Kiris-nebã vɩɩm la b tʋʋma tigissã na-kẽndr not-rãmbã
WAO-FUGDG RASEM A 4-10
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | ROM DÃMBÃ 1-3
“Ket-y n kibind-y y sũur-kasetã”
Sũur-kaset sẽn yaa sõma
6 Baa neb nins sẽn pa mi a Zeova wã miime tɩ bũmb kẽer n yaa sõma, tɩ kẽer yaa wẽnga. Biiblã yetame: “Ne bãmb mens tagsa wã b ningda b mens taale, wall b pʋd n kõt b mens bʋʋm.” (Rom dãmbã 2:14, 15, MN.) Wala makre, neb wʋsg miime tɩ nin-kʋʋr bɩ wagdem pa sõma ye. B miime tɩ b pa mi me, b kelgda b sũur-kasetã, bala a Zeova naana ninsaalbã tɩ b tõe n bãng sẽn yaa wẽng ne sõma n bake. B leb n tũuda noy nins a Zeova sẽn gãneg sẽn na yɩl n sõng-d tɩ d yãk yam-sõma wã.
Sũur-kaset sẽn yaa sõma
8 Neb kẽer tagsdame tɩ kelg f sũur-kasetã rat n yeelame bal tɩ f tũ f sũurã sẽn yetã. B tẽedame tɩ b sẽn maandã sã n noom bãmb bala, yell kae ye. La d sẽn pa zems zãngã yĩnga, d sũurã tagsa mi n yaa wẽnse. B tõe n kɩtame tɩ d sũur-kasetã pa le tʋmd sõma ye. Ad Biiblã sẽn yete: “Ninsaal sũurã pida ne zãmb n yɩɩd bũmb fãa, la a yaa wẽng wʋsgo! Ãnda n tõe n bãng-a?” (Zeremi 17:9) Dẽnd d tõe n tẽedame tɩ bũmb yaa sõma, tɩ yaool n pa sõma ye. Wala makre, nand t’a Poll lebg kiris-neda, a ra namsda Wẽnnaam nin-buiidã wʋsgo, n tẽed t’a sẽn maandã yaa sõma. A ra kɩsa sɩd t’a sũur-kasetã yaa sõma. A wa n yeelame: “Sẽn kaood-a mam bʋʋdã yaa a Zeova.” (1 Korẽnt rãmbã 4:4, MN; Tʋʋma 23:1; 2 Tɩmote 1:3) A Poll sẽn wa n mik t’a Zeova sũur pa noom ne a sẽn maandã, a bãngame t’a tog n toeemame. Vẽenega, nand tɩ d maan bũmbu, d tog n soka d mens yaa: ‘Rẽ yĩnga, na n yɩɩ a Zeova noog sɩda?’
9 D sã n nong neda, d pa rat n maan bũmb sẽn pa noom-a ye. Tõnd sẽn nong a Zeova wã, d pa rat n maan bũmb sẽn na n sãam a sũur ye. D tog n sɩd rata rẽ ne d sũur fãa. A Neemi ra maanda woto. Baa a sẽn da yaa guvɛrneerã, a pa bao n na n wẽg nebã n lebg rakãagr ye. Bõe yĩnga? A yeelame tɩ yaa yẽ sẽn da “zoet Wẽnnaamã yĩnga.” (Neemi 5:15) Rẽ n so t’a ra pa rat n maan bũmb sẽn pa noom a Zeova ye. Wa a Neemi, tõnd me pa rat t’a Zeova sũurã sãam ye. D sã n karemd Biiblã, d bãngda bũmb nins sẽn noom a Zeova.—Ges-y Vẽnegr a 6.
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere
Rom. 3:4, w08-MM 1/6 12 s. a 5
Rom dãmb sebrã vaeesgo
3:4. Ninsaalb goam sã n kɩɩsd Biiblã sẽn yet bũmb ninsã, d tũuda Wẽnnaam Gomdã la d modgdẽ tɩ d sẽn maand bũmb ninsã zemsd ne Wẽnnaam raabã, n wilgdẽ tɩ “Wẽnnaam yaa sɩd soaba.” D sã n moond Rĩungã koe-noog ne yẽesem la d maand karen-biisã, d tõe n sõnga nebã tɩ b bãng tɩ Wẽnnaam la sɩd soaba.
Rom. 3:24, 25, w08-MM 1/6 11 s. a 6
Rom dãmb sebrã vaeesgo
3:24, 25—Wãn to la Kiristã maoong tõe n yẽes “pĩnd yel-wẽnã” t’a ra nan pa yao-a? Bãngr-gomd ning sẽn be Sɩngr 3:15 wã pidsa yʋʋmd 33, sasa ning b sẽn kʋ a Zeezi ra-lukã zugã. (Gal. 3:13, 16) Wakat ning Wẽnnaam a Zeova sẽn togs bãngr-gom-kãngã wã, ra yaa wa a zoe n pidsame, bala bũmb baa a ye pa tõe n gɩdg-a t’a pa pids a raabã ye. A Zeova tika maoong ning a Zeezi sẽn da na n wa kõ wã zug n kõ a Ãdem kamb nins fãa sẽn tẽed maoon-kãngã yel-wẽn sugri. A Zeezi maoongã maasem yĩng me, Wẽnnaam na n vʋʋga neb sẽn zĩnd sẽn deng pipi kiris-nebã wakatã.—Tʋʋ. 24:15.
WAO-FUGDG RASEM 11-17
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | ROM DÃMBÃ 4-6
“Wẽnnaam wilga b nonglem tõnd yĩnga”
Rom. 5:8, 12, w11-MM 1/6 20 s. a 5
Wẽnnaam wilga tõnd a nonglem
5 A Poll wilga rẽ n yeele: “Rao a yembr n wa ne yel-wẽnã dũniyã tɩ kũum wa yel-wẽnã yĩnga. Rẽ n kɩt tɩ kũum yõkd nebã fãa, fãa sẽn maand yel-wẽnã yĩnga.” (Rom. 5:12) D tõe n wʋma gom-kãensã võore, bala Wẽnnaam kɩtame tɩ b gʋls ãdem-biisã sɩngr sẽn yɩ to-to wã kibare. Sɩngrẽ wã, a Zeova naana neb a yiibu. Yɩɩ a Ãdem ne a Hawa. Naandã zemsa zãnga. Rẽnd a naana nin-kãensã sẽn yɩ tõnd yaab-rãmbã me tɩ b ra zems zãnga. Wẽnnaam kõ-b-la noor a ye bal b sẽn da segd n tũ, la a yeel-b tɩ b sã n kɩɩs no-kãnga, b na n kiime. (Sɩng. 2:17) La b yãka yam n kɩɩs noorã tũub sẽn da pa toogã, n bõn b mense. B sẽn maan woto wã, b wilgame tɩ b pa sak tɩ Wẽnnaam na n yɩ b Tõod-lugund la b Naab ye.—Tõo. 32:4, 5.
Rom. 5:13, 14, w11-MM 1/6 20 s. a 6
Wẽnnaam wilga tõnd a nonglem
6 Yaa a Ãdem yel-wẽndã poor la a yaool n sɩng rogem, tɩ yel-wẽndã long a kambã, t’a bi-wẽnsã namsd-ba. Yaa sɩd tɩ b pa kɩɩs Wẽnnaam noor wa a Ãdem sẽn kɩɩsã ye. Rẽnd b pa tar taal yel-wẽnd ning a Ãdem sẽn maanã pʋgẽ ye. Sẽn paase, b ra pa tar noor sẽn wilgd sẽn gɩdg ye. (Sɩng. 2:17) La baasgo, b fãa rogda ne a Ãdem yel-wẽndã. Dẽnd yel-wẽnã la kũumã namsa ninsaalbã a Ãdem beegrã tɛk n tãag wakat ning Wẽnnaam sẽn kõ Israyɛll nebã a tõogã. Tõ-kãng wa n wilgame tɩ b sɩd yaa yel-wẽn-maandba. (Karm-y Rom dãmb 5:13, 14.) Ãdem-biisã sẽn dogd ne yel-wẽnd ningã yaa wa bãag ned sẽn dog ne, a roagdbã sẽn long-a yĩnga. Baa bãagã sẽn longdã, a tõeeme n pa long kambã fãa ye. La yel-wẽndã nengẽ pa woto ye. A Ãdem yĩnga, d fãa rogda ne-a, tɩ kɩt tɩ d kiidẽ. La rẽ yĩnga yel-wẽndã tara tɩɩm bɩ?
Rom. 5:18, 21, w11-MM 1/6 20-21 s. a 9-10
Wẽnnaam wilga tõnd a nonglem
9 A Poll sẽn yeel Rom dãmb 5:16, 18 pʋgẽ tɩ “zemsg yaool n waame” la tɩ “waa ne zemsgã” fãa võor yaa bõe? Biibl lɛbgd a yembr yeela woto: “Yaa makr sẽn wilgd bũmb b sẽn tõe n maan bʋʋd wakate. Gom-kãensã wilgda Wẽnnaam sẽn tõe n toeem a sẽn get ned to-to wã. Pa rat n yeel t’a soabã n sɩd toeem ye. . . . A Poll maka Wẽnnaam ne bʋ-kaooda, tɩ b tall ned sẽn maan kɛgr n kẽng a taoore, t’a kao bʋʋdã ne lohorem n bas a soabã taale.”
10 Bõe la “dũniyã fãa bʋ-kaoodã” sẽn yaa tɩrlem soabã tõe n tik n bas yel-wẽn-maand taale? (Sɩng. 18:25) Sẽn na yɩl n tõog n maan dẽ, Wẽnnaam wilga a nonglem n deng n tʋm a Bi-ribl-yendã tẽngã zugu. Baa a Zeezi sẽn paam makr buud toor-toore, yaalg sẽn loog noor la namsgã, a tõog n pidsa a Ba wã raabã kɛpɩ. A kell n saka Wẽnnaam ne a sũur fãa hal n tɩ ki namsg ra-luk zugu. (Heb. 2:10) A Zeezi sẽn yɩ ned sẽn zems zãngã sẽn sak n ki wã, a kũumã yɩɩ rond sẽn na n kɩt t’a Ãdem yagensã paam fãagre, rat n yeel tɩ b paam b mens ne yel-wẽndã la kũumã.—Mat. 20:28; Rom. 5:6-8.
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere
Rom. 6:3-5, w08-MM 1/6 11 s. a 7
Rom dãmb sebrã vaeesgo
6:3-5—Reeg lisg a Zeezi Kirist pʋgẽ ne reeg lisg a kũumã pʋgẽ võor yaa bõe? A Zeova sã n zae a Zeezi Kirist karen-biis ne vʋʋsem sõngã, b naagda Kiristã n lebg tiging a ye neb sẽn makd Kiristã yĩngã, tɩ yẽ mengã yaa zugã. (1 Kor. 12:12, 13, 27; Kol. 1:18) Woto makda b sẽn deeg lisg a Zeezi Kirist pʋgẽ. La yaa sẽn paam-b vʋʋsem sõng zaeebã sẽn sakd n mongd b mens b vɩɩmã tõr n pa ye saagd n na n vɩɩmd tẽngã zugã yĩng la b sẽn yet me tɩ b reega lisg a Zeezi kũumã pʋgẽ wã. Dẽnd b kũumã wõnda a Zeezi kũumã, baa ne sẽn pa tõe n fãag nedã. Lis-kãng sata sasa ning b sẽn wat n ki n vʋʋg n kẽng saasẽ wã.
Rom. 6:7, w14-MM 1/6 31 s. a 1
D yaab-rãmbã bee bug-tẽng bɩ?
Wẽnnaam sã n vʋʋg nin-wẽnsã, a na n tika bũmb nins b sẽn maan nand tɩ b ki wã n kao b bʋʋd bɩ? Ayo. Rom dãmb 6:7 yeelame: “Ned sã n ki, yel-wẽnã ka le tar pãng ne-a ye.” Rẽnd ned sã n ki, a yao a yel-wẽnã. Wẽnnaam pa na n tik nin-wẽnsã sẽn maan nand tɩ b ki wã n kao b bʋʋd ye. Yaa bũmb nins b sẽn na n maan b vʋʋgrã poorã. Wãn to?
WAO-FUGDG RASEM 18-24
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | ROM DÃMBÃ 7-8
“Yãmb ‘gũuda Wẽnnaam kambã pukr ne ratem-kãseng’ bɩ?”
Rom. 8:19, w12-MM 1/7 16 s. 17
Bas-y t’a Zeova sõng-y tɩ y paam lohorem hakɩɩka
17 A Poll goma lohorem ning a Zeova sẽn na n wa kõ a nin-buiidã yell n yeel woto: “Bõn-naandsã fãa me gũuda Wẽnnaam kambã pukr ne ratem-kãsenga.” Rẽ poore, a paasame tɩ “bãmb me na paam yolsg ne faoolem yembdo, n paam pʋɩɩr ne Wẽnnaam kambã b lohormã ne b ziirã pʋgẽ.” (Rom. 8:19-21) “Bõn-naandsã” ka wã yaa neb nins sẽn na n wa vɩɩmd tẽngã zugã. B na n dɩɩ Wẽnnaam kambã sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã “pukrã” yõodo. Wẽnnaam kambã pukrã yaa sasa ning b sẽn na n wa tɩ naag Kiristã saasẽ n kɩt tɩ wẽng buud fãa sa tẽngã zugu, la b kɩt tɩ neb “kʋʋng” paam n kẽ dũni-paalgã pʋgẽ wã.—Wil. 7:9, 14.
Rom. 8:20, w12-MM 1/3 23 s. 11
D maan sũ-noog d saagrã yĩnga
11 A Zeova sẽn wa n pʋlem t’a na n tũnuga ne “yageng” n sãam “wag-kʋdrã” sẽn yaa a Sʋɩtãanã, kɩtame tɩ ninsaalbã paam saagre. (Wil. 12:9; Sɩng. 3:15) ‘Yagen-kãng’ meng-mengã yaa a Zeezi Kirist. (Gal. 3:16) A Zeezi kũumã la a vʋʋgrã kɩtame tɩ ãdem-biisã saagd n na n wa paam b mens ne yel-wẽnã la kũumã yembdo. Saag-kãng pidsgã na n tũu ne ‘Wẽnnaam kambã sẽn yaa sẽn paam-b zaeebã pukri.’ Sẽn paam-b zaeebã sã n wa reeg b keoorã, b lebgda “yagengã” yagen-taase. B na n ‘puka’ wakat ning b sẽn na n naag Kiristã n sãam a Sʋɩtãan dũniyã. (Wil. 2:26, 27) Rẽ na n waa ne piis a taab nins sẽn na n põs to-kãsengã sasa wã fãagre.—Wil. 7:9, 10, 14.
Rom. 8:21, w12-MM 1/3 23 s. 12
D maan sũ-noog d saagrã yĩnga
12 Kiristã naam sẽn na n kaoos yʋʋm tusrã na n waa ne yolsg tɛkẽ n kõ ãdem-biisã! Wakat kãnga, “Wẽnnaam kambã” sẽn paam ziirã na n maneg n pukame, b sẽn na n naag Kiristã n yɩ maan-kʋʋdb n sõng ãdem-biisã tɩ b rɩ a Zeezi maoongã sẽn yɩ rondã nafa wã. Wẽnnaam Rĩungã sã n wa rɩt naam dũniyã zugu, bilf-bilfu, neb nins sẽn yaa sakdbã na n ‘paamda yolsg ne faoolem yembdã.’ B na n paama b meng ne yel-wẽnã la kũumã sẽn wat ne bũmb ninsã. A Zeezi naamã sẽn na n kaoos yʋʋm tusrã sasa la yaoolem makrã sasa me, b sã n kell n sak a Zeova, b na n paamame tɩ b gʋls b yʋyã “vɩɩm sebrã” pʋgẽ wakat fãa yĩnga. B na n paama ‘Wẽnnaam kambã lohormã ne b ziirã.’ (Wil. 20:7, 8, 11, 12) Ad b saagrã sɩd be yamleoogo!
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere
Rom. 8:6, w17.06-MM 3
Y tẽrame bɩ?
Bõe n wilgd tɩ ned vɩɩ “wa yĩngã sẽn datã,” wall t’a kẽnda “wa sɩɩgã sẽn datã”? (Rom. 8:6)
Ned sã n “vɩ wa yĩngã sẽn datã,” yaa a mengã raabã n pak-a n yɩɩd t’a tũud rẽ, n maand a sẽn date. Wakat fãa a yamã bee bũmb nins a sẽn datã zugu, t’a tar rẽ yell goama. La ned sã n kẽnd “wa sɩɩgã sẽn datã,” a sakdame t’a Zeova vʋʋsem sõngã wilg-a sore, tɩ bũmb nins yell a sẽn tagsdã zems ne a Zeova raabã. Yĩngã ratem sakr wata ne kũum, la sɩɩgã ratem sakr wata ne vɩɩm la bãane.—w16.12, s.n. 15-17.
Rom. 8:26, 27, w09-MM 1/11 14 s. 20
Y pʋʋsgã wilgda bõe yãmb ne a Zeova zoodã wɛɛngẽ?
20 Wakat ninga, d tõeeme n pa mi bũmb ning d sẽn na n yeel d pʋʋsgã pʋgẽ ye. Tʋm-tʋmd a Poll da yeela woto: “Tõnd ka mi tõnd sẽn na n kos bũmb nins tɩ zems ye. La Sɩɩg Sõng meng wẽeda sir ned sẽn ka tõe n togs ye, n yõkd Wẽnnaam sɛɛg tõnd yĩnga. La sẽn feesd-a sũyã [rat n yeel tɩ Wẽnnaam] mii bũmb ninga sẽn yaa Sɩɩg Sõng yam.” (Rom. 8:26, 27) A Zeova kɩtame tɩ b gʋls neb wʋsg pʋʋsg Biiblã pʋgẽ. Tõnd sã n wa pa mi d sẽn na n yɛɛlga, a geelgda pʋʋs-kãens wa tõnd pʋʋsgo, n deegdẽ. Wẽnnaam mii tõnd sõma, la a mii bũmb nins a sẽn tũnug ne a vʋʋsem sõngã n kɩt tɩ b gʋls tɩ be Biiblã pʋgẽ wã me sõma. Vʋʋsem sõngã sã n wa “yõkd Wẽnnaam sɛɛg tõnd yĩnga,” Wẽnnaam deegda d kosgã. La d sã n bãngd Wẽnnaam Gomdã sõma n paasdẽ, lebgda nana tɩ d bãngd d sẽn na n yeel bũmb ning d pʋʋsg sasa.
WAO-FUGDG RASEM 25–TƲƲLG RASEM A 3
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | ROM DÃMBÃ 9-11
“Oliiv tɩɩgã yel-bũndã”
Rom. 11:16, w11-MM 1/5 26 s. 13
Wẽnnaam yamã la a bãngrã ka koak ye!
13 Tʋm-tʋmd a Poll maka neb nins sẽn na n yɩ a Abrahaam yagen-kãsengã yagen-taasã ne oliiv tɩɩg wila. (Rom. 11:21) Oliiv tɩɩg ning b sẽn selã makda Wẽnnaam raabã pidsgu, raab ning a sẽn da tar a yamẽ a sẽn wa n maand kaoolã ne a Abrahaamã. Tɩɩgã yẽgr zemsa zãnga, n makd a Zeova, bala yaa yẽ la Israyɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽndã lugunda. (Ezai 10:20; Rom. 11:16) Tɩɩgã sɛɛg makda a Zeezi sẽn yaa a Abrahaam yagen-kãsengã. Wilã sẽn naag taab makda a Abrahaam yagen-kãsengã yagen-taasã fãa gilli.
Rom. 11:17, 20, 21, w11-MM 1/5 26 s. 15
Wẽnnaam yamã la a bãngrã ka koak ye!
15 La bõe la a Zeova maan sẽn na yɩl n pids a raabã? A Poll wilgame tɩ weoogẽ oliiv tɩɩg wil la b yãgs n wa tong oliiv tɩɩg ning b sẽn selã, n ledg wil nins b sẽn kʋʋsã. (Karm-y Rom dãmb 11:17, 18.) Rẽnd d tõe n yeelame tɩ bu-zẽmsã neb nins sẽn lebg kiris-neb sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã la weoogẽ oliiv tɩɩg wil b sẽn yãgs n tongã. Yɩɩ woto ne Rom tigingã neb kẽere. Tũu ne woto tɩ b lebg a Abrahaam yagense. B ra yaa wa weoogẽ oliiv tɩɩg wila, tɩ kɩt tɩ b ra pa tõe n paam n kẽ kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Abrahaamã pʋgẽ ye. La a Zeova paka sor tɩ b tõog n lebg a Abrahaam yagense.—Rom. 2:28, 29.
Rom. 11:25, 26, w11-MM 1/5 27 s. 19
Wẽnnaam yamã la a bãngrã ka koak ye
19 A Zeova raab ning a sẽn tar ne “Israyɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽndã” pidsda ne manesem sẽn be rasãnde. (Gal. 6:16) A Poll yeelame tɩ “Israyɛll fãa na n paama fãagre.” (Rom. 11:26) A Zeova sẽn yãk wakat ningã sã n ta, “Israyɛll fãa,” rat n yeel tɩ Israyɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽndã neb fãa na n lebga rĩm dãmb la maan-kʋʋdb saasẽ. Baa fʋɩ pa tõe n gɩdg a Zeova raabã tɩ pa pids ye!
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere
Rom. 9:21-23, w13-MM 1/6 24 s. a 5
Bas-y t’a Zeova kibl-yã, n dems-yã
5 La ned sã n yaa tõata, n pa rat n bas t’a Zeova rems-a yẽ? D tẽeg t’a maanda wa yagda. Yagd sã n pa tõe n maan bũmb ning a sẽn datã ne tãnd a sẽn zãade, a tõe n yãka yam n maan bũmb a to, wall a lob tãndã. La sã n wa yaa woto, naoor wʋsgo pa tãndã yell ye. Yaa yagdã n pa tõog a tʋʋmdã. A Zeova yẽ sẽn demsd ninsaalbã to-to wã zemsda wakat fãa. (Tõo. 32:4) Ned sã n pa bas t’a Zeova rems-a, yaa a soabã yelle. A Zeova sẽn demsd tõnd to-to wã bee ne d manesmã sẽn yaa to-to ne a remsgã. D sã n sakd-a, d lebgda sõma n paasdẽ. Wala makre, kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã lebga ‘waoogr laase,’ Wẽnnaam sẽn maan a ‘nimbãan-zoeerã yĩnga.’ La neb nins sẽn yaa tõatb n pa sakd Wẽnnaam saglsã lebgda ‘laas sẽn zems sãoongo.’—Rom. 9:19-23.
Rom. 10:2, it-1 1234 s. a 6
Sũ-ki-neda, sũ-kiiri
Yẽesem sẽn pa zemse. Ned tõe n maanda bũmb ne yẽesem, pa rẽ bɩ a maand sũ-kiir bon-kãng poorẽ n tẽed tɩ zemsame, tɩ yaool n sãamd Wẽnnaam sũuri. Pipi kiris-nebã wakatẽ, Zʋɩf-rãmb wʋsg ra maanda woto. B ra tẽedame tɩ yaa bãmb sẽn tũud a Moyiiz Tõogã n na n kɩt tɩ b yɩ tɩrs Wẽnnaam nifẽ. La a Poll wilgame tɩ b yẽesmã pa zemse, bala b ra pa tar bãngr hakɩɩkã ye. Rẽ n so tɩ b pa paam tɩrlem hakɩɩkã sẽn yit Wẽnnaam nengẽ wã ye. B ra segd n sak n deegame tɩ b tudgame, la b bao Wẽnnaam Kiristã maasem yĩnga, n lebg tɩrse, la b paam b mens ne taalã Tõogã sẽn da ningd-bã. (Rom. 10:1-10) Tars rao a Soll ra yaa b nin-yende. A ra tara yẽesem wʋsg Zʋɩf-rãmb tũudum pʋgẽ, hal n ‘da n namsd Wẽnnaam nin-tũusdsã, la a sãamd Wẽnnaam roogã.’ A ra wɩngda ne Tõogã tũubu, ‘tɩ ned ka tõe n dõd-a ye.’ (Gal. 1:13, 14; Fili. 3:6) La yẽesem ning a sẽn da tar Zʋɩf-rãmbã tũudum pʋgẽ wã ra pa zems ye. A sẽn da yaa pʋ-peelem soabã yĩnga, a Zeova zoee a nimbãaneg Kiristã maasem yĩnga, n sõng-a t’a sak tũudum hakɩɩkã.—1 Tɩm. 1:12, 13.