Kiris-nebã vɩɩm la b tʋʋma tigissã na-kẽndr not-rãmbã
SIG-NOY RASEM A 4-10
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | SƖNGRE 36-37
“A Zozɛf kẽem-dãmbã wa n yik n maanda sũ-kiir ne-a”
Sɩngre 37:3, 4; w14 1/8 12-13
“Kelg-y mam zãmsdã”
Biiblã yetame yaa: “A Zozɛf kẽem-dãmbã sẽn mik tɩ b baaba nonga a Zozɛf n yɩɩd bãmb fãa wã, bãmb kisg-a lame. Dẽ, bãmb ka leb n tar mo-noog ne-a ye.” (Sɩngre 37:4) D tõe n wʋma b sẽn da maand sũ-kiirã võore. La b sẽn bas tɩ sũ-kiirã sẽn yaa wa zẽnemã paam pãng b nengẽ wã pa yɩ yam tʋʋmd ye. (Yel-bũnã 14:30; 27:4) Rẽ yĩnga, ned n zoe n paam waoogre, bɩ pẽgr tõnd sẽn date, tɩ rẽ kɩt tɩ d maan sũ-kiir bɩ? D tẽeg a Zozɛf kẽem-dãmbã yelle. B sũ-kiirã kɩtame tɩ b maan sẽn pa sõma, n wa maand b bãngẽ. B kibarã tẽegda kiris-nebã tɩ sẽn são yaa b sẽn na n ‘maan sũ-noog ne neb nins sẽn maand sũ-noogã.’—Rom dãmbã 12:15.
A Zozɛf ra mii vẽeneg t’a kẽem-dãmbã kis-a lame. Rẽ yĩnga, a Zozɛf ra yeegda a fu-neerã, a kẽem-dãmbã sã n da be yambẽ bɩ? A tõe n da rat n maana woto. D tẽeg t’a Zakoob sẽn kõ a biigã fuugã yaa sẽn na n wilg t’a nong-a lame. A Zozɛf sẽn da rat t’a ba wã sẽn kɩs-a sɩdã ra yɩ zaalmã yĩnga, a ra ket n yelgda fuugã. A kõo tõnd mak-sõngo. Yaa sɩd tɩ d saasẽ Ba wã pa bakd neb n sõngdẽ ye. La wakat ninga, a yãkda neb kẽer sẽn maand sɩd ne-a n sõng ne sõngr sẽn yaa toor zalle. Sẽn paase, a yeta a nin-buiidã tɩ b zãag b mens ne dũni-kãngã nebã sẽn yaa zãmb-dãmb la yoaadbã. A Zozɛf fuugã ra yaa toor zalle. Woto me, kiris-neb hakɩɩkã manesmã kɩtame tɩ b yaa toor fasɩ ne neb a taabã. Wakat ninga, tõnd manesem-kãng kɩtdame tɩ nebã maand sũ-kiir ne-do, la b kis-du. (1 Pɩyɛɛr 4:4) La kiris-ned sẽn yaa Wẽn-tũud hakɩɩk segd n solga a sẽn yaa a soab bɩ? Ayo. Bala, a Zozɛf pa solg a fuugã ye.—Luk 11:33.
Sɩngre 37:5-9, 11; w14 1/8 13 2-4
“Kelg-y mam zãmsdã”
Yaa Wẽnnaam a Zeova n kɩt t’a zãmse. Zãmsdã ra yaa bãngr-goam sẽn na n wa pidsi, tɩ Wẽnnaam rat t’a Zozɛf taas koɛɛg ning a sẽn vẽneg zãmsdã pʋgẽ. Koɛɛg-koɛɛga, a Zozɛf ra segd n maana wa no-rɛɛsdb nins fãa sẽn na n pʋglã sẽn maanã. Wẽnnaam nin-buiidã sẽn wa lak n bas-a wã, b taas-b-la a goama, la a bʋ-kaoor koeese.
A Zozɛf maaga a yĩng n yeel a kẽem-dãmbã yaa: “Kelg-y mam zãmsdã.” A kẽem-dãmbã wʋma zãmsdã võore, la pa yɩ-b noog baa bilf ye. Ad b sẽn leoke: “Fo tagsdame tɩ fo na n sooga tõnd bɩ? Bɩ fo tagsdame tɩ f na n yɩɩ tõnd zu-soaba?” B paasa kibarã pʋgẽ yaa: “La bãmb leb n kisga a Zozɛf n yɩɩg pĩnda, yẽnda zãmsdã ne a goamã yĩnga.” A Zozɛf sẽn wa n togs a ba wã ne a kẽem-dãmbã a zãmsd a yiib-n-soabã, b manesmã pa yɩ sõma me ye. Ad Biiblã sẽn yete: “A baaba zab-a lame n sok-a yaa: ‘Yaa bõe zãmsd buud la fo sẽn zãmsã? Fo tagsdame tɩ f ma ne f kẽem-dãmbã ne mam mengã na n wa n wõgemda tẽng fo taoor bɩ?’” La a Zakoob ra tagsda bõn-kãens yelle. Tõe t’a ra sokda a meng yaa: Yaa a Zeova n gomd ne biigã bɩ?—Sɩngre 37:6, 8, 10, 11.
A Zozɛf pa yɩ a Zeova pipi tʋm-tʋmda, wall a yaoolem tʋm-tʋmd a sẽn kɩt t’a taas bãngr-gomd sẽn pa noom nebã, la sẽn na n wa ne namsg meng ye. Yaa a Zeezi n taas koees a woto buudã n tɩ yɩɩda. A yeela a karen-biisã yaa: “B sã n namsa maam, b na n namsa yãmb me.” (Zã 15:20) Kiris-nebã fãa, baa b yʋʋm sẽn zem to-to tõe n dɩka yam wʋsg bi-bɩɩg a Zozɛf sẽn tall tẽeb la a raood ningã wɛɛngẽ.
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere:
Sɩngre 36:1; it-1 693
Edom
(Edom) [Miuugu], Edom nebã.
Edom yaa a Zakoob kĩn-kir-taag a Ezayu yʋʋr a to. (Sɩng. 36:1) B pʋd-a-la yʋ-kãngã, bala a koosa a bi-kãsen-pʋɩɩrã ne bɛng-miuugã. (Sɩng. 25:30-34) B sẽn wa n dog a Ezayu wã t’a yaa moeeg bɩ miuug mass (Sɩng. 25:25). Tẽng ning yẽ ne a yagensã sẽn wa n soogã babs kẽer me ra yaa miuugu.
Sɩngre 37:29-32; it-1 964
Gũnugi, boble
Rũm-kɩɩm sã n yeel t’a na n sakame n gũ rũmsi, a wilgdame t’a sakame tɩ b rɩk rũmsã n gũnug-a, t’a na n ges b yelle. A ra yeta rũmsã soab t’a bas a yam tɩ yẽ na n dɩlga rũmsã, la a ges tɩ ned ra wa zu-b ye. B sã n zuk rũng me, wall yaa bũmb a to n maan rũnga, yẽ n na n yao n lebse. La pa wakat fãa la a na n yao ye. Bala, noor ning yell d sẽn gom tɩ loogã wilgdame tɩ sã n yaa yell sẽn yɩɩd ninsaal pãng n maane, a pa segd n yao n lebs ye. Wala makre, sã n yaa we-rũng n yõk rũng n wãbe. Sẽn na yɩl tɩ b ra ning-a taale, a ra segd n kõo rũmsã soab rẽ kaseto, wala makre, we-rũngã sẽn wãb n kellã. Rũmsã soab sã n yã kasetã, yaa tɩlɛ t’a sak tɩ rũm-kɩɩmã pa tar taal ye.
Naoor wʋsgo, yaa woto me la b ra maanda, b sã n da rɩk bũmb n bobl neda, baa zak neb ne taab sʋka. Wala makre, ra yaa tɩlɛ ne bi-kãsengã t’a ges a yaopã yelle. Rẽ n so tɩ d wʋmd a Rubɛn sẽn yaa a Zakoob bi-kãsengã sẽn da maan yɩɩr a Zozɛf yĩngã võore, a kẽem-dãmb a taabã sẽn wa n dat n kʋ-a wã. B gomda rẽ yell Sɩngr 37:18-30 wã pʋgẽ: “A Rubɛn yeel-b lame: ‘Wa-y tɩ d ra kʋ-a ye!’ . . ‘Da raag-y-yã a zɩɩm ye. . . la y ra sɩɩs-a ye.’ A Rubɛn dag n maana woto n na n fãag a Zozɛf bãmb nusẽ n tall-a n tɩ lebs a baaba.” La a Rubɛn sẽn wa n mik t’a Zozɛf ka be wã, a yɛɛsa wʋsg hal n ‘pãrs a futã’ la a kelem n yeele: “Mam na n kẽe yɛ? Biiga ka leb n be bulgẽ wã ye!” A bãngame tɩ b tõe n ning-a-la taal a Zozɛf menengã yĩnga. Sẽn na yɩl tɩ b ra ning-b taale, a Zozɛf kẽem-dãmbã naana kaset n dat tɩ b tẽ tɩ yaa we-rũng n kʋ-a. B rɩka a Zozɛf fuugã n los boɛɛg zɩɩmẽ. B tallame n tɩ wilg b ba a Zakoob sẽn da leb n yaa soab ning sẽn bʋʋd zakã yɛlã. A Zakoob sẽn yã fuugã sẽn mad zɩɩmã, a pa ning a Rubɛn taal ye. Bala, a tẽeme tɩ yaa we-rũng n sɩd kʋ a Zozɛfe.—Sɩng. 37:31-33.
SIG-NOY RASEM 11-17
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | SƖNGRE 38-39
“A Zeova pa tol n bas a Zozɛf ye”
Sɩngre 39:1; w14 1/11 12 4-5
“Mam na n yɩɩ a wãn n maan yel-be-kẽen-kãngã?”
“B talla a Zozɛf n kẽng Ezɩpt tẽnga. La Ezɩpt tẽng rao a Potifaar sẽn yaa Faarõ sõgen-kãsengã, n leb n yaa gũudbã naabã raa a Zozɛf Ismayɛll buudã neb nengẽ. Yaa Ismayɛll buudã neb n tall a Zozɛf n kẽng Ezɩpt tẽnga.” (Sɩngre 39:1) Biiblã gom-kãensã sõngda tõnd tɩ d mams d yamẽ paoogr ning bi-bɩɩg a ye sẽn paame, b sẽn wa n koos-a naoor a yiib-n-soabã. B geelg-a-la wa teoogo! D tõe n mamsa a Zozɛf sẽn pʋgd a zu-soben-paalgã sẽn yaa Ezɩpt na-zakã sõgen-kãsengã, tɩ b tũud soay sẽn pid ne koosem zĩisi, n debd a zakẽ wã.
La ra pa wõnd zak ning a Zozɛf sẽn da minimã baa bilf ye. A sẽn bɩ zak ning pʋgẽ wã neb ra gãee fu-rot pʋsẽ. B ra wae n yikd n toeemda zĩiga, n kɩɩmd b pe-bãgã. La Ezɩpt ka, neb sẽn tar arzɛk wa a Potifaarã ra vɩɩ ro-neeb sẽn ning pẽntiir pʋsẽ. Tẽn-vaeesdbã wilgame tɩ pĩnd Ezɩpt nebã ra nonga zardẽ-rãmb b sẽn me lals n gũbgi, tɩ tɩɩs sẽn kõt maasem be be, tɩ koom be bãgs pʋsẽ tɩ rudum la tɩɩs b sẽn boond tɩ papiris la lotis yit be. Rot kẽer ra gũbga ne zardẽ-rãmba, tɩ zãn be rig-noy wã tɩ b tõe n zĩnd n paam pems-maasga, la feneta-yalems sẽn kɩtd tɩ pemsmã kẽed sõma, ne ro-pʋs wʋsgo, n paas ro-yalems sẽn yaa rɩɩb zĩisi, la ro-gãas sõgen-dãmbã yĩnga.
Sɩngre 39:12-14, 20; w14 1/11 14-15
“Mam na n yɩɩ a wãn n maan yel-be-kẽen-kãngã?”
D pa mi Ezɩpt bãens rotã sẽn da yaa to-to wakat kãnga ye! Tẽn-vaeesdbã yãa zĩis a woto buud raboodo. Wõnda ra yaa rot sẽn tar pãnga, ne ro-pʋs la ro-bãaneg b sẽn da pagd bi-beesã. Kaoosg zugẽ, a Zozɛf goma zĩigã yelle, n pʋd gom-bil sẽn dat n yeel tɩ ‘bokã,’ tɩ wilgdẽ tɩ yaa zĩig sẽn yaa lika, tɩ f sã n kẽ a pʋgẽ bɩ saagr kae tɩ f na n le yiime ye. (Sɩngre 40:15) Yɩɩn-sõamyã sebrã wilgdame t’a Zozɛf yãa namsg n paase. B yeelame yaa: ‘B balga yẽndã naoã ne bãense, la b sog a yublã ne kutu.’ (Yɩɩn-sõamyã 105:17, 18) Wakat ninga, Ezɩpt nebã ra kalemdeda neb nins b sẽn kẽes bãens roogẽ wã nus b poorẽ n naag b kamsã taab n sẽb kãntɩɩsã zĩigẽ, wall b pid b yubli wã ne kut gʋlle. Ad b sɩd namsa a Zozɛf ne nams-tooga, baa ne a sẽn da pa maan baa fʋɩ wã.
La pa yɩ wakat bilf bal ye. Biiblã yeelame t’a Zozɛf ‘kell n paa bi-beesã roogẽ.’ A maana yʋʋm wʋsg zĩ-wẽn-kãngã pʋgẽ. A ra pa mi a sã n na n paam n yii be ye. La sẽn wa n kaoosd rasma, semen-dãmb la kiis mengã, a maana wãn n pa koms raoodo, n tagsdẽ tɩ sẽn maand le kae?
Ad Biiblã sẽn yete: “Sẽn-Ka-Saab rag n bee ne a Zozɛfe, la b wilga a Zozɛf b nonglem.” (Sɩngre 39:21) Bãens roog lalse, sẽbr la ro-ligs pʋsẽ pagb pa tõe t’a Zeova pa kell n wilg t’a nonga sẽn tũud-b yẽ wã ye. (Rom dãmbã 8:38, 39) D tõe n mams n gesa a Zozɛf sẽn da pʋʋsd d saasẽ Ba wã n togsd-a a toogã, la a sẽn paam laafɩ la sũur pʋgẽ bãan ‘belsg fãa Wẽnnaamã’ bal sẽn tõe n kõ wã. (2 Korẽnt rãmbã 1:3, 4; Filip rãmbã 4:6, 7) Bõe me la a Zeova maan n kõ a Zozɛfe? Biiblã yeelame t’a kɩtame tɩ “bi-bees roog gũudbã naab nong a Zozɛfe.”
Sɩngre 39:21-23; w14 1/11 15 2
“Mam na n yɩɩ a wãn n maan yel-be-kẽen-kãngã?”
Ad Biiblã sẽn yete: “Sẽn-Ka-Saab rag n bee ne a Zozɛfe, la b wilga a Zozɛf b nonglem.” (Sɩngre 39:21) Bãens roog lalse, sẽbr la ro-ligs pʋsẽ pagb pa tõe t’a Zeova pa kell n wilg t’a nonga sẽn tũud-b yẽ wã ye. (Rom dãmbã 8:38, 39) D tõe n mams n gesa a Zozɛf sẽn da pʋʋsd d saasẽ Ba wã n togsd-a a toogã, la a sẽn paam laafɩ la sũur pʋgẽ bãan ‘belsg fãa Wẽnnaamã’ bal sẽn tõe n kõ wã. (2 Korẽnt rãmbã 1:3, 4; Filip rãmbã 4:6, 7) Bõe me la a Zeova maan n kõ a Zozɛfe? Biiblã yeelame t’a kɩtame tɩ “bi-bees roog gũudbã naab nong a Zozɛfe.”
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere:
Sɩngre 38:9, 10; it-2 445
A Onan
(Onan) [A pipi võorã yaa “rogem tõogo, pãnga”].
Yaa a Zʋʋda bi-ribl a yiib-n-soab a sẽn paam ne Kana rao a Suwa bi-pugla. (Sɩng. 38:2-4; 1 Kib. 2:3) A Onan kẽem a Ɛɛr sẽn da pa tar biigã sẽn maan wẽng t’a Zeova kɩt t’a ki wã poore, a Zʋʋda yeela a Onan t’a rɩk a kẽemã pʋg-kõor a Tamaar n maan a paga. A sã n paam bi-ribla, bi-riblã pa na n yɩ a Onan roogã toangd ye. A na n yɩɩ a Ɛɛr biiga, n paam a bi-kãsen-pʋɩɩrã. La a Onan sã n pa paam bi-ribla, yẽ n na n deeg rogem-pʋɩɩrã. A Onan sã n wa lagemd ne a Tamaare, a basdame “tɩ rogmã bõn-buud koom raagd tẽnga.” A Onan pa salem a meng raoolem n na n bao yĩn-sidg ye. Bala, Biiblã yetame “t’a sã n na n kẽ ne a kẽemã paga,” a basdame t’a rogmã bõn-buud koom raagd tẽnga. Wõnda a ra yãka yam n yalsd lagem-n-taarã sẽn na yɩl tɩ rogmã bõn-buud koom ra kẽ a Tamaar poglmã pʋgẽ ye. A Onan sẽn tõdg a ba wã noorã, a zoe-bõnã la a sẽn pa waoog kãadmã a Zeova sẽn luglã yĩng la a Zeova sẽn kʋ yẽ me t’a pa paam biigã, lakae pa a sẽn salem a meng raoolem n bao yĩn-sidg yĩng ye.—Sɩng. 38:6-10; 46:12; Sõd. 26:19.
Sɩngre 38:15-18; w04 15/1 30 4-5
Karemdbã sogsgo
A Zʋʋda sẽn pa rɩk a Tamaar n kõ a bi-ribl a Sela wa a sẽn da pʋlmã, a pa maan neer ye. A leb n kẽe ne pag a sẽn da tẽed tɩ yaa pʋ-yoodre. Woto ra kɩɩsda Wẽnnaam daabã, bala a kõo sor tɩ rao tõe n kẽ ne paga, la yaa kãadem pʋgẽ bala. (Sɩngre 2:24) La sɩd-sɩdã, pa ne pʋg-yoodr la a Zida sẽn kẽ wã ye. A rɩka a bi-ribl a Sela zĩig n pa bãnge, n kẽ ne a biigã sẽn ki wã paga, n dog biig wa sẽn zems Wẽnnaam tõogã sẽn yetã.
A Tamaar me sẽn maanã pa yoob ye. B ra pa get kin-kirs a yiibã a sẽn paamã wa yoob kamb ye. A Boaaz sẽn wa n dɩk a saam-biig sẽn maan kaalem pag a Rut sẽn da yaa Moaab nedã n maan a pagã, Betlehɛm kãsem-dãmbã goma a Tamaar bi-ribl a Perɛɛz yell neere, n yeel a Boaaz yaa: “Bɩ kamb nins Sẽn-Ka-Saab sẽn na n kõ pʋg-kãngã wã yɩ wʋsgo, wala a Zʋʋda pag a Tamaar biig a Perɛɛz buudã.” (Rut 4:12) B sõdga a Perɛɛz me n naag a Zeezi Kirist yaab-rãmbã sʋka.—Matiye 1:1-3; Luk 3:23-33.
SIG-NOY RASEM 18-24
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | SƖNGRE 40-41
“A Zeova fãaga a Zozɛfe”
Sɩngre 41:9-13; w15 1/2 14 4-5
“Ka Wẽnnaam n so bũmbã fãa bilgr la?”
Bõn-yũudl kɩtã ra tog n yĩma a Zozɛf yelle, la a Zeova yẽ zɩ n yĩm a yell ye. Daar a ye yʋngo, a kɩtame t’a Farawõ zãms zãmsd a yiib a sẽn pa tõe n yĩmi. Pipi, a yãnda nag-yãan-nobds a yopoe sẽn yaa neeba, tɩ b yi Nill kʋɩlgẽ wã, tɩ nag-yãan-wag a yopoe pʋgd-ba. Nag-wagã rɩɩ nag-nobdsã. Rẽ poore, zãmsdã pʋgẽ, a yãa kaaf sẽn wom ka-zu-bɛd a yopoe sẽn bɩ sõma, n yaa neeba. A leb n yãame tɩ ka-zu-faad a yopoe sẽn wẽnd yaang sob-tʋʋlgã sẽn wẽ tɩ faage, n pʋgl pĩnd dãmbã. La ka-zut nins sẽn faagã rɩɩ ka-zu-bɛd nins sẽn bɩ sõma wã. A Farawõ neka ne yibeoogã, t’a pɛlengã yɩk a zãmsdã yĩnga, t’a kɩt tɩ b bool Ezɩpt tẽngã yam dãmb la tɩtã-rãmb fãa tɩ b wa wilg-a zãmsdã võore. La b baa a ye pa tõog ye. (Sɩngre 41:1-8) D pa mi sã n da looga b nug tɩ b pa mi b sẽn maande, wall b ra wẽeda no-koɛɛm n pa wʋmd taab moor ye. Sẽn yaa a soab fãa, a Farawõ pa paam yellã tɩɩm ye. A yaool n da rata ne a sũur fãa n wʋm yel-solemdã võore.
Masã la bõn-yũudl kɩtã yaool n tẽeg a Zozɛf yelle. A sũur-kasetã ning-a-la taale, t’a yeel a Farawõ tɩ yʋʋm a yiib sẽn looge, ra-sãng sẽn be bãens roogẽ wã n wilg yẽ ne rɩ-kɩtã b zãmsd võor tɩ zems kɛpɩ. Tao-tao bala, a Farawõ kɩtame tɩ b yiis a Zozɛf bãensã roogẽ n tall-a n wa.—Sɩngre 41:9-13.
Sɩngre 41:16, 29-32; w15 1/2 14-15
“Ka Wẽnnaam n so bũmbã fãa bilgr la?”
A Zeova nonga neb nins sẽn yaa sik-m-mens rãmba, n maand sɩd ne yẽ wã. Dẽnd pa lingr la a sẽn sõng a Zozɛf t’a bãng bũmb Ezɩpt yam dãmbã la tɩɩm dãmbã sẽn pa tõog n bãngã. A Zozɛf wilgame t’a Farawõ zãmsd a yiibã fãa võor yaa yembre. A Zeova sẽn kɩt t’a Farawõ zãms zãmsdã naoor a yiibã, wilgdame t’a ‘yãka yam’ n na n maan bõn-kãnga, la na n sɩd pidsame. Nag-yãan-nobdsã ne ka-zu-bɛdã makda yʋʋm a yopoe tɩgr sẽn na n zĩnd Ezɩpti, tɩ nag-wagã ne ka-zu-faadã makd yʋʋm a yopoe kom sẽn na n pʋgl tɩgrã yʋʋmã. Kom-kãng na n kɩtame tɩ b yĩm tɩgrã wakate.—Sɩngre 41:25-32.
Sɩngre 41:38-40; w15 1/2 14-15
“Ka Wẽnnaam n so bũmbã fãa bilgr la?”
A Farawõ maana wa a sẽn da yeelã. Tao-tao bala, b yeelga a Zozɛf fu-neeba. A Farawõ kõ-a-la sãnem yãndo, nug-bĩnga, saar wed-moos sẽn tate, la a kõ-a zu-sobend n yeel-a t’a gilgd soolmã fãa n pids a sẽn yeelã. (Sɩngre 41:42-44) Daar a ye pʋgẽ bala, a Zozɛf yii bãens roogẽ n tɩ be na-zakẽ. A neka ne yibeoogã n yaa ned b sẽn pag bãens roogo, t’a ne a na n kẽ yʋng n gãandã t’a yaa nin-kãseng a yiib-n-soab a Farawõ soolmã pʋgẽ. Yaa vẽeneg t’a Zozɛf ra bee bʋʋm la a sẽn tall tẽeb ne Wẽnnaam a Zeova wã. A Zeova yãa kɛgr ning fãa b sẽn maan a Zozɛf na maan yʋʋm wʋsgã. A Zeova manega yellã tɩ zems a wakate, la wa sẽn segdã. A Zeova ra pa rat bal n maneg yellã, t’a Zozɛf paam a meng ne wẽng ning fãa b sẽn maan-a wã ye. A ra ratame me n kogl sẽn na n wa lebg-b Israyɛll buudã. D na n wa goma rẽ yell sõsg a to pʋgẽ.
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere:
Sɩngre 41:14; w15 1/5 9 1-3
Yãmb ra miime bɩ?
Bõe yĩng t’a Zozɛf reng n põng n yaool n na n kẽng a Farawõ nengẽ?
Kibarã sẽn be Sɩngr sebrã pʋgẽ wã wilgdame t’a Farawõ kõo noor tɩ b tall a Zozɛf sẽn yaa ebre n be bãens roogẽ wã n wa tʋʋll-tʋʋlle, t’a wilg a zãmsdã sẽn namsd-a wã võore. Wakat kãng t’a Zozɛf bee bãensã roogẽ na maan yʋʋma. Baa ne a Farawõ sẽn yeel tɩ b tall-a n wa tao-tao wã, a Zozɛf reng n põngame. (Sɩngre 39:20-23; 41:1, 14) Sẽn gʋls-a kibarã sẽn togs yel-kãngã sẽn wõnd yel-bilã wilgdame t’a ra mii Ezɩpt nebã minimd toɛy-toɛyã sõma.
Pĩnd wẽndẽ wã, buud wʋsg rap ra minim n basda b toɛɛngã tɩ yi wʋsgo. Wala makre, ebre-rãmbã. La sebr a ye pʋgẽ (Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature de McClintock et Strong), b yeelame tɩ yaa Ezɩpt nebã bal n da pa nong n basd b toɛɛnga.
Yaa toɛɛngã bal la b ra põngd bɩ? Sebr a ye pʋgẽ (Biblical Archaeology Review), b wilgame tɩ Ezɩpt nebã tũudmã yel-maandɩ pʋgẽ, rao sẽn dat n kẽng a Farawõ taoor segd n deng n segla a menga, wa yaa b wẽnnaam roogẽ la a rabda. Dẽnd a Zozɛf ra segd n põnga a zugã, la a yĩngã kõbdã fãa.
Sɩngre 41:33; w09 11/1 31 s. 14
Zãms-y y kambã tɩ b waoogd nebã
14 Biiblã kibay wʋsg wilgdame tɩ pĩnd wẽndẽ wã, roagdbã ra modgdame n zãmsd b kambã tɩ b waoogd b zagsã neb la neb a taabã. Wala makre, ges-y Sɩngr 22:7 wã sẽn wilgd a Abrahaam ne a biig a Izaak sẽn da gomd ne taab ne waoogr to-to wã. A Zozɛf me manesmã sẽn yɩ to-to a bɩʋʋngã zugẽ wã wilgdame t’a roagdbã wub-a-la sõma. A sẽn wa n be bãensã roogẽ wã, a ra waoogda bãens kamb a taabã menga. (Sɩng. 40:8, 14) A sẽn gom ne a Faraõ to-to wã wilgdame t’a ra mii a sẽn tog n gom ne nin-naab to-to.—Sɩng. 41:16, 33, 34.
SIG-NOY RASEM 25-31
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | SƖNGRE 42-43
“A Zozɛf wilgame t’a yaa yõk-m-meng soaba”
Sɩngre 42:5-7; w15 1/5 13 5
“Mam bee Wẽnnaam zĩigẽ la?”
La a Zozɛf yẽ? A bãnga a ba-biisã zĩig pʋgẽ. Sẽn paase, a sẽn da ne b sẽn wõgemded a taoorã, tẽeg-a-la a bi-bɩɩlmã wakate. Kibarã pʋgẽ, b yeelame tɩ “zĩig pʋgẽ, a Zozɛf tẽega zãmsdã” a Zeova sẽn da kɩt t’a zãms a sẽn wa n ket n yaa bi-bɩɩgã. Yaa zãmsd sẽn da wilgd tɩ wakat n wat t’a ba-biisã na n wõgemd a taoore. Sɩd me, ad b sẽn da wõg a taoore! (Sɩng. 37:2, 5-9; 42:7, 9) Bõe la a Zozɛf na n maane? A na n mobg-b lame n mok bɩ, bɩ a na n doka a sũuri?
w15 1/5 14 1
“Mam bee Wẽnnaam zĩigẽ la?”
Tõe tɩ yel-kãngã buud pa na n tol n paam yãmb ye. La rũndã-rũndã, mo-yõs la zab nong n bee zags wʋsg pʋsẽ. D sã n wa be zu-loees a woto buud pʋgẽ, d tõe n wa ratame bal n tũ d sũurã raab la d yĩngã tʋlsem. La sẽn são yaa d sẽn na n dɩk a Zozɛf togs-n-taare, la d bao n bãng Wẽnnaam sẽn dat tɩ d maane. (Yel-bũna 14:12) D tẽeg tɩ wa sẽn yaa tɩlɛ tɩ d bao laafɩ ne d zakã rãmbã, yaa tɩlɛ me tɩ d bao laafɩ ne a Zeova la a Bi-riblã n tɩ yɩɩda.—Matiye 10:37.
Sɩngre 42:14-17; w15 1/5 14 2
“Mam bee Wẽnnaam zĩigẽ la?”
A Zozɛf maana bũmb toor-toor n na n mak a ba-biisã n bãng b sẽn sɩd yaa b rãmb b sũyã pʋsẽ. A baoo ned t’a lebgd a goamã. A goma ne-b ne toolem, n yeel tɩ b yaa sãamb sẽn wa n na n gũus tẽngã. Sẽn na yɩl n wilg tɩ pa woto, b goma ne-a b zakã rãmb yelle, la b yeel tɩ b tara yao-zʋʋg sẽn pa yiri. A Zozɛf makame n solg a yĩn-sidsã. A yaoã sɩd ket n vɩɩme bɩ? A Zozɛf bãnga a sẽn na n maanega. A yeel-b lame: “Ad makr ning mam sẽn na n mak yãmb gese.” Rẽ poor la a yeel-b tɩ rẽnda a yã b yao-zʋʋgã n yaool n tẽ-ba. A wa yeel-b lame t’a na n bas-b lame tɩ b kul n tɩ tall b yaoã n wa, la rẽnda b nin-yend sak n pa be nanda.—Sɩngre 42:9-20.
Sɩngre 42:21, 22; it-2 50 4
A Zozɛf
Yɛlã sẽn kedg n tees neng ningã, a Zozɛf ba-biisã tagsame tɩ yaa Wẽnnaam n sɩbgd bãmba, b sẽn koos b yaoã yembd yʋʋm wʋsg sẽn loogã yĩnga. B yaoã taoore, b goma ne taab n ning b mens taal b sẽn maan bũmb ningã yĩnga. B ra ket n pa bãng tɩ yaa yẽ ye. A sẽn wʋm b goamã n bãng tɩ b teka yamã, kɩtame t’a pa le tõe n yõk a meng ye. Rẽ n so t’a yi n bas-ba, n tɩ solg n yãbe. A sẽn lebg n wa wã, a kɩtame tɩ b sẽb a Simeyõ n kẽes bãens roogo, hal n tãag b sẽn na n lebg n wa ne b yao-zʋʋgã.—Sɩng. 42:21-24.
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere:
Sɩngre 42:22, 37; it-2 835
A Rubɛn
A Rubɛn sẽn yeel a yaop a wɛ wã tɩ b lob a Zozɛf bul-koɛɛng pʋgẽ, la b ra kʋ-a wã wilgdame t’a tara zʋg-sõma. A ra rat n solg n lebg wa yiisa a Zozɛf bulgã pʋgẽ. (Sɩng. 37:18-30) Sẽn yɩɩd yʋʋm 20 poore, a Zozɛf sẽn yeel tɩ b waa Ezɩpt n na n gũus n ges tẽngã, b ra gomda ne taab n yetẽ tɩ yaa b sẽn maan b yaoã wẽngã yĩng la yel-kãnga sẽn paam-bã. La a Rubɛn tẽeg-b lame tɩ yẽ pa naag-b ye. (Sɩng. 42:9-14, 21, 22) Sẽn paase, a Zakoob sẽn tõdg t’a kõn bas a Bẽnzame t’a yãag-b n kẽng Ezɩpt b so-toak a yiib-n-soabã wakatã, yɩɩ a Rubɛn n yeel t’a na n kõ a kom-dibli a yiibã n ledge, sã n mik tɩ b pa tall a Bẽnzame n lebg n wa ne. A yeelame yaa: “Mam sã n ka tall a Benzame n lebg n wa, bɩ y kʋ mam kom-dibli a yiibã.”—Sɩng. 42:37.
Sɩngre 43:32; w04 2/1 17 s. a 1
Sɩngr sebrã tags-kãsemse—II
43:32. Bõe yĩng tɩ Ezipt nebã ra getẽ tɩ yaa wẽng tɩ b rɩ ne Hebre dãmbã? Tõe tɩ yaa bak neb n kisg b tũudum sẽn yaa toor yĩngã, bɩ buud zẽk-m-mengã n wa ne rẽ. Ezipt nebã ra kisa pe-kɩɩmb me. (Sɩngre 46:34) Bõe yĩnga? Tõe tɩ Ezipt nin-buiidã sʋka, ra yaa pe-kɩɩmbã n da be poorẽ. Bɩ tõe tɩ zĩ-koodsã sẽn da pa sekdã yĩnga, Ezipt nebã ra kisa neb nins sẽn baood zĩis n na n wãben b rũmsã.