yẽ sẽn yi Nazarɛte, a tɩ zĩnda Kapɛrnawum+ sẽn be mogrã noore, Zebulõ la Naftali soolmẽ wã, 14 tɩ no-rɛɛs a Ezayi sẽn da yeel bũmb ningã pidsi. A ra yeelame: 15 “Zebulõ soolmã la Naftali soolmã sẽn be mogrã sor noorã, Zʋrdẽ kʋɩlgã rʋʋnde, Galile sẽn yaa bu-zẽms soolmã, 16 neb nins sẽn zĩ lik pʋgẽ wã yãa vẽenem-kãsenga, la sã n yaa ne sẽn zĩ-b tẽng ning kũum maasem sẽn bui wã, vẽenem+ puka b zutu.”+ 17 Rẽ tɛka, a Zeezi sɩnga mooneg n yetẽ: “Tek-y yam n kos sugri, bala saasẽ Rĩungã kolgame.”+

18 A sẽn wa n kẽnd Galile mogrã noore, a yãa rap a yiib sẽn yaa ba-biisi. Yaa a Sɩmo b sẽn boond me t’a Pɩyɛɛrã,+ la a ba-biig a Ãndere. B ra lobda zĩm-gãmbr mogrã pʋgẽ, bala b ra yaa zĩm-yõgdba.+ 19 La a yeel-b lame yaa: “Wa n tũ-y maam, tɩ mam na n kɩtame tɩ y yõgd neba,+ wa y sẽn yõgd zĩmã to-to wã.” 20 Zĩig pʋgẽ, b basa b zĩm-gãmba wã n pʋg-a.+ 21 A sẽn yi be, a yãa rap a yiib me sẽn yaa ba-biisi. Yaa a Zebede biig a Zak ne a ba-biig a Zã.+ B ra bee koom-koglg pʋg ne b ba a Zebede, n manegd b zĩm-gãmba, t’a Zeezi bool-ba.+ 22 Zĩig pʋgẽ, b basa koom-koglgã ne b ba wã, n pʋg-a.

23 A Zeezi saaga Galile soolmã fãa,+ n zãmsd nebã tigsg rotẽ,+ la a moond Rĩungã koe-noogã, n sãoogd bãas buud fãa, la komslem buud fãa.+ 24 A yʋʋrã saaga Siiri soolmã fãa. Nebã ra tara sẽn namsd-b ne bãas la tood buud toor-toore,+ zĩn-dãmb sẽn namsd b rãmba,+ n paas sẽn lʋɩt-b kĩsinkĩiri,+ la koms-rãmb n wat a nengẽ, t’a sãoogd-ba. 25 Rẽ kɩtame tɩ neb kʋʋng yi Galile, Dekapolle,* Zerizalɛm, Zide la Zʋrdẽ kʋɩlgã rʋʋnd n pʋg-a.

5 A Zeezi sẽn yã kʋʋngã, a rʋʋ tãngã zug n zĩndi, t’a karen-biisã wa a sɛɛgẽ. 2 Dẽ, a sɩngame n zãmsd-ba, n yetẽ:

3 “Sũ-noog rãmb la neb nins sẽn mi tɩ b segd n baoo Wẽnnaamã,+ bala saasẽ Rĩungã yaa bãmb n so.

4 “Sũ-noog rãmb la neb nins sẽn kẽnd ne sũ-sãamsã, bala b na n paama belsgo.+

5 “Sũ-noog rãmb la neb nins sẽn yaa sũ-maasem dãmbã,*+ bala b na n sooga tẽngã.+

6 “Sũ-noog rãmb la neb nins tɩrlem kom la a ko-yũud sẽn tarã,+ bala b na n tɩgame.*+

7 “Sũ-noog rãmb la nimbãan-zoɛtbã,+ bala b na n zoee b nimbãanega.

8 “Sũ-noog rãmb la neb nins sẽn yaa pʋ-peelem dãmbã,*+ bala b na n yãa Wẽnnaam.

9 “Sũ-noog rãmb la neb nins sẽn baood laafɩ wã,*+ bala b na n bool-b lame tɩ Wẽnnaam kamba.*

10 “Sũ-noog rãmb la neb nins b sẽn namsd tɩrlem yĩngã,+ bala saasẽ Rĩungã yaa bãmb n so.

11 “Yãmb yaa sũ-noog rãmba, sã n mik tɩ b paoogda yãmb+ mam yĩnga, n namsd yãmb+ la b rõt yãmb ne wẽng buud fãa.+ 12 Maan-y sũ-noog la y kɩdme,+ yãmb keoorã+ sẽn be saasẽ wã sẽn yaa kãsengã yĩnga. Bala yaa woto me la b nams no-rɛɛsdbã sẽn zĩnd sẽn deng yãmbã.+

13 “Yãmb yaa dũniyã yamsem.+ La yamsem sã n sãbge, bõe la b tõe n maan t’a le paam noosem? A pa le tar yõod tɩ sã n pa b rɩk-a n lob yɩng+ tɩ nebã tab ye.

14 “Yãmb yaa dũniyã vẽenem.+ Tẽng sẽn be tãng zug pa tõe n solg ye. 15 Ned pa yõgend fɩtl n ning peoog* tẽngr ye. A na n dogl-a-la fɩtl-doagendg zugu, tɩ vẽneg neb nins fãa sẽn be roogã pʋgẽ wã.+ 16 Bɩ yãmb me vẽenemã yãg nebã sʋka,+ tɩ b tõog n yã yãmb tʋʋm-sõma wã,+ n pẽg yãmb Ba sẽn be saasẽ wã.+

17 “Ra tags-y tɩ mam waame n na n sãam Tõogã la no-rɛɛsdbã sẽn gʋls bũmb ninsã ye. Mam pa wa n na n sãam-b ye. Yaa sẽn na n pids-ba.+ 18 Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ baa saasã la tẽngã sã n looge, Tõogã gʋls-bil ning sẽn pa ta a taabã, wall a gʋls-bi-pɛdg baa a ye kõn sãame, tɩ bõn-kãensã fãa pa pids ye.+ 19 Rẽnd ned ning fãa sẽn kɩɩsd no-bõon-kãensã a ye, la a yet neb a taabã tɩ b maan woto, yẽ kõn zems tɩ kẽ saasẽ Rĩungã pʋgẽ ye.* La ned sã n tũud no-kãense, la a zãmsd neb a taabã rẽ, yẽ soab na n zemsame tɩ kẽ saasẽ Rĩungã pʋgẽ.* 20 Mam yeta yãmb tɩ yãmb tɩrlmã sã n pa yɩɩg gʋlsdbã ne Fariziyẽ-rãmbã rẽndã,+ yãmb kõn tol n kẽ saasẽ Rĩungã pʋgẽ ye.+

21 “Yãmb wʋmame tɩ b ra yeela pĩnd wẽndẽ dãmbã yaa: ‘Fo pa segd n kʋ ye.+ La tɩ ned sã n kʋ a to, zemsame tɩ bʋ-kaoodb kao a bʋʋdo.’+ 22 La mam yeta yãmb tɩ ned sũur sã n yik ne a saam-biig n pa sigda,+ zemsame tɩ bʋ-kaoodb kao a bʋʋdo. Ned sã n paoog a saam-biig ne gom-bɛda, zemsame tɩ Bʋ-kaoodbã sul-kãsengã* kao a bʋʋdo. La ned sã n yeel a to yaa: ‘Fo yaa yalem tembende,’ zemsame tɩ b lob-a Zeyɛn* bugmã pʋgẽ.+

23 “Woto yĩnga, fo sã n tall f kũun n ta tẽn-kugrã taoore,+ n tẽeg tɩ f saam-biig sũur n sãam ne foo, 24 bɩ f bas kũunã tẽn-kugrã taoore, la f reng n kẽng n tɩ maneg f yellã ne f saam-biigã, n yaool n wa kõ f kũunã.+

25 “Bɩ f yɩ tao-tao n maneg f yell ne f zabd-n-taaga, yãmb sẽn wat n be sorẽ n dabd bʋ-kaoorã zĩigẽ, sẽn na yɩl tɩ f zabd-n-taagã ra wa rɩk-f n ning bʋ-kaoodã nugẽ, tɩ bʋ-kaoodã ning-f bʋ-kaoor zĩigẽ tʋm-tʋmdã nugẽ, t’a kɩt tɩ b kẽes-f bãens roogẽ ye.+ 26 Mam yeta foom sɩd tɩ f sã n pa yao f samdã, hal n tãag f yaoolem lagf ning sẽn pa zem baa fʋɩ wã,* b kõn bas-f tɩ f yi ye.

27 “Yãmb wʋmame tɩ b ra yeelame: ‘Fo pa segd n yo ye.’+ 28 La mam yeta yãmb tɩ ned sã n ges pag+ hal t’a yam wa kẽ-a, a zoe n yoo ne-a a sũurẽ wã.+ 29 Woto yĩnga, fo rɩtg nifã sã n kʋɩɩbd foom* bɩ f feoog-a n lob yɩɩga.+ Bala fo sã n kong f yĩngã will a yembr n são b sẽn na n lob f yĩngã tõr Zeyɛnne.*+ 30 Sẽn paase, fo rɩtg nugã sã n kʋɩɩbd foom bɩ f fiuug-a n lob yɩɩga. Bala fo sã n kong f yĩngã will a yembr n são f yĩngã tõr sẽn na n wa tɩ be Zeyɛnne.*+

31 “B ra yeelame me: ‘Ned sã n na n kao kãadem ne a paga, bɩ a kõ-a basg sebre.’+ 32 La mam yeta yãmb tɩ ned sã n kao kãadem ne a pag tɩ pa a sẽn yo* yĩng bala, a kɩtdame t’a tõe n lʋɩ yoob pʋgẽ. La ned sã n kẽ kãadem ne pag b sẽn base, yẽ me yoodame.+

33 “Yãmb wʋmame me tɩ b ra yeela pĩnd wẽndẽ dãmbã yaa: ‘Fo pa segd n wẽen n yaool n pa pidsi,+ la tɩ f segd n pidsa pʋleng ning fãa f sẽn pʋlem a Zeova.’*+ 34 La mam yeta yãmba: Ra wẽen-y a bada.+ Ra wẽen-y ne saasã ye. Bala yaa Wẽnnaam geere. 35 Ra wẽen-y ne tẽngã, bala yaa Wẽnnaam nao-roagendga.+ Ra wẽen-y ne Zerizalɛm me ye. Bala yaa Rĩm-kãsengã galʋ-tẽnga.+ 36 Ra wẽen-y ne y zugã ye. Bala yãmb pa tõe n kɩt tɩ y zoobg a yembr lebg pɛɛlg bɩ sablg ye. 37 Bɩ yãmb ‘N-yẽe’ yɩ n-yẽe, tɩ y ‘Ayo’ yɩ ayo.+ Bala sẽn zʋʋg rẽ yita wẽng soabã nengẽ.+

38 “Yãmb wʋmame tɩ b ra yeelame: ‘Nifr nifr yĩnga, la yẽnd yẽnd yĩnga.’+ 39 La mam yeta yãmba: Ra kɩɩs-y nin-wẽng ye. La ned sã n wẽ f rɩtg yɛgdgã, bɩ f tees-a yɛgdg a to wã me.+ 40 La ned sã n dat n tall foo n kẽng bʋʋd zĩigẽ sẽn na yɩl n deeg f tẽngr fuugu, bɩ f bas t’a reeg f zugẽ fuugã me.+ 41 Pãn-soaad sã n modg foo tɩ f tʋk zɩɩb n kẽn kɩlo a yembre, bɩ f kẽn kɩlo a yiibu. 42 Ned sã n kos foo bũmb bɩ f kõ-a. Ned sã n dat n peng* fo bũmb me bɩ f ra zãgs ye.+

43 “Yãmb wʋmame tɩ b ra yeelame: ‘Fo segd n nonga f to,+ la f kisg f bɛya.’ 44 La mam yeta yãmba: Nong-y y bɛɛbã,+ la y pʋʋsd neb nins sẽn namsd yãmbã yĩnga.+ 45 Woto la y wilgd tɩ y yaa y Ba sẽn be saasẽ wã kamba.+ Bala a kɩtdame t’a wĩntoogã zẽkd nin-wẽnsã la nin-sõma wã yĩnga, la a kɩtdẽ tɩ saagã niid nin-tɩrsã la sẽn pa-b tɩrsã yĩnga.+ 46 La yãmb sã n nong neb nins sẽn nong yãmbã bala, bõe keoor la yãmb segd ne?+ Yõor-yaood dɛɛgdbã me pa maand woto la? 47 La yãmb sã n pʋʋsd yãmb saam-biisã bala, yãmb maanda bõn-kãseng sɩda? Neb nins sẽn pa mi Wẽnnaamã me pa maand woto la? 48 Woto yĩnga, yãmb segd n zemsa zãnga, wa yãmb Ba sẽn be saasẽ wã sẽn zems zãngã.+

6 “Bɩ yãmb gũus n da wa tʋm y tʋʋm-sõma wã nebã nifẽ sẽn na yɩl tɩ b yã ye.+ Sã n pa rẽ, y pa na n paam keoor y Ba sẽn be saasẽ wã nengẽ ye. 2 Woto wã, fo sã n dat n kõ naong rãmb kũuni,* bɩ f ra kɩt tɩ b peeb tãntãoog fo taoor wa pʋ-lik rãmbã sẽn maand tigsg rotẽ wã, la soay zut n dat tɩ nebã pẽg-bã ye. Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ b zoe n paama b keoorã zãnga. 3 La fo sã n na n kõ naong rãmb kũuni, bɩ f ra sak tɩ f nug-goabgã bãng f nug-rɩtgã sẽn maandã, 4 tɩ f kũunã yɩ sẽn soos n kõ. Woto, fo Ba wã sẽn ne bũmb fãa wã na n keoo foom.+

5 “Yãmb sã n na n pʋʋs me, bɩ y ra maan wa pʋ-lik rãmbã ye.+ B nong n yasa tigsg rotẽ la so-kãsemsã sotiisẽ n pʋʋsdẽ, n dat tɩ nebã yã-ba.+ Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ b zoe n paama b keoorã zãnga. 6 La fo sã n na n pʋʋs bɩ f kẽ f roogẽ, n pag kʋɩlengã la f yaool n pʋʋs f Ba sẽn yaa soab ning ninsaal sẽn pa tõe n yã wã.+ Woto, fo Ba wã sẽn ne bũmb fãa wã na n keoo foom. 7 Fo sã n wa pʋʋsdẽ, bɩ f ra togsd goam n yɩlemdẽ, wa bu-zẽmsã neb* sẽn maandã ye. B tẽedame tɩ b sẽn gomd wʋsgã yĩng la b pʋʋsgã na n deege. 8 Bɩ y ra maan wa bãmb ye. Bala nand tɩ y kos menga, yãmb Ba wã mii bũmb nins yãmb sẽn datã.+

9 “Woto wã, ad yãmb sẽn tog n pʋʋs to-to:+

“‘Tõnd Ba sẽn be saasẽ, bɩ yãmb yʋʋr+ paam waoogre.*+ 10 Bɩ yãmb Rĩungã+ wa. Bɩ y raabã+ maan tẽngã zugu,+ wa sẽn maand saasẽ wã.* 11 Bɩ y kõ tõnd rɩɩb* rũndã daarã yĩnga,+ 12 la y kõ tõnd sugr d yel-wẽnã yĩnga,* wa tõnd me sẽn kõ d bɛɛgdbã* sugrã.+ 13 Ra bas-y tõnd tɩ d maan yel-wẽnd makr sasa ye.*+ Fãag-y* tõnd wẽng soabã nugẽ.’+

14 “Bala yãmb sã n kõt nebã sugr b beegrã yĩnga, yãmb Ba sẽn be saasẽ wã me na n kõo yãmb sugri.+ 15 La yãmb sã n pa kõt nebã sugr b beegrã yĩnga, yãmb Ba wã me pa na n kõ yãmb sugr y beegrã yĩng ye.+

16 “Yãmb sã n loe noor+ bɩ y ra le gãnem y nensã wa pʋ-lik rãmbã ye. Bãmb yeegda b nensã,* n dat tɩ nebã bãng tɩ b loee noore.+ Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ b zoe n paama b keoorã zãnga. 17 La fo sã n loe noor bɩ f sõog f zugã kaam, la f widg f nengã, 18 sẽn na yɩl tɩ nebã ra bãng tɩ fo loee noore, tɩ yɩ f Ba sẽn yaa soab ning ninsaal sẽn pa tõe n yã wã bal n mi rẽnda. Woto, fo Ba wã sẽn ne bũmb fãa wã na n keoo foom.

19 “Bɩ y ra le bĩng y paoongã tẽng zugu,+ zĩig ning mogd* la tẽngempiisim sẽn sãamde, la wagda sẽn kẽed n zuudã ye. 20 Bĩng-y yãmb paoongã saasẽ,+ zĩig ning mogd la tẽngempiisim sẽn pa sãamde,+ la wagda sẽn pa kẽed n zuudã. 21 Bala fo paoongã sẽn be zĩig ninga, yaa be la fo sũurã me na n zĩndi.

22 “Nifr yaa yĩngã fɩtla.+ Dẽnd fo nifã sã n get bõn-yɛnga,* fo yĩngã tõr na n yɩɩ vẽenem.* 23 La fo nifã sã n tʋll bũmb neb a taab sẽn tare,*+ fo yĩngã tõr na n yɩɩ lika. Vẽenem ning sẽn be fo pʋgẽ wã sã n yaa lika, lik-kãng sɩd na n yɩɩ kãsenga!

24 “Ned baa a ye pa tõe n yɩ zu-soben-dãmb a yiib yamb ye. Bala a na n kisga a ye, la a nong a to wã,+ pa rẽ bɩ a sak a ye, la a paoog a to wã. Yãmb pa tõe n yaa Wẽnnaam yembse, la y yaa arzɛgsã yembs me ye.+

25 “Rẽ n so tɩ mam yet yãmb yaa: Ra le maan-y yɩɩr+ ne y vɩɩmã* yelle, rat n yeel tɩ yãmb sẽn na n dɩ bũmb ninga, wall y sẽn na n yũ bũmb ninga, pa rẽ bɩ ne y yĩngã yelle, rat n yeel tɩ y sẽn na n yeelg bũmb ning ye.+ Ninsaal vɩɩmã* yõod pa yɩɩd rɩɩbo, tɩ yĩngã yõod yɩɩd fut sɩda?+ 26 Maag-y y yĩng n ges bõn-yɩgdɩ wã sẽn yɩgd yĩngrã.+ Bãmb pa bʋte, b pa kẽebde, la b pa tigsd bao pʋsẽ me ye. La yãmb Ba sẽn be saasẽ wã rɩlgd-b lame. Yãmb yõod pa yɩɩd bõn-yɩgdɩ wã sɩda? 27 Yãmb sʋka, ãnda n tõe n paas a vɩɩmã woglem kãntɩɩg* a yembre, a sẽn maand yɩɩr yĩnga?+ 28 La bõe yĩng tɩ y maand yɩɩr fut poorẽ? Ges-y rulg-lɛlmã sẽn be weoogẽ wã sẽn bɩt to-to wã, n dɩk yam. B pa tʋmde, la b pa wĩid gĩs me ye. 29 La mam yeta yãmb tɩ baa a Salomo+ ne a ziirã fãa, a pa tõog n maneg a meng wa rulg-lelem-kãensã a yembr ye. 30 Yãmb a tẽeb bilf rãmba, Wẽnnaam sã n nagsd mood sẽn be weoogẽ rũndã, tɩ b na n dɩk-b n lob bugmẽ beoogã, a kõn sõng yãmb n yɩɩg tɩ y paam fut sɩda? 31 Bɩ y ra tol n maan yɩɩre,+ n sokd y meng yaa: ‘Bõe la tõnd na n dɩ?’ bɩ ‘Bõe la tõnd na n yũ?’ wall ‘Bõe la tõnd na n yeelge?’+ 32 Bala yaa bõn-kãens la bu-zẽmsã neb baood ne b sũy fãa. Yãmb Ba sẽn be saasẽ wã miime tɩ yãmb data bõn-kãens fãa.

33 “Bɩ y rengd n baood Wẽnnaam Rĩungã ne a tɩrlmã wakat fãa, tɩ b na paas yãmb bõn-kãens fãa sẽn ketã.+ 34 Ra maan-y yɩɩr a bada ne beoog yelle,+ bala beoog me na n talla a meng zu-loeese. Daar fãa tara a meng yɛl tɩ seke.

7 “Bas-y taab bʋʋd kaoobo,+ tɩ Wẽnnaam ra wa kao yãmb me bʋʋd ye. 2 Bala yãmb sẽn kaood nebã bʋʋd to-to wã, b na n kaoo yãmb me bʋʋd woto,+ la yaa ne makdg ning yãmb sẽn tar n makdẽ wã la b na n mak n lebs yãmba.+ 3 Bõe yĩng tɩ fo get moogã sẽn be f saam-biigã nifẽ wã, n yaool n pa ne sug-raoogã sẽn be fo mengã nifẽ wã?+ 4 Bɩ fo na n yɩɩ wãn n yeel f saam-biiga: ‘Bas tɩ m yãk moogã sẽn be fo nifẽ wã,’ tɩ sug-raoog yaool n be fo mengã nifẽ? 5 Pʋ-lik soaba! Reng n yãk sug-raoogã sẽn be fo nifẽ wã, tɩ rẽ la f tõogd n bãng f sẽn na n maan to-to n yãk moogã f saam-biigã nifẽ.

6 “Ra rɩk-y bõn-sõamyã n kõ baase, la y ra rɩk y kĩndi n lob kurkuy taoor+ tɩ b wa tab ne b nao, la b lɛɛg n pogl-y ye.

7 “Kot-y tɩ b na kõ-yã.+ Gẽesd-y tɩ y na yã. Kogsd-y kʋɩlengã tɩ b na pak n kõ-yã.+ 8 Bala sẽn kot-a fãa paamdame,+ sẽn gẽesd-a fãa yãtame, la b pakd n kõo sẽn kogsd-a kʋɩleng fãa. 9 Sɩd me, ãnda n be yãmb sʋk t’a biig na n kos-a bur t’a kõ-a kugri? 10 Wall a sã n kos zĩnfu, a na kõ-a waaf sɩda? 11 Woto wã, baa yãmb sẽn yaa nin-wẽnsã sã n mi tɩ y segd kõo y kambã bũmb sẽn yaa sõma, sẽn yɩɩd fãa, yãmb Ba sẽn be saasẽ wã kõn kõ neb nins sẽn kot-a wã+ bõn-sõma+ sɩda?

12 “Rẽ wã, yãmb sẽn dat tɩ nebã maan bũmb nins yãmb yĩngã, yãmb me segd n maana bãmb bõn-kãense.+ Sɩd-sɩda, a Moyiiz Tõogã ne no-rɛɛsdbã sɛbã võor la woto.+

13 “Bɩ y tũ rigno-sẽkã n kẽ,+ bala rigno-yalengã, la so-yalengã tar n dabda sãoong zĩigẽ, la neb wʋsg tũuda be. 14 La sor ning sẽn tar n dabd vɩɩm zĩigẽ wã yaa sẽka, t’a rignoorã yaa bãanega, la a yãtbã sõor paoodame.+

15 “Gũus-y y mens ne zirẽ-be-no-rɛɛsdbã.+ B wata yãmb nengẽ n maand wa piis sẽn pa tar b toorẽ yellã,+ n yaool n yaa wa we-baas kom sẽn tare.+ 16 Yaa b biisẽ wã la y na n bãng-b n welge. Ned zɩ n wob sib wall kankam gõos tɩɩg zug ye. Bɩ bõe?+ 17 Woto me, tɩ-sõng fãa womda bi-sõma, la tɩ-yook fãa womda biis sẽn pa tar yõodo.+ 18 Tɩ-sõng pa tõe n wom biis sẽn pa tar yõod ye. Tɩ-yook me pa tõe n wom bi-sõma ye.+ 19 Tɩɩg ning fãa sẽn pa womd bi-sõma, b kɛɛgd-a lame n lob bugmẽ.+ 20 Rẽnd sɩd yaa b biisẽ wã la y na n bãng nin-kãens n welge.+

21 “Pa ned ning fãa sẽn boond maam tɩ ‘Zu-soaba, Zu-soaba,’ n na n kẽ saasẽ Rĩungã pʋgẽ ye. Yaa sẽn maand-a mam Ba sẽn be saasẽ wã raabã bala.+ 22 Baraare, neb wʋsg na n soka maam yaa: ‘Zu-soaba, Zu-soaba,+ tõnd pa togs bãngr-goam ne yãmb yʋʋre, n dig zĩn-dãmb ne yãmb yʋʋre, la d maan yel-soalem wʋsg ne yãmb yʋʋr sɩda?’+ 23 La mam na n leoka bãmb yaa: ‘Mam pa mi yãmb lae-lae! Yãmb a tʋʋm-wẽns-maandba, loog-y n bas-y maam!’+

24 “Woto yĩnga, ned ning fãa sẽn wʋm mam gom-kãensã la a tũudẽ, a na n yɩɩ wa rao sẽn tar yam sẽn me a roog kugr zugu.+ 25 Saagã niime n kidgi, tɩ koomã pid zĩig fãa, tɩ sobgã me fug ne pãng n wẽ roogã, la a pa lʋɩ ye. Bala a yẽbga kugr zugu. 26 La ned ning fãa sẽn wʋm mam gom-kãensã la a pa tũudẽ, a na n yɩɩ wa yalem sẽn me a roog bĩisr zugu.+ 27 Saagã niime n kidgi, tɩ koomã pid zĩig fãa, tɩ sobgã me fug ne pãng n wẽ roogã+ t’a siigi, la a sãoongã yɩɩ kãsenga.”

28 A Zeezi sẽn togs gom-kãensã n sa, a sẽn da zãmsd nebã to-to wã linga kʋʋngã wʋsgo,+ 29 bala a ra pa zãmsd-b wa bãmb gʋlsdbã ye. A ra gomda ne tõogo.+

8 Yẽ sẽn yi tãngã zug n sigã, neb kʋʋng n pʋg-a. 2 La wãoor n wa n wõgemd a taoor n yeele: “Zu-soaba, yãmb sã n dat bala, y tõe n kɩtame tɩ m lebg yɩlemde.”+ 3 Dẽ, a tẽega a nug n sɩɩs-a n yeele: “M datame! Bɩ f lebg yɩlemde.”+ Zĩig pʋgẽ, a wãoodã sãoogame t’a lebg yɩlemde.+ 4 Rẽ poore, a Zeezi yeel-a lame: “Ra saag n togs ned ye.+ Kẽng n tɩ wilg f meng maan-kʋʋdã,+ la f kõ bũmb ning a Moyiiz sẽn wilgã+ tɩ yɩ kaset bãmb yĩnga.”

5 A sẽn kẽ Kapɛrnawum, soda-naab n wa a nengẽ n kos-a+ 6 n yeel yaa: “M soaala, mam tʋʋm-biig n gãe yir n pa tõe n yiki, n namsd wʋsgo.” 7 A yeela yẽnda: “M sã n ta be, m na n sãoog-a lame.” 8 La soda-naabã leok-a lame yaa: “M soaala, mam pa zems tɩ y wa mam zakẽ ye. Yãmb we n yeel bũmb bal tɩ mam tʋm-tʋmdã na n paama laafɩ. 9 Bala neb n so ma-me, tɩ mam tar sodaas m sẽn so. M sã n yeel a ye: ‘Kẽnge!’ a kẽngdame, la m yeel a to: ‘Wa!’ a watame. M sã n yeel m yambã yaa: ‘Maan woto!’ a maanda rẽ.” 10 A Zeezi sẽn wʋm gom-kãensã, ling-a-la wʋsg t’a yeel neb nins sẽn pʋgd-a wã yaa: “Mam yeta yãmb sɩd tɩ Israyɛll soolmẽ wã, m pa yã ned tẽeb sẽn yaa kãseng woto ye.+ 11 La mam yeta yãmb tɩ neb wʋsg na n yii yaang la nin-taoore, n wa zĩnd taablẽ ne a Abrahaam, a Izaak la a Zakoob saasẽ Rĩungã pʋgẽ.+ 12 La b na n loba Rĩungã kamb yɩng likã pʋgẽ. Yaa be la b na n yãb la b wãb b yẽnã.”+ 13 Rẽ poore, a Zeezi yeela soda-naabã yaa: “Kẽnge. Bɩ f kosgã reege, fo sẽn wilg tɩ f tara tẽebã yĩnga.”+ Wakat kãng bala, tʋm-tʋmdã bãag sãoogame.+

14 A Zeezi kẽnga a Pɩyɛɛr zakẽ wã, n tɩ mik t’a Pɩyɛɛr pagã ma+ gãeeme t’a yĩnsã wɩnge.+ 15 Dẽ, yẽ sɩɩsa a nugu,+ la a yĩnsã sẽn da wɩngã sigame, t’a yik n sɩng a yell gesgo. 16 La zaabrã sẽn wa n ta, nebã talla neb wʋsg zĩn-dãmb sẽn tar n wa a nengẽ, la a riga zĩn-dãmbã ne a noor gomd bala, la a sãoog neb nins fãa sẽn bẽedã, 17 sẽn na yɩl tɩ Wẽnnaam sẽn kɩt tɩ no-rɛɛs a Ezayi yeel bũmb ningã pidsi. A ra yeelame: “Yẽ meng deega tõnd bãase, la a tʋk tõnd toodo.”+

18 A Zeezi sẽn yã tɩ neb kʋʋng n gũbg-a wã, a yeela a karen-biisã tɩ b wa tɩ b kẽng mogrã rʋʋnde.+ 19 La gʋlsd a ye n kolg-a n yeele: “Karen-saamba, mam na n tũu yãmb n kẽng zĩig ning fãa y sẽn na n kẽnge.”+ 20 La a Zeezi leok-a lame yaa: “Waas* tara bogdo, tɩ liuuli wã me tar tʋgdo, la Ninsaal biigã pa tar zĩig a sẽn na n gãneg a zug ye.”+ 21 Rẽ poore, a karen-biig a to n yeel-a yaa: “Zu-soaba, kõ-y maam sor tɩ m deng n kẽng n tɩ mum m ba wã.”+ 22 T’a Zeezi yeel-a: “Kell n tũ maam, la f bas kũ-rãmbã tɩ b mum b kũ-rãmba.”+

23 A tɩ kẽe koom-koglg pʋgẽ, t’a karen-biisã tũ-a.+ 24 La haya! Sob-kãseng n yik mogrã zugu, tɩ ko-pɛmã zẽkd koomã tɩ kẽed koglgã pʋgẽ. La a Zeezi ra gõeeme.+ 25 B kolgame n nek-a n yeele: “Zu-soaba, fãag-y-do. Tõnd na n kiime!” 26 La a yeel-b lame: “Yãmb a tẽeb bilf rãmba, bõe yĩng tɩ yãmb yɛɛsd* woto?”+ Rẽ poore, a yikame n tãs sobgã ne mogrã, la zĩigã lebga sɩddd.+ 27 Rẽ linga karen-biisã wʋsgo, tɩ b yeele: “Nin-kãngã yaa bõe neda? Baa sobgã ne mogrã sakd-a lame.”

28 A sẽn ta mogrã rʋʋnde, Gadara nebã soolmẽ wã, rap a yiib zĩn-dãmb sẽn tar yii yaadẽ wã n seg-a.+ B ra yaa nin-toos wʋsgo, hal tɩ ned baa a ye ra pa tõe n paam daood n tũ so-kãng ye. 29 B ra tãsdame n yetẽ: “Wẽnnaam Biiga, bõe la yãmb dat ne tõndo?+ Yãmb waame n na n nams tõnd+ tɩ wakat ning b sẽn yãkã nan pa ta la?”+ 30 La sẽn da vẽsg ne be bilfu, kurkuy wʋsg n da be be n dɩtẽ.+ 31 Zĩn-dãmbã sɩnga a Zeezi bõosgo, n yeel yaa: “Yãmb sã n na n dig tõnd bɩ y kɩt tɩ d tɩ kẽ kurkuyã.”+ 32 T’a yeel-ba: “Kẽng-y-yã!” Dẽ, zĩn-dãmbã yiime n tɩ kẽ kurkuyã. La kurkuyã fãa zoeeme n ta mogrã noore, n yi sigdgẽ* wã n lʋɩ mogrã pʋgẽ n ki koomẽ wã. 33 Sẽn da gũud-b kurkuyã zoeeme n kẽng tẽngã pʋgẽ, n tɩ togs kibarã fãa, baa bũmb ning sẽn paam neb nins zĩn-dãmbã sẽn da tarã. 34 La tẽngã neb fãa yiime n na n seg a Zeezi. B sẽn yã-a wã, b kos-a lame t’a yi bãmb soolmẽ wã.+

9 Rẽ n so t’a Zeezi kẽ koom-koglgã, n pasg mogrã n leb a meng tẽngẽ wã.+ 2 La neb n dɩk rao sẽn ki bogr ne gãag n wa a nengẽ. A Zeezi sẽn yã tɩ b tara tẽebã, a yeela ki-bogrã yaa: “M biiga, keng f sũuri! Fo paama f yel-wẽnã sugri.”+ 3 La gʋlsdb kẽer ra yeta b mens yaa: “Ra-kãngã paoogda Wẽnnaam.” 4 A Zeezi sẽn mi b tagsa wã, a sokame: “Bõe yĩng tɩ yãmb tagsd tags-wẽns y sũurẽ?+ 5 Wala makre, bʋg yeelg n yaa nana n yɩɩda: ‘Fo paama f yel-wẽnã sugr bɩ,’ bɩ ‘Yik n kẽne’?+ 6 La mam na n wilga yãmb tɩ Ninsaal biigã tara noor tɩ kõ yel-wẽnã sugr tẽngã zugu.” Dẽ, a yeela ki-bogrã yaa: “Yik n dɩk f gãagã n kuil f yiri.”+ 7 A yikame n kuil a yiri. 8 Kʋʋngã sẽn yã rẽ wã, b yɛɛsa wʋsgo, n da pẽgd Wẽnnaam a sẽn kõ ninsaal tõog a woto wã yĩnga.

9 A Zeezi sẽn wa n yi be n loogdẽ, a yãa rao yʋʋr sẽn boond t’a Matiye t’a zĩ yõor-yaood reegr zĩigẽ. A yeela yẽ yaa: “Wa tũ maam.” Zĩig pʋgẽ, yẽ yikame n pʋg-a.+ 10 Rẽ poore, a Zeezi sẽn wa n zĩ roogẽ n dɩtẽ, yõor-yaood dɛɛgdb la yel-wẽn-maandb wʋsg n wa n naag yẽ ne a karen-biisã n dɩtẽ.+ 11 La Fariziyẽ-rãmbã sẽn yã rẽ wã, b soka a karen-biisã yaa: “Bõe yĩng tɩ yãmb karen-saambã rɩt ne yõor-yaood dɛɛgdb la yel-wẽn-maandba?”+ 12 A Zeezi sẽn wʋm b goamã, a yeelame: “Pa neb nins sẽn tar laafɩ wã n baood tɩp ye. Yaa bãad-rãmb n baood tɩpa.+ 13 Bɩ y kẽng n tɩ bao n bãng gomd ning sẽn yete: ‘Mam data nimbãan-zoeere, la pa maandã’ võore.+ Bala mam pa wa n na n bool nin-tɩrs ye. M waame n na n bool yel-wẽn-maandba.”

14 Dẽ, a Zã karen-biisã waa a Zeezi nengẽ, n sok-a yaa: “Bõe yĩng tɩ tõnd ne Fariziyẽ-rãmbã minim n loet noore, tɩ yãmb karen-biisã pa loetẽ?”+ 15 A Zeezi leoka bãmb n yeele: “Pʋg-paal sɩd+ sã n ket n be ne a zo-rãmba, bũmb bee sẽn tõe n sãam a zo-rãmbã sũur sɩda? La wakat n wat tɩ b na n yiis pʋg-paalã sɩd b sʋka.+ Dẽ, b na yaool n loe noore. 16 Ned pa be sẽn na n wãag peen-paall n lisg fu-kʋdr ye. Bala peen-paallã na n yõbgame n kɩt tɩ fu-kʋdrã kẽeg n yɩɩg pĩndã.+ 17 Nebã pa suiid divẽ-paalg wao-kʋd pʋsẽ me ye. B sã n maan dẽ, waoosã na n pusame tɩ divẽ wã raage, tɩ waoosã me yɩ bõne. La nebã suiida divẽ-paalg wao-paal pʋsẽ, sẽn na yɩl tɩ b yiibã fãa ra yɩ bõn ye.”

18 A sẽn wa n togsd nebã gom-kãensa wã, nin-naab a ye n kolg n wõgemd a taoor n yeele: “Tõe tɩ woto tɩ mam bi-puglã kiime. La mam kot-y lame tɩ y wa sɩɩs-a ne y nugu, t’a na vʋʋge.”+

19 Dẽ, a Zeezi yikame tɩ yẽ ne a karen-biisã pʋg-a. 20 La pag sẽn bẽed bãag yʋʋm piig la a yiib t’a zɩɩm yit n kolg a poorẽ,+ n sɩɩs a zugẽ fuugã noore,+ 21 bala a ra yeta a sũurẽ yaa: “Mam sã n sɩɩs a fuugã bala, mam na n paama laafɩ.” 22 A Zeezi wẽnemdame n yã pagã, n yeel-a yaa: “M biiga, keng f sũuri! Fo tẽebã kɩtame tɩ f paam laafɩ.”+ Wakat kãng bala, pagã paama laafɩ.+

23 A Zeezi sẽn ta nin-naabã zakẽ n yã wɩ-pɛɛbdbã ne kʋʋngã sẽn maand bʋʋrã,+ 24 a yeelame: “Yi-y-yã, bala bi-puglã pa ki ye. A gõeeme.”+ Nebã sẽn wʋm dẽ wã, b sɩnga a yaalgo. 25 B sẽn yiis kʋʋngã bala, a Zeezi kẽeme n gãd bi-puglã nug+ tɩ bi-puglã yiki.+ 26 La yel-kãngã kibarã saaga soolem-kãng fãa.

27 A Zeezi sẽn wa n yi be n loogdẽ, rap a yi sẽn yaa zoens+ n da pʋgd-a, n zẽkd b koees n yetẽ: “Davɩɩd Biiga, zoe-y tõnd nimbãanega.” 28 A Zeezi sẽn tɩ kẽ roogẽ wã, zoensã waa a nengẽ, t’a sok-b yaa: “Yãmb tẽedame tɩ mam tõe n maana bõn-kãng bɩ?”+ Tɩ b leok yaa: “N-ye, Zu-soaba.” 29 Dẽ, a Zeezi sɩɩsa bãmb ninã+ n yeele: “Bɩ a yɩ wa yãmb sẽn tẽedã.” 30 B ninã pukame tɩ b neẽ. Sẽn paase, a Zeezi keoog-b lame n yeele: “Ra saag-y tɩ ned bãng yãoã ye.”+ 31 La b sẽn yi wã, b goma a Zeezi yell tɩ soolem-kãng nebã fãa wʋme.

32 Zoensã sẽn wa n loogdẽ wã, neb n tall rao zĩn sẽn tar t’a yaa muk n wa a Zeezi nengẽ.+ 33 A sẽn dig zĩnã poore, mukã gomame.+ Rẽ linga kʋʋngã wʋsg tɩ b yeele: “Bõn-kãngã buud zɩ n maan Israyɛll ye.”+ 34 La Fariziyẽ-rãmbã ra yetame: “A rigda zĩn-dãmbã ne zĩn-dãmbã naabã maasem.”+

35 A Zeezi ra saagda tẽn-bɛd la tẽn-bõones fãa, n zãmsd nebã b tigsg rotẽ, n moond Rĩungã koe-noogã, la a sãoogd bãas la komslem buud fãa.+ 36 A Zeezi sẽn yã kʋʋngã, b nimbãaneg yõk-a lame.+ Bala a mikame tɩ b yaa wa piis sẽn pa tar pe-kɩɩma,+ n namsdẽ la b pa tar ned sẽn get b yell ye. 37 Dẽ, a Zeezi yeela a karen-biisã yaa: “Sɩd-sɩda, tigsgã yaa wʋsgo, la tʋm-tʋmdbã sõor paoodame.+ 38 Woto wã, bɩ y kos tigsgã Soab t’a tʋm tʋm-tʋmdb tɩ b wa a tigsgẽ wã.”+

10 Dẽ, a boola a karen-biis piig la a yiibã n kõ-b tõog tɩ b rig zĩn-dãmba,*+ la b sãoog bãas la komslem buud fãa.

2 Ad tẽn-tʋmdb piig la a yiibã yʋya:+ Pipi, yaa a Sɩmo b sẽn boond me t’a Pɩyɛɛrã+ ne a ba-biig a Ãndere,+ a Zak sẽn yaa a Zebede biigã n paas a ba-biig a Zã,+ 3 a Filip ne a Bartelemi,+ a Toma,+ a Matiye+ sẽn yaa yõor-yaood dɛɛgdã, a Alfe biig a Zake, a Taade, 4 a Sɩmo b sẽn boond tɩ yẽesem soabã, la a Zida Iskariot sẽn yaa ned ning sẽn wa n zãmb a Zeezi wã.+

5 A tʋma nin-kãens piig la a yiibã, n kõ-b noya.+ A yeelame: “Ra kẽng-y bu-zẽmsã nengẽ, la y ra kẽ Samari tẽng+ baa a ye pʋgẽ ye. 6 Kẽng-y Israyɛll buudã neb sẽn yaa wa piis sẽn menemã nengẽ bala.+ 7 Kẽng-y n moon-y n yeele: ‘Saasẽ Rĩungã kolgame.’+ 8 Sãoog-y bãad-rãmba,+ vʋʋg-y kũ-rãmba, kɩt-y tɩ wãoob lebg yɩlma, la y rig zĩn-dãmba. Yãmb deega zaalem, bɩ y kõ zaalem. 9 Ra bao-y sãnem bɩ wanzuri, wall zũud n sui y ligd sẽbdsẽ,+ 10 wall y zã rɩɩb korgo, bɩ fu-yord a yiibu,* pa rẽ bɩ neooda, wall dasaar+ y so-toakã yĩng ye. Bala tʋm-tʋmd zemsa ne a rɩɩbo.+

11 “Yãmb sã n kẽ tẽn-bedr wall tẽn-bila, bɩ y bao ned sẽn zems n pa a zakẽ wã n tãag y loogre.+ 12 Yãmb sã n kẽ zakã pʋgẽ bɩ y pʋʋs zakã rãmba. 13 Sã n mik tɩ zakã zemsame, bɩ laafɩ zĩnd a pʋgẽ wa yãmb sẽn kosã.+ La sã n mik t’a pa zemse, bɩ yãmb laafɩ wã lebg n sig y mens zutu. 14 Yãmb sẽn ta zĩig ning fãa tɩ b pa reeg yãmb wall b pa kelg yãmb goamã, y sã n wa yit zag-kãng wall tẽn-kãnga, bɩ y pĩms y naoã tom.+ 15 Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ Bʋ-kaoorã daare, na n yɩɩ nana ne Sodom la Gomoor tẽnsã+ n yɩɩg tẽn-kãnga.

16 “Ade! Mam tʋmda yãmb wa piis we-baas sʋka. Woto wã, bɩ y yɩ gũus-m-mens rãmb wa wiisi, la y yɩ neb sẽn pa tar b toorẽ yell wa marwala.+ 17 Bɩ y gũus ne nebã, bala b na n yõga yãmb n kẽng bʋʋd zĩisẽ,+ la b pãb yãmb ne kalwaas+ b tigsg rotẽ wã.+ 18 B na n talla yãmb n kẽng guvɛrneer-dãmb la rĩm-dãmb nengẽ+ me mam yĩnga, tɩ yɩ kaset bãmb ne buud toɛy-toɛyã yĩnga.+ 19 La b sã n wa yõg yãmba, bɩ y ra maan yɩɩr ne yãmb sẽn na n gom to-to wall y sẽn na n yeel bũmb ning ye. Bala b na n wilga yãmb y sẽn segd n yeelã wakat kãnga.+ 20 Sẽn gomd-bã pa yãmb bal ye. Yaa yãmb Ba wã vʋʋsem sõngã n tũnugd ne yãmb n gomda.+ 21 Sẽn paase, ned na n yõka a ba-biig n kɩs tɩ b kʋ, tɩ ba yõk a biig n kɩse, tɩ kamb kɩɩs b roagdb n kɩt tɩ b kʋ-ba.+ 22 Nebã fãa na n kisga yãmb mam yʋʋrã yĩnga,+ la ned ning sẽn na n tõog toog* hal n tãag saabã, a na n paama fãagre.+ 23 B sã n nams yãmb tẽng a ye bɩ y zoe n kẽng tẽng a to.+ Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ yãmb pa na n gilg Israyɛll tẽnsã n sa la Ninsaal biigã wa ye.

24 “Karen-biig pa yɩɩd a karen-saamba, tɩ yamb me pa yɩɩd a zu-soab ye.+ 25 La karen-biig sã n paam n lebg wa a karen-saamba, tɩ yamb me paam n lebg wa a zu-soaba,+ sekame. Nebã sã n bool zakã soab t’a Beelzebuubi,*+ b kõn bool a zakã rãmb woto n yɩɩd sɩda? 26 Bɩ y ra zoe bãmb ye. Bala bũmb pa be sẽn lud sẽn pa na n puki, la bũmb pa be sẽn solg sẽn pa na n vẽneg ye.+ 27 Bũmb ning mam sẽn togs yãmb likẽ, bɩ y rɩk-a n togs vẽenemẽ, la y moon bũmb nins yãmb sẽn wʋm tɩ m walmã rotã zutu.+ 28 Ra zoe-y neb nins sẽn kʋʋd yĩngã, la b yaool n pa tõe n kʋ sɩɩgã* ye.+ Bɩ y zoe sẽn tõe n sãam-a yĩngã ne sɩɩgã fãa Zeyɛn* pʋgẽ wã.+ 29 B pa koosd yirs a yiib ligd-koɛɛng sẽn pa zem baa fʋɩ* sɩda? Baasgo, b baa a ye pa lʋɩt tẽng tɩ yãmb Ba wã pa bãng ye.+ 30 La baa yãmb zugã zoobd fãa sõdame. 31 Woto wã, bɩ y ra maan dabeem ye. Yãmb yõod yɩɩda yirs wʋsgo.+

32 “Rẽ n so tɩ ned ning fãa sẽn na n yeel nebã taoor t’a mii maam,+ ma-me na n yeela m Ba sẽn be saasẽ wã taoor tɩ m mi-a lame.+ 33 La ned sã n yeel nebã taoor t’a pa mi maam, ma-me na n yeela m Ba sẽn be saasẽ wã taoor tɩ m pa mi-a ye.+ 34 Ra tags-y tɩ mam waame n na n kɩt tɩ laafɩ zĩnd tẽngã zug ye. Mam pa wa ne laafɩ ye. M waa ne sʋʋga.+ 35 Bala m waame n na n kɩt tɩ welgr zĩndi: Bi-ribl na n zabda ne a ba, tɩ bi-pugl zabd ne a ma, la pag na n zabda ne a sɩd-ma.+ 36 Hakɩɩka, ned meng zak rãmb na n yɩɩ a bɛɛba. 37 Ned ning sẽn nong a ba wall a ma n yɩɩd maam pa zems tɩ yɩ mam karen-biig ye. Sẽn nong-a a bi-ribl wall a bi-pugl n yɩɩd maam me pa zems tɩ yɩ mam karen-biig ye.+ 38 Ned ning sẽn pa na n sak n dɩk a namsg ra-luk* n tũ maam pa zems tɩ yɩ mam karen-biig ye.+ 39 Ned ning sẽn baood n na n kogl a vɩɩm,* a na n bõn-a lame, la ned ning sẽn bõn a vɩɩm* mam yĩng na n le paam-a lame.+

40 “Ned ning sẽn deegd yãmb reegda ma-me, la ned ning sẽn deegd maam reegda Soab ning sẽn tʋm maamã me.+ 41 Sẽn deegd-a no-rɛɛs a sẽn yaa no-rɛɛsã yĩnga, a na paam no-rɛɛs keoore.+ La sẽn deegd-a nin-tɩrg a sẽn yaa nin-tɩrgã yĩnga, a na paam nin-tɩrg keoore. 42 Sẽn paase, mam yeta yãmb sɩd tɩ ned ning sẽn na n kõ kom-bõon-kãensã ned a ye ko-maasg t’a yũ, a sẽn yaa mam karen-biigã yĩnga, a pa na n kong a keoorã ye.”+

11 A Zeezi sẽn wilg a karen-biis piig la a yiibã b sẽn segd n maanã n sa, yẽ mengã yii be n kẽng n tɩ zãms nebã b tẽnsẽ wã,+ la a moon koe-noogã.

2 La a Zã sẽn zĩnd bãens roogẽ+ wã n wʋm tʋʋm nins Kiristã sẽn tʋmdã, a tʋma a karen-biisã+ 3 tɩ b tɩ sok-a yaa: “Yaa yãmb la soab ning sẽn tog n wa wã bɩ, bɩ tõnd segd n gũu ned a to?”+ 4 La a Zeezi leoka bãmb n yeele: “Kẽng-y n tɩ togs-y-yã a Zã bũmb nins yãmb sẽn wʋmdã, la y sẽn yãtã:+ 5 Zoens nin neeme masã,+ põy kẽndame, wãoob+ lebgda yɩlma, wʋms wʋmdame, kũ-rãmb vʋʋgdame, tɩ koe-noogã+ moond naong rãmb sʋka. 6 Sũ-noog soab la ned ning sẽn pa yã bũmb mam nengẽ n lak n lʋɩ wã.”+

7 Nin-kãens loogr poore, a Zeezi sɩnga a Zã yell goama, n yeel kʋʋngã yaa: “Bõe la yãmb yi n tɩ ges we-raoogẽ wã?+ Tãnwĩig sobg sẽn da lengd bɩ?+ 8 La yɩɩ bõe la yãmb sẽn yi n tɩ gesã? Rao sẽn yer fut ligd sẽn toe* bɩ? Ayo. Neb nins sẽn yer fut ligd sẽn yaa toogã bee rĩm-dãmb zagsẽ. 9 Pʋd n yɩɩ bõe yĩng la yãmb sẽn yi wã? Yaa sẽn na n tɩ ges no-rɛɛs bɩ? N-ye. Mam yeta yãmb t’a yɩɩda no-rɛɛs hal zĩig sẽn zãre.+ 10 Yaa yẽ yell la b sẽn gʋls n yeele: ‘Kelg-y-yã! Mam na n tʋma m koe-taasdã t’a reng fo taoore.* Yẽ na n lʋɩɩ fo taoor n maneg f sorã.’+ 11 Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ pagb sẽn dog b rãmbã sʋka, ned sẽn yɩɩd a Zãmbatiis nan pa zĩnd ye. La ned sẽn yaa bilf saasẽ Rĩungã pʋgẽ yɩɩda yẽnda.+ 12 Hal a Zãmbatiis wakatã n tãag masã, yaa saasẽ Rĩungã la nebã nangd pãng n data, la sẽn nangd-b pãng woto wã paamd-a lame.+ 13 Bala hal n tãag a Zã wakatã,+ No-rɛɛsdbã ne Tõogã fãa togsa bũmb nins sẽn watã. 14 La y sã n na n sak n deege, yaa yẽ la ‘Eli ning sẽn da tog n wa wã.’+ 15 Bɩ sẽn tar-a tʋb kelge.

16 “Mam na n maka zãmaan-kãngã nebã ne ãnd dãmba?+ Bãmb yaa wa kom-bõoneg sẽn zĩ raagẽ n gomd ne b reem-n-taas 17 n yetẽ: ‘Tõnd peeba wɩɩs tɩ yãmb sao, la yãmb pa sao ye. Tõnd yɩɩla kʋʋr yɩɩla, la yãmb pa wilg y sũ-sãang ye.’ 18 Woto me, a Zã waame n loet noor la a pa yũud divẽ ye. La nebã yeelame: ‘Zĩn n tar-a.’ 19 Ninsaal biigã waame, n dɩtẽ la a yũud divẽ,+ la nebã yeelame: ‘Ad rao sẽn yaa yão-be-ned la ned sẽn nong divẽ yũubu, n yaa yõor-yaood dɛɛgdbã la yel-wẽn-maandbã zoa.’+ La b bãngda yam* a biisẽ.”*+

20 Dẽ, a sɩngame n gomd tẽns nins pʋsẽ a sẽn maan yel-soalem wʋsgã yelle, n ningd-b taal b sẽn pa tek yam n kos sugrã yĩnga: 21 “Korazin, fo na n paama toogo! Betsayida, fo na n paama toogo! Bala yel-soalem nins sẽn maan yãmb pʋsẽ wã sã n da maanẽ Tɩɩr la Sɩdõ, woto tɩ b sẽn tek yam n kos sugr n yeelg bot la b zĩnd tompɛglem pʋgẽ daar zãra.+ 22 La mam yeta yãmb tɩ Bʋ-kaoorã daare, na n yɩɩ nana ne Tɩɩr la Sɩdõ n yɩɩg yãmba.+ 23 La foom a Kapɛrnawum,+ b na n zẽka foom n ta saasẽ bɩ? Fo na n sigame n ta Yaoogẽ,*+ bala yel-soalem nins sẽn maan fo pʋgẽ wã sã n da maanẽ Sodom tẽngã pʋgẽ, a ra na n ketẽ lame n tãag rũndã. 24 La mam yeta foom tɩ Bʋ-kaoorã daare, na n yɩɩ nana ne Sodom n yɩɩg foom.”+

25 Wakat kãnga, a Zeezi yeelame yaa: “M Ba sẽn yaa yĩngr la tẽng Zu-soaba, mam pẽgda yãmb nebã taoore, bala yãmb solga bõn-kãensã ne yam dãmbã la ne bãngdbã, la y yaool n vẽneg-b ne kom-bõonego.+ 26 N-ye, m Ba, mam pẽgda yãmba, yãmb sẽn dat tɩ yɩ woto wã yĩnga. 27 M Ba rɩka bũmb fãa n ning mam nugẽ,+ la ned baa a ye pa mi Biigã sõma tɩ sã n pa Ba wã ye.+ La ned baa a ye pa mi Ba wã sõma tɩ sã n pa Biigã, la ned ning Biigã sẽn dat n vẽnegã ye.+ 28 Bɩ y wa mam nengẽ, yãmb fãa sẽn yɛ la sẽn tʋk zɩɩbo, la mam na bels yãmba. 29 Rɩk-y mam yubl-balgdgã n pidi, la y rɩk yam mam nengẽ, bala mam yaa sũ-maasem soab la sik-m-meng soaba.+ Dẽ, y* na paam yolsgo. 30 Bala mam yubl-balgdgã yaa bʋgsgo,* tɩ m zɩɩbã yaa faasga.”

12 Wakat kãnga, a Zeezi pasga pʋt Vʋʋsg daare. Kom n da tar a karen-biisã, tɩ b sɩng ka-zutã fãrb n wãbdẽ.+ 2 Fariziyẽ-rãmbã sẽn yã rẽ, b yeel-a lame yaa: “Ges-y-yã! Yãmb karen-biisã maanda bũmb ned sẽn pa segd n maan Vʋʋsg daare.”+ 3 A Zeezi yeela bãmb yaa: “Yãmb pa karem bũmb ning a Davɩɩd sẽn maane, kom sẽn wa n tar yẽ ne rap nins sẽn da be ne-a wã la?+ 4 A sẽn yɩ wãn n kẽ Wẽnnaam doogẽ wã, la bãmb sẽn wãb burã b sẽn dɩk n kõ Wẽnnaamã,*+ bũmb sẽn yaa maan-kʋʋdbã bal n tar sor n na n wãbe, tɩ yẽ ne rap nins sẽn da be ne-a wã pa segd n wãbã la?+ 5 Bɩ yãmb pa karem Tõogã pʋgẽ tɩ Vʋʋsg daar fãa, maan-kʋʋdbã sẽn be wẽnd-doogẽ wã kɩɩsda Vʋʋsg daarã noy tɩ taal kae la?+ 6 La mam yeta yãmb tɩ sẽn yɩɩd wẽnd-doogã n be ka.+ 7 La yãmb sã n da wʋmẽ-la gomd ning sẽn yeel tɩ ‘mam data nimbãan-zoeere,+ la pa maandã’+ võore, yãmb da kõn ningẽ bʋʋm dãmbã taal ye. 8 Bala Ninsaal biigã yaa Vʋʋsg daarã Zu-soaba.”+

9 Yẽ sẽn yi be, a tɩ kẽe tigsg roog a ye pʋgẽ, 10 la rao nug sẽn ki* n da be be.+ Dẽ, bãmb soka a Zeezi yaa: “Zemsame tɩ b maag ned Vʋʋsg daar bɩ?” La yaa sẽn na yɩl n paam n dõd-a.+ 11 A Zeezi yeel-b lame: “Ãnd n be yãmb sʋk n tar pe-yɛnga, tɩ pe-kãng lʋɩ bok pʋgẽ Vʋʋsg daare, t’a pa tɩ tak-a n yiisi?+ 12 Ninsaal yõod yɩɩda pesg hal zĩig sẽn zãre! Rẽnd zemsame tɩ d maan bõn-sõng Vʋʋsg daare.” 13 Dẽ, a yeela raoã yaa: “Tẽeg f nugã.” Raoã tẽega a nugã, la a nugã vʋʋgame n lebg wa a to wã. 14 La Fariziyẽ-rãmbã yiime n yẽs ne taab n dat n bãng b sẽn na n maan to-to n paam-a n kʋ. 15 A Zeezi sẽn bãng rẽ wã, a yii be n looge. Neb wʋsg me tũ-a lame,+ t’a maag b fãa. 16 La a yeel-b lame tɩ b ra saag n gom yẽ yell ne neb a taabã ye.+ 17 Yaa sẽn na yɩl tɩ Wẽnnaam sẽn da kɩt tɩ no-rɛɛs a Ezayi togs bũmb ningã pidsi. A ra yeelame:

18 “Ad mam tʋm-tʋmdã+ mam sẽn yãkã, m nin-nongre, la sẽn ta-a mam yamã!*+ Mam na n ninga m vʋʋsmã a zugu,+ la a na n wilga buud toɛy-toɛyã tɩrlem sẽn yaa a soaba. 19 Yẽ pa na n zab+ wall a zẽk a koɛɛg ye. Ned pa na n wʋm yẽ koɛɛg so-kãsemsã zut me ye. 20 A pa na n kao tãnwĩig sẽn zõgemd n baase, la a pa na n kiis fɩtl laong sẽn nusd me,+ hal t’a wa tõog tɩ tɩrlem zĩndi. 21 Sɩd me, buud toɛy-toɛyã na n kɩsa sɩd ne yẽ.”*+

22 Dẽ, b talla rao zĩn sẽn tare, la sẽn yaa zoang la muk n wa a nengẽ, la a sãoog-a lame, tɩ raoã sẽn da yaa mukã tõe n gome, t’a ninã neẽ me. 23 Rẽ linga kʋʋngã wʋsgo, tɩ b sokdẽ yaa: “Nin-kãngã pa a Davɩɩd Biigã sɩda?” 24 Fariziyẽ-rãmbã sẽn wʋm dẽ wã, b yeelame: “Nin-kãngã sẽn digd zĩn-dãmbã, yaa ne a Beelzebuub* sẽn yaa zĩn-dãmbã naabã maasem.”+ 25 A Zeezi sẽn mi b tagsgã, a yeel-b lame: “Soolem ning fãa neb sẽn wẽneg n zabd taab lʋɩtame, la tẽng wall zak ning neb sẽn wẽneg n zabd taab pa na n kaoos ye.” 26 Woto me, a Sʋɩtãan sã n digd a Sʋɩtãana, a wẽneg n zabda ne a menga. Sã n yaa woto, a soolmã na n yɩɩ wãn n kaoose? 27 La sã n mik tɩ mam digda zĩn-dãmbã ne a Beelzebuub maasem, yaa ne ãnda maasem la yãmb kom-dibli wã rigd-ba? Yaa rẽ yĩng la bãmb sẽn na n yɩ yãmb bʋ-kaoodbã. 28 La sã n yaa ne Wẽnnaam vʋʋsem sõngã pãng la mam digd zĩn-dãmbã, rat n yeelame tɩ Wẽnnaam Rĩungã waame tɩ yãmb pa miẽ ye.+ 29 Ned tõe n kẽe pãng soab roogẽ, n wʋk a paoongã t’a pa reng n yõk pãng soabã n sẽb sɩda? Yaa rẽ poor bal la a tõe n zɛ a roogã teedo. 30 Ned ning sẽn pa be ne maam kɩɩsda maam, la ned ning sẽn pa naag maam n tigsdẽ, a sãeegdame.+

31 “Rẽ n kɩt tɩ mam yet yãmb tɩ ninsaalbã na n paama sugr yel-wẽn buud fãa yĩnga, la tʋy buud fãa yĩnga, la sẽn tʋʋs-a Wẽnnaam vʋʋsem sõngã pa na n paam sugr ye.+ 32 Wala makre, ned sã n gom Ninsaal biigã wẽnga, a na n paama sugri.+ La ned sã n gom Wẽnnaam vʋʋsem sõngã wẽnga, a pa na n paam sugr dũni-kãngã pʋgẽ, la dũni-paalgã* sẽn watã pʋgẽ me ye.+

33 “Tɩɩg sã n yaa sõma, a biisã na n yɩɩ sõma. La tɩɩg sã n yaa yooko, a biisã me na n yɩɩ yoodo. Bala yaa tɩɩg biis n kɩtd tɩ b bãng a yaa sõma bɩ a pa sõma.+ 34 Wag-toos yagense,+ yãmb na n yɩɩ wãn n gom gom-sõma tɩ yãmb mensã yaool n yaa nin-wẽnse? Bala yaa sũur sẽn pid ne bũmb ningã la noor yiisda.+ 35 Nin-sõng noor yiisda bõn-sõma, a sũur sẽn pid ne bõn-sõma wã yĩnga. La nin-wẽng noor yiisda bõn-wẽnse, a sũur sẽn pid ne bõn-wẽnsã yĩnga.+ 36 Mam yeta yãmb tɩ Bʋ-kaoorã daare, b na n soka ninsaalbã+ gom-vɩɩd nins fãa b sẽn gomã. 37 Bala yaa fo goamã la b na n tik n kõ-f bʋʋm, leb n yaa fo goamã la b na n tik n ning-f taale.”

38 La sẽn na yɩl n leok a Zeezi, gʋlsdbã ne Fariziyẽ-rãmbã kẽer yeelame: “Karen-saamba, tõnd ratame tɩ y maan bãnd tɩ d yã.”+ 39 T’a leok-b n yeele: “Zãmaan-kãngã neb sẽn yaa wẽns la yoaadbã* rat n yãa bãnde, la b pa na n yã bãnd a to n zʋʋg no-rɛɛs a Zonas bãndã ye.+ 40 Bala wa a Zonas sẽn pa zĩm-bedrã pʋgẽ rasem a tãabo, wĩndg la yʋngã,+ Ninsaal biigã me na n paa tẽn-gãongã pʋgẽ rasem a tãabo, wĩndg la yʋngo.+ 41 Bʋʋdã kaoob sasa, Niniiv nebã na n vʋʋga ne zãmaan-kãngã n ning-a taale, bala Niniiv nebã sẽn wʋm a Zonas sẽn moon koɛɛg ningã,+ b teka yam n kos sugri. La ade! Sẽn yɩɩd a Zonas n be ka.+ 42 Bʋʋdã kaoob sasa, goabg rĩm-poakã na n vʋʋga ne zãmaan-kãngã n ning-a taale, bala yẽ yii hal zĩ-zãrgẽ n wa kelg a Salomo yam goamã.+ La ade! Sẽn yɩɩd a Salomo n be ka.+

43 “Zĩn* sã n yi n bas neda, a yeebda zĩ-pɛɛlẽ wã n baood vʋʋsg zĩiga. La a sã n pa yã,+ 44 a yetame: ‘Mam na n leba m doogẽ wã, zĩig ning m sẽn yi wã.’ La a sã n tɩ ta, a mikdame tɩ roogã yaa vɩʋʋgo, n pɩɩs n nags tɩ yaa neere. 45 Dẽ, yẽ kẽngdame n tɩ peeg zĩn-dãmb a yopoe sẽn yaa wẽns n yɩɩd yẽ mengã, tɩ b wa kẽ n pa be, tɩ nin-kãng yaoolem yɛlã lebg wẽng n yɩɩg pipi wã.+ Na n yɩɩ woto ne zãmaan-kãngã sẽn yaa wẽngã.”

46 A sẽn wa n ket n gomd ne kʋʋngã, a ma wã ne a ma-biisã+ wa n yasa yɩng n dat n gom ne-a.+ 47 Rẽ n so tɩ ned a ye yeel-a yaa: “Ade! Yãmb ma wã ne y ma-biisã bee yɩng n dat n gom ne yãmba.” 48 Yẽ leoka ned ning sẽn gomd ne-a wã, n sok yaa: “Ãnda la mam ma, la ãnd dãmb la mam ma-biisi?” 49 La a tẽega a nug n tees a karen-biisã n yeele: “Ad mam ma, la m ma-biisi!+ 50 Bala ned ning fãa sẽn maand m Ba sẽn be saasẽ wã raab n yaa mam ma-bi-raoogo, m ma-bi-poaka, la m ma.”+

13 Baraare, a Zeezi yii roogẽ wã n tɩ zĩnd mogrã noore. 2 La neb kʋʋn-kʋʋng n wa n tigim taab a nengẽ, tɩ kɩt t’a tɩ kẽ koom-koglg a ye pʋgẽ n zĩndi. La kʋʋngã fãa ra yasa mogrã noore.+ 3 Dẽ, a wẽe yel-bũn+ n togs nebã bũmb wʋsg n yeele: “Ka-koaad n yi n na n fẽrg bõn-buudu.+ 4 La a sẽn wa n fẽrgdẽ wã, bõn-buud kẽer n lʋɩ sorã noor tɩ liuuli wa rɩ.+ 5 Sãnda lʋɩɩ kug zĩigẽ, tom sẽn pa waoogẽ. B yii tao-tao, tomã sẽn pa waoogã yĩnga.+ 6 La wĩntoogã sẽn zẽke, a tʋʋlmã kɩtame tɩ b zelg n ki, b sẽn pa tar yẽgã yĩnga. 7 Kẽer lʋɩɩ gõos sʋka, tɩ gõosã yik n wulumd-ba.+ 8 La sãnda lʋɩɩ zĩ-sõngẽ, n sɩng biis wombo. Yãoã soab woma koabga, tɩ kada soabã wom pis-yoobe, t’a to wã wom pis-tã.+ 9 Bɩ sẽn tar-a tʋb kelge.”+

10 Dẽ, karen-biisã kolg-a lame n sok yaa: “Bõe yĩng tɩ yãmb gomd ne bãmb ne yel-bũna?”+ 11 La a Zeezi leoka bãmb n yeele: “Wẽnnaam sõnga yãmb tɩ y tõe n wʋm saasẽ Rĩungã yel-solgdsã sẽn yaa sõamyã+ wã võore, la a pa sõng nin-kãensã ye. 12 Bala ned ning sẽn tare, b na n kõ-a lame n paas t’a paam tɩ seke. La ned ning sẽn pa tare, baa a sẽn tarã menga, b na n deeg n bas-a lame.+ 13 Rẽ n so tɩ mam gomd ne bãmb ne yel-bũna, bala b sẽn getã, b geta zaalem, la b sẽn kelgdã, b kelgda zaalem n pa wʋmd a võor me ye.+ 14 Sẽn paase, a Ezayi bãngr-gomdã pidsda bãmb zutu. A ra yeelame: ‘Sɩd-sɩda, yãmb na n kelgame, la y pa na n tol n wʋm a võor ye. Sɩd-sɩda, y na n gesame, la y pa na n tol n yã ye.+ 15 Bala bu-kãngã neb sũyã riglmame. B tʋbã wʋmame la b pa reeg ye. B muma b nin sẽn na yɩl tɩ b ninã ra tol n yã, tɩ b tʋbã ra wʋme, la b ra wa wʋm a võor b sũyã pʋsẽ, n lebg n wa mam nengẽ tɩ m sãoog-b ye.’+

16 “La yãmb yaa sũ-noog rãmba, bala yãmb nin neeme, tɩ y tʋb wʋmdẽ.+ 17 La sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ no-rɛɛsdb ne nin-tɩrs wʋsg ra tʋll n yãa bũmb nins yãmb sẽn ne wã, la b pa yã ye,+ la b wʋm bũmb nins yãmb sẽn wʋmdã, la b pa wʋm ye.

18 “Masã, bɩ y kelg ka-koaadã sẽn yi n na n fẽrg bõn-buudã yel-bũndã võore:+ 19 Ned sã n kelg Rĩungã koɛɛg n pa wʋm a võore, wẽng soabã+ wat n yiisa bũmb ning b sẽn bʋd yẽ sũurẽ wã. Rẽ makda bõn-buudã sẽn lʋɩ sorã noorã.+ 20 La sã n yaa ne sẽn lʋɩ-a kug zĩigẽ wã, rẽ yaa ned sẽn kelg koɛɛgã n deeg-a zĩig pʋgẽ ne sũ-noogo.+ 21 La yẽ sẽn pa tar a toorẽ yẽgã yĩnga, a kaoosda wakat bilfu. La a sã n wa paam zu-loɛɛg wall namsg koɛɛgã yĩnga, a lʋɩta zĩig pʋgẽ. 22 La sã n yaa ne sẽn lʋɩ-a gõos sʋkã, rẽ yaa ned sẽn wʋm koɛɛgã, tɩ yɩɩr ne dũni-kãngã* yɛlã,+ n paas arzɛkã pãng sẽn tõe n belg nedã wulumd koɛɛgã n kɩt t’a pa womd biis ye.+ 23 La sã n yaa ne sẽn lʋɩ-a zĩ-sõngẽ wã, rẽ yaa ned sẽn kelgd koɛɛgã la a wʋmd a võor n womd biisi. Yãoã soab womda koabga, tɩ kada soabã womd pis-yoobe, t’a to wã womd pis-tã.”+

24 A wẽ-b-la yel-bũnd a to n yeele: “D tõe n dɩka saasẽ Rĩungã n mak ne rao sẽn bʋd bõn-buud sẽn yaa sõma a pʋʋgẽ. 25 Nebã gõeem wakate, raoã bɛ n wa n kẽ ki* wã sʋk n bʋd nadens* la a looge. 26 Koodã sẽn wa n bul n yi n wom biisi, nadensã me pukame. 27 Dẽ, yirã soab tʋm-tʋmdbã wa n yeel-a lame: ‘Zu-soaba, yãmb pa bʋd bõn-buud sẽn yaa sõma y pʋʋgẽ wã wɛ? La maana wãn tɩ nadens be beenẽ?’ 28 Yẽ yeel-b lame: ‘Yaa mam bɛ n maan dẽ.’+ Tɩ tʋm-tʋmdbã sok yaa: ‘Yãmb datame tɩ d yi n võ-b bɩ?’ 29 Yẽ leokame yaa: ‘Ayo. Bala mam yɛɛsda yãmb na wa n naag ki wã ne nadensã n võ. 30 Bas-y tɩ b naag taab n bɩ hal n tãag tigsgã. Tigsgã sasa, mam na n yeela tigsdbã yaa: Reng-y n kɛ-y nadensã n loe kil n yõog bugum, la y tigs ki wã n sui mam baoorẽ wã.’”+

31 A wẽ-b-la yel-bũnd a to n yeele: “Saasẽ Rĩungã yaa wa mutard bil* rao sẽn dɩk n bʋd a pʋʋgẽ.+ 32 Sɩd-sɩda, a yaa bilf n yɩɩd bõn-buud a taabã fãa, la a sã n bɩ a yaa kãseng n yɩɩd bũmb nins b sẽn kood zẽed zĩisẽ wã fãa. A lebgda tɩɩga, hal tɩ liuuli wã sẽn yɩgd yĩngrã wat n soonded a wilẽ wã.”

33 A paas-b-la yel-bũnd a to n yeele: “Saasẽ Rĩungã yaa wa rabɩll pag sẽn dɩk n kalem zom wʋsg* n nage, hal tɩ zom-nagdgã fãa wa wuki.”+

34 A Zeezi togsa kʋʋngã bõn-kãensã fãa ne yel-bũna. Sɩd me, a ra pa gomd ne bãmb tɩ pa ne yel-bũna,+ 35 sẽn na yɩl tɩ Wẽnnaam sẽn da kɩt tɩ no-rɛɛsã yeel bũmb ningã pidsi. A ra yeelame: “Mam na n yaaga m noor n wẽ yel-bũna. Mam na n moona bũmb nins sẽn solg hal sɩngrẽ* wã.”+

36 La a Zeezi sẽn kuils kʋʋngã poore, a tɩ kẽe roogẽ. A karen-biisã kolg-a lame n yeele: “Bilg-y tõnd yel-bũnd ning sẽn gomd nadensã sẽn be pʋʋgẽ wã yellã võore.” 37 T’a leok yaa: “Sẽn bʋd-a bõn-buud sẽn yaa sõma wã yaa Ninsaal biigã, 38 tɩ pʋʋgã yaa dũniyã.+ La sã n yaa ne bõn-buud sẽn yaa sõma wã, bãmb yaa Rĩungã kamba. La nadensã yaa wẽng soabã kamba,+ 39 tɩ bɛ wã sẽn bʋd-bã yaa Sʋɩtãanã.* Tigsgã yaa dũniyã* saabo, tɩ tigsdbã yaa malɛgsã. 40 B sẽn tigim nadensã n yõog bugmã, na n yɩɩ woto me dũniyã* saab wakate.+ 41 Ninsaal biigã na n tʋma a malɛgsã tɩ b yiis bũmb nins fãa sẽn tõe n kɩt tɩ ned lak n lʋɩ wã, ne tʋʋm-wẽns-maandbã a Rĩungã pʋgẽ, 42 n tɩ lob-b wʋng ning sẽn wɩng wʋsgã pʋgẽ.+ Yaa be la b na n yãb la b wãb b yẽna. 43 Wakat kãnga, nin-tɩrsã na n yãga wa wĩntoogã+ sẽn yãgd to-to wã bãmb Ba wã Rĩungã pʋgẽ. Bɩ sẽn tar-a tʋb kelge.

44 “Saasẽ Rĩungã yaa wa laog sẽn solg pʋʋg pʋgẽ, tɩ rao yã n lebs n solge. A sũurã sẽn yaa noogã yĩnga, a tɩ koosa a sẽn tarã fãa n da pʋʋgã.+

45 “Saasẽ Rĩungã leb n yaa wa toand sẽn gilgd n baood kĩndi sẽn yaa sõma. 46 A sẽn wa n yã kĩndf sẽn tar yõod wʋsgo, a kẽngame n tɩ koos a sẽn tarã fãa tao-tao n da-a.+

47 “Saasẽ Rĩungã leb n yaa wa zĩm-gãmbr b sẽn lob mogrã pʋgẽ, t’a yõgd zĩm buud fãa. 48 A sã n wa n pidi, b vuugd-a lame n wa mogrã noore, n zĩnd n tũus zĩm nins sẽn yaa sõma wã+ n ning yaas pʋsẽ, la b lob sẽn pa-b sõma wã.+ 49 Na n yɩɩ woto dũniyã* saab wakate. Malɛgsã na n wa yiisa nin-wẽnsã nin-tɩrsã sʋka, 50 n lob-b wʋng ning sẽn wɩng wʋsgã pʋgẽ. Yaa be la b na n yãb la b wãb b yẽna.”

51 Dẽ, a Zeezi sokame: “Yãmb wʋma bõn-kãensã fãa võor bɩ?” Tɩ b leok-a yaa: “N-ye.” 52 La a Zeezi yeela bãmb yaa: “Sã n yaa woto, karen-saamb ning fãa b sẽn zãms saasẽ Rĩungã yɛl yaa wa rao sẽn yaa yir soaba, sẽn yiisd bõn-paal la bõn-kʋd a paoong bĩngr zĩigẽ.”

53 A Zeezi sẽn wẽ yel-bũn-kãensã n sa, a yii be n looge. 54 A sẽn ta a meng tẽngẽ wã,+ a sɩnga nebã zãmsg b tigsg roogẽ wã, hal tɩ ling-b wʋsg tɩ b yeele: “Yɛ la ra-kãngã paam yam a woto? A yɩɩ wãn n paam tõog n maand yel-solem-kãensã?+ 55 Pa ra-wãadã biig la?+ Pa a ma wã yʋʋr la a Maari, t’a ma-biisã yaa a Zak la a Zozɛfe, n paas a Sɩmo ne a Zida la?+ 56 A ma-bi-pogsã fãa pa be ne tõnd sɩda? Woto wã, a maana wãn n paam bõn-kãensã fãa?”+ 57 Rẽ kɩtame tɩ b pa tẽ a Zeezi ye.+ La a yeel-b lame yaa: “No-rɛɛs pa paamd paoogr tɩ sã n pa a meng tẽngẽ, la a meng yir ye.”+ 58 La a pa maan yel-soalem wʋsg beenẽ, nebã sẽn pa tall tẽebã yĩnga.

14 Wakat kãnga, tẽngã naab* a Erood wʋmame tɩ b gomd a Zeezi yelle,+ 2 t’a yeel a tʋm-tʋmdbã yaa: “Yaa a Zãmbatiisi. A vʋʋgame n yi kũ-rãmb sʋka. Yaa rẽ yĩng la a sẽn maand yel-solem-kãensa wã.”+ 3 A Erood* ra yõka a Zã n sẽb n kẽes bãens roogo, a ba-biig a Filip pag a Erodiyaad poorẽ.+ 4 Bala a Zã ra yeta a Erood yaa: “Pa zems tɩ yãmb peeg-a n maan y pag ye.”+ 5 La baa a Erood sẽn da rat n kʋ a Zã wã, a ra yɛɛsda kʋʋngã, bala b ra kɩsa sɩd t’a yaa no-rɛɛsa.+ 6 La b sẽn wa n maand a Erood rogem daar tẽegr kibsa,+ a Erodiyaad bi-puglã saoo nebã taoor tɩ yɩ a Erood noog wʋsgo,+ 7 t’a wẽen t’a na n kõ-a-la bũmb ning fãa a sẽn na n kose. 8 La a ma wã sagl-a lame t’a tɩ yeel yaa: “Bɩ y sagl a Zãmbatiis zugã laag pʋgẽ n wa kõ maam.”+ 9 Baa rĩmã sũur sẽn sãamã, a wẽenegã yĩnga, n paas neb nins sẽn da zĩ ne-a n dɩtẽ wã yĩnga, a kõo noor tɩ b kɩs bi-puglã a sẽn kosã. 10 Rĩmã tʋmame tɩ b tɩ fiuug a Zã zugã bãensã roogẽ. 11 B sagla a zugã laag pʋgẽ n wa kõ bi-puglã, t’a reeg n tɩ kõ a ma wã. 12 Rẽ poore, a Zã karen-biisã wa n dɩka a kũumã n tɩ mumi, la b kẽng n tɩ togs a Zeezi. 13 A Zeezi sẽn wʋm dẽ wã, a yii be n kẽ koom-koglg n kẽng zĩig neb sẽn pa beẽ sẽn na yɩl n yɩ a yembre. La neb kʋʋng n bãng rẽ, n yi tẽnsã pʋsẽ n pʋg-a ne nao.+

14 A sẽn yi koom-koglgã pʋgẽ wã, a yãa kʋʋng sẽn yaa kãsenga. La nebã nimbãaneg yõk-a lame,+ t’a sãoog bãad-rãmb+ nins sẽn da be b sʋkã. 15 La zĩigã sẽn wa n dat n sobge, a karen-biisã kolg-a lame n yeele: “Zĩ-kãngã yaa weoogo, tɩ zĩigã kolg sobgr me. Bɩ y bas kʋʋngã tɩ b looge, sẽn na yɩl tɩ b tõog n kẽng tẽn-bõonesẽ wã n tɩ ra rɩɩbo.”+ 16 La a Zeezi leok-b lame yaa: “Pa tɩlɛ tɩ b loog ye. Bɩ yãmb mensã bao bũmb n kõ-b tɩ b rɩ.” 17 Bãmb yeela a Zeezi yaa: “Tõnd pa tar bũmb ka n zʋʋg bur a nu la zĩm a yiib ye.” 18 T’a yeele: “Tall-y-b n wa kõ maam ka.” 19 Rẽ poore, a yeela kʋʋngã tɩ b zĩnd moodã zugu. Dẽ, a rɩka bur a nu wã ne zĩm a yiibã, n nak a neng yĩngr n ning barka.+ A kaoo burã n kõ a karen-biisã, t’a karen-biisã reeg n kõ kʋʋngã. 20 Dẽ, b fãa rɩɩme n tɩge, la b tigsa kellã tɩ pid yaas piig la a yiibu.+ 21 Sẽn dɩ-bã yaool n da yaa na maan rap tus a nu, n paas pagb la kamba.+ 22 La tao-tao bala, a kɩtame t’a karen-biisã kẽ koom-koglgã n deng yẽ taoor mogrã rʋʋnde, t’a yõdg n kuils kʋʋngã.+

23 A sẽn kuils kʋʋngã n sa, a rʋʋ tãngã zug a yembr n na n pʋʋse.+ Zĩigã wa n sobgame t’a ket n be be a yembre. 24 Rẽ tɩ koom-koglgã ra paam n zãaga wʋsg* ne tẽn-koɛɛngã, la ko-pɛmã ra tar-a lame n lengdẽ, sobgã sẽn segd-bã yĩnga. 25 La sẽn wa n ta tõd-beoogo,* a ra kẽnda mogrã zug n babsd a karen-biisã. 26 Karen-biisã sẽn yã-a t’a kẽnd mogrã zugã, b yɛɛsa wʋsg n yeele: “Yaa bõe me la wã?” Sẽn paase, b ra kaasda ne rabeem. 27 La a Zeezi yɩɩ tao-tao n gom ne-b n yeele: “Keng-y y pelse! Yaa maam. Da zoe-y rabeem ye.”+ 28 A Pɩyɛɛr leok-a lame n yeele: “Zu-soaba, sã n yaa yãmb bɩ y kɩt tɩ m kẽn koomã zug n seg yãmba.” 29 T’a yeel-a yaa: “Wa!” Dẽ, a Pɩyɛɛr yii koom-koglgã pʋgẽ n kẽnd koomã zug n babsd a Zeezi. 30 La yẽ sẽn ges sobgã, rabeem yõk-a lame t’a sɩng bõrbo. La a kelmame n yeele: “Zu-soaba, fãag-y-ma!” 31 Tao-tao bala, a Zeezi tẽega a nug n gãd-a la a yeele: “Tẽeb bilf soaba, yaa bõe tɩ fo bas tɩ f yamã yuusi?”+ 32 Bãmb sẽn kẽ koom-koglgã pʋgẽ, sobgã yõkame. 33 Neb nins sẽn da be koom-koglgã pʋgẽ wã wõgemda a Zeezi taoor n yeele: “Yãmb sɩd yaa Wẽnnaam Bi-ribla.” 34 La bãmb rʋʋga mogrã n ta Zenezarɛte.+

35 Tẽn-kãng nebã sẽn bãng tɩ yaa a Zeezi wã, b toola koees tẽn-yagsã fãa pʋsẽ, la nebã talla neb nins fãa sẽn bẽedã n wa a nengẽ. 36 B kosa a Zeezi t’a bas tɩ bãmb sɩɩs baa yaa a zugẽ fuugã noore.+ La sẽn sɩɩs-b fuugã noorã fãa paama laafɩ zãnga.

15 Dẽ, Fariziyẽ-rãmb la gʋlsdb n yi Zerizalɛm n wa a Zeezi nengẽ,+ n yeel-a yaa: 2 “Bõe yĩng tɩ yãmb karen-biisã kɩɩsd pĩnd rãmbã miningã? Wala makre, b pa pegsd* b nus n yaool n dɩ rɩɩb ye.”+

3 A Zeezi leok-b lame n yeele: “Bõe yĩng tɩ yãmb kɩɩsd Wẽnnaam tõogã y miningã yĩnga?+ 4 Wala makre, Wẽnnaam yeelame: ‘Waoog f ba la f ma,’+ la tɩ ‘ned sã n tʋʋs* a ba wall a ma bɩ b kʋ-a.’+ 5 La yãmb yetame tɩ ‘ned sã n yeel a ba bɩ a ma: “Bũmb ning fãa mam sẽn tar tɩ tõe n naf yãmbã yaa kũun m sẽn kõ Wẽnnaam,”+ 6 pa le yaa tɩlɛ baa bilf tɩ yẽ soab waoog a ba ye.’ Woto, yãmb miningã yĩnga,+ y kɩtame tɩ Wẽnnaam sẽn yeelã lebg zaalem. 7 Pʋ-lik rãmba, a Ezayi sẽn togs bãngr-gomd ning yãmb zugã sɩd zemsame. A yeelame:+ 8 ‘Bu-kãngã nebã waoogda maam ne b no-bɩmse, la b sũyã zãra ne maam. 9 Bũmb nins b sẽn maand n waoogd maamã yaa zaalem, bala yaa ninsaalb tõod la b zãmsd nebã.’”+ 10 Rẽ poore, a kɩtame tɩ kʋʋngã pẽneg-a t’a yeel-ba: “Kelg-y-yã, la y wʋm bõn-kãngã võore:+ 11 Pa bũmb ning sẽn kẽed ned noorẽ wã n dẽgemd-a ye. Yaa bũmb ning sẽn yit a noorẽ wã.”+

12 Dẽ, a karen-biisã kolgame n yeel-a yaa: “Yãmb miime tɩ Fariziyẽ-rãmbã sẽn wʋm yãmb goamã, b sũyã yikame sɩda?”+ 13 T’a Zeezi leok n yeele: “B na n võoga tɩɩg ning fãa m Ba sẽn be saasẽ wã sẽn pa sele. 14 Bas-y-ba. B yaa taoor dãmb sẽn yaa zoense. Zoang sã n tɛt zoanga, b yiibã fãa na n lʋɩɩ bokẽ.”+ 15 T’a Pɩyɛɛr yeele: “Bɩ y wilg tõnd yel-bũndã võor wɛ.” 16 Rẽ la a Zeezi yeel-yã: “Yãmb me yamã ket n nan pa vẽneg la?+ 17 Yãmb pa mi tɩ bũmb ning fãa sẽn kẽed noorẽ wã tũuda pʋʋrẽ wã, n wa tɩ yi we-kɛɛng la? 18 La bũmb ning fãa sẽn yit noorẽ wã yita sũurẽ, la yaa bõn-kãens n dẽgemd neda.+ 19 Wala makre, tags-wẽns+ yita sũur pʋgẽ. Rẽ n wat ne nin-kʋʋre, yoobo, raglem tʋʋma,* wagdem, kaset sẽn yaa ziri la paoogr goama. 20 Yaa bõn-kãensã n dẽgemd neda. La rɩ rɩɩb ne nus sẽn pa pek* pa rẽgemd ned ye.”

21 A Zeezi sẽn yi be, a kẽnga Tɩɩr ne Sɩdõ+ soolmẽ wã. 22 La ade! Fenisi pag sẽn be soolem-kãng n wa a Zeezi nengẽ, n zẽk a koɛɛg n yeele: “Zu-soaba, a Davɩɩd Biiga, zoe-y mam nimbãanega. Zĩn n tar m bi-puglã, n namsd-a wʋsgo.”+ 23 La a pa leok-a tɩ bũmb ye. Rẽ n so t’a karen-biisã kolg n yeel-a: “Yeel-y-yã-a t’a looge, bala a pʋgda tõnd n kelemdẽ.” 24 T’a leok yaa: “B tʋma maam Israyɛll buudã neb nins sẽn wõnd piis sẽn menemã nengẽ bala.”+ 25 La pagã kolgame n wõgemd a taoor n yeele: “Zu-soaba, sõng-y-ma!” 26 La a leokame yaa: “Pa zems tɩ b rɩk kambã rɩɩb n lob ba-bi ye.” 27 Tɩ pagã yeele: “Zu-soaba, yaa sɩda. La ba-bi wã yaool n dɩta rɩ-zersã sẽn lʋɩt b zu-soben-dãmbã taabl tẽngrã wɛ.”+ 28 Dẽ, a Zeezi leok-a lame n yeele: “Paga, ad f tẽebã yaa kãsenga. Bɩ a yɩ wa fo sẽn datã.” Wakat kãng bala, pagã bi-puglã paama laafɩ.

29 A Zeezi sẽn yi be, a waa zĩig sẽn pẽ Galile mogrã.+ La a rʋʋ tãngã, n zĩnd be. 30 Dẽ, neb kʋʋng n tall wobse, zoense, mugs la bãad-rãmb a taab n wa a taoore, la a sãoog-b lame.+ 31 Kʋʋngã sũur yɩɩ noog wʋsgo, b sẽn ne mugsã sẽn gomdã, koms-rãmbã sẽn paamd keelmã, wobsã sẽn kẽnd sõma wã, la zoensã sẽn ne wã. La b pẽga Israyɛll Wẽnnaamã.+

32 La a Zeezi boola a karen-biisã n yeele: “Kʋʋngã nimbãaneg tara maam,+ bala yaa rasem a tã masã la b be ne maam, la b pa tar rɩɩb n na n dɩ ye. Mam pa rat n kuils-b ne kom, tɩ b nensã wa sobd sorã zug ye.”+ 33 La a karen-biisã yeelame yaa: “Weoogẽ ka, yɛ la tõnd na n paam bur tɩ sek zãma-kãngã fãa?”+ 34 T’a Zeezi sok-ba: “Bur a wãn la yãmb tara?” Tɩ b leok yaa: “Bãmb b yopoe, n paas zĩm-bõoneg a wãna.” 35 Dẽ, a sẽn yeel kʋʋngã tɩ b zĩnd tẽngã poore, 36 a rɩka bur a yopoe wã ne zĩmã n deng n pʋʋs Wẽnnaam barka, la a kao n kõ a karen-biisã, t’a karen-biisã reeg n kõ kʋʋngã.+ 37 La b fãa rɩɩme n tɩge, tɩ b tigs gɩrsã sẽn kellã n pids ya-bɛd a yopoe.+ 38 Neb nins sẽn dɩ wã yaool n da yaa rap tus a naase, n paas pagb la kamba. 39 Sẽn na n baase, a kuilsa kʋʋngã, la a kẽ koom-koglgã n kẽng Magadan soolmẽ wã.+

16 Be, Fariziyẽ-rãmbã ne Sadiseyẽ-rãmbã waa a Zeezi nengẽ. Sẽn na yɩl n mak-a, b kos-a lame t’a wilg-b bãnd sẽn yit saasẽ tɩ b gese.+ 2 La a Zeezi leoka bãmb yaa: “Zaabr sã n ta, yãmb yetame tɩ ‘saagã pa na n ni ye. Bala sa-gãongã yaa miuug masɩ.’ 3 La yibeoogo, yãmb yetame tɩ ‘rũndã na n yɩɩ waoodo, tɩ saagã me ni, bala sa-gãongã yaa miuug masɩ, la sawat beeme.’ Yãmb tõe n gesa sa-gãongã sẽn yaa to-to wã n wilg a võore, la y yaool n pa tõe n ges wakatã bãnã n wilg b võor ye. 4 Zãmaan-kãngã neb sẽn yaa wẽns la yoaadbã* rat n yãa bãnde, la b pa na n yã bãnd+ a to n zʋʋg no-rɛɛs a Zonas bãndã ye.”+ Rẽ poore, a Zeezi loogame n bas-ba.

5 La karen-biisã kẽnga mogrã rʋʋnde, n yĩm n pa zã bur ye.+ 6 A Zeezi yeel-b lame yaa: “Puk-y y nini, la y gũus ne Fariziyẽ-rãmbã la Sadiseyẽ-rãmbã rabɩllã.”+ 7 Dẽ, bãmb sɩngame n gomd ne taab n yetẽ: “Tõnd pa zã bur ye.” 8 A Zeezi sẽn bãng rẽ wã, a yeelame: “Yãmb a tẽeb bilf rãmba, bõe yĩng tɩ yãmb gomd ne taab n yetẽ tɩ y pa tar buri? 9 Yãmb ket n pa wʋmd bũmb ning mam sẽn yeel yãmbã võor la? Yãmb pa tẽr mam sẽn dɩlg rap tus a nu ne bur a nu wã, la kellã yãmb sẽn wʋkã sẽn pid yaasã sõor la?+ 10 Bɩ yãmb pa tẽr mam sẽn dɩlg rap tus a naasã ne bur a yopoe wã, la kellã yãmb sẽn tigsã sẽn pid ya-bɛdã sõor la?+ 11 Maana wãn tɩ yãmb pa bãng tɩ pa bur yell la mam sẽn gomd ne yãmbã? Baasgo, gũus-y ne Fariziyẽ-rãmbã la Sadiseyẽ-rãmbã rabɩllã.”+ 12 Dẽ, bãmb bãngame t’a Zeezi ra pa gomd rabɩll sẽn tar n maand burã yelle, la t’a ra yet-b lame tɩ b gũus ne Fariziyẽ-rãmbã la Sadiseyẽ-rãmbã sẽn zãmsd nebã bũmb ninsã.

13 A Zeezi sẽn ta Sezaare sẽn yaa Filip soolmã, a soka a karen-biisã yaa: “Nebã yetame tɩ Ninsaal biigã yaa ãnda?”+ 14 La bãmb leokame yaa: “Kẽer yetame t’a Zãmbatiisi,+ tɩ sãnda yetẽ t’a Eli,+ tɩ kẽer me yetẽ t’a Zeremi wall no-rɛɛs a to.” 15 T’a Zeezi sok-ba: “La yãmba, y yetame tɩ mam yaa ãnda?” 16 A Sɩmo-Pɩyɛɛr leokame yaa: “Yãmb yaa Kiristã,+ Wẽnnaam ning sẽn vɩ wã Biigã.”+ 17 A Zeezi leok-a lame n yeele: “Zonas biig a Sɩmo, bark bee fo zugu. Bala pa ninsaal* n vẽneg foo bõn-kãngã ye. Yaa mam Ba sẽn be saasẽ wã.+ 18 Sẽn paase, mam yeta foom: Fo yaa a Pɩyɛɛre,+ la mam na n lugla m tigingã pĩ-kãngã zugu,+ la Yaoogã rignoy* pa na n tõog-a ye. 19 Mam na n kõo foo saasẽ Rĩungã kʋɩlen-biisi. Bũmb ning fãa fo sẽn na n loe tẽngã zugu, na n yɩɩ sẽn zoe n loe saasẽ. Bũmb ning fãa fo sẽn na n lok tẽngã zugu, na n yɩɩ sẽn zoe n lok saasẽ.” 20 Rẽ poore, a yeela karen-biisã tɩ b ra saag n togs ned baa a ye tɩ yẽ la Kiristã ye.+

21 Wakat kãng tɛka, a Zeezi sɩngame n wilgd a karen-biisã tɩ yẽ segd n kẽnga Zerizalɛm, n tɩ nams wʋsg kãsem-dãmbã ne maan-kʋʋdbã taoor dãmb la gʋlsdbã nusẽ, la tɩ b na n kʋ-a lame, tɩ rasem a tãab-n-soabã daar bɩ a vʋʋge.+ 22 Rẽ la a Pɩyɛɛr tall-a n yi kɛɛnga, n gom-a n yeele: “Zu-soaba, ra yeel-y woto ye. Bõn-kãngã pa na n paam yãmb a bada.”+ 23 La a Zeezi wẽnega a poor n tees a Pɩyɛɛr n yeele: “Leb mam poorẽ, Sʋɩtãana! Fo yaa bũmb sẽn tõe n kɩt tɩ mam lake. Bala fo tagsa wã pa Wẽnnaam tagsa ye. Yaa ninsaalb rẽnda.”+

24 Rẽ poore, a Zeezi yeela a karen-biisã yaa: “Ned sã n dat n tũ maam, bɩ a kɩɩs a mengã raabo, la a rɩk a namsg ra-luk* n pʋg maam wakat fãa.+ 25 Bala ned ning sẽn dat n kogl a vɩɩm* na n bõn-a lame, la ned ning sẽn bõn a vɩɩm* mam yĩng na n le paam-a lame.+ 26 Sɩd-sɩda, ned sã n paam dũniyã tõr n yaool n bõn a vɩɩm,* a yõod bee yɛ?+ Wall bõe la ned na n dɩk n kõ tɩ led a vɩɩmã* zĩiga?+ 27 Bala Ninsaal biigã segd n waa ne a Ba wã ziir la ne a malɛgsã, la rẽ poore, a na n dola ned kam fãa wa sẽn zems a manesem.+ 28 Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ sẽn yas-b ka wã sʋka, kẽer n pa na n ki* tɩ b pa reng n yã Ninsaal biigã sẽn wat a Rĩungã pʋgẽ ye.”+

17 Rasem a yoob poore, a Zeezi talla a Pɩyɛɛre, a Zak ne a ba-biig a Zã bal n dʋ tãn-lug-lug zugu.+ 2 La a Zeezi tedga bãmb taoore, t’a nengã yãgd wa wĩntoogã, t’a zugẽ futã yãgd* wa vẽenem.+ 3 La gese! A Moyiiz ne a Eli vẽnega b mens ne bãmba, n sõsd ne a Zeezi. 4 Dẽ, a Pɩyɛɛr yeela a Zeezi yaa: “Zu-soaba, tõnd sẽn be ka wã yaa bõn-sõngo. Y sã n data, m na n tilga fu-rot a tãab ka. A ye yãmb yĩnga, a to wã a Moyiiz yĩnga, la a ye me a Eli yĩnga.” 5 A Pɩyɛɛr sẽn wa n ket n gomdã, sawadg sẽn pɩnd n bui bãmba. La koɛɛg n yi sawadgẽ wã n yeele: “Yãoã yaa mam Bi-ribla, mam sẽn nong a soabã. A taa mam yam.+ Kelg-y-yã-a.”+ 6 Karen-biisã sẽn wʋm dẽ wã, b yɛɛsa wʋsg n lʋɩ n fõgen b nens tẽnga. 7 Dẽ, a Zeezi kolgame n sɩɩs bãmb n yeele: “Yik-y-yã. Ra zoe-y rabeem ye.” 8 La b sẽn zẽk b nense, b pa yã ned a to n zʋʋg a Zeezi ye. 9 B sẽn wa n yi tãngã zug sigdã, a Zeezi yeel-b lame yaa: “Da togs-y ned baa a ye bũmb ning yãmb sẽn yã wã, hal tɩ Ninsaal biigã wa vʋʋg n yi kũ-rãmb sʋka.”+

10 La karen-biisã sok-a lame yaa: “La bõe yĩng tɩ gʋlsdbã yetẽ t’a Eli segd n deng n waame?”+ 11 T’a leok n yeele: “A Eli sɩd watame n na n lebs n maneg bũmb fãa.+ 12 La mam yeta yãmb t’a Eli zoe n waame tɩ b pa bãng-a ye. La b maan-a-la bũmb ning fãa b sẽn date.+ Woto me, Ninsaal biigã na n namsa b nusẽ.”+ 13 Dẽ, karen-biisã bãngame tɩ yaa a Zãmbatiis yell la a Zeezi sẽn da gomd ne-bã.

14 Bãmb sẽn wa n kolgd kʋʋngã,+ rao n pẽneg a Zeezi n yĩgimd a taoor n yeele: 15 “Zu-soaba, zoe-y m biigã nimbãanega, bala kisĩnkiir n tar-a t’a namsd wʋsgo. A mi n lʋɩɩ bugmẽ, la a mi n lʋɩ koomẽ me.+ 16 Mam tall-a lame n wa yãmb karen-biisã nengẽ, la b pa tõog n sãoog-a ye.” 17 A Zeezi leokame n yeele: “Zãmaan neb sẽn ka tẽeb la sẽn yaa nin-wẽnse,+ mam segd n paa ne yãmb n kaoos wakat a wãna? Mam segd n maana sũ-mar ne yãmb n kaoos wakat a wãna? Tall-y-yã-a n wa ka.” 18 Dẽ, a Zeezi tãsa zĩnã, la a yiime n bas biigã t’a sãoog wakat kãng bala.+ 19 Rẽ poore, karen-biisã waa a Zeezi nengẽ neb a taab sẽn pa pẽ yambẽ wakate, n sok-a yaa: “Bõe yĩng tɩ tõnd pa tõog n dig zĩnã?” 20 La a leokame n yeele: “Yaa yãmb tẽebã sẽn paoodã yĩnga. Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ yãmb sã n tar tẽeb sẽn zem mutard bila,* y na n yeela tãn-kãngã, ‘serg ka n leb ka,’ la a na serge. Bũmb kõn zĩnd yãmb sẽn pa na n tõog n maan ye.”+ 21* ——

22 Bãmb sẽn wa n tigim taab Galile, a Zeezi yeela a karen-biisã yaa: “B na n zãmba Ninsaal biigã n ning-a nebã nusẽ,+ 23 la b na n kʋ-a lame tɩ rasem a tãab-n-soabã daar bɩ a vʋʋge.”+ La rẽ sãama karen-biisã sũy wʋsgo.

24 Bãmb sẽn ta Kapɛrnawum, neb nins sẽn deesd darkem* a yiibã lampo wã kolga a Pɩyɛɛr n soke: “Yãmb karen-saambã pa yaood darkem a yiibã lampo wã la?”+ 25 T’a leok tɩ “n-ye, a yaoodame.” La a sẽn wa n kẽ roogẽ wã bala, a Zeezi sok-a lame yaa: “Sɩmo, fo tagsg yaa bõe ne yãoã? Dũniyã rĩm-dãmb reesda lampo wã wall yõor-yaoodã ãnd dãmb nengẽ? B kambã nengẽ bɩ, bɩ sãambã nengẽ?” 26 A sẽn leok tɩ “sãambã nengẽ” wã, a Zeezi yeel-a lame: “Rẽnd sɩd-sɩda, kambã pa yaood ye. 27 La sẽn na yɩl tɩ bãmb da wa lak n lʋɩ,+ kẽng mogrẽ wã n tɩ lob lɛooga. Yaag zĩnf ning f sẽn na n yõk pipi wã noor tɩ f na n yãa wanzuri ligd-koɛɛnga.* Yãk n tɩ kõ bãmb maam ne foom yĩnga.”

18 Wakat kãnga, karen-biisã kolga a Zeezi n soke: “Sɩd-sɩda, ãnda soab n yaa kãseng n yɩɩd saasẽ Rĩungã pʋgẽ?”+ 2 Dẽ, a Zeezi boola bi-bilf n yals bãmb sʋk 3 n yeele: “Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ yãmb sã n pa toeem* n lebg wa kom-bõonego,+ yãmb pa na n tol n kẽ saasẽ Rĩungã pʋgẽ ye.+ 4 Dẽnd ned ning sẽn na n sik a meng wa bi-bilf-kãngã, yẽ soab n yaa kãseng n yɩɩd saasẽ Rĩungã pʋgẽ.+ 5 Sẽn paase, ned ning sẽn deegd bi-bilf wa yãoã mam yʋʋrã yĩnga, a reegda ma-me. 6 La ned ning sẽn na n kɩt tɩ kom-bõon-kãensã sẽn tar tẽeb ne maamã nin-yend lake, sẽn são ne yẽ soabã yaa b sẽn na n loe a yublã ne neer kug nins bõensã sẽn tɛt tɩ yilimdẽ wã a yembre, n lob-a mogrã pʋgẽ.+

7 “Toog na paam dũniyã, bũmb nins sẽn tõe n kɩt tɩ ned lak n lʋɩ wã yĩnga! Sɩd-sɩda, bũmb nins sẽn tõe n kɩt tɩ ned lak n lʋɩ wã pa tõe n pa zĩnd ye. La toog na n paama ned ning fãa sẽn yaa sabab tɩ bõn-kãens beẽ wã! 8 Woto wã, fo nug wall fo naoor sã n kʋɩɩbd foom, bɩ f fiuug-a n lob yɩɩga. Fo sẽn na n paam vɩɩm ne nug-yɛnga, wall ne nao-yɛng n são b sẽn na n lob foo bugum sẽn pa kiidã pʋgẽ ne nus a yiib bɩ ne nao a yiibu.+ 9 Sẽn paase, fo nifã sã n kʋɩɩbd foom, bɩ f feoog-a n lob yɩɩga. Fo sẽn na n paam vɩɩm ne nif-yɛng n são b sẽn na n lob foo ne nin a yiib Zeyɛn* bugmã pʋgẽ.+ 10 Bɩ y gũus n da wa paoog kom-bõon-kãensã nin-yend ye. Bala mam yeta yãmb tɩ saasẽ, b malɛgsã geta m Ba sẽn be saasẽ wã neng wakat fãa.+ 11* ——

12 “Yãmb tagsg yaa bõe ne yãoã? Rao sã n tar piis koabg t’a yembr meneme,+ a pa na n bas pis-wɛ la a wɛ wã tãensã zutu, la a kẽng n tɩ gẽes sẽn menem-a wã sɩda?+ 13 La mam yeta yãmb sɩd t’a sã n wa yã-a, a na n kɩdma sũ-noog pe-kãng yĩnga, n yɩɩg pis-wɛ la a wɛ wã sẽn pa menemã. 14 Woto me, m* Ba sẽn be saasẽ wã pa rat tɩ baa kom-bõon-kãensã nin-yend sãam ye.+

15 “Sẽn paase, fo saam-biig sã n maan yel-wẽnde, kẽng n tɩ togs-a a kongrã* foo ne yẽ sʋk bala.+ A sã n kelg foom, fo le paama f saam-biigã.+ 16 La a sã n pa kelge, bɩ f kẽng n tɩ bao nin-yɛng wall neb a yiib tɩ b yãag-fo, sẽn na yɩl tɩ bũmb fãa yɩ vẽeneg ne neb a yiib bɩ a tãab kaseto.*+ 17 La a sã n pa kelg bãmba, bɩ f togs tigingã. La a sã n baas n pa kelg tigingã, bɩ f ges-a wa bu-zẽng neda,+ la wa yõor-yaood dɛɛgda.+

18 “Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ bũmb nins fãa yãmb sẽn na n loe tẽngã zugu, na n yɩɩ sẽn zoe n loe saasẽ, la bũmb nins fãa yãmb sẽn na n lok tẽngã zugu, na n yɩɩ sẽn zoe n lok saasẽ. 19 Sẽn paase, mam yeta yãmb sɩd tɩ yãmb neb a yiib sã n zĩnd tẽngã zugu, n sɩɩg taab noor n na n pʋʋs n kos bũmb sẽn tar yõodo, mam Ba sẽn be saasẽ wã na n kɩtame t’a yɩ wa b sẽn kosã.+ 20 Bala zĩig ning neb a yi wall a tã sẽn tigim taab mam yʋʋr yĩnga,+ mam bee bãmb sʋka.”

21 Rẽ la a Pɩyɛɛr kolg n sok-a yaa: “Zu-soaba, naoor a wãn la m saam-biig tõe n beeg maam tɩ m kõ-a sugri? Hal naoor a yopoe bɩ?” 22 T’a Zeezi leok yaa: “Mam yeta foo tɩ pa hal naoor a yopoe ye. Yaa hal naoor pis-yopoe la a yopoe.+

23 “Yaa rẽ la d sẽn tõe n mak saasẽ Rĩungã ne rĩm sẽn dat t’a tʋm-tʋmdb wa geelg b sam t’a gesã. 24 A sẽn wa n sɩng gɛɛlã, b waa ne rao a ye sẽn tar a talã tus-piig* samde. 25 La a sẽn pa tar tõog n na n yao wã, a zu-soabã kõo noor tɩ b koos yẽ ne a pagã la a kambã, n paas bũmb nins fãa a sẽn so wã n yao samdã.+ 26 La tʋm-tʋmdã lʋɩɩ tẽng n wõgemd a taoor n yeele: ‘Maan-y sũ-mar ne maam. M na n yao-y-la fãa.’ 27 Tʋm-tʋmdã nimbãaneg yõka a zu-soabã, t’a bas-a t’a looge, la a bas a samdã taale.+ 28 La tʋm-tʋmd-kãng yiime n yã a tʋm-tʋmd-taag sẽn tar a samd deniye koabga.* La a gãd-a lame n wẽoog a koakoayã, n yeele: ‘Yao m samdã fãa.’ 29 Dẽ, a tʋm-tʋmd-taagã lʋɩɩ tẽng n yĩgimd n kos yẽnda n yeele: ‘Maan sũ-mar ne maam. M na n yao-f-la fãa.’ 30 La a pa sak ye. A tall-a lame n tɩ kɩt tɩ b pag bãens roogo, n gũud a sẽn na n wa tõog n yao a samdã. 31 La a tʋm-tʋmd-taasã sẽn yã rẽ wã, b sũy sãama wʋsg tɩ b kẽng n tɩ togs b zu-soabã bũmb nins fãa sẽn maanã. 32 Dẽ, a zu-soabã bool-a lame n yeele: ‘Tʋm-tʋmd-wẽnga, mam basa sam-kãngã fãa taale, fo sẽn yõk maam sɛɛgã yĩnga. 33 Fo-me ra pa segd n zoe f tʋm-tʋmd-taagã nimbãaneg wa mam sẽn zoe fo nimbãanegã sɩda?’+ 34 La a zu-soabã sũur yika wʋsgo, t’a ning-a bãens roog gũudbã nugẽ, n gũud a sẽn na n wa yao samdã fãa. 35 Yaa woto la m Ba sẽn be saasẽ wã me na n maan yãmb ned kam fãa,+ y sã n pa kõ y saam-biig sugr ne y sũur fãa.”+

19 A Zeezi sẽn gom gom-kãens n sa, a yii Galile n kẽng Zide soolmã toadgẽ, Zʋrdẽ kʋɩlgã rʋʋnde.+ 2 Neb kʋʋng me n pʋg-a, t’a sãoog b bãasã beenẽ.

3 La Fariziyẽ-rãmb n wa a Zeezi nengẽ n dat n mak-a. B sok-a lame yaa: “Zemsa ne tõogã tɩ rao kao kãadem ne a pag bũmb fãa poorẽ bɩ?”+ 4 T’a leok n yeele: “Yãmb nan pa karem tɩ sẽn naan-a bãmb hal sɩngrẽ wã naan-b-la rao la paga,+ 5 la t’a yeelame: ‘Yaa rẽ n kɩt tɩ rao na n bas a ba ne a ma n tɩ zĩnd ne a paga,* la b yiibã na n yɩɩ yĩng a yembr’+ la? 6 Dẽnd bãmb pa le yaa yiib yɛs ye. B lebga yĩng a yembre. Woto wã, bũmb nins Wẽnnaam sẽn lagem taabã, bɩ ned ra welg-b ye.”+ 7 Bãmb soka a Zeezi yaa: “La bõe yĩng t’a Moyiiz yeel tɩ b segd n kõo pag basg sebr n kao kãadem ne-a?”+ 8 T’a Zeezi yeel-ba: “Yaa yãmb sũyã sẽn yaa kɛgemsã yĩng la a Moyiiz sẽn kõ yãmb sor tɩ y tõe n bas y pagbã.+ La ra pa woto hal sɩngrẽ wã ye.+ 9 Mam yeta yãmb tɩ ned sã n kao kãadem ne a pag tɩ pa a sẽn yo* yĩng n tɩ rɩk pag a to, a yoodame.”+

10 Karen-biisã yeel-a lame yaa: “Pag ne rao yellã sã n yaa woto, rẽnd f sã n pa kẽ kãadem n são.” 11 A yeel-b lame: “Pa nebã fãa n sakd gom-kãngã ye. Yaa sẽn paam-b kũunã bala.+ 12 Bala neb kẽer dogame n pa tõe n kẽ kãadem, tɩ sãnda nengẽ wã yaa neb n maan-b woto. La kẽer yãka yam n pa na n tol n kẽ kãadem, saasẽ Rĩungã yĩnga. Bɩ ned ning sẽn tõe n sak yãoã sake.”+

13 Rẽ poore, neb n tall kom-bõoneg n wa a Zeezi nengẽ sẽn na yɩl t’a tik-b ne a nus la a pʋʋs b yĩnga, la karen-biisã zab-b lame.+ 14 La a Zeezi yeelame: “Bas-y kom-bõonegã sɩɩ, la y ra bao n gɩdg-b tɩ b ra wa mam nengẽ ye. Bala saasẽ Rĩungã yaa sẽn yaa-b wa bãmbã rẽnda.”+ 15 A tika bãmb ne a nusi, la a yi be n looge.

16 La ade! Ned n kolg-a n sok yaa: “Karen-saamba, bõe n yaa sõma tɩ m segd n maan n wa paam vɩɩm sẽn ka sɛtã?”+ 17 T’a yeel-a yaa: “Bõe yĩng tɩ fo sokd maam sẽn yaa sõma wɛɛngẽ? Yaa Wẽnnaam bal n yaa sõngo.+ La fo sã n dat n paam vɩɩm bɩ f tũ noyã wakat fãa.”+ 18 T’a soke: “No-bʋse?” T’a Zeezi yeele: “Fo pa segd n kʋ ye.+ Fo pa segd n yo ye.+ Fo pa segd n zu ye.+ Fo pa segd n kɩs kaset sẽn ka sɩd ye.+ 19 Waoog f ba la f ma.+ Fo segd n nonga f to wa f menga.”+ 20 Bi-bɩɩgã yeel-a lame yaa: “Mam sɩng n tũuda bõn-kãensã fãa. La bõe n paoog maam?” 21 T’a Zeezi yeel-a: “Fo sã n dat n zems zãnga,* bɩ f kẽng n tɩ koos f paoongã n kõ naong rãmba, tɩ rẽ la f na n paam arzɛk saasẽ,+ la f wa tũ maam.”+ 22 Bi-bɩɩgã sẽn wʋm dẽ wã, a looga ne sũ-sãanga, a sẽn da tar paoong wʋsgã yĩnga.+ 23 Rẽ la a Zeezi yeel a karen-biisã yaa: “Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ na n yɩɩ toog ne arzɛk soab t’a kẽ saasẽ Rĩungã pʋgẽ.+ 24 Mam le yeta yãmb tɩ yaa nana tɩ yʋgemd tũ supĩim võorẽ n looge, n yɩɩd arzɛk soab sẽn na n kẽ Wẽnnaam Rĩungã pʋgẽ.”+

25 Karen-biisã sẽn wʋm dẽ wã, b yɛɛsa wʋsgo, n sok yaa: “Ãnda n sɩd tõe n paam fãagre?”+ 26 La a Zeezi gesa bãmb kuii n yeele: “Sã n yaa ne ninsaalbã, pa bũmb sẽn tõe ye. La sã n yaa ne Wẽnnaam, bũmb fãa tõeeme.”+

27 Dẽ, a Pɩyɛɛr yeelame: “La tõnd basa bũmb fãa n tũ yãmba. Woto wã, bõe la tõnd na n paame?”+ 28 T’a Zeezi yeel-b yaa: “Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ wakat ning b sẽn na n lebs n maneg* bũmb fãa wã, Ninsaal biigã sã n wa zaoond a geerã sẽn tar ziirã zugu, yãmb sẽn tũ maamã me na n zaoonda gɛy piig la a yiib zutu, n kao Israyɛll buud piig la a yiibã bʋʋdo.+ 29 Sẽn paase, ned ning fãa sẽn bas a rot wall a ba-bi-rap bɩ a ba-bi-pogse, pa rẽ bɩ a ba wall a ma, bɩ a kamb wall a pʋt mam yʋʋrã yĩnga, a na n paama sẽn yɩɩd rẽ naoor koabga, la a wa paam vɩɩm sẽn ka sɛta.+

30 “La wʋsg sẽn yaa pipi rãmb na n lebga yaoolem dãmba, tɩ yaoolem dãmbã lebg pipi rãmba.+

20 “Bala saasẽ Rĩungã wõnda zak soab sẽn yi yibeoog pĩnd n na n dɩk tʋm-tʋmdb tɩ b tʋm a viyn pʋʋgẽ.+ 2 A sẽn sar ne tʋm-tʋmdbã n na n yao-b deniye* a ye daarã tõrã poore, a kɩtame tɩ b kẽng a viyn pʋʋgẽ wã. 3 A yii yibeoog wakat a wɛ wã sẽnes* me n yã kẽer sẽn yas raagẽ wã n pa tar tʋmd ye. 4 La a yeela bãmb yaa: ‘Bɩ yãmb me kẽng viyn pʋʋgẽ wã, tɩ m na n yao-y-la wa sẽn segde.’ 5 Dẽ, b kẽngame. La a le yii wĩntoog wakat a piig la a yiibã sẽnese,* la zaabr wakat a tãabã sẽnes* n maan woto. 6 Sẽn na n baase, zaabr wakat a nu wã sẽnese,* a yiime n yã kẽer sẽn yase, t’a sok-ba: ‘Bõe yĩng tɩ yãmb yas ka daarã tõr n pa tʋmdẽ?’ 7 Tɩ b leok yaa: ‘Yaa ned sẽn pa rɩk tõnd tʋʋmã yĩnga.’ T’a yeel-ba: ‘Bɩ yãmb me kẽng viyn pʋʋgẽ wã.’

8 “Zaabr sẽn wa n ta, viyn pʋʋgã soab yeela a ned ning sẽn get tʋʋmdã yellã t’a ‘bool tʋm-tʋmdbã n yao-ba,+ n sɩng ne yaoolem dãmbã n baas ne pipi rãmbã.’ 9 Sẽn sɩng-b tʋʋmdã zaabr wakat a nu wã sẽn wa wã, b ned kam fãa reega deniye* a yembre. 10 Dẽ, pipi rãmbã sẽn wa wã, b tagsame tɩ b na n paamame tɩ yɩɩg rẽ. La b yaoo bãmb ned kam fãa me deniye* a yembre. 11 Bãmb sẽn deegã, b yẽgma ne zakã soab 12 n yeel yaa: ‘Nin-kãensã sẽn wa yaoolmã tʋma lɛɛr a yembre, la yãmb maana bãmb tɩ b yɩ yembr ne tõnd sẽn tʋm wʋsg daarã tõr ne wĩntoogã!’ 13 La a leoka bãmb ned a yembr n yeele: ‘M zoa, mam pa zãmb foo ye. Pa deniye* a ye la fo sẽn sar ne maamã la?+ 14 Reeg f rẽndã la f looge. Mam dat n kõo nin-kãngã sẽn yaa yaoolem soabã wa mam sẽn kõ foomã. 15 Mam pa tar sor tɩ maan m sẽn dat ne bũmb nins m sẽn so wã sɩda? Bɩ fo* maanda sũ-kiir mam sẽn yaa nin-sõngã* yĩnga?’+ 16 Yaa woto la yaoolem dãmbã na n lebg pipi rãmba, tɩ pipi rãmbã lebg yaoolem dãmba.”+

17 A Zeezi sẽn wa n dabd Zerizalɛm, sorã zugu a talla a karen-biis piig la a yiibã n yi kɛɛng n yeel-b yaa:+ 18 “Ade! Tõnd dabda Zerizalɛm, la b na n yõka Ninsaal biigã n ning maan-kʋʋdbã taoor dãmb la gʋlsdbã nusẽ, tɩ b kao a bʋʋd n yeel t’a toga ne kũum.+ 19 B na n ninga yẽ bu-zẽms neb nusẽ tɩ b yaal-a, n pãb-a ne kalwaas la b kʋ-a ra-luk zugu.+ La rasem a tãab-n-soabã daare, a na n vʋʋgame.”+

20 Rẽ poore, a Zebede+ pagã waa a Zeezi nengẽ ne a kom-dibli a yiibã, n wõgemd a taoor n na n kos bũmbu.+ 21 A soka yẽnda: “Bõe la fo rata?” T’a leok yaa: “Kõ-y noor tɩ mam kom-dibl-kãensã b yiibã nin-yend zĩnd yãmb nug-rɩtgo, t’a to wã zĩnd yãmb nug-goabg y Rĩungã pʋgẽ.”+ 22 A Zeezi leokame n yeele: “Yãmb pa mi yãmb sẽn kot bũmb ningã ye. Yãmb tõe n yũu bõn-yũudl ning mam sẽn na n yũ ka la bilfã sɩda?”+ Tɩ b leok yaa: “Tõnd tõeeme.” 23 A Zeezi yeela bãmb yaa: “Yaa sɩd tɩ yãmb na n yũu mam bõn-yũudlã.+ La sã n yaa ne zĩnd mam rɩtg bɩ m goabgã, pa maam n kõt rẽ ye. Zĩ-kãens yaa m Ba sẽn yãk b rãmbã rẽnda.”+

24 Piigã sẽn kellã sẽn wa n wʋm dẽ wã, b sũyã yika ne ba-biis a yiibã.+ 25 La a Zeezi boola bãmb n yeele: “Yãmb miime tɩ buud toɛy-toɛyã nanambs soo bãmb ne pãnga, la tɩ nin-kãsemsã rɩta naam b zutu.+ 26 Pa segd n yɩ woto yãmb sʋk ye.+ La ned ning sẽn dat n yɩ kãseng yãmb sʋk segd n yɩɩ yãmb tʋm-tʋmda,+ 27 tɩ ned ning sẽn dat n yɩ pipi soab yãmb sʋk yɩ yãmb yamba.+ 28 Woto me, Ninsaal biigã pa wa tɩ neb sõng-a ye. A waame n na n sõng nebã,+ la a kõ a vɩɩmã* tɩ yɩ yaood neb wʋsg yĩnga.”+

29 Bãmb sẽn wa n yit Zeriko wã, neb kʋʋng n pʋg a Zeezi. 30 La rap a yiib sẽn yaa zoens n da zĩ sorã noore. B sẽn wʋm tɩ yaa a Zeezi la sẽn loogdã, b zẽka b koees n yeele: “Zu-soaba, a Davɩɩd Biiga, zoe-y tõnd nimbãanega!”+ 31 La kʋʋngã tãs-b lame n yeel tɩ b sĩndi. Baa ne rẽ, b maneg n zẽka b koees n tãs ne pãng n yeele: “Zu-soaba, a Davɩɩd Biiga, zoe-y tõnd nimbãanega!” 32 Dẽ, a Zeezi yalsame n bool-b n soke: “Bõe la yãmb dat tɩ mam maane?” 33 Tɩ b leok yaa: “Zu-soaba, bɩ y kɩt tɩ d ninã puki.” 34 B nimbãaneg yõka a Zeezi, t’a sɩɩs b ninã.+ Zĩig pʋgẽ, b ninã pukame, tɩ b pʋg a Zeezi.

21 B sẽn wa n kolg Zerizalɛm n ta Bɛtfaaze sẽn be Oliiv tɩɩs tãngã zugã, a Zeezi tʋma karen-biis a yiibu,+ 2 n yeel-b yaa: “Kẽng-y tẽn-bilã sẽn tondã pʋgẽ. La y sã n ta bala, y na n yãa bõang b sẽn loe tɩ bõn-bil be ne-a. Lok-y-b n wa kõ maam. 3 Ned sã n yeel yãmb bũmbu, y segd n yeel-a lame tɩ ‘yaa Zu-soabã n dat-ba.’ La wakat kãng bala, a na n basame tɩ y tall-b n looge.”

4 Bõn-kãngã maaname sẽn na yɩl tɩ Wẽnnaam sẽn da vẽneg no-rɛɛsã t’a yeel bũmb ningã pidsi. A ra yeelame: 5 “Yeel-y Siyõ bi-puglã yaa: ‘Gese! Fo rĩmã wata fo nengẽ.+ A yaa sũ-maasem soaba.+ A zaoo bõanga, bõn-bil sẽn yaa rũng b sẽn tar n zɩlgd zɩɩb biiga.’”+

6 Dẽ, karen-biisã kẽngame n tɩ maan wa a Zeezi sẽn yeelã.+ 7 B talla bõangã ne a biigã n wa, n palg b zugẽ futã bõensã zut t’a Zeezi zomb bõn-bilã.+ 8 Kʋʋngã fãa la bal tʋɩɩ b zugẽ futã sorã zugu,+ tɩ kẽer kɛɛd tɩɩsã vãad n tʋɩt sorã zugu. 9 Sẽn paase, kʋʋngã sẽn da be a taoorã ne sẽn da pʋgd-b yẽ wã ra zẽkda b koees n yetẽ: “D kotame tɩ y fãag a Davɩɩd Biigã!+ Bark bee ned ning sẽn wat ne a Zeova* yʋʋrã zugu!+ D kota yãmb sẽn yaa soab ning sẽn be hal yĩngrã tɩ y fãag-a!”+

10 A Zeezi sẽn ta Zerizalɛmmã, tẽngã fãa wulumda ne bʋʋre, tɩ nebã sokdẽ: “Yaa ãnda soab la woto?” 11 Kʋʋngã ra leokdame n yetẽ: “Yaa no-rɛɛs a Zeezi+ sẽn yit Galile Nazarɛtã!”

12 A Zeezi kẽe wẽnd-doogẽ wã n dig neb nins fãa sẽn koosd la b raad teed be wã n yiisi, la a leeb ligd-tekdbã taabl-dãmb ne marwan-koaasdbã goeels n lubi.+ 13 Sẽn paase, a yeel-b lame: “B gʋlsame: ‘B na n boola mam doogã tɩ pʋʋsg roogo,’+ la yãmb kɩtame t’a lebg fãadb roogo.”+ 14 Zoens la wobs me waa a nengẽ wẽnd-doogẽ wã, t’a sãoog-ba.

15 Maan-kʋʋdbã taoor dãmb la gʋlsdbã yãa bõn-kãsems nins a Zeezi sẽn maanã, la b wʋm kom-dibli wã sẽn zẽkd b koees wẽnd-doogẽ wã n yetẽ: “D kotame tɩ y fãag a Davɩɩd Biigã!”+ Rẽ puuga b sũyã wʋsg+ 16 tɩ b sok a Zeezi yaa: “Fo wʋmda b sẽn yetã bɩ?” T’a Zeezi leok n yeele: “N-ye. Yãmb zɩ n karem goam nins sẽn yet tɩ ‘yãmb kɩtame tɩ pẽgr yi kamb la kom-bõoneg noyẽ wã’ la?”+ 17 A bas-b-la be n yi tẽngã, n kẽng Betani n tɩ gãand yʋn-kãnga.+

18 La a Zeezi sẽn wa n lebd tẽngã pʋgẽ yibeoogã pĩndã, kom n yõk-a.+ 19 A yãa kankang sẽn pa zãr ne sorã, n bʋdg n kẽng la a pa yã baa fʋɩ a zug n zʋʋg vãadã ye.+ Dẽ, a yeela kankangã yaa: “Fo kõn le wom biis a bada.”+ La kankangã kʋɩɩ zĩig pʋgẽ. 20 Karen-biisã sẽn yã rẽ wã, ling-b-la wʋsg tɩ b yeele: “Maana wãn tɩ kankangã kʋɩ zĩig pʋgẽ?”+ 21 T’a Zeezi leok n yeel-ba: “Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ yãmb sã n tar tẽeb n pa sãmbdẽ, y pa na n maan bũmb ning mam sẽn maan kankangã bal ye. Baa y sã n yeel tãn-kãngã t’a ‘zẽk n tɩ lʋɩ mogrã pʋgẽ,’ na n yɩɩ woto.+ 22 Bũmb ning fãa yãmb sẽn na n pʋʋs ne tẽeb n kose, y na paame.”+

23 A sẽn kẽ wẽnd-doogẽ wã poore, maan-kʋʋdbã taoor dãmb la nin-buiidã kãsem-dãmb waa a nengẽ a sẽn zãmsd nebã wakate, n soke: “Yaa ne tõ-bʋg la fo maand bõn-kãensã? Ãnda n kõ foo tõ-kãnga?”+ 24 A Zeezi leokame n yeele: “Ma-me na n soka yãmb bũmbu. Y sã n leok-ma, ma-me na togs yãmb mam sẽn maand bõn-kãensã ne tõog ningã: 25 Ãnda n tʋm a Zã t’a lis nebã? Yaa Wẽnnaam sẽn be saasẽ wã bɩ, bɩ yaa ninsaalbã?” La b sɩnga yẽsg ne taab n yetẽ: “Tõnd sã n yeel tɩ ‘yaa Wẽnnaam sẽn be saasẽ wã,’ a na n soka tõndo: ‘Bõe yĩng masã tɩ yãmb pa tẽ-a?’+ 26 La tõnd sã n yeel tɩ ‘yaa ninsaalbã,’ d yɛɛsda kʋʋngã sẽn tõe n maan-d bũmb ningã, bala b fãa kɩsa sɩd t’a Zã yaa no-rɛɛsa.” 27 Rẽ n so tɩ b leok a Zeezi yaa: “Tõnd pa mi ye.” Tɩ yẽ me yeel-ba: “Ma-me pa na n togs yãmb m sẽn maand bõn-kãensã ne tõog ningã ye.

28 “Yãmb tagsg yaa bõe ne yãoã? Rao n da tar kamb a yiibu. A kẽnga pipi soabã nengẽ n yeel-a: ‘M biiga, kẽng n tɩ tʋm viyn pʋʋgẽ wã rũndã.’ 29 T’a leok n yeele: ‘M pa na n kẽng ye.’ La rẽ poore, a toeema yam n kẽnge. 30 Ba wã kolga yiib-n-soabã n yeel yẽ me woto. Bi-kãng leokame: ‘M baaba, m na n kẽngame,’ la a pa kẽng ye. 31 B yiibã sʋka, bʋg n maan a ba wã raabo?” Tɩ b leok yaa: “Pipi soabã.” T’a Zeezi yeel-ba: “Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ yõor-yaood dɛɛgdbã ne pʋg-yoaadbã na n denga yãmb Wẽnnaam Rĩungã pʋgẽ. 32 Bala a Zã waa yãmb nengẽ n na n wilg-y tɩrlem sore, la yãmb pa tẽ-a ye. La yõor-yaood dɛɛgdbã ne pʋg-yoaadbã tẽ-a lame.+ La baa yãmb sẽn yã rẽ wã, y pa toeem yam n tẽ-a ye.

33 “Kelg-y yel-bũnd a to: Rao sẽn yaa pʋʋg soab n da sel viyn tɩɩs a pʋʋgẽ,+ n wẽ yãgr n gũbg-a, n tuk vẽ wẽkr bok be, la a me gasgo.+ Rẽ poore, a rɩka pʋʋgã n gũnug koaadba, la a kẽng tẽn-zẽnga.+ 34 Viyn wã wobr wakat sẽn wa n ta, a tʋma a tʋm-tʋmdb koaadbã nengẽ tɩ b tɩ reeg a pʋɩɩrã n wa. 35 La koaadbã yõka tʋm-tʋmdbã n pãb a yembre, n kʋ a to, la b lob a to me kuga.+ 36 A le tʋma tʋm-tʋmdb sõor sẽn yɩɩd pipi rãmbã, la b maana bãmb me woto.+ 37 Sẽn na n baase, a tʋma a bi-riblã bãmb nengẽ, n tagsdẽ yaa: ‘B na n waooga mam bi-riblã.’ 38 Koaadbã sẽn yã bi-riblã, b goma ne taab n yeele: ‘Yaa yãoã la rogem-pʋɩɩrã soaba.+ Wa-y tɩ d kʋ-a n soog a rogem-pʋɩɩrã!’ 39 Dẽ, b yõk-a lame n yiis viyn pʋʋgã pʋgẽ n kʋ-a.+ 40 Woto wã, viyn pʋʋgã soab sã n wa, bõe la a na n maan koaadbã?” 41 Bãmb leoka a Zeezi yaa: “B sẽn yaa nin-wẽnsã yĩnga, a na n kɩtame tɩ b ki kũ-toaaga,* la a rɩk pʋʋgã n gũnug koaadb a taab sẽn na n kõ-a biisã wakat sẽn zemse.”

42 A Zeezi yeela bãmb yaa: “Yãmb zɩ n karem Gʋls-sõamyã sẽn yetã la? A yetame: ‘Kugr ning tãn-metbã sẽn zãgsã n lebg roogã pãng kugrã.*+ Rẽ yita a Zeova* nengẽ, la a yaa bõn-kãseng tõnd nifẽ.’+ 43 Rẽ n so tɩ mam yet yãmb tɩ b na n deega Wẽnnaam Rĩungã yãmb nugẽ, n kõ buud sẽn womd biis sẽn zems ne Rĩungã. 44 Sẽn paase, ned ning sẽn na n lʋɩ kug-kãngã zug na n kaoome.+ La kugrã sẽn na n lʋɩ ned ning zugu, a na n beds-a lame.”+

45 Maan-kʋʋdbã taoor dãmb la Fariziyẽ-rãmbã sẽn wʋm yel-bũn nins a Zeezi sẽn wẽ wã, b bãngame tɩ yaa bãmb yell la a sẽn da gomdã.+ 46 La baa bãmb sẽn da rat n yõk a Zeezi wã, b ra yɛɛsda kʋʋngã, bala b ra kɩsa sɩd t’a Zeezi yaa no-rɛɛsa.+

22 A Zeezi le goma ne bãmb ne yel-bũn n yeele: 2 “D tõe n dɩka saasẽ Rĩungã n mak ne rĩm sẽn maan a bi-ribl yi-kãadem kibsa.+ 3 A tʋma a tʋm-tʋmdb tɩ b tɩ yeel neb nins a sẽn boolã tɩ b wa yi-kãadem kibsã, la b pa sak n na n wa ye.+ 4 A le tʋma tʋm-tʋmdb a taab n yeel-ba: ‘Tɩ togs-y m sẽn bool b rãmbã yaa: “Mam segla m rɩɩbã* n sa. Mam kooda m lols ne m rũm-nobdse. Bũmbã fãa segl n saame. Wa-y yi-kãadmã kibsã.”’ 5 La b maana b toog kae n yi, tɩ yãoã soab kẽng a pʋʋgẽ, t’a to wã kẽng a koosem zĩigẽ.+ 6 La sẽn ket-bã yõga a tʋm-tʋmdbã, n yaal-b la b kʋ-ba.

7 “Rĩmã sũur puugame t’a tʋm a tãb-biisã tɩ b tɩ kʋ nin-kãensã sẽn yaa nin-kʋʋdbã, la b yõog b tẽngã.+ 8 Rẽ poore, a yeela a tʋm-tʋmdbã yaa: ‘Yi-kãadmã kibs segl n saame, la neb nins m sẽn da boolã pa zems b na zĩnd kibsẽ wã ye.+ 9 Woto yĩnga, kẽng-y so-kãsemsã zutu, n bool ned ning fãa y sẽn na n yã t’a wa yi-kãadem kibsã.’+ 10 Tʋm-tʋmdbã sɩd yii soayã zut n bool neb nins fãa b sẽn yã wã, nin-wẽns la nin-sõma, tɩ roog ning pʋgẽ b sẽn maand yi-kãadmã pid ne neb sẽn dɩte.

11 “Rĩmã sẽn wa n kẽ n na n ges neb nins b sẽn boolã, a yãa rao a ye sẽn pa yer yi-kãadem fuug ye. 12 Rẽ la a sok-a yaa: ‘M zoa, fo maana a wãn n kẽ ka n pa ning yi-kãadem fuugu?’ T’a pa tar a sẽn na n yɛɛlg ye. 13 La rĩmã yeela a tʋm-tʋmdbã yaa: ‘Sẽb-y-yã a nusã la a naoã, n lob-a yɩng likã pʋgẽ. Yaa be la a na n yãb la a wãb a yẽna.’

14 “Bala b sẽn bool b rãmbã yaa wʋsgo, la b sẽn yãk b rãmbã sõor paoodame.”

15 La Fariziyẽ-rãmbã loogame, n tɩ yẽs ne taab sẽn na yɩl n bẽd a Zeezi a goamẽ wã n yõke.+ 16 Rẽ n so tɩ b tʋm b karen-biisã ne a Erood poorẽ dãmb+ tɩ b tɩ yeel-a yaa: “Karen-saamba, tõnd miime tɩ yãmb yaa sɩd soaba, la tɩ y zãmsda nebã Wẽnnaam sorã ne sɩda, n pa baood ninsaalb pẽgr ye. Bala yãmb pa get ned yalẽ ye. 17 Bɩ y togs tõnd yãmb tagsg sẽn yaa a soab wɛ! Zemsame tɩ d yao a Sezaar yõor-yaoodã bɩ, bɩ pa zemse?” 18 La a Zeezi sẽn bãng b wẽnemã, a sok-b lame: “Pʋ-lik rãmba, bõe yĩng tɩ yãmb makd maam? 19 Wilg-y maam lagf ning b sẽn tar n yaood yõor-yaoodã.” B talla deniye* a ye n wa kõ-a. 20 A Zeezi sok-b lame: “Yaa ãnda naand la a gʋlsem la woto?” 21 Tɩ b leok yaa: “A Sezaare.” Dẽ, a Zeezi yeel-b lame: “Bɩ y kõ a Sezaar bũmb nins sẽn yaa a Sezaar dẽndã, la y kõ Wẽnnaam bũmb nins sẽn yaa Wẽnnaam dẽndã.”+ 22 B sẽn wʋm dẽ wã, ling-b lame tɩ b loog n bas-a.

23 Baraare, Sadiseyẽ-rãmbã sẽn yet tɩ kũum vʋʋgr ka be+ wã waame, n sok-a yaa:+ 24 “Karen-saamba, a Moyiiz yeelame: ‘Rao sã n ki n pa paam kamba, a ba-biigã segd n dɩka a pagã, n dog kamb n kõ kiidã.’+ 25 La ba-biis a yopoe n da be ne tõndo. Pipi soabã kẽe kãadem, n maan kaalem. La a sẽn pa paam biigã, a ba-biigã rɩka a pagã. 26 Yɩɩ woto ne yiib-n-soabã la tãab-n-soabã, hal n tãag yopoe-n-soabã. 27 B fãa kũumã poore, pagã me kiime. 28 Woto wã, yopoe wã sʋka, ãnda n na n soog pagã kũum vʋʋgrã sasa? Bala b fãa rɩk-a lame n maan b paga.”

29 A Zeezi leok-b lame n yeele: “Yãmb tudgame, bala yãmb pa mi Gʋls-sõamyã, la y pa mi Wẽnnaam pãngã me ye.+ 30 Kũum vʋʋgrã sasa, rapã pa kẽed kãadem, la b pa kõt pagb sɩdb me ye. B yaa wa malɛgsã sẽn be saasẽ wã.+ 31 La sã n yaa ne kũum vʋʋgrã yelle, yãmb pa karem Wẽnnaam sẽn gom ne yãmb n yeele: 32 ‘Mam yaa a Abrahaam Wẽnnaam, a Izaak Wẽnnaam, la a Zakoob Wẽnnaamã’+ la? A pa kũ-rãmb Wẽnnaam ye. A yaa nin-vɩɩs Wẽnnaam.”+ 33 A Zeezi zãmsgã linga kʋʋngã sẽn da kelgdã wʋsgo.+

34 Fariziyẽ-rãmbã sẽn wʋm t’a gom n luba Sadiseyẽ-rãmbã, b tigma taab n wa. 35 La b sʋkã ned a yembr sẽn yaa Tõogã karen-saamb sok-a-la sokr n na n mak-a. A sokame yaa: 36 “Karen-saamba, Tõogã noyã sʋka, bʋg n yaa kãseng n yɩɩda?”+ 37 A leoka yẽnda yaa: “‘Fo tog n nonga a Zeova* sẽn yaa fo Wẽnnaamã ne f sũurã fãa, ne f sɩɩgã* fãa, la ne f yamã fãa.’+ 38 Yãoã la noor ning sẽn yaa kãseng n yɩɩdã, la pipi soabã. 39 Yiib-n-soabã wõnda yẽnda. A yetame: ‘Fo segd n nonga f to wa f menga.’+ 40 Tõogã fãa ne no-rɛɛsdbã goamã tika no-kãensã b yiibã zutu.”+

41 La Fariziyẽ-rãmbã sẽn da ket n tigim taabã, a Zeezi sok-b lame yaa:+ 42 “Yãmb tagsg yaa bõe ne Kiristã? A yaa ãnda biiga?” Tɩ b leok n yeele: “A Davɩɩde.”+ 43 T’a Zeezi sok-ba: “La maana wãn tɩ Wẽnnaam vẽneg a Davɩɩd+ t’a bool Kiristã t’a Zu-soaba, n yeele, 44 ‘A Zeova* yeela mam Zu-soabã yaa: “Zĩnd mam nug-rɩtgo, n tãag m sẽn na n ning f bɛɛbã f naoã tẽngre”’?+ 45 A Davɩɩd sã n boond-a t’a Zu-soaba, a yɩta wãn n yɩ a biiga?”+ 46 La ned pa tõog n leok-a tɩ bũmb ye. La daar-n-kãng tɛka, ned baa a ye pa le saag n sok-a sokr ye.

23 Dẽ, a Zeezi goma ne kʋʋngã la ne a karen-biisã n yeele: 2 “Gʋlsdbã ne Fariziyẽ-rãmbã zĩnda a Moyiiz zaoorẽ wã. 3 Woto wã, bɩ y sak bũmb nins fãa b sẽn yet yãmbã la y tũ, la y ra maan wa bãmb ye. Bala b gomdame la b pa tũud bũmb nins b sẽn yetã ye.+ 4 Bãmb sẽbda zɩɩb sẽn yaa zɩsd n palgd nebã bãgdo,+ la b mens yaool n pa rat n sɩɩs-b ne b nug-bil ye.+ 5 Bũmb nins fãa b sẽn maandã, b maanda nebã gesg yĩnga.+ Bala b maanda tʋgd nins b sẽn ningd Gʋls-sõamyã goamã tɩ yaa yalemse, n sẽbd rẽ n tẽed tɩ kogend-b lame,+ la b maand b futã noy zerdã wogdo.+ 6 Bãmb nonga naam zĩis tigã zĩisẽ, la taoor zĩis* tigsg rotẽ wã.+ 7 B ratame tɩ nebã pʋʋsd bãmb raasã pʋsẽ, la b boond-b tɩ Karen-saamba.* 8 La sã n yaa ne yãmba, ra sak-y tɩ ned bool yãmb tɩ Karen-saamb* ye. Bala nin-yɛng bal n yaa yãmb Karen-saamba,+ tɩ yãmb fãa yaa saam-biisi. 9 Sẽn paase, ra bool-y ned baa a ye tẽngã zug tɩ y ba ye. Bala yãmb Ba+ yaa a yembre: Yaa soab ning sẽn be saasẽ wã. 10 Ra sak-y me tɩ b bool yãmb tɩ taoor dãmba, bala yãmb Taoor soab yaa a yembre: Yaa Kiristã. 11 La ned ning sẽn yaa kãseng n yɩɩd yãmb sʋkã segd n yɩɩ yãmb tʋm-tʋmda.+ 12 Ned ning sẽn zẽkd a menga, b na n sik-a lame,+ la ned ning sẽn sikd a menga, b na n zẽk-a lame.+

13 “Yãmb a gʋlsdbã ne Fariziyẽ-rãmbã sẽn yaa pʋ-lik rãmbã, yãmb na n paama toogo, yãmb sẽn pag saasẽ Rĩungã nebã taoorã yĩnga. Bala yãmb mensã pa kẽede, la y pa basd neb nins sẽn baood n na n kẽ wã tɩ b kẽ ye.+ 14* ——

15 “Yãmb a gʋlsdbã ne Fariziyẽ-rãmbã sẽn yaa pʋ-lik rãmbã,+ yãmb na n paama toogo! Bala yãmb togda sor n dʋʋgd mogr la y saagd zĩig fãa sẽn na yɩl n paam ned sẽn na n tuub n sak yãmb zãmsgã. La y sã n paam ned a woto, y maandame t’a zems ne Zeyɛn* n yɩɩd yãmb mensã naoor a yiibu.

16 “Yãmb a taoor dãmb sẽn yaa zoense,+ y na n paama toogo. Yãmb yetame: ‘Ned sã n wẽen ne wẽnd-doogã, pa yell ye. La ned sã n wẽen ne sãnemã sẽn be wẽnd-doogẽ wã, a segd n pidsa a wẽenegã.’+ 17 Yam-koees rãmb la zoense! Sɩd-sɩda, bʋg n tar yõod n yɩɩda? Sãnemã bɩ, bɩ wẽnd-doogã sẽn kɩt tɩ sãnemã lebg sõngã? 18 Yãmb yetame me: ‘Ned sã n wẽen ne tẽn-kugrã, pa yell ye. La ned sã n wẽen ne kũunã sẽn be tẽn-kugrã zugã, a segd n pidsa a wẽenegã.’ 19 Zoense! Sɩd-sɩda, bʋg n tar yõod n yɩɩda? Kũunã bɩ, bɩ tẽn-kugrã sẽn kɩt tɩ kũunã lebg sõngã? 20 Dẽnd ned sã n wẽen ne tẽn-kugrã, a wẽenda ne tẽn-kugrã la ne bũmb nins fãa sẽn be a zugã me. 21 La ned sã n wẽen ne wẽnd-doogã, a wẽenda ne wẽnd-doogã la ne Soab ning sẽn be a pʋgẽ wã me.+ 22 Ned sã n wẽen ne saasã, a wẽenda ne Wẽnnaam geerã la ne Soab ning sẽn zao a zugã me.

23 “Yãmb a gʋlsdbã ne Fariziyẽ-rãmbã sẽn yaa pʋ-lik rãmbã, yãmb na n paama toogo! Bala yãmb kõta mante, anɛt la kumẽ*+ pʋɩɩr a ye pʋɩ piig zugu, la yãmb pa sakd Tõogã bũmb nins sẽn tar yõod n yɩɩdã, sẽn yaa tɩrlem,+ nimbãan-zoeer+ la kɩs-sɩdã ye. Yaa tɩlɛ tɩ y maan bõn-kãensã, la y pa segd n bas bũmb a taabã me ye.+ 24 Taoor dãmb sẽn yaa zoense,+ yãmb yoogda rũmpigli,+ n yaool n vend yʋgemde!+

25 “Yãmb a gʋlsdbã ne Fariziyẽ-rãmbã sẽn yaa pʋ-lik rãmbã, yãmb na n paama toogo! Bala yãmb nedgda laasã poɛyã,+ la b pʋsã pida ne yão-beed*+ la yĩngã ratem sakre.+ 26 Fariziyẽ sẽn yaa zoanga, reng n nedg laasã pʋse, tɩ b poɛyã me yɩ yɩlma.

27 “Yãmb a gʋlsdbã ne Fariziyẽ-rãmbã sẽn yaa pʋ-lik rãmbã,+ yãmb na n paama toogo! Bala yãmb wõnda yaad b sẽn bol ne goor tɩ b yaa peelse.+ B yɩngã sɩd bee neere, la b pʋsã pida ne neb sẽn ki kõaba, la rẽgd buud fãa. 28 Woto me, nif gesgẽ yãmb wõnda nin-tɩrse, la yãmb pʋsã pida ne pʋ-lik la noyã kɩɩsgo.+

29 “Yãmb a gʋlsdbã ne Fariziyẽ-rãmbã sẽn yaa pʋ-lik rãmbã,+ yãmb na n paama toogo! Bala yãmb meta no-rɛɛsdbã yaado, la y nagsd nin-tɩrsã yaad+ 30 n yetẽ: ‘Tõnd sã n da zĩnd d yaab-rãmbã wakate, d ra pa na n naag-b n daag no-rɛɛsdbã zɩɩm ye.’ 31 Woto, yãmb mensã kõta kaset tɩ y yaa neb nins sẽn kʋ no-rɛɛsdbã yagense.+ 32 Rẽ wã, bɩ y baas tʋʋmd ning y yaab-rãmbã sẽn sɩngã.

33 “Wiisi, wag-toos* yagense,+ yãmb na n yɩɩ wãn n põs Zeyɛn*+ bʋʋdã? 34 Yaa woto yĩng la mam tʋmd no-rɛɛsdb+ ne yam dãmb la karen-saam-dãmb+ yãmb nengẽ. Yãmb na n kʋʋ kẽere,+ n ka sãnda ra-lugs zutu, la y pãb kẽer me ne kalwaas+ y tigsg rotẽ wã, n nams-b+ tẽng-tẽnga, 35 sẽn na yɩl tɩ nin-tɩrsã fãa zɩɩm sẽn daag tẽngã zugã zĩnd yãmb zutu. Sẽn sɩng ne nin-tɩrg a Abɛll+ zɩɩmã, n tãag a Barakiya biig a Zakari yãmb sẽn kʋ Wẽnnaam doogã ne tẽn-kugrã sʋkã zɩɩm.+ 36 Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ bõn-kãensã fãa na n waa zãmaan-kãngã zugu.

37 “Zerizalɛm, Zerizalɛm, fo sẽn kʋʋd no-rɛɛsdbã, la f lobd neb nins b sẽn tʋm fo nengẽ wã ne kuga,+ naoor wʋsg la mam sẽn bao n na n tigim fo kambã wa no-yãang sẽn tigimd a no-bi a pɩgs tẽngrã! La yãmb pa tʋlg rẽ ye.+ 38 Ade! B basa yãmb roogã ne-yã.*+ 39 Bala mam yeta yãmb tɩ masã tɛka, y pa na n le yã maam, hal n tãag y sẽn na n yeel tɩ ‘bark bee ned ning sẽn wat ne a Zeova* yʋʋrã zugu!’”+

24 La a Zeezi sẽn wa n yi wẽnd-doogẽ wã n loogdẽ, a karen-biisã kolg-a lame n yeel-a t’a ges wẽnd-doogã sẽn me to-to wã. 2 A Zeezi leoka bãmb yaa: “Yãmb nee bõn-kãensã fãa? Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ kugr baa a ye kõn pa a to zug tɩ b pa lub-a ye.”+

3 A Zeezi sẽn wa n zĩ Oliiv tɩɩs tãngã zugu, karen-biisã kolgame n na n yã-a bãmb ne taab sʋk bala, n yeele: “Bɩ y togs-d wɛ! Bõn-kãensã na n zĩnda wakat bʋgo, la bõe n na n yɩ bãnd n wilg tɩ yãmb waame,*+ la tɩ dũniyã* rabda a saabẽ?”+

4 A Zeezi leoka bãmb yaa: “Gũus-y tɩ ned ra wa kẽes-y moog ye.+ 5 Bala neb wʋsg na n waa ne mam yʋʋrã n yetẽ tɩ bãmb n yaa Kiristã. B na n kẽesa neb wʋsg moogo.+ 6 Yãmb na n wʋma zab rãamde, la y wʋm tɩ b gomd zab yelle. Ra bas-y tɩ rẽ yɛɛs-y ye. Bala yaa tɩlɛ tɩ bõn-kãensã zĩndi, la pa saabã nand ye.+

7 “Bala buud na n yika zabr ne buud a to, tɩ rĩung yik zabr ne rĩung a to.+ Kom+ la tẽn-digimdg na n zĩnda zĩig-zĩiga.+ 8 Bõn-kãensã yaa toodã* sɩngr bala.

9 “Nebã na n yõga yãmb n namse,+ la b kʋ yãmba.+ Buud toɛy-toɛyã fãa na n kisga yãmb mam yʋʋrã yĩnga.+ 10 La neb wʋsg me na n lak n lʋɩɩme. B na n zãmba taaba, la b kisg taaba. 11 Zirẽ-be-no-rɛɛsdb wʋsg na n yikame, n tudg neb wʋsgo.+ 12 Noyã kɩɩsg sẽn na n tar paasgã yĩng me, neb wʋsg nonglem pãng na n boogame. 13 La ned ning sẽn na n tõog toog* hal n tãag saabã, a na n paama fãagre.+ 14 Sẽn paase, Rĩungã koe-no-kãngã na n moona dũniyã tɛk fãa tɩ yɩ kaset buud toɛy-toɛyã fãa yĩnga.+ Yaa rẽ poor la saabã na n ta.

15 “Woto wã, yãmb sã n wa yã bõn-yook ning sẽn wat ne sãoongã, no-rɛɛs a Dãniyɛll sẽn gom a soab yellã t’a yas zĩ-sõngẽ+ (sẽn na yɩl n wʋm a võore, sẽn karemd-a wã tog n talla yam-vẽenem,) 16 bɩ neb nins sẽn be Zide wã sɩng zoeese, n teesd tãensẽ wã.+ 17 Bɩ ned ning sẽn be roog zug ra sig n wʋk teed a roogẽ wã, 18 tɩ ned ning sẽn be pʋʋgẽ me ra lebg n tɩ rɩk a zugẽ fuug ye. 19 Pagb nins sẽn tʋte, la sẽn yẽsemd-b kom-peels wakat kãngã na n paama toogo! 20 Pʋʋsd-y wakat fãa n kotẽ tɩ y zoeesã ra yɩ waood wakate, wall Vʋʋsg daar ye. 21 Bala to-kãseng+ n na n zĩnd sasa kãnga. A buud zɩ n zĩnd hal dũniyã sɩngr n tãag masã, la a buud kõn le zĩnd me ye.+ 22 Sɩd me, ra-kãens sõorã sã n da pa booge, ned baa a ye kõn põs ye. La nin-tũusdsã yĩnga, b na n booga ra-kãens sõore.+

23 “Woto wã, ned sã n yeel yãmba: ‘Ges-y-yã! Kiristã bee ka,’+ wall a yeele: ‘A bee ka sẽnẽ!’ bɩ y ra tẽ ye.+ 24 Bala zirẽ-be-kiris-rãmb la zirẽ-be-no-rɛɛsdb+ na n waame, la b na n maana bãn sẽn yaa kãsems la yel-soalem sẽn na yɩl tɩ sã n tõe, bɩ b tudg+ nin-tũusdsã menga. 25 Ade! Mam pĩnd n keooga yãmba. 26 Rẽ wã, ned sã n yeel yãmba: ‘Ges-y-yã! A bee we-raoogẽ,’ bɩ y ra yi n kẽng ye. Wall a yeele: ‘Ges-y-yã! A bee ro-yaangẽ,’ bɩ y ra tẽ ye.+ 27 Bala Ninsaal biigã waoong wakat* na n yɩɩ wa saag sẽn yãgd yaang t’a vẽenemã tat nin-taoore.+ 28 Zĩig ning dɩgr sẽn be wã, yaa be la sɩlsã* na n tigmi.+

29 “Wakat kãng toogã poor bala, wĩntoogã na n sobgame.+ Kiuugã me pa na n le kõ a vẽenem ye. Sẽn paase, ãdsã na n yii yĩngr n dʋʋge, la bũmb* nins sẽn be saasẽ wã na n digimdame.+ 30 Rẽ poore, Ninsaal biigã bãnd na n puka saasẽ, la dũniyã buud toɛy-toɛyã fãa neb na n wilga b sũ-sãanga.*+ B na n yãa Ninsaal biigã+ t’a zao sawatã sẽn be saasẽ wã n wat ne pãng la ziir sẽn yaa kãsenga.+ 31 A na n tʋma a malɛgsã ne tãntãoog rãamd sẽn yaa kãsenga, tɩ b tigim a nin-tũusdsã dũniyã ween-vɩɩs a naasã, saasã kɩreng a ye n tãag kɩreng a to.+

32 “Masã, bɩ y rɩk yam yel-bũn-kãngã sẽn gomd kankang yellã pʋgẽ: Kankangã sã n wa tãood wil-poal n ningd vãad bala, yãmb miime tɩ sigrã kolgame.+ 33 Woto me, yãmb sã n wa yã bõn-kãensã fãa, bɩ y bãng tɩ Ninsaal biigã kolgame n ta rignoyẽ wã.+ 34 Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ zãmaan-kãngã pa na n loog tɩ bõn-kãensã fãa pa maan ye. 35 Saasã ne tẽngã na n loogame, la mam goamã pa na n tol n loog ye.+

36 “Sã n yaa ne daar-n-kãng la lɛɛr-kãnga, ned baa a ye pa mi ye.+ Malɛgsã sẽn be saasẽ wã pa mi, Biigã me pa mi ye. Yaa Ba wã bal n mi.+ 37 Bala Ninsaal biigã waoong wakate,*+ yɛlã na n yɩɩ wa sẽn yɩ to-to a Nowe wakatẽ wã.+ 38 Sẽn deng Sa-kãsengã, nebã ra rɩtame la b yũuda, tɩ rap kẽed kãadem, la b kõt pagb sɩdba, hal n tãag daar ning a Nowe sẽn kẽ koom-koglgã pʋgẽ wã.+ 39 B pa maan gũusgu, hal tɩ Sa-kãsengã wa kãag b fãa n looge.+ Ninsaal biigã waoong wakat me, na n yɩɩ woto. 40 Wakat kãnga, rap a yiib na n bee pʋʋgẽ, tɩ b rɩk a yembr n bas a to wã. 41 Pagb a yiib na n bee neerẽ n werda, tɩ b rɩk a yembr n bas a to wã.+ 42 Woto wã, bɩ y kell n gũ, bala yãmb pa mi yãmb Zu-soabã sẽn wat daar ning ye.+

43 “La bãng-y bũmb a yembre: Zakã soab sã n da bãng yʋngã wakat ning wagdrã sẽn watã,+ a ra na n gũume n da gũsi, n da bas tɩ b kao a roogã ye.+ 44 Woto yĩnga, bɩ yãmb me segl y mens n sa,+ bala Ninsaal biigã wata wakat y sẽn pa tẽede.

45 “Ãnda n yaa tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩd la sẽn tar yamã, a zu-soabã sẽn yãk t’a ges a zakã rãmb yelle, n kõt-b rɩɩb wakat sẽn zemsã?+ 46 Bark bee tʋm-tʋmd-kãng zugu, a zu-soabã sẽn na n wa mik t’a maanda woto!+ 47 Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb t’a na n kɩtame t’a ges a paoongã fãa yelle.

48 “La tʋm-tʋmd-kãng sã n yaa wẽng n yeel a sũur pʋgẽ yaa: ‘Mam zu-soabã kaoosdame,’+ 49 la a sɩng a tʋm-tʋmd-taasã pãbre, n naag rã-yũud-kãas n dɩtẽ la a yũuda, 50 tʋm-tʋmd-kãng zu-soabã na n waa daar a sẽn pa tẽede, la wakat a sẽn pa mi.+ 51 A na n sɩbg-a-la ne sɩbgr tɛkẽ, la a kõ-a zĩig pʋ-lik rãmbã sʋka. Yaa be la a na n yãb la a wãb a yẽna.+

25 “D tõe n dɩka saasẽ Rĩungã n mak ne pʋg-sadb* piig sẽn yi ne b fɩtl-dãmba,+ n na n seg pʋg-paal sɩda.+ 2 Bãmb b nu n yaa yalemba, tɩ b nu wã tar yam.+ 3 Bala yalembã rɩka b fɩtl-dãmbã, la b pa zã kaam ye. 4 La sẽn tar-b yamã zãa kaam b tʋgdẽ wã n paas b fɩtl-dãmbã. 5 Pʋg-paal sɩdã sẽn wa n kaoosdẽ wã, gõeem yõka b fãa tɩ b gũsi. 6 Yʋn-sʋkã sẽn wa n ta, koɛɛg n tãs n yeele: ‘Ad pʋg-paal sɩdã! Bɩ y yi n seg-a.’ 7 Dẽ, pʋg-sadbã fãa yikame n segl b fɩtl-dãmbã.+ 8 Yalembã yeela sẽn tar-b yamã yaa: ‘Pʋdg-y y kaamã bilf n kõ-do, bala tõnd fɩtl-dãmbã rat n kiime.’ 9 La sẽn tar-b yamã leokame n yeele: ‘Tõe tɩ pa na n sek tõnd ne yãmb fãa ye. Kẽng-y ka-koaasdbã nengẽ n tɩ ra yãmb mengã rẽnda.’ 10 B sẽn wa n dabd n na n tɩ ra kaamã, pʋg-paal sɩdã waame. Pʋg-sadb nins sẽn segl n sa wã tũ-a lame n kẽ yi-kãadem kibsẽ wã,+ tɩ b pag kʋɩlengã. 11 Rẽ poore, pʋg-sadb nins sẽn kellã me waame n yeele: ‘Soaala, Soaala, pak-y tɩ d kẽ!’+ 12 La a leokame n yeele: ‘Mam yeta yãmb sɩda. Mam pa mi yãmb ye.’

13 “Woto wã, bɩ y kell n gũ,+ yãmb sẽn pa mi daarã la lɛɛrã yĩnga.+

14 “Bala yaa wa rao sẽn dat n tog sore, n bool a tʋm-tʋmdb n dɩk a paoongã n gũnug-ba.+ 15 A kõo a yembr talã* a nu, a to talã a yiibu, la a to talã-yɛnga, wa sẽn zems ned kam fãa tõogo, n bas n looge. 16 Tao-tao bala, sẽn deeg-a talã a nu wã rɩk-b lame n tɩ leebe, n paam talã a nu n paase. 17 Woto me, sẽn deeg-a talã a yiibã paama talã a yiib n paase. 18 La tʋm-tʋmd ning sẽn deeg talã-yɛng balã kẽngame n tɩ tuk boko, n solg a zu-soabã ligdã.*

19 “La sẽn wa n kaoose, tʋm-tʋmdbã zu-soabã waame, n na n ges b sẽn yõd n maan bũmb ning ne a ligdã.+ 20 Dẽ, sẽn da reeg-a talã a nu wã kolga ne talã a nu wã a sẽn paam n paasã, n yeele: ‘Zu-soaba, yãmb ra kõo maam talã a nu. La ges-y-yã, mam paama talã a nu n paase.’+ 21 A zu-soabã yeel-a lame: ‘Tʋm-tʋmd-sõng sẽn maand sɩda, fo maana neere! Fo maana sɩd ne bũmb bilfu. Mam na n kɩtame tɩ fo ges bũmb wʋsg yelle.+ Wa naag f zu-soabã n maan sũ-noogo.’+ 22 Rẽ poore, sẽn da reeg-a talã a yiibã kolgame n yeele: ‘Zu-soaba, yãmb ra kõo maam talã a yiibu. La ges-y-yã, mam paama talã a yiib n paase.’+ 23 A zu-soabã yeel-a lame: ‘Tʋm-tʋmd-sõng sẽn maand sɩda, fo maana neere! Fo maana sɩd ne bũmb bilfu. Mam na n kɩtame tɩ fo ges bũmb wʋsg yelle. Wa naag f zu-soabã n maan sũ-noogo.’

24 “Sẽn na n baase, sẽn da reeg-a talã-yɛngã kolgame n yeele: ‘Zu-soaba, mam da miime tɩ yãmb yaa ned yell sẽn yaa toogo. Yãmb kẽebda y sẽn pa bʋdẽ, la y wʋkd y sẽn pa yelgẽ.+ 25 Rẽ n so tɩ m yɛɛs n tɩ tu bok n solg yãmb talã wã. Ad bũmb ning yãmb sẽn so wã.’ 26 A zu-soabã leok-a lame n yeele: ‘Tʋm-tʋmd-wẽng sẽn yaa kʋɩɩma, fo ra miime tɩ mam kẽebda m sẽn pa bʋdẽ, la m wʋkd m sẽn pa yelgẽ. Bɩ bõe? 27 Dẽnd fo ra segd n talla mam ligdã* n tɩ kɩs ligd bĩngr zĩigẽ, tɩ m sã n wa bɩ m deeg ne yõodo.

28 “‘Woto yĩnga, reeg-y talã wã a nengẽ, n kõ sẽn tar-a talã piigã.+ 29 Bala ned ning fãa sẽn tare, b na n kõ-a lame n paas t’a paam tɩ gale. La ned ning sẽn pa tare, baa a sẽn tarã menga, b na n deeg n bas-a lame.+ 30 Lob-y tʋm-tʋmd sẽn ka barkã yɩng likã pʋgẽ. Yaa be la a na n yãb la a wãb a yẽna.’

31 “Ninsaal biigã sã n wa+ ne a naamã, la ne malɛgsã fãa,+ a na n zĩnda a geerã sẽn tar ziirã zugu. 32 Buud toɛy-toɛyã fãa na n tigma a taoore. A na n welga nebã sul a yiibu, wa rũm-kɩɩm sẽn welgd piis ne bʋʋse. 33 A na n ninga piisã+ a nug-rɩtgo, la a ning bʋʋsã a goabga.+

34 “Dẽ, Rĩmã na n yeela sẽn be-b yẽ rɩtgã yaa: ‘Yãmb sẽn paam m Ba barka, bɩ y wa soog Rĩungã b sẽn segl yãmb yĩng hal dũniyã yẽbgr wakatã. 35 Bala kom yõka maam, la yãmb kõo maam rɩɩb tɩ m dɩ. Ko-yũud yõka maam, la yãmb kõo maam koom tɩ m yũ. Mam da yaa sãana, la yãmb deega maam sãando.+ 36 M da yaa beelle,* la yãmb yeelga maam fuugu.+ Mam lʋɩɩ bãaga, la yãmb gesa mam yelle. M da bee bãens roogẽ, la yãmb wa n gesa maam.’+ 37 La nin-tɩrsã na n sokame yaa: ‘Zu-soaba, dabʋr la tõnd yã yãmb tɩ kom tar-y tɩ d kõ-y rɩɩbo, wall tɩ ko-yũud tar-y tɩ d kõ-y koom tɩ y yũ?+ 38 Dabʋr la tõnd yã yãmb tɩ y yaa sãan tɩ d reeg-y sãando, wall tɩ y yaa beell tɩ d yeelg-y fuugu? 39 Dabʋr la tõnd yã tɩ y bẽedẽ, pa rẽ bɩ n be bãens roogẽ tɩ d wa ges-yã?’ 40 Rĩmã na n leokame n yeele: ‘Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ yãmb sẽn maan bõn-kãensã n kõ mam ba-bi-kãensã nin-yend sẽn yaa yao-zʋʋgã, yaa maam la yãmb maan n kõ.’+

41 “La a na n yeela sẽn be-b yẽ goabgã yaa: ‘Yãmb sẽn yaa neb Wẽnnaam sẽn kãab wẽnga, loog-y n bas-y maam+ n tɩ kẽ bugum sẽn ka kiidã pʋgẽ,+ b sẽn segl Sʋɩtãanã* ne a malɛgsã yĩngã.+ 42 Bala kom yõka maam, la yãmb pa kõ maam rɩɩb tɩ m dɩ ye. Ko-yũud yõka maam, la yãmb pa kõ maam koom tɩ m yũ ye. 43 Mam da yaa sãana, la yãmb pa reeg maam sãand ye. M da yaa beelle, la yãmb pa yeelg maam fuug ye. Mam lʋɩɩ bãaga, la m da be bãens roogẽ, la yãmb pa ges m yell ye.’ 44 La bãmb me na n sokame yaa: ‘Zu-soaba, dabʋr la tõnd yã yãmb tɩ kom bɩ ko-yũud tar yãmba, wall tɩ y yaa sãan bɩ beelle, pa rẽ bɩ y bẽedẽ wall y be bãens roogẽ tɩ d pa sõng-yã?’ 45 La Rĩmã na n leok-b lame n yeele: ‘Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ yãmb sẽn pa maan bõn-kãensã n kõ mam ba-bi-kãensã nin-yend sẽn yaa yao-zʋʋgã, yaa maam la y pa maan n kõ.’+ 46 Bãmb rãmbã na n paama sãoong* sẽn ka sɛta,+ la nin-tɩrsã na n paama vɩɩm sẽn ka sɛta.”+

26 A Zeezi sẽn gom bõn-kãensã fãa yell n sa, a yeela a karen-biisã yaa: 2 “Yãmb miime tɩ Pakã keta rasem a yiibu,+ la tɩ b na n yõka Ninsaal biigã n kɩs tɩ b kʋ ra-luk zugu.”+

3 Dẽ, maan-kʋʋdbã taoor dãmb ne nin-buiidã kãsem-dãmb tigma taaba, maan-kʋʋdb kãsmã b sẽn boond t’a Kayifã samandẽ.+ 4 La b yẽsa ne taab+ n na n bãng b sẽn tõe n maan to-to n yõk a Zeezi ne sɩlem n kʋ. 5 La b ra yetame: “Pa tog n yɩ tigrã sasa, sẽn na yɩl tɩ rãmbg ra wa zĩnd nin-buiidã sʋk ye.”

6 A Zeezi sẽn wa n be wãoor a Sɩmo zakẽ Betani,+ 7 pag n tall albatr tʋk ne kaam sẽn tar yũ-noog t’a ligd yaa toogo, n wa a nengẽ a sẽn dɩt wakate, n sudg kaamã a zugẽ wã. 8 Karen-biisã sẽn yã rẽ wã, b sũyã puugame tɩ b yeele: “Bõe ka-sãoong la woto? 9 Bala b ra tõe n koosa kaamã n paam ligd wʋsg n kõ naong rãmba.” 10 A Zeezi sẽn bãng rẽ wã a yeel-b lame: “Bõe yĩng tɩ yãmb maand pagã woto? A maana maam neere. 11 Bala naong rãmbã bee ne yãmb wakat fãa,+ la yãmb pa na n paam tɩ mam pa ne yãmb wakat fãa ye.+ 12 Pagã sẽn ning ka-kãngã sẽn tar yũ-noogã mam zugã, yaa sẽn na yɩl n segl maam, m mumbã yĩnga.+ 13 Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ b sẽn na n moon koe-no-kãngã dũniyã zĩig ning fãa, b na n togsa bũmb ning pʋg-kãngã sẽn maanã me n tẽeg a yelle.”+

14 Dẽ, Piig la a yiibã ned a ye b sẽn boond t’a Zida Iskariotã+ kẽnga maan-kʋʋdbã taoor dãmb nengẽ+ 15 n tɩ yeele: “Mam sã n sõng yãmb tɩ y paam-a n yõke, bõe la y na n kõ maam?”+ La b yeelame tɩ b na n kõ-a-la wanzuri ligd pis-tã.+ 16 Wakat kãng tɛka, a ra baooda weer n na n sõng-b tɩ b yõk a Zeezi.

17 Bur sẽn pa ning rabɩllã tigrã pipi daare,+ karen-biisã waa a Zeezi nengẽ n yeel yaa: “Yɛ la yãmb dat tɩ d segl Pakã tɩ y rɩ?”+ 18 La a yeelame: “Bɩ y kẽng tẽngã pʋgẽ a zagl nengẽ n yeel-a: ‘Karen-saambã yeelame: “Mam wakatã* taame. Mam na n maana Pakã ne m karen-biisã fo zakẽ wã.”’” 19 Dẽ, karen-biisã maana wa a Zeezi sẽn yeel-bã n segl Pakã.

20 Wĩndgã sẽn wa n kẽ,+ a zĩnda taablẽ ne karen-biis piig la a yiibã.+ 21 Bãmb sẽn wa n dɩtẽ, a Zeezi yeelame: “Sɩd-sɩda, mam yeta yãmb tɩ yãmb ned a ye n na n zãmb maam.”+ 22 Rẽ sãama b sũy wʋsgo, tɩ b ned kam fãa sok-a yaa: “Zu-soaba, we n pa maam la?” 23 La a leokame n yeele: “Ned ning sẽn tʋmd a nug ne maam laagẽ wã, yaa yẽ soab n na n zãmb maam.+ 24 Yaa sɩd tɩ Ninsaal biigã loogda wa b sẽn da pĩnd n gʋls n gom a yellã. La toog na paam+ ned ning sẽn na n yɩ sabab tɩ b yõk Ninsaal biigã!+ Nin-kãng sã n da pa rog n são.”+ 25 A Zida sẽn yaa ned ning sẽn dat n zãmb-a wã sokame yaa: “Rabi,* we n pa maam la?” T’a Zeezi leok n yeele: “Yaa wa fo sẽn yeelã.”

26 Bãmb sẽn wa n ket n dɩtẽ wã, a Zeezi rɩka bur n ning barka, n kao+ n kõ karen-biisã n yeele: “Bɩ y reeg n wãbe. Yãoã makda mam yĩngã.”+ 27 Sẽn paase, a rɩka bõn-yũudl n pʋʋs Wẽnnaam barka, la a kõ-b n yeele: “Bɩ yãmb fãa yũ,+ 28 bala yãoã makda mam zɩɩmã, sẽn yaa ‘kaoolã+ zɩɩm’+ sẽn na n daag neb wʋsg yĩnga,+ yel-wẽnã sugr kũun yĩnga.+ 29 La mam yeta yãmba: Mam pa na n tol n le yũ divẽ-kãngã, hal n tãag daar ning mam sẽn na n yũ divẽ-paalg ne yãmb mam Ba wã Rĩungã pʋgẽ ye.”+ 30 Sẽn na n baase, bãmb sẽn yɩɩl n pẽg Wẽnnaam* n sa, b yiime n kẽng Oliiv tɩɩs tãngã zugu.+

31 Dẽ, a Zeezi yeel-b lame yaa: “Yãmb fãa na n daaga maam n bas yʋn-kãngã.* Bala b gʋlsame: ‘Mam na n wẽe pe-kɩɩmã, la piisã sẽn be bãgrã pʋgẽ wã na n sãeegame.’+ 32 La mam vʋʋgrã poore, mam na n denga yãmb Galile.”+ 33 La a Pɩyɛɛr leok-a lame n yeele: “Baa neb a taabã fãa sã n daag yãmb n base, mam pa na n daag yãmb n bas a bada!”*+ 34 A Zeezi yeela yẽ yaa: “Sɩd-sɩda, mam yeta foom tɩ yʋn-kãngã, nand tɩ no-raoog kelme, fo na n kɩɩsa naoor a tãab tɩ f pa mi maam ye.”+ 35 A Pɩyɛɛr yeel-a lame: “Baa mam sã n na n naaga yãmb n ki, mam kõn tol n kɩɩs tɩ m pa mi yãmb ye.”+ La karen-biis a taabã fãa me yeela woto.

36 Dẽ, a Zeezi ne karen-biisã kẽnga zĩig b sẽn boond tɩ Gɛtsemane,+ t’a yeel-b yaa: “Zĩnd-y ka tɩ m kẽng ka sẽnes n tɩ pʋʋse.”+ 37 A peega a Pɩyɛɛr ne a Zebede kom-dibli a yiibã. La a Zeezi sũurã sɩnga sãoongo, hal t’a maand yɩɩr wʋsgo.+ 38 La a yeel-b lame: “Mam* sũurã sãama wʋsgo, hal tɩ m dat n ki. Pa-y ka n naag maam n gũ.”+ 39 La a sẽn kẽng taoor bilfu, a lʋɩɩme n fõgen a neng tẽng n pʋʋs n yeel yaa:+ “M Ba, sã n tõe bɩ f kɩt tɩ bõn-yũudl-kãngã+ loog n bas maam. La pa mam daabã n segd n maan ye. Yaa fo raabã.”+

40 A lebg n waa a karen-biisã nengẽ n mik tɩ b gõeeme, t’a yeel a Pɩyɛɛr yaa: “Yãmb pa tõog n naag maam n gũ baa yaa lɛɛr a yembr la?+ 41 Bɩ y gũudẽ+ la y pʋʋsd wakat fãa,+ n da wa kẽ makr pʋgẽ ye.+ Sɩda, sũurã tʋllame,* la yĩn-nemsã ka pãng ye.”+ 42 A leb n kẽnga naoor a yiib-n-soab n tɩ pʋʋse, n yeele: “M Ba, bõn-yũudl-kãngã sã n pa tõe n loog tɩ mam pa yũ-a, bɩ f raabã maane.”+ 43 La a lebg n waame, n mik tɩ b gõeeme. Bala gõeemã ra tar-b-la wʋsgo. 44 A bas-b lame, n kẽng n tɩ pʋʋs naoor a tãab-n-soaba, n le kos bũmb ning a sẽn da kosã. 45 Rẽ poore, a lebg n kẽnga a karen-biisã nengẽ n yeel-b yaa: “Wakat a woto sasa la yãmb gõe n vʋʋsdẽ? Ade! Wakat ning b sẽn na n yõk Ninsaal biigã n ning yel-wẽn-maandb nusẽ wã kolgame. 46 Yik-y tɩ d looge. Ges-y-yã! Sẽn na n zãmb-a maamã kolgame.” 47 A sẽn wa n ket n gomdã, a Zida sẽn yaa Piig la a yiibã nin-yendã waa ne neb kʋʋng sẽn zãad sʋʋs la rasaba. Yaa maan-kʋʋdbã taoor dãmb la nin-buiidã kãsem-dãmb n tʋm-ba.+

48 A Zeezi zãmbdã ra kõo kʋʋngã bãnd n yeele: “Ned ning mam sẽn na n mokã, yaa yẽ. Yõk-y-yã-a.” 49 A teesa tɩrg n ta a Zeezi nengẽ n yeele: “Y kibare, Rabi!”* La a mok-a sõma. 50 La a Zeezi soka yẽnda: “M neda, fo waa ka bõe yĩnga?”+ Dẽ, kʋʋngã kolgame n yõk a Zeezi. 51 La neb nins sẽn da be ne a Zeezi wã nin-yend wõoga a sʋʋg n kɛ maan-kʋʋdb kãsmã yambã, n fiuug a tʋbre.+ 52 Rẽ la a Zeezi yeel-a yaa: “Lebs n sui f sʋʋgã a wʋʋgẽ wã,+ bala neb nins fãa sẽn zabd ne sʋʋsã, sʋʋs n na n kʋ-ba.+ 53 Bɩ fo pa tẽed tɩ mam tõe n kosa m Ba t’a kɩt tɩ malɛgs tusa* wa sõng maam mas-masã?+ 54 Sã n yɩ woto, Gʋls-sõamyã sẽn yeel tɩ bõn-kãensã tog n maaname wã na n yɩɩ wãn n pidsi?” 55 Wakat kãnga, a Zeezi yeela kʋʋngã yaa: “Yãmb waa ne sʋʋs la rasab n na n yõk maam wa bi-bɛɛg la? Daar ne a to fãa, mam da bee wẽnd-doogẽ wã n zãmsd nebã,+ la yãmb pa yõk maam ye.+ 56 La bõn-kãensã fãa maaname sẽn na yɩl tɩ no-rɛɛsdbã sẽn gʋlsã pidsi.”+ Dẽ, karen-biisã fãa bas-a lame n zoe.+

57 Neb nins sẽn yõk a Zeezi wã tall-a lame n kẽng maan-kʋʋdb kãsem a Kayif+ zakẽ wã, zĩig ning gʋlsdbã ne kãsem-dãmbã sẽn da tigim taabã.+ 58 La a Pɩyɛɛr ra pʋgda yɩɩg-yɩɩga, hal n ta maan-kʋʋdb kãsmã samandẽ. La yẽ sẽn kẽ, a tɩ zĩnda ne zakã tʋm-tʋmdbã n na n ges yellã sẽn na n yɩ to-to.+

59 Maan-kʋʋdbã taoor dãmb ne Sãnedrẽ wã neb fãa ra baooda bũmb n na n dõd a Zeezi n paam n kʋ-a.+ 60 La baa neb wʋsg sẽn wa n kõ kaset sẽn pa sɩdã, b pa yã bũmb ye.+ Sẽn yɩ bilfu, neb a yiib n kolg 61 n yeele: “Nin-kãngã yeelame: ‘Mam tõe n sãama Wẽnnaam doogã, n lebs n me-a rasem a tãab pʋgẽ.’”+ 62 Rẽ la maan-kʋʋdb kãsmã yik n sok-a yaa: “Fo pa leokd tɩ bũmb la? Fo pa wʋmd nin-kãensã sẽn dõt foo bũmb ningã la?”+ 63 La a Zeezi kell n sĩndame.+ Dẽ, maan-kʋʋdb kãsmã yeel-a lame yaa: “Mam yeta foom tɩ f wẽen ne Wẽnnaam sẽn vɩ wã, n togs tõnd fo sã n yaa Kiristã, Wẽnnaam Biigã!”+ 64 T’a Zeezi leok n yeele: “Yaa wa yãmb sẽn yeelã. La mam yeta yãmb yaa: Sẽn sɩng masã, yãmb na n yãa Ninsaal biigã+ sẽn zĩ Wẽnnaam sẽn yaa pãng soabã rɩtgo,+ la sẽn zao yĩngr sawatã n watẽ.”+ 65 Rẽ la maan-kʋʋdb kãsmã kẽes a zugẽ futã n yeele: “A paooga Wẽnnaam! Tõnd le baooda kaset rãmb sɩda? Yãmb wʋma a sẽn paoog Wẽnnaamã. 66 Yãmb tagsg yaa bõe?” Tɩ b leok yaa: “A segda ne kũum.”+ 67 Dẽ, bãmb tʋbsa a nengã kolkoodo,+ la b pãb-a ne nug-gila.+ Kẽer me ra pãbd-a-la pɛgs+ 68 la b yetẽ: “Kiristã, togs tõnd bãngr-gomd wɛ. Yaa ãnd n wẽ foo?”

69 La a Pɩyɛɛr ra zĩi samandẽ wã yɩnga, tɩ tʋm-tʋmd-poak a ye kolg-a n yeele: “Fo-me ra bee ne Galile rao a Zeezi!”+ 70 La yẽ kɩɩsa bãmb fãa taoor n yeele: “Mam pa mi fo sẽn gomd bũmb ning yellã ye.” 71 A Pɩyɛɛr sẽn kẽng rignoorã sẽnẽ, pʋg-sad a to n bãng-a n yeel sẽn da be-b be wã yaa: “Ra-kãngã ra bee ne Nazarɛt rao a Zeezi.”+ 72 Yẽ leb n kɩɩsame, n wẽen n yeele: “Mam pa mi raoã ye!” 73 Sẽn yɩ bilfu, neb nins sẽn da yas be wã kolga a Pɩyɛɛr n yeele: “Hakɩɩka, fo-me yaa bãmb nin-yende. Bala fo sẽn gomd to-to wã pʋd n wilgda rẽ.” 74 Dẽ, a sɩnga a meng kãabg la a wẽendẽ n yetẽ: “Mam pa mi raoã ye!” La tao-tao bala, no-raoog n kelme. 75 La a Pɩyɛɛr tẽega a Zeezi goamã, a sẽn da yeele: “Nand tɩ no-raoog kelme, fo na n kɩɩsa naoor a tãab tɩ f pa mi maam ye.”+ La yẽ yii yɩng n yãb ne sũ-sãang wʋsgo.

27 Beoogã sẽn wa n vẽege, maan-kʋʋdbã taoor dãmb la nin-buiidã kãsem-dãmb fãa yẽsa ne taab a Zeezi yellã poorẽ, sẽn na yɩl n kʋ-a.+ 2 B sẽn sẽb-a n sa, b tall-a lame n tɩ ning a Pɩlat sẽn yaa guvɛrneerã nugẽ.+

3 Dẽ, a Zida sẽn yaa a Zeezi zãmbdã sẽn yã tɩ b kaoo a Zeezi bʋʋd n yeel t’a segda ne kũumã, a maana a bãngẽ, tɩ kɩt t’a tall wanzuri ligd pis-tã wã n wa na n lebs maan-kʋʋdbã taoor dãmb la kãsem-dãmbã,+ 4 n yeele: “Mam sẽn zãmb nin-tɩrgã, mam maana yel-wẽnde.” Tɩ b leok yaa: “Bʋg n pak tõndo? Paka foo!”* 5 Rẽ n so t’a lob wanzuri ligdã wẽnd-doogẽ wã la a looge. Rẽ poore, a kẽngame n tɩ luuli.+ 6 La maan-kʋʋdbã taoor dãmb wʋka wanzuri ligdã n yeele: “Pa segd tɩ d ning-b wẽnd-doogã ligd bĩngr zĩigẽ ye. Bala yaa zɩɩm ligdi.” 7 Bãmb sẽn yẽs ne taaba, b rɩka ligdã n da yagdã pʋʋg n na n maan sãambã yaad zĩiga. 8 Rẽ n kɩt tɩ b boond pʋ-kãng tɩ Zɩɩm pʋʋg+ hal n tãag rũndã. 9 Woto, bũmb ning Wẽnnaam sẽn vẽneg no-rɛɛs a Zeremi t’a yeelã pidsame. A ra yeelame: “B rɩka wanzuri ligd pis-tã wã sẽn yaa ligd ning b sẽn yãk n na n da raoã, rao ning Israyɛll neb kẽer sẽn yãk a ligd sõor n togsã, 10 n da yagdã pʋʋg wa a Zeova* sẽn yeel maamã.”+

11 B sẽn wa n tall a Zeezi n ta guvɛrneerã taoorã, guvɛrneerã sok-a lame yaa: “Foo la Zʋɩf-rãmbã Rĩmã bɩ?” T’a Zeezi leok yaa: “Yaa wa yãmb sẽn yeelã.”+ 12 La maan-kʋʋdbã taoor dãmb ne kãsem-dãmbã sẽn wa n dõt-a wã, a pa leok tɩ bũmb ye.+ 13 Dẽ, a Pɩlat sok-a lame yaa: “Fo pa wʋmd b sẽn dõt foo ne bũmb wʋsgã la?” 14 La a pa leok guvɛrneerã tɩ baa fʋɩ, hal tɩ ling-a wʋsgo.

15 La tigr fãa, guvɛrneerã ra minim n yiisda ned bãensã roogẽ, ned ning nin-buiidã sẽn date.+ 16 Wakat kãng tɩ bi-bɛɛg yʋʋr sẽn yi la b ra pag bãensã roogẽ, tɩ b boond-a t’a Barabaase. 17 Dẽ, nebã sẽn wa n tigmã, a Pɩlat sok-b lame yaa: “Ãnda la yãmb dat tɩ m yiis bãensã roogẽ? A Barabaas bɩ, bɩ a Zeezi b sẽn boond tɩ Kiristã?” 18 Bala a Pɩlat ra miime tɩ yaa sũ-kiir n kɩt tɩ b yõk a Zeezi n ning yẽ nugẽ. 19 Sẽn paase, yẽ sẽn wa n zĩ bʋʋdã kaoob geer zugu, a pagã kɩtame tɩ b taas-a koɛɛg n yeele: “Ra kẽes f toog nin-tɩr-kãngã yellã pʋgẽ ye. Bala rũndã mam gãandame n zãms n nams wʋsg a poorẽ.” 20 La maan-kʋʋdbã taoor dãmb ne kãsem-dãmbã tõga kʋʋngã tɩ b kos t’a bas a Barabaase,+ la a kɩt tɩ b kʋ a Zeezi.+ 21 La guvɛrneerã le soka bãmba: “Neb a yiibã sʋka, ãnda la yãmb dat tɩ m yiis bãensã roogẽ?” Tɩ b yeele: “A Barabaase.” 22 A Pɩlat soka bãmba: “Woto wã bõe la m segd n maan ne a Zeezi b sẽn boond tɩ Kiristã?” Tɩ b fãa leok yaa: “Ka-y-yã-a ra-luk zugu!”*+ 23 T’a Pɩlat soke: “Bõe yĩnga? Bõe la a maan tɩ yaa wẽnga?” La bãmb maneg n zẽka b koeesã n paase, n yetẽ: “Ka-y-yã-a ra-luk zugu!”+

24 A Pɩlat sẽn yã tɩ yẽ modgrã pa yãkd nenga, la tɩ rãmbg n da sɩngdã, a yãka koom n nudg a nus kʋʋngã taoor n yeele: “Ra-kãngã zɩɩmã taal pa be mam zug ye. Yãmb mensã bãng y sẽn na n maanega.” 25 Rẽ la nin-buiidã fãa leok n yeele: “Bɩ a zɩɩmã taal zĩnd tõnd zutu, la d kambã zutu.”+ 26 Dẽ, yẽ yiisa a Barabaas bãensã roogẽ wã. A kɩtame tɩ b pãb a Zeezi,+ la a rɩk-a n kõ tɩ b na n tɩ kʋ ra-luk zugu.+

27 Guvɛrneerã sodaas talla a Zeezi n kẽng guvɛrneerã zakẽ, la b tigim soda-sullã tõr tɩ b gũbg-a.+ 28 B yeesa a futã, n ning-a fu-miuugu,+ 29 n kal gõos n maan maanf n fõgen a zugã, n dɩk tãnwĩig n sagl a nug-rɩtgẽ wã, la b ra yĩgimded a taoor n yaand-a n yetẽ: “Tõnd pʋʋsda yãmba, Zʋɩf-rãmbã Rĩma!” 30 B tʋbs-a-la kolkoodo,+ la b reeg tãnwĩigã n sɩng a zugã pãbre. 31 Sẽn na n baase, b sẽn yaal-a wã poore, b yeega kobrã, n lebs n ning-a a zugẽ futã, la b tall-a n loog n na n tɩ ka ra-luk zugu.+

32 B sẽn wa n yitã, b yãa Sirɛn rao a ye yʋʋr sẽn boond t’a Sɩmo. B modga ra-kãng t’a tʋk a Zeezi namsg ra-lukã.*+ 33 La b sẽn wa n ta zĩig b sẽn boond tɩ Golgota sẽn dat n yeel tɩ Zu-wang zĩigã,+ 34 b kõo a Zeezi divẽ sẽn kalem ne bũmb sẽn yaa toog liga t’a yũ.+ La a sẽn lembe, a zãgsame n pa yũ ye. 35 B sẽn ka-a ra-lukã zug poore, b maana bãnd n pʋɩ a zugẽ futã,+ 36 la b zĩnd be n na n gũ-a. 37 Sẽn paase, b gʋlsa b sẽn dõd-a bũmb ningã n yagl a zugẽ wã. B gʋlsame yaa: “Yãoã yaa a Zeezi, Zʋɩf-rãmbã Rĩmã.”+

38 B kaa bi-bees a yiib ra-lugs zut n yɛgl a Zeezi, a yembr a rɩtgo, a to wã a goabga.+ 39 La so-loaadbã ra yaand-a lame,+ la b gird b zut+ 40 n yetẽ: “Fo sẽn da rat n tus wẽnd-doogã n lub la f lebs n me-a rasem a tãab pʋgẽ wã,+ fãag f menga! Fo sã n yaa Wẽnnaam biiga, bɩ f sig namsg ra-lukã* zugu!”+ 41 Maan-kʋʋdbã taoor dãmb la gʋlsdbã n paas kãsem-dãmbã me ra yaand-a-la woto, n yetẽ:+ 42 “Yẽ fãaga neb a taaba, la a pa tõe n fãag a meng ye! Yẽ yaa Israyɛll Rĩma.+ Bɩ a sig namsg ra-lukã* zugu, tɩ tõnd na tẽ yẽnda. 43 Yẽ teega Wẽnnaam, bɩ Wẽnnaam fãag-a masã, sã n mik t’a taa a yam,+ bala a yeelame: ‘Mam yaa Wẽnnaam Biiga.’”+ 44 Baa bi-bees nins b sẽn ka ra-lugs zut n yɛgl-a wã me ra yaand-a-la woto.+

45 Sẽn sɩng ne wĩntoog wakat piig la a yiibã sẽnese,* lik n zĩnd soolmã tõr hal n tãag zaabr wakat a tãabã sẽnese.*+ 46 Zaabr wakat a tãabã sẽnese, a Zeezi zẽka a koɛɛg n tãs ne pãng n yeele: “Eli, Eli, lama sabaktani?” Rẽ rat n yeelame: “Mam Wẽnnaam, mam Wẽnnaam, bõe yĩng tɩ yãmb bas maam?”+ 47 Sẽn da yas-b be wã kẽer sẽn wʋm dẽ, b yeelame: “Ra-kãngã boonda a Eli.”+ 48 La b nin-yend n yɩ tao-tao n wudg n dɩk bũmb sẽn fõogd koom n los divẽ sẽn yaa miisg pʋgẽ, n sẽb tãnwĩig n kõ-a sẽn na yɩl t’a yũ.+ 49 La a taabã yeelame: “Bas-a tɩ d ges a Eli sã n na n wa fãag-a lame.” 50 A Zeezi leb n zẽka a koɛɛg n kelem ne pãnga, la a ki.*+

51 La ade! Wẽnnaam doogã fu-lilldgã*+ pãrga a yiibu,+ sẽn sɩng yĩngr n tãag tẽngre.+ La tẽngã rigimdame tɩ pĩisã pusi. 52 Yaadã pagsame, la nin-sõamyã wʋsg sẽn da ki* kũ-rãmb pugsame, 53 tɩ neb wʋsg yã bãmba. (A Zeezi vʋʋgrã poore, neb kẽer sẽn da pasgd yaadã kẽe tẽn-sõngẽ wã.) 54 La sodaas koabg naabã, n paas neb nins sẽn da be ne yẽ n gũud a Zeezi wã sẽn yã tẽn-digimdgã ne bũmb nins fãa sẽn maanã, b yɛɛsa wʋsg n yeele: “Sɩd-sɩda, nin-kãngã yaa Wẽnnaam Biiga.”+

55 La pagb wʋsg n da be be, n yas yɩɩg n getẽ. Bãmb pʋga a Zeezi hal Galile n da get a yelle.+ 56 A Maari sẽn yit Magdala wã, n paas a Zak ne a Zozɛs* ma a Maari, la a Zebede kom-dibli wã ma ra bee bãmb sʋka.+

57 La wĩndgã sẽn da kolg kõomã, rakãagr a ye sẽn yit Arimate t’a yʋʋr boondẽ t’a Zozɛf n wa. Yẽ me ra lebga a Zeezi karen-biiga.+ 58 Ra-kãng kẽnga a Pɩlat nengẽ n tɩ kos a Zeezi kũumã.+ Dẽ, a Pɩlat yeelame tɩ b kõ-a.+ 59 A Zozɛf rɩka kũumã n vil ne lẽ gĩs-bãanes peend sẽn yaa yɩlemde,+ 60 n mum-a yẽ mengã yao-paall pʋgẽ.+ Yaa yaoog a sẽn da tu tãng pendẽ. A bilma kug-bedr n pag yaoogã noor n bas n looge. 61 La Maari ning sẽn yit Magdala wã n paas Maari a to wã kell n paa be, n zĩnd yaoogã noore.+

62 Vẽkembeoogã sẽn yaa Seglg daarã+ yɩ tɩ zaamẽ wã, maan-kʋʋdbã taoor dãmb ne Fariziyẽ-rãmbã tigma taab a Pɩlat taoor 63 n yeele: “Soaala, tõnd tẽega bũmb ning nin-kãngã sẽn yaa zirẽ-be-nedã sẽn yeel a sẽn wa n ket n vɩ wã. A ra yeelame: ‘Rasem a tãab poore, mam na n vʋʋgame.’+ 64 Woto yĩnga, kõ-y noor tɩ b gũ yaoogã n tãag rasem a tãab-n-soabã, sẽn na yɩl t’a karen-biisã ra wa zuk-a+ la b yeel nin-buiidã: ‘A vʋʋgame n yi kũ-rãmb sʋka!’ Sã n pa rẽ, yaoolem zirẽ-be-kãng wẽnem na n yɩɩga pipi soabã.” 65 T’a Pɩlat leok bãmb yaa: “Yãmb tõe n paame tɩ b kõ-y gũudba. Kẽng-y n tɩ gũ-y yaoogã wã y sẽn datã.” 66 Dẽ, bãmb loogame n tɩ kɩt tɩ b maneg yaoogã noor n pag ne kugrã sõma, la b yals gũudb be.

28 Vʋʋsg daarã loogr poore, semennã pipi daarã* beoog sẽn wa n vẽegdẽ wã, a Maari sẽn yit Magdala wã ne Maari a to wã kẽngame n na n tɩ ges yaoogã.+

2 La ade! Tẽn-digimd-kãseng n da zĩndi, bala a Zeova* malɛk n yi saasẽ n sig n bilim kugrã n lake, n da zĩ a zugu.+ 3 Malɛkã ra yãgda wa saaga, t’a fuugã yaa pɛɛlg wa sa-lamdo.+ 4 Gũudbã sẽn yã-a wã, rabeem yõk-b lame tɩ b rigi, n lebg wa neb sẽn ki.

5 La malɛkã yeela pagbã yaa: “Ra zoe-y rabeem ye. Mam miime tɩ yãmb gẽesda a Zeezi b sẽn kʋ ra-lukã zugã.+ 6 Yẽ pa be ka ye. A vʋʋga wa a sẽn da yeelã.+ Wa n ges-y a sẽn da gãe zĩig ningã. 7 Woto wã, bɩ y kẽng tao-tao n tɩ togs a karen-biisã t’a vʋʋgame n yi kũ-rãmb sʋka. A renga yãmb taoor n dabd Galile.+ Yãmb na n yã-a-la beenẽ. Koɛɛg ning m sẽn da tar n na n taas-yã la woto.”+

8 Dẽ, b yii yaoogẽ wã tao-tao ne rabeem la ne sũ-no-kãsenga, n zoet n na n tɩ togs a Zeezi karen-biisã bõn-kãense.+ 9 La a Zeezi sega bãmb n yeele: “Ne y yibeoogo!” Pagbã kolgame, n gãd a naoã n wõgemd a taoore. 10 Rẽ la a Zeezi yeel-b yaa: “Ra zoe-y rabeem ye! Kẽng-y n tɩ togs-y m saam-biisã kibarã, sẽn na yɩl tɩ b kẽng Galile, tɩ be la b na n yã maam.”

11 Pagbã sẽn wa n be sorẽ, gũudbã kẽer+ kẽnga tẽngã pʋgẽ, n tɩ togs maan-kʋʋdbã taoor dãmb bũmb nins fãa sẽn maanã. 12 La maan-kʋʋdbã taoor dãmb ne kãsem-dãmbã sẽn tigim taab n yẽse, b kõo sodaasã wanzuri ligd wʋsg 13 la b yeele: “Yeel-y yaa: ‘A karen-biisã waa ne yʋng tõnd sẽn wa n gõe, n zuk kũumã.’+ 14 Baa rẽ sã n lʋɩ guvɛrneerã tʋbrẽ bɩ y ra maan yɩɩr ye. Tõnd na n goma ne-a n fãag-yã.” 15 Dẽ, b reega wanzuri ligd-koeemsã, la b maan wa b sẽn yeel-bã. La kiba-kãng saaga Zʋɩf-rãmbã sʋk hal n tãag rũndã.

16 La karen-biis piig la a ye wã kẽnga Galile,+ n tɩ rʋ tãng ning zug a Zeezi sẽn da yeel tɩ b seg taabã.+ 17 Karen-biisã sẽn yã-a wã, b wõgemda a taoore, la kẽer da sãmbdame. 18 A Zeezi kolgame n gom ne bãmba, n yeele: “Wẽnnaam kõo maam noor tɩ m ges bũmb fãa yell saasẽ la tẽngã zugu.+ 19 Bɩ y kẽng n tɩ sõng buud toɛy-toɛyã fãa neb+ tɩ b yɩ mam karen-biisi, n lis bãmb+ ne Ba wã la Biigã la vʋʋsem sõngã yʋʋre, 20 la y zãms bãmb tɩ b tũ bũmb nins fãa mam sẽn yeel yãmbã.+ La ade! Mam bee ne yãmb daar fãa, hal tɩ ta dũniyã* saabo.”+

Bɩ, “Mesi wã. Soab ning b sẽn zae wã.”

Bɩ, “yaab-rãmbã roog.”

Gɛrkã gom-bilã tõe n dat n yeelame me tɩ “yagenga.”

Ezayi.

Bɩ, “Wẽnnaam pãngã.”

Tõnd sẽn lebg Biiblã babg ning b sẽn da gʋls ne Gɛrkã, naoor 237 la d ning Wẽnnaam yʋʋrã sẽn yaa Zeova wã. La d pa sõd vẽnegr toor-toorã n naag ye. Vɛrse-kãngã la pipi vɛrse d sẽn ning Zeova wã. Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Bɩ, “dɩkã.”

Ne Ebre yaa Zesuwa bɩ Zosuwa, sẽn dat n yeele: “A Zeova yaa Fãagre.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Bɩ, “Pʋg-sad sẽn pa mi rao.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Bɩ, “Mesi wã. Soab ning b sẽn zae wã.”

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Bɩ, “sɩɩgã.”

Tõe tɩ yaa Ebre gom-bil ning sẽn yaa netser sẽn dat n yeel tɩ “tobengã.” Rẽnd makda “yagenga.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Bɩ, “kalwaare.” Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Bɩ, “t’a bõrd-b.”

Yaa pell buudu.

Bɩ, “bũmb ning fãa sẽn yaa tɩrga.”

Gɛrk, “diabolos” sẽn dat n yeel tɩ “munaafɩɩka.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Gɛrk, “diabolos” sẽn dat n yeel tɩ “munaafɩɩka.”

Bɩ, “kogr zugu. Zĩig ning sẽn yaa lug-lug n yɩɩdã.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Gɛrk, “diabolos” sẽn dat n yeel tɩ “munaafɩɩka.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Gɛrk, “diabolos” sẽn dat n yeel tɩ “munaafɩɩka.”

Bɩ, “Tẽns piigã soolmẽ.”

Bɩ, “sik-m-mens rãmbã.”

Bɩ, “paamame tɩ seke.”

Gɛrk, “sũy sẽn yaa yɩlmã.”

Gɛrk, “sẽn sõngd sẽn na yɩl tɩ laafɩ zĩndã.”

Gɛrk, “kom-dibli.”

Bɩ, “peoog sẽn tar n makdẽ.”

Gɛrk, “b na n bool-a lame tɩ bilf saasẽ Rĩungã pʋgẽ.”

Gɛrk, “b na n bool-a lame tɩ kãseng saasẽ Rĩungã pʋgẽ.”

Rat n yeel tɩ Sãnedrẽ wã.

Yaa zĩig sẽn da be Zerizalɛm lalgã poore, tɩ b yõogd sagdã be. Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Gɛrk, “yaoolem koadrã.” Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Gɛrk, “kɩtdẽ tɩ f lakdẽ.”

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Gɛrk, porneya. Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Rat n yeel tɩ peng n da rogl yõod ye.

Bɩ, “nimbãan-zoeer kũuni.” Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Rat n yeel tɩ neb nins sẽn pa mi Wẽnnaamã.

Bɩ, “yɩ sõng nebã fãa nifẽ.”

Bɩ, “Bɩ yãmb daab maan tẽngã zug la saasẽ me.”

Gɛrk, “bur.”

Gɛrk, “y bas tõnd samã taale.”

Gɛrk, “sam-dãmbã.”

Gɛrk, “Ra kẽes-y tõnd makr pʋgẽ ye.”

Bɩ, “Yiis-y.”

Bɩ, “Bãmb basda b mensã.”

Gɛrkã gom-bilã bilgda bõn-yɩgdg sẽn dɩt futu.

Bɩ, “nifã sã n yaa sõma.” Gɛrk, “nana.”

Bɩ, “pida ne vẽenem.”

Rat n yeel tɩ “sã n get bũmb wʋsgo.” Gɛrk, “sã n yaa wẽnga.”

Bɩ, “sɩɩsã.”

Bɩ, “sɩɩgã.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Yaa we-rũng sẽn wõnd baaga, la a bedrmã pa ta baag ye.

Bɩ, “pɛleng yɩk.”

Bɩ, “ko-koakã sẽn yaa sellẽ.”

Bɩ, “malɛg-wẽnse.”

Bɩ, “fu-yorg a to.”

Bɩ, “sẽn tõogd toog.”

Yaa yʋʋr a to b sẽn pʋd a Sʋɩtãan sẽn yaa zĩn-dãmbã naab bɩ b taoor soabã.

Bɩ, “vɩɩmã,” rat n yeel tɩ saag n le wa vɩɩmde.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Gɛrk, “asariyõ.” Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Bɩ, “sɩɩga.”

Bɩ, “sɩɩg.”

Bɩ, “fu-neeb.”

Gɛrk, “fo nengã taoore.”

Gɛrk, “b bãngdame tɩ yam yaa tɩrg.”

Bɩ, “tʋʋmẽ.”

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Bɩ, “y sɩɩsã.”

Bɩ, “pidb yaa nana.”

Bɩ, “burã b sẽn wilgã.”

Gɛrk, “sẽn kʋɩ.”

Bɩ, “m sɩɩgã sẽn tabend a soabã.”

Gɛrk, “ne a yʋʋrã.”

A Sʋɩtãan yʋʋr a to.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ, zĩig ning b sẽn gʋls tɩ “Dũniyã.”

Bɩ, “neb sẽn pa maand sɩdã.”

Bɩ, “Malɛg-wẽng.”

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Gɛrk, “bɩle.”

Gɛrk, “zizanion.” Yaa mood buud sẽn yit Israyɛll soolmẽ wã, t’a biisã tar zẽnem.

Mutard bil wõnda siin-bila, la b sã n bʋd-a, a yitame n lebg tɩɩg woglem sẽn tõe n ta metr a naase.

Bɩ, “zom seya a tãab.” Seya zemsa litr a 7,33.

Pa rẽ bɩ, “dũniyã naaneg wakatẽ.”

Gɛrk, “diabolos” sẽn dat n yeel tɩ “munaafɩɩka.”

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Gɛrk, “tetarak.”

Yaa a Erood Ãntɩpaase. Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Gɛrk, “staad-rãmb wʋsg.” Staad fãa zemsa metr 185.

Rat n yeel tɩ yibeoog wakat a 3 n tãag wĩndgã pukr sẽn zems wakat a 6.

Rat n yeel tɩ sẽn pa tũ minundã n pegse.

Bɩ, “kisg.”

Gɛrk, porneya. Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Rat n yeel tɩ sẽn pa tũ minundã n pegse.

Bɩ, “neb sẽn pa maand sɩdã.”

Gɛrk, “nemd ne zɩɩm.”

Bɩ, “kũumã pãng.” Gɛrk, “Hadɛsã rignoy.” Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Bɩ, “sɩɩg.”

Bɩ, “sɩɩg.”

Bɩ, “sɩɩga.”

Bɩ, “sɩɩgã.”

Gɛrk, “lemb kũum.”

Bɩ, “lebg peels.”

Mutard bil wõnda siin-bila.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A3.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Gɛrk, “statɛɛr ligd-koɛɛnga.” Tõe tɩ yaa tetradarkem. Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Bɩ, “tek.”

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A3.

Pa rẽ bɩ, “yãmb.”

Gɛrk, “n tɩ sagl-a.”

Gɛrk, “noore.”

Wanzuri talã tus-piig zema deniye milyõ pis-yoobe. Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Gɛrk, “tabend a paga.”

Gɛrk, porneya. Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Bɩ, “pid zãnga.”

Bɩ, “n lebs n naan.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Gɛrk, “wakat a tãab-n-soabã sẽnes.”

Gɛrk, “wakat a yoob-n-soabã sẽnese.”

Gɛrk, “wakat a wɛ soabã sẽnes.”

Gɛrk, “wakat piig la a ye soabã sẽnese.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Gɛrk, “fo nifã.” Yaa a soabã tʋlsmã yell la b sẽn gomdã.

Bɩ, “kõatã.”

Bɩ, “sɩɩgã.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Bɩ, “kũ-wẽnga.”

Gɛrk, “gõdrã zugu.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Bɩ, “wĩndg rɩɩbã.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Bɩ, “zĩis sẽn yaa sõma n yɩɩd.”

Gɛrk, “Rabi.”

Gɛrk, “Rabi.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A3.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Mante, anɛt la kumẽ yaa zẽ-biis buudu.

Bɩ, “fãab.”

Gɛrk, “põey.”

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Pa rẽ bɩ, “B basa yãmb ne ro-vɩʋʋgo.”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

To-kãng wõnda toog ning sẽn tar pag a sẽn wat n dat n doge.

Bɩ, “sẽn tõogd toog.”

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Pa rẽ bɩ, “yɩbrendã.”

Gɛrk, “pãens.”

Bɩ, “pãba b mens ne sũ-sãanga.”

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Gɛrk, “Pa-kuil-dãmba, pʋg-sadb sẽn pa mi raoa.”

Gɛrk-rãmbã talã zemsa kɩlo 20,4. Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B14.

Gɛrk, “wanzuri wã.”

Gɛrk, “wanzuri wã.”

Bɩ, “Fut ra paooga maam.”

Gɛrk, “diabolos” sẽn dat n yeel tɩ “munaafɩɩka.”

Gɛrk, “yoleng.”

Bɩ, “Wakat ning b sẽn yãk n kõ maamã.”

Bɩ, “Karen-saamba.”

Bɩ, “yɩɩl yɩɩn-sõamyã.”

Gɛrk, “Yʋn-kãngã, yãmb fãa na n lak n lʋɩɩ mam poorẽ.”

Gɛrk, “Baa neb a taabã fãa sã n lak n lʋɩ yãmb poorẽ, mam pa na n lak n lʋɩ a bada!”

Bɩ, “M sɩɩgã.”

Gɛrk, “yẽesame.”

Bɩ, “Karen-saamba.”

Gɛrk, “leziõ 12.”

Bɩ, “Rẽ yaa fo yelle!”

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Bɩ, “Kʋ-y-yã-a ra-luk zugu!”

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

Gɛrk, “wakat a yoob-n-soabã.”

Gɛrk, “wakat a wɛ soabã.”

Bɩ, “la a bas vʋʋsem.”

Fu-lilldgã ra welgda Zĩ-sõngã ne Zĩ-sõng sẽn yɩɩdã.

Gɛrk, “sẽn da gũs.”

Pa rẽ bɩ, “a Zozɛf.”

Yaa daar ning d sẽn boond rũndã-rũndã tɩ hatã. Daar-n-kãng ra yaa Zʋɩf-rãmbã semennã pipi daare.

Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa A5.

Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.

    Moorã Sɛba (1991-2025)
    Pag-y
    Pak-y
    • Moore
    • Toole
    • Y sẽn date
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Y sẽn segd n sake
    • Noy d sẽn tũudi
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Pak-y
    Toole