Bõn-bɩʋʋngo

A Pɩyɛɛr sẽn na n lebs n togs a Zowɛll bãngr-gomdã baraarã, a pa lebs n togs a goamã kɛpɩ ye. (Tʋʋ. 2:16, 17) A pa sɩng a goamã n yeel tɩ “rẽ zugẽ,” wa a Zowɛll ye. A yeelame: “Yaoolem wakatã,” rat n yeel tɩ nand tɩ b sãam Zerizalɛm la a wẽnd-doogã, Wẽnnaam na n pʋdga a vʋʋsem sõngã “neb buud fãa zutu.” Woto wilgdame tɩ kaoosa wʋsg tɩ bãngr-gomd ning sẽn be Zowɛll 3:1, 2 wã yaool n pidsi. Yaa Wẽnnaam sẽn pʋdg a vʋʋsem sõngã pipi kiris-nebã zugã poor la koɛɛgã mooneg sɩng n paamd pãnga, hal n zãag zĩiga. Tʋm-tʋmd a Poll sẽn gʋls a lɛtrã n tool Kolos kiris-nebã yʋʋmd 61 wã, a goma koɛɛgã mooneg yelle, n yeel tɩ “b moona koe-no-kãng dũniyã gill zugu.” (Kol. 1:23) A Poll sẽn yeel tɩ “dũniyã gillã,” a ra gomda tẽns nins fãa sẽn da be bãmb wakatẽ wã yelle. Ne a Zeova vʋʋsem sõngã sõngre, rũndã-rũndã, koɛɛgã mooneg zãagame n yɩɩd pĩndã, hal “n tãag dũniyã tɛk fãa.”—Tʋʋ. 13:47. w20.04 6-7 s. 15-16

A Zeova nonga tõnd ned kam fãa, baa a neb nins sẽn pa le naagd a nin-buiidã n tũud-a wã. (Mat. 18:12-14) A yeelame t’a na n baoo a piis nins sẽn menemã, n sõng-b tɩ b le paam zood sõma ne-a. Sẽn paase, a wilga bũmb nins takɩ a sẽn na n maan n sõng pe-kãense. Yaa woto me la Israyɛll ned sẽn yaa pe-kɩɩm ra na n maane, a pesg sã n meneme. (Eze. 34:12-16) Pipi, pe-kɩɩmã na n deng n gẽesa pesgã. Rẽ rɩta sẽk wʋsgo, la wat ne yaamse. A sã n gẽes pesgã n wa yã-a, a na n tall-a lame n wa bãgrẽ wã. Sã n mik tɩ pesgã poglame, wall yaa kom n namsd-a, pe-kɩɩmã na n gesa a yelle, n tɩp-a la a kõ-a rɩɩbo. Kãsem-dãmbã sẽn yaa “Wẽnnaam bãgrã” pe-kɩɩmbã me segd n maana woto, n sõng sẽn lak-b n bas a Zeova nin-buiidã. (1 Pɩy. 5:2, 3) B rengd n gẽes-b lame, n sõng-b tɩ b lebg n wa tigingã pʋgẽ, la b sõng-b ne nonglem tɩ b le paam zood sõma ne a Zeova. w20.06 20 s. 10

Yaa a Zeezi sẽn da tagsd tɩ neb wʋsg na n sak n tũ-a lame yĩng la a sẽn yeel tɩ pʋtã pelgame n ta tigsgã bɩ? A bada. Biiblã ra pĩnd n togsame tɩ neb bilf bal n na n sak n tẽ-a. (Zã 12:37, 38) A Zeezi ra tara tõog n tõe n bãng sẽn be ned sũurẽ. Dẽnd a ra miime tɩ neb wʋsg pa na n sak n kelg-a ye. (Mat. 9:4) Baa ne rẽ, a kell n moona ned buud fãa, n na n bao neb bilfã sẽn na n kelg-a wã. Tõnd pa tõe n bãng sẽn be ned sũurẽ ye. Rẽ wã, d pa segd n kaood nebã bʋʋd n yetẽ tɩ b pa na n kelg ye. D ning d yamẽ tɩ b tõe n wa lebga kiris-neba. Tẽeg-y a Zeezi sẽn yeel a karen-biisã bũmb ningã. Pʋtã pelgame, rat n yeel tɩ koodã bɩɩme n ta kẽebgo. Ned buud fãa tõe n toeemame n lebg a Zeezi karen-biiga. A Zeova nifẽ, nin-kãensã yaa wa ‘laog sẽn tar yõodo.’ (Aaze 2:7) D sã n get nebã wa Zeova ne a Zeezi sẽn get-b to-to wã, d na n baood n bãngda b sẽn sɩd yaa neb ninsi, la bũmb nins sẽn noom-bã. D pa na n tall tags-kɛg b zug ye. D na n ges-b-la wa neb sẽn tõe n wa lebg d tẽed-n-taase. w20.04 13 s. 18-19

Wẽnnaam Gomdã wilgda vẽeneg tɩ d sã n dat n ta a Zeova yam, d segd n nonga a Zeezi, la d modg tɩ d nonglmã kell n tall pãnga. Bũmb a ye d sẽn tõe n maane, n tõog n lebg a Zeezi zoa yaa d sẽn na n bao n bãng-a sõma. D sã n karem Matiye, Mark, Luk la Zã evãnzillã, d bãngda a Zeezi sõma. D sã n bʋgsd Biiblã kibay nins sẽn gomd a Zeezi vɩɩmã yellã, d na n wa n nonga a Zeezi la d nand-a, a sẽn da nong nebã la a maand-b neerã yĩnga. Wala makre, a ra pa maand wa a karen-biisã yaa a yembse, baa ne a sẽn da yaa b Zu-soabã. A pʋd n da pelgda a pʋg n sõsd ne-ba, n togsd-b sẽn be a sũuri. B sũ-sãang ra yaa yẽ me sũ-sãanga, hal t’a ra mi n naag-b n yãbe. (Zã 11:32-36) A Zeezi bɛɛbã meng ra miime tɩ neb nins sẽn da sakd n kelgd koɛɛgã a sẽn taasdã lebgda a zo-rãmba. (Mat. 11:19) Tõnd sã n dɩk a Zeezi togs-n-taar n maand d taabã neere, d zems-n-taarã pãng na n paasdame, d na n paama sũ-noog hakɩɩk me. Sẽn paase, d na n maneg n nonga Kiristã la d nand-a. w20.04 22 s. a 9-10

Yʋʋmd 1870 wã tɛka, Gãrãnd Bertayn lebga dũni gill pãn-soaada, t’a soolmã yalem la a sodaarã pãng ra ka to ye. B maka soolem-kãng ne yɩɩn-bil sẽn zab n tõog yɩɩl a tãabo. Yɩɩn-kãens yaa: Fãrense, Ɛspayn ne Peyiba. (Dãn. 7:7, 8) Yaa soolem-kãng n yɩ goabg rĩmã hal n tãag yʋʋmd 1917. Wakat kãng me tɩ Etazĩni soolmã yidga laogã wɛɛngẽ n yɩɩd tẽnsã fãa, la a sɩng me n tar zood sõma ne Gãrãnd Bertayn. Dũni gill pipi zabrã wakate, Etazĩni ne Gãrãnd Bertayn naaga taab n paam pãng wʋsg sodaarã wɛɛngẽ. Wakat kãnga, Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni lebga dũni gill pãn-soaadã. Wa a Dãniyɛll sẽn da reng n togsã, rĩm-kãng paama “tãb-bi-kʋʋng sẽn tar pãnga.” Yaoolem wakatã fãa, Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni naaga taab n yaa goabg rĩmã. La ãnd n da yaa rɩtg rĩmã? w20.05 4 s. a 7-8

Koom bee tẽngã zugu, bala tẽngã sẽn zãr ne wĩntoogã to-to wã kell n zemsa kɛpɩ. Tẽngã sã n da kolgẽ wĩndgã bilf n paase, koomã zãng ra na n wɩngame n lebg walem, tɩ tẽngã wɩng basɩ, tɩ bõn-vɩɩg pa tõe n zĩnd a zug ye. Tẽngã sã n da zãag ne wĩndgã bilfu, koomã zãng ra na n lebga galaase, tɩ tẽngã gill lebg galaase. A Zeova sẽn naan wĩndgã t’a zãrmã ne tẽngã zems kɛpɩ wã yĩnga, koomã sẽn be tẽngã zugã sekda bõn-vɩɩlɩ wã fãa. Wĩntoogã wɩngda mogrã la kʋɩlsã koom tɩ lebgd walem, n zẽkd n lebgd sawato. Yʋʋmd fãa, koomã wĩntoogã sẽn kɩtd tɩ lebg walmã tata litr milyaar tusri. Ko-kãng sẽn zẽkdã paada yĩngr n maan sẽn zems rasem piiga, n yaool n ni, wall a sig wa sa-lamd bɩ neeze. Ko-kãng baasd n leba mogrẽ wã, bɩ kʋɩlsẽ wã. Yaa woto la koomã gilgd n wat wakat fãa. A Zeova sẽn maan tɩ d tõe n paam koomã woto wã wilgdame t’a yaa yam la pãn-kãseng soaba.—Zoob 36:27, 28. w20.05 22 s. a 6

A Zeezi sagla tõnd tɩ d ket n pʋʋsd n kot vʋʋsem sõngã. (Luk 11:9, 13) Ne a vʋʋsem sõngã maasem, a Zeova kõta tõnd “pãng ning sẽn yɩɩd ninsaal rẽndã.” (2 Kor. 4:7) Ne vʋʋsem sõngã sõngre, d tõe n tõoga toog yell buud fãa pʋgẽ. Vʋʋsem sõngã leb n tõe n sõnga tõnd tɩ d tõog n tʋm Wẽnnaam tʋʋmã sõma. A tõe n paasa tõnd minimã la d tõodã. D tõe n yeelame tɩ d sẽn tõogd n maand bũmb ning Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ wã yaa ne vʋʋsem sõngã sõngr lakae, pa ne d meng pãng ye. D wilgdame tɩ d nee vʋʋsem sõngã yõodo, d sã n pʋʋs a Zeova n kos tɩ vʋʋsem sõngã sõng-d tɩ d bãng tags-wẽns la tʋls-wẽns nins sẽn be d sũurẽ wã. (Yɩɩn. 139:23, 24) D sã n pʋʋs woto, a Zeova tõe n sɩd n sõng-d-la ne a vʋʋsem sõngã maasem, tɩ d bãng d tags-wẽns la d tʋls-wẽnse. D sã n wa bãng tɩ tags-wẽng bɩ tʋls-wẽng n be d sũurẽ wã, d segd n pʋʋsa Wẽnnaam n kos t’a vʋʋsem sõngã kõ-d pãng tɩ d tõog-a. Woto, d wilgdame tɩ d sɩd yãka yam ne d sũur fãa n pa na n tol n maan bũmb sẽn na n kɩt t’a Zeova pa le sõngd tõnd ne a vʋʋsem sõngã ye.—Efɛ. 4:30. w20.05 28-29 s. 10-12

D sã n waoogd a Zeova yʋʋrã, yaa a Zeezi togs-n-taar la d rɩkda. A Zeezi sẽn da pʋt a Ba wã yʋʋrã, a kɩtame tɩ nebã bãng yʋʋrã. La pa rẽ bal ye. A ra sõngda nebã me tɩ b bãngd a Zeova sẽn sɩd yaa Wẽnnaam ning buudã. Wala makre, Fariziẽ-rãmbã ra maaname tɩ yaa wa a Zeova yaa Wẽnnaam sẽn yaa dem-deme, sẽn pa tar nimbãan-zoeere, sẽn zãr ne ninsaalbã, la sẽn pa sugr kõata. La a Zeezi kɩɩsa Fariziẽ-rãmbã sẽn da yetã, n sõng nebã tɩ b bãng t’a Ba wã pa dem-deme, t’a yaa sũ-mar la nonglem soaba, la sugr kõata. A sẽn da rɩkd a Ba wã togs-n-taar kɛpɩ a sẽn da maand fãa pʋgẽ wã, rẽ me sõnga nebã tɩ bãng a Zeova. (Zã 14:9) D tõe n maana wa a Zeezi, n wilg nebã bũmb nins tõnd sẽn mi a Zeova zugã, n sõng-b tɩ b bãng t’a yaa Wẽnnaam sẽn sɩd yaa nonglem la maan-neer soaba. D sã n maand woto, d na n puka ziri nins b sẽn yelg a Zeova zugã. D kɩtdame t’a Zeova yʋʋrã paamd waoogre, n kɩtdẽ tɩ nebã getẽ tɩ yaa yʋʋr sẽn welg toore, n yaa sõngo. Tõnd no-goamã la d tʋʋm-tʋmdɩ wã sã n sõngd nebã tɩ b bãngd a Zeova sẽn sɩd yaa Wẽnnaam ning buudã, d kɩtdame t’a yʋʋrã paamd waoogre. D sã n sõngd nebã tɩ b bãngd sɩdã Wẽnnaam zugu, d kɩtdame me t’a yʋʋrã paamd waoogre. w20.06 6 s. 17-18

D tõe n tʋma ne rezo sosiyo rãmbã tɩ naf-do. Wala makre, d tõe n tũnuga ne rẽ n paamd n sõsd ne d zakã rãmb la d zo-rãmba. La yãmb gũus n gesame tɩ neb kẽer sẽn ningd fot-rãmbã, video rãmb la mesaaz-rãmbã yaa sẽn na yɩl tɩ b pẽg bãmb wall neb a taab bɩ? Yaa wa b sẽn yet nebã yaa: “Ges-y maam!” Kẽer ningda b mens fot-rãmb rezo sosiyo rãmbẽ wã, n bas n gʋls gom-kãs bɩ gom-dẽgd n paase, pa rẽ bɩ b maan woto ne fot-rãmb neb a taab sẽn ningi. Woto fãa pa zems ne kiris-ned ye. Bala kiris-nebã segd n bɩɩsa sik-m-meng la nimbãan-zoeere. (1 Pɩy. 3:8) Yãmb sã n nong n tʋmda ne rezo sosiyo rãmbã bɩ y sok y meng yaa: ‘Fot-rãmbã ne video-rãmbã mam sẽn ningd be, la goam nins mam sẽn gʋlsd be wã na n kɩtame tɩ m taabã getẽ tɩ m yaa wilg-m-meng la wuk-m-meng soab bɩ? Mam sẽn maandã tõe n kɩtame tɩ neb a taabã maand sũ-kiir ne-m bɩ?’ Kiris-ned pa segd n dat n yɩ nin-kãseng wall a bao a taabã pẽgr ye. A tũuda Biiblã sẽn yet tɩ be rũndã daar vɛrse wã pʋgẽ wã.Sik-m-mengã na n sõng-d lame tɩ d ra yɩ wuk-m-mens rãmb la yʋ-baoodb wa dũniyã rãmb ye.—1 Zã 2:16. w20.07 6 s. 14-15

Nand t’a Poll lebg Kirist karen-biiga, a ra yaa bi-bɩɩg sẽn yaa tɩta-neda, la sẽn da namsd a Zeezi karen-biisã. (Tʋʋ. 7:58) Yaa a Zeezi mengã n gɩdg a Poll b sẽn da boond t’a Sollã, sẽn na yɩl t’a ra nams kiris-neb tigingã ye. A Zeezi zĩnda saasẽ n gom ne a Polle, la a lob-a zondo. Yɩɩ tɩlɛ t’a Poll bao neb nins a sẽn da namsdã sõngre, n le paam t’a ninã puki. A sika a meng n sak tɩ karen-biig b sẽn boond t’a Ananias sõng-a t’a ninã puki. (Tʋʋ. 9:3-9, 17, 18)Kaoosg zugẽ, a Poll yʋʋrã wa n yii kiris-neb tigingã sʋka, la a zɩ n yĩm bũmb ning a Zeezi sẽn sõng-a t’a bãng Damas sorã zugã ye. A Poll kell n yɩɩ sik-m-meng soaba, n da sakd a tẽed-n-taasã sõngre. A yeelame tɩ b ‘sõnga yẽ ne sõngr sẽn kengd raoodo.’—Kol. 4:10, 11, notã. w20.07 18-19 s. 16-17

A Zeova yamã ka to ye. Baa ne rẽ, a mi n kelga neb a taab tagsgo. Wala makre, a sakame t’a Bi-riblã sõng-a bũmbã fãa naaneg pʋgẽ. (Yel. 8:27-30; Kol. 1:15, 16) Baa ne a Zeova pãngã sẽn ka to wã, a kõta neb a taab zu-sobendo. Wala makre, a yãka a Zeezi t’a yaa a Rĩungã Rĩmã, la a yãk neb 144000 tɩ b na n yɩ a na-rɩt-n-taase. D miime t’a Zeova sõnga a Zeezi t’a paam minim n na n yɩ Rĩm la maan-kʋʋdb kãsma. (Ebre. 5:8, 9) A sõngda a Zeezi na-rɩt-n-taasã me tɩ b paamd minim n tõe wa rɩ naamã, la a pa pʋgd n get b sẽn tʋmd to-to baa yel-bõonegã pʋgẽ ye. A pʋd n basa a yam tɩ b na n maana a raabã. (Vẽn. 5:10) Baa ne d saasẽ Ba wã sẽn pa baood ned sõngrã, a kõta neb a taab zu-sobendo. Rẽ yĩnga, tõnd pa segd n maan woto n yɩɩd sɩda? Yãmb sã n yaa zak soaba, wall kãsem-soab tigingã pʋgẽ, tũ-y-yã a Zeova mak-sõngã, n yãkd y tʋʋm kẽer n kõt neb a taaba, la y ra pʋgd n pẽdsd n get b sẽn na n tʋm to-to ye. Y sã n dɩk a Zeova togs-n-taare, tʋʋmdã na n tʋmame. La pa rẽ bal ye. Y na n paam n sõnga y taabã tɩ b paam minim, la b kɩs b mens sɩda.—Eza. 41:10. w20.08 9 s. a 5-6

A Zeova ratame tɩ d tall manesem bʋg ne d tẽed-n-taas nins sẽn lak n bas a nin-buiidã? Rẽ wɛɛngẽ, a Zeezi kõo tõnd mak-sõngo. A ra miime tɩ ned sã n tũud a Zeova, a Zeova nanda a soab wʋsgo. Rẽ n so t’a Zeezi ra maand a sẽn tõe fãa n na n sõng “Israyɛll neb nins sẽn wõnd piis sẽn menemã” tɩ b lebg n wa a Zeova nengẽ. (Mat. 15:24) Sẽn paase, a Zeezi sẽn yaa d pe-kɩɩm-sõngã, a maanda a sẽn tõe fãa sẽn na yɩl tɩ sẽn tũud-b a Zeova wã ned baa a yembr ra menem ye. (Zã 6:39) Tʋm-tʋmd a Poll ra sagla Efɛɛz tigingã kãsem-dãmbã, tɩ b rɩk a Zeezi togs-n-taare. Ad a sẽn yeel-bã: “Mam wilga yãmb bũmb fãa pʋgẽ tɩ y tog n wɩsga y mens n tʋm woto n tõog n sõng sẽn ka-b pãngã, la tɩ y segd n tẽegda Zu-soab a Zeezi goama. Bãmb mengã yeelame yaa: ‘Kũun wata ne sũ-noog n yɩɩd reegre.’” (Tʋʋ. 20:17, 35) Vɛrse-kãngã wilgda vẽeneg tɩ Wẽnnaam nebã yell gesgã yaa tʋʋmd sẽn zao kãsem-dãmbã n tɩ yɩɩda. A Salvadoor yaa Ɛspayn tiging a ye kãsem-soaba. A yeelame: “M sã n tags n ges piis nins sẽn menemã yell sẽn pak a Zeova to-to wã, kɩtame tɩ m dat n maan m sẽn tõe fãa n sõng-ba. M kɩsa sɩd t’a Zeova ratame tɩ m sõng nin-kãensã.” w20.06 23 s. 15-16

A Zeova na n talla sũ-mar n gũ yʋʋm tusrã saabẽ, n yaool n wa baoodẽ tɩ d maand bũmb fãa tɩ zems zãnga. Nand tɩ wakat kãng ta, a Zeova na n ket n kõta tõnd d yel-wẽnã sugri. Dẽnd tõnd me segd n geta d taabã zʋg-sõma wã n yɩɩda, la d maand sũ-mar ne-ba. A Zeezi ne malɛgsã ra kɩdemda sũ-noogo, Wẽnnaam sẽn wa n naan tẽngã. La mams-y n ges-y b sũ-noogã sẽn na n yɩ to-to, b sã n wa neẽ tɩ tẽngã pida ne neb sẽn zems zãng n nong a Zeova la b tũud-a. Mams-y n ges-y neb nins b sẽn yãk tẽngã zug tɩ b na n tɩ rɩ naam saasẽ ne Kiristã sũur sẽn na n yɩ noog to-to, b sã n wa ne b tʋʋmdã sẽn nafd ãdem-biisã to-to wã. (Vẽn. 4:4, 9-11; 5:9, 10) Leb-y n mams-y n ges-y sasa ning sũ-noog nintãm sẽn na n ledg sũ-sãams nintãmã, tɩ bãase, sũ-sãams la kũum pa le beẽ wã! Nand tɩ wakat kãng ta, bɩ y yãk yam n dɩk d Ba wã sẽn yaa nonglem, yam la sũ-mar soabã togs-n-taare. Woto, y na n kell n talla y sũ-noogã makr buud fãa taoore. (Zak 1:2-4) D sũur nooma wʋsgo, a Zeova sẽn pʋlem t’a na n vʋʋga sẽn ki-bã!—Tʋʋ. 24:15. w20.08 19 s. 18-19

Biiblã yaa kũun Wẽnnaam sẽn kõ-do. D saasẽ Ba wã vẽnega rap tɩ b gʋls Biiblã, bala a nonga tõnd wʋsgo. Ne Biiblã maasem, a Zeova leokda sogs-kãsems nins d sẽn tõe n sok d mensã. Wala makre: Sɩnga wãn tɩ ninsaal wa beẽ? Vɩɩmã võor yaa bõe? Bõe n wat beoog-daare? A Zeova ratame t’a kambã fãa bãng sogs-kãensã leoore. Rẽ n so tɩ hal sẽn na maan yʋʋm kobse, a kɩtame tɩ rap lebg Biiblã buud-goam wʋsg pʋgẽ. Rũndã-rũndã, Biiblã tõr bɩ a sɛb kẽer bee sẽn yɩɩd buud-goam tus a 3 pʋgẽ. Hal pĩnd n tãag masã, Biiblã n yaa sebr ning b sẽn lebg buud-goam toor-toor pʋsẽ n yɩɩd sɛb a taabã fãa wã. A sõorã leb n yɩɩda sɛb a taabã fãa. Sẽn yaa zĩig ning fãa, la sẽn yaa buud-goam nins la nebã gomda, b fãa la bal tõe n paam n karma Biiblã b buud-gomdã pʋgẽ. D d sã n karemd Biiblã daar fãa, n bʋgsd a goamã zugu, la d maand d sẽn tõe fãa n tũud d sẽn bãngdã, wilgdame tɩ d sũur nooma ne-a. D sã n maand d sẽn tõe fãa n taasd Biiblã koɛɛgã neb wʋsg wa d sẽn tõe tɛka, d wilgdame me tɩ d sũur nooma ne Wẽnnaam, a sẽn kõ-d Biiblã yĩnga.—Yɩɩn. 1:1-3; Mat. 28:19, 20. w20.05 24-25 s. 15-16

B sẽn da tʋm no-rɛɛs a Zeremi t’a tɩ moon koɛɛgã zĩig ningã, nebã wʋsg ra pa rat n kelg ye. A sũurã sãama wʋsgo, hal t’a ra rat n koms raood n base. La a pa maan woto ye. Bõe yĩnga? A Zeova “goamã” ra yaa wa bugum a sũurã pʋgẽ, t’a ra pa tõe n sĩnd ye. (Zer. 20:9) Yaa woto me ne tõndo, d sã n bas tɩ Wẽnnaam Gomdã kẽ d sũurã, la d yamã. Woto me yaa bʋʋm sẽn kɩt tɩ d segd zãmsd Biiblã daar fãa, la d bʋgsd a zugu. Rẽ na n paasa d sũ-noogã, tɩ d koe-moonegã me womd biis sõma. (Zer. 15:16) Dẽnd y sã n wa koms raoodo, bɩ y kos a Zeova sõngre. A na n sõng-y lame tɩ y tõog n mao ne y pãn-komsmã, la y sã n wa ka laafɩ me. A na n sõng-y lame tɩ y tall tagsg sẽn zems siglgã tʋʋma, la koɛɛgã mooneg wɛɛngẽ. Sẽn paase, pelg-y y pʋg n pʋʋs y saasẽ Ba wã, n togs-a y zu-loeesã. Ne a Zeova sõngre, y na n tõog n maoo ne raood komsgã. w20.12 27 s. 20-21

Saam-bi-pogs kẽer nengẽ, yaa tigissã sasa la b paamd n be ne b tẽed-n-taasã n tɩ yɩɩda. Rẽ n so tɩ d segd n deeg-b sõma tigissã sasa, n sõs ne-ba, la d wilg-b tɩ b yell sɩd pak-d lame. Wa a Zeezi, tõnd me segd n modgame n mi n be ne d saam-bi-pogsã. (Luk 10:38-42) D tõe n bool-b lame tɩ b wa rɩ, wall b wa naag-d n kok pemsem. D sã n wa be ne-ba, bɩ d modg tɩ d goamã kengd raoodo. (Rom. 1:11, 12) Kãsem-dãmbã segd n talla a Zeezi yamã buudu. A ra miime tɩ yaa toog ne neb kẽere, b sẽn pa kẽ kãadmã yĩnga. La a wilga vẽeneg tɩ pa f sẽn na n kẽ kãadem wall f tar kamb la f paamd sũ-noog hakɩɩk ye. (Luk 11:27, 28) Yaa f sã n lʋɩɩsd a Zeova raabã taoor la f paamd sũ-noog hakɩɩka. (Mat. 19:12) Sẽn yɩɩd fãa, kãsem-dãmbã n segd n get saam-bi-pogsã wa b tãopa, la b ma-rãmba. Kãsem-dãmbã segd n modgame n yãt sẽk n sõsd ne saam-bi-pogsã nand tɩ tigissã sɩnge, wall tigissã poore. w20.09 21-22 s. a 7-9

Israyɛll tẽngẽ wã, dẽenem saagã poor la ka-koaad bʋta, la a kẽebd yaoolem saagã poore. (Mark 4:28) Bɩ tõnd me tall yam, n yɩ sũ-mar dãmb wa ka-koaadã. La rẽ tõeeme n pa yɩ nana ye. Naoor wʋsgo, ninsaal sẽn pa zems zãngã rat n dɩɩ a tʋʋmã yõod zĩig pʋgẽ. La d sã n dat tɩ d sẽn bʋd bũmb ningã wome, yaa tɩlɛ tɩ d ges-b yell wakat fãa. D segd n tuume, n sele, n kood la d zãgsd koom. Tõnd me sã n dat n sõng nebã tɩ b lebg a Zeezi karen-biisi, d segd n ket n tʋmda wʋsgo. Kaoosdame tɩ d yaool n wa tõog n sõng ned d sẽn zãmsd Biiblã t’a bas bu-welsg la a nong a taabã. D sã n tar sũ-mare, na n sõng-d lame tɩ nebã sã n pa kelgd tõnd bɩ d ra koms raood ye. Nebã sã n sakd n kelgd tõnd la b rat n bãng n paase, d segd n ket n tara sũ-mare. D pa tõe n modg d Biibl karen-biig t’a tall tẽeb ye. A Zeezi karen-biisã meng ra mi n pa wʋmd bũmb kẽer a sẽn da zãmsd-b võor tʋʋll-tʋʋll ye. (Zã 14:9) D tẽeg tɩ d bʋtame la d zãgsd koom, la yaa Wẽnnaam n kɩtd tɩ bɩtẽ.—1 Kor. 3:6. w20.09 11 s. 10-11

D fãa ratame tɩ d Biibl karen-biisã modg n wa tõog n deeg lisgu. Bũmb a ye d sẽn tõe n maan n sõng-b yaa d sẽn na n yeel-b tɩ b wat tigissã. Naoor wʋsgo, karen-biis nins sẽn pa kaoosd la b sɩng tigissã waoongã tẽeb bɩta tao-tao. Koe-moondb kẽer togsda b karen-biisã tɩ b sã n wat tigissã, b na n bãnga bũmb a taab n paase. Karm-y Ebre-rãmb 10:24, 25 wã ne y karen-biigã, la y wilg-a tigissã waoong sẽn na n naf-a to-to. Gom-y ne-a bũmb y sẽn zãms tigissã sasa sẽn pa kaoos yelle. A sã n neẽ tɩ tigissã kõta yãmb sũ-noogo, a na n dat n watame. A sã n wa tigsgã, a sẽn na n yã bɩ n wʋmã na n yɩɩ bũmb a sẽn zɩ n yã bɩ n wʋm tũudum a to pʋgẽ ye. (1 Kor. 14:24, 25) A na n yãa neb sẽn yaa mak-sõng a sẽn tõe n dɩk b togs-n-taare, neb sẽn tõe n sõng-a t’a wa tõog n deeg lisgu. w20.10 10-11 s. 14-15

Vʋʋsem sõngã na n sõng-y lame tɩ y tũ bũmb nins y sẽn zãmsd Wẽnnaam Gomdã pʋgẽ wã. Maan-y wa yɩɩn-gʋlsdã. A pʋʋsa Wẽnnaam n yeel yaa: “Sẽn-Ka-Saabo, zãms-y maam tɩ m maan yãmb daabã! Mam na n kẽna yãmb sɩdã pʋga. Kɩt-y tɩ m paam tagsg a yembr bala, sẽn yaa tɩ m zoe yãmb yʋʋrã.” (Yɩɩn. 86:11) Woto yĩng bɩ y ket n zãmsd Biiblã la y karemd sɛb nins a Zeova siglgã sẽn yiisdã. Pa sẽn na yɩl n paam bãngr bal ye. Yaa sẽn na yɩl tɩ Biiblã sẽn yetã kẽ y sũurã, tɩ y tũud rẽ y vɩɩmã pʋgẽ. A Zeova vʋʋsem sõngã tõe n sõnga yãmb tɩ y maan rẽ. Y leb n segd n kenga y saam-biisã raoodo. (Ebre. 10:24, 25) Bõe yĩnga? Bala bãmb ne tõnd fãa yaa wa zak a ye neba. Pʋʋs-y n kos-y Wẽnnaam vʋʋsem sõngã, tɩ sõng-y tɩ y tõogd n kõt leoor sẽn yit y sũurẽ tigissã sasa, la sõng-y me tɩ y sã n wa tar sõsg bɩ y tõog n wɛgs-a sõma. Y sã n maand woto, y wilgda a Zeova ne a Biigã tɩ y nonga b ‘piisã’, sẽn tar yõod wʋsg b nifẽ wã. (Zã 21:15-17) Rẽ wã, rɩ-y bũmb nins fãa a Zeova sẽn kõt tõnd d tẽebã bɩɩsg yĩngã nafa, n wilg tɩ y kelgda y Karen-saam-kãsengã. w20.10 24-25 s. 15-17

Manesem-bʋg la a Zeezi tall ne a tʋm-tʋmdbã sũy sẽn da sãam wakat kãngã? A Zeezi vʋʋgrã poor bilfu, a yeela a karen-biis kẽer yaa: “Ra zoe-y rabeem ye! Kẽng-y n tɩ togs-y m saam-biisã [tɩ mam vʋʋgame].” (Mat. 28:10a) A Zeezi pa raag a tʋm-tʋmdbã n bas ye. Baa ne b sẽn da zoe n bas-a wã, a kell n bool-b lame t’a ‘saam-biisi.’ Wa a Zeova, a Zeezi me ra yaa nimbãan-zoeta, la sug-kõata. (2 Rĩm. 13:23) D tẽed-n-taas nins sẽn bas koɛɛgã moonegã yell paka tõnd me. B yaa tõnd saam-biisi, tɩ d nong-ba! D ket n tẽra tʋʋm nins fãa b sẽn tʋm pĩnd a Zeova tũudmã pʋgẽ wã. Kẽer tʋma woto yʋʋm wʋsgo. (Ebre. 6:10) D rata ne d sũur fãa tɩ b le wa naag-do. (Luk 15:4-7) Rẽ wã, bɩ d bool d tẽed-n-taas nins sẽn bas koɛɛgã moonegã tɩ b wa tigissã, sã n mikame tɩ b pa le wat ye.D tẽed-n-taag sẽn bas koɛɛgã mooneg sã n wa tigsga, d segd n yɩɩ pipi n deeg-a neere, n da gũ tɩ yẽ wa pʋʋs tõnd ye. w20.11 6 s. 14-17

A Zak ne a Zã la b ma wa n kosa Zeezi t’a maan bũmb a sẽn pa tar sor n maanã. A Zeezi yeela vẽeneg tɩ yaa Ba wã sẽn be saasẽ wã bal n tõe n yãk neb nins sẽn na n zĩnd yẽ rɩtg bɩ a goabga, Rĩungã pʋgẽ. (Mat. 20:20-23) A Zeezi wilgame t’a miime t’a pa tar sor n maan bũmb fãa ye. A yɩɩ sik-m-meng soaba. A zɩ n maan bũmb tɩ zʋʋg a Zeova sẽn kõ-a sor t’a maanã ye. (Zã 12:49) Wãn to la d tõe n dɩk a Zeezi togs-n-taare? D sã n tũ Biiblã saglg ning sẽn be rũndã daar vɛrse wã pʋgẽ wã, d wilgdame tɩ d rɩkda a Zeezi togs-n-taar sik-m-mengã wɛɛngẽ. Woto wã, Ned sã n wa kos tõnd saglga, d pa segd n yɩ tao-tao n togs d meng tagsgo, bɩ sẽn wa d yamẽ bal ye. D segd n wilga sẽn be Biiblã la siglgã sɛbã pʋsẽ wã. Woto, d wilgdame tɩ d sakame tɩ pa fãa la d mi ye. D sã n maand woto, wilgdame tɩ d yaa sik-m-meng soaba, la tɩ d sak n deegame t’a Zeova noyã la a saglsã la sõma n yɩɩda.—Vẽn. 15:3, 4. w20.08 11-12 s. 14-15

Yãmb sã n tagsdẽ tɩ y tog n sagla y zoa, bõe ne bõe la y pa segd n yĩmi? Nand tɩ y tɩ gom ne-a, sok-y y meng yaa: ‘Mam yaa ned sẽn wilgd tɩ m yaa “nin-tɩrg tɩ loog nug” bɩ?’ Ned sẽn yaa nin-tɩrg tɩ loog nug tikda a meng noy la pa a Zeova noyã zugu, n kaood a taabã bʋʋdo. A pa tar nimbãan-zoeer wʋsg me ye. Y sã n fees y meng woto, n ket n neẽ tɩ y segd n tɩ goma ne y zoa wã, bɩ y maag y yĩng n togs-a yellã vẽenega, la y sok-a sogsg sẽn na n kɩt t’a togs a tagsgo, tɩ sõng-a t’a sak n deeg a kongrã. Gũus-y tɩ y sẽn na n yeel bũmb ningã tik Biiblã zugu, la y tẽeg tɩ yaa a Zeova n segd n kao a bʋʋdo, la pa yãmb ye. (Rom. 14:10) Tik-y y saglgã Wẽnnaam Gomdã zugu. Y sã n wa sagend neda, bɩ y rɩk a Zeezi togs-n-taar n tall nimbãan-zoeere. (Yel. 3:5; Mat. 12:20) Bõe yĩnga? Bala tõnd sẽn na n tall manesem ning ne d taabã, yaa manesem-kãng me la a Zeova na n tall ne-do.—Zak 2:13. w20.11 21 s. 13

Ned sã n ges yãmb yĩn-kõbgo, y bedrem wall y koeelem, pa rẽ bɩ y nen-wamdã bal n kao y bʋʋdo, yaa vẽeneg tɩ y sũur pa na n yɩ noog ye. D sẽn mi t’a Zeova pa tikd ninsaal sẽn ne wã n kaood d bʋʋdã noom-d-la wʋsgo. Wala makre, a Zeova sẽn da get a Zese kom-dibli wã to-to wã ra yaa toor ne a Sãmwɛlle. A Zeova ra yeel-a lame t’a na n yãka a Zese bi-ribl a ye t’a lebg Israyɛll rĩma. Na n yɩɩ ãnd soaba? A Sãmwɛll sẽn yã a Zese bi-kãseng a Eliaabã, a yeelame: “Hakɩɩka, yaa Sẽn-Ka-Saab sẽn yãk-a soabã la sẽn be bãmb taoorã.” A Eliaab ra wõnda a tõe n yɩɩ rĩma. La a Zeova yeela a Sãmwɛll yaa: “Da ges a ra-sãndã ne a woglmã ye. Bala, mam zãgs-a lame.” Woto wilgda tõnd bõe? Ad a Zeova sẽn paase: “Ninsaal geta sẽn be ra-sãnde, la Sẽn-Ka-Saab geta sũuri.” (1 Sãm. 16:1, 6, 7) Bɩ d rɩk a Zeova togs-n-taare, n wilgdẽ tɩ d nanda d tẽed-n-taasã la d kʋmd-ba. w20.04 14 s. a 1; 15 s. a 3

Daar a ye, a Zeezi ra rɩka sor n debd Galile, n wa ne pʋto, tɩ koodã nan pa yao kẽebg ye. (Zã 4:3-6) Ra keta sẽn zems kiis a naas tɩ yaool n ta kẽebgo. La a Zeezi yeela bũmb sẽn ling a karen-biisã wʋsgo. Ad a sẽn yeelã: “Zẽk-y y nens n ges pʋtã. B pelgame n ta tigsgu.” (Zã 4:35, 36) A gomdã võor yaa bõe? A Zeezi ra pa gomd kẽebg sɩd-sɩd yell ye. A ra gomda neb tigsg yelle. Bõe n kɩt t’a yeel woto? Baa ne zʋɩf-rãmbã ne Samari nebã sẽn da pa mokd to bugmã, a Zeezi moona Samari pag a ye koɛɛgã t’a sak n kelge. A sẽn yeel tɩ pʋtã pelgame n ta tigsgã, yaa pagã sẽn tɩ gom a yell tẽngã pʋg tɩ Samari neb kʋʋng ra kaoog n wat a nengẽ wã yĩnga. B ra watame n na n bao n bãng bũmb wʋsg n paase. (Zã 4:9, 39-42) Bãngd a yembr goma kiba-kãngã yelle, n yeel tɩ “nebã sẽn yik zĩig pʋgẽ n wa na n kelg a Zeezi wã . . . wilgdame tɩ b ra wõnda kood sẽn ta kẽebgo.” w20.04 8 s. a 1-2

Tigissã sõngda tõnd tɩ d paamd minim zabrã pʋgẽ, rat n yeel tɩ d tõe n moona koɛɛgã sõma la d zãms nebã Biiblã. Wala makre, d bãngda d sẽn tõe n tʋm ne d koe-moonegã tʋʋm-teed to-to tɩ yãk nenga. Rẽ wã, segend-y y mens sõma tigissã yĩnga. Tigsg sasa me bɩ y kelg neere. Tigsgã poor bɩ y tũ zãmsg ning y sẽn paamã. Woto, y na n lebga ‘Kirist Zeezi soda-sõngo.’ (2 Tɩm. 2:3) D leb n paamame tɩ malɛgs tus ka tɛk sẽn tar pãng wʋsg sõngd tõndo. Tags-y n ges-y malɛk a yembr bal sẽn tõe n maan bũmb ninga! (Eza. 37:36) Masã, tags-y n ges-y malɛgs tã-bi-kʋʋng sẽn tõe n maan bũmb ninga. Ninsaal bɩ zĩn baa a ye pa tõe n yals a Zeova tãb-biisã sẽn tar pãng wʋsgã taoor ye. A Zeova yaa pãng sẽn ka to soaba. Dẽnd a sã n be ne baa yaa tõnd d yembr bala, d pãngã yɩɩda d bɛɛbã hal zĩig sẽn zãre, baa b sõorã sẽn zem to-to. (Bʋ. 6:16) D tõe n kɩsa sɩd ne rẽ! Ning-y rẽ y yamẽ, y tʋmd-n-taaga, y karen-bi-taaga, wall y roagd sẽn pa tũud a Zeova sã n wa yeel bɩ n maan bũmb sẽn tõe n koms y raoodo. Tẽeg-y tɩ y pa y yembr zab-kãngã pʋgẽ ye. Yaa a Zeova noy la y tũuda. w21.03 29 s. 13-14

Tõe tɩ yaa Ezayi 22:13 sẽn da gomd Israyɛll nebã yel-manesmã yellã la tʋm-tʋmd a Poll lebg n tẽege. B ra segd n baoo zood sõma ne a Zeova, la b ra basa rẽ tɩ yaa yõ-noogrã yell n pak-ba. Israyɛll nebã tagsg ra yaa “noog f yõor tɩ vɩɩmã pa zɛɛd ye.” Neb wʋsg me yeta woto rũndã-rũndã. D sẽn mi t’a Zeova na n wa vʋʋga sẽn ki-bã segd n kɩtame tɩ d bãng n yãk d zo-rãmbã. Korẽnt kiris-nebã ra segd n laka b mens ne neb nins sẽn pa sak n deeg tɩ kũum na n vʋʋgame wã. Yam-bʋg la d tõe n dɩk rẽ pʋgẽ? D zo-rãmbã sã n yaa neb sẽn pa tagsd beoog yelle, tɩ yaa yõ-noogrã bal n pak-ba, tõe n wã-d lame. Kiris-ned sã n nong n be ne nin-kãensã, tõe n kɩtame t’a wa tar tagsa sẽn pa sõma, la sãam a minim-sõamyã. Pʋd n tõe n kɩtame t’a wa maan bũmb Wẽnnaam sẽn kisi. Rẽ n so t’a Poll keoog-d yaa: “Puk-y y nin n maan sẽn yaa tɩrg la y ra maan yel-wẽnd ye.”—1 Kor. 15:33, 34. w20.12 9 s. a 3, 5-6

Vɛrse-kãngã bilgda a Zeova sẽn sigl a zakã saasẽ la tẽng zug to-to. Sẽn mik tɩ yẽ n so bũmb fãa wã, yẽ zu-sobendã n ka to. Woto yĩnga, a kõo neb kẽer zu-sobendo, tɩ nin-kãensã sã n pa tʋm ne rẽ sõma, bɩ b tar taal a taoore. (Rom. 14:10; Efɛ. 3:14, 15) A Zeova kɩtame t’a Zeezi yaa tigingã Zu-soaba. La a Zeezi segd n kolg n togsa a Zeova taoor a sẽn zãad tigingã to-to wã wɛɛngẽ. (1 Kor. 15:27) A Zeova kɩtame tɩ rao tar zu-sobend a pag ne a kamb zugu. Rao sã n dat n tʋm a zak-sobendã tʋʋmd sõma, a segd n deng n bao n bãnga a Zeova sẽn dat t’a maanã. A leb n segd n bao n bãnga bũmb ning sẽn kɩt t’a Zeova lugl zu-sobendã, la sẽn yɩɩd fãa a sẽn tõe n dɩk a Zeova mengã la a Zeezi togs-n-taar to-to zu-sobendã wɛɛngẽ. Bõe yĩng tɩ zak soab segd n bao n bãng woto fãa? Bala a Zeova kõo zak soab fãa zu-sobendo, n gũudẽ t’a tʋm ne-a tɩ zemse.—Luk 12:48b. w21.02 2 s. a 1-3

D sã n dɩk a Zeova togs-n-taar n yãk yam n yĩmd yɛl kẽere, rẽ me yaa sõma. Wala makre, a Zeova pʋ-tẽerã zemsa zãnga, la d sã n tek yam n kos d beegrã sugri, a yãkda yam n kõ sugri, la a yĩmi. (Yɩɩn. 25:7; 130:3, 4) A ratame tɩ ned sã n beeg tõnd bɩ tõnd me maan wa yẽ, sẽn beeg-a tõndã sã n kos sugri. (Mat. 6:14; Luk 17:3, 4) D sã n waoogd d Naandã ne d kalkõtã maasem, wilgdame tɩ d sũur nooma ne kũun-kãsen-kãngã a sẽn kõ-dã. Neb kẽer yãkda yam n na n tall b kalkõtã n pids b mens raab bala, wala makre, n na n yãk b toorẽ noya, sõma la wẽngã wɛɛngẽ. La sẽn mik tɩ yaa a Zeova n naan tõndã, segdame tɩ d sak tɩ yaa yẽ noyã bal n yaa sõma n yɩɩd noy nins fãa tõnd sẽn yãkd d toorã. (Rom. 12:1, 2) D sã n tũud a noyã, d paamda vɩ-bãane. (Eza. 48:18) Sẽn paase, d bãngda a Zeova sẽn dat tɩ d maan bũmb ning ne d vɩɩmã. A ratame tɩ d waoog yẽ sẽn yaa d Naand la d Ba wã, la d noog a sũuri.—Yel. 27:11. w20.05 23-24 s. 13-14

Wãn to la d tõe n bɩɩs nonglem wʋsg ne d tẽed-n-taasã rũndã-rũndã? D sã n bao n bãng d tẽed-n-taasã sõma, na n yɩɩ nana tɩ d wʋm b manesem kẽer võor sõma, tɩ kɩt tɩ d bɩɩs nonglem wʋsg ne-ba. B yʋʋmã, wall b sẽn yit zĩis toor-toorã pa segd n gɩdg-d tɩ d pa bɩɩs nonglmã ye. D tẽeg t’a Zonatã ra yɩɩda a Davɩɩd ne yʋʋm 30, la baa ne rẽ, a talla zood hakɩɩk ne a Davɩɩd. Yãmb me pa tõe n yõg zood ne ned yʋʋm sẽn yɩɩd yãmb wall sẽn pa ta yãmb sɩda? Y sã n maan woto, y wilgdame tɩ y ‘nonga saam-biisã fãa. (1 Pɩy. 2:17) Rẽ yĩnga, wilg tɩ d nonga d tẽed-n-taasã wa d zakã nebã rat n yeelame tɩ d zoodã sẽn yaa to-to ne tigingã nebã fãa wã segd n yɩɩ a ye bɩ? Ayo, pa tõe n yɩ woto ye. D sã n tar zood ne neb kẽer n yɩɩd neb a taaba, d yɛlã sẽn teesd taab yĩnga, pa wẽng ye. A Zeezi wilgame t’a tʋm-tʋmdbã fãa yaa a “zo-rãmba,” la a ra nonga a Zã wʋsg n tɩ yɩɩda. (Zã 13:23; 15:15; 20:2) A Zeezi ra pa sõngd a Zã n yɩɩd tʋm-tʋmdb a taabã ye.—Mark 10:35-40. w21.01 23 s. 12-13

Tʋm-tʋmd a Poll sẽn sõs ne bu-zẽmsã to-to Atɛnnã yɩɩ toor ne a sẽn sõs ne zʋɩf-rãmbã to-to b karen-doogẽ wã. Tõe t’a Poll baoome n na n bãng Atɛn nebã sẽn tẽed bũmb ninga. A maaga a yĩng n ges bũmb nins sẽn be b tẽngẽ wã, n bãng bũmb nins b sẽn maand tũudmã wɛɛngẽ wã. (Tʋʋ. 17:23) Rẽ poore, a baoo bũmb bãmb mengã sẽn sak n deege, n tũnug ne Gʋls-sõamyã n sõs ne-b rẽ zugu. Dẽnd a Poll ra sakd n toeemda a sẽn moond to-to wã tɩ zemsd ne nebã. A yeela Atɛn nebã tɩ yẽ sẽn taasd koɛɛg ningã yita ‘Wẽnnaam ning b sẽn pa mi’ wã nengẽ, soab ning b sẽn mamsd n na n tũ wã. Baa ne bu-zẽmsã sẽn da pa mi Gʋls-sõamyã sõma wã, a Poll pa tags tɩ b pa tol n tõe n lebg kiris-neb ye. A ra get-b-la wa kood sẽn bɩ n ta kẽebgo, n da toeemd a sẽn moond koe-noogã to-to wã tɩ zemsd ne-ba. Yɩ-y neb sẽn gũusd n getẽ wa a Polle. Y sã n wa moondẽ, bɩ y gũusd n get bũmb nins sẽn na n sõng-y tɩ y bãng nebã sẽn tẽedã. Wala makre, bõe ne bõe n be a soabã zakẽ wã? A yʋʋrã, a fu-yerdɩ wã, a sẽn maneg a meng to-to wã, la baa a sẽn gomd to-to wã wilgda a sẽn yaa tũudum ning ned bɩ? w20.04 9-10 s. a 7-8