Tõnd laogã tãnd laas pʋsẽ
“Tõnd tara arzɛk kãng tãnd laas pʋsẽ, sẽn na yɩl tɩ pãng ning sẽn yɩɩd pãn-zaalgã yɩ Wẽnnaam dẽnda la ka sẽn yit-a tõnd mensẽ wã ye.” —2 KORẼNT DÃMBA 4:7, NW.
1. Wãn-wãn la a Zezi makrã segd n daool tõndo?
A ZEOVA sẽn da wa n nomd-a tẽng zug ka wã, a Zezi mengã yãa ãdem-biisã pãn-komslem. Ad a sẽn kõ mak-sõng n pa burkĩndlem pʋgẽ wã sɩd segd n daoola tõnd wʋsgo! Tʋm-tʋmdã yeta tõndo: “La yaa bõn-kãng yĩng la b bool yãmba, tɩ bõe, Kirist me namsa yãmb yĩnga n bas mamsg ne yãmb tɩ y tũ bãmb nao wã [“neere,” NW ].” (1 Pɛɛr 2:21) A Zezi sẽn sak nomb kãngã wã yĩnga a tõoga dũni wã. A kõo a tʋm-tʋmdbã raood me tɩ b lebg tõogdba. (Tʋʋma 4:13, 31; 9:27, 28; 14:3; 19:8) La ad sɩd yaa raoolg wʋsg la a kõ-yã, a baasg sõsgã a sẽn taas-bã pʋgẽ! A togsame: “Mam togsa yãmb bõn-kãense tɩ y paam laafɩ mam tũudma pʋgẽ. Yãmb na n paama namsg dũniyã pʋgẽ, la bɩ y maan sũ-noog tɩ mam tõoga dũniyã.”—Zã 16:33.
2. Sẽn yaa lebend ne dũniyã zondã, vẽenem bʋg la tõnd tara?
2 Woto me, a sẽn dɩk zondã “dũni kãngã wẽnnaam” sẽn wa ne wã n maan makr sẽn yaa lebend ne “koe-nooga vẽenem sẽn pukd . . . ziir[ã]” poore, tʋm-tʋmd a Poll yeela tõnd ministɛɛrã sẽn tar yõod wʋsgã wɛɛngẽ: “Tõnd tara arzɛk kãng tãnd laas pʋsẽ, sẽn na yɩl tɩ pãng ning sẽn yɩɩd pãn-zaalgã yɩ Wẽnnaam dẽnda la ka sẽn yit-a tõnd mensẽ wã ye. Yɛl gũbgda tõndo, la b ka sẽbgd tõnd ye, toog wʋmda tõndo, la tõnd yam ka yood ye, neb namsda tõndo, la Wẽnnaam ka bas tõnd ye, neb pãbda tõnd n lubdẽ, la b ka sãam tõnd ye.” (2 Korẽnt dãmba 4:4, 7, NW, 8, 9) Baa ne d sẽn yaa “tãnd laas” sẽn ka pãngã, Wẽnnaam maan-d-la woto ne a vʋʋsmã maasem tɩ d tõe n paam tõogr zãng a Sʋɩtãan dũniyã zugu.—Rom dãmba 8:35-39; 1 Korẽnt dãmba 15:57.
Pĩnd Israɛllã nombo
3. Wãn-wãn la a Ezai bilg Zʋɩf rãmbã buud nombo?
3 A Zeova pa toeemd neb bal ye, la yaa bu-rãmb tõyã. Wala makre, pĩnd Israɛll sã n da sak t’a Zeova nom-ba, b ra tara barka. La b waa n baas n diglma b sũy n kẽ kɩɩsg pʋgẽ. Rẽ kɩtame tɩ Israɛll Maandã wa ne “yel-beed” b zutu. (Ezai 45:9, NW ) Yʋʋm kob-gĩn a nii soab S.D.T.W., a Ezai goma ne a Zeova Israɛll yel-wẽnã taglem yelle, n yeele: “Zusoaba, yãmb yaa tõnd ba. Tõnd yaa yagdo, la yãmb yaa tõnd yagda. Tõnd fãa yaa yãmb nug-tʋʋmde. . . . Tõnd zĩ-sõama wã fãa sãamame.” (Ezai 64:7-10) B ra noma Israɛll t’a lebg laag sẽn zems ne sãoong bala.
4. Bilgr bʋg la a Zeremi maan n bilgi?
4 Yʋʋm kob-gĩnd a yembr poore, kolg-n-togsã daar sẽn da kolgã sasa, a Zeova yeela a Zeremi t’a rɩk tãnd rʋk n yãag Zerizalɛm kẽem dãmb kẽer n kẽng Hinom Longẽ wã, n kõ-a noor n yeel-a t’a ‘wã yʋʋra neb nins sẽn tũ yẽ wã nifẽ, n yeel bãmb tɩ Saasẽ pãng soaba yeelame: “Yaa woto la m na n wã nin-kãensa ne tẽng kãngã wa rʋko, tɩ b ka tõe n le maneg-a abada.” ’—Zeremi 19:10, 11.
5. A Zeova bʋʋdã Israɛll zugã ra taa hal zĩ-bʋgo?
5 Yʋʋmd 607 S.D.T.W., a Nebukadnezaar varga Zerizalɛm ne a wẽn-doogã n tall Zʋɩf rãmb nins sẽn põsã n kẽng yembd Babilon. La yʋʋm 70 yembd tẽn-sãangẽ poore, Zʋɩf rãmb nins sẽn da tek yam n kos sugrã ra tõe n lebg n tɩ lebs n mee Zerizalɛm la a wẽn-doogã. (Zeremi 25:11) Baasg zãnga, yʋʋm kob-yendẽ T.W., buudã ye basa Yagd Kãsengã, buudã baas n tʋmame tɩ nar n tʋm tʋʋm beed ning sẽn yɩɩd fãa wã n kʋ Wẽnnaam mengã Biribla. Yʋʋmd 70 T.W., Wẽnnaam tũnuga ne Rom sẽn da yaa Dũni gill Pãn-soaadã wala bʋ-kaoor pidsd t’a sãam Zʋɩf rãmbã yɛl siglg n sãam Zerizalɛm ne a wẽn-doogã. A Zeova ra pa na n ye toeem Israɛll buudã ne a nug t’a yɩ bũmb sẽn tar “sõmblem la neerlem” abada.a
Tẽeb buud nombo
6, 7. a) Wãn-wãn la a Poll bilg tẽeb Israɛllã nombo? b) “Ninbãan-zoeer laasã” sõor zãng yaa wãna, la wãn-wãn la b tigim a nebã?
6 Zʋɩf rãmb nins sẽn da sak a Zezi wã ra paama nomb n lebg neb nins sẽn yɩ bu-paalgã nebã yẽbgre, sẽn yaa “Israɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽnda.” (Galat dãmba 6:16) Rẽnd a Poll gom-kãensã zemsame: “Yaa bõe? Yagdã pa tar zu-sobend yag-noamdgã zug n na n dɩk tãn-kãngã n maan laag rɩk-n-tʋm sẽn be waoogr yĩnga, la a to wã rɩk-n-tʋm sẽn be paoogr yĩng sɩda? . . . Baa ne Wẽnnaam sẽn dat n wilg a sũ-puugrã la a kɩt tɩ b bãng a pãngã sã n maana sũ-mar wʋsg ne sũ-puugr laas b sẽn maan tɩ zems ne sãoongã, sẽn na yɩl t’a tõog n wilg a ziirã arzɛk ne ninbãan-zoeer laasã a sẽn deng n segl ziir yĩngã.”—Rom dãmba 9:21-23, NW.
7 A Zezi sẽn vʋʋgã kɩtame tɩ b bãng rẽ poor tɩ “ninbãan-zoeer laasã” sõor da na n yɩɩ neb 144 000. (Wilgri 7:4; 14:1) Sẽn mik tɩ nems Israɛllã pa kõ sõor kãngã zãngã yĩngã, a Zeova yalga a ninbãan-zoeerã tɩ naf bu-zẽmsã neba. (Rom dãmba 11:25, 26) Kiris-neb tigengã sẽn dog paalma yalga tao-tao. Yʋʋm 30 pʋgẽ, koe-noogã ra “moon[a] dũniyã fãa.” (Kolos rãmba 1:23) Rẽ kɩtame tɩ b ges tigems wʋsgã sẽn yarem yell tɩ zemse.
8. Ãnd n zĩnd pipi siglgã zug sullẽ, la wãn-wãn la sul-kãng fɩɩg-yã?
8 A Zezi ra segla tʋm-tʋmdb 12 tɩ b lebg pipi siglgã zug sulli, n zãms bãmb ne neb a taab sõma ministɛɛrã yĩnga. (Luk 8:1; 9:1, 2; 10:1, 2) Yʋʋmd 33 T.W. Pãntekotã, b ra lugla kiris-neb tigengã, la wakat sẽn zems pʋgẽ, a siglgã zug sull ra yalgame n tar “Zerizalɛm tʋm-tʋmdba ne kãsem dãmba.” Wakat wok pʋgẽ, baa ne a Zezi ma-biig a Zak sẽn da pa tʋm-tʋmdã tʋma wala zu-raoog soaba. (Tʋʋma 12:17; 15:2, 6, 13; 21:18) Sã n yaa ne kʋdemd yel-gɛt a Ezɛɛbe, namsg sẽn yaa zall n wa tʋm-tʋmdbã zugu, la b ra sãeega babs a taabẽ. B lebs n sigla neb nins sẽn da be siglgã zug sullẽ wã tɩ zems ne yel-kãense.
9. Bɩʋʋng bʋg sẽn yaa bʋk la a Zezi reng n togs tɩ ra na n zĩndame?
9 Yʋʋm kob-yendẽ wã saab sẽnẽ, ‘bɛyã sẽn yaa Sʋɩtãana’ sɩngame n ‘fẽrgd nadens’ “arzãn [saasẽ] soolem” rogem-pʋɩɩr dɩtbã sẽn wõnd ki wã sʋka. A Zezi ra togsa bãngr-gomd pʋgẽ tɩ b ra na n basa bɩʋʋng kãngã sẽn yaa bʋkã tɩ zĩnd hali n ta tigisgã wakat “dũniyã sɛɛb wakate.” Rẽ, ye yaasa, ‘nin-tɩrsa ra na n yãga wa wĩndga bãmb Ba soolem pʋgẽ.’ (Matɩe 13:24, 25, 37-43) Wakat bʋg la woto ra na n zĩndi?
Wẽnnaam Israɛllã nomb rũndã-rũndã
10, 11. a) Wãn-wãn la Wẽnnaam rũndã-rũndã Israɛllã nomb kẽngd taoore? b) Zãms-bʋs sẽn yaa toor wʋsg la b ra segd n yã dũni kiris-nedemdã pʋgẽ la pipi Biibl Zãmsdbã sʋka?
10 Yʋʋmd 1870, a Charles Taze Russell maana Biibl zãmsdb sull Pitsburg sẽn be Pensilvani Etazĩni wã. Yʋʋmd 1879, a sɩngame n yiisd periodik ning b sẽn boond rũndã-rũndã tɩ Gũusg Gasgã. Nin-kãensã b sẽn wa n boondẽ tɩ Biiblã zãmsdbã pa kaoos la b bãng tɩ dũni kiris-nedemdã ra saka payẽ rãmb zãmsg sẽn yaa lebend ne Gʋlsgã ye. Wala makre yaa zãmsg wala sɩɩg pa-kiidã, ãnfɛɛr bugmã, pirgatoaarã, Tãablem wẽnnaam, la kamb lisg kũuni.
11 La sẽn tar yõod n yɩɩda, nin-kãensã sẽn nong Biiblã sɩdã lebs n lugla Biiblã zãms-kãsems wala ra-n-fãage, a Zezi yao-n-dɛɛk maoongã maasem la vʋʋgrã sẽn na yɩl n paam vɩɩm sẽn-kõn-sa wã tẽng zug arzãn sẽn tar laafɩ pʋgẽ, Wẽnnaam Rĩungã naam dɩɩb tẽngrã. Sẽn yɩɩd fãa, b ra gomd n tadgda a Zeova Wẽnnaam sẽn yaa ãndũniyã Naab sẽn-ka-to la Soaalã tɩrlem wilgr kolgr wʋsgã zugu. Biiblã Zãmsdb ra tagsdame tɩ Soaalã Pʋʋsg kãngã ra pa na n kaoos la a paam deegr ye: “Tõnd Ba sẽn be saasẽ, bɩ f yʋʋrã paam sõmsgo. Bɩ f rĩungã wa. Bɩ f raabã maan tẽng zug me wa a sẽn maand saasẽ wã.” (Matɩe 6:9, 10, NW ) B ra paamda Wẽnnaam vʋʋsem sõngã toeeng n na n zĩnd kiris-neb sẽn nong laafɩ lagem-taab pʋgẽ sẽn be dũniyã gill zugu.
12 Daniɛll sak a 4 la bãngr-goam a taab vaeesg sõma kɩtame tɩ Biiblã Zãmsdb kɩs sɩd t’a Zezi belmã Mesi Rĩungã pʋgẽ ra segd n kolgame. B yãame tɩ yʋʋmd 1914 ra segd n yɩɩ “bu-zẽmsa wakat” saabo. (Luk 21:24; Ezekɩɛll 21:31, 32) Tao-tao tɩ Biiblã zãmsdb yalga b tʋʋmdã, n maan Biibl sul nins (b sẽn bool kaoosg poor tɩ tigemsã) Etazĩni fãa pʋgẽ. Yʋʋm kob-gĩnd kãngã sɩngrẽ, b Biibl zãmsgã tʋʋmd ra yalgd n tata Erop, Azi la Ostrali. Siglg sẽn yaa sõma wa n lebga tɩlae.
13. Seglg bʋg sẽn zems ne laloa wã la Biiblã Zãmsdb paam-yã, la tʋʋm-kãseng bʋg la Sosiete wã pipi perzidã maan-yã?
13 Sẽn na yɩl n maan tɩ Biiblã Zãmsdb belem zems ne laloa wã, b ra gʋlsa Zion’s Watch Tower Tract Society wã yʋʋmd 1884 Etazĩni tɩ zems ne laloa wã, tɩ siglgã yẽgr be Pitsburg, Pensilvani. A zu-raoog rãmbã n da yaa Siglgã-zug Sulli, n get Wẽnnaam Rĩungã dũni gill moonegã tʋʋmd yelle. Sosiete wã pipi perzidã, a Charles T. Russell gʋlsa Gʋlsgã Zãmsgo (Studies in the Scriptures) volim a yoobe, la a toga so-wogd n maan koe-moonego. A leb n dɩka paoong ning a sẽn paam a sẽn da wa n pa sɩng Biiblã zãmsgã n kõ Rĩungã dũni gill tʋʋmd yĩnga. Yʋʋmd 1916, Zab Kãsengã sẽn da vargd Eropã sasa, saam-biig a Russell sẽn da ya wã kii koe-mooneg so-toak zugu. A ra kõo a fãa-fãa kasetã sẽn tɩ loe ne Wẽnnaam Rĩungã yelgr yĩnga.
14. Wãn-wãn la a J. F. Rutherford ‘zab zab-neerã’? (2 Tɩmotɩ 4:7, NW )
14 A Joseph F. Rutherford sẽn yɩ bʋ-kaood wakat bilf pʋgẽ Misuri wã lebga perzidã pʋgdgã. A sẽn da teend Biiblã sɩdã ne raoodã yĩnga, dũni kiris-nedemdã tũudum taoor dãmb fãooga b pãensã ne politikã rãmb n “tũnugd ne tõog n maand zãmb n wat ne gudgri.” Yʋʋmd 1918, sigr kiuug rasem 21, b kẽesa saam-biig a Rutherford la neb a yopoe a taab sẽn da be Biiblã Zãmsdb taoor bãens-roogẽ, ne bʋ-kao wʋsg sẽn sɩng ne yʋʋm 10 bãens-roog n digd yʋʋm 20 bãens-roogo. Biiblã Zãmsdb maoome. (Yɩɩl Sõamyã 94:20, NW; Filip rãmba 1:7, NW ) B kɩtame tɩ b lebs n bʋ bʋʋdã, tɩ b yiis-b bãens-roogẽ wã yʋʋmd 1919, tʋʋlg kiuug rasem 26, la rẽ poore b yiisa taal zãng b zutu, n wilg tɩ b sẽn da rõd-b tɩ b wata ne rãmbgã pa sɩd ye.b Yel-kãngã b sẽn vɩɩmdã sõng n toeem-b lame, tɩ b lebg sɩdã tɛɛndb sẽn tar pãng wʋsgo. Ne a Zeova sõngre, b maana b sẽn tõe fãa n tõog tẽebã zabr pʋgẽ, sẽn yaa moon koe-noogã baa ne Babilon Kãsengã kɩɩsgã. Zab-kãng kell n tallame n ta rõandã yʋʋmd 1999 wã.—Mak-y ne Matɩe sak 23; Zã 8:38-47.
15. Bõe yĩng tɩ yʋʋmd 1931 ra tar yõod kʋdemdã wɛɛngẽ?
15 Yʋʋmd 1920 n tɩ ta yʋʋmd 1940, Wẽnnaam Israɛllã sẽn zaeyã kell n paama nomb Yagd Kãsengã sor-wilgr pʋgẽ. Bãngr-goamã vẽenem sẽn yit Gʋlsgẽ wã yãgame, n kõ a Zeova waoogre, la a gom n tadga a Zezi Rĩungã sẽn yaa Mesi rẽndã zugu. Yʋʋmd 1931, Biiblã Zãmsdb sak b yʋ-paalgã sẽn yaa: a Zeova Kaset rãmbã ne sũ-noogo.—Ezai 43:10-12, NW; Matɩe 6:9, 10; 24:14.
16 n paas zĩ-gũbgr ning sẽn be seb-vã-neng 29. Wakat bʋg la neb 144 000 sõor zãng pid-yã, la bõe n wilgd rẽ vẽenega?
16 Yʋʋm pi-gĩnd ning sẽn sɩng yʋʋmd 1930 wã, “neb nins sẽn paam boolgo la b sẽn tũus b rãmba ne sɩd dãmba” sõore, sẽn yaa neb 144 000 wõnda a ra pidame. (Wilgri 17:14; ges-y zĩ-gũbgrã sẽn be seb-vã-neng 29.) D pa mi neb sẽn zae sõor ning b sẽn tigim yʋʋm kob-yendẽ wã, la sõor ning b sẽn tigem n yiis “nadensa” sʋkã dũni kiris-nedemdã sɩd-kɩɩsg kãseng yʋʋm kob-gĩnã lik sasa ye. La yʋʋmd 1935, dũniyã gill zugu, ra yaa koe-moondb 52 465 n wilg tɩ b tara yĩngr saagre, n dɩk makdsã Tẽegrẽ wã, koe-moondb sõor sẽn sãd 56 153 zugu. La neb wʋsg sẽn da ket b sẽn da na n tigma saagr yẽ ra yaa bõe?
“Gese! kʋʋng kãsenga”
17. Yel-bʋg b sẽn pa yĩmd kʋdemdã pʋgẽ n zĩnd yʋʋmd 1935?
17 Tigis-kãseng b sẽn maan yʋʋmd 1935 sig-noy kiuug rasem 30 n tɩ ta sigr kiuug rasem a 3 Wasĩnton D.C. Etazĩni wã, saam-biig a Rutherford kõo sõsg sẽn wilg toeeng kãsenga. A gom-zugã ra yaa: “Kʋʋng Kẽengã.”c Sull kãngã ‘ned ba a ye sẽn da ka tõe n sõd n sɛ wã,’ ra na n pukame, tẽeb Israɛll neb 144 000 bãnd ningr sã n da ta a saabẽ. Bãmb me ra na n wilga tẽeb “ne Pebila [a Zezi] zɩɩm” sẽn tar yao-n-dɛɛk pãngã, la b kõta baleng tʋʋmd a Zeova roogã seglsẽ balengã yĩnga. Wala sulli, b ra na n ‘yii to-kãsenga’ pʋgẽ vɩɩse, n paam tẽng zug Arzãnã ‘kũum sẽn pa na n le zĩndẽ’ wã. Yʋʋm a wãn sẽn deng tigis-kãseng kãngã, b ra gomda sul-kãng yell wala Zonadab rãmbã.—Wilgri 7:9-17; 21:4; Zeremi 35:10.
18. Wãn-wãn la yʋʋmd 1938 wã yɩ yʋʋm-kãsenga?
18 Yʋʋmd 1938 wã yɩɩ kãsenga, sul a yiibã bãng-n-welg wɛɛngẽ. Yʋʋmd 1938, tʋʋlg kiuug rasem 15 la tʋʋl-nif kiuug pipi daar Gũusg Gasgã (ãngilindi) wilga zãmsg bugs a yiib sẽn ya “A Bãgrã,” la b wilga kellã sẽn zaeyã la b tũud-n-taasã sẽn yaa kʋʋng kãsengã zĩis pʋgd-pʋgdg sẽn yaa b rãmba. Rẽ poore, sigr kiuug pipi daar la a rasem 15 Gũusg Gasgã talla zãmsg sõss “Siglga” zugu, sẽn yẽbg Ezai 60:17 zugu. B yeela tigemsã fãa tɩ b kos Siglgã-zug Sull t’a yãk sõgen dãmb b yĩnga, tɩ rẽ wa ne teokaratik siglg Wẽnnaam sẽn kõ noor tɩ zĩndi, sẽn yɩ sõma n yɩɩda. Tigimsã maana woto kɛpɩ.
19 n paas seb-vã-neng tẽngr notã. Yel-bʋs n sɩd wilgd tɩ “piis a taabã” boollã maanda masã sẽn yɩɩd yʋʋm 60 sẽn looge?
19 Annuaire des Témoins de Jéhovah 1939 rapoorã yeelame: “A Zezi Kirist karen-biis sẽn zaeyã sẽn be tẽng zug masã wã sõor yaa bilfu, la b sõorã kõn tol n yɩ kãseng n yɩɩg woto ye. B wilgda bãmbã Gʋlsgã pʋgẽ wala Siõ sẽn yaa Wẽnnaam siglgã, kambã ‘kelle.’ (Wilgri 12:17) Masã Soaalã tigimda a ‘piis a taabã,’ sẽn na n yɩ ‘kʋʋng kẽengã.’ (Zã 10:16) Neb nins b sẽn tigimd masã wã yaa kellã tũud-n-taase, sẽn lagemd n tʋmd ne kellã. Sẽn sɩng ne wakat kãng n tar n watẽ, neb nins sẽn be ‘piis a taabã’ sʋkã sõor na n paasdame hal tɩ ‘kʋʋng kẽengã’ wa tigim.” B noma kellã sẽn zaeyã t’a ges kʋʋng kãsengã kẽesg yelle. B me segd n paama nombo.d
20. Toeems bʋs siglgã wɛɛngẽ n zĩnd yʋʋmd 1942 tɛk n debd taoore?
20 Yʋʋmd 1942, yʋʋm-vẽkr kiuugã, Dũni gill Zabr a 2 soabã sẽn da be a zug-tẽn-sʋkã, a Joseph Rutherford kiimi t’a Nathan Knorr reeg a zĩig n yɩ perzidã. B ket n tẽra Sosiete wã perzidã a tãab soabã yell ne nonglem, a sẽn lugl teokaratik lekoll dãmb tigimsã pʋsẽ la Gilead Lekollã sẽn na yɩl n kõ misioneer dãmbã formasiõ wã yĩnga. Sosiete wã yʋʋmd-yʋʋmd tigisgẽ wã yʋʋmd 1944, a togsame tɩ b ra lebsd n demsda Sosiete wã noy gãnegr sebre, sẽn kɩt tɩ yɩ a ned a yembrã pa tik laogã yamleoog kũun zug ye, la a tika tẽebã zugu. Yʋʋm 30 a taabã sẽn pʋglã pʋgẽ, pʋʋgã tʋm-tʋmdb sẽn da yaa 156 299 zẽk n taa 2 179 256 dũniyã gill zugu. Yʋʋmd 1971-75 toeems a taab siglgã wɛɛngẽ da yaa tɩlae. Rao a yembr da pa leb n tõe n sõgen wala perzidã sẽn get Rĩungã Tʋʋmd yell zãng dũniyã gill zug ye. Siglgã-zug Sull sẽn tar perzidã sẽn toeemd nug n gilgd n tat a nebã fãa wã, yalgame n tar neb 18 sẽn zae, tɩ bãmb sẽn kolg pʋɩ-sʋk sa b tẽng zug zoeesã.
21. Bõe n kɩt tɩ bãg-bilã neb paam zʋgd nins sẽn segdã Rĩungã yĩnga?
21 Bãg-bilã neb sẽn kellã paama nomb yʋʋm pi-gĩnã sẽn tall magsa wã pʋsẽ. B tara raood sõma, la sãmbg sẽn ka be, b paama ‘vʋʋsmã kaseto.’ A Zezi yeel-b lame: “Yãmb yaa neb nins sẽn pa ne maam m makra pʋgẽ n ka bas ye. Yaa woto yĩng la mam kõt yãmb soolem wa m Ba sẽn kõ maam soolmã, tɩ yãmb tõe n zĩnd mam taablẽ m soolem pʋgẽ n dɩ la y yũ, la y zaoond gɛyã n kao Israɛll buud piig la a yiiba bʋʋdo.”—Rom dãmba 8:16, 17, NW; Luk 12:32, NW; 22:28-30.
22, 23. Wãn-wãn la bãg-bilã la piis a taabã paamd nombo?
22 Kellã sẽn zae ne vʋʋsmã sõor sẽn boog tẽng zugã yĩnga, saam-biis sẽn bɩ sẽn be kʋʋng kãsengã sʋk paama tẽeb yɛl-gesg dũni gill tigimsã fãa zut la bala. La yaoolem kaset rãmb nins sẽn zae sẽn kʋʋl sẽn baasd b tẽng zug zoeesã sasa, rẽ tɩ piis a taabã na-biilem sarim paama zãmsg sõma n na n ges yɛl-gesg tʋʋmã yell n yaa naabã sull tẽng zugu.—Ezekɩɛll 44:3, NW; Ezai 32:1, NW.
23 Bãg-bilã la piis a taabã fãa ket n paamda nomb n yaa laase, tʋʋmd sẽn be waoogr yĩnga. (Zã 10:14-16) Tõnd saagrã sã n tika “yĩngr paalga” bɩ “dũni paalga” paoong zug me, bɩ d sak a Zeova bool-kãngã ne d sũur fãa: “Maan sũ-noog n kɩdem wakat fãa bũmb ninga mam sẽn na n maana yĩnga. Tɩ bõe, mam na n naana [yĩngr] Zerizalɛm kɩdeng yĩnga la m maan a neba sũ-noog yĩnga.” (Ezai 65:17, 18) Bɩ tõnd sẽn yaa ninsaalb sẽn ka pãngã sõgen ne sik-m-meng wakat fãa, n paamd nomb ne “pãng ning sẽn yɩɩd pãn-zaalgã,” sẽn yaa Wẽnnaam vʋʋsem sõngã pãngã!—2 Korẽnt dãmba 4:7, NW; Zã 16:13.
[Footnotes]
a Bɩ dũni kiris-nedemdã sẽn yaa kɩɩsdã pĩnd Israɛllã sẽn da makdã paam keoogr ne bʋ-kaoor a woto buud sẽn yit a Zeova nengẽ.—1 Pɛɛr 4:17, 18.
b Bʋkaood a Manton sẽn yaa Rom Katolikã sẽn da zãgs tɩ b kõn gãneg ligd n yiis Biiblã Zãmsdbã bãens-roogẽ wã, rẽ poore, yẽ mengã b kẽes-a-la bãens-roog a sẽn sak noor-madgrã yĩnga.
c Les Écritures greques chrétiennes — Traduction du monde nouveau b sẽn yiis yʋʋmd 1950 ne ãngilindi, tũnugda ne “kʋʋng kãsenga” tɩ yaa Gerɛk gom-biigã vʋʋsem sõng sẽn vẽneg tɩ b gʋlsã lebgr sẽn yaa sõma n yɩɩda.
d Yʋʋmd 1938, dũni gill Tẽegrã sõor da yaa neb 73 420, ne neb 39 225 sẽn yaa neb 53 koabg zug sẽn dɩk makdsã. Yʋʋmd 1998, kɛlgdbã sõor zẽk n taa 13 896 312, ne neb 8 756 bal sẽn dɩk makdsã, tɩ b sã n pʋɩ tɩ zems bɩ yaa ned a ye tigims 10 zug n dɩk makdsã.
Y tẽrame bɩ?
◻ A sẽn sak t’a Ba wã nom-a wã, wãn-wãn la a Zezi ra yaa tõnd Mak-sõngo?
◻ Nomb bʋg n zĩnd pĩnd Israɛllã pʋgẽ?
◻ Wãn-wãn la “Israɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽnda” paam nomb tɩ ta masã?
◻ Ne bõn-datl bʋg la “piis a taabã” paamd nombo?
12. Wãn-wãn la Biiblã Zãmsdb waa n bãng wakat takɩ sẽn tar yõod wʋsgo?
[Box on page 28]
Nomb a to dũni kiris-nedemdã pʋgẽ
Kɩba-kɩtb lagem-taab b sẽn tʋm tɩ yi Atɛn sẽn be Gerɛsã wilga woto Gerɛs Ortodogs Egiliizã zu-raoog soab b sẽn yãkã wɛɛngẽ: “A segd n yɩɩ laafɩ koe-taasda. La Gerɛs Ortodogs Egiliizã taoor soab sẽn wõnd ned ning n yɩɩd yaa zenerall sẽn segend zabre.
“‘Sã n yaa tɩlae, d sakame n na n daag zɩɩm la d maan maando. Tõnd sẽn yaa egiliizã pʋʋsda laafɩ yĩnga . . . La d ningda zab-te-sõmsã barka, sã n wa yaa tɩlae,’ woto la tũudum taoor soab a Christodoulos yeel sẽn pa kaoos Vɛrz Mariam Sõng Asõmpsiõ daarã, b sẽn maand tɩ yaa Gerɛs tãb-biisã kibs daarã me.”
[Box on page 29]
“Paasg ye kae ye!”
Gilead Dipolom dãmb kũun sasa yʋʋmd 1970, a Frederick Franz sẽn da yaa Sosiete Watch Tower perzidã pʋgdg rẽ wẽndã togsa karen-biisã tɩ tõe tɩ bãmb fãa sẽn be piis a taabã sʋk n tar tẽng zug saagrã lis ned sẽn yet t’a bee kellã sẽn zaeyã sʋka. Rẽ tõe n zĩndame bɩ? Be neere, a wilgame tɩ Lisd a Zã ra bee piis a taabã sʋk la a lisa a Zezi la tʋm-tʋmdb sãnda. Rẽ poore, a kẽnga taoor n sʋk n gese, kellã sã n ket n tara neb b sẽn booll tɩ b segd n tigim-b n paase. “Ayo, ayo, paasg ye kae ye!” woto la a yeel-yã. “Booll kãngã saame n loog yʋʋmd 1931-35! Paasg ye kae ye. Rẽnd, ãnd dãmb la lagem-n-ta-paals nins sẽn lagemd n dɩkd Tẽegrã makdsã? B sã n bee kellã sʋk me, rẽnd b ledga neba! B pa neb sẽn waa n paas sẽn zae-bã sull ye, la b ledga neb nins sẽn lʋyã zĩiga.”
[Picture on page 25]
D sɩd nanda d sõgenegã sẽn tar yõod wʋsgã!
[Picture on page 26]
Pĩnd Israɛllã lebga laag sẽn zems ne sãoong bala